Paniek bij toeleveranciers. Luchthaven Twenthe bijna dicht. Volker Wessels Stevin: beste Overijsselse beursbedrijf in 2001

M a g a z i n e

v o o r

o n d e r n e m e n d

T w e n t e

| Twentevisie | Jaargang 14 | Nummer 1 | Januari 2002 |

Voorzitter Ton de Bruine van NEVAT:

“Paniek bij toeleveranciers” Luchthaven Twenthe bijna dicht Volker Wessels Stevin: beste Overijsselse beursbedrijf in 2001 Twentse ondernemers in Siberië: “Een toilet is hier luxe” Beste Nederlandse kok verdient uurloon van bordenwasser | Twentevisie | Jaargang 14 | Nummer 1 | Januari 2002 |

Colofon

Twentevisie is een onafhankelijk economisch magazine dat maandelijks (m.u.v. juli/augustus) verschijnt voor ondernemers in Twente. In dit blad zijn onder meer verhalen opgenomen van interviews die hebben plaatsgehad in het economische radioprogramma ‘Memphis’ dat elke eerste zaterdag van de maand wordt uitgezonden via Radio Oost. De opnames vinden op dinsdag daaraan voorafgaand plaats in de TOS-ruimte van het Arke Stadion in Enschede. Daarnaast fungeert Twentevisie als officieel mededelingenorgaan voor deelnemers van de Industriële Kring Twente.

Ton de Bruine, NEVAT: hand in eigen boezem

ING sponsort schaakclub Esgoo: 2

Pionieren in Siberië: kansen genoeg, maar oppassen

36

Voorzitter Grotenhuis Steunpunt 4

Haalt uit naar NOC*NSF

37

Beursanalyse en commentaar Volker Wessels Stevin het beste in 2001 14

UITGEVER

KvK-voorzitter Hulshof: blij met Schouten

46

Directeur Gerte Vogelaar: wel degelijk science op B&S-park

48

Albert Frankenhuis

Directie

begeleidt bij veranderingen

Robert Staal

50

Vernay Europa

Blad manager

op weg naar ultieme kwaliteit

53

Schilder Wouter Berns

Redactie

koppelt artisticiteit aan commercie

Jan Medendorp (hoofdredacteur) Pascal Jacobs, Bert Eeftink Martin Steenbeeke, Eddy van der Ley Eric Brinkhorst (fotografie)

Ondanks faillissementsdreiging Enron

20

Drie IKT-kringen sluiten 2001 af: een foto-impressie

houdt Aerpac de wind in de rug

1

Inhoud

MediaSales Nederland bv. Anninksweg 50, Hengelo Postbus 702, 7550 AS Hengelo Telefoon 074 - 245 52 52 Fax 074 - 250 35 13 E-mail: [email protected] Website: www.twentevisie.nl

Anno Oude Engberink Ass. Marion Kosterink

“schaken straalt rust uit”

54

23

Redactie IKT Niko Wind Saskia Rikhof-Slot H.C. de Jonge (fotografie)

Restaurant De Librije op weg naar derde Michelin-ster

Jan Medendorp 32

Secretariaat IKT Hengelosestraat 585 Postbus 5501, Enschede 7500 GM Enschede Telefoon 053 - 48 49 980 / Fax 053 - 48 49 985 E-mail: [email protected] / Website: www.ikt.nl

Advertentie-exploitatie MediaSales Nederland bv. Jeroen Achterberg, Lidy Busscher en Aleid Kluivers Telefoon 074 - 245 52 52 Fax 074 - 250 35 13 E-mail: [email protected]

Advertentiemateriaal aan MediaSales Nederland bv. Postbus 702, 7550 AS Hengelo

Privé-abonnementen Kosten: ƒ75,- per jaar (10 nummers). Opgave: uitsluitend per fax 074 - 250 35 13 of E-mail: [email protected]

Basis lay-out & vormgeving

Rubrieken/columns Online Strategie

9

Nieuws & Feiten

10

Juridisch Gezien

13

Financieel Accent

19

Notarieel Advies

25

Onroerend Goed

26

IKTvisie op ...

45

Scope

55

IKT Nieuws

55

Twente Agenda

56

TerZake. reclameadvies, Hengelo

Lithografie Laserline, Hengelo

Druk Roelofs, Enschede

Coverfoto Eric Brinkhorst, Beckum De oplage bedraagt ongeveer 6.500 exemplaren en wordt verspreid onder IKT-deelnemers, bedrijven met meer dan 5 werknemers, en zogenoemde ‘decision makers’. Artikelen uit deze uitgave mogen niet zonder toestemming van de uitgever worden overgenomen. Aan de inhoud van dit blad kunnen geen rechten worden ontleend. © MediaSales Nederland bv

Dit jaar zal het er om spannen: wel of geen recessie! Dit jaar zal blijken of de ondernemers werkelijk wat in hun mars hebben. Want de bedrijven die de laatste maanden als dominosteentjes omvielen, zijn bijna allemaal ten onder gegaan aan mismanagement. Dat blijkt uit rapporten van de curatoren. Misdaad loont. Dat weet de politie al heel lang en daar komen de curatoren nu ook achter. Ik verwijt de vakbonden en de ondernemingsraden zich veel te weinig met het bedrijfsbeleid te bemoeien. Een OR heeft veel meer rechten dan ze zelf weet. Het poldermodel is wat mij betreft voorbij. Het gaat om het recht van de sterkste, zeker nu bij het openbaar ministerie de kneuzen achterblijven. In de rechtbank in Almelo wordt al hardop schamper gesproken over de kwaliteit. Curatoren kunnen nog zo veel misstanden aantonen, het openbaar ministerie laat alles versloffen. De voormalige werknemers van De Grote Een zijn bedot door de vroegere eigenaar en ook het openbaar ministerie laat hen nu in de kou staan. Terwijl de fraudeur inmiddels weer in Duitsland opnieuw is begonnen. Ik kan me voorstellen, ik kan het begrijpen en ik juich het zelfs toe als werknemers het recht in eigen hand gaan nemen. De democratie helpt zich op termijn zelf om zeep, het voorbeeld is het poldermodel dat is vermoord door managers/directeuren die niet met de vrijheid kunnen omgaan.

Twente visie. 01/2002

Voorzitter De Bruine van Nederlandse toeleveringsbedrijven steekt hand in

‘We hebben geen aandacht “Het deed zeer om dat te moeten zeggen,” zegt De Bruine. “Maar het is wel de waarheid. De meeste Nederlandse toeleveranciers hebben de laatste jaren niet aan marktspreiding gedaan.” De gevolgen zijn zichtbaar. Rondom Eindhoven, waar ASML veel minder afneemt dan oorspronkelijk was beloofd, en Zwolle, waar Wärtsilä haar vertrek aankondigde, slaat de paniek bij sommige toeleveranciers toe. Ten onrechte, volgens De Bruine. Dit soort ingrijpende beslissingen zijn altijd door grote bedrijven genomen, ze komen nu alleen vaker en eerder voor. Steeds meer bedrijven zijn beursgenoteerd en de globalisering neemt toe. Productie wordt steeds sneller van A naar B verplaatst. Zeker in sterk cyclische markten zoals de ict-markt moeten toeleveranciers hier op in spelen. Ze moeten niet alleen hun markten spreiden, maar ook rekening houden met een sterke fluctuatie in de vraag. “Je krijgt veel meer periodes van hollen of stilstaan,” voorspelt De Bruine.

2

Spiegel

Ton de Bruine, directeur van Brinks Machinefabriek in Vriezenveen en voorzitter van de NEVAT (Nederlandse Vereniging van Algemene Toelevering): “Er is altijd al een enorme machtsonbalans tussen uitbesteders en toeleveranciers.”

Als het regent bij bedrijven als Wärtsilä en Brugman, druppelt het bij de toeleveranciers. Reorganisaties, sluitingen en bedrijfsverplaatsingen leiden ook tot verlies van omzet en banen bij deze bedrijven. Maar wie valt dat te verwijten? Ton de Bruine kreeg recentelijk telefoon. Een vertegenwoordiger van de Nederlandse ambassade in Berlijn wilde weten waarom de export naar Duitsland zo terugliep. De Bruine, voorzitter van de NEVAT (Nederlandse Vereniging van Algemene Toelevering), gaf een eerlijk antwoord. Natuurlijk stagneerde de Duitse economie, maar een belangrijke oorzaak was toch ook dat Nederlandse toeleveranciers de laatste jaren lui waren geworden. Als ze dichtbij, in eigen land, voldoende werk binnen konden halen, waarom zouden ze dan naar het buitenland gaan?


(door Mar tin Steenbeeke)

De Bruine is sinds 1983 directeur van Brinks Machinefabriek in Vriezenveen. Een bedrijf met 125 medewerkers en een omzet van 32 miljoen in 2000. Het afgelopen jaar is 7 miljoen omzet weggevallen door onder meer faillissementen van airbag-onderdelenproducent Amefo uit Zwolle en Gieterij Doesburg. Ook de verhuizing van Wärtsilä kost Brinks een miljoen omzet, maar al voor de bekendmaking van de sluiting van de Zwolse fabriek kreeg De Bruine te horen dat Wärtsilä minder af zou nemen. Brinks is een zogeheten ‘proces-supplier’ die tweederde van haar producten levert aan de automotive-industrie. Powerpacker in Oldenzaal is een belangrijke klant. Jaarlijks investeert het bedrijf voor ongeveer 5 miljoen gulden. Veel geld wordt gestoken in de aanschaf van nieuwe, computergestuurde machines die in staat zijn om verschillende producten te maken en waarbij veel minder inzet van personeel noodzakelijk is. “Het is de enige manier om te overleven,” zegt De Bruine. Hij voorziet dat ook het komende half jaar de sanering in de metalelektro door zal gaan. De NEVAT probeert haar 250 leden, met een gezamenlijke omzet van zo’n 7 miljard gulden, zoveel mogelijk een spiegel voor te houden. Wat zijn de toekomstige ontwikkelingen en wat zijn de

eigen boezem:

voor de toekomst’ gevolgen voor de afzonderlijke bedrijven? Dit alles is gegoten in een toekomstverkenning voor de periode 20002005. Zo wordt onder meer een betere informatie-uitwisseling tussen uitbesteders en toeleveranciers bepleit. Waar uitbesteders al bezig zijn met geografisch nieuwe markten en de toenemende macht van de consument, lopen de toeleveranciers één ronde achter. Zij zijn druk bezig zich te specialiseren of tegemoet te komen aan de grotere eisen die uitbesteders aan hen stellen. Er is altijd al een enorme machtsonbalans tussen uitbesteders en toeleveranciers, constateert De Bruine, maar de kloof

‘De meeste Nederlandse toeleveranciers hebben de laatste jaren niet aan marktspreiding gedaan’

dreigt groter te worden. Naar schatting de helft van de bij de NEVAT aangesloten bedrijven is volgens hem niet of nauwelijks bezig met toekomstige ontwikkelingen. Dit blijft niet ongestraft. “Het kaf scheidt zich van het koren,” voorspelt De Bruine.

Cabrio Vooral de kleinere toeleveranciers zijn kwetsbaar. “Dat zijn over het algemeen familiebedrijven waar de directeur-eigenaar nog met de stofjas door de fabriek loopt, bezig met het oplossen van de problemen van alle dag.” Zelf knipt hij zijn tijd in drieën; éénderde besteedt hij aan de dagelijkse gang van zaken, éénderde gebruikt hij voor de verkoop aan grote klanten en de overige tijd gaat op aan het bezoeken van bedrijven en beurzen. “Je moet je kunnen verplaatsen in de klant van je klant,” luidt de stelling van De Bruine. Hij geeft een fictief voorbeeld van een automobielfabrikant die schermt met een opdracht om 300.000 stuks onderdelen voor een cabrio te leveren. Veel toeleveranciers zullen bij zo’n grote opdracht alles uit de kast halen om zo’n opdracht binnen te halen en investeren in het pro-

ductieproces. “Maar je hoeft echt niet lang door te leren om te weten dat er van een cabrio-type hooguit 30.000 verkocht worden.” In de praktijk draait het erop uit dat ruim voor de voorspelde aantallen de afname stopt en dat de toeleverancier met een groot aantal niet afgenomen producten blijft zitten. De gedane investeringen blijken dan niet rendabel te zijn. Op deze manier heeft chipfabrikant ASML volgens De Bruine voor een slagveld in de regio Eindhoven gezorgd. “ASML wilde meer maken, de toeleveranciers moesten zich er op in stellen. Vervolgens maakt ASML de verwachtingen niet waar en blijven de toeleveranciers met de voorraden zitten.” Ook een branchevereniging als de NEVAT kan weinig aan deze machtsongelijkheid doen. Er is wel eens geprobeerd om samen een vuist te maken, maar dit liep stuk op de houding van de familiebedrijven. Zij hebben er moeite mee zeggenschap uit handen te geven. En dus is het onvermijdelijk dat toeleveranciers af en toe ‘gepiepeld’ worden. “Het blijft een kwestie van gunnen,” zegt De Bruine. Voordat hij directeur bij Brinks werd, was hij inkoper van een groot bedrijf. Hij noemt het verstrekken van opdrachten ‘politieke beslissingen’. “Ik heb wel eens iets bij meneer A gekocht terwijl die duurder was dan B om de simpele reden dat ik A aardiger vond.”

te reorganiseren noemt hij een zwaktebod. “Elf september is door veel bedrijven aangegrepen om zonder gezichtsverlies te reorganiseren. Je kon makkelijk de schuld aan de markt geven, maar in feite hebben ze de problemen over zichzelf afgeroepen en hadden ze veel eerder in moeten grijpen.”

3

Visie

Elf september

De situatie in de metalelektro in de toeleverende industrie is momenteel tweeslachtig. Nog altijd is er een vraag naar goed geschoold personeel, zoals draaiers en frezers, maar voor minder geschoold personeel is het moeilijk om (opnieuw) een baan te vinden. En er mag dan wel veel omzet weggevallen zijn, in oktober 2001 was de orderportefeuille bij Brinks nog nooit zo goed gevuld. “Driekwart van de branche heeft nog een behoorlijk gevulde orderportefeuille voor 2002,” weet De Bruine. Maar de voorspellingen voor 2002 zijn somber. De metalelektrobranche rekent nog maar op een omzetgroei van 1% in 2002 terwijl tot voor kort uitgegaan werd van een omzetgroei van 2,7%. De werkgelegenheid, die in 2001 met naar schatting 3% gedaald is, zal nog verder dalen. Bij veel bedrijven is de rek er voor wat betreft het personeel al uit, doordat massaal afscheid is genomen van uitzendkrachten.

De schuld ligt niet alleen bij de machtige, grillige uitbesteder, zegt De Bruine. De toeleveranciers zelf hebben ook fouten gemaakt. Zij hebben de afgelopen jaren, toen de bomen tot de hemel dreigden te groeien, een felle strijd gevoerd om goed gekwalificeerd personeel binnen te halen. Belangrijkste wapen was het loonzakje. Er werden lonen en loonstijgingen geboden die hoger waren dan in de CAO was afgesproken. “Ook Brinks heeft er aan meegedaan, mee moeten doen,” zegt De Bruine. Door de hogere lonen stegen de kosten maar de smalle marges in de metaal bleven gelijk. Het verhogen van de prijzen, wat tot vier jaar geleden nog makkelijk kon, is er door de toenemende globalisering niet meer bij. De gunstige concurrentiepositie die Nederland ten opzichte van Duitsland had opgebouwd, is grotendeels verloren gegaan. Dat bedrijven nu massaal na 11 september de crisis in de wereld aangrijpen om

In haar pogingen het economisch tij te keren, richt de NEVAT ook haar pijlen op Den Haag. Minister Jorritsma doet het volgens De Bruine ‘niet goed’. “In tegenstelling tot haar voorganger Hans Weijers wordt ze niet gehinderd door visie,” drukt De Bruine zich diplomatiek uit. Het ministerie van Economische Zaken heeft volgens de werkgevers in de metaal lange tijd alleen maar belangstelling gehad voor de distributie en ict-sector in ons land. De makende, zelfscheppende industrie is op de achtergrond geraakt. Politici en hoge ambtenaren moeten volgens De Bruine weer meer het land in om aan den lijve te voelen wat de problemen zijn en waar behoefte aan is. “Onze grote zorg is dat hoogtechnologische bedrijven die bijvoorbeeld aan ASML leverden, er nu helemaal mee stoppen. Dan verdwijnt op den duur de hele zelfscheppende industrie uit Nederland. Dat mag niet gebeuren.” ■


Twentse pioniers investeren in hout en hightech in Siberische Taiga

‘Een toilet noem ik luxe’ 4

Erik Smit van Senter beoordeelt PSO-projecten op locatie. (foto: Pascal Jacobs.)

Wat doet een ondernemer in hemelsnaam in Siberië? Het is een vergeten uithoek van de wereld waar het ’s winters belachelijk koud is en waar het woord afzetmarkt nog moet worden uitgevonden. Het gros van de tijd verdoe je met een potje vrijworstelen met de autoriteiten en het drinken van wodka met zakelijke vrienden die niet zelden op je geld uit zijn. Twee Twentse bedrijven, Kara Energy Systems en NCLR, pionieren al een tijdje in de Siberische Taiga. Het stereotype beeld snijdt hout, geen misverstand, maar toch heeft Siberië goede zakelijke kansen.

(door Pascal Jacobs)


Ergens op het kruispunt van de Transsiberië-Express en de route van New Delhi naar de Noordpool liggen, verscholen in de berkenbossen van de onmetelijke Siberische Taiga, de steden Novosibirsk en Tomsk. Bij elkaar wonen er meer dan twee miljoen mensen. Alexandre Iourkanski weet dat Siberië zowel voor mens als techniek vaak geen pretje is. De voormalig leraar Engels heeft zijn zakelijke zinnen gezet op het drogen van hout. In de oude, gereno-

veerde fabriekshal van zijn bedrijf Letuchiy Gollandetz aan de rand van Tomsk staan sinds een jaar enkele hypermoderne houtdrooginstallaties van Twentse makelij. Een jaar geleden zijn de houtdrogers bij temperaturen van dertig graden onder nul erin gezet door enkele Nederlandse monteurs van de Almelose leverancier Kara Energy Systems. “Toen bleek hoe moeilijk het kan zijn voor westerlingen om zich aan te passen aan de omstandigheden hier,” vertelt Iourkanski. “Een van die jongens raakte aan de buikloop maar er is hier geen toilet. Als er niet snel een zou komen zou hij subiet terug naar Nederland gaan. Dat is een mentaliteit die ik niet begrijp. Als je het vergelijkt met mijn mensen verdienen ze klauwen met geld maar dan nog blijk niet iedere Nederlander bereid zich aan de omstandigheden aan te passen.” Of het dan toch niet handig is om eerst in dit soort basale voorzieningen te investeren als je weet dat je met Europeanen moet werken? “Om in een nieuw te bouwen fabriek eerst het toilet aan te leggen, dat noem ik luxe. Je moet weten waar je het eerst in investeert.”

Vliegende Hollander Iourkanski zegt wars te zijn van de zakeninstelling van veel zogenaamde

nieuwe Russen. Die willen vooral véél en snel geld verdienen, ze denken niet aan de toekomst en zijn niet altijd even eerlijk. Iourkanski heeft in de afgelopen jaren goede banden met Nederlandse bedrijven opgebouwd (het is niet toevallig dat ‘Letuchiy Gollandetz’ letterlijk ‘de vliegende Hollander’ betekent). In de nabije toekomst hoopt hij daarvan de vruchten te plukken. Iourkanski behoort tot het type ondernemers waar het in Rusland flink aan schort; hij combineert visie en een goed zakelijk instinct met geduld en handige contacten bij de autoriteiten. “De winst komt later wel. Het is nu van belang dat ik voldoende toegevoegde waarde kan leveren aan het Siberische hout. Het heeft immers geen zin om slechts bomen te kappen en die naar het buitenland te verschepen. Daarvoor zijn de transportkosten veel te hoog. Wat dat betreft blijft het sprokkelen voor de houtsector. Daarom is het juist nu zaak om te profiteren van de relatief lage Russische lonen en hier in Tomsk al kant en klare houtproducten te maken. De gouverneur van Tomsk en de regionale Kamer van Koophandel zijn het met mij eens dat we daarom hier een hele nieuwe houtsector moeten oprichten die tot alles in staat is: van kappen tot drogen en van zagen tot meubels maken. Als we dat hebben dan kunnen we pas echt geld gaan verdienen aan ons hout.”

Gigantische markt Iourkanski’s visie staat gelijk aan die van zijn Almelose zakenpartner. De kost gaat voor de baat uit. Jan Luttikhuis komt voor Kara Energy Systems regelmatig in Rusland om de droogkamers inclusief verbrandingsketel te verhandelen of ze te helpen installeren en onderhouden. Als hij het over de toekomst van de Russische markt heeft wordt hij ronduit enthousiast. “Het is een gigantisch groot land. Als dat land ook maar een klein beetje in ontwikkeling komt dan ontstaan er geweldige mogelijkheden op het gebied van bosbouw, landbouw, energie en milieu. Het zijn uiteindelijk de Russen zelf die de productie moeten maken maar als je ze onze knowhow geeft en onze technologie dan kunnen ze straks produceren naar Westerse normen en dat opent

grote zakelijke perspectieven. Voor Kara is het belangrijk dat de Russen nu vertrouwen krijgen in onze installaties. Dat ze weten dat onze droogkamers werken, ook onder Siberische omstandigheden. Als ze dat vertrouwen hebben, dan ben je gelijk een van de eersten die op deze gigantische markt een vooraanstaande positie opbouwt,” aldus Luttikhuis. Het is de vraag hoelang het zal duren tot de Russische economie sterk genoeg is. “Je moet nu niet teveel verwachtingen hebben. Er zijn teveel oneffenheden die moeten worden gladgestreken. Te weinig zekerheden in het bankwezen bijvoorbeeld. Om een Russische bankgarantie wordt in het Westen hard gelachen. Ook blijft de bureaucratie een groot obstakel. Om een voorbeeld daarvan te geven: De samenwerking met Iourkanski is een project dat we doen met financiële steun van het PSO (Programma Samenwerking Midden en Oost-Europa)-project van Senter. Daarin is met de Russische autoriteiten afgesproken dat import van PSO-spullen vrij van douanerechten zijn. Toen we echter onze droogkamers wilden leveren, moest Alexandre Iourkanski wel drie keer naar Moskou vliegen om dat voor elkaar te krijgen.”

een forse opslag betalen. In de papieren stond immers acht containers en niet zeven. Tja, die mensen moeten ook leven. Uiteindelijk zijn we er via onze uitstekende contacten met de gouverneur van Tomsk onderuit gekomen. Zulke relaties zijn erg handig hoewel je niet onder een post onvoorzien uit kunt: noem het maar steekpenningen.”

Onbetrouwbaar “Houd ook de prijs in de gaten,” gaat Luttikhuis verder. “Zo hebben we de droogkamers in de haven van Tomsk in elkaar gezet. Dat werk hebben we uitbesteed om zelf goedkoper uit te zijn. Russen proberen echter de prijs te van-

ratorium. De wetenschapper is een uit nood geboren ondernemer die uitstraalt dat hij liever fulltime wetenschapper was gebleven. “Een technisch wetenschapper ontvangt van de staat een schampere tweeduizend roebel per maand (170 gulden, red.). Dat is erg weinig. Door onze kennis te vermarkten kunnen mijn vijftien medewerkers en ik ons salaris wat opvijzelen. Verder kan ik via externe contracten weer investeren in apparatuur en onderzoek. Met elk contract dat ik afsluit kan ik mijn medewerkers een leefbaarder bestaan bieden.” Momenteel tracht Losev zijn kennis over het verbeteren van de kwaliteit van hoog-energetische laserstralen te delen met het Nederlands Centrum

5

Cowboy-achtig De belangrijkste belemmering voor de Russische economie lijkt echter het nogal cowboy-achtige gedrag van ondernemers te zijn. Ondernemen is een vak dat in Rusland al doende geleerd moet worden. “Veel Russische ondernemers leven van dag tot dag. Ze trachten te overleven, de Siberische winter door te komen. Als ze vandaag onderdelen nodig hebben voor de reparatie van hun eigen auto, dan slopen ze die met groot gemak uit een grote zending wagens die klaar staat om morgen verscheept te worden. Als ze nu zin in wodka hebben, kopen ze die fles gewoon in plaats van de antivries. Dan accepteren ze maar dat ze straks moeten lopen. Zo wordt er ook zaken gedaan.” Vooral Westerse ondernemers moeten goed uitkijken dat ze niet teveel betalen, weet Luttikhuis. “Je moet altijd zorgen dat je niet-manipuleerbaar bent, dus nooit in een afhankelijke positie terechtkomt. Anders word je uitgebuit want Russen zien ons toch als ‘mister dollar’. Niet dat Russische zakenlui crimineel zijn, maar zie het maar weer als een kwestie van overleven. Kara stuurde acht containers naar Tomsk. De achtste raakte kwijt en om die wel gearriveerde zeven containers vrij te krijgen moesten we

gen die je gewend bent in het westen te betalen. Het eerste voorstel voor die klus was dus een prijs van 45.000 gulden. Als je slim bent vraag je ze dan naar het arbeidsloon, de kosten van het materiaal et cetera. In feite reken je ze hun eigen vraagprijs voor. Dan blijkt dat ze voor een metselaar normaal geen twintig maar slechts elf gulden per uur vragen. Zo zijn we zijn uiteindelijk op een prijs van 24.000 gulden uitgekomen. Wat ik van Russen vind? Het is een warm volkje maar ze zijn wel wat onbetrouwbaar.” Het ondernemersschap van Alexandre Iourkanski staat in schril contrast met dat van Valery Losev. Losev geeft aan het Institute of High Current Electronics in Tomsk leiding aan het Gas Laser Labo-

voor Laser Research (NCLR) in Enschede. Hij wil daarbij in aanmerking komen voor de riante subsidie via PSO-Senter. “Dan kan ik parallel aan mijn laboratorium, op het gebied van hoogkwalitatieve lasertechnieken mondiaal zeer vooraanstaand, een bedrijf opzetten waar ik dan wat mensen van mijn lab naar kan overhevelen. Sommigen verdienen nog erg weinig.” Het barst in Tomsk en Novosibirsk van de mensen die, zoals Losev, trachten wetenschappelijke kennis te vermarkten. De regio staat in wetenschappelijk opzicht in hoog aanzien en is een van Ruslands belangrijkste centra van hoogtechnologische, wetenschappelijke kennis. Siberië dankt dat aan de Tweede Wereldoorlog, Toen Hitler naar Moskou 

De vliegende Hollander Alexander Iourkansky voor de verbrandingsketel van ’t Almelose Kara Energy Systems. (foto: Pascal Jacobs.)


oprukte, besloot Stalin alle belangrijke wetenschappelijke instituten en militaire bedrijven achter de Oeral te installeren. Nu wordt de Siberische laagvlakte door optimisten nog wel eens de Silicon-Taiga genoemd. Maar het is moeilijk voor de Siberische hightech om internationaal weer terug te keren en topkennis op wereldniveau in productie om te zetten. Er zijn maar weinig mensen of instituten in de buurt te vinden die de goede ideeën hebben of het geld om technologie tot producten te veranderen. Het aantal serieuze hightech-bedrijven dat ontstaat in het verlengde van universiteiten is daarom nog erg gering en de productie van apparatuur is duurder dan in het westen omdat in Rusland alleen maar verouderde onderdelen te verkrijgen zijn.

7

JSF Losev heeft contacten aan te knopen met Frankrijk en het Verenigd Koninkrijk. Momenteel probeert hij het bij het NCLR maar deze samenwerking verdwijnt voorlopig naar de ijskast. Senter keurde het project af. De meerwaarde voor het Nederlandse bedrijfsleven was te gering en het feit dat een Russische partner meewerkt met een Nederlandse partner in het Amerikaanse Joint Strike Fighterproject (JSF) ligt wat gevoelig. Een domper voor ‘werkgever’ Losev

maar ook voor het NCLR. Het NCLR heeft een krachtige Xcimerlaser ontwikkeld die bijvoorbeeld gaatjes kan branden in de motor van de Joint Strike Fighter. Dat levert een betere koeling van de motor op waardoor de straaljager harder kan vliegen. Met de kennis van

Senterproject voor samenwerking met Rusland Nederland tracht sinds 1990 de Russische economie te stimuleren. Binnen het Project Samenwerking Midden- en Oost-Europa (PSO) is er jaarlijks twintig miljoen gulden beschikbaar voor een handvol samenwerkingsprojecten tussen het Nederlandse en Russische bedrijfsleven. Twentevisie trof PSO-projectadviseur Erik Smit in Novosibirsk waar hij een samenwerking tussen het Nederlandse Aerospace Propulsion Products en het Siberische defensiebedrijf FRMPC Altai beoordeelt: “PSO produceert geen la’s vol met papierwerk maar investeert direct in goederen van bedrijven. We doen dat omdat dit de beste garantie op continuïteit in investeringen geeft. Anders is het te eenvoudig projecten bij een kleine tegenslag al stop te zetten. Via PSO proberen we bedrijven die in Rusland willen investeren over de drempel te halen. We investeren alleen in strategische projecten. Bijvoorbeeld het makkelijker maken te vestigen of ter plekke een markt te veroveren. Waarom je het niet beter dichter bij huis zou zoeken? Een kleine speler in Nederland kan een grote speler in Rusland worden.” Tien Hollandse ervaringstips voor zaken doen in Rusland: 1. Russen zijn gastvrij en open maar kijken je eerst glazig aan 2. Zaken doe je alleen als vrienden 3. Om vrienden te worden is wodka onontbeerlijk 4. Laat je niet inpakken: houd je aan je streefcijfers 5. Timmer contracten volledig dicht 6. Timmer over alles een contract in elkaar 7. Weet echter dat beloofd ook beloofd is 8. Maar nooit op tijd 9. Onverwachte tegenvallers zijn normaal 10. Steekpenningen alleen in uiterste gevallen inzetten

Losev zou het NCLR zijn laser nog beter kunnen bundelen en zo de laser in gebruik nog goedkoper maken. Voorlopig gaat dat nog even niet door. Huub van Heel, zakelijk leider van het NCLR blikt terug op de samenwerking en op andere zakelijke Rusland-ervaringen “Zo direct als de Amerikanen zijn, zo ontwijkend kunnen Russen soms zijn. Het is de mysterieuze Russische ziel. Die speelt vaak op. We kunnen wel iets leuks voor u doen, heet het dan. Maar de kosten? Wanneer leveren, en wat precies? Dat soort vragen blijft moeilijk grijpbaar. Je komt er nooit helemaal achter. Ik mis de directheid. Het wetenschappelijke werk is vaak perfect. Wat dat betreft beschikt Losev daar in Siberië over een prachtige erfenis. Maar als je dan de wetenschappelijke apparatuur ziet, het laswerk, dan schrik je. Dat maakt je soms onzeker. Dus moet je proberen die onzekerheid te beheersen. Ik heb daartoe een aparte houding ontwikkeld. Zolang ik maar de indruk heb ‘value for money’ te krijgen zal het me een zorg wezen dat ik naar Russische begrippen tien keer teveel betaal. Je weet dat de verhalen niet kloppen. Dat er mensen zijn die met een salaris van vijftig dollar per maand rond moeten komen en dat het dan een hele prestatie is om een product 1500 dollar waard te laten zijn. Maar ik kijk alleen of ík tevreden ben. Je moet als buitenstaander niet willen proberen de Russische markt te begrijpen.” ■

Het blijft voorlopig sprokkelen geblazen op de houtmarkt van Tomsk. (foto: Pascal Jacobs.)


PLATFORM ZAKELIJKE DIENSTVERLENING • Columns • E-mail vragenservice • Bedrijfsprofielen Stel uw vragen aan: Ten Kate & Huizinga (financieel) SuwijnLedeboer (notarieel) Jacobs Kranenburg (advocatuur)

Nieuw op www. twentevisie.nl

Online Strategie / Interstroom Informatietechnologie, Ten Kate & Huizinga, Cape Groep en E-MAXX (internet).

Toekomst van E-Business Handel en Industrie 10% Overige

ICT Dienstverlening

Dienstverlening

45%

9

11%

Zakelijke Dienstverlening

Onderstaand een weergave van een aantal belangrijke en blijvende inzichten over de bijdrage van internet voor het bedrijfsleven in het algemeen en voor het MKB in het bijzonder.

Algemene tendens Ondanks de vele en vaak negatieve publiciteit rondom internet en ICT in het algemeen is het vertrouwen over het blijvende karakter van E-business toepassingen binnen het bedrijfsleven nog sterk aanwezig. De integratie van e-mail intranet wint in dit opzicht, ook binnen het MKB, nog steeds terrein. Deze toename blijkt vrij onafhankelijk van branche of bedrijfstak. De daadwerkelijk omzetbijdrage van E-business verschilt wel per sector. Zo is de omzetbijdrage in de (zakelijke) dienstverlening bijna twee keer zo groot als in de handel. De investeringen die worden gedaan in internettoepassingen en E-business vertonen een overeenkomstige tendens. Daarnaast is de omzetbijdrage voor kleine ondernemingen (tussen 50 en 100 medewerkers) relatief groter dan voor grotere ondernemingen.

34%

Als er al een strategie expliciet is gemaakt dan worden termen als kostenbeheersing, innovativiteit en ‘aansluiting bij de markt’ als belangrijkste drijfveren genoemd. Voor een goed draagvlak van de (internet)strategie is een heldere communicatie met de hele organisatie een vereiste. Vaak worden de ideeën op ICT gebied gevormd door het management en / of de ICT-afdeling, zonder dat de overige medewerkers hier van op de hoogte zijn. Vertaling naar de dagelijkse praktijk blijft een belangrijk maar vaak een heikel punt. In de uitwerking, de implementatie van de strategie, wordt vaak gebruik gemaakt van externe ondersteuning. Zij zijn in staat om op onafhankelijke en deskundige wijze veranderingstrajecten te begeleiden en waar nodig te versnellen.

Internet en ondernemingsstrategie Internetstrategie Hoe worden de ideeën rondom internet en E-business in de praktijk gebracht? Ligt er een specifiek idee, of een visie aan ten grondslag? Vaak doet men iets met internet, zonder dat voor iedereen duidelijk is waarom. Intuïtie vormt in dit kader een belangrijk element. Dit heeft als voordeel dat gaande weg en op ‘ad-hoc’ basis bepaalde beslissingen genomen worden, hetgeen vaak positief uitwerkt op de algemene ‘verandersnelheid’. De kans bestaat echter dat het geheel relatief stuurloos wordt waardoor men ‘het doel’ uit het oog verliest. Internet en E-business blijven te allen tijde een middel in plaats van een doel op zich.

Hoe past de internetstrategie bij de algemene doelstellingen van de onderneming? Als algemene doelen van een internetstrategie worden onder andere erkend: - een verhoging van de klanttevredenheid - een toename van de winstgevendheid - een omzetverhoging - acquisitie (klantenwerving) - verhoging van de efficiency. Deze doelen worden over het algemeen nagestreefd binnen het reeds bestaande klantennetwerk. Het is echter wel gebleken dat toepassing van internet en E-business het mogelijk maakt dat nieuwe producten en diensten makkelijker worden afgezet.

Wat wordt hier verstaan onder E-business? Onder E-business wordt in dit artikel verstaan: alle toepassingen van internet- of aanverwante technologieën, om in een bedrijf of in de samenwerking met marktpartijen de efficiency en effectiviteit te vergroten. Toepassingsgebieden in deze zijn o.a: e-mail WebAdvertising, intranet, Customer Relations Management en verkoop via internet.

Internet in het MKB Men is het er over eens: de hype rondom internet is over, maar de ontwikkeling gaat verder. Het is nu de tijd om aansluiting te zoeken en ‘het kaf van het koren te scheiden’. Hiervoor is een gedegen en gedragen aanpak binnen elke organisatie vereist. Voor het MKB in het bijzonder geldt dat men internet goed kan inzetten in de realisatie van de ‘traditionele’ doelstellingen van de onderneming. Het blijft immers voor het MKB vaak een middel en geen doel op zich.

Column on-line strategie

Wat leeft er onder het Nederlandse bedrijfsleven als het gaat om de verwachtingen rondom toekomstig internetgebruik? Wat zijn de belangrijkste internettoepassingen waar het MKB gebruik van zal (blijven) maken? Veel van de met enthousiasme en hoge verwachtingen gestarte initiatieven op dit gebied worden allengs ‘bevroren’.

kt m aa or p m tf o e la g gi t p in te e en nl ra h rl e. st van tve isi ne it ns tev - li l u die en On dee ke .tw k lij w oo ake ww z

Wat is de status van internetstrategie in Nederland?

Drs. R.W.J. Dood. De auteur is werkzaam als management consultant bij Ten Kate & Huizinga en deelnemer aan het samenwerkingsverband Online Strategie (www.online-strategie.nl)

Een aantal onderzoeksresultaten is ontleend aan ‘Het Grote Onderzoek, Internetstrategie in Nederland 2001-2002’ , uitgevoerd door Drs. B. Tiggelaar en Drs. A. Schouten.


De Gedeputeerde Staten van Overijssel hebben een vervolgsubsidie van ƒ 269.500,- toegekend aan de gemeente

Hof van Twente. Hiermee kan de ge-

10

Nieuws & feiten Het nieuwe pand van Powerspex in Hengelo.


meente haar organisatie afstemmen op de nieuwe taken die de gemeente heeft gekregen op het terrein van sociale activering en arbeidstoeleiding van uitkeringsgerechtigden. Met ingang van 1 januari 2002 moet de zogeheten ‘sluitende aanpak’ zijn gerealiseerd. De subsidie van ƒ 269.500,- is een vervolg op een subsidie die in 2000 werd toegekend aan de vijf voormalige gemeenten van wat nu Hof van Twente heet. Op 29 november jl. vond de officiële overdracht plaats van de call center faciliteiten, die de OOM (de Ontwikkelings- en Investeringsmij. voor Overijssel) in 1998 heeft opgezet onder de naam Call Center Twente BV in Enschede aan BSC. De overname stond afgelopen juni van het vorig jaar gepland, maar vanwege een brand in het Arke Stadion, waar de call center faciliteiten gehuisvest zijn, kon de overname nu pas plaatsvinden. De call centerruimtes van zowel CCT als BSC bevinden zich in het bedrijvencentrum van het stadion. Het CCT heeft inmiddels circa 1070 call center agenten opgeleid.

Powerspex in Hengelo heeft op 13 januari 2002 zijn vijf-jarig bestaan gevierd in het nieuwe pand aan de Spinelstraat 20. Na inkrimping van Stork Ketels vijf jaar geleden besloten vier werknemers om een deel van dit werk vanuit een eigen bedrijf

voort te zetten. Met hun kennis en jarenlange ervaring op het gebied van onder meer meet- en regeltechniek en automatisering van energieprocessen wisten ze hun bedrijf Powerspex snel tot bloei te brengen. Naast Stork, hun eerste klant, hebben ze een aanzienlijke lijst van grote en kleinere klanten in binnen- en buitenland, zoals Twence, ARN en Electrabel in Nijmegen, Akzo, Aviko, GasUnie, NEM, Philips, Essent en Shell. Powerspex heeft inmiddels achttien medewerkers.

Het door de Regioraad in juli 2000 vastgestelde Regionaal Verkeer- en Vervoerplan (RVVP) is voor dit jaar planmatig en op hoofdlijnen ingevuld. Dit beleidsplan kent twee hoofddoelen, nl. het optimaliseren van de bereikbaarheid en verbeteren van de leefbaarheid in Twente. M.b.t. de uitvoering is in een nauwe samenwerking met de 15 Twentse gemeenten gekeken naar de specifieke wensen en de ramingen voor bepaalde activiteiten. De activiteiten zijn hier waar mogelijk op afgestemd. Per 1 januari 2002 is de heer drs. D.H.W.J. Oord als adjunct-directeur toegevoegd aan de directie van DTZ Zadelhoff te Enschede. De heer Oord is sinds 1996 werkzaam bij DTZ inverschillende functies. De economische teruggang is, na de aanslagen in de Verenigde Staten, extra voelbaar geworden voor de Koninklijke Ten Cate. De productie van Ten Cate Enbi in Nuth zal dientengevolge op korte termijn worden gesloten. De productievestigingen in Zwitserland, Engeland en Rochester (VS) zijn reeds in de afgelopen maanden gesloten. Voor de overige activiteiten wordt binnen zes maanden naar oplossingen gezocht. De daling van het resultaat van de sector Technische Textiel zette licht door (ca. 25-30%). De genomen en in de loop van 2002 te nemen maatregelen zullen naar verwachting resulteren in een aanmerkelijke verbetering van de winstgevendheid. Interessante toekomstperspectieven liggen m.n. in groeimarkten binnen de sector Technische Textiel . De Euregio Business-beurs op 26 en 27 februari heeft ten doel Nederlandse en Duitse bedrijven met elkaar in contact te brengen. Een van de doelstellingen tijdens de beurs is om - in de vorm van de Euregio Bedrijvenvakbeurs - het begrip ‘flexibilisering van productie binnen de Europese Unie’ kracht bij zetten, waarmee bedrijven de mogelijkheid hebben om te komen tot een optimale productie en verhoging van de omzet. Dat houdt in het verplaatsen van productie binnen de Europese Unie naar bestaande units met reeds aanwezig vakkundig personeel. Het Ministerie van Economische Zaken heeft een Tenderprocedure in gang gezet; Tender Investerings Programma’s Provincies (TIPP). Het is een subsidieprogramma dat zich richt op realisering en kwalitatieve verbetering van bedrijventerreinen. Doel van deze Tender is provincies en (samenwerkingsverbanden) van gemeenten aan te moedigen om in onderling overleg en in overleg met het

bedrijfsleven te komen tot een goede afstemming van ruimtelijk-economische ontwikkelingen. Met de aanvraag die de provincie nu heeft ingediend, zet zij zich in voor een krachtig Overijssels bedrijvenlandschap. De provincie zet zich in op het verkrijgen van het maximale subsidiebedrag van 15 miljoen gulden

SOWECO NV, dat voor de gemeenten Almelo, Hellendoorn, Rijssen, Tubbergen, Vriezenveen en Wierden de Wet sociale werkvoorziening uitvoert, en de stichting Tactus, die mensen met verslavingsproblematiek hulp en ondersteuning biedt, gaan in de toekomst hun samenwerking uitbreiden. De samenwerking met betrekking tot de opvang van taakgestraften loopt al een aantal jaren naar wederzijdse tevredenheid. In december jl. werd hiervoor een samenwerkingsovereenkomst ondergetekend. Het belang van de Overijsselse Participatie Maatschappij BV (OPM) in Bleckmann Group BV te Oldenzaal, samen met de belangen van de overige aandeelhouders, UBS Capital BV en het management, is overgenomen door TPG NV. De Bleckmann Group, in Nederland leverancier van oplossingen op het gebied van transport en opslag voor de modesector, heeft 815 medewerkers in dienst van wie 595 in Nederland, beheerst 23 grote kleding warehouses. TPG NV verleent wereldwijd, onder de twee merknamen TNT en Koninklijke PTT Post, een breed scala aan post-, express- en logistieke diensten. Bleckmann wordt een volledige dochteronderneming van TNT Retail Express, marktleider in de sector shared-user kledingdistributie in het Ver. Koninkrijk en Ierland. TNT Retail Express heeft 350 medewerkers in dienst. Het ROC Twente Plus heeft voor het ontwerp van haar nieuwe stadscampus de architect Syb van Breda van Royal Haskoning Architecten uit Amsterdam geselecteerd. Het gaat om het ontwerpen van een gebouwencomplex met een vloeroppervlak van ca. 28.000 m2, waarin zich dagelijks 3000 studenten en 350 medewerkers zullen bevinden. De campus zal worden gebouwd op het Wuba-terrein in de Kerkelanden in Almelo. De bedoeling is, dat het ROC Twente Plus de stadscampus in augustus 2005 zal betrekken. De situering bij het NS- en Busstation garandeert een optimale bereikbaarheid voor een zeer brede regio.

Harald Droste, eigenaar van Droste’s Hotel & Restaurant in Tubbergen, is tijdens

het Congres van Koninklijk Horeca Nederland in november jl. benoemd tot de ‘meest markante horecaondernemer van Nederland 2001’, een verkiezing die Horeca Nederland organiseert in samenwerking met het vakblad Horeca Entree. Droste is gekozen uit 11 regionale winnaars. De prijs is voor de tiende keer uitgereikt en is bestemd voor horecaondernemers met markante en innoverende ideeën over het ondernemerschap in de horeca.

Op 11 december jl. is het project Industrieel Toerisme Twente bij Grolsch te Enschede van start gegaan. Belangstellenden kunnen vanaf dat moment bedrijfsbezoeken-sec boeken. Vanaf april 2002 kunnen ook aanvullende arrangementen, ontwikkeld in samenwerking met de deelnemende bedrijven en het toeristisch bedrijfsleven, geboekt worden. Het project Industrieel Toerisme Twente is het gevolg van een onderzoek dat in opdracht van de provincie Overijssel eind 1999 heeft plaats gevonden. Onder industrieel toerisme wordt verstaan het door consumenten toeristisch bezoeken van niet-toeristische organisaties of locaties, die gericht zijn op bedrijfsmatige en/of industriële activiteiten of objecten. Het is een nieuwe vorm van toerisme voor Twente, die kan leiden tot extra toeristische bestedingen en werkgelegenheid. Ook zullen de bekendheid met en het imago van Twente in positieve zin gestimuleerd worden. De gemeente Hellendoorn en de Sectie

Beeldende Kunst van de Culturele Raad Hellendoorn organiseren in de zomer van 2002 in Nijverdal een grote kunstmanifestatie Textiel 001. Er zullen diverse schitterende kunstwerken verschijnen op buitenlocaties in Nijverdal en omgeving die in alle gevallen iets te maken hebben met het thema textiel. Niet zo vreemd, als men zich realiseert dat Nijver-

In december jl. hebben Maarten van Andel en Gerard Wiltink van het in Almelo gevestigde bedrijf Philips Analytica de Convenantsprijs 2001 voor de categorie preventie in ontvangst genomen. Het Convenant Verpakkingen II, een vorm van samenwerking tussen bedrijven en de overheid, is gericht op het verminderen van de hoeveelheid verpakkingen, het terugdringen van verpakkingsafval en het stimuleren van hergebruik van verpakkingsmateriaal. Deze vorm van samenwerking levert uitstekende resultaten op. Kunstgrasproducent Ten Cate Thiolon in Nijverdal heeft samen met partner Edel Grass in Genemuiden een kunstgrasveld aangelegd in New York. Bijna ex-burgemeester Rudy Giuliani gaf in de Amerikaanse versie van het tv-programma De Uitdaging opdracht om in zes dagen een multifunctioneel sportveld van kunstgras aan te leggen waarop kinderen uit een achterstandswijk het hele jaar door kunnen spelen. Edel Grass heeft in en rond New York al diverse kunstgrasvelden aangelegd op basis van de grasvezels van Ten Cate Thiolon. In de Nieuwsbrief van december 2001 van de Stichting FBK Games in Hengelo werd teruggeblikt op het afgelopen jaar en werd uitvoerig vooruit gekeken naar de periode 2002 - 2006. Ruim 150 gasten waren op 9 oktober jl. getuige van de eerste Club van 83 Bedrijvenmijl-clinic o.l.v. Ellen van Langen, Haile Gebrselassie en Gert-Jan Liefers. Woordvoerder Ton Kamp lichtte de beleidsnotitie Demarrage 2002 toe, terwijl wethouder Henk Nijhof nadere uitleg gaf over de gemeentelijke missie om van het gebied tussen Hengelo en Enschede een echte sportzone te maken. In zijn toelichting zei Kamp onder meer “dat ook succesvolle organisaties als de FBKGames niet ontkomen aan de noodzaak alert en creatief te blijven. Toenemende (inter)nationale concurrentie, financiële risico’s en wisselende voorkeuren van consumenten nopen daartoe.” De centrale doelstelling van de Stichting is dan ook: het behoud van het internationale spraak- en smaakmakende Grand Prixatletiekevenement Fanny Blankers-Koen Games op langere termijn. In november jl. werd op Curaçao HBO diploma’s en certificaten uitgereikt aan

medewerkers van het Antilliaanse Telecommunicatiebedrijf UTS (United Telecom Services). Saxion Hogeschool Enschede heeft in de afgelopen twee jaar voor ruim 50 medewerkers van UTS, in het kader van niveauverbetering voor het technisch personeel het onderwijs verzorgd. Drs. H. Weusthof , directeur Inst. Comm. Tech. Bedrijfskunde van de Saxion Hogeschool reikte in aanwezigheid van de Antilliaanse minister van onderwijs, de directie van UTS en de Nederlandse docenten de diploma’s en certificaten uit. Op dit moment vinden er gesprekken plaats voor onderwijs aan nieuwe groepen op zowel de Antillen als in Suriname. Het historische en karakteristieke pand de Maere in Enschede, waarin vroeger o.a. de hogere en middelbare textielscholen gevestigd waren, is verbouwd, gerenoveerd en uitgebreid met nieuwbouw en wordt het nieuwe onderkomen voor Expertex, het expertisecentrum voor onderwijs, wetenschappelijk en toegepast onderzoek en dienstverlening t.b.v. de textiel-, confectie- en tapijtindustrie. Enschede, de textielstad van weleer, behoudt daarmee ook de band met de hedendaagse textiel.

Drukkerij Olijdam is na 22 jaar verhuisd van de Spelbergweg naar de Lonnekerbrugstraat 102a in Enschede op een steenworp afstand van het B&S-park. Het telefoon- en faxnummer zijn niet gewijzigd.

In het Jaarverslag 2000-2001 geeft ROC Twente Plus een beeld van de vele vernieuwingen die in deze periode zijn ontwikkeld: “Verandering en vernieuwing kennen vele vormen. Bijvoorbeeld als het gaat om kwaliteitsverbetering. Dan kan sprake zijn van didactische en methodische vernieuwing. Daarnaast is er de vernieuwing om de aansluiting bij het bedrijfsleven te optimaliseren.” ■

11

Nieuws & feiten

Zoals op 5 november jl. aangekondigd zal aanpassing aan de gewijzigde marktomstandigheden tot maatregelen leiden binnen de TKH-groep. In dit kader is besloten om een reorganisatie door te voeren bij de Twentsche Kabelfabriek (TKF), onderdeel van TKH, met vestigingen in Haaksbergen en Lochem. De reorganisatie zal leiden tot een verbetering van de efficiency in de organisatie evenals aanpassing van de productiecapaciteit. Met deze voorgestelde reorganisatie zullen 140 banen verloren gaan. Op dit moment wordt met vakorganisaties en ondernemingsraad onderhandeld over het reorganisatieplan en het daarbij behorende sociale plan.

dal vanuit historisch en economisch oogpunt een onlosmakelijke relatie heeft met de textielindustrie.

Het Jaarverslag van ROC Twente Plus: vernieuwingen.


Wie woont aan een park ziet de waarde van zijn woonhuis achteruitgaan wanneer het park wordt volgebouwd met één of meer hoge flats. Het woongenot in het buitengebied wordt verstoord wanneer de stad oprukt en op korte afstand een ontsluitingsweg voor een nieuwe woonwijk wordt aangelegd. Ook dan gaat de waarde van het huis achteruit. Valt die waardevermindering toe te schrijven aan een wijziging van het bestemmingsplan dan is de gemeente daarvoor in beginsel aansprakelijk volgens artikel 49 van de Wet op de Ruimtelijke Ordening (WRO). Het aantal claims is zodanig gegroeid dat de rijksoverheid in de persoon van minister Pronk hier een rem op wil zetten.

Memorie van Toelichting Op jaarbasis wordt naar schatting 60 tot 80 miljoen gulden aan planschadevergoedingen uitgekeerd. De behandelingskosten van een verzoek om planschadevergoeding (gemeentelijke apparaatskosten en de kosten van deskundigenadvies) belopen naar schatting een bedrag van 20 tot 28 miljoen gulden. Er worden jaarlijks 1.500 tot 2.000 planschadeverzoeken ingediend, waarvan ruim de helft niet wordt gehonoreerd. Deze gegevens blijken uit de Memorie van Toelichting bij een wijziging van artikel 49 WRO die minister Pronk als voorontwerp van wet heeft laten publiceren. Voorgesteld wordt een eigen risico in te voeren van 10% van de waarde van de onroerende zaak tenzij de bestemmingswijziging betrekking heeft op de onroerende zaak zelf, dan geldt dit eigen risico niet en wordt de schade zoals voorheen volledig vergoed. Het merendeel van de vergoedingen ligt onder de 10% van de waarde van het object, dus met dit eigen risico zullen de uitgekeerde bedragen fors teruggedrongen worden.

Europese regelgeving Het onderscheid tussen een bestemmingswijziging op het eigen perceel en een bestemmingswijziging daarbuiten heeft te maken met Europese regelgeving. Onderzocht is of Nederland met zijn planschadevergoedingen in de pas loopt met de andere Europese landen. Dat blijkt niet het geval te zijn. Nederland is zeer genereus.Verder is onderzocht of het zogenaamde Eerste Protocol bij het Europees Verdrag van de rechten van de mens geschonden wordt met een eigen risico van 10%. Artikel 1 van dit Eerste Protocol garandeert de bescherming van de eigendom en het genot van een onroerende zaak. Op basis van dit artikel is al eerder een onteigeningsvergoeding die naar het Nederlandse recht geen volledige vergoeding inhield, bij de Hoge Raad gesneuveld. Men vreest dat een bestemmingswijziging op het eigen perceel als een inbreuk wordt gezien waartegen artikel 1 van het Protocol bescherming biedt en dat de Europese rechter een eigen risico bij planschadevergoedingen in dat geval ontoelaatbaar zal oordelen. Wanneer de bestemmingswijziging plaatsvindt buiten het eigen perceel wordt het Eerste Protocol niet van toepassing geacht en staat dus het eigen risico niet in de weg. Vrijwel alle planschades hebben betrekking op bestemmingswijzigingen buiten het eigen perceel, dus deze beperking van het eigen risico is voor de overheid van niet erg grote betekenis.

wijs gemaakte kosten van professionele bijstand bij de behandeling van het verzoek worden vergoed.

Voorwaarde vergunninghouder Een nog steeds niet uitgemaakt discussiepunt blijft in hoeverre de gemeente een planschadevergoeding kan afwentelen op degene die van de planwijziging voordeel heeft, in veel gevallen de bouwer of projectontwikkelaar van de nieuwe woningen die het uitzicht bederven. In de zogenaamde lagere rechtspraak, dat is die van rechtbanken zoals de Almelose, is uitgemaakt dat wanneer een gemeente aan een bouwvergunning, die met vrijstelling van het geldende bestemmingsplan (artikel 19 WRO) wordt verleend, de voorwaarde verbindt dat de daaruit voortvloeiende planschade door de vergunninghouder wordt betaald en de vergunninghouder daarmee akkoord gegaan is, deze later niet meer het betaalde bedrag als onverschuldigd kan terugvorderen. Uiteindelijk moet de wetgever hier een definitieve oplossing bieden door een zogenaamde grondexploitatieheffing, waaraan in Den Haag wordt gewerkt.

13

Column juridisch gezien

Planschade is tegenwoordig een veel besproken onderwerp bij borrels en op verjaardagsfeestjes. Voor de gemiddelde belastingbetaler is het prettig om geld van de overheid terug te krijgen. De meeste planschades betreffen verlies van vrij uitzicht en geluidhinder.

kt rm aa fo p m at o n pl ing zie et en nl ge h rl e. h van tve isi isc it ns tev rid l u die en Ju dee ke .tw k lij w oo ake ww z

Planschadevergoedingen op hun retour?

Termijn Het wetsvoorstel voorziet ook in een termijn waarbinnen een verzoek om schadevergoeding bij de gemeenteraad moet zijn ingediend. Omdat een bestemmingsplan naar de huidige wet de planologie vastlegt voor tien jaar en binnen die tien jaar de schade zich op enigerlei moment kan manifesteren, is nu geen termijn vastgelegd waarbinnen een verzoek om planschadevergoeding kan worden gedaan. Dat verandert dus. De aanvraag moet worden ingediend binnen vijf jaar na het onherroepelijk worden van de bestemmingswijziging. Tenslotte beperkt het wetsvoorstel de huidige regeling niet alleen, het verruimt deze ook op één onderdeel. Redelijker-

T.J. van Drooge Jacobs Kranenburg advocaten Almelo


De OBX verdwijnt in 2002

And the winner is toch.... Enschede). Daarvoor in de plaats komt Centric/KSI van Gerard Sanderink. “We vergelijken deze fondsen dus niet meer met de AEX. Alleen onderling.”

14

OBX in 2001 Blydenstein Willink steeg in 2001 met 2,7%, het bedrijfsresultaat was in de eerste helft van het jaar 0,5 miljoen euro. BW Industrial werd verkocht door middel van een management buy out. Een joint venture met drukkerij Lakatex mislukte vooralsnog. Het is de bedoeling dat Blydenstein in de naaste toekomst alleen met Verosol (raambekleding) doorgaat. Over heel 2001 zal het bedrijf naar eigen zeggen ongeveer 1,5 miljoen euro verliezen. “Het is een veilingfonds, dat volg ik amper. Ik geef zeker geen koopadvies, de gokkers kunnen hopen op een premie als Blydenstein van de beurs afgaat,” aldus Van Es.

De heer Fedde Zwanenburg uit Holten voorspelde dat de AEX in december ongeveer gelijk zou blijven en hij kreeg gelijk. En daarmee won Zwanenburg het kistje wijn dat hij overhandigd kreeg van Jan Haverkate van de Rabobank Twente tijdens de opname van Memphis.

2001 was vooral het jaar van de internetzeepbel die uit elkaar knalde! De economische groei daalde sterk, de rente op de kapitaalmarkt daalde sterk en de beurzen daalden wereldwijd vele procenten. Er waren sectoren/bedrijven die meer dan de helft van hun beurswaarde verloren zoals KPN (min 70%), UPC (min 95%) en CMG (min 70%). De obligatiemarkt was positiever. “De belegger die een goede spreiding over de diverse vermogensbestanddelen heeft met aandelen, obligaties en liquiditeiten, heeft in 2001 meer verdiend of misschien minder verloren dan de belegger die lukraak effecten koopt en verkoopt,” zegt Sjoerd van Es, beleggingsadviseur van de Rabobanken Twente. Het beste Overijsselse fonds was in 2001 procentueel Textielgroep Twenthe. Maar daar wordt mee gemanipuleerd van hier tot Tokio door de grootaandeelhouder. Daarom verklaart Twentevisie Volker Wessels Stevin tot het beste Overijsselse beursfonds van 2001.

(door Jan Medendorp)


Het allerbeste was geweest als je in 2000 je aandelen of op een spaarrekening had gezet en/of in het onroerend goed had gestoken. In 2001 daalde de AEX met 20%, de dertien Overijsselse fondsen daalden nog harder met 22%. Het enige lichtpunt was Volker Wessels Stevin. Sinds november 2001 is er een nieuw handelssysteem op de Euronext. Uit de Overijsselse Beursbedrijven Index zijn vijf fondsen gedegradeerd naar het veilingsysteem. Het is daarom

niet meer reëel om een index van de oostelijke fondsen te maken en te vergelijken met de AEX. De OBX schaffen we af. Daarvoor in de plaatsen bekijken we maandelijks de acht vaste oostelijke noteringen en de vijf veilingfondsen. “Ik verwacht dat die veilingfondsen op termijn van de beurs af zullen gaan.” Eén van de beste fondsen van 2000 CMG (dit jaar min 70%) wordt vanaf 2002 niet meer gevolgd (het bedrijf heeft slechts een kleine vestiging in

Grolsch (min 7,5%) kreeg groen licht voor de bouw van de nieuwe brouwerij. Grolsch verwacht over 2001 een stijging van het resultaat van 5-7%. “Een goed fonds, zeker, ik verwacht geen grote sprongen voorwaarts meer tenzij toch de periodieke overnamegeruchten kloppen en Grolsch dus in andere handen komt. Dat kan lucratief zijn.” Nedap (min 10,3%) kon door de economische teruggang moeilijker hun (dure) innovatieve producten verkopen; als gevolg van de slordige Amerikaanse verkiezingen en de aanslagen in New York stonden hun stemcomputers en verfijnde beveiligingsapparatuur extra in de belangstelling. Nedap is over 2001 optimistisch en verwacht een stijging van de omzet te presenteren. “Klein fonds met een leuke directie en mooie producten. Ik vind de daling van de koers in 2001 zeer acceptabel. Nedap is een kleine, maar innovatieve speler. Reesink (min 8,7%) gaf in mei een winstwaarschuwing, de halfjaarcijfers (een daling van 19% van de nettowinst) viel niet tegen. Over heel 2001 verwacht Reesink eenzelfde resultaat als in 2000. “Daar heb ik dus geen niet zo veel vertrouwen in. Als je aandelen hebt, houden, maar niet extra kopen, zou ik zeggen,” aldus Van Es.

Volker Wessels Stevin Koopadvies Topman Veenman van Stork (daling van 32,0%) zei in het programma Memphis dat het bij Stork crescendo ging, op 5 november gaf hij een winstwaarschuwing. De onderneming verwacht een fors verlies als gevolg van de gebeurtenissen in de Verenigde Staten. Bij de divisies Aerospace en Textile Printing zal de werkgelegenheid met circa 10% afnemen. Bij Poultry and Food Processing en Technical Services is geen sprake van een trendbreuk. Stork zal de kosten reduceren door onder meer een aanpassing van de productiecapaciteit. Tevens wordt de afronding van Capital Assets uitgesteld in de hoop op een beter verkoopmoment. “Ik vind dat Veenman de beleggers op het verkeerde been heeft gezet, daarvoor is hij afgestraft, en verder vind ik dat hij goed heeft gereageerd op de gebeurtenissen. Bovendien is de beurswaarde lager dan de intrinsieke waarde, wat zorgt voor een bodem onder de huidige koers,” aldus Van Es. Koninklijke Ten Cate (min 20,9%) gaat zich helemaal concentreren op de technische textiel (kunstgras, beschermende kleding). Maar het afstoten van de rubber- en kunststofbedrijven verliep vorig jaar minder gladjes dan topman De Vries bij herhaling heeft gezegd, wel verwacht Ten Cate in 2001 een winst van 6 miljoen euro. “Zodra De Vries zijn woord heeft waar gemaakt, geef ik direct een koopadvies. Ik heb nu te weinig zicht op het afstoten, misschien moet dat wel helemaal afgeboekt worden op de balans omdat ze het aan de straatstenen niet kwijt kunnen net zoals bij de Denim. Nu kopen is een gokje.”

Textielgroep Twente Over de Textielgroep Twente (plus 27,1%) is heel weinig te zeggen. Er is nauwelijks handel, 82% van de aandelen is in vaste handen. In 2001 werden een paar overnames gedaan en er loopt een claim (van 71 miljoen gulden) tegen Ten Cate. “Een gokfonds, pure gok, het staat niet op mijn voorkeurslijstje.” Twentsche Kabel (min 46,8%) heeft op 6 november een forse winstwaarschuwing (min 35%) gegeven: het resultaat voor bijzondere baten en lasten komt uit op 20 miljoen euro. “Door verschuivingen in de productmix zal de omzet nog wel (be-

perkt) toenemen. Deze verschuivingen leiden, in samenhang met overcapaciteit op de glasvezelmarkt, tot een minder gunstige margeontwikkeling. Hoewel de solvabiliteit heel sterk is, zie ik op korte termijn geen goede vooruitzichten. Bovendien vind ik de onderneming te klein voor de markt van kabelproducenten. En ik vind dat ze de bandenbouwactiviteiten zouden moeten afstoten. Ik geef geen koopadvies.” Topman Steinmeijer van Van Heek Tweka (min 33,5%) heeft een teleurstellend jaar achter de rug, maar hij voorspelt voor 2002 rozengeur en maneschijn. Hij stapt op als hij dat niet kan waarmaken. Het eigen vermogen is versterkt door een emissie; 2001 stond vooral in het teken van reorganisaties, sluiting van verkoopkantoren en assortimentsinkrimping (voorraden afgebouwd). “Het was een duur en druk jaar voor Van Heek Tweka, maar volgens mij is het bedrijf er klaar voor. Steinmeijer heeft er zelf ook alle vertrouwen in gelet op zijn uitspraken. Klein fonds, maar als Steinmeijer zijn woorden waarmaakt, is Van Heek Tweka speculatief de moeite waard.”

And the winner is... Het beste fonds van 2001 van de OBX was Volker Wessels Stevin (stijging van 9,7%). Het was ook het enige fonds met handelsomvang dat in de plus kwam. Niet ten onrechte, want de bouwer heeft een sterke positie in de infrastructuur en in de projectbouw van woningen. Een steeds groter deel van de omzet komt uit serviceactiviteiten zoals energiebeheer en servicemanagement. De activiteiten genereren stabiele kasstromen. Het management rekent op een winstgroei van 8-10% per jaar op lange termijn. “En dat vind ik zelfs nog conservatief. Ik heb maanden geleden al in dit blad gezegd dat ik Volker Wessels Stevin ondergewaardeerd vind. Nog steeds.” In tegenstelling tot eerder uitgesproken verwachtingen zal Vredestein (min 7,1%) het jaar 2001 met een substantieel verlies afsluiten, grotendeels veroorzaakt door eenmalige voorzieningen en afboekingen. “Toch ben ik niet negatief, maar ik sta ook niet te juichen, want Vredestein heeft veel activiteiten, en altijd is er wel een onderdeel wat tegenvalt.” Wegener (min 42,7% in 2001) verwacht dat de omzet niet of nauwelijks zal toenemen.

Oorzaak van de neerwaartse bijstelling van de winstvooruitzichten zijn de maand op maand afnemende advertentievolumes in de dagbladen; ook de resultaten bij de divisie Direct Marketing en verspreidingen blijven achter bij de verwachtingen. “Gelet op de economie en de eigen berichten van Wegener geef ik zeker geen koopadvies. Je had ze al in de loop van 2000 moeten verkopen,” aldus Van Es. ■

15

Bezoekers van Memphis kunnen meespelen met het Rabo-beleggingsspel via de formulieren die in het Arke Stadion worden uitgereikt. Lezers van dit blad kunnen uitnodigingen krijgen voor de opname en meespelen met het beleggingsspel via www.twentevisie.nl. Een kistje wijn is dan snel en gemakkelijk verdiend.

Het laatste hoofdstuk van Enschede Airport Twente wordt geschreven

De macht van het 16

Directeur ad interim Henk Bos is bezig met het laatste hoofdstuk van de Luchthaven Twente. Hij is al heel ver gekomen, dat moet gezegd.

Het dossier is vuistdik. Een vuistdikke berg ellende. Terwijl het zo mooi had kunnen zijn, want er ligt al sinds mensenheugenis een militaire vliegbasis in Twente. Dankzij de luchtmacht heeft de burgerluchtvaart in Twente een kans gekregen. Voor weinig. Want de militairen weten heus wel dat de grote steden begerig lonken naar hun terrein. En dus hebben de militairen ook baat bij goede burgerluchtvaart (met zijn tweeën sta je sterker). Het is er nooit van gekomen. Altijd gezeik. Of de directeur nu Soetens, Haxe, Zinkweg, Vogelpoel of Bos heette. Minister Tineke Netelenbos wordt oprecht bedankt. Per 1 juli van dit jaar gaat het dossier dicht. In de onderste lade achteraan. Als de tent wordt gesloten, maar ook als een paar steenrijke biscuit-boys uit Harderwijk hun toezeggingen nakomen. Maar ook zij zeiken inmiddels. Interim-directeur Henk Bos heeft nog vijf maanden om van Enschede Airport Twente een normaal bedrijf te maken. Nou ja, normaal...



Een eigen vliegveld, dat hadden de heren van Ommeland Invest nog niet. Twente stond te koop en daarom belden ze Henk Bos. En ze lazen zijn businessplan en ze willen wel in totaal 9 miljoen gulden investeren in het vervoersknooppunt in het verre oosten van Nederland. Netelenbos heeft inmiddels 4,7 miljoen als af-

koopsom overgemaakt en president-commissaris Jan Mans is als burgemeester van Enschede de luchthaven zo spuugzat dat hij heeft toegezegd dat de huidige aandeelhouders (de Twentse gemeenten, de provincie, de kamer van koophandel, KLM, Ten Cate) als afkoopsom 2 miljoen zouden overmaken. In totaal bijna 16 mil-

joen, en dat is meer dan voldoende om in de komende vijftien jaar zeker 30 miljoen (de rest wordt bij banken geleend) te investeren in en rond de luchthaven, zoals het bedrijfsplan van Bos eist. Overigens moet van dat geld direct al 3 miljoen terugbetaald worden aan Defensie voor de start- en landingsbanen die speciaal geprepareerd zijn voor de burgervliegtuigen. En er komt snel nieuwbouw. Volgens de plannen.

Luchtlijnen Henk Bos is in augustus 1999 gekomen als interim-directeur. Zijn opdracht was een bedrijfsplan maken voor een renderende zelfstandige luchthaven. Want toen al was duidelijk dat de rijksoverheid de marktwerking ook voor luchthavens zou laten gelden. Geen eindeloos gesubsidieer meer. Bos was gauw klaar, hij is afkomstig uit Eindhoven en dat bedrijfsplan heeft hij aangepast op de Twentse situatie. Rekenmachinetje er bij en klaar. Het belangrijkste punt uit dat bedrijfsplan is om het aantal reizigers in de komende vijftien jaar te ver-

koekjesmonster viervoudigen tot 200.000. “Dat is reëel, Eelde telt 100.000 en Eindhoven 300.000 reizigers.” De helft van die 200.000 reizigers in 2015 komt via vakantiecharters (ten opzichte van nu dus een verdubbeling) en de rest uit luchtlijnen. Luchtlijnen? “Ja, minstens een stuk of drie. Naar Amsterdam natuurlijk, maar ook naar bijvoorbeeld Londen en Frankfurt.” Alle initiatieven (voor luchtlijnen) uit het verleden strandden omdat er niet in het weekeinde gevlogen mocht worden. Maandagochtend ging de eerste, vrijdagavond kwam de laatste terug. Zaterdag en zondag waren verboden. Dat moet veranderen, zei iedereen, zo ook Bos. Voor de Rijssense investeringsmaatschappij Reggeborgh was het zelfs een absolute voorwaarde. “Voor mij ook, maar ik vraag dat pas aan als we onderhandelen met een luchtvaartmaatschappij die vanaf Twente een paar luchtlijnen wil ontwikkelen,” zegt Bos. “De markt is er, dat weten we uit onderzoek.”

Reggeborgh Als de naam Reggeborgh valt, raken veel mensen in paniek. Reggeborgh is de investeringsmaatschappij van de familie Dik Wessels. Reggeborgh wordt geleid door Henri Holterman, de schoonzoon van. Een harde jongen, maar ook een man die samen met schoonpa de afgelopen jaren veel goeds gedaan heeft voor Twente. Van Reggeborgh is bekend dat ze nooit eigen bedrijven failliet laten gaan, maar dat een oplossing wordt gezocht, zoals dat zo mooi heet. Bij het fiasco Miracle Planet heeft Wessels er persoonlijk voor gezorgd dat niemand er slechter van werd. Ja, de ABN AMRO, maar zelfs aan Dé Bank had hij een schikkingsvoorstel gedaan die dat om onduidelijke redenen verwierp. Hoe dan ook, naar Wessels (één van de rijkste mensen van Nederland) en Reggeborgh wordt met argwaan en jaloezie gekeken. En toen Reggeborgh een jaar of twee geleden zich opwierp om de luchthaven over te nemen, kreeg een aantal politici prompt de hik en werden de wildste beschuldigingen geuit: dat Wessels alleen maar interesse had om daar de boel vol te bouwen. Reggeborgh heeft flinke belangen in de reiswereld (zoals ATP, in totaal meer dan een miljard omzet) en bezit een eigen luchtvaartmaatschappij (Excellent Air) waardoor de interesse voor de regionale luchthaven wellicht duidelijker wordt. En dus wilde Holterman een meerderheidsbelang en toe-

stemming om in het weekeinde te vliegen. Beide wensen waren onbespreekbaar.

Belang van 80% Netelenbos eiste voor 1 december een serieus bedrijfsplan te zien met serieuze financiers. Op het allerlaatste moment kon Bos met de biscuit-boys uit Harderwijk een intentieverklaring ondertekenen. Netelenbos erbij, glaasje wijn, gezellig. Opvallend is dat Ommeland Invest 80% van de aandelen krijgt. Dat geschiedt door extra uitgifte van aandelen, waardoor het belang van de andere aandeelhouders verschrompelt tot 20% en Bos wil al die aandelen (van de gemeenten en dergelijke) kopen voor een gulden per stuk en onderbrengen in een stichting die dan recht krijgt op een commissaris bij de luchthaven. Zodat de overheid indirect over de schouder kan blijven meekijken, maar direct niets meer te vertellen heeft. “De gemeenten hebben een pettenprobleem, je kunt niet tegelijkertijd ondernemer zijn en je kernactiviteit van regelgever en controleur uitoefenen.” Ommeland krijgt dus 80% waar Reggeborgh 49,9% werd geboden. Hoe zit dat? “Dat is van voor mijn tijd. Het eerste wat ik heb gedaan toen ik werd aangesteld, was een rondje maken langs de kandidaat-investeerders die in de wachtkamer zaten. Holterman is volstrekt op de hoogte van het feit dat wij met Ommeland praten. En hij wist ook dat hij in de nieuwe constructie wél een meerderheid kon krijgen, maar hij heeft nooit een signaal afgegeven: hé, ik wil weer praten.” Holterman: “Ik heb mijnheer Bos geloof ik één keertje ontmoet. Ik heb de voortgang van de verkoop in de krant gelezen. Ik was verbaasd dat zij 80% aangeboden kregen, maar ik heb me er verder niet meer mee bemoeid.”

Koekjesmonsters Het is nog maar zeer de vraag of het allemaal doorgaat. De biscuit-boys zeuren inmiddels over de voorwaarden van Netelenbos, ze vinden dat het bedrijfsplan met vijftien jaar een te grote tijdsperiode beslaat. “Ik ken de bezwaren en we werken er hard aan,” zegt Bos diplomatiek. Misschien vinden de biscuit-boys wel dat Netelenbos haar pappenheimers te goed kent, want in de contracten heeft de linke PvdA-dame keiharde voorwaarden laten opnemen, en als die niet nagekomen worden eist zij haar 4,7 miljoen terug. Dus de

biscuit-boys kunnen niet snel even de kas (6,7 miljoen) plunderen, zoals gevreesd werd. Bos krijgt het de komende vijf maanden nog erg druk, hij moet behalve de biscuit-boys in het gareel houden ook met staatssecretaris Van Hoof van Defensie afspraken maken over, “alles wat we inkopen bij de luchtmacht. De startbaan is van de militairen, de verkeersleiding is van de militairen. Daar willen we rechten hebben voor het gebruik.” En daar zal een fatsoenlijke prijs voor betaald moeten worden, want de tijd van vriendjespolitiek is voorbij. Er komt een wet aan die zegt dat als de overheid zaken levert, die levering geschiedt tegen marktconforme prijzen. Verder moet Bos naar het ministerie van Financiën. Want het rijk subsidieerde de regionale luchthaven, in ruil daarvoor eiste het rijk de landingsgelden op. En dat wil Bos (terecht) zelf houden. Dat zal overigens een wassen neus zijn. “De luchthaven Twente verdiende haar geld met dienstverlening aan de reizigers en de luchtvaartmaatschappijen.” Over 2001 werd bij een omzet van ongeveer 1,5 miljoen overigens een verlies geleden van zeven ton.

17

COVM Je kan van Bos zeggen wat je wilt, maar hij is gehaaid. Die weekendvluchten zijn erg belangrijk, dat weet Bos als geen ander. De grootste dwarsligger is de COVM, een milieucommissie met een flinke vinger in de adviespap. In de COVM zitten wethouders, burgers en milieubewegingen. Volgens Bos voldoet het bedrijfsplan van hemzelf (met luchtlijnen en charters) aan alle geldende richtlijnen, lager dan alle milieuplafonds. Het aanvragen van weekeindopstelling is dus vooral een formele kwestie. Bos is met de regionale COVM om de tafel gaan zitten om een milieuomgevingscontract te maken. Maar dat wilde de COVM niet. “Dat is helaas mislukt. Ik constateer dat de bereidheid om vooruit te denken nul is.” Aangezien ook de luchtmacht in de COVM zit, is de staatssecretaris natuurlijk allang op de hoogte van de onwillende houding van de COVM. Bos grijnst alleen. Blijft over de biscuit-boys. Die moeten tekenen straks. Bos denkt dat het allemaal wel lukt. Maar toch, als de koekjesmonsters afhaken, want dan? Holterman: “Het allerslechtste zou zijn als de luchthaven gesloten wordt. Als mijn twee wensen (meerderheidsbelang en weekeindopstelling) ingewilligd worden, mag Bos bellen.” ■


Het is belangrijk de juiste keuze te maken daar een verkeerde keuze grote financiële consequenties kan hebben In dit artikel zullen wij nader ingaan op deze ingewikkelde materie.

Box 1: Kapitaalverzekering Eigen Woning Een polis in box 1 wordt Kapitaalverzekering Eigen Woning (KEW) genoemd. In principe wordt alles in box 1 belast tegen het progressieve tarief. Voor de KEW geldt een vrijstelling van ƒ 276.566,- (125.500 euro) per persoon die jaarlijks wordt geïndexeerd voor de inflatie. Voorwaarde is dat de polis wordt gebruikt voor aflossen van de hypotheek wat uit de polis moet blijken.

Box 3: meer mogelijkheden Het grote voordeel van box 3 polissen is dat u niet verplicht bent de uitkering te gebruiken voor aflossing van de hypotheek. De uitkering van een box 3 polis kan voor alle doeleinden worden gebruikt. Hiervoor is wel toestemming nodig van de geldverstrekker. Als u geen actie onderneemt valt de kapitaalverzekering automatisch in box 3! Jaarlijks wordt de opgebouwde waarde belast tegen 1,2%. Voor polissen die afgesloten zijn vóór 14 september 1999 geldt in box 3 een extra vrijstelling van ƒ 272.000,- (123.428 euro) per persoon. De vrijstelling is uiterlijk tot 14 september 2029 van toepassing. Dit naast de algemene vrijstelling van ƒ 38.785,(17.600 euro) per persoon. Om gebruik te kunnen maken van de vrijstelling dient u als verzekeringnemer/begunstigde op de polis te zijn vermeld! Daarnaast geldt voor polissen afgesloten voor 1 januari 1992 een extra vrijstelling in box 3, namelijk de waarde van de polis per 01-01-2001. De uitkering wordt niet verminderd op de vrijstelling.

de einddatum, het fiscale regime (voor of na 1992 afgesloten), de waarde per 31-12-2000 en de (verwachte) einduitkering. Ervan uitgaand dat box 3 voor bestaande verzekeringen vaak de beste optie is, is het voor de besluitvorming het makkelijkst om ze eerst fictief allemaal in box 3 te plaatsen. Bekijk vervolgens of er in dat geval belasting betaald zal moeten worden en zo ja, hoeveel. Het gaat dan zowel om belastingheffing tijdens de looptijd als om belastingheffing over de uitkering. Als er inderdaad belasting betaald moet worden, is de volgende stap bezien of via het plaatsen van één of meerdere verzekeringen in box 1 belastingheffing te voorkomen of te verminderen is.

Conclusie De nieuwe regels inzake de kapitaalverzekeringen zijn zeer ingewikkeld. Het is belangrijk dat u bij de aangifte over 2001 de juiste keuze maakt. Uw financieel planner kan u uiteraard helpen met deze keuze.

Één kapitaalverzekering Daarnaast gelden voor het onbelast blijven van de uitkering de volgende voorwaarden: - looptijd maximaal 30 jaar - minimaal 15 jaar aaneengesloten premie betalen - hoogste premie mag niet hoger zijn dan 10 keer de laagste premie - het moet een eenmalige uitkering betreffen (dus geen tussentijdse uitkeringen). Wel is toegestaan na 15 jaar een uitkering ter grootte van de vrijstelling na 15 jaar premiebetaling en na 20 jaar de restantuitkering plaats te laten vinden. - premies moeten worden betaald aan een professionele verzekeraar - de verzekerde is de belastingplichtige, zijn echtgenoot of partner

Als u maar één lopende kapitaalverzekering heeft, is de boxkeuze niet moeilijk. Is de polis van vóór 14 september 1999 en blijft de uitkering onder de vrijstellingsgrens van ƒ 272.000,- (123.430 euro) per persoon, dan is er geen reden om voor box 1 te kiezen waarin verplicht is de uitkering te gebruiken om de hypotheek af te lossen. Als de uitkering boven het vrijgestelde bedrag uitkomt en u de uitkering toch al wilt gebruiken voor aflossing van de hypotheek, dan kunt u beter voor box 1 kiezen. Voor polissen van voor 1 januari 1992 mag het vrijstellingsbedrag in box 1 verhoogd worden met de opgebouwde waarde op 31 december 2000.

19

Column financieel accent

Bij de aangifte over 2001 moet u kiezen of u uw bestaande kapitaalverzekering fiscaal aan de eigen woning wilt koppelen (box 1) of niet (box 3). In box 1 wordt inkomen uit werk en woning progressief belast. In box 3 wordt inkomen uit sparen en beleggen tegen 1,2% belast.

kt m aa tfor op t m la g en t p in cc he len .nl l a an ver sie iee t v st vi nc ui ien nte na el d e Fi de ke .tw k lij w oo ake ww z

Kapitaalverzekering en eigen huis

Meerdere kapitaalverzekeringen Als de uitkering van de polis hoger is dan het hypotheekbedrag wordt het meerdere progressief belast. Dit kan bijvoorbeeld gebeuren bij een beleggingshypotheek.

Deze keuze is moeilijker. Hierbij is het verstandig eerst uw kapitaalverzekeringen te inventariseren. Het makkelijkst is dit door een overzicht te maken met daarin onder andere de ingangsdatum,

Marcel van Dam. De auteur is als Financiële Planner verbonden aan Ten Kate & Huizinga te Hengelo.


Schilder Wouter Berns, geliefd in zakenwereld,

‘Ook oude meesters 20

Wouter Berns: “Ik geloof in ‘no cure no pay’ en in gentleman’s agreements.” (Foto: Frans Paalman.)

Vijf jaar geleden maakte een serie schilderijen van Wouter Berns een kleine triomftocht langs een aantal Twentse rayonkantoren van ABN Amro. Onder de noemer ‘Kunst in de bank’ organiseerde het Overijssels Centrum Beeldende Kunsten in samenwerking met RTV Oost een kunstestafette. Het stokje werd onder meer overgegeven in Almelo, Nijverdal, Oldenzaal, Hengelo en Enschede. Berns denkt met genoegen terug aan de samenwerking met het OCBK, die momenteel een vervolg krijgt in Zwolle, waar het centrum gevestigd is. Fijntjes wijst Wouter Berns (Zevenaar, 1970) erop dat de Nachtwacht van Rembrandt het meest indrukwekkende voorbeeld is van een schilderij dat in opdracht is vervaardigd. Hoewel ook particuliere verzamelaars de weg naar het atelier van schilder uit Kampen weten te vinden, is de zakelijke cliëntèle de kurk waarop zijn kunstenaarschap drijft. Twente visie. 01/2002

(door Wim van der Beek)

“Het begon al in 1991,” herinnert de schilder zich. “Ik was nauwelijks 21 jaar en nog niet afgestudeerd toen ik het verzoek kreeg een altaarstuk te schilderen voor de Sint Martinuskerk in Oud-Zevenaar. Werken in opdracht was in die tijd ‘not done’ onder academiestudenten, maar de vrijheid die ik kreeg, was voor mij voldoende om positief te reageren. Toen ik in de imposante kerk aan het werk was, voelde ik me bevoorrecht omdat ik besefte volledig in de traditie van de oude meesters te staan.” Telkens wanneer het onderwerp ‘werken in opdrachtsituaties’ aan de orde komt, verwijst Berns naar oude meesters als Rembrandt en Rubens die niet beter wisten dan dat ze met een opdrachtgever te maken hadden. Tot 1850 werd 90% van de kunst in opdracht geproduceerd. Pas in de tweede helft van de twintigste eeuw werd het zakelijk denken besmet verklaard. Overheidssubsidies, museale aankopen en riante regelingen als de BKR zorgden ervoor dat kunstenaars hun neus ophaalden voor commercie. Inmiddels is het tij gekeerd. Wouter Berns is niet het enige voorbeeld van een schilder die zijn vrijheid ‘koopt’ door in opdracht te werken.

Hij schildert overigens niet op bestelling, maar feit is dat er een wachtlijst bestaat die hem de zekerheid geeft dat hij de komende vijf jaar ongestoord kan werken.

Artistieke vrijheid “Na voltooiing van het altaarstuk werd ik benaderd door een spellenfabrikant. Voor mij geen subsidies zolang opdrachten een levensvatbare basis opleveren.” Een greep uit de opdrachten waar de schilder tot nu toe ‘ja’ op heeft gezegd: hij schilderde een postuum portret van een overleden jongetje, het landhuis van een in Duitsland gevestigde Nederlandse KNO-arts en het ‘Demeter-drieluik’ voor een bedrijf in de natuurvoedingsbranche. “Voordat ik deze opdracht kreeg, had ik al eens een kerstkaart gemaakt waarop Demeter, de Griekse godin van de vruchtbare aarde, stond afgebeeld. Wie bij mij komt om een marketingboodschap om te laten zetten in beeldende kunst, is aan het verkeerde adres. Toch vind ik het wel leuk om vooraf een kijkje te nemen achter de schermen van een bedrijf.” In de onderhandelingen gaat het zelden over geld, maar meestal over de artistieke vrijheid die de kunstenaar

geeft werkelijkheid een duwtje:

schilderden in opdracht’ claimt. “Het komt tegenwoordig zelfs voor dat de directeur van een onderneming het ontwerp niet hoeft te zien. Zo sloot ik met VNR een akkoord op basis van goed vertrouwen. Ik geloof in ‘no cure no pay’ en in gentleman’s agreements. Vaak vinden mensen het leuk om de vorderingen in mijn atelier te bekijken. Wat mijn positie vooral ideaal en onafhankelijk maakt, is de wens van de meeste opdrachtgevers om een ‘echte Berns’ aan de muur te hebben. Ze zullen dus nooit van mij verlangen dat ik mijn artistieke identiteit verloochen. Bovendien moeten ze veel geduld hebben, want ik neem alle tijd om er iets goeds van te maken. Om het leed van het lange wachten enigszins te verzachten heb ik een ludiek bedoelde kunstcadeaubon ontworpen die alvast uitzicht biedt op het komende kunstwerk.”

ABN AMRO in Twente Tentoonstellingen zoals in de Twentse bankfilialen van ABN Amro, beschouwt de schilder als een vorm van acquisitie. Eigenlijk heeft hij die niet echt nodig. Ook zijn vrije werk vindt moeiteloos de weg naar de koper. Berns koestert die benijdenswaardige positie en merkt dat de verwijten van collega-kunstenaars langzaam maar zeker verstommen. Opvattingen over de marktwerking worden meer en meer genuanceerd en bijgesteld. De tentoonstelling van Berns in Zwolle onderstreept dat niet alleen zijn aanpak wortelt in de traditie van de Hollandse schilderkunst en handelsgeest. Ook in schilderkunstig opzicht is hij schatplichtig aan de meesters van weleer. De scheidslijn tussen schijn en werkelijkheid is in zijn werk vaak flinterdun. Zonder aandachtig onderzoek van de vernuftig geconstrueerde taferelen valt dat overigens nauwelijks op. Wie een vluchtige blik op de schilderijen werpt, dringt niet door in de wereld achter het mooie plaatje. De geraffineerde extraatjes, de geniepige details en het fijnzinnige spel met betekenissen en dubbele bodems openbaren zich pas in tweede instantie. Een analyse van Berns’ schilderkunst kan niet zonder een opsomming van eigenaardige situaties die zijn beeldverhalen beheersen. Een ‘steunbeer’ houdt in z’n eentje een gammele balkenconstructie overeind. Twee jonge medici in opleiding nemen een circusolifant onderhanden. In de jungle koestert een orang-oetang, die zojuist heeft kennisge-

maakt met de christelijke beschaving, het tastbare bewijs daarvan als een relikwie. Twee avontuurlijke Amsterdammers die zijn weggelopen uit de Nachtwacht van Rembrandt zijn terechtgekomen in een anachronistisch schilderij. Potvissen met rugnummers geven zich over aan een bizarre race met onduidelijke wedstrijdregels en voorschriften. Een vrachtschip dat ooit oceanen en kusten vervuilde, wordt langzaam maar zeker heroverd wordt door de elementen.

Prijsstier De schilder confronteert de kijker met kleine ongerijmdheden die nauwelijks zijn te verklaren. Grondige oriëntatie op plaats, tijd en omstandigheden is noodzakelijk om genoegen te kunnen beleven aan de subtiele ontsporingen die de kunstenaar moedwillig veroorzaakt. Zijn schilderijen manifesteren zich in de meest letterlijke zin als ‘voorstellingen’. Wat er precies gebeurt, is moeilijk aan te geven, maar dat de werkelijkheid uit de rails loopt, staat vast. De realiteit is zowel een bondgenoot als een tegenspeler die af en toe een opzettelijk duwtje in de rug krijgt of op slinkse wijze onderuit wordt gehaald. Berns morrelt aan de werkelijkheid. Zijn technische perfectie verdoezelt de fricties in de beelden niet maar lijkt ze wel te legitimeren. De schilderijen zien er zó volmaakt uit, dat de neiging bestaat om ze voor honderd procent serieus te nemen, terwijl ze toch bijna altijd op gespannen voet staan met de concrete aanknopingspunten waarvan ze zijn afgeleid. De panelen bezitten alle eigenschappen van een ‘klassiek’ olieverfschilderij. Toch werkt de kunstenaar uitsluitend met acryl. Voor een leek is het verschil nauwelijks zichtbaar. Door de gelaagde manier van schilderen bereikt Berns op een haar na hetzelfde glacerende en transparante effect als traditionele fijnschilders die olieverf gebruiken. De zachtroze huid van een prijsstier is zo sensueel geschilderd dat het bijna onweerstaanbaar is om het schilderij aan te raken. Ook het mos en het zeewier die een uitgerangeerd vrachtschip (‘De Laatste Kathedraal’) overwoekeren, bezitten geheimzinnige zachtheid.

Lijst Opmerkelijk is ook de wijze waarop de lijst in het schilderij geïntegreerd is. Alles

wijst erop dat de schilder vreest voor eventuele kopers die zijn kunst geweld aandoen met wanstaltige of protserige lijsten. Daarom maakt hij het schilderij tot in de puntjes af: met geschilderde lijst, schaduwranden en perfect afgewerkte zijkanten. Het typeert zijn hang naar volmaaktheid. Schilderijen duren lang. Berns is zich daarvan bewust. Soms pakt hij een voltooid doek opnieuw aan. Zo veranderde de setting van ‘De cultuurdragers’ drastisch: het aanvankelijke zeegezicht moest uiteindelijk wijken voor een desolaat landschap. De beeldmanipulatie bleef

echter onveranderd. Gelukkig, want het schilderij is illustratief voor de uitgekiende manier waarop de schilder de werkelijkheid onder druk zet. De twee afgebeelde vrouwen lijken een lege lijst door het landschap te dragen. Op de grond valt echter de schaduw van een compleet schilderij. Alleen fijnproevers zullen het vreemde spanningsveld tussen fictie en feiten opmerken. Recent werk van Wouter Berns is t/m 26 januari 2002 te zien in het Overijssels Centrum Beeldende Kunsten, ■ Kamperstraat 11, Zwolle.

21

Wouter Berns: ‘De cultuurdragers’, acryl op paneel 85 x 115 cm (2001).

Wouter Berns: ‘De laatste kathedraal’, acryl op paneel 85 x 115 cm (2001).


Enron wel of niet failliet, Aerpac in Almelo wacht het allemaal wel af, want:

‘Investeerders staan in de rij’ De medewerkers van Enron Wind in Almelo hebben turbulente tijden achter de rug. Na een faillissement, een overname, een miljoeneninjectie en een opnieuw dreigend faillissement van de moedermaatschappij gaan de mensen toch weer fluitend naar het werk. En terecht, want het gaat (nog steeds) uitstekend in de markt voor de wiekenbouw. En dat merken ze in Almelo. Begin dit jaar is een nieuwe productielijn in gebruik genomen, die het mogelijk maakt drie wieken per dag af te leveren. Daarmee zet directeur Van der Hoek een stap in de richting van het uiteindelijke doel: “We kunnen maximaal vier wieken per dag maken.”

23

(door Mario van Santen)

Om die vier wieken per dag mogelijk te maken moet er nog wel heel wat gebeuren in de fabriek op het Bedrijvenpark Twente. Directeur Van der Hoek is als gevolg daarvan bijvoorbeeld al veel tijd kwijt aan de werving van nieuw personeel: “Momenteel werken hier zo’n 260 mensen, dat moeten er uiteindelijk 320 worden. Maar gelijktijdig moeten we een kwaliteitsverbetering doorvoeren. Moedermaatschappij Enron heeft ons scherpe, maar zeer duidelijke targets gesteld: goedkoper zijn dan de marktleider, op tijd leveren en voorop lopen in knowhow en productontwikkeling. Dat dwingt ons te blijven werken aan de verbetering van onszelf en ons product.”

we iets aan kunnen verdienen. Daardoor maken we nog geen winst, maar liggen we wel op schema.”

‘Leveranciers, kredietverzekeraars belden: of we wel konden betalen’

Management buy-out Van der Hoek doelt daarmee enerzijds op de vernieuwingsdrift die er bij het oude Aerpac altijd hing en anderzijds op de infrastructuur van de fabriek: “De doorlooptijden moeten omlaag om te output te kunnen verhogen. Om op termijn vier wieken per dag te kunnen maken, moet die doorlooptijd met maar liefst 45% omlaag. Daardoor is het van het grootste belang de lay-out van de fabriek eens kritisch onder de loep te nemen. Kijken waar winst te halen valt. Geen innovatie meer om de innovatie, maar alleen nog dingen bedenken waar

Bij een eventueel faillissement van moeder Enron vreest Van der Hoek niet voor de toekomst. De divisie wind draait zo goed, dat de overnamekandidaten in de rij zullen staan. Voor zichzelf beginnen via een momenteel erg populaire management buy-out is overigens door Van der Hoek nooit overwogen. “We vinden hier nog steeds dat het businessconcept van Enron aan alle kanten deugt. Bovendien is het niet eenvoudig voor een divisie die jaarlijks goed is voor een omzet van 1 miljard Amerikaanse dollars geld bij elkaar te krijgen

voor zo’n initiatief. Hoewel Enron Wind nu weer in rustig vaarwater verkeert en het sussen en ‘trouble-shooten’ tot het verleden behoort, blijft het oppassen. Daarom zijn de internationale investeerders die het afgelopen kwartaal aan de deur zijn geweest, niet afgewezen. Zij zijn het die, mocht het onverhoopt toch misgaan, een eventuele snelle doorstart mogelijk moeten maken.”

Directeur Van der Hoek van Aerpac vreest niet voor een faillissement van Enron.

Kredietverzekeraars De berichten over een dreigend faillissement van de Amerikaanse energiegigant Enron waren voor de Almeloërs erg frustrerend. Juist nu de boel weer op de rit was, leek het opnieuw mis te gaan. Daardoor begon het personeel dat bij Aerpac ook al een faillissement had meegemaakt, onrustig te worden. “We hebben daar veel last van gehad,” aldus Van der Hoek, “Iedereen wilde weten hoe het er bij ons voorstond. Maar ook buiten de werknemers om belden kredietverzekeraars die wilden weten of we de rekeningen nog wel konden betalen. Wij betaalden altijd keurig op tijd en zullen dat ook blijven doen, maar je wilt niet weten hoeveel leveranciers ik ■ aan de lijn heb gehad.”


Met onderstaande simpele doe-het-zelftest kunt u zelf vaststellen of u straks nog wel een testament nodig heeft. Beantwoordt de zes vragen en u weet het antwoord.

Veel misverstanden over nieuw erfrecht In de nieuwe wetgeving wordt de langstlevende partner de enige gerechtigde tot de nalatenschap. Kinderen krijgen voortaan een vordering in geld die niet meteen uitgekeerd hoeft te worden. Ouders met kinderen hoeven hiervoor dus geen testament meer te maken, zo zult u wellicht denken. Toch kunnen er nog genoeg redenen zijn wel een testament te maken. De opvallendste wijziging vindt plaats voor de situatie waarin iemand zonder testament overlijdt met achterlating van een echtgenoot en één of meer kinderen. We gaan uit van een gezin met twee kinderen:

Huidig erfrecht Als vader overlijdt zonder testament, laat hij als zijn erfgenamen na zijn vrouw en hun twee kinderen, ieder voor éénderde gedeelte van zijn nalatenschap. De kinderen kunnen met de wet in de hand verlangen dat hun deel door moeder ook daadwerkelijk wordt uitgekeerd. Dat kan moeder in de problemen brengen als dat deel bijvoorbeeld is geïnvesteerd in het huis waarin zij woont. Maar ook als de kinderen hun deel niet opeisen en de nalatenschap onverdeeld laten, dan betekent dat, dat moeder met betrekking tot het huis niets kan doen zonder medewerking van de kinderen. Wil zij bijvoorbeeld de hypotheek verhogen, dan zullen de kinderen als mede-eigenaren van het huis daaraan moeten meewerken. Als de verhoudingen goed zijn, zal dat in het algemeen geen problemen opleveren, maar is de relatie minder rooskleurig, dan kan dat voor moeder vervelend uitwerken.

Nieuw erfrecht In het komende recht gaat dit veranderen. De gedachte achter het nieuwe erfrecht is namelijk onder meer de positie van moeder ten opzichte van de kinderen te beschermen. Weliswaar zullen moeder, dochter en zoon ook dan ieder éénderde deel van de nalatenschap erven, maar het verschil is dat alle bezittingen van de nalatenschap op grond van de wet naar moeder gaan. Daarbij heeft zij wel de verplichting om alle schulden die behoren tot de nalatenschap van vader over te nemen. De kinderen kunnen deze verdeling niet aantasten. Als moeder de toedeling van de eigendom van alle bezittingen wat te veel van het goede vindt, dan kan zij zonder haar erfdeel te verliezen, afzien van de wettelijke verdeling. Dit dient zij te doen door binnen drie maanden na het overlijden van vader een notariële verklaring af te leggen. In dat geval kunnen moeder en de kinderen ervoor kiezen de nalatenschap onderling te verdelen op een wijze die hun goeddunkt of deze onverdeeld te laten.

Doe de testament test Beantwoordt de hieronder geplaatste zes vragen met Ja of Nee en u weet of u onder het nieuwe erfrecht een testament nodig heeft: 1. Heeft u geregeld wie er voor uw minderjarige kinderen gaat zorgen wanneer u en uw partner overlijden? Ja / Nee

maken op de helft van het door uw kind geërfde deel van uw nalatenschap? Ja / Nee

Testament Heeft u op één of meer van bovenstaande vragen ‘Nee’ geantwoord, dan is een testament zeker het overwegen waard - óók nadat het nieuwe erfrecht in werking is getreden. De nieuwe wettelijke regelingen zijn namelijk niet dwingend van aard. Er kan via een testament van worden afgeweken. Kinderen zullen onder het nieuwe recht in het algemeen ook zijn gebonden aan regelingen die de eerststervende echtgenoot ten behoeve van de langstlevende heeft gemaakt, als maar vaststaat (al is het maar op termijn) dat zij hun aanspraak op de legitieme portie (het minimale erfdeel waar een kind recht op heeft) redelijkerwijs te gelde kunnen maken. Het is aan te raden zelfs al voor de voering van het nieuwe erfrecht advies aan uw notaris te vragen of u uw bestaande testament dient aan te passen aan de nieuwe wet. Bestaande testamenten blijven onder het nieuwe erfrecht geldig, maar behoeven in de meeste gevallen aanpassing. Alleen dan kan worden geprofiteerd van de bestaande mogelijkheden en worden geanticipeerd op het erfrecht dat komen gaat.

2. Wilt u dat uw kinderen al op hun achttiende de volledige beschikking krijgen over het geërfde vermogen? Ja / Nee

25

Column notarieel advies

Nederland krijgt nieuw erfrecht, waarschijnlijk in de loop van 2002. ‘Dan is alles wettelijk goed geregeld en heb ik geen testament meer nodig’, zo denkt menigeen. Maar zo ver gaat de nieuwe wetgeving ook weer niet. Dat kan trouwens ook niet omdat mensen nu eenmaal persoonlijke wensen hebben.

kt rm aa tfo op s m pla ing vie et en nl ad n h rl e. el va tve isi rie it ns ev ta l u die ent No dee ke .tw k lij w oo ake ww z

Doe de testament test

3. Weet u wie er van u erft wanneer u en uw gezinsleden door een ongeval gelijktijdig overlijden? Ja / Nee 4. Bent u bereid te accepteren dat uw partner het geërfde geld moet ‘opeten’ wanneer hij/zij te zijner tijd in aanmerking komt voor een bijstandsuitkering? Ja / Nee 5. Heeft u geregeld dat uw erfenis belastingvriendelijk wordt afgewikkeld? Ja / Nee 6. Accepteert u zonder meer dat uw schoonzoon of -dochter aanspraak kan

Mr. R.A.C. Marres, notaris bij SuwijnLedeboer Notarissen, kantoor Hengelo Ov.


Aanbod Bij het ter perse gaan van deze uitgave kan een gedeelte van het aanbod reeds zijn verkocht of verhuurd. Onder voorbehoud van zetfouten.

Borne

26

Onroerend goed

Te Huur ◆ Oostermaat 3, kantorenpark Stroom Esch, circa 800 m2 nieuwbouw kantoorruimte, € 107.500 p.j., info: 074-2503222 ◆ Grotestraat 162, centrum, geheel gemoderniseerde winkelruimte, 210 m2, € 26.500 p.j., info: 074-2503222 ◆ Nieuwe markt 3, centrum, 80 m2 winkelruimte, € 10.500 p.j., info 074-2503222 Te huur/te koop ◆ Ambachtstraat 28-30, bedrijventerrein, nieuwbouw 2 bedrijfshallen met kantoorruimte, € 22.500 p.j. / € 249.500 v.o.n., info: 074-2503222 ◆ Oostermaat 9, kantorenpark Stroom Esch: circa 566 m2 kantoorruimte, € 72.500 p.j. / € 830.000, info: 074-2503222 Te koop ◆ Aanslagsweg 18, nabij centrum, 248 m2 kantoorpand, € 362.500, info: 074-2503222

Delden Te huur ◆ De Berken 2d, bedrijventerrein, circa 90 m2 bedrijfsruimte, € 7.350 p.j., info 074-2503222 Te huur/te koop ◆ De Eiken 3, bedrijventerrein: circa 420 m2 kantoorruimte, € 37.500 p.j., € 431.500, info 074-2503222

Deurningen


Te huur ◆ Hoofdstraat 32, aan de markt, circa 125 m2 winkel/kantoorruimte,huurprijs € 13.160,- (ƒ29.000,-) p.j., info: 053-8506070

Enschede

◆ Nic.Maesstraat 53, WC

◆ Geukerdijk 76, rand wijk-

Te huur ◆ Hoogstraat 113, Enschede: 245 m2 winkelruimte met 100 m2 magazijn, ƒ 3.500,p.m., info: 053-310210 ◆ Emmastraat 254: nabij centrum gelegen kantoor-/ winkelruimte met klein magazijn, circa 100 m2 winkelruimte, magazijn/ kantine circa 30 m2, € 900 (ƒ 1.983,34) p.m., info:053-310210 ◆ Kopersteden 21, industrieterrein De Marssteden: 1000 m2 bedrijfsruimte incl. 200 m2 showroom/ kantoorruimte, ƒ 140.000,- per jaar, info: 053-4354455

Stadsveld, circa 50 m2 winkelruimte, koopsom € 23.825,- (ƒ195.000,-), info: 053-8506070 ◆ K.Haaksbergerstraat 19, centrum, circa 85 m2 winkelruimte, huuropbr. € 7.762,- (ƒ17.106,-) per jaar. Koopsom € 90.302,(ƒ199.000,-), info: 053-8506070 ◆ Gronausestraat 1050 (Glanerbrug): vrijstaand aan drukke doorgaande weg; circa 140 m2 winkelruimte met 60 m2 werkplaats, incl. ruime bovenwoning op circa 478 m2 grond, € 270.000,- (ƒ595.000,-), info: 053-8506070 ◆ Schietbaanweg 77-79, winkelpand circa 75 m2 met bovenwoning en garage, € 134.000, info 074-2503222

centrum: 70 m2, kantoorruimte, ƒ 24.000,- p.j., info: 053-5721302 ◆ Metaalstraat 3-b, bedrijventerrein Stepelo: 135 m2 kantoor/bedrijfsruimte, ƒ 24.000,- p.j., info: 053-5724800. ◆ Elektrostraat 2-G: circa 30 m2 kantoorruimte op 1e verdieping, ƒ 850,- per maand, info: 053-5724800. ◆ Jhr. von Heijdenstraat 1, circa 130 m2 kantoor- of winkelruimte, ƒ 37.500,p.j., aanvaarding: direct, info: 053-5724800. ◆ Jhr. von Heijdenstraat 1-a: circa 105 m2 kantoor- of winkelruimte, ƒ 28.500,- p.j., info: 053-5724800 ◆ Eibergsestraat 23: kantoorruimte, circa 180 m2, ƒ 54.000,- p.j., info: 053-5724800. ◆ Dr. Prinsstraat 6: kantoorunits op verdieping, huurprijs vanaf ƒ 250,- per m2, info: 053-5724800 ◆ Jhr. von Heijdenstraat 20, centrum, circa 50 m2 winkelruimte, € 8.250 p.j., info 074-2503222

Te huur Euregioweg 370 Enschede Te huur op industrieterrein Euregio multifunctionele en representatieve bedrijfs/opslagruimte met inpandige kantoorruimte, oppervlakte circa 1.290 m2, uitstekende bereikbaarheid vanaf de rijkswegen A35/A1 richting Duitsland. Voldoende parkeergelegenheid op eigen terrein, loading docks aanwezig. Aanvaarding per direct, ƒ 125.000,- p.j. Snelder Zijlstra de Groot Bedrijfsmakelaars, tel. 053-4852244

◆ De Heurne 24, centrum,

circa 130 m2 winkel, € 23.825,- (ƒ52.500,-) p.j., bovenverdiepingen bij te huren, info: 053-8506070 ◆ Haverstraatpassage 17, centrum, circa 225 m2 winkelruimte, € 81.680,(ƒ180.000,-) p.j., bovenverdiepingen bij te huren, € 6.807 (ƒ15.000,-) p.j., info: 053-8506070 ◆ De Heurne 69, Irenepromenade/ centrum, circa 160 m2 winkel, incl. bijk.kosten € 179,- (ƒ395,-) m2 p.j., info: 053-8506070 Te koop ◆ Lenteweg 82/84, Euregio Bedr.park: woonhuis met bedrijfshal 94 m2, (b.g.) en 56 m2 (verd.), prijs op aanvraag, info: 053-5721302 ◆ Oldenzaalsestraat 302, nabij centrum: vrijst. villa met praktijk/ kantoorruimte, 110 m2, ƒ 1.075.000,-, info: 053-4354455

Goor Te huur ◆ Grotestraat 78, centrum, ca. 90 m2 winkelruimte, ƒ 27.500,- p.j., info 0547-272551 ◆ Grotestraat 79, centrum, ca. 41 m2 winkelruimte met bovenwoning, ƒ 27.500,p.j., info 0547-272551 ◆ Grotestraat 143, centrum, ca. 350 m2 winkelruimte, ƒ 78.000,- p.j., info 0547-272551 Te koop ◆ Grotestraat 78, centrum, ca. 90 m2 winkelruimte met bovenwoning, ƒ 549.000,-, info 0547-272551 ◆ Grotestraat 143, centrum, ca. 350 m2 winkelruimte, ƒ 875.000,- k.k., info 0547-272551

Te koop ◆ Molenstraat 42-44, centrum, winkel/ woonhuis, € 225.000, info 074-2503222 ◆ Metaalstraat - Elektrostraat, bedrijventerrein, 5 bedrijfsunits v.a. 60 m2, v.a. € 72.380 v.o.n., info 074-2503222 ◆ Handelsstraat 15: bedrijfsruimte, ± 265 m2 bedrijfshal ± 55 m2 kantoor, ƒ 650.000,-, info: 053-5724800

Haaksbergen

Hellendoorn

Te huur ◆ Blankenburgerstraat 23, centrum: 170 m2,winkelruimte ƒ 49.500,- p.j., info: 053-5721302. ◆ Molenstraat 16C, centrum: 90 m2,bedrijfsruimte (1e etage), ƒ 9.500,- p.j., info: 053-5721302 ◆ Tolstraat 31, bedrijventerrein: 105 m2 (b.g.) en 70 m2 (1e etage), bedrijfsruimte, ƒ 1.850,- p.m., info: 053-5721302

Te koop ◆ Sanatoriumlaan 6-44, Buitencentrum: recreatiewoning, ƒ 225.000,-, info: 0548- 631008 ◆ Hellendoornseweg: perceel bosgrond, perc. opp. 14.750 m2, prijs n.o.t.k., info: 0548-631008 ◆ Hellendoornsebergweg: perceel bosgrond, perc. opp. 25.750 m2, prijs n.o.t.k., info: 0548-631008

◆ Industriestraat 70,

Te huur ◆ Marskant 10, centrum, nieuwbouw circa 295 m2 winkel-/ kantoorruimte, € 115,- (ƒ250,-) m2 p.j., info: 053-8506070 ◆ Molenstraat 6, A locatie in centrum, circa 135 m2 winkelruimte, € 31.310,(ƒ69.000,-) p.j., info: 053-8506070 ◆ Aquamarijnstraat 129, bedrijventerrein, circa 385 m2 bedrijfsruimte met kantoren, € 22.750 p.j., info 074-2503222 ◆ Beukweg 82 A, nabij centrum, circa 100 m2 winkelruimte, € 10.000 p.j., info 074-2503222

winkelstraat, winkel met woning 92,5 m2, € 15.500 p.j., info 074-2503222 ◆ Parelstraat 9, bedrijventerrein, bedrijfsruimte/kantoor, 1065 m2/ 85 m2, € 49.500 p.j., info 074-2503222 ◆ Tuindorpstraat 61, nabij centrum, kantoor- en bedrijfsruimtes in div. opp., huurprijzen op aanvraag., info 074-2503222 ◆ Tuindorpstraat ong., nabij centrum, nieuwbouw kantoorvilla met parkeergelegenheid, € 120.600 p.j., info 074-2503222 ◆ Zilverstraat 9, 270 m2 kantooretage op bedrijventerrein, € 22.500 p.j ., info 074-2503222

Te huur Tuindorpstraat ong. Hengelo Aan de Tuindorpstraat ong., nabij het centrum, is een nieuwbouw kantoorvilla te huur met parkeergelegenheid. De huurprijs bedraagt € 120.600 p.j. Euverman Temmink & Partners Bedrijfsmakelaars, tel. 074-2503222.

Te huur/te koop ◆ Kantorenpark Oosterbosch, kantoorvilla’s, circa 2000 m2 - 6000 m2, v.a. € 135 p.m2, info 074-2503222 ◆ Welbergweg ong., kantorenpark WestermaatZuidoost: circa 360 m2 nieuwbouw kantoorruimte, € 544.500 v.o.n. / € 125 m2, info 074-2503222

◆ Beursstraat 11, centrum,

kantoorvilla, circa 412 m2, € 34.000 p.j., info: 074-2503222 ◆ Binnenhavenstraat 63, bedrijventerrein: circa 300 m2 opslagruimte, € 11.500 p.j., info 074-2503222 ◆ Van Galenstraat 302, nabij centrum: circa 489 m2 kantoorruimte, € 32.000 p.j., info 074-2503222 ◆ Hazenweg ong, bedrijventerrein bij A1, circa 435 m2 kantoorruimte, € 54.500 p.j., info 074-2503222 ◆ Drienerstraat 41, centrum, circa 145 m2 winkelruimte, € 19.500 p.j., info 074-2503222 ◆ Drienerstraat 13, centrum, circa 50 m2 winkelruimte, € 11.250 p.j., info 074-2503222 ◆ Drienerstraat 49, centrum, winkelruimte, circa 630 m2, € 52.500 p.j., info 074-2503222 ◆ Geerdinksweg 261, bedrijventerrein, circa 300 m2 bedrijfsruimte, € 15.000 p.j., info 074-2503222

Te koop ◆ Enschedesestraat 196, nabij centrum, circa 200 m2 kantoren met bedrijfsruimte, € 165.500, info 074-2503222

Lemelerveld Te huur ◆ Handelsweg 22, industrieterrein: 250 m2 bedrijfsruimte, n.o.t.k., info: 0548-631008

Nijverdal Te huur ◆ Energiestraat 11, industrieterrein: 240 m2 opslagruimte, ƒ 19.000,- p.j. info: 0548-631008 ◆ Fuutweg 1, industrieterrein: min. 315 m2 bedrijfsruimte, ƒ 28.000,- p.j., info: 0548- 631008 ◆ Kuperserf 5A, Kruidenwijk: 40 m2 winkelruimte, n.o.t.k., info: 0548-631008 ◆ Marconistraat 4, industrieterrein: 650 m2 bedrijfsruimte, n.o.t.k., info: 0548-631008

◆ Jaartsveldstraat 5,

bedrijventerrein: circa 1050 m2 bedrijfsruimte, € 567.500, info 074-2503222 Te huur Fuutweg 1 Nijverdal Op bedrijfsterrein ‘t Lochter, op een goed bereikbare locatie, is te huur een gedeelte van een bedrijfshal met een bruto vloeroppervlak van minimaal 315 m2 inclusief kantoren. Er bestaat ook de mogelijkheid om de gehele bedrijfshal te huren met een b.v.o. 540 m2. Het pand wordt casco verhuurd. Bij verhuur van een b.v.o. van 315 m2 bedraagt de huurprijs ƒ 28.000,-. Levite Makelaars B.V. tel. 0548-631008

◆ Wilhelminastraat 1B, nabij

centrum: 95 m2 winkel-/ kantoorruimte, ƒ 20.000,- p. j., info: 0548-631008 ◆ Transportweg 11A, industrieterrein: 340 m2 bedrijfsruimte, ƒ 25.000,- p. j., info: 0548-631008 Te koop ◆ Bedrijvenweg 36 & 36 A, industrieterrein: 590 m2 bedrijfsruimte met kantoren, perc. opp. 1.145 m2, beleggingsobject, prijs n.o.t.k., info: 0548-631008 ◆ Bedrijvenweg 57-59, industrieterrein, 470 m2 bedrijfsruimte (showroom) incl. woonhuis, koopsom op aanvraag, info: 0548-631008 ◆ Rijssensestraat 96, nabij centrum: 100 m2 kantoorruimte incl. woonhuis, koopsom op aanvraag, info: 0548-631008

Oldenzaal Te huur ◆ Molenstraat 16 - 18, drukke weg rond centrum, circa 260 m2 winkelruimte, € 36.302,- (ƒ80.000,-) p.j., info: 053-8506070 Te huur/te koop ◆ Textielstraat ong., bedrijventerrein: 14 nieuwbouw bedrijfsunits v.a. 337 m2, v.a. € 25.000 p.j. v.a. € 358.500 v.o.n., info 074-2503222

Ootmarsum Te huur ◆ Schiltstraat 6, centrum, circa 130 m2 winkelpand, € 22.000 p.j., info 074-2503222

27

Rheezerveen Te koop ◆ Elfde Wijk 42-5, Overheempark Het Stoetenslagh: chalet, perc. opp. 284 m2, prijs n.o.t.k., eigen grond, info: 0548-631008 Transacties

Almelo DTZ Zadelhoff heeft circa 547 m2 verhuurd in gebouw De Waaierd. De ruimte wordt gehuurd door de Rijksgebouwendienst ten behoeve van een overheidsdienst. De huurprijs bedraagt circa ƒ 196.000/ € 88.941,- per jaar. DTZ Zadelhoff bracht deze transactie, collegiaal met Kamphuis Bedrijfsmakelaars, tot stand namens haar opdrachtgever, een vertrekkende huurder.

Onroerend goed

Hengelo

DTZ Zadelhoff heeft circa 260 m2 kantoorruimte verhuurd in gebouw Hagenstaete aan het Schouwburgplein 19. De huurder betreft de directie van een stichting voor kinderopvang. De huurprijs bedraagt naar verluidt ƒ 200,-/ ( 90,76) m2/jaar. DTZ Zadelhoff heeft een kantoorgebouw verkocht aan de Haven Noordzijde 129. Het gebouw met een oppervlakte van circa 1.760 m2 is verkocht aan een eigenaar/gebruiker. De verkoopprijs bedraagt ƒ 3.600.000,-/ (1.633.608,78). DTZ Zadelhoff bracht deze transactie tot stand namens de verkoper.

Enschede Te koop ◆ Hanzepoort 33-35, Hanzepoort: 600 m2 productie/bedrijfsruimte, ƒ 1.500.000,-, info: 053-4354455

Ten Hag Winkelmakelaars heeft in het centrum aan De Heurne 20-a circa 75 m2 winkelruimte verhuurd voor € 15.882,- (ƒ 35.000,-) p.j. 


Info: 074 - 245 52 52

In het centrum heeft ten Hag Winkelmakelaars aan De Heurne 43 c+d (Irenepromenade) circa 85 m2 winkelruimte verhuurd voor € 19.739,- (ƒ 43.500,-) p.j.

Aan de Institutenweg 39 is een kantoorgebouw met een oppervlakte van circa 741 m2 kantoorruimte verhuurd aan een IT-bedrijf. DTZ Zadelhoff bracht deze transactie tot stand namens de vertrekkende huurder. De huurprijs bedraagt ƒ 150.000,-/ (68.067,03) per jaar. Het kantorenpand gelegen aan het Capitool, met een oppervlakte van circa 1.500 m2, is volledig verhuurd aan een reeds gevestigde plaatselijke dienstverlener. Het huurprijsniveau heeft zich volgens waarnemers in de markt begeven omstreeks ƒ 300,-/ (136,13) per m2/jaar. Aan de Blekerstraat is een grootschalig bedrijfscomplex verkocht aan de gemeente Enschede. Het betreft een binnenstedelijk gelegen terrein met een oppervlakte van circa 3 hectaren, waarvan circa 15.000 m2 is bebouwd. De koopsom bedroeg circa ƒ 14.000.000,-. DTZ Zadelhoff en Pieter Lem Bedrijfsmakelaars brachten deze transactie namens verkoper tot stand. Snelder Zijlstra de Groot Bedrijfsmakelaars verhuurde aan de Euregioweg 368 namens de eigenaar (een particuliere belegger) een bedrijfsruimte met een oppervlakte van circa 1.100 m2, alsmede circa 300 m2 nieuw te realiseren kantoorruimte. De huurder is HCE Computers en de huurprijs bedraagt naar verluidt ƒ 165.000,- per jaar. Snelder Zijlstra de Groot Bedrijfsmakelaars, verkocht namens de eigenaar, een particuliere belegger, een bedrijfsruimte met een oppervlakte van circa 2.500 m2 inclusief 200 m2 kan-

Namens de eigenaar/gebruiker verkocht Snelder Zijlstra de Groot Bedrijfsmakelaars een drietal woningen alsmede een bedrijfsruimte (voorheen een zestal zelfstandige woningen) en een separate opslagruimte gelegen aan de Leydsweg / Oostveenweg. De koper is een particuliere belegger die de woonhuizen zal renoveren en uitponden. De koopsom bedraagt naar verluidt ƒ 1.275.000,-. Snelder Zijlstra de Groot Bedrijfsmakelaars, huurde aan de Korte Haaksbergerstraat 29-31 namens Content Uitzendorganisatie een winkelruimte, met een oppervlakte van circa 140 m2. De huurprijs bedraagt naar verluidt op jaarbasis ƒ 43.000,- p.j..

drijfsmakelaars bracht namens de verhuurder de transactie tot stand, waarmee verluidt een bedrag van ca. € 18.151,21 per jaar is gemoeid. Aan de Beursstraat 1b, 3 en 5 zijn dankzij bemiddeling van Euverman Temmink & Partners Bedrijfsmakelaars namens een particuliere belegger drie kantoorvilla’s verkocht aan Suwijn Ledeboer Notarissen. De koopsom bedraagt naar verluidt € 1.769.742,80.

Nijverdal

Goor

De verhuurde winkelruimte aan de Rijssensestraat 125 is voor naar verluidt een bedrag van circa ƒ 315.000,-/ € 142.940,77 verkocht aan een plaatselijke ondernemer. De winkel met bovengelegen ruimte heeft een vvo van circa 250 m2. DTZ Zadelhoff trad op namens verkoper, Kondor Wessels Projecten BV. De Schakel trad op voor de koper.

Op het industrieterrein Klavermaten heeft ten Hag Bedrijfsmakelaars in opdracht van Technoplanning B.V. circa 6018 m2 industrieterrein verkocht aan Bouwbedrijf Spoolder B.V. te Delden voor naar verluidt € 81,68 (ƒ 180,-) p. m2. Snelder Zijlstra De Groot bemiddelde namens de koper.

Levite Makelaars B.V. heeft namens haar opdrachtgever aan de Fuutweg 13 op industrieterrein ‘t Lochter een bedrijfshal verkocht met een b.v.o. van circa 355 m2 en een perceelsoppervlakte van 840 m2 aan een handelsonderneming. De koopsom bedraagt naar verluidt ƒ 325.000,- v.o.n.

Hengelo

Op industrieterrein ‘t Lochter aan de Energiestraat 11 verhuurde Levite Makelaars B.V. namens haar opdrachtgever een gedeelte van een bedrijfshal met een b.v.o. van circa 240 m2 als opslagruimte voor natuursteen. De huurprijs bedraagt naar verluidt ƒ 17.000,-.

Aan de Opaalstraat heeft DTZ Zadelhoff collegiaal met ten Hag bedrijfsmakelaars circa 500 m2 kantoorruimte en circa 1.000 m2 bedrijfsruimte verhuurd aan een fabrikant van filtersystemen. De huursom bedraagt circa ƒ 137.500,-/ € 62.394,78 per jaar voor het totale object. Aan de Havenstraat 28 heeft DTZ Zadelhoff namens een particuliere belegger circa 800 m2 bedrijfsruimte verhuurd aan een onderneming gespecialiseerd in het fabriceren van powerunits. De huurprijs bedraagt naar verluidt ƒ 72.500,-/ € 32.899,07 per jaar. Met ingang van december huurt Media Expresse Midden Twente ca. 300 m2 bedrijfsruimte aan de Aquamarijnstraat 143. Euverman Temmink & Partners Be-

Namens haar opdrachtgever verkocht Levite Makelaars B.V aan de Fuutweg 1 op industrieterrein ‘t Lochter een bedrijfshal met een b.v.o. van circa 540 m2 en een perceelsoppervlakte van 720 m2 aan een particulier. De koopsom bedraagt naar verluidt ƒ 435.000,- v.o.n. In het centrum, op het Keizerserf 1, verkocht Levite Makelaars B.V. een winkelpand, met een b.v.o. van circa 225 m2, aan een belegger. De bovenwoning, Keizerserf 3, is bij de transactie inbegrepen. De

koopsom bedraagt naar verluidt ƒ 925.000,-. Aan de Wilhelminastraat 1A verhuurde Levite Makelaars B.V. 75 m2 winkelruimte t.b.v. de verkoop van stoffen en fournituren. De huurprijs bedraagt naar verluidt ƒ 20.000,-.

Oldenzaal Snelder Zijlstra de Groot Bedrijfsmakelaars verhuurde collegiaal met CBT Vastgoedmanagers namens, Rodamco Winkels Nederland, In de Vijfhoek 69 en 93, respectievelijk een tweetal winkelruimten met een oppervlakte van circa 54 m2 en 198 m2. De huurprijzen bedraagt naar verluidt ƒ 25.000,- en ƒ 120.000,- per jaar. Namens de eigenaar ABNAMRO Onroerend Goed verkocht Snelder Zijlstra de Groot Bedrijfsmakelaars een winkelruimte aan de Johanna van Buurenlaan 204 (circa 200 m2) gelegen in het winkelcentrum De Thij. De koopsom bedraagt naar verluidt ƒ 305.000,-.

Zenderen De kapel van het voormalig AOC complex, huidige naam ‘De Karmelhof’ aan de Hertmerweg 42 heeft Euverman Temmink & Partners Bedrijfsmakelaars namens De Burgelijke Maatschap Zenderesch verhuurd aan restaurant ‘Het Seminar’. Het restaurant zal medio april 2002 haar deuren zal openen. De huurprijs bedraagt € 53.319,18 per jaar. ■

De Vlierstraat 780 te Enschede.

29

Onroerend goed

Snelder Zijlstra de Groot Bedrijfsmakelaars verhuurde namens de eigenaar, een particuliere belegger, een winkelruimte met een oppervlakte van circa 80 m2 gelegen aan de Wethouder Nijhuisstraat 224. De huurder is Alma Kinderboetiek. De huurprijs bedraagt naar verluidt ƒ 20.000,- per jaar.

toorruimte aan de Vlierstraat 780. De koopprijs bedraagt naar verluidt ƒ 2.250.000,-.

De Beursstraat 1b, 3 en 5 te Hengelo.


Aparthotel, restaurant AMADEUS.

Hotel Het Witte Huis is een schitterende, karakteristieke villa waar eens een van de rijke Twentse textielbaronnen zijn domicilie had. De villa is omgebouwd tot een zeer gastvrij hotel, in het centrum van het vriendelijke dorpje Borne, het hart van Twente. De ideale bestemming voor het gehele gezin, heel gemakkelijk te bereiken met de auto of per openbaar vervoer. Er is voldoende parkeergelegenheid en een afsluitbare fietsberging.

Voor inlichtingen en reserveringen: HOTEL HET WITTE HUIS Grotestraat 262, 7622 GW Borne Tel. (074) 267 16 16 Fax. (074) 266 53 85 www.hotelhetwittehuis.nl

Een verrassende combinatie van familiehotel, zakelijke faciliteiten en sportieve ontspanning.

Aparthotel Delden Even buiten Delden, ligt het veelzijdige viersterren Aparthotel Delden.

Iedere zondag is er een speciaal familie-arrangement, met gratis gebruik van alle sportfaciliteiten. Beleef de tijd van uw leven in Aparthotel Delden.

Na gedane zaken... Na gedane arbeid is het niet alleen goed rusten, of heerlijk dineren, Aparthotel Delden biedt veel meer. Iedereen kan naar hartelust sporten. Voor sportieve dagen is Aparthotel Delden een paradijs, bijvoorbeeld voor golf, tennis, squash en bowling. Er zijn ook een zwembad, sauna, zonnestudio en beautysalon. En niet te vergeten een overdekte wintertuin met diverse spelmogelijkheden. Kortom, alles bij de hand.

31

Te g a s t b i j

De ongedwongen sfeer en de persoonlijke aandacht en service maken een verblijf hier tot een onvergetelijk genoegen. De gasten in Aparthotel Delden kunnen ongestoord werken. Het hotel beschikt over modern ingerichte vergaderzalen voor het houden van conferenties, studiedagen, trainingen, cursussen en vergaderingen tot ± 200 personen. De zalen zijn voorzien van airconditioning, audio-visuele hulpmiddelen, ISDN-verbinding en kopie-/faxservice. Aparthotel Delden biedt diverse één- en meerdaagse vergaderarrangementen, maar de medewerkers maken graag een arrangement op maat en doen er alles aan om zakelijke bijeenkomsten tot een succes te maken.

Speciale all-in arrangementen zorgen ervoor dat de gasten precies weten waar ze aan toe zijn. Na alle inspanning is het heerlijk om na te genieten in de bar met open haard of in het bruine café.

Sportlaan 7 - postbus 13 7490 AA Delden Tel. 074 - 3 777 666 Fax 074 - 3 777 677 E-mail [email protected] Website www.aparthoteldelden.nl

In- en outdoor activiteiten Teambuilding is de basis van het succes van een bedrijf of organisatie. Aparthotel Delden heeft in en rondom de accommodatie speciale programma’s ontwikkeld. Deze mogelijkheden maken het zo aantrekkelijk om bijeenkomsten in Aparthotel Delden te houden.

Hotel en appartementen Aparthotel Delden beschikt over 39 comfortabele 4-sterren hotelkamers, 15 familiekamers en 9 junior suites, alle voorzien van een badkamer met douche of bad, toilet, telefoon, televisie, minibar en een ruim terras. Een gegarandeerd verblijf zonder zorgen.

Restaurant De koks van Aparthotel Delden verstaan hun vak. Of het nu gaat om een intiem diner in het à la carte restaurant, een barbecue of een uitgebreid buffet, het kan allemaal in Aparthotel Delden.

Een pittig feestje De grote variatie aan sportieve faciliteiten maakt een bruisend feest voor jong en oud mogelijk. Een sportief en pittig personeels- of familiefeest vier je in Aparthotel Delden. Zo’n feest valt nooit in het water. Weer of geen weer, in het Aparthotel Delden is altijd een zonnig klimaat.


‘Omhooggevallen superboeren’ bestieren beste restaurant van Nederland

Het wachten is op de 32

Jonnie en Thérèse Boer in De Librije in Zwolle, het beste restaurant van Nederland: “Wij werken 16 uur per dag en omgerekend naar een uurloon verdien ik minder dan de afwasser.” (Foto: Frans Paalman.)


Voor het derde jaar achtereen prijkt de naam van restaurant De Librije in Zwolle weer bovenaan de toonaangevende Top 100 van restaurantgids Lekker. Zelf denkt het koningskoppel Jonnie (36) en Thérèse Boer (30) over twee jaar de derde Michelinster in de wacht te slepen en dat zou helemaal bijzonder zijn, want in Nederland is nog nooit een derde ster toegekend. Heel veel zakenmensen (ook uit Twente) maken graag een omweg om met relaties in Zwolle te eten. Het zit er dan ook bijna altijd mudvol.


derde ster Eerder haalden chef-kok Jonnie en sommelier en gastvrouw Thérèse hun schouders op voor de lofprijzingen van Lekker, maar nu dit voor het derde jaar achtereen gebeurt, “doet het ons toch wel wat,’’ aldus de vrouwelijke Boer.

‘We kregen een aanbod van RTL voor een kookprogramma en dan waren we in één keer financieel binnen geweest’

Zij trekt zich sowieso veel meer de kritiek van anderen aan dan Jonnie doet. Met de plaats van 3 naar 2 in de top tien van de Beste Gastpersonen van alweer Lekker hoeft zij zich niet in slaap te huilen. Er zijn collega’s die dat wel doen, weet zij. “Lekker wil sensatie maken. De ongezouten kritiek kan voor een restaurateur heel heftig en shockerend zijn. Sommigen zitten nu helemaal in een dip en ik zelfs een collega die zegt dat hij vanaf 31 december de tent op slot gooit, omdat hij door de kritiek van de Lekkerjury niet meer gelukkig is.’’

wild uit de omgeving, de vis van Urk en de snoekbaars uit de Vecht. “Omdat ik als klein jongetje al snoekbaarzen ging stropen is het nu mijn specialiteit. Ik kan er wat over vertellen.” Thérèse Boer: “Het had ook geen zin gehad als wij een restaurant in Amsterdam hadden gehad. Zwolle is perfect voor ons. Wij zouden niet zomaar een andere stad kunnen noemen, waar wij willen zitten.’’

Cas Spijkers Dat is ook niet nodig, want Zwolle heeft wellicht niet dat bourgondische imago dat bij een restaurant als Librije hoort, maar wie er wil dineren moet maanden van tevoren boeken. “We zitten altijd vol en dat wordt ook niet minder. We merken dat steeds meer mensen kiezen voor één of twee keer per jaar lekker uit hun dak te gaan in een zaak als de onze, in plaats van één of twee keer in de week bij de Chinees te eten.” “Vroeger gingen mensen voor de kick naar Cas Spijkers, maar uit eten is normaler geworden. Wij krijgen ook mensen uit het zuiden en westen die met grote auto’s voor komen rijden en van wie wij weten dat ze lastig zijn. Door dat soort gasten merken wij wat de kracht van de bediening is, want na vijftien minuten laten ze het over zich heen komen en is de blabla verdwenen.” Thérèse Boer: “Dat komt omdat wij onszelf zijn, relaxed en open en daardoor voelen de gasten zich ook op hun gemak.”

Geen economische malaise Omhooggevallen superboeren De mannelijke Boer is net als vorig jaar uitgeroepen tot de beste chef-kok van Nederland. Het restaurateurspaar heeft zich voorgenomen om ondanks alles toch vooral maar zichzelf te blijven. “We zijn omhooggevallen superboeren,” bevestigt Boer, opgegroeid in de dorpskroeg in Giethoorn. “Wij lopen in de zaak ook niet zo strak in het gelid, zoals je in andere toprestaurants wel ziet. Wij zijn ook in de zaak zoveel mogelijk onszelf. Het restaurant is onze huiskamer.” Dat zij hun afkomst niet verloochenen blijkt ook uit de kaart die grotendeels bestaat uit producten uit de regio. De lammetjes komen uit Genemuiden, alle zuivel van een boerin uit Raalte, het meel van een molenaar uit Ommen, het

Alhoewel het met de economie slechter gaat, is de lunch in De Librije drukker dan ooit. Thérèse Boer: “Doordat wij ’s avonds altijd vol zitten, merken we een verschuiving van gasten die dan maar ’s middags bij ons komen lunchen.” Jonnie Boer: “De lunch is nu net zo druk als het diner, maar de zakelijke lunchcultuur raakt uit. Vroeger was van onze gasten 80 % zakelijk en 20 % privé, nu is dat andersom. Van de dreigende sluiting van Wärtsilä merken wij bijvoorbeeld niets. Een poos geleden hebben de grote zaken al gekozen voor een grote kantine met een goede cateraar. De zakenmensen hebben ook helemaal geen tijd om bij ons te lunchen. Zij hebben vaak maar een uurtje de tijd en zitten dan voortdurend op de klok te kijken.

Wie lekker wil eten, komt bij ons. Wie dat niet wil gaat naar de cateraar en daar hebben ze nog gelijk aan ook.” Daar komt bij dat de Boertjes zien dat er geen duidelijke lijn te trekken is tussen zakelijke en de privémarkt, maar dat deze twee groepen in elkaar over lopen. “We zien dat mensen eerst met een zakenpartner komen eten en een paar maand later met vrouw en kind. Vaak zijn dit terugkomende gasten en dat is fijn, want op eendagsvliegen kun je niet bouwen,” aldus Thérèse Boer die de trouwe gasten schaart onder de tweeduizend adressen uit het mailingbestand van De Librije.

33

Sponsoren Dat wil niet zeggen dat het Jonnie en Thérèse er om te doen is om zoveel mogelijk gasten binnen te halen. Dan hadden ze een paar jaar geleden niet het aanbod van RTL afgeslagen om een kookprogramma te maken. “Ik had in één keer financieel binnen kunnen zijn, maar dan moet ik me laten sponsoren en dat wil ik niet. Dan raak ik de grip kwijt. Moet ik verplicht keukenapparatuur van een bepaald merk gebruiken. De boekhouder heeft me voor gek verklaard. Wij werken 16 uur per dag in de zaak en omgerekend naar een uurloon verdien ik, volgens de boekhouder, minder dan de afwasser. Iedereen denkt maar dat wij bakken met geld verdienen, maar zij vergeten dat wij 25 man in vaste dienst hebben.” Thérèse Boer: “Als je zo commercieel wordt en een televisieprogramma doet, krijg je ook andere gasten en dat hoeft voor ons niet. Wij willen gewoon kwaliteit.” ■

Overige Overijsselse restaurants uit de Top Tien van Lekker zijn: De Lindenhof in Giethoorn op 4, Kaatje bij de Sluis in Blokzijl op 10, Het Koetshuis Schutterveld in Enschede op 19, De Bokkepruik uit Hardenberg op 26, Kolkzicht in Ossenzijl op 54 en de Roggebot in Kampen op 68. ’t Diekhuus in Terwolde is dit jaar niet meer opgenomen in de Top 100. Twente visie. 01/2002

met De Bruine, Bos

34

De eerste opname van Memphis op 2 januari ondervond nogal wat concurrentie van diverse nieuwjaarsrecepties; toch namen vele tientallen mensen de moeite op de opname te bezoeken. Waar zij het gesprek met Ton de Bruine konden volgen. De Bruine is zelf ondernemer en voorzitter van de Nederlandse vereniging van industriële toeleveranciers. Hij is de economische thermometer van vlees en bloed. Zijn (omslag)verhaal treft op de eerste pagina’s van dit blad aan. Op deze pagina’s een fotoimpressie van de bijeenkomst op 2 januari.

▲ Ton de Bruine.

▲ Henk Bos.

▲ Opnieuw veel bezoekers in de fraaie businessclub van FC Twente.

De opname van het economisch programma Memphis vindt elke maand plaats in de businessruimte van FC Twente (tussen 17.00 en 18.00 uur) op 29 januari, 26 februari, 2 april, 1 en 28 mei. De toegang is gratis en via de e-mail (aanmelden via www.twentevisie.nl) kunt u automatisch worden geïnformeerd over de gasten.

▲ Theo Schouten.

en Schouten in trek

35

▲ Onder de toehoorders deze keer ook programmamaker Willie Oosterhuis van RTV Oost.

Image Consultancy Drs. Gonnie Klein Rouweler voor

Personal Image [email protected] tel: 0541-522 759 Postbus 99, 7570 AB Oldenzaal

ING heeft naam gekoppeld aan schaakclub Esgoo, want:

‘Wij houden van fair play’ men via een relatie, Gerard Grotenhuis, die er onder meer speler en teamleider is. In gesprekken over een voortzetting kwamen we tot de conclusie dat een naamskoppeling best interessant zou zijn. Er zijn immers veel overeenkomsten tussen ons en een schaakclub. Wij denken de zaken immers goed uit voor de klant en bovendien houden wij van fairplay. Ik bedoel, ik heb een schaker nog nooit een elleboogstoot zien uitdelen. Schaken straalt rust uit. Bovendien zijn er heel veel mensen die de sport beoefenen, al gebeurt dat vaak in de luwte.”

36

Betrokkenheid “Het vergroten van de naamsbekendheid is nooit het uitgangspunt geweest voor de ING. Destijds niet, bij het ondertekenen van het contract, en nu ook niet, bij het aangaan van de naamskoppeling. “Sponsoring draagt natuurlijk bij aan een goed imago, maar in dit geval is het ook een vorm van maatschappelijke betrokkenheid,” zegt Boonman. “Natuurlijk krijg je wel eens reacties van mensen die je naam hebben gezien, maar met onze naamsbekendheid zit het sowieso wel goed.” Dat kan ook niet anders, gelet op de activiteiten in andere, meer publieke segmenten van de sport. “Zowel landelijk als regionaal sponsoren we ook een aantal grote zaken. Regionaal doen we iets bij CSI Geesteren en hebben we een skybox bij FC Twente, waar relatiemarketing weer heel belangrijk is. Landelijk zijn we met Nationale-Nederlanden, dat ook tot de ING Groep behoort, natuurlijk nauw betrokken bij het Nederlands elftal.”

Richard Boonman, rayondirecteur van de ING in Enschede, maakt het mogelijk voor Esgoo Duitse schakers aan te trekken.

In de huidige, van commercie doortrokken sportmaatschappij is sponsoring een machtig reclamewapen. Twentevisie belicht al enige tijd van sponsorbeleid van in Twente gevestigde bedrijven. In deze aflevering aandacht voor de ING Bank, die zich onder meer manifesteert als hoofdsponsor van de Enschedese schaaktrots Esgoo.

(door Eddy van der Ley)


Schakers? Zijn dat niet (pseudo-)intellectuele, vaak wazige geitenwollensokkentypes die in rokerige achterafzaaltjes de geestelijke degens met elkaar kruisen? Hoewel dit clichébeeld niet helemaal spoort met de

werkelijkheid, heeft de goegemeente een weinig romantische voorstelling van ’s werelds meest populaire denksport.

Naamskoppeling In deze context lijkt schaken en sponsoring niet de meest rendabele combinatie, maar de ING Bank trekt zich weinig aan van welk stigma dan ook. Sinds kort gaat de Enschedese schaakclub Esgoo, uitkomend in de meesterklasse en aldus behorend tot de Nederlandse top, door het leven als ING/Esgoo. Een opvallende naamskoppeling, die voortvloeide uit een al langer lopend sponsorcontract. “We zijn al drie jaar gewoon hoofdsponsor van Esgoo,” zegt Richard Boonman, de in Enschede zetelende rayondirecteur. “We zijn destijds met de club in contact geko-

Ruggengraat Door de financiële bijdrage van de ING Bank slaagde Esgoo erin een arsenaal aan Duitse schakers aan zich te binden, dat nu al enige tijd de ruggengraat van het succes vormt. Hoewel Boonman geen schaakfreak pur sang is, neemt hij zo nu en dan een kijkje bij een toernooi. “Ach, je hoeft ook niet goed te kunnen voetballen om van het spelletje te kunnen genieten. Zo is het ook met schaken. Het is leuk om de sfeer te proeven. En ik ben best trots op de prestaties van Esgoo. Niet voor niets heb ik in mijn werkkamer het wedstrijdbriefje van de eerste - gewonnen - wedstrijd van dit seizoen onder de naam ING/Esgoo hangen. Het is een soort relikwie. En dat koester ik.” ■

Voorzitter Olympisch Steunpunt Gerrit Grotenhuis haalt uit naar NOC*NSF:

‘Aan ons lot overgelaten’ Hij heeft vooralsnog één doel: het voorkomen van het faillissement van het Olympisch Steunpunt in Twente! Gerrit Grotenhuis is voorzitter van het Steunpunt Twente en zit bijkans na het vertrek van Marti ten Kate met de handen in het haar. Stephanie Gomperts heeft (als opvolger) administratief de zaken goed op orde, maar er moet iemand komen die de contacten met het bedrijfsleven kan warm houden. Ten Kate was een topper, maar ook een eenling, en dat betekende onder meer dat de overdracht verre van perfect is geweest. Van het NOC*NSF is niets te verwachten. “We worden aan ons lot overgelaten,” vindt Grotenhuis. En de Rabobank, ‘zijn’ Rabobank, zou over een aantal jaren (als de bank met het sponsoren van wielrennen stopt) het NOC*NSF moeten gaan steunen. “Die is voor alle sportbonden.”


Gerrit Grotenhuis (52), in het dagelijks leven directeur van de Rabobank Enschede, volgde 2,5 jaar geleden Henk Kesler op (die vertrok naar de KNVB) als voorzitter van het Olympisch Steunpunt. “Onze doelstelling is om B-sporters in Twente en Salland de mogelijkheid te bieden door te stoten tot A-sporter. Bsporters krijgen niets, behalve wat reiskosten en medische begeleiding. Met de A-sporters hebben wij weinig te maken, die krijgen geld en een auto. Dat is goed geregeld. Het gat tussen A- en B-sporters is erg groot.” Ten Kate had het plan ontwikkeld om honderd bedrijven jaarlijks duizend gulden te laten sponsoren om 150 sporters de kans te geven zich voor te bereiden op Athene. Met zijn vertrek is dat plan ergens halverwege blijven steken. Er doen nu zo’n vijftig bedrijven mee. Ten Kate had zijn status, leeftijd en charisma mee. “Als hij binnen kwam, durfde bij wijze van spreken al niemand meer ‘nee’ te zeggen. Het grootste deel van ons geld komt uit het bedrijfsleven, we kunnen het ons niet permitteren dat te laten doodbloeden.”

Steunpunten inbedden “We hebben iemand nodig die één dag per week dat soort contacten legt en onderhoudt. En dat is niet gemakkelijk, want we hebben zelf weinig geld om te betalen.” Daar zit de bottleneck, want de rest van de organisatie bij het Steunpunt functioneert goed. “Marti was een eenling, de nadelen daarvan ondervinden we nu.” Het Steunpunt staat er alleen voor, de structuur die het NOC*NSF heeft opgezet, is niet goed, vindt Grotenhuis: “Alle Olympische Steunpunten staan op zichzelf, de één ontwikkelt zich beter dan de ander. Er komt wat geld, voor de rest worden we aan ons lot overgelaten. De Steunpunten zouden ingebed moeten worden in het NOC*NSF. Als je samenwerkt en ondersteuning krijgt, dan ben ik ervan

37

‘Ik wil voorkomen dat er een dikke rooie streep door het Steunpunt moet’

overtuigd dat we veel meer kunnen bereiken met dezelfde hoeveelheid geld. Maar goed, mijn eerste doel is te voorkomen dat onze sporters gaan klagen bij het NOC*NSF dat er in Twente niets meer gebeurt. Ook ten opzichte van de gemeente Enschede, die weer heeft toegezegd de komende jaren ons te subsidiëren. Ik wil ten enenmale voorkomen dat we een dikke rooie streep onder het Steunpunt moeten zetten.”

Rabo Holland House De Rabobank stopt veel geld in de wielrennerij. “Niet alleen voor de top, het geld is ook bedoeld om het wielrennen van onderop te verbeteren. De ABN AMRO heeft gekozen voor Ajax, dat zouden wij nooit doen. Nee, ze hebben niet gekozen voor tennis, ze sponsoren het toernooi in Rotterdam. Ik denk niet dat er veel geld naar de jeugdopleiding van het tennis gaat. De Rabobank stopt

een keer met het wielrennen, daarmee kun je niet eeuwig doorgaan. Ik heb bij het hoofdkantoor in Utrecht aangegeven eens te kijken naar het NOC*NSF. Vergelijkbaar met ons wielerplan, dat is ook het totaal, ook de jeugd. Het NOC*NSF is voor alle sportbonden. Ik vind de ontwikkeling van sport, wedstrijdsport maar ook sport in de breedte, heel belangrijk. Commercieel is het ook heel aantrekkelijk met de Spelen, het Holland House en de Steunpunten in de regio.” ■

Gerrit Grotenhuis zou graag zien dat ‘zijn’ Rabobank in de toekomst het NOC*NSF gaat sponsoren.


Dé telefoongids voor leden van de Industriële Kring Twente. Op internet: www.euregionet.com BOUWNIJVERHEID

FINANCIËLE INSTELLINGEN

Lastechniek

◆ Bruns en Bonke Bouw Postbus 504, 7550 AM HENGELO TEL 074-2561414 / FAX 074-2917143 Contactpersoon: de heer A.H.J. Terhalle E-mail: [email protected]

◆ Scharenborg & Rijckenberg Lasondersingel 98, 7514 BV ENSCHEDE TEL 053-4349435 / FAX 053-4349436 Contactpersoon: de heer Ton Hakvoort Gespecialiseerd in: Verzekeringen, Pensioenen, Employé Bénefits E-mail: [email protected]

◆ Kuil Nicos Hengelosestraat 304, 7521 AN ENSCHEDE TEL 053-4358896 / FAX 053-4337008 Contactpersoon: de heer C.G. Lammers

◆ Initial Varel Security Goudstraat 7, 7554 NG HENGELO TEL 074-2404200 / FAX 074-2506362 Contactpersoon: de heer J.A.M. de Hoog Gespecialiseerd in: technische beveiliging E-mail: [email protected] i Website: www.initialvarel.nl ◆ Janssen de Jong Plancoördinatie B.V. Postbus 572, 7550 AN HENGELO TEL 074-2500800 / FAX 074-2918521 Contactpersoon: de heer A.J. Kleinjan Gespecialiseerd in: projectontwikkeling bouw E-mail: [email protected] i Website: www.jajo.com p Bedrijfsprofiel

38

I K Te l g i d s

◆ Loohuis Installatietechniek Pastoor Boddestraat 18, 7666 LB FLERINGEN TEL 0546-629629 / FAX 0546-629639 Contactpersoon: de heer A. Semmekrot Gespecialiseerd in: werktuigbouwkundige en elektrotechnische installatie E-mail: [email protected] i Website : www.loohuis.nl ◆ Novicon Beheer B.V. Sacharovstraat 4, 7575 EA OLDENZAAL TEL 0541-573030 / FAX 0541-573031 Contactpersonen: G. Vehof / H. Vos Gespecialiseerd in: Staalbouw - Dak- en Gevelbekleding E-mail: [email protected] i Website: www.novicon.nl ◆ Schildersbedrijf Wissink BV Grotestraat 105, 7471 BM GOOR TEL 0547-272720 / FAX 0547-272212 Contactpersoon: de heer H.J. Vaneker Gespecialiseerd in: schilder- + glaswerken E-mail: [email protected] i Website: www.forag.nl/wissink ◆ Unica Ponsioen b.v. Postbus 174 7550 AD HENGELO TEL 074-2490149 / FAX 074-2432955 Contactpersoon: de heer Frans A.M. Dijkstra Gespecialiseerd in: installatietechniek, E, W, sprinkler, ICT E-mail:[email protected] i Website: www.unica.nl

Aannemers ◆ Aannemersbedrijf Gebr. Scharenborg Tolstraat 4 7482 DB HAAKSBERGEN TEL 053-5721466 / FAX 053-5729417 Contactpersonen: de heer B. Scharenborg, Gespecialiseerd: nieuwbouw, verbouw en renovatie E-mail: [email protected] i Website: www.scharenborg.nl

Installatiebedrijven ◆ Alferink BV Installatietechniek Industriestraat 71 7482 EW HAAKSBERGEN TEL 053-5730100 / FAX 053-5727725 Contactpersoon: de heer H. Alferink Gespecialiseerd in: installatietechniek E-mail: [email protected] ◆ Loohuis Installatie Technieken b.v. Pastoor Boddestraat 18 7666 LB FLERINGEN TEL 0546-629629 / FAX 0546-629639 Contactpersoon: de heer A. Semmekrot Gespecialiseerd in: installatietechniek E-mail: [email protected] i Website: www.loohuis.nl ◆ Weber Installatie Technieken bv Wegtersweg 3 7556 BP HENGELO TEL 074-2912867 / FAX 074-2439139 Contactpersoon: de heer G.W. Kolthoff Gespecialiseerd in: installatietechniek E-mail: [email protected]

Wegenbouw ◆ Infra “Balast Nedam” Ambachtsweg 5 7442 CS NIJVERDAL Postbus 394 7440 AJ NIJVERDAL TEL 0548-618200 / FAX 0548-618215 Contactpersoon: de heer J.C. van Nijen Gespecialiseerd in: Wegenbouw E-mail: [email protected]

CULTUUR, SPORT EN RECREATIE


◆ De Twentsche Schouwburg NV Langestraat 49 7511 HB ENSCHEDE TEL 053-4858585 / FAX 053-4858590 Contactpersoon: de heer A. Siekmans Gespecialiseerd in: theater/muziek/ feesten/congressen E-mail: [email protected]

◆ Spekschate Assurantie en Financieel Advies Grotestraat 216, 7622 GT BORNE TEL 074-2664455 / FAX 074-2660202 Contactpersoon: de heer A. Bartelink Gespecialiseerd in: Assurantiën en Financieel Advies E-mail: [email protected] i Website: www.spekschate.nl p Bedrijfsprofiel ◆ Theodoor Gilissen Bankiers N.V. Nijverheidstraat 1, 7511 JM ENSCHEDE TEL 053-4854500 / FAX 053-4854520 Contactpersoon: de heer R. de Jong Gespecialiseerd in: vermogensbeheer E-mail: [email protected] i Website: www.gilissen.com

Texieladvies ◆ TerWeele Advise b.v. (TWA) Parallelweg 11, 7141 DL GROENLO TEL 0544-466240 / FAX 0544-467295 Contactpersoon: de heer J.B. ter Weele Gespecialiseerd in: Textiel / Advies / in- en verkoop E-mail: [email protected] i Website: www.twa-bv.nl p Bedrijfsprofiel

Verlichting ◆ Herin Lichttechniek Kalanderstraat 20A, 7461 JM RIJSSEN TEL 0548-541861 / FAX 0548-541862 Contactpersoon: de heer H. Tijhuis Gespecialiseerd in: verlichting E-mail: [email protected]

◆ Wensink & Masselink Financieel Adviseurs BV Bedrijvenpark Twente 305, 7602 KL ALMELO TEL 0546-549 338 / FAX 0546-549 340 Contactpersoon: de heer D.G.A. Masselink Gespecialiseerd in: Onafhankelijke Financieel Planners E-mail: [email protected] i Website: www.wensinkmasselink.nl p Bedrijfsprofiel

Wijnimporteurs

Verzekeringen

◆ Redeker Horeca groothandel b.v. Gruttostraat 81, 7471 ER GOOR TEL 0547-272645 / FAX 053-260202 Contactpersoon: de heer Van Regteren

◆ AON Nederland Makelaars in Assurantiën & Risico-Adviseurs Beursstraat 1a, 7551 HP HENGELO TEL 074-2423355 / FAX 074-2434970 Contactpersoon: de heer S. Roodenburg E-mail: [email protected] i Website: www.aon.nl ◆ TSA Verzekeringen Capitool 20 7521 PL ENSCHEDE TEL 053-4809209 / FAX 053-4809309 Contactpersoon: de heer J.H. Meijer

GEZONDHEIDS- EN WELZIJNSZORG Arbodiensten ◆ Arbo Unie Oost-Nederland Haven NZ 39 7606 ES ALMELO Postbus 480, 7600 AS ALMELO TEL 0546-822022 / FAX 0546-813161 Contactpersoon: de heer drs.ir. P. Staal, alg. dir. ◆ Benefit stabiliteit in bewegen Prinsenstraat 1 7607 JC ALMELO TEL 0546-538050 / FAX 0546-539950 Contactpersoon: D.W.H. Bosch Gespecialiseerd in: arbeidsreïntegratie E-mail: [email protected] ◆ Maetis Arbo Spoorstraat 50 7551 CA HENGELO TEL 074-2552727 / FAX 074-2552700 Contactpersoon: mevrouw Y. van Rheenen Gespecialiseerd in: Arbodienstverlening E-mail: [email protected] i Website: www.maetis.nl

GROOTHANDEL EN HANDELSBEMIDDELING ◆ Carel Lurvink BV Marssteden 40 7547 TC ENSCHEDE TEL 053-4344343 / FAX 053-4337105 Contactpersoon: de heer C. Lurvink Gespecialiseerd in: schoonmaak-, schilders- en veiligheidsartikelen E-mail: [email protected] i Website: www.carellurvink.nl ◆ Electro Automatisering Smelt Twekkeler Es 7 7547 ST ENSCHEDE Postbus 411, 7500 AK ENSCHEDE TEL 053-4846666 / FAX 053-4846699 Contactpersoon: de heer B.H.G. Nijmeijer E-mail: [email protected] i Website: www.eas.nl ◆ Ter Brugge Relatiepakketten B.V. Ambachtsstraat 26 7622 AP BORNE TEL 074-267 22 22 / FAX 074-267 22 92 Contact persoon: G.H.M. ter Brugge E-mail: [email protected] i Website: www.terbrugge.com

Appendages ◆ Kuil Nicos Hengelosestraat 304 7521 AN ENSCHEDE TEL 053-4358896 / FAX 053-4337008 Contactpersoon: de heer C.G. Lammers

◆ Heisterkamp Wijnkopers / Het Wijngebouw Eerste Stegge 2 Postbus 63, 7631 AE OOTMARSUM TEL 0541-292222 / FAX 0541-292024 Gespecialiseerd in: Boeren kwaliteitswijnen uit klassieke streken Contactpersoon: de heer Jan Herbrink

HORECA ◆ AC Restaurant & Hotel Holten Langstraat 22, 7451 ND HOLTEN TEL 0548-362680 / FAX 0548-264550 Contactpersoon: de heer F.H. Lanfers Gespecialiseerd in: dineren, vergaderen, overnachten E-mail: [email protected] ◆ De Assinkhof, Hengelosestraat 437, 7521 AG ENSCHEDE TEL 053-435 35 31 / FAX 053-433 00 25 Contactpersoon: de heer J. Assink ◆ Conferentiehotel Drienerburght Drienerlolaan 5, 7522 NB ENSCHEDE TEL 053-4331366 / FAX 053-4356770 Contactpersoon: mevrouw M.J.F. Schmand ◆ Golden Tulip Hotel De Broeierd Hengelosestraat 725 7521 PA ENSCHEDE TEL 053-8506500 / FAX 053-8506510 Contactpersoon: mevrouw S. Lammersen Gespecialiseerd in: Hotel, Restaurant, Vergaderen en broodjesservice E-mail: [email protected] i Website: www.broeierd.nl p Bedrijfprofiel ◆ Hotel Restaurant In den Drost van Twente Hengelosestraat 8 7491 BR DELDEN TEL 074-3764055 / FAX 074-3765412 Contactpersoon: de heer E. van Gemeren Gespecialiseerd in: zakenlunch, diner, meeting, presentatie ◆ Landgoed de Wilmersberg Rhododendronlaan 7 7587 NL DE LUTTE TEL 0541-585555 / FAX 0541-585565 Contactpersoon: de heer Maikel J.A. Pot Gespecialiseerd in: hotel / restaurant / conferentie centrum E-mail: [email protected] i Website: www.wilmersberg.nl

Vergaderaccommodaties ◆ Van der Valk Hotel Hengelo Bornsestraat 400 7556 BN HENGELO TEL 074-2555055 / FAX 074-2555010 Contactpersoon: de heer P.A. van der Valk Gespecialiseerd in: hotel, restaurant, zakenverhuur E-mail: [email protected] i Website: www.valk.nl ◆ Theaterhotel Almelo Schouwburgplein 1, 7607 AE ALMELO TEL 0546-810061 / FAX 0546-821665 Contactpersoon: Jan-Willem Holtmaat Gespecialiseerd in: theater, horeca, hotel, congres en zalenverhuur E-mail: [email protected] i Website: www.theaterhotel.nl

INDUSTRIE ◆ Heinhuis Auto & Metaalrecycling Hupselsedwarsweg 2a, 7151 HP EIBERGEN TEL 0545-472052 / FAX 0545-474179 Contactpersoon: de heer T. Heinhuis Gespecialiseerd in: metaalrecycling/autorecycling E-mail: [email protected] i Website: www.heinhuis.nl

Websites van in de IKTelgids vermelde bedrijven met het symbooltje i , zijn ook te vinden via de website: www.twentevisie.nl Alle bedrijven met het symbooltje p hebben een bedrijfsprofiel op de website: www.twentevisie.nl Alle IKTel-leden staan tevens op: www.twentevisie.nl, voorzien van plattegrond en routeplanner.

◆ Indugas - Rhee bv Twekkeler Es 8, 7547 SM ENSCHEDE TEL 053-4803380 / FAX 053-4307232 Contactpersoon: de heer M.J.M. Buterowe Gespecialiseerd in: Industriële en vloeibare gassen E-mail: [email protected] ◆ Loohuis Installatie Technieken b.v. Pastoor Boddestraat 18, 7666 LB FLERINGEN TEL 0546-629629 / FAX 0546-629639 Contactpersoon: de heer A. Semmekrot Gespecialiseerd in: installatietechniek ◆ Werk en Vakmanschap Bornsestraat 1E, 7556 BA HENGELO TEL 074-2500959 / FAX 074-2590446 Contactpersoon: de heer R. Bruns Gespecialiseerd in: flexibiliteit van gekwalificeerde arbeid E-mail: [email protected] i Website: www.interstroom.nl/~ werkenvakmanschap p Bedrijfsprofiel

Aandrijftechniek ◆ Kuil Nicos Hengelosestraat 304, 7521 AN ENSCHEDE TEL 053-4358896 / FAX 053-4337008 Contactpersoon: de heer C.G. Lammers ◆ Maxon Motor Benelux B.V. De Giem 22, 7547 SV ENSCHEDE TEL 053-4320566 / FAX 053-4303665 Contactpersoon: de heer R.J.H. Keultjes Gespecialiseerd in: aandrijftechniek E-mail: [email protected]

Zeefdrukkerijen

OVERIGE DIENSTVERLENING

◆ A 1 Printservice VOF Olieslagweg 120, 7521 JG ENSCHEDE TEL 053-4302520 / FAX 053-4317247 Contactpersoon: de heer W. Rozema Gespecialiseerd in: tampondruk E-mail: [email protected] i Website: www.a1-printservice.com

◆ SOWECO N.V. Postbus 308, 7600 AH ALMELO TEL 0546-875678 / FAX 0546-875604 Contactpersoon: de heer W.Th.H. Visscher Gespecialiseerd in: verrassend, vertrouwd, veelzijdig E-mail: [email protected] i Website: www.soweco.nl

MILIEUDIENSTVERLENING

PROD. EN DISTR. VAN ELECTR., AARDGAS EN WATER

◆ BMD Advies Oost Munsterstraat 3, 7418 EV DEVENTER TEL 0570-676695 / FAX 0570-676255 Contactpersoon: de heer ir. A.J. Oortgiesen Gespecialiseerd in: milieu, energie, arbo en kwaliteit E-mail: [email protected] i Website: www.bmdadvies.nl

Bodemonderzoek/sanering ◆ Verhoeve Groep/Verhoeve Milieu bv Lansinkesweg 4, 7553 AE HENGELO TEL 074-2555666 / FAX 074-2503215 Contactpersoon: mevrouw ing. I.M. Bruns E-mail: [email protected]

Milieuadvies- en onderzoekbureaus ◆ Geofox BV Eektestraat 10-12, 7575 AP OLDENZAAL Postbus 221, 7550 AE OLDENZAAL TEL 0541-585544 / FAX 0541-522935 Contactpersoon: de heer drs. R.C.H. Steneker Gespecialiseerd in: bodem water (o.a. Legionella), asbest E-mail: [email protected] i Website: www.geofox.nl

ONDERWIJS Bedrijfsopleidingen/advies

◆ Rotor BV Mors 2 , Postbus 45, 7150 AA EIBERGEN TEL 0545-464640 / FAX 0545-475065 Contactpersoon: mevrouw A.C. Mulder

◆ Centrum Vakopleiding César Franckstraat 1, 7604 JE ALMELO TEL 074-2557800 / FAX 074-2557840 Contactpersoon: de heer F.G.M. Holtkamp

Beroeps/bedrijfskleding ◆ EHCO-KLM Kleding NV Strootsweg 16, 7547 RX ENSCHEDE Postbus 78, 7500 AB ENSCHEDE TEL 053-4800300 / FAX 053-4800301

◆ Party Solutions Pompmolenlaan 9, 3447 GK WOERDEN TEL 0348-431144 / FAX 0348-430777 Contactpersoon: de heer ing. R.F.M. Baks Gespecialiseerd in: automatiserings- en computeropleidingen

Drukkerijen

Opleidingsinstituten/onderwijs

◆ Hassink Drukkers b.v. Postbus 177 7480 AD HAAKSBERGEN TEL 053-5721777 / FAX 053-572675 Contactpersoon: de heer W.J. Hassink Gespecialiseerd in: Kwalitatief hoogwaardig drukwerk E-mail: [email protected] i Website: www.hassink.nl

◆ ROC Oost-Nederland Lupinestraat 9, 7552 HJ HENGELO TEL: 074-8503333 / FAX: 074-8503210 Contactpersoon: de heer F.G.C.M. Tillemans Gespecialiseerd in: Opleidingen en Trainingen E-mail: [email protected] i Website: www.roc-on.nl

Electrotechnische industrie ◆ Odink & Koenderink B.V. Parallelweg 10 7482 CA HAAKSBERGEN TEL 053-5730303, FAX 053-5726315 Contactpersoon: afdeling verkoop

Machinefabrieken ◆ Machinefabriek Bouman b.v. Postbus 68 7600 AB ALMELO TEL 0546-862468 / FAX 0546-861039 Contactpersoon: de heer Ing. A. Wessels Gespecialiseerd in: machinefabriek en externe montage E-mail: [email protected] i Website: www.bouman.nl

Metaalindustrie ◆ Galvano Hengelo B.V. Zuidelijke Havenweg 40 7554 RR HENGELO TEL 074-2483938 / FAX 074-2484070 Contactpersoon: de heer P.I.M. Bebseler Gespecialiseerd in: galvanotechniek E-mail: [email protected]

Metaal recycling ◆ Heinhuis Auto & Metaalrecycling Hupselsedwarsweg 2a 7551 HP EIBERGEN TEL 0545-472052 / FAX 0545-474179 Contactpersoon: de heer T. Heinhuis Gespecialiseerd in: metaal- en autorecycling E-mail: [email protected] i Website: www.heinhuis.nl

Productie machines en apparaten ◆ Kiekens Products B.V. Postbus 99, 7600 AB ALMELO TEL 0546-871555 / FAX 0546-871985 Contactpersoon: de heer Ten Doeschate Gespecialiseerd in: luchttechniek E-mail: [email protected] i Website: www.kiekens-products.com

◆ ROC Twente Plus Twentheplein 5, 7607 GZ ALMELO TEL 0546-830200 / FAX 0546-830245 Contactpersoon: mevrouw Elfering Gespecialiseerd in: MBO-, MBO-plus-, HBO-kort-onderwijs E-mail: [email protected] i Website: www.ROCTwentePlus.nl ◆ STODT praktijkcentrum voor geavanceerde techniek César Franckstraat 1a, 7604 JE ALMELO TEL 0546-822455 / FAX 0546-827487 Contactpersoon: de heer G.A. Wieffer Gespecialiseerd in: Kenniscentrum voor de metaal, elektro en kunststof E-mail: [email protected] i Website: www.stodt.nl p Bedrijfsprofiel ◆ OLCT Hengelosestraat 527, 7521 AG ENSCHEDE TEL 053-4340344 / FAX 053-4341259 Contactpersoon: Paula de Regt, account manager Gespecialiseerd in: Opleidingen en Trainingen i E-mail: [email protected] Website: www.olct.nl ◆ SWOT Postbus 5502, 7500 GM ENSCHEDE TEL 053-4849831 / FAX 053-4849832 Contactpersoon: mevrouw L. Bok Gespecialiseerd in: deeltijdopleidingen op HBO-niveau i E-mail: [email protected] Website: www.swot.nl

OPENBAAR BESTUUR, OVERHEIDSDIENSTEN ◆ Gemeente Almelo Postbus 5100, 7600 GC ALMELO TEL 0546-541184 / FAX 0546-541199 Contactpersoon: de heer J. Melsen Gespecialiseerd in: econ. ontwikkeling ◆ Gemeente Oldenzaal Postbus 351 7570 AJ OLDENZAAL TEL 0541-588111 / FAX 0541- 588249 Contactpersoon: de heer L. Van Dijk E-mail: [email protected]

◆ COGAS Postbus 71, 7600 AB ALMELO TEL 0546-836666 / FAX 0546-811267 Contactpersoon: de heer H. Bijker Gespecialiseerd in: energie-adviezen en stortgasbenutting E-mail: [email protected] i Website: www.cogas.nl

REPARATIE GEBRUIKSGOEDEREN Autobedrijven ◆ Auto Scholing Almelo b.v. Buitenhavenweg 1, 7604 PW ALMELO TEL 0546-815490 / FAX 0546-817519 Contactpersoon: de heer J.C.H. Sjoers Gespecialiseerd in: Honda Automobielen

Heftrucks ◆ Loohuis Heftruckservice b.v. Van der Hoopweg 7, 7602 PJ ALMELO TEL 0546-863429 / FAX 0546-865058 Contactpersoon: mevrouw Huisman-Loohuis Gespecialiseerd in: Intern Transportmateriaal E-mail: [email protected] i Website: www.loohuisheftruckservice.nl

UITGEVERIJEN ◆ MediaSales Nederland bv Anninksweg 50, 7557 AH HENGELO Postbus 702, 7550 AS HENGELO TEL 074-2455252 / FAX 074-2503513 Contactpersonen: de heer J.W. Achterberg, de heer R.H.M. Staal E-mail:[email protected]

39

I K Te l g i d s

◆ Quadrant EPP Nederland b.v. Anth. Fokkerweg 2, 7602 PK ALMELO Postbus 59, 7600 AB ALMELO TEL 0546-877777 / FAX 0546-860796 Contactpersoon: de heer H. Hoekstra Gespecialiseerd in: Rubber- en kunststofproducten

in id es T-l al 52 IK diaS 52 s al Me 45 g in el - 2 eld ?: B 74 0 rm s ve lgid ief: e r Uw IKT t ta de r he o vo

Dé telefoongids voor leden van de Industriële Kring Twente. Op internet: www.twentevisie.nl

VERVOER, OPSLAG EN COMMUNICATIE ◆ Beijers autotransport & bergingsbedrijf Tinsteden 2, 7547 TG ENSCHEDE TEL 053-4283028 / FAX 053-4283018 Contactpersoon: de heer A. ter Mors Gespecialiseerd in: vervoer van auto’s E-mail: [email protected]

Reisorganisaties ◆ Arke Reizen, Deurningerstraat 16, 7514 BH ENSCHEDE Postbus 365, 7500 AJ ENSCHEDE TEL 053-4880880 / FAX 053-4351515 Contactpersoon: de heer P. van Eenbergen ◆ Reisburo Brinkman Van Loenshof 84-90, 7511 NM ENSCHEDE TEL 053-4327485 / FAX 053-4324063 Contactpersoon: de heer B. Brinkman E-mail: [email protected] ◆ OAD Groep Postbus 20, 7450 AA HOLTEN TEL 0548-377777 Contactpersoon: de heer H. Verborg Gespecialiseerd in: organisatie vakantie- en zakenreizen E-mail: [email protected] p Bedrijfsprofiel

Verhuizingen ◆ Grijpma Verhuizingen Transportcentrum 13 7547 RT ENSCHEDE TEL 053-4849000 / FAX 053-4849070 Contactpersoon: de heer Leo F. Brant Gespecialiseerd in: projectverhuziingen, archiefbeheer en opslag E-mail: [email protected] i Website : www.grijpma.nl

ZAKELIJKE DIENSTVERLENING ◆ BMW Bedrijf-Mens-Werk “Het Scheepvaarthuis” Haven N.Z. 37e, 7607 ES ALMELO TEL 0546-923929 / FAX 0546-539190 Contactpersoon: mevrouw C.J. Dujardin Gespecialiseerd in: P&O/BMW; tests, advies E-mail: [email protected] i Website: www.bedrijf-mens-werk.nl ◆ Congres Associatie Twente Postbus 217 7500 AE ENSCHEDE Drienerlolaan 5, 7552 NB ENSCHEDE TEL 053-4894444 / FAX 053-4894442 Contactpersoon: de heer Huub Isendoorn Gespecialiseerd in: congres/evenementenorganisatie E-mail: [email protected] i Website: www.congress.nl



a d v e r t o r i a l

Doen wat anderen niet kunnen of willen

SCA-Mendels Cartonnage Almelo De strategie van Mendels Cartonnage is helder. Het in 1996 door Louk Mendels aan het Zweedse SCA verkochte bedrijf, pakt alles aan wat de ‘groten’ niet kunnen of willen. Directeur Pieter Stoevelaar: “Wij richten ons vrijwel uitsluitend op orders van de kleinere bedrijven én op de ‘specialties’ van de grote opdrachtgevers.” Het geheim van SCA-Mendels Cartonnage is de enorme flexibiliteit in machines en mensen. Geen wekenlang tevoren dichtgetimmerde planning, maar (vrijwel) altijd ruimte voor spoedklussen. Compleet nieuwe producten (dozen of displays), bedrukt en/of gestanst, kunnen als het moet binnen een week geleverd worden. Voor een spoedleveringen van bestaande producten waarvan stempels en stansmessen reeds aanwezig zijn, en voor normale amerikaanse vouwdozen rekent SCA-Mendels eerder in uren dan in dagen. “Kern van ons succes is de combinatie van ons machinepark én de productiemedewerkers. Zij zijn zo vergroeid met het bedrijf dat een paar uur overwerk ‘om een klant uit de nood te helpen’ automatisch wordt geaccepteerd. Daarnaast kan iedereen meerdere machines bedienen, waardoor we 100% flexibel kunnen opereren.” Door deze flexibiliteit wordt het 45 ‘man’ sterke Almelose bedrijf door ook door grote opdrachtgevers ingezet voor acties. “Vaak komt het idee pas op het laatste moment en heeft men geen idee hoe een actie gaat lopen. Wij kunnen snel met een eerste serie komen en zorgen - als de nood aan de man komt - binnen enkele uren voor aanvulling.” Om deze redenen besteden ook de grote cartonnagebedrijven regelmatig werk uit bij het Almelose bedrijf. Het opgaan in het grote SCA (die de markt letterlijk vanaf de boom tot en met recycling beheerst) bracht Mendels ook een uniek intern business-systeem, waardoor een telefonische aanvraag letterlijk à la minute in een werkopdracht kan worden omgezet, inclusief de offerte!

De focus op kleine series De bezetting van de machines is kenmerkend voor de flexibiliteit van Mendels. In het overgrote deel van de gevallen draaien zij maar

Flexo-direct druk én roterend stansen in één machine.

SCA-Mendels levert dozen in alle maten, kleuren en motieven.

maximaal enkele uren per order, terwijl bij de grote collega’s vaak charges van enkele dagen worden gedraaid. Het personeel is blij met deze situatie en heeft de omsteltijden van de machines tot enkele minuten teruggebracht. Voor deze kleine series is offsetdruk of het bespannen met bedrukte folie veel te kostbaar. Mendels heeft daarom sedert enkele jaren een unieke machine aangeschaft voor flexo-direct druk, waardoor zonder tussenkomst van drukkers snel opvallend hoogwaardige producten kunnen worden geleverd. Een set stempels is voldoende om de vierkleurenpers in de gecombineerde druk- en stansmachine te voeden.

Dat deze techniek - en de wijze waarop de mensen van Mendels deze uitvoeren - ook internationaal opzien baart, blijkt wel uit de fraaie tweede plaats die het bedrijf vorig jaar won bij de strijd om de Cyrel-award. “We waren verreweg de kleinste, maar wél op één na de beste van Europa!”

SCA- Mendels Cartonnage B.V. Postbus 273 7600 AG Almelo tel. 0546-574848 fax 0546-575045

◆ De Bleeker Groep Postbus 300 7550 AH HENGELO TEL 074-2550444 / FAX 074-2550445 Contactpersoon: de heer B.H.J. Schwering Gespecialiseerd in: Opel/Autorent/Focwa/ Schadeherstel/Autowas ◆ Eurocon Management Consultants B.V. Postbus 99 7580 AB LOSSER TEL 053-5388485 / FAX 053-5388422 Contactpersoon: de heer T.H.P. Weterings Gespecialiseerd in: Organisatie- en subsidieadvies, marktonderzoek, projectmanagement E-mail: [email protected] i Website: www.eurocon.nl ◆ Protekt Nederland BV Deldenerstraat 61 7551 AC HENGELO TEL 074-2429224 / FAX 074-2430847 Contactpersoon: de heer R. Duine Gespecialiseerd in: bedrijfshulpverlening, brandpreventie, noodplan E-mail: [email protected] i Website: www.protekt.nl

◆ Villa, Expertise voor bedrijven Postbus 70.000, 7500 KB ENSCHEDE TEL 053-4871871 / FAX 053-4302474 Contactpersonen: mevrouw Mariska van der Meer, mevrouw Yvonne Bloem Gespecialiseerd in: bedrijfsopleidingen, onderzoek, advies, coaching, cursussen E-mail: [email protected] i Website: www.villa.hen.nl

Accountants ◆ Countus accountants en adviseurs Hengelosestraat 48 7514 AF Enschede TEL 053-4353208 / FAX 053-4339844 Contactpersoon: de heer B.J. Meijer Gespecialiseerd in: Accountancy en Belastingadvies E-mail : [email protected] i Website: www.countus.nl p Bedrijfsprofiel ◆ GIBO Groep Visserijstraat 5 7514 BZ ENSCHEDE TEL 053-4322722 / FAX 053-4341010 Contactpersoon: de heer L.G. Nijkamp RA Gespecialiseerd in: Accountancy

◆ Geofox B.V. Eektestraat 10-12, 7575 AP OLDENZAAL Postbus 221, 7550 AE OLDENZAAL TEL 0541-585544 / FAX 0541-522935 Contactpersoon: de heer drs. R.C.H. Steneker ◆ Grontmij Burg. Roelenweg 38-40 8021 EW ZWOLLE TEL 038-4227555 / FAX 038-4227697 Contactpersoon: de heer H.J. Manschot E-mail: [email protected] i Website: www.grontmij.nl ◆ Ingenieursburo Holland bv Postbus 95, 7550 AB HENGELO TEL 074-2435436 / FAX 074-2914710| Contactpersoon: de heer B. Otten (directeur) ◆ Innovatie Adviesbureau Van der Meer & Van Tilburg Institutenweg 40 7521 PK ENSCHEDE TEL 053-4323000 / FAX 053-4338465 Contactpersoon: ir. J.J. van Tilburg Gespecialiseerd in: beleid-marketingtechnologie-kwaliteit E-mail: [email protected] i Website: www.innovation.nl ◆ KPMG, Hengelosestraat 581 Postbus 574 7500 AN ENSCHEDE TEL 053-4832525 / FAX 053-4832500 Contactpersonen: de heer A.J. Voskamp, de heer J.H.M. van der Meer, de heer A.J.M Oude Weernink E-mail: [email protected] ◆ Lemmens Adviesgroep bv Oldenzaalsestraat 120, 7514 DS ENSCHEDE TEL 053-4343519 / FAX 053-4340852 Contactpersoon: de heer S. Lemmens Gespecialiseerd in: adm. & bel. advies, fin. planning en ass. E-mail: [email protected] i Website: www.lemmens-adviesgroep.nl ◆ Restyle Groep Nederland B.V. Wierdensestraat 25b, 7607 GE ALMELO TEL 0546-453989 / FAX 0546-453979 Contactpersoon: de heer ing. J.G.J. Nijland E-mail: [email protected] ◆ TUTORIAL Opleidingen en Advies B.V. Beltstraat 82, 7512 AA ENSCHEDE TEL 053-4329794 / FAX 053-4340781 Contactpersoon: Peter Bettonville

◆ KPMG Accountants en Adviesbureau n.v. Hengelosestraat 581 7521 AG ENSCHEDE TEL 053-4832525 / FAX 053-4832500 Contactpersoon: de heer A.J. Voskamp en de heer A.J.M Oude Weernink Gespecialiseerd in: diverse branches E-mail: [email protected]

◆ Van Rees & Partners BV Postbus 545, 7500 AM ENSCHEDE TEL 053-4836692 / FAX 053-4836669 Contactpersoon: de heer J.M. van Rees Gespecialiseerd in: projectmanagement E-mail: [email protected] i Website: www.vanreesbv.nl

◆ Ten Kate & Huizinga Postbus 2323 7500 CH ENSCHEDE TEL 053-8522222 / FAX 053-8522223 Contactpersoon: de heer G. Heerink Gespecialiseerd in: accountancy en belastingadvies E-mail: [email protected] i Website: www.tkhabc.com

◆ Bureau Pioen Wolter ten Catestraat 50 7551 HZ HENGELO TEL / FAX 074-25 93 904 Contactpersoon: mevrouw M.C.J. Gribnou

Administratiekantoren ◆ Administratiekantoor Vijn & Lotgerink B.V. Oostermaat 11 7623 CS BORNE TEL 074-2666216 / FAX 074-2666225 Contactpersoon: de heer J.G.M. Lotgerink Bruinenberg E-mail adres: [email protected] i Website: www.vijnenlotgerink.nl

Adviesbureaus ◆ Bakx Rombouts Belastingadviseurs M.H. Tromplaan 8 7511 JK ENSCHEDE TEL 053-4316161 / FAX 053-4316191 Contactpersonen: de heer mr. E.D.H. van Nugteren de heer mr. D.J.B. Jongbloed

P & O Adviesbureaus

◆ Creyf’s Select (voorheen VDN Groep bv) Zeearend 12, 7609 PT ALMELO TEL 0546-821840 / FAX 0546-821120 Contactpersonen: T.Alink/mevrouw M. Bragonje/ mevrouw N. Ertman/T. Evers/mevrouw E. Groothuis/ G. Legtenberg Gespecialiseerd in: Werving en Selectie van personeel E-mail: [email protected] i Website: www.creyfsselect.nl ◆ Profil, P & O Consultants Kantorenpark Stroom Esch Oostermaat 1C, 7623 CS BORNE Postbus 61, 7620 AB BORNE TEL 074-2670044 / FAX 074-2664195 Contactpersoon: de heer C.H. Scheffer en de heer H.J.P. Olthuis Gespecialiseerd in: werving, selectie en psychologische testen E-mail: [email protected]

◆ STRATEGIC Business Partner Gronausestraat 710 7543 AM ENSCHEDE TEL 053-4618014 / FAX 053-4618015 Contactpersoon: de heer M. Leyen Gespecialiseerd in: MBO/MBT en overnames E-mail: [email protected] i Website: www.s-b-p.nl ◆ Synténs Innovatienetwerk voor ondernemers Hengelosestraat 585 7521 AG ENSCHEDE Postbus 5503, 7500 GM ENSCHEDE TEL 053-4849800 / FAX 053-4849810 Contactpersoon: de heer ir. R.J. Roelfzema Gespecialiseerd in: innovaties E-mail: [email protected] i Website: www.syntens.nl

Advocatenkantoren ◆ Advocatenkantoor Vestering Deldenerstraat 34 7551 AG HENGELO TEL 074-2505240 / FAX 074-2505310 Contactpersoon: de heer Mr. J. Vestering Gespecialiseerd in: ontslag, incasso’s, echtscheidingen ◆ Damsté Advocaten ALMELO: Twentelaan 15 TEL 0546-533633 / FAX 0546-820827 Postbus 479, 7600 AL ALMELO HENGELO: Welbergweg 50 TEL 074-2488888 / FAX 074-2488800 Postbus 56, 7550 AB HENGELO ENSCHEDE: Lasondersingel 94/96 Postbus 126, 7500 AC ENSCHEDE TEL 053-4840000 / FAX 053-4341799 Contactpersoon: mevrouw M.J.B. klein Rot Gespecialiseerd in: Ondernemingsrecht, Arbeidsrecht, Vastgoedrecht, Letselschade, Strafrecht, Bestuursrecht, Milieurecht, Bouwrecht E-mail: [email protected] ◆ De Jonge Peters Remmelink Advocaten M.H. Tromplaan 10/12, 7511 JK ENSCHEDE TEL 053-4331133 / FAX 053-4330381 Mede in Deventer, Doetinchem, Groenlo en Zutphen Contactpersoon: de heer mr. D.K. Kalma Gespecialiseerd in: ondernemings-, arbeids-, bestuurings- en milieurecht en ruimtelijke ordening i E-mail: [email protected] Website: www.jpr.nl

41

I K Te l g i d s

◆ Start Loopbaaninterventie Nijverheidsstraat 5, 7511 JM ENSCHEDE TEL 053-4814600 / FAX 053-4814659 Contactpersoon: R. Langeslag Gespecialiseerd in: personele mobiliteit en outplacement i Website: www.start.nl

◆ EBM bureau voor bedrijfsvoering Enschedesestraat 66 7481 CS HAAKSBERGEN TEL 053-5740743 / FAX 053-5725546 Contactpersoon: de heer Th. Geurts E-mail: [email protected]

in id es T-l al 52 IK diaS 52 s al Me 45 g in el - 2 eld ?: B 74 0 rm s ve lgid ief: e r Uw KT t ta I de r he o vo


◆ Jacobs Kranenburg advocaten Postbus 320, 7600 AH ALMELO TEL 0546-535565 / FAX 0546-816014 Contactpersoon: mevrouw S.H.G. Swennen Gespecialiseerd in: Ondernemersrecht, Arbeidsrecht, Bestuursrecht Email: [email protected] ◆ Morsink Advocatenkantoor M.H. Tromplaan 25, 7513 AB ENSCHEDE Postbus 111 / 7500 AC ENSCHEDE TEL 053-4341150 / FAX 053-4342726 Contactpersoon: de heer Mr. A.J. Morsink Gespecialiseerd in: Letselschade, ondernemingsrecht ◆ De Singel Advocaten Lasondersingel 125 7514 BP ENSCHEDE TEL 053-4333552 / Fax 053-4361588 Contactpersoon: de heer J.F. Saburadin Gespecialiseerd in: huurrecht, echtscheidingsbemiddeling Contactpersoon: de heer J.F. Sabaroedin E-mail: [email protected] i Website: wwwdesingeladvocaten.nl

Arbeidsondersteuning/job coaching ◆ Job Coach Company Postbus 22, 7580 AA LOSSER TEL 053-5369988 / FAX 053-5369989 Contactpersoon: de heer R. Kamphuis Gespecialiseerd in:Reïntergratie van mensen met een arbeidshandicapt E-mail: [email protected] i Website: www.jobcoachcompany.nl

Architectenbureaus ◆ De Boer De Witte Van der Heijden Architecten Prinsenstraat 13 7607 JC ALMELO TEL 0546-814928 / FAX 0546-816040 Contactpersoon: H.J.A. van der Heijden Gespecialiseerd in: architectuur, tekenbureau,interieur E-mail: [email protected] i Website: www.dewittevanderheijden.nl

◆ Carrière Switch Welbergweg 55 7556 PE HENGELO TEL 074-2504505 / FAX 074-2503303 Contactpersoon: de heer H.J. Bos Gespecialiseerd in: Loopbaanadv., P&O advies, Financ. Planning E-mail:[email protected]

◆ SORG advies, Postbus 3008, 7600 EA ALMELO TEL 0546-646350 / FAX 0546-646315 Contactpersoon: de heer I. Te Winkel Gespecialiseerd in: organisatie- en personeelsadvies E-mail: [email protected] i Website: www.sorg.nl

Adviesbureaus voor bedrijfsvoering

Automatiseringsbedrijven

◆ DHV Milieu en Infrastructuur B.V. Vestiging Oost Nederland Postbus 246 7550 AE HENGELO TEL 074-25 52 000 / FAX 074-243 92 45 Contact persoon: de heer ing. A.J. Dragt Gespecialiseerd: transport, infrastructuur water, milieu, ruimtelijke ordening E-mail: [email protected] i Website: www.dhv.nl

◆Händelton Management Advies B.V Postbus 8080 7550 KB HENGELO TEL 074-2782620 / FAX 074- 2782526 Contactpersoon: de heer drs. J.H.Handlogten Gespecialiseerd in: organisatie ontwikkeling en verandering in de professionele dienstverlening (profit en non-profit) E-mail: [email protected] i Website: www:handelton.nl

◆ Blue Point BV Steenmijerstraat 4, 7555 NB HENGELO Postbus 1047, 7550 BA HENGELO TEL 074-2506000 / FAX 074-2501509 Contactpersoon: de heer J.M.B.J. Quax Gespecialiseerd in: leveren van ICT-producten en diensten E-mail: [email protected] i Website: www.bluepoint.nl p Bedrijfsprofiel

◆ Morsink Architecten BV Laagsestraat 40, 7637 PC OUD OOTMARSUM TEL 0541-291327 / FAX 0541-292855 Contactpersoon: de heer G.H.J.M. Morsink



a d v e r t o r i a l

Een ‘andere’ locatie voor uw bedrijfsfeesten en -presentaties

Lucky & co Plaza, voor bijvoorbeeld buffetten, kan perfect een ‘elk wat wils-programma’ worden geboden. De bereikbaarheid van Lucky & co te Rijssen is bovendien uitstekend: nog geen 10 minuten vanaf de A1.

Change & Enjoy Lucky & co is met recht een andere locatie, een plaats die in geen enkel opzicht vergelijkbaar is. Door het unieke karakter, de ongekende mogelijkheden en de uitstekende verzorging is er plaats voor kleine en grote groepen. Van een sfeervolle bijeenkomst, een afscheid van een medewerker of de presentatie van een nieuw product tot en met een uitbundig personeelsfeest met meer dan duizend gasten met optredens van nationale en internationale topartiesten.

Lucky’s Bedrijvenfeesten Henriëtte Tijhuis en Yvonne Wille, de drijvende krachten achter de ‘Events’, introduceerden op 30 november jl. een totaal nieuwe formule: Lucky’s Bedrijvenfeest. En met succes! Zo’n 1100 medewerkers met hun partners van 64 verschillende bedrijven uit alle delen van Twente vierden samen één feest met optredens van Topartiesten. Welke MKB-ondernemer speelt het klaar om zijn ploeg medewerkers ‘toppers’ als Loïs Lane, Hans Dulfer en Gerard Jolink voor te toveren en hen tegelijkertijd in de Dance club Tante Annie en haar Sfeerheren van de echte Nederlandse smartlappen te laten genieten?

1100 mensen van 64 bedrijven gingen uit hun dak tijdens ‘hun’ personeelsfeest in Lucky & co.

Personeelsfeesten zijn een prima mogelijkheid om de saamhorigheid te vergroten en het succes te delen. Product- of bedrijfspresentaties zorgen voor de versterking van de band met uw relaties. Lucky & co in Rijssen biedt u de kans om in een bijzondere sfeer eens echt uit te pakken en uw gasten te overrompelen met door u gekozen ingrediënten.

Podium optredens én voor Events van het bedrijfsleven en andere organisaties die hun medewerkers of relaties iets bijzonders aan willen bieden. Bedrijven als: OAD, Shell, het Twenteborgziekenhuis, Thuiszorgorganisatie Noord West Twente en vele anderen gingen u hierin reeds voor.

Op 24 mei en 15 november 2002 staan de volgende bedrijfsfeesten op het programma. met o.a. een optreden van Lee Towers!! Voor meer informatie over Lucky & co en deze unieke bedrijfsfeesten terecht op de totaal vernieuwde website: www.lucky.nl.

Maatwerk Het gloednieuwe pand aan de Morsweg is op de zaterdagavond een geliefd uitgaanscentrum voor de jongeren: een discotheek met vijf verschillende ruimtes: de Fabriek, het Grand café, de Dance club, het Rock café en het Hollands café. De overige zes dagen van de week zijn dezelfde ruimtes beschikbaar voor Live

Het ‘Event-team’ van Lucky en co, Henriëtte Tijhuis en Yvonne Wille, adviseren en ondersteunen u graag bij het organiseren van uw Event, vanaf de catering en de aankleding van de ruimten tot en met het arrangeren van de artiesten die bij uw feest passen. Door de verschillende zalen en de indrukwekkende hal, de

Lucky & co Morsweg 8 E Postbus 7460 AA Rijssen Tel. 0548-541711 Fax 0548-543284 www.lucky.nl

◆ VHT Automatisering BV Institutenweg 38, 7521 PK ENSCHEDE TEL 053-4803500 / FAX 053-4803501 Contactpersoon: de heer P.B.A. Temmink E-mail: [email protected] i Website: www.vht.nl

Belastingadviesbureaus ◆ Bakx Rombouts Belastingadviseurs M.H. Tromplaan 8, 7511 JK ENSCHEDE TEL 053-4316161 / FAX 053-4316191 Contactpersonen: de heer mr. E.J.H. van Nugteren de heer mr. J.B. Jongbloed

Beveiligingsbedrijven ◆ Platvoet Beveiligingssystemen Kleibultweg 6, 7575 BN OLDENZAAL TEL 0541-515790 / FAX 0541-523205 Contactpersoon: de heer H. Platvoet Gespecialiseerd in: Beveiling E-mail: [email protected] i Website: www.platvoet.com

Detacheringsbedrijven ◆ Impuls Violierstraat 81, 7601 GR ALMELO TEL 0546-825565 / FAX 0546-823057 Contactpersoon: J.M.B.P. Adolfsen Gespecialiseerd in: detachering en bemiddeling

Direct mail & fullfilment ◆ De Brink Direct Mail Postbus 1010, 7500 BA ENSCHEDE TEL 053-4305515 / FAX 053-4309186 Contactpersoon: de heer R. in het Veld Gespecialiseerd in: Directmail en Fullfillment + Databasebeheer E-mail: [email protected] i Website: www.brinkmail.nl

Expertises en taxaties ◆ Alg. Expertise Bureau ‘Overijssel’ AEO Taxaties B.V. Kuipersdijk 81, 7512 CB ENSCHEDE Postbus 3222, 7500 DE ENSCHEDE TEL 053-4312588 / FAX 053-4312662 Contactpersoon: de heer R.C.W. Schenk

Film/video/multimedia ◆ Apex audio-visuals Rijkmansstraat 2 7411 GB DEVENTER TEL 0570-624960 / FAX 0570-609057 Contactpersoon: de heer W. Berends E-mail: [email protected] i Website: www.apex-av.nl ◆ Faassen Media Producties Niemansgang 9 7514 DM ENSCHEDE TEL 053-4325444 / FAX 053-4344968 Contactpersoon: mevrouw T.W.C. Melsen Gespecialiseerd in: av-producties, multimedia, tv-commercials, etc. E-mail: [email protected] i Website: www.faassenmedia.nl

Fotostudio’s ◆ Henny de Mönnink fotografie Oosterstraat 33 7514 DX ENSCHEDE Postbus 773, 7500 AT ENSCHEDE TEL 053-4357714 / FAX 053-4340088 Contactpersoon: de heer H.H.M. de Mönnink

Incassobureaus ◆ Deurwaarders- en Incassobureau Enschede B.V. Lasondersingel 142 7514 BW ENSCHEDE Postbus 82, 7500 AB Enschede TEL 053-4313232 / FAX 053-4359040 Contactpersoon: L.J. Kroep & P. JansenGerechtsdeurwaarders Gespecialiseerd in: juridische dienstverl. incasso’s E-mail: [email protected] ◆ Drost Rechtspraktijk B.V. Parallelweg LS 8 7553 LG HENGELO TEL 074-2490300 / FAX 074-2490301 Contactpersoon: de heer Y.P.J. Drost E-mail: [email protected]

Informatietechnologie ◆ Oktos crossmedia partners Welbergweg 90, 7556 PE HENGELO TEL 074-8505505 / FAX 074-8505599 Contactpersoon: de heer E. Iping Gespecialiseerd: Kennismanagement, E-business en crossmedia E-mail: [email protected] i Website: www.oktos.com p Bedrijfsprofiel

◆ Innovadis BV, Pantheon 14, 7521 PR ENSCHEDE Postbus 677, 7500 AM ENSCHEDE TEL 053-4329944 / FAX 053-4329863 Contactpersoon: H.M.A. Disberg Gespecialiseerd in: internet en database toepassingen E-mail: [email protected] i Website:www.innovadis.com

IT audit ◆Resolit audit en consultancy Hengelosestraat 705, 7521 PA ENSCHEDE TEL 053-4836477 / FAX 053-4836478 Contactpersoon: de heer E.van Kouteren Gespecialiseerd in: IT auditing E-mail: [email protected] i Website: www.resolit.nl

Juridische dienstverlening ◆ Drost Rechtspraktijk B.V. Parallelweg LS 8 7553 LG HENGELO TEL 074-2490300 / FAX 074-2490301 Contactpersoon: de heer Y.P.J. Drost

Kantoor- en projectinrichting ◆ Interieurbouw Harry Homan bv Breukersweg 1, 7471 ST GOOR TEL 0547-274750 / FAX 0547-271813

Management ◆ ASW Interimmanagement Mediation Hulsbekenkamp 54, 7576 GC OLDENZAAL TEl 0541-537422 / FAX 0541-537430 Contactpersoon: de heer Arthur P. Wijma Gespcialiseerd in: interimmanagement en mediation E-mail: [email protected]

Marktonderzoek ◆ I&O Research, Postbus 563 7500 AN ENSCHEDE TEL 053-4825000 / FAX 053-4825009 Contactpersoon: drs. Nico Buurman Gespecialiseerd in: marktonderzoek E-mail: [email protected] i Website: www.io-research.nl p Bedrijfsprofiel

Multimedia ◆ Present Media BV Gronausestraat 710 7534 AM ENSCHEDE TEL 053-4611083 / FAX 053-4617146 E-mail: [email protected] i Website: www.presentmedia.nl

Notariskantoren ◆ Hofsteenge, Wesseling & Faber notarissen Hengelosestraat 42-44 7514 AH ENSCHEDE Postbus 18,7500 AA Enschede TEL 053-4314977 / FAX 053-4310299 Contactpersoon: de heer mr. C.J. Wesseling Gespecialiseerd in: estate-planning en escrow-contracten E-mail: [email protected] i Website: www.henw.nl

Reclameadviesbureaus ◆ Abecom Communicatie Management BV Postbus 434, 7570 AK OLDENZAAL TEL 0570-631121 / FAX 0570-631385 Contactpersoon: de heer A.C. Bagerman Gespecialiseerd in: business-to-business communicatie E-mail: [email protected] i Website: www.abecom.nl ◆ Markt & Media Advertising & Marketing Bisschop Balderikstraat 3 7575 AJ OLDENZAAL TEL 0541-531233 / FAX 0541-531244 Contacpersoon: de heer M.A.A. Willemsen Gespecialiseerd in: full-service reclamebureau E-mail: [email protected] i Website: www.markt-media.nl ◆ Reclamebureau Checkpoint Zuidwal 82 7571 DJ OLDENZAAL TEL 0541-533766 / FAX 0541-533769 Contactpersoon: de heer P. Oosterhof Gespecialiseerd in: Strategie, Creatie en Media E-mail: [email protected] ◆ SIR: Business to Business Communicatie Bisschopstraat 41 7513 AJ ENSCHEDE Postbus 3775, 7500 DT ENSCHEDE TEL 053-4307044 / FAX 053-4306786 Contactpersoon: de heer M.B. Schenning E-mail: [email protected] i Website: www.sir.nl

◆ Studio Van Dijken Oliemolensingel 175 7511 BB ENSCHEDE TEL 053-4808606 / FAX 053-4808600 Contactpersoon: Gerard ten Berge Gespecialiseerd in: communicatie en vormgeving E-mail: [email protected]

Schoonmaakbedrijven ◆ Asito Schoonmaak bv Plesmanweg 24 7602 PE ALMELO TEL 0546-484950 / FAX 0546-484955 Contactpersoon: drs. G.J. Morsink RM ◆ CSU total care Vendelier 51c 3905 PC VEENENDAAL TEL 0318-535555 Contactpersoon: de heer J.H. Hazelaar Gespecialiseerd in: schoonmaak ◆ De Magneet Wilthuisstraat 37 7561 AG DEURNINGEN TEL 074-2780283 / FAX 074-2780875 Contactpersoon: de heer A.F.G. Oude Lansink ◆ IDG-Presto Twentepoort-Oost 39 7609 RG ALMELO TEL 0546-481120 / FAX 0546-481130 Contactpersoon: de heer G.A. Seiger Gespecialiseerd in: specialistische reiniging E-mail: [email protected] ◆ Lavold Postadres: Kanaalstraat 62 7332 BC APELDOORN TEL 055-5340033 / FAX 055-5340204 Contactpersoon: de heer F.G. Kremer

Uitzendbureaus ◆ Adecco The Flex Company Nijverheidstraat 9 7511 JM ENSCHEDE TEL 053-4305300 / FAX 053-4305303 Contactpersoon: mevrouw R. Blankenborg Gespecialiseerd in: uitzenden, detacheren, werving & selectie E-mail: [email protected]

43

I K Te l g i d s

◆ Van der Molen Detec B.V. Twenteweg 20, 7532 ST ENSCHEDE TEL 053-4609010 FAX 053-4609015 Contactpersoon: de heer G.G. van der Molen Gespecialiseerd in: Beveiliging Email: [email protected] i Website: www.detec.nl

Internet

in id es T-l al 52 IK diaS 52 s al Me 45 g in el - 2 eld ?: B 74 0 rm s ve lgid ief: e r Uw IKT t ta de r he o vo


◆ Olympia Uitzendbureau BV Korte Haaksbergerstraat 22 7511 JS ENSCHEDE TEL 053-4342787 / FAX 053-4342880 Contactpersoon: mevrouw A. Arps Gespecialiseerd in: administratieve sector ◆ Unique Uitzendburo Marktplein 57 7607 HL ALMELO TEL 0546-543005 / FAX 0546-543009 Contactpersoon: mevrouw M. Vreuls Gespecialiseerd in: flexible arbeid E-mail: [email protected] ◆ Unique Uitzendburo Enschedesestraat 41 7551 EJ HENGELO TEL 074-2452060 / FAX 074-2452069 Contactpersoon: mevrouw D.N. Mensink Gespecialiseerd in: uitzenden, werving en selectie, detacheren E-mail: [email protected] ◆ Unique Uitzendburo Beltstraat 1 7511 JZ ENSCHEDE TEL 053-4809105 / FAX 053-4809109 Contactpersoon: mevrouw E. Gest Gespecialiseerd in: uitzenden, werving en selectie, detacheren E-mail: [email protected]

Zakenreizen ◆ BBT Brinkman Business Travel Van Loenshof 84-90 7511 NM ENSCHEDE TEL 053-4327485 / FAX 053-4324063 Contactpersoon: de heer B. Brinkman Gespecialiseerd in: zakenreizen E-mail: [email protected] i Website: www.reisburo-brinkman.nl ◆ Advanced Travel Partners Grotestraat 7 7461 KE RIJSSEN TEL 0548-540800 / FAX 0548-542055 Contactpersoon: de heer B. Nijkamp E-mail: [email protected] ◆ WorldTravel Holland Atoomweg 350 3542 AB UTRECHT TEL 030-2404949 / FAX 030-542055 Contacpersoon: mevrouw M. Pronk E-mail: [email protected] i Website: www.worldtravelholland.com



Wat u van een TerZake-kundig reclame-adviesbureau mag verwachten. respons resultaat rendement Welbergweg 9, 7556 PE Hengelo, Telefoon (074) 250 65 22, E-mail info@ komTerZake.nl, Internet www.komTerZake.nl

Voor al uw drukwerk, reclame en ontwerp

promotie a

s verkoop dvie

a

promotie

verkoo

p

s vie

d

PAV drukwerk Oude Postweg 22-26 • 7557 DE Hengelo Tel.: 074 - 243 56 00 • Fax: 074 - 243 57 02 E-mail: [email protected] www.pavdrukwerk.nl

IKTvisie op...

Het regionaal bedrijventerrein

Bram Hulshof blij met Schouten

46

B&S Park

48

Albert Frankenhuis over veranderingsprocessen

50

Vernay

53

Foto-impressie

54

Scope

55

Twente Agenda

56

Het Twentse bedrijfsleven en ‘intermediaire’ organisaties als de OOM en de Kamer van Koophandel hebben al vele jaren lang hun bezorgdheid uitgesproken over de snel slinkende ruimte op de bestaande bedrijventerreinen en het gebrek aan nieuwe. Met de wijziging van het bestemmingsplan door de Provincie van een terrein van zo’n 185 ha bij Bornerbroek zal een deel van deze ruimtenood op termijn worden opgelost. Dit regionaal bedrijventerrein (RBT) is het resultaat van een unieke samenwerking tussen de Twentse gemeenten en de provinciale overheid. De aanpak en het resultaat bewijst dat Twente wel degelijk als eenheid kan opereren en dat het klimaat gunstig is voor een voorspoedige én succesvolle start van de Netwerkstad. Het RBT komt er, al zal het nog wel een aantal jaren duren voordat met de aanleg wordt begonnen. De grote vraag blijft echter wie zich op dit grote terrein zal en mag vestigen. De huidige onduidelijkheid over de criteria zal de animo onder de potentiële nieuwe ‘bewoners’ zeker niet stimuleren. En de berichten in de pers over een mogelijk (te) hoge grondprijs werken contraproductief. IKT heeft zich, samen met de Kamer van Koophandel en VNO-NCW Midden, tot de bestuurders in Twente en in ‘Zwolle’ gewend met een verzoek om duidelijke criteria te formuleren, om marktconforme prijzen vast te stellen en daarmee redelijke kansen te bieden aan bedrijven die zich in Twente willen vestigen, dan wel willen uitbreiden. Het RBT moet in alle opzichten een aantrekkelijk terrein worden met uitstraling, waarvan Twente - gemeenschap en bedrijfsleven - maximaal kan profiteren. Wezenlijk hierbij is dat een goede balans wordt gevonden tussen regionale en lokale belangen, want het behouden en stimuleren van bestaande bedrijven is minstens zo belangrijk als het binnenhalen van nieuwe bedrijven. Geert de Raad, voorzitter Industriële Kring Twente

Stichting Industriële Kring Twente - Postbus 5501, 7500 GM Enschede - Tel. 053 - 48 49 980 - Fax 053 - 48 49 985 | Twentevisie | Jaargang 14 | Nummer 1 | Januari 2002 |

KvK-voorzitter Bram Hulshof:

‘Blij met Schouten als 46

Bram Hulshof is net begonnen aan zijn tweede termijn van vier jaar, maar wil die niet helemaal vol maken. Hij hoopt binnen twee jaar een goede opvolger te vinden.

trekker Netwerkstad’ Sinds Mister Netwerk van de ABN-Amro vier jaar geleden werd gepromoveerd tot voorzitter van de Kamer van Koophandel, kijkt Bram Hulshof wat meer van een afstand naar ‘zijn’ Twente. Na de fusie omvat het kamergebied immers ook Salland en de Veluwe. Hij is zichtbaar blij met de komst van de Netwerkstad en met het aantreden van een zwaargewicht als oud-burgemeester Theo Schouten als coördinator en trekker “We zijn voor ‘Den Haag’ nog steeds een regio waarin vooral intern strijd wordt geleverd. Dat beeld gaat nu hopelijk snel veranderen.”

(Door Niko Wind)

“Twente heeft zich de laatste decennia ontwikkeld tot een dynamisch gebied waar veel gebeurt, maar nog veel moet en kan gebeuren. We hebben hier alle voorwaarden voor een goed leef- en werkklimaat, maar slagen er nog steeds niet in om écht mee te spelen in de landelijke economische ontwikkelingen.” Ondanks de prima infrastructuur (zeker nu de knelpunten op de A1 binnenkort worden opgelost) zit Twente in een uithoek. Het grote struikelblok is, volgens Hulshof, altijd de enorme bestuurlijke verdeeldheid geweest. “Het bedrijfsleven kent

‘Zoek de ruimte voor bedrijven óók bij de buren!’ enorm sterke netwerken, met IKT als absolute topper. Ik denk dat we met de Netwerkstad ook op bestuurlijk gebied een soort IKT krijgen, met Jan Mans als spreekbuis en Theo Schouten als professionele dagelijkse leider. Hij zal - zonder rekening te houden met gemeentegrenzen - prioriteiten kunnen stellen en acties ondernemen.” Volgens Hulshof zal

Twente met een krachtig gerunde Netwerkstad eenzelfde snelle ontwikkeling kunnen doormaken als nu het gebied rond Arnhem en Nijmegen. “Daar wordt vanuit één regionale visie projectmatig gewerkt aan de ontwikkeling van de regio.” De basis is, volgens hem, gelegd door het actieprogramma Versterking Industriepotentieel Twente. “De Netwerkstad moet de - veel krachtiger - bestuurlijke nevenknie van het VIT worden. We moeten, volgens Hulshof, trots zijn op onze fraaie natuur en op de culturele voorzieningen die de laatste jaren tot stand zijn gekomen. “Maar zonder economische bedrijvigheid kunnen we niet. En dan mogen we niet alleen denken aan zakelijke dienstverlening, maar ook aan (schone) industrie!”

Bedrijventerreinen Werkgelegenheid staat in zijn visie voorop bij de verdere ontwikkeling van de regio. “Maar dat moet wel hoogwaardige werkgelegenheid zijn omdat we onze schaarse ruimte zo goed mogelijk moeten benutten.” De komst van een regionaal bedrijventerrein is een stap in de goede richting evenals de bebouwing van de Usseler Es. “Maar we moeten er ook voor zorgen dat de kleinere kernen de mogelijkheid houden voor uitbreiding van de plaatselijke bedrijvigheid.” Voorwaarde is de inpassing in de natuur én het sparen van de grote groene gebieden (natuur-)gebieden die Twente zo aantrekkelijk maken. “De structuurvisie ‘Rood en Groen’ die enkele jaren geleden is gepresenteerd moet daarbij het uitgangspunt zijn.” Toch blijft, zeker op korte termijn de situatie zorgelijk. “Er is berekend dat we tot 2005 zo’n 175 ha bedrijventerrein nodig zullen hebben en we hebben er maar 40 beschikbaar....” Bram Hulshof kijkt met de verdere uitbreiding van de bedrijvigheid daaromvooral naar het Oosten. “Waarom zullen we bij ons alles volbouwen als onze buren nog zoveel ruimte hebben.” In zijn visie - die hem in het verleden niet in dank werd afgenomen - zal Twente volop profiteren van nieuwe bedrijvigheid aan de andere kant van de grens. Zeker nu door invoering van de euro de consument nog veel sneller over de grens zal gaan. “Daarnaast zijn deze extra hectares in

Duitsland een mooi verkoopargument ten opzichte van andere delen van ons zo volgebouwde land!”

Infrastructuur Al pratend over Twente en haar kansen en bedreigingen komt het gesprek uiteraard snel op de bereikbaarheid. En daarin komt, volgens Hulshof, op korte termijn verbetering in. “We hebben het als Kamer van Koophandel, samen met werkgevers- en werknemersorganisaties, voor elkaar gekregen dat de voornaamste knelpunten in ons gebied in 2004 voor een belangrijk deel zullen zijn opgelost.” Het gaat daarbij zowel om de situatie bij Apeldoorn en Deventer, als om het knelpunt in Twente, waar het verkeer op de A1 en de A35 over dezelfde twee rijstroken wordt geleid. De oplossing zal in eerste instantie komen van een betere benutting van het huidige asfalt, dus spitsstroken of drie smallere rijstroken en een kleine verbreding aan de binnenkant. “Daarnaast heeft het ministerie ons toegezegd dat er in de periode tot 2010 gewerkt zal worden aan een derde rijstrook op het hele traject.”

Luchthaven De Kamer van Koophandel is al heel lang aandeelhouder van de Luchthaven Twente NV en Bram Hulshof is daarvan zelf commissaris. “Wij hebben er altijd naar gestreefd om een bescheiden luchthaven in de regio te houden. En dan bedoel ik kleine zakenvluchten, vakan-

‘Het bedrijfsleven kent enorm sterke netwerken, met IKT als absolute topper’ tieverkeer en mogelijk een paar lijnverbindingen naar bijvoorbeeld Londen, Parijs en Frankfurt.” Nu de directie van de luchthaven in Ommeland Invest een belangrijke investeerder heeft gevonden, lijkt de toekomst voorlopig verzekerd. “Alles zal echter afhangen van het reisgedrag van de Twentse consument én het Twentse bedrijfsleven.” ■

47

Geerte Vogelaar bestrijdt veelgehoorde kritiek:

‘Wel degelijk veel ‘science’ Natuurlijk zitten er veel dienstverleners in de zichtbepalende panden langs het Capitool, de nieuwe hoofdas van het park en dat zal alleen maar meer worden als de Novationtower van Nijboer en Nijkamp is gerealiseerd. “Maar dat was ook de bedoeling. In het masterplan hebben de verschillende gebieden een eigen bestemming: business, science of gemengd. Daarbij werd vastgesteld dat de ‘science’ wel in de voor ‘business’ bestemde gebouwen mag, maar niet andersom. De (duurdere) percelen voor de zakelijke dienstverlening waren het eerst verkocht en hun gebouwen hebben duidelijk een wat forsere uitstraling.”

48

Toekomstig Kennispark

Geerte Vogelaar in het pand van één van de amper bekende Twentse toppers: Medical Measurement Systems.

Geerte Vogelaar, directeur van de Stichting Business & Sciencepark Enschede, wordt wel eens moedeloos van al die kritiek en die smalende opmerkingen over het gebrek aan ‘science’ op het bedrijvenpark. “Als we de stand van medio 2001 bekijken is er zowel qua arbeidsplaatsen als in het aantal bedrijven een keurig evenwicht tussen de beide activiteiten. De inkrimping bij Ericsson heeft het aantal R&Dmedewerkers helaas flink gereduceerd.”

(Door Niko Wind)

De Stichting Business & Sciencepark (waarin de Gemeente Enschede en de UT participeren) richt zich sinds 1997 uitsluitend op het acquireren en ondersteunen van kennisintensieve bedrijven. En daarvoor is, volgens Geerte Vogelaar, nog plaats genoeg. “De gemeente is zelfs bezig de bestemming van de braakliggende hectare aan de overzijde van het Capitool van bestemming te wijzigen in strategische reserve voor kennisintensieve bedrijven.” Ze vindt het een prima idee om te beginnen met de ontwikkeling van een Kennispark op het UT-terrein, maar anderzijds ook wel riskant. “Het zal nog heel wat tijd kosten om de nieuwbouw in de science-valley (op het B&S-park) vol te krijgen, de strook tussen de Thermen en de spoorlijn. Daarbij heeft Ericsson momenteel nog flink wat ruimte over, die alleen kennisintensief mag worden gebruikt!” Het doel van de geprojecteerde science-valley is vergelijkbaar met die van het Kennispark op de UT: kleinere en grotere units waarin high-tech starters, doorstarters en nieuwkomers naar hartelust bezig kunnen gaan met hun R&D activiteiten. Een eldorado voor de toekomstige kennisbedrijven die straks volop keuze krijgen: vestiging in het BTC, in sciencevalley of op de campus. Het zou, volgens haar, dan ook zeker een goed idee zijn de acquisitie voor UT-terrein en B&S-park binnen afzienbare termijn vanuit één organisatie te laten verrichten. “We zijn immers bezig met hetzelfde doel: het behoud voor de regio van de op de UT gegenereerde kennis en dan deze nieuwe bedrijvigheid weer gebruiken als lokkertje voor andere kennisbedrijven.”

op B&S-park!’ ‘Verstopte’ science Hoewel het vanaf de buitenkant niet kan worden gezien, is het aantal kennisintensieve bedrijven de laatste jaren fors toegenomen. Naast de eyecatchers CMG en Lucent Technologies gaat het daarbij vooral om kleine, uit de UT voortgekomen bedrijven. Door alle herschikkingen binnen de UT is in de onderwijsgebouwen steeds minder plaats voor dit type sterk R&Dgerichte bedrijven. Zij steken letterlijk de Hengelosestraat over en strijken neer in het BTC Twente of in andere al dan niet kennisintensieve bedrijven op het B&S-park. Geerte Vogelaar: “Je staat er versteld van waar deze bedrijven onderdak vinden. Soms in een hoekje van een grote dienstverlener, maar ook vaak als onderhuurder van een groter kennisbedrijf.” MMS, de internationaal hoog aangeschreven ontwikkelaar en producent van meetsystemen in het menselijk lichaam, biedt momenteel onderdak aan TNO-FEL en Magenta Multimedia. Directeur Arjen de Weerd heeft echter nog ruimte over en wil zijn vierkante meters graag aan andere kennisbedrijven verhuren. Maar ook elders vindt clustervorming plaats. Bijvoorbeeld omdat een grote multinational een aantal spin-offs

koopt door met het fysiek samenbrengen een synergievoordeel te behalen. Zo heeft Alcatel Optronics met de overname van enkele voormalige spin-offs van de UT, onder meer Total Micro Products en BBV, in Twente een stevige voet aan de grond. Agere Systems, dat in het TSA-pand is gehuisvest, is weer een dochter van Lucent.

rende kennisbedrijven. “Ik ken de meeste bedrijven op het B&S-park en weet vaak wie waar ruimte over heeft. Je moet een beetje kunnen inschatten of het tussen bedrijven kan klikken. De prijsonderhandelingen laat ik uiteraard over aan de bedrijfsmakelaars.” ■

Value Added Technologies

Strakke criteria

Een van de grootste successen van het samenwerkingsverband van de Stichting B&S-park, de OOM, de gemeente Enschede en de UT is het zojuist beëindigde, 3-jarige EFRO project Value Added Technologies (VAT). Vanuit vier technologische speerpunten van de UT werd gericht promotie gemaakt en gezocht naar nieuwe kennisbedrijven. De jacht op nieuwkomers in de sfeer van de ICT, de lasertechnologie, de biomedische technologie en de microsysteemtechnologie leverde Twente een aantal topbedrijven op als Lucent Technologies, TNO-FEL, Micro*Montage en Exact Automatisering. In die constructie was Geerte samen met de andere partners binnen het project - actief op zoek naar nieuwe bedrijven. Nu richt zij zich vooral op het zoeken naar huisvesting voor nieuwe en expande-

Om in aanmerking te komen voor een plaats op het ‘science-gedeelte’ van het B&S-park moet een bedrijf voldoen aan stringente voorwaarden: er moet sprake zijn van enige vorm van samenwerking met de Universiteit Twente of de Saxion Hogeschool Enschede, een bepaald deel van de medewerkers moet bezig zijn met R&D en een fors deel van de medewerkers moet ten minste HBO-geschoold zijn. In de praktijk lijkt het eerste criterium wat verwaterd. Kennisintensieve bedrijven komen momenteel immers niet alleen maar naar Twente vanwege de kennisinstituten, maar óók vanwege de aanwezigheid van andere ‘science’ bedrijven of het ‘innoverende’ klimaat.

49

Paars is science, oranje is business.

Een kunst op zich:

Veranderen, omvormen en 50

Albert Frankenhuis.

In principe is elke organisatie altijd bezig met veranderen. Iedere ondernemer heeft een doel dat hij of zij wil bereiken, maar de weg naar dat doel is moeilijk en vol valkuilen. Oud-ondernemer Albert Frankenhuis en momenteel directeur van het landelijk werkende bureau Professional Business Coach te Enschede, begeleidt bedrijven in dat veranderingsproces. Volgens hem is dé grootste valkuil een te ambitieuze doelstelling van de directie. Zonder een goede procesbegeleiding lukt het hen vaak niet om de medewerkers mee te krijgen en een noodzakelijke verandering door te voeren.

(Door Niko Wind)

“Bij het inzetten van een veranderingsproces is het doel wel bekend, maar de weg ernaartoe niet. En dat traject wordt vrijwel altijd onderschat. Stel je, voordat je gaat veranderen, de vraag: Waarom wil ik veranderen, wat wil ik er mee bereiken en wat is er straks anders dan nu?” Belangrijk zijn, in zijn ogen, een gedegen geplande aanpak, externe begeleiding tussentijdse meetpunten én een tevoren vastgelegd eindpunt. “Die exter-

professionaliseren ne begeleiding is noodzakelijk om de emotionele lading van dagelijks samenwerking te verminderen, zodat men objectiever van bovenaf naar de eigen organisatie kan kijken.” Binnen de aanpak van PBC gaat de externe bedrijfscoach mee in het feitelijke veranderingsproces. Hij fungeert als intermediair tussen directie en medewerkers. “Alles draait daarbij om openheid, duidelijkheid en betrokkenheid.”

Gestructureerde aanpak Tijdens zijn lezing voor IKT-Haaksbergen presenteerde Frankenhuis de acht fasen die volgens hem doorlopen moeten worden: “De start moet altijd liggen in het creëren van het besef dat er wat moet gebeuren. Dit kan door een sterkte/zwakte analyse, een markten concurrentieonderzoek of met een door ons ontwikkelde change ability analyse.” In dat laatste geval worden eerst individueel (met in principe elk personeelslid) en daarna in een collectieve sessie indringend gepraat over de noodzaak van veranderingen en de gewenste eindpositie. Tegelijkertijd wordt een analyse gemaakt van de persoonlijke kwaliteiten van de medewerkers in relatie tot de nieuwe organisatie. Bij het leiden van het veranderingsproces moet, volgens Frankenhuis, de directeur (vaak de directeur-eigenaar) een stapje terugdoen. “Zorg voor een ‘coalitie’ die genoeg impact heeft om leiding te geven aan het proces en als voorbeeld kan dienen voor de totale organisatie. Het moet dus een doorsnede zijn van het personeelsbestand, waarin bij voorkeur ook de grootste criticasters zijn opgenomen. Als deze mee gaat met de veranderingen, zal de rest eerder volgen.” De eerste uitvoerende fase (fase drie in het PBC-model) behelst het formuleren van een visie op de toekomst en het ontwikkelen van strategieën om die visie te realiseren. Dus antwoord geven op de simpele vragen: wat willen we met z’n allen bereiken en op welke manier gaan we dat aanpakken.

Communicatie Albert Frankenhuis hamerde op de communicatie. En daarbij gaat het zeker niet alleen om bijeenkomsten, nieuwsbrieven en vooral niet om schreeuwen-

de posters. De verbale- en nonverbale communicatie is vaak veel belangrijker. “De mens denkt in beelden en vertaalt deze in woorden. Het gaat er dus niet zo zeer om wat er gezegd wordt, maar hoe dat overkomt en welk beeld men daar aan verbindt. De schriftelijke communicatie moet ondersteunend en versterkend zijn en zorgen voor de noodzakelijke achtergrondinformatie.” Eén van de grote fouten in de communicatie is het met veel theater vertellen: Zo gaan we het doen om daarna achterover te leunen en af te wachten. “Voor veranderingen is draagvlak nodig, dus meedenkende medewerkers, die er vanuit een eigen betrokkenheid de schouders onder zetten.” Hij waarschuwde wel voor kracht van de tegenstanders. “Een groep van twee tot drie tegenstanders is in staat om een veranderingsproces te laten mislukken!” Fase 5 is in veel gevallen het moeilijkste, omdat dit over mensen gaat die een obstakel vormen voor het doorvoeren van de noodzakelijke verandering. Zij zullen moeten wijken of een stapje terug moeten doen. “De methode van de botte bijl werkt vaak averechts. Met een goed doordachte communicatie bereik je veel meer omdat de betrokkene meestal zelf wel voelt dat hij of zij in de nieuwe situatie veel beter kan functioneren.” Frankenhuis noemde als voorbeeld een directeur-eigenaar die de leiding van zijn bedrijf overdroeg aan een nieuw management en zelf met veel plezier de verkoop op zich nam; het vak waar hij goed in was en waarin hij zich - zonder stress volledig kon uitleven.

Professional Business Coach PBC is een - vanuit Enschedese geleide - partnershipformule met zelfstandige (ondernemers) bedrijfscoaches die zich richten op organisatieomvorming, organisatieverandering en professionalisering. Belangrijk daarin zijn een ‘toolbox’ met instrumenten om bedrijven te helpen bij deze processen en individuele coaching en counseling door coaches, gedrag en psychotherapeuten. Om een optimale dienstverlening te garanderen omringen de bedrijfscoaches zich met netwerkspecialisten. Vanaf 1 januari vertoeft PBC op een nieuwe locatie aan de Hendrik ter Kuilestraat 5 B te Enschede. Tel. 053-4804670.

moeilijkste veranderingen geaccepteerd te krijgen. “Tegelijkertijd moet je het vuur brandend houden door mensen aan te nemen of te bevorderen die de veranderingsvisie kunnen implementeren en door nieuwe projecten op te zetten. Tegelijkertijd moet je blijven communiceren hoe de nieuwe organisatie bijdraagt tot het succes van de onderneming.” Frankenhuis vatte zijn verhaal samen met: “De planning, de doelstelling, de stijl van leidinggeven, het motiveren en communiceren van mensen, gekoppeld aan de functionele processen binnen de organisatie vormen de basis voor succesvolle veranderingen die uiteindelijk het rendement van alle betrokken partijen ■ naar een hoger niveau brengen.”

Successen Niets is erger dan een veranderingsproces dat geluidloos en onzichtbaar verloopt. De mensen moeten zien dat er wat gebeurt. Korte termijnsuccessen zijn dus essentieel om het vuur brandend te houden. “Zorg dus dat er snel successen geboekt kunnen worden en beloon de betrokkenen publiekelijk.” De laatste fasen van het veranderingsproces (en de opmaak voor de volgende ronde) is consolidatie en het laten zien dat het werkt. Het is, volgens Frankenhuis, belangrijk om van de euforische stemming (dat de verandering echt werkt) gebruik te maken om ook de

De acht fasen ✓ ✓ ✓ ✓ ✓ ✓ ✓ ✓

Urgentiebesef versterken Leidende coalitie vormen Visie en strategie ontwikkelen Veranderingsvisie communiceren Empowerment Korte termijnsuccessen genereren Verbetering consolideren en meer veranderen De nieuwe benadering verankeren in de organisatie

51

ISO/TS 16949 voor Vernay Europa

Weer een stapje verder in kwaliteit Vernay Europa, de Oldenzaalse toeleverancier voor met name de automobielindustrie, heeft weer en stapje gezet op weg naar de ultieme kwaliteit. Of zoals directeur Johan Greven dat uitdrukt: ‘excellence’. Het bedrijf behaalde voor de vestigingen in Twente en Italië als één van de eerste bedrijven het ISO/TS 16949-certificaat onder toezicht van de International Automotive Task Force (IATF). Mede door de extreme aandacht voor kwaliteit is het uitvalpercentage van de technisch moeilijke producten van Vernay sterk gereduceerd. Enkele jaren geleden sprak men over procenten, nu over PPM’s (parts par million).

53

Doordat het volledige Europese Management Team er kwaliteitgedreven achter stond, kon dit hoge niveau worden bereikt.

(Door Niko Wind)

De prestatie van Vernay is des te opmerkelijk omdat de KEMA (de certificerende instantie) zelf nog niet geaccrediteerd is. De Nederlandse auditors moesten hiervoor nog worden opgeleid en onder de vlag en toezicht van het Canadese QMI de audit uitvoeren. Jos Hellegers, Quality Management Controller en Account Manager bij Vernay (“Ja bij ons zijn die functies te combineren omdat we de ‘qualitytaken’ in de lijnorganisatie te integreren.”) was onder de indruk van de wijze waarop de audit werd uitgevoerd: “Ze keken nadrukkelijk ook of onze operators volledig volgens de voorschriften werkten, maar gingen ook diep in op de bedrijfsstrategie en de plannen voor de toekomst.” De motivatie van het personeel en de wijze waarop zij de kwaliteit beleefden, bleken cruciaal bij het toekennen van het certificaat. Het nieuwe systeem eist dat de operators exact weten waarvoor de producten gebruikt moeten worden en wat de kritische punten in bijvoorbeeld de maatvoering zijn. “Het is dus echt een systeem voor de totale organisatie en niet alleen voor het management.” Hoewel ISO/TS 16949 zowel de door de Amerikaanse auto-industrie beheerste QS-9000, als de Duitse VDA 6.1, de Franse EAQF 94 en de Italiaanse AVSQ

Jos Hellegers, is naast Quality Management Controller één van de accountmanagers.

94 bevat, is het kwaliteitshandboek van Vernay er alleen maar dunner en simpeler op geworden. “Het is een praktisch en operationeel systeem waarin alleen de voor de kwaliteit noodzakelijke processen worden beschreven en alle franje is weggelaten.” Door invoering van het, door Reinhard & Partners ontwikkelde Quality on Line is ook het documentenbeheer sterk vereenvoudigd.

Laatste kunststukje Het behalen van het ISO/TS 16949-certificaat is het laatste kunststukje van de vertrekkende directeur Greven. Hij blijft echter gedreven bezig met de verbetering van de kwaliteit binnen het Twentse bedrijfsleven. En dat gaat, volgens hem, veel ver-

der dan alleen het behalen van certificaten. Het managementteam van Vernay heeft ook veel geleerd van de zware weg naar dit extreem strenge certificaat. Zoals toegezegd tijdens de jongste Kwaliteitsdag Twente zullen ook anderen van deze leertrajecten kunnen profiteren. Op de website www.kwaliteittwente.nl zijn inmiddels zowel artikelen geplaatst over Strategie en Leiderschap en Lerende Organisaties, als over de leertrajecten zoals de motivatie van het personeel, de simplificatie van kwaliteitssystemen én het doelgericht doorgeven van de kwaliteitseisen van de klant naar de operator op de werkvloer, die Vernay heeft opgedaan tijdens het behalen van de certificaten in Nederland en Italië. ■

Impressie eindejaarsbijeenkomsten

Hengelo en Omstreken


Drie IKT-kringen sloten het jaar 2001 af met informele bijeenkomsten. Enschede met een borrel in ‘De Jaargetijden’, Hengelo en Omstreken met een rondtour per huifkar door Borne en een bezoek aan onder meer de studio van Ruurd Hallema. De bijeenkomst van IKT- Oldenzaal in Landhuishotel & Restaurant Bloemenbeek in De Lutte werd opgeluisterd door de groep Lipstick.

54



Enschede

Oldenzaal

Oldenzaal

Oldenzaal

Enschede

Enschede

Nieuwsrubriek over Twentse zaken en mensen. Wanneer u deelnemer bent van IKT kan uw nieuws onder Scope worden opgenomen. Persberichten bij voorkeur op diskette MS.Word of via [email protected] aan te leveren. Deadline persberichten: 15 januari 2002 Ons adres: IKT/Twentevisie, t.a.v. Saskia Rikhof-Slot Postbus 5501, 7500 GM ENSCHEDE Tel. 053 - 48 49 980, Fax. 053 - 48 49 985

Personalia Dr.ir. P.M. (Paul) van der Velden ontving op 20 december jl. een koninklijke onderscheiding uit handen van burgemeester Brekelmans van Borne uitgereikt. De onderscheiding (Ridder in de Orde van Oranje Nassau) was aangevraagd door het personeel van Condea Servo als blijk van waardering voor zijn betrokkenheid en behoud van het bedrijf voor Delden alsmede voor zijn maatschappelijke functies. ■

Nieuwe IKTdeelnemers IKT-Almelo e.o. Content B.V. Rosa Luxemburgstraat 3 7607 SM Almelo Contactpersoon: J. Veneman

TKT-partners Indes en Demcon, de elektronische besturing voor een nieuw type elektrische fiets van Sparta uit Apeldoorn. De E-bow, die er uiterlijk als ‘normale’ fiets uitziet, zal in de zomer van 2002 in de markt worden geïntroduceerd.

IKT-Agenda januari 2002

IKT-bestuursvergaderingen

Regionale Brandweer Twente Postbus 1121 7550 BC Hengelo Contactpersoon: S.J.M. Wevers (Ook deelnemer IKT-Hengelo) Content B.V. De Klomp 32 7511 DJ Enschede Contactpersoon: R. Dries

21 januari Financiën & Economie

22 januari Collegeoverleg Hengelo

IKT-Hengelo De Aanleiding Hospitality Management Postbus 167 7550 AD Hengelo Contactpersoon: R.A.F. Kouijzer

23 januari Automatiseringsbedrijf B-ware is vanuit de Hengelose Tuindorpstraat verhuisd naar Business & Sciencepark in Enschede. Het tien man sterke bedrijf is sinds 1 januari jl. gevestigd aan de Institutenweg 39, Postbus 230, 7500 AE Enschede. Tel. 053789 09 87; www.b-ware.nl

Productie, Logistiek & Techniek

De vraag van constructeurs naar testmogelijkheden met zelfsnijdende draadbussen voorzien van een binnenzeskant is door Groneman in Hengelo vertaald in een nieuwe assortimentsdoos. Deze assortimentsdoos met de zogenaamde ‘ENSAT-SBI ‘ omvat de gangbare maatvoeringen van deze inserts (M5, M6 en M8) met uiteraard de bijbehorende indraaigereedschappen.

04 februari

ResolIT in Enschede heeft een benchmark ontwikkeld voor het beheer van ITsystemen. De benchmark richt zich op de deelgebieden plannen en organiseren, verwerven, levering, ondersteuning en monitoring. De systemen van deelnemende organisaties worden vergeleken met een bestaande standaard, waardoor de eigen sterke en zwakke punten aan het licht komen. ResolIT voorziet deze uitkomsten van concrete, bedrijfsspecifieke aanbevelingen. Bel voor nadere informatie 053-483 64 77 of kijk op www.resolit.nl.

29 januari Almelo

31 januari Personeel & Organisatie

Brunel Spastraat 5 7559 NR Hengelo Contactpersoon: M.H.V. van Wier Synusflex.com B.V. Postbus 471 7550 AL Hengelo Contactpersoon: H.L. Wesselink

Oldenzaal

IKT-West-Twente 08 februari Enschede

13 februari

Essentics B.V. Beethovenlaan 75 7442 HB Nijverdal Contactpersoon: H. de Groot

Hoofdbestuur

IKT-bijeenkomsten 31 januari West-Twente

05 februari Ondernemen & Communicatie

14 februari Enschede

IKT-nieuws IKT-Ondernemen & Communicatie De Werkgroep Ondernemen & Communicatie organiseert op dinsdag 5 februari 2002 vanaf 16.15 uur in het Van der Valk Hotel Hengelo een bijeenkomst rond het thema ‘Corporate Identity’. De inleiding zal worden gehouden door de heer drs. Roel B. van Veggel MBA, hoofd externe communicatie van Rabobank Nederland. ■

Scope

IKT-Enschede 3T BV ontwikkelde, samen met haar

55

Twente Agenda 2002

56

Datum

Aanvang

Onderwerp

Plaats

Organisatie

31 jan. 05 febr. 12 febr. 14 febr. 26 febr. 27 febr. 04 maart 18 maart 20 maart 22 maart 25 maart 27 maart 02 april 10 april 16 april 18 april 20 april 23 april 14 mei 16 mei 28 mei 05 juni 06 juni 11 juni 12 juni 14 juni 17 juni 20 juni 24 juni 25 juni 26 juni 01 juli 22 aug. 04 sept. 05 sept. 10 sept. 11 sept. 17 sept. 19 sept. 23 sept. 25 sept. 27 sept. 30 sept. 07 okt. 10 okt. 07 nov. 13 nov. 16 nov. 19 nov. 21 nov. 22 nov. 25 nov. 26 nov. 27 nov. 02 dec. 09 dec. 11 dec. 12 dec. 17 dec.

18.00 uur 16.00 uur 16.00 uur 16.30 uur 16.30 uur 12.00 uur 16.15 uur 16.00 uur 16.00 uur 12.00 uur 16.30 uur 15.30 uur 16.00 uur 11.30 uur 16.30 uur 16.00 uur 09.30 uur 07.00 uur 17.00 uur 07.00 uur 16.00 uur 12.00 uur 12.00 uur 16.00 uur 16.00 uur 16.00 uur 16.15 uur 16.00 uur 16.30 uur 16.00 uur 12.00 uur 17.00 uur 12.00 uur 16.00 uur 17.00 uur 16.00 uur 12.00 uur 16.30 uur 16.00 uur 16.15 uur 12.00 uur 12.00 uur 16.30 uur 12.00 uur 15.00 uur 18.00 uur 16.00 uur 09.30 uur 16.00 uur 12.00 uur 12.00 uur 16.15 uur 18.00 uur 12.00 uur 16.30 uur 20.00 uur 12.00 uur 17.00 uur 17.00 uur

Nieuwjaarsbijeenkomst IKT-West-Twente Bijeenkomst IKT-Ondernemen & Communicatie Forum politiek-bedrijfsleven Twente Bedrijfsbezoek IKT-Enschede Bedrijfsbezoek IKT-Hengelo Lunchbijeenkomst VIT Bijeenkomst IKT-Personeel & Organisatie Jaarvergadering + bedrijfsbezoek IKT-Oldenzaal Bijeenkomst IKT-Productie, Logistiek & Techniek Lunchbijeenkomst IKT-Haaksbergen Bijeenkomst IKT-Financiën & Economie Jaarvergadering + bedrijfsbezoek IKT-Eib./Neede Workshops Ondernemerschap Jaarvergadering met aansluitend Lunch IKT-Enschede Bedrijfsbezoek IKT-Hengelo Jaarvergadering + bedrijfsbezoek IKT-West-Twente Klootschieten IKT-Haaksbergen Ontbijtbijeenkomst IKT-Almelo e.o. Bedrijfsbezoek Polaroid Ontbijtbijeenkomst IKT-Oldenzaal Bijeenkomst IKT-Ondernemen & Communicatie Lunchbijeenkomst VIT Lunchbijeenkomst IKT-West-Twente Jaarvergadering + Bedrijfsbezoek IKT-Hengelo Bijeenkomst IKT-Productie, Logistiek & Techniek Slotbijeenkomst WVM Twente Bijeenkomsten IKT-Personeel & Organisatie Jaarvergadering + bedrijfsbezoek IKT-Haaksbergen Bijeenkomst IKT-Financiën & Economie Bedrijfsbezoek IKT-Almelo e.o. Lunchbijeenkomst IKT-Eibergen/Neede Informele bijeenkomst IKT-Oldenzaal Lunchbijeenkomst IKT-West-Twente Bijeenkomst IKT-Productie, Logistiek & Techniek Informele bijeenkomst IKT-Enschede Bedrijfsbezoek IKT-Almelo e.o. Lunchbijeenkomst IKT-Eibergen/Neede Bedrijfsbezoek IKT-Hengelo Bijeenkomst IKT-Ondernemen & Communicatie Bijeenkomst IKT-Personeel & Organisatie Lunchbijeenkomst VIT Lunchbijeenkomst IKT-Haaksbergen Bijeenkomst IKT-Financiën & Economie Lunchbijeenkomst IKT-Oldenzaal Jaarvergadering IKT Twente Concert Bijeenkomst IKT en TKT Interregionaal Klootschiet Toernooi Bijeenkomst IKT-Ondernemen & Communicatie Lunchbijeenkomst IKT-West-Twente Lunchbijeenkomst IKT-Haaksbergen Bijeenkomst IKT-Personeel & Organisatie Informele bijeenkomst IKT-Almelo e.o. Lunchbijeenkomst IKT-Eibergen/Neede Bijeenkomst IKT-Financiën & Economie Eindejaarsbijeenkomst IKT-Oldenzaal Lunchbijeenkomst VIT Eindejaarsbijeenkomst IKT-Enschede Eindejaarsbijeenkomst IKT-Hengelo

Rijsserberg Hengelo Beckum Enschede Hengelo n.t.b. Hengelo Oldenzaal Hengelo Haaksbergen Hengelo n.t.b. Enschede Enschede Hengelo n.t.b. Haaksbergen Almelo Enschede De Lutte Hengelo n.t.b. n.t.b. Hengelo Hengelo De Lutte Hengelo Haaksbergen Hengelo n.t.b. Eibergen n.t.b. n.t.b. Hengelo n.t.b. n.t.b. Neede Hengelo Hengelo Hengelo n.t.b. Haaksbergen Hengelo De Lutte n.t.b. Bentelo/Delden n.t.b. Diepenheim Hengelo n.t.b. Haaksbergen Hengelo n.t.b. Neede Hengelo De Lutte n.t.b. Enschede n.t.b.

IKT IKT WVM Twente IKT IKT OOM IKT IKT IKT IKT IKT IKT WVM Twente IKT IKT IKT IKT IKT WVM Twente IKT IKT OOM IKT IKT IKT WVM Twente IKT IKT IKT IKT IKT IKT IKT IKT IKT IKT IKT IKT IKT IKT OOM IKT IKT IKT IKT IKT IKT IKT IKT IKT IKT IKT IKT IKT IKT IKT OOM IKT IKT

Voor nadere informatie: IKT VIT/OOM WVM Twente

tel. 053 - 484 99 80 tel. 053 - 484 96 49 tel. 055 - 522 26 06

Voor opname in de Twente Agenda kunnen organisaties en instellingen in principe hun geplande bijeenkomsten en evenementen t.b.v. het Twentse bedrijfsleven via IKT opgeven. IKT neemt echter geen verantwoordelijkheid voor de juistheid van de verstrekte gegevens en behoudt zich het recht voor van plaatsing.

Paniek bij toeleveranciers. Luchthaven Twenthe bijna dicht. Volker Wessels Stevin: beste Overijsselse beursbedrijf in 2001

Recommend Documents