DE MAN, DE DRAAK EN DE DOOD. #renaissance > grand-hornu DE GLORIE VAN SINT-JORIS. persdossier

EXPO mac’s

 18.10.2015 > 17.01.2016 grand-hornu

DE MAN,

DE DRAAK

EN DE DOOD VAN SINT-JORIS  persdossier

#renaissance

Tilman Riemenschneider, saint Georges et le dragon, ca.1490 © bpk, Berlin

DE GLORIE

“Sint-Joris, eeuwenlang het model van de vrije mens die zijn positie als individu in de maatschappij opeist, die het ondraaglijke kwade verwerpt, staat in de wereld als afwijzing, en verheerlijking van de mensheid.”

Laurent Busine, curator van de tentoonstelling.

Curatoren van de tentoonstelling Laurent Busine & Manfred Sellink Coproductie Fondation Mons 2015 het Musée des Arts Contemporains van de Federatie Wallonië-Brussel, in samenwerking met het Koninklijk Museum voor Schone Kunsten Antwerpen (KMSKA) en Musea Brugge.

Van 18 oktober 2015 tot 17 januari 2016 In het MAC’s (Musée des Arts Contemporains de la Fédération WallonieBruxelles) in Le Grand-Hornu Via voorstellingen van de legende van Sint-Joris, waarvan de episode van het gevecht tegen de draak de bekendste en vaakst uitgebeelde is, wil deze tentoonstelling aantonen dat de traditie van de beeldvorming rond Sint-Joris en onze historische kennis ervan, altijd een rijke inspiratiebron voor onze verbeeldingswereld is geweest. De draak en Sint-Joris zijn immers twee ficties die het tegen elkaar opnemen in een strijd die nooit plaats heeft gevonden, waardoor men dit tafereel te allen tijde heeft kunnen uitbeelden op een manier die de gewone verwijzing naar een vertrouwd symbool overstijgt. Zo is dit motief zich kunnen blijven verspreiden en aanpassen en heeft het niet alleen een plaats in de christelijke ideeënwereld verworven, maar ook in de verschillende interpretaties die de kunstenaars en de mensen eraan geven. De tentoonstelling De Man, de Draak en de Dood. De Glorie van Sint-Joris brengt een selectie uit de talloze schilderijen, beeldhouwwerken, tekeningen, boekverluchtingen… waarop de heilige op een of andere manier wordt afgebeeld. De tentoonstelling belicht de wijze waarop onze tijdgenoten Sint-Joris en de draak beschouwen als een smeltkroes van de verschillende gevechten die de mens levert, niet alleen tegen vijandige krachten maar ook – en misschien vooral – tegen zichzelf op weg naar zijn lotsbestemming. De verering van Sint-Joris verspreidde zich over de hele christelijke wereld, en hij werd het embleem van diverse landen en streken in Europa zoals Engeland (Saint George), Portugal, Catalonië en Aragón (Sant Jordi). De polysemantische figuur van Sint-Joris werd ook de patroonheilige van gilden (ridders, wapensmeden, zadelmakers, landlieden,...), van allerhande ordes en van honderden Europese steden die zich onder zijn bescherming plaatsten. Dit mondde niet alleen uit in de aanwezigheid van talloze voorstellingen van de heilige in de grootste Europese kunstcollecties, maar ook in de vele verwijzingen in volkstradities die ook vandaag nog een immaterieel erfgoed vormen dat we op deze tentoonstelling graag belichten. Bij enkele hedendaagse kunstenaars werden specifieke werken besteld die bewijzen dat deze mythe ook nu nog haar volle betekenis behoudt, onder hen Giuseppe Penone, Angel Vergara Santiago, David Claerbout en Luc Tuymans. De tentoonstelling en de begeleidende publicatie, die in samenwerking met het Mercatorfonds wordt uitgebracht, werd voorbereid door een grondige wetenschappelijke studie en inventarisatie van werken die verband houden met de legende van Sint-Joris in grote kunstinstellingen (Europese musea en kerkcollecties) die onze historische en artistieke kennis ter zake grondig heeft geactualiseerd. De tentoonstellingscatalogus illustreert de iconografische verscheidenheid van het thema aan de hand van teksten en talrijke platen.

Giuseppe Penone, Albero folgorato (Neergebliksemde boom), brons, goud, 1000 × 200 × 200 cm, 2012. Privécollectie. Tetoonstelling De Man, de Draak en de Dood. De Glorie van Sint-Joris, MAC’s, Grand-Hornu, 2015. © Philippe De Gobert / SABAM Belgium 2015. .

Anoniem, Sint-Joris en de draak, olieverf op paneel, 89,1 x 33,5 cm, ca. 1510. © Germanisches Nationalmuseum, Nürnberg.

David Claerbout, uittreksels uit de video Travel, HD-animatie in kleur, stereo, 12 minuten, 1996–2013. Courtesy de kunstenaar, GaleriesMicheline Szwajcer, Brussel en Sean Kelly, New York.

Navolger van Lancelot Blondeel, Legende van de heilige Joris, olieverf op paneel, 127 x 197 cm, ca. 1535-40. Brugge, Groeningemuseum. © Lukas-Art in Flanders vzw foto Hugo Maertens.

Jorge Inglés, Sint-Joris en de draak, olieverf op paneel, 168,9 x 65,8 cm, ca. 1455-85. Courtesy privécollectie, New York.

Johann Michael Schaller, Sint-Joris en de draak , lindehout met originele polychromie, 183 x 108,5 x 60 cm, ca. 1725. © Germanisches Nationalmuseum, Nürnberg.

CURATOREN VAN DE TENTOONSTELLING MANFRED SELLINK was tot 2014 directeur van de Musea van de Stad Brugge. Sinds begin dit jaar is hij directeur van het Koninklijk Museum voor Schone Kunsten Antwerpen (KMSKA). Hij lag aan de basis van talrijke tentoonstellingen en onderzoeksprojecten en is gespecialiseerd in prenten en tekeningen uit de vroegere Nederlanden (tweede helft 16e eeuw). Manfred Sellink heeft veel publicaties op zijn naam staan, onder meer over Pieter Bruegel, aan wie hij in 2001 een grote retrospectieve van zijn grafische werk wijdde (Rotterdam, Museum Boijmans Van Beuningen, en New York, The Metropolitan Museum of Art).

LAURENT BUSINE is directeur van het MAC’s – Musée des Arts Contemporains in Le Grand-Hornu. Busine, gediplomeerd in de kunstgeschiedenis en archeologie, is tentoonstellingscommissaris en auteur van talrijke wetenschappelijke en literaire werken. Hij was lector in de museologie aan de Université Libre de Bruxelles en was van 1982 tot 2002 directeur van de tentoonstellingen van het Palais des Beaux-Arts in Charleroi.

GESPREK MET LAURENT BUSINE —Wat heeft u aangezet tot het maken van de tentoonstelling ‘De Man, de Draak en de Dood. De Glorie van Sint-Joris’? — Wellicht is geen uitbeelding van een legende in het christelijke, met name katholieke,

Westen zo wijdverbreid als die van de Sint-Jorislegende. Aanvankelijk wilde ik begrijpen waarom dat zo is. Wij hebben ongeveer 1500 uitbeeldingen van het gevecht geïnventariseerd en er zijn er nog veel meer. Kunstenaars die zich eraan wagen, moeten over een levendige verbeelding beschikken. De basisopdracht waarvoor schilders en beeldhouwers hier staan, is immers het uitbeelden van de strijd tussen twee ficties. Het eerste fictieve element is uiteraard de draak, want niemand heeft die ooit gezien. Cesare Ripa geeft er in zijn Iconologia een precieze beschrijving van – het beest heeft vleugels, een slangenstaart en klauwen, maar uiteraard zijn er van zijn voorkomen geen details bekend. Het ging om een samengesteld monsterwezen en het was aan de kunstenaars om dat gegeven naar eigen goeddunken uit te werken. Het tweede fictieve element is Sint-Joris, want zijn figuur heeft geen precieze historische verankering. De verbeelding en de creativiteit van de kunstenaars worden dus behoorlijk op de proef gesteld. Het hoeft dan ook niet te verwonderen dat de uitbeelding van de centrale figuren van de legende in de loop der tijd een enorme evolutie heeft ondergaan. — Kunt u dat laatste concreet maken? — Aanvankelijk was de draak het samengestelde beest dat ik zonet omschreven heb, maar

na de kruistochten werd hij voorgesteld als een krokodil. In Palestina hadden de kruisvaarders enorme beesten met muilen vol tanden gezien. Van hun tocht brachten ze krokodillenkoppen mee om aan de mensen hier te bewijzen dat de draak echt bestond. Ik ken er zo twee, een in Mons en een in Karlstein in Tsjechië, en er zijn er beslist nog meer. Iets soortgelijks deed zich voor met Sint-Joris. In de 14de en de 15de eeuw zag hij eruit als een soldaat – maliënkolder, kuras, helm – maar eind 15de, begin 16de eeuw werd hij haast een dandy. De kruistochten en de actieve rol van de ridders waren voorbij, de renaissance was aangebroken en het gevecht van Sint-Joris (soms met een pluimhoed op zijn hoofd) met de draak kreeg iets luchtigs. Voordien waren de uitbeeldingen van het tafereel zeer fysiek, want Joris was de patroon van de kruisvaarders. In die context werd zijn gevecht geassimileerd met hun strijd tegen de ongelovigen die het graf van Christus en de heilige plaatsen in Palestina in handen hadden.De kruisvaardersvlag – een rood kruis op een wit veld – is eigenlijk de vlag van Sint-Joris en die is zelf niets anders dan het vaandel van de verrezen Christus. — In de veelheid aan uitbeeldingen zijn Sint-Joris en de draak beide verbonden aan plaatsen met een symbolische betekenis.

— De draak huist in wat niet vastligt, in het ongevormde: in onderhout, moerassen en

grotten. Op een schitterend schilderij van Uccello dat niet op de tentoonstelling hangt, zien we duidelijk waar het om gaat. De grot links is de tegenpool van de netjes afgelijnde vierkante velden rechts. Sint-Joris staat aan de kant van de velden, want hij is ook landbouwer: geōrgós, het Griekse woord waarvan ‘Joris’ afgeleid is, betekent ‘ploeger’. Hij stelt de grens in tussen gecultiveerd en ongecultiveerd, beschaafd en onbeschaafd. En op een fraai schilderij van Mantegna staat Sint-Joris als overwinnaar gewoon rechtop, met de draak aan zijn voeten. De staart van het beest volgt de kronkels van de weg naar een stad op een heuvel: het ongevormde van de draak maakt plaats voor een geleidelijke omvorming . — In het verhaal van Sint-Joris lijken fictie en realiteit voortdurend door elkaar te lopen. Was dat voor u een belangrijk gegeven?

— Zeker. Ik was geboeid door de overgang van legende naar mythe. De grens tussen beide is soms erg dun, maar een legende is in deeerste plaats de omzetting in woord- of beeldformules van een verhaal met een specifieke verankering. De basis van het verhaal van Sint-Joris is te vinden in de Legenda aurea, een werk waarin Jacobus de Voragine in de 13de eeuw alles samenbracht wat her en der over hem te vinden was. De mythe is veel ruimer. Vóór de Legenda zijn verhaal vastlegde, was Sint-Joris al aanwezig in de figuur van Perseus die het paard Pegasus berijdt om de arme Andromeda te redden van een zeemonster dat haar wil opeten, in die van Horus die veel eerder al een boosaardig beest doodde en, waarom niet, in die van Hercules die de Hydra bevecht. De mythische figuur van de man, god of held (in de Griekse zin van het woord) die een monster bekampt dat iemand of zelfs een hele bevolking bedreigt, is een constante in de geschiedenis van de mensheid. Vandaag de dag keert Sint-Joris weer in de figuren van Superman, Spiderman, Batman en consorten. Wat kinderen op tv te zien krijgen, is niets anders dan het verhaal van Sint-Joris. Alleen weten ze het niet, maar wellicht wisten jongeren die in de 14de eeuw naar een schilderij keken, ook niet dat ze naar Horus keken. Dat is behoorlijk onthutsend. — Hoe hebt u het werk van hedendaagse kunstenaars in de tentoonstelling een plaats gegeven? — Ik heb aan Luc Tuymans, Angel Vergara Santiago, David Claerbout en Giuseppe Penone

gevraagd om opnieuw, ieder op zijn eigen manier, in te gaan op de mythe van Sint-Joris – op de mythe, niet op het verhaal. Uiteraard staan de werken waarmee ze mijn vraag beantwoord hebben, ver af van vroegere uitbeeldingen. Zo heeft David Claerbout het met zijn video niet direct over Sint-Joris, maar over plaatsen waar om het even welk sprookje kan plaatsvinden, over om het even welke plaats van de verbeelding. Penone toont een liggende bronzen boom met een handafdruk op de plaats waar de stam splitst. Uit die afdruk vloeit water in een bodemloze put. De boom ligt plat en dicht bij de grond, zoals de draak. Naast hem staat een tweede, tien meter hoge boom waarin de bliksem is ingeslagen. Het weggerukte deel werd door de kunstenaar verguld. Beide bomen verhouden zich tot elkaar zoals het horizontale van de draak en het verticale van Sint-Joris. Angel Vergara Santiago heeft een video gemaakt over het beeld van Sint-Joris in de neogotische Sint-Joriskerk in

Antwerpen. Zijn hand verschijnt tussen het oog van de camera en het werk en hertekent zowel het beeld als een aantal architectuurelementen. Luc Tuymans heeft het museum een merkwaardig schilderij in grijstinten aangeboden. Op het 3,80 m brede werk leunen vier, vijf personen, haast schaduwen, op een balustrade om te kijken naar het panorama van de Slag bij Waterloo, naar een ander beeld dus. Het schilderij toont mensen die naar een schilderij kijken en daarachter ligt het nu lege landschap waar ooit de echte veldslag heft plaatsgevonden. Dit is een belangrijk werk in de tentoonstelling, want het zegt wat wij nu allemaal doen: kijken naar oude beelden die uit hun oorspronkelijke context zijn gehaald en een andere strijd uitbeelden. Dit schilderij is een doorkijk in de ruimte en in de tijd. — Tuymans’ schilderij belicht dus hoe wij kijken naar de oude werken in deze tentoonstelling? — Jazeker. De 15de- en 16de-eeuwse schilderijen in de tentoonstelling fungeren nu anders

dan vroeger. Ik zie niet direct iemand in een tentoonstellingszaal neerknielen, maar toen deze stukken in een kerk hingen, knielden de gelovigen ervoor neer om te bidden. De heilige was een middelaar tussen God en de mensen. Vandaag de dag zijn deze werken geen documenten van vroomheid meer, maar historische documenten. Wat mij interesseert, is hoe Sint-Joris in een bepaalde periode van onze geschiedenis zowel in kerken als in kastelen te vinden was, en later ook in objecten zoals pelgrimsinsignes, rozenkranskralen, devotieprentjes en kleine beeldjes. Die laatste waren zeer populair. Al die ‘dingetjes’ zijn op de tentoonstelling vertegenwoordigd. We hebben niet ver moeten zoeken om SintJorisbeelden te vinden: we hebben ze gevonden in kerkjes op nauwelijks tien kilometer van hier. Naast de prestigieuze kunst is er de volkskunst, met werken waarvoor de mensen kwamen bidden. — Waarom heet de tentoonstelling ‘De Man, de Draak en de Dood’? — Omdat het gaat over het verhaal van elke moedige man die door een beslissing te nemen

sterker is dan het lot. Het lot was dat de jonge vrouw zou worden opgegeten, maar door zijn daad van moed verandert Sint-Joris het lot. Het verhaal werd aangepast en gewijzigd om overeen te stemmen met de christelijke mythen en rituelen, maar het blijft het verhaal van een moedig man. Natuurlijk kun je de mythe ook interpreteren als gaande over de houding van de mens tegenover het leven. — Noem eens enkele oude werken die in de tentoonstelling te zien zijn? — Er zijn zowel buitengewone stukken uit het Uffizi in Firenze, het Kunsthistorisches

Museum in Wenen en Nürnberg als heel bescheiden werken die hetzelfde verhaal vertellen. Ik toon ze door elkaar, niet de grote aan de ene kant en de kleine aan de andere kant. Er is bijvoorbeeld een gravure van Lucas van Leyden waarop de koning afscheid neemt van zijn dochter. Uit de 16de eeuw is er een groot schilderij van Coxie waarop een burger zich heeft laten afbeelden in de outfit van Sint-Joris. Koning Maximiliaan had dat voordien ook al

gedaan. Zoiets was een teken van prestige: je kreeg de kracht van Sint-Joris, een beetje zoals kwajongens die zich nu in Spiderman verkleden, plots diens kracht in hun lichaam voelen. — De gevechtsepisode had dus een concrete impact en bleef indruk maken op het volk? — Lange tijd was het verhaal van de marteldood het belangrijkst. Het is het langste van alle

martelverhalen. Het verhaal van het gevecht deed pas laat zijn intrede en verving dat van de marteldood. In het volksgeloof ging de voorkeur naar het gevecht: dat is actiever en spannender en wellicht denkt iedereen dat hij wel ergens een draak te verslaan heeft… Het valt op dat er veel zeer lokale verhalen bestaan. In de Borinage heb je Gilles de Chin, het verhaal van een edelman die op kruistocht vertrok. De Sint-Jorislegende neemt in dit verhaal een profane wending. Met de hulp van een piepjonge maagd (‘pucelette’ in het Frans) bestrijdt Gilles een afschuwelijk beest dat huist in de moerassen van Wasmes. Het verhaal is nog steeds niet ten einde: elk jaar wordt in het dorp nog de ‘Procession de la pucelette’ gehouden. En in Mons bestrijdt Sint-Joris de draak jaarlijks op Drievuldigheidszondag. Zulke ensceneringen bestaan ook in Portugal, Italië en Spanje. Het kwaad is onaanvaardbaar. Mensen waren altijd gefascineerd en zullen altijd gefascineerd zijn door de man die de moed heeft daartegen de wapens op te nemen en recht te doen geschieden. Met deze tentoonstelling tonen we hoe in een bepaalde periode van de kunst- en beschavingsgeschiedenis een welbepaald beeld symbool stond voor deze universele rechtdoener.

Co-curator van de tentoonstellingen, Laurent Busine is directeur van het MAC’s in Le GrandHornu.

ACTIVITEITEN EN MEDIA 

KIDSKIT

“Wanneer we een kind naar een kunstwerk laten kijken en erover laten vertellen, benaderen we vaak de essentie zelf van de boodschap van de kunstenaar.” Steunend op zijn grote ervaring met een jong publiek, stelt de culturele dienst van het MAC’s u graag de KIDSKIT voor, een nieuw instrument speciaal ontwikkeld voor de tentoonstelling “De Man, de Draak en de Dood. De Glorie van Sint-Joris”, een coproductie met de Fondation Mons 2015. De KIDSKIT is het resultaat van een nauwe samenwerking tussen het museum en de studierichting Industrieel Design aan de E.N.S.A.V. van LA CAMBRE en laat het kind en zijn familie de werken die het MAC’s tentoonstelt zelfstandig benaderen. Zes maanden lang werkten de studenten van de tweede bachelor, begeleid door hun lesgeefster Marion Beernaerts, en de culturele dienst van het museum samen om de KIDSKIT te bedenken en uit te werken. De KIDSKIT is bestemd voor kinderen vanaf drie jaar. Deze moduleerbare schooltas heeft niet alleen een ergonomisch ontwerp maar is ook zo opgevat dat ze de jonge bezoekers leert kijken en hun perceptievermogen helpt versterken. Deze nieuwe interface, nu eens een krukje, dan weer een lessenaar of een windscherm, bevat, aangevuld met de gids JEUNE PUBLIC, een aantal specifieke instrumenten die een band tussen het kind en het werk scheppen, in wisselwerking met de omgeving. De KIDSKIT versterkt het rechtstreekse contact dat het MAC’s met zijn jonge bezoekers wil opbouwen, om ze aldus vertrouwd te maken met de museumruimte. De KIDSKIT en de gids JEUNE PUBLIC kunnen tijdens de schoolbezoeken worden gebruikt.



Atelier Baz’Art

“Een manier om ‘het werk binnen te dringen’ en het aldus beter te leren kennen.” Deze originele module helpt kinderen van 5 tot 10 jaar de ideeën van de kunstenaar te begrijpen door zijn techniek te ontdekken. Het atelier verloopt in twee fases: eerst kunnen de jonge bezoekers de tentoonstelling samen met een gids van de culturele dienst verkennen, daarna kunnen ze een eigen werk scheppen. Prijs: 5€ per kind Wanneer? De eerste zondag van de maand om 14u, tijdens de gratis rondleiding voor de ouders.  1 november: Kalligrafie  6 december: Boekverluchtingen maken  3 januari: Een persoonlijk wapenschild maken Reservatie verplicht: [email protected] 

“Il était une fois... Balades contées”

“De tijd nemen om de ogen te openen… en het oor te luisteren te leggen.” In het kader van “Noël au Grand-Hornu” biedt het MAC’s de bezoekers een originele kijk op de hoofdtentoonstelling, en het nodigt families uit om de museumzalen te verkennen op het ritme van de verhalen van vertelster Christine Andrien. De vertellingen, verzonnen of herwerkt in de geest van het evenement, werpen een nieuw licht op de tentoonstelling, terwijl de magie van de woorden onverwachte banden schept tussen de werken en het publiek. Vanaf 6 jaar Prijs: 2€ per persoon Tijdstip: 15u Wanneer?  Zondag 20 december  Dinsdag 22 december  Woensdag 23 december  Zondag 27 december  Zondag 3 januari Reservatie gewenst: [email protected] 

Cinemac’s

Met zijn animatiefestival wil het MAC’s zijn tentoonstellingen ook doen bewegen. In samenwerking met de Brusselse CINEMATEK en de Service de Culture Cinématographique (SCC) presenteert het museum een reeks kortfilms en langspeelfilms die bij de thema’s van

de tentoonstelling aansluiten. In het auditorium van het MAC’s kunnen de bezoekers en hun familie, na een bezoek aan de tentoonstelling, het festivalprogramma ontdekken. Programma: Zaterdag 5 december 11u: Peau D’âne van Jacques Demy, Frankrijk, 1970. Vanaf 6 jaar. 14u: Selectie van kortfilms. 15u: Le Monde vivant van Eugène Green, Frankrijk, 2003. Vanaf 8 jaar. Zondag 6 december 11u: Peau D’âne van Jacques Demy, Frankrijk, 1970. Vanaf 6 jaar. 14u: Selectie van kortfilms. 15u: Le Monde vivant van Eugène Green, Frankrijk, 2003. Vanaf 8 jaar.

Gratis. Reservatie verplicht: [email protected] 

Vertellingen voor kinderen in samenwerking met de bibliotheek van Jemappes

Elke eerste woensdag van de maand ontvangt de Kindersalon een vertelster van de bibliotheek van Jemappes. Deze ruimte aan de ingang van het museum is voorbehouden voor het jonge publiek en verzamelt ter gelegenheid van elke tentoonstelling een selectie boeken en instrumenten waarmee de kinderen de kunstwerken beter kunnen begrijpen. Tijdstip: 14u en 15u30 Wanneer?  Woensdag 4 november  Woensdag 2 december  Woensdag 6 januari Gratis. Reservatie verplicht: [email protected]

CATALOGUS DE MAN, DE DRAAK EN DE DOOD Laurent Busine DE GLORIE VAN SINT-JORIS Julien Foucart SINT-JORIS / VARIATIES OP EEN LEGENDE / SUPERMARTELAAR DE DRAAK / VERERING / HISTORICITEIT Mieke Parez DE ONTPLOOIING VAN DE STAD Jérôme André LEGENDE, VERERING EN BEELD Till-Holger Borchert SINT-JORIS IN DE ZESTIENDE EEUW Manfred Sellink CATALOGUSNOTITIES Kleur- en zwart-witillustraties, 28 x 23 cm, 288 pagina’s. Beschikbaar in drie talen: Frans, Nederlands en Engels. ISBN: 978-94-6230-074-3 Prijs: 39,95 € Fonds Mercator, Brussel ; MAC’s/Grand-Hornu

HET MAC’S – MUSÉE DES ARTS CONTEMPORAINS DE LA FÉDÉRATION WALLONIE-BRUXELLES Het MAC’s ‒ Musée des Arts Contemporains is een van de belangrijkste culturele projecten van de Fédération Wallonie-Bruxelles. Het is volledig aan de hedendaagse kunstschepping gewijd en werd opgericht in de dynamiek van de reconversie van de site van Le GrandHornu, die door de UNESCO in de lijst van Werelderfgoed van de Mensheid is opgenomen. Drie krachtlijnen bepalen de culturele missie van het museum: de samenstelling van een kunstverzameling, de organisatie van tentoonstellingen en het aanbieden van culturele animatie. Met zijn eigen budget kan de museumcollectie geleidelijk worden uitgebreid met werken gekozen door de Aankoopcommissie, die de algemene koers bepaalt. Hoewel er geen enkele permanente tentoonstellingszaal aan de collectie is gewijd, vertrekt ze vanuit hetzelfde uitgangspunt tegenover de internationale hedendaagse kunst als de tentoonstellingen, namelijk de band tussen geheugen, ruimte en poëzie. Zoals zijn naam aangeeft, staat het Musée des Arts Contemporains open voor alle genres en disciplines en verwelkomt het zowel de traditionele vormen van de kunstbeoefening (schilderkunst, beeldhouwkunst…) als haar moderne (fotografie, installatie…) of hedendaagse uitingen (video, multimedia…). Via zijn dienst voor culturele animatie, die al vanaf het prille begin aanwezig was, vult het museum zijn missie aan met ander belangrijk aspect, het “leren kijken”. De culturele werking van het MAC’s, gekoppeld aan die van het CID – het Centre d’Innovation et de Design – dat ook op de site is gevestigd, maakt van Le Grand-Hornu het belangrijkste uitstalraam van de hedendaagse kunst van België, want het omsluit het hele prisma van de eigentijdse kunstschepping. Talrijke kunstenaars, zowel Belgische als internationale, hebben al in Le Grand-Hornu tentoongesteld, waaronder Luciano Fabro, Giuseppe Penone, Marie José Burki, Anish Kapoor, Patrick Corillon, Jean-Luc Mylaine, Robert Mappelthorpe, Ann Veronica Janssens, Angel Vergara, Michel François, René Magritte, Giorgio de Chirico, Thierry De Cordier, Gilbert and Georges, Art and Language, Tony Oursler, Christian Boltanski…

PRAKTISCHE INFO: Rue Sainte-Louise 82, B-7301 Hornu (nabij Mons) +32(0)65.613.850 - www.mac-s.be Open van dinsdag tot zondag van 10u tot 18u. Gesloten op maandag, op 24/12 en op 01/01. Gratis rondleidingen van dinsdag tot vrijdag om 14u en op zondag van 11u tot 14u. Gratis de eerste zondag van de maand en de eerste woensdag van de maand voor scholen.

SPECIAAL COMBINATIETICKET : « Najaarstentoonstellingen » Ontdek de tentoonstellingen Verlaine & Parade sauvage van het BAM en de tentoonstelling De Man, de Draak en de Dood voor 14€. « Sint-Joris » Ontdek de tentoonstelling De Man, de Draak en de Dood en de Musée du Doudou voor 11€. ONTDEK OOK ANDERE TENTOONSTELLINGEN VAN MONS 2015 : VERLAINE, CEL NUMMER 252 POËTISCHE TURBULENTIE ZA 17 10 2015 > ZON 24 01 2016 TENTOONSTELLING BAM (MUSÉE DES BEAUX-ARTS) - BERGEN DI > ZO 10.00 > 18.00 € 12/9 (combi ticket met “Parade sauvage”) Paul Verlaine © Bibliothèque royale de Belgique.

De tentoonstelling neemt u mee in het verhaal van Verlaine en van België, een verhaal dat de schrijver van Romances sans paroles sterk heeft getekend. Brussel was eerst een toevluchtsoord voor zijn wonderlijke “reis met Rimbe” en vormde uiteindelijk het hoogtepunt van hun onweerstaanbare maar onmogelijke relatie.

In de gevangenis van Bergen volgden eenzaamheid, onzekerheid en melancholie. Verlaine doet echt alles verkeerd. Hij is een grijze ziel die zich uit lafheid in de duisternis stort, een verachtelijke echtgenoot die zijn vrouw slaat, een notoire alcoholist en een vaste bordeelbezoeker. Bovenal wordt hij gekenmerkt door een schuldige naïviteit. Zijn werk wordt weliswaar niet meer stiekem gelezen, maar ondanks de honderden pagina’s die La Pléiade aan hem wijdde, is het bijna in de vergetelheid geraakt. Toch blijft Verlaine een geniaal schrijver. Keer op keer verrast hij met ongekende ritmes, ver van wat “poëtisch correct” is. Het boek en de tentoonstelling trachten het imago van de zwakke Verlaine bij te stellen en hem iets terug te geven van wat hij zelf aan de literatuur heeft geschonken. Als een echte

epische roman neemt de tentoonstelling u mee “op stap met Verlaine”, om de man en zijn teksten te ontdekken aan de hand van talrijke originele en bijzondere documenten. Tussen de regels door maakt u kennis met de belangrijkste figuren en elementen in dit verhaal: zijn vrouw Mathilde Mauté, rechter Théodore t’Serstevens, zijn “vriendinnen” Eugénie en Philomène, de Belgische brieven uit die tijd, maar ook Stéphane Mallarmé of Victor Hugo… En natuurlijk, in de schaduw, Arthur Rimbaud, de mooie jonge Satan. Curator : Bernard Bousmanne Een coproductie van de Fondation Mons 2015, de Pôle Muséal van Bergen en de Koninklijke Bibliotheek van België.

PARADE SAUVAGE (TEGENCULTUUR) ROND DE SIXTIES ZA 17 10 2015 > ZO 24 01 2016 TENTOONSTELLING BAM (MUSÉE DES BEAUX-ARTS) - BERGEN DI > ZO 10:00 > 18:00 € 12/9 (combi ticket met “Verlaine”) GOLDIN Nan © photo Philippe De Gobert / De tentoonstelling Parade sauvage, een titel die verwijst © Nan Goldin naar een gedicht van Rimbaud, toont het verzet van kunstenaars tegen het burgerlijke conformisme in de jaren ‘60. Aan de hand van diverse thema’s toont het parcours de culturele tegenbeweging die in die tijd ontstond: Ecologie: om kunst te linken aan natuur geven de kunstenaars aan die laatste volop ruimte tot expressie, waarbij ze teruggrijpen naar technieken als afdrukken of imitatie. Anarchie: bij wijze van kritiek op de massamedia spelen de kunstenaars met de beelden en woorden van het kapitalistische systeem in collages, affiches, pamfletten enz. Travestie: bij wijze van verzet tegen het maatschappelijk conformisme gaan kunstenaars zich vermommen als dandy’s en poseren met een overdaad aan accessoires en make-up. Ritualisme: om uiting te geven aan collectieve of individuele trauma’s, zoeken kunstenaars aansluiting bij primitieve uitdrukkingsvormen zoals bodybuilding of offerrituelen. Met werk van: Asger Jorn, Giuseppe Penone, Arnulf Rainer, Nan Goldin …

Curator : Denis Gielen Een coproductie van de Fondation Mons 2015 en de Pôle Muséal van Bergen.

PARCOURS JONGE KUNSTENAARS ZA 10 10 2015 > ZO 11 10 2015 & ZA 17 10 2015 > ZO 18 10 2015 KUNST IN DE STAD PARCOURS BERGEN - 35 LOCATIES IN HET STADSCENTRUM OVERZICHTSKAART VERKRIJGBAAR BIJ VISITMONS 10.00 > 18.00 GRATIS Twee weekends lang kunt u in de straten van de stad kennismaken met het werk van 46 kunstenaars en 2 Bergense kunstacademies, en dit op 35 locaties in het stadscentrum. LIGHT OF HOUSE DANIEL DANIEL ZA 24 10 2015 > ZO 17 01 2016 MAGASIN DE PAPIER ME / SAM / DIM - 12:00 > 18:00 GRATIS Light of house©Daniel Daniel

Net als in een spookhuis op de kermis belandt de bezoeker van deze installatie in een donkere ruimte, waar een klank-en-lichtspel voor een spectaculaire sfeer zorgt.

CÉDRIC GERBEHAYE D’ENTRE EUX ZAT 7.11.2015 > ZO 03.01.2016 TENTOONSTELLING MONS - SINT-JORIS ZAAL DI > VR 12.00 > 18.00 & ZAT-ZON 14:00>20:00 € 2/1 Aan de hand van fotografisch onderzoek en ontmoetingen ©Cedric Gerbehaye verkent documentairefotograaf Cédric Gerbehaye, lid van het fotoagentschap VU, België door de lens van het dagelijkse leven. In dit project gebruikt hij de fotografie als een analyse-instrument dat, zonder iets te bewijzen, de vinger legt op de echte vragen en de geesten en gevoelens openzet.

ARTISTIEK EERBETOON AAN DE GROTE OORLOG KUNST VAN JONGE EUROPEANEN ZA 07.11 2015 > ZO 03.01.2016 TENTOONSTELLING MONS MEMORIAL MUSEUM DI > ZO 10.00 > 18.00 GESLOTEN OP MAANDAG Gratis Vanaf 24 oktober komt een tiental jonge kunstenaars uit Frankrijk, Duitsland, het Verenigd Koninkrijk, Wallonië of Brussel samen in het Mons Memorial Museum. Op basis van gemeenschappelijke workshops en uitwisseling van ideeën willen ze samen werken creëren rond het thema van de Eerste Wereldoorlog, werken die getuigen van de sterk uiteenlopende herinneringen aan dit conflict dat zich vooral in Europa afspeelde. De resultaten van deze workshops zullen samen met persoonlijk werk van de kunstenaars te zien zijn. Op de tentoonstelling komen diverse disciplines aan bod (installaties, schilderkunst, video, enz.). De bezoeker wordt ertoe aangespoord stil te staan bij zijn eigen kijk op de Grote Oorlog, terwijl hij ook de permanente tentoonstelling van het museum kan bezichtigen.

partners

OFFICIËLE PARTNERS

PROJECT PARTNERS

OFFICIËLE LEVERANCIERS

PROJECT LEVERANCIER 

MEDIA PARTNERS

PROJECT MEDIAPARTNERS 

TOP FERMENTED GOLDEN ALE

STICHTENDE INSTITUTIONELE PARTNERS

INSTITUTIONELE PARTNERS

CONTACT MAC’S

HÉLÉNE VAN DEN WILDENBERG Caracas Public Relations +32 (0)4 349 14 41 +32 (0)495 22 07 92 [email protected]

CONTACT MONS 2015

JOHAN VREYS Persattaché (NL) +32 (0)474 63 66 41 [email protected] CHARLINE CAUCHIE Persattaché (FR) +32 (0)479 77 42 23 [email protected]

STICHTING MONS 2015

106 Rue de Nimy 7000 Mons (België) www.mons2015.eu Verantwoordelijke uitgever: Yves Vasseur

BE CULTURE (SPCC) Lore Lambrechts & Charlotte Materne, Project Coordinators Séverine Provost, General Manager + 32 (0)2 644 61 91 + 32 (0)478 43 66 67 [email protected]