De maat van je handen bepaalt het maximum. Probeer ook het gewicht aan te passen aan de grootte van de pot

Opdrachten afdeling keramiek 2015/2016 Onderwerp & Thema Jaar

1

1

Duimpotjes en handschaaltjes. Je leert met primitieve technieken een kleine serie potten en schaaltjes te maken met elk een eigen vormgeving en decoratie. De bodem is altijd rond, de vorm past in je hand. De decoratie speelt ook een rol voor de vorm. Aandacht voor vorm. Aandacht voor rand. Aandacht voor spanning. Aandacht voor bodem. Aandacht voor textuur. De oudste potten werden al duizenden jaren geleden met de hand gemaakt op een heel eenvoudige wijze. Maar het lijkt eenvoudiger dan dat het is. Onze handen zijn een heel geavanceerd gereedschap maar elke techniek moet meerdere malen beoefend worden wil je er handigheid in krijgen. Afrikaanse potjes en potten worden nog steeds met deze techniek vervaardigd.

Doel

De verschillende fases in het verharden van de klei leren kennen.Verschillende afwerkingstechnieken ontdekken. Leren kijken naar oude keramiek. Deze opdracht loopt tijdens het hele jaar: maak gedurende het jaar elke maand een aantal duimpotjes. Zo zal je je eigen evolutie kunnen zien.

Opdracht

Het beoefenen van een “hand-vaardigheid”: door ritmische bewegingen een gelijkmatige pot maken. De spanning van de vorm wordt bepaald door de contourlijn. De rand/lip, de voet en de buik van de pot... allemaal aspecten om rekening mee te houden. Kijk naar oude potten en hun decoraties. Na demonstratie: beoefen de techniek van de duimpot op een eenvoudige bolle vorm. Je handen bepalen de maximale maat van de potjes. Gaandeweg leer je ‘de 5 stappen van een duimpot’ kennen: 1. opbouw in natte klei, 2. in vorm zetten in gesteven klei, 3. strak zetten met een groffe rasp in lederharde klei, 4. glad maken met de verschillende niertjes in lederharde klei, 5. rand afwerken en decoratie in lederharde of drogende klei. Tijdens het jaar leer je verschillende afwerkings-technieken kennen, gaande van slibs naar Terra Sigillata, naar decoratietechnieken. De duimpotjes zijn dan een ideale canvas om alles wat je ziet, uit te proberen.

jaar- opdracht

Inspiratietips

Engelse zoekterm in bv. Google Afbeeldingen = pinch pots Afrikaanse potten en ‘hand build pots’.

Afbeeldingen

Technieken

Vanuit een bol wordt met de duimen en de vingers een pot ritmisch uitgehold. Dunne afwerking na verschillende verhardingsfases. Afwerken met niertjes, niertjes met tandjes, polieren met een lepel en gladafwerken met een rubberen lomer.

Afmetingen/materialen

De maat van je handen bepaalt het maximum. Probeer ook het gewicht aan te passen aan de grootte van de pot.

Oppervlakte/afwerking

Er zijn zoooveel verschillende afwerkingstechnieken: we starten eenvoudig: gladde afwerking door te schrapen en nadien te polieren. Het roken is ook een goede afwerkingstechniek voor duimpotjes.


1

2

Kneden en duwen: Experimenten met bevingerdingen en voelvormen. Stapelen en spelen tot een compositie. Kneden is een belangrijke voorbereidende techniek in de keramiek: je klei wordt er soepel van, alle delen worden zorgvuldig gemengd, en de ingesloten lucht wordt eruit geperst. Klei ligt ook fijn in de hand, vingervormpjes maken is een boeiende en aangename bezigheid. Kneden met de volle handen en kneden met de vingers tot een ritme van vorm. Het thema van deze opdracht is RITME en HERHALING: een ritme ontstaat door het herhalen van vormen; Een ritme is boeiend door een spanning die ontstaat, een dissonant die optreedt of een onderbreking in de herhalende factor. Een ander thema dat in deze opdracht aan bod komt is SPEL en COMPOSITIE: bouwstenen stapelen, zoeken naar vormen, kijken vol verwondering. Zoek het kind in u zelf en ontdek!

Doel

Leren kneden en leren kijken naar de toevallige vormen die ontstaan en keuzes maken en ingrijpen in het proces. RITME leren kennen en herkennen. Ritme als leidraad gebruiken in vormen maken/boetseren. Deze opdracht bestaat uit 3 delen.

Opdracht

1. Oefenen in kneden. Neem een bol klei van ongeveer 20 cm doorsnede in een soepele malse klei, dit mag recup-klei zijn.Oefen de stierekop-techniek: dit is een “rechtdoor” kneed techniek die eenvoudig is. Zie wat er door de roterende beweging gebeurt en welke vormen er ontstaan. Je mag ook altijd experimenteren met vervorming van de basis vorm: als het ritme maar een rol blijft spelen. Oefen ook de spiraal-kneed-techniek (de Kikuneri, dit wordt gedemonstreerd).

vaste opdracht

2. Neem kleine bolletjes van een geknede bol klei. Duw deze bolletjes op talloze manieren in je handen en vingers tot kleine sculpturen: in één kneep of één duw. Dus we gaan (nog) niet boetseren! Kies één interessante vingervorm die je minstens 20x herhaalt: bouw met deze 20 vormpjes een ruimtelijke compositie. Zoek een stapeling die bij de vorm past. De gestapelde vormpjes worden in lederharde toestand met hechtslib aaneen gekleefd. 3. Boetseer 1 vingervorm na: doorsnede ongeveer 15 à 20 cm. Nadien uithollen en terug monteren.

Inspiratietips

You-tube: “kikuneri” of “kneading”, “wedging”. Beeldhouwers als Tony Cragg of Brancusi maakten beelden die lijken te zijn geboren uit heel eenvoudige vingerkneedvormen.

Afbeeldingen

Technieken

Kneden duwen gooien of zelfs trekken

Afmetingen/materialen maximaal 20 cm doorsnede en je mag alle kleien die je interesseren gebruiken.


De grote vormen kunnen na het uithollen worden gepolierd.Eventueel kan Terra Sigillata worden toegepast als afwerkingslaag. Na de 1e bak (ruwbak) experimenteren we met roken.


1

3

Textuur: Textuur is de manier waarop iets is samengesteld hoe daardoor het oppervlak van het materiaal aanvoelt en hoe de structuur eruit ziet. Het is mede de textuur die het reflectievermogen, de manier waarop het licht weerkaatst, van het voorwerp bepaalt en dus hoe het eruit ziet. Textuur is belangrijk bij de afwerkingstechnieken: je kunt texturen zelf maken door klei in te drukken en ook door klei toe te voegen. Je kunt ook bestaande texturen afdrukken (stempelen en directe druk). Het is de bedoeling om een texturen onderzoek te doen. De proefplaatjes kunnen ook gebruikt worden voor een kleur onderzoek. Eén van de textuurexperimenten dient voor een grote duimpot aan de binnenzijde te be-in-drukken en na het bakken van deze duimpot kun je deze vorm dan gebruiken als moule: je kunt zoveel potjes afdrukken als je maar wilt. Een kleine reeks kan een leuk geheel opleveren.

Doel

Leren experimenteren, leren testen, textuur leren kennen en toepassen. Leren over positief en negatief; indrukken en afdrukken. Leren over de oudste reproductie-technieken.

Opdracht

Maak wat kleine testtegeltjes in een zelfgekozen vorm. Je kunt deze tegeltjes met de hand platdrukken, een deegroller kan je gebruiken of je kunt de ‘slabroller’ leren kennen. 1. Een aantal plaatjes beïndruk je met bestaande texturen, 2. op een paar maak je een textuur door een herhalende beweging met een gekozen gereedschap en 3. probeer te experimenteren met een textuur door klei-materiaal toe te voegen. Deze plaatjes worden geruwbakken en kunnen nadien dienen als testplaatjes voor kleuren en glazuren. Als er texturen bij zijn die je aanstaan: kun je een textuur-stempeltje maken (plat of op een rolletje) maken zodat het gemakkelijk is om potten of platen met deze textuur te beïndrukken. Maak ondertussen een grote stevige duimpot met wanden van 1 cm dikte. Deze duimpot moet ‘lossend’ zijn: de rand mag niet smaller zijn als de bodem. Breng aan de binnenzijde van de pot een textuur aan naar keuze (max. 2mm diep) = negatieve afdruk en laat deze pot drogen en ruw-bakken. Deze pot kan na de ruwbak dienen als moule om potjes in af te drukken: de textuur ontstaat als een positieve afdruk op de pot.

vaste opdracht

Inspiratietips

De moule techniek stamt uit de tijd van de romeinen: roman pots (Arretine ware) Als je in google afbeeldingen ‘textures’ intypt krijg je bladzijdes vol met heel boeiende texturen in alle soorten materialen.

Afbeeldingen

Technieken

Afdrukken, opdrukken en stempelen Duimpotten techniek

Afmetingen/materialen


Proefplaatjes maximaal de maat experimenteren met oxides en slibs, eventueel van je handpalm. met transparant glazuur. De duimpot maximaal de maat van je hand.


1

4

Oude potvormen: Je kiest een afbeelding van een oude keramieken potvorm of vaasvorm; Ontwerp een grote pot of vaas waarbij je je inspireert op een oude pot/vaas Je onderzoekt de verschillende culturen en bekijkt of je afwerkingen van soortgelijke vormen zou kunnen gebruiken op je eigen pot. Kies je oude pot zorgvuldig: kies uit hand-opgebouwde potten en let ook op de maten. De bakermat van de keramiek bevindt zich in Mesopotamie (oud Irak, Iran). In het oude China, Mexico, Afrika, Zuid Amerika.... overal ter wereld heeft men prachtig vervaardige keramiek terug gevonden. De potscherven getuigen van een ongelofelijke handvaardigheid en materiaalkennis met eenvoudige middelen.

Doel

Leren wat vormspanning is. Leren opbouwen met rolletjes. Decoratietechnieken toepassen op een vorm zodat de vorm versterkt wordt.

Opdracht

Oude potten zijn gebaseerd op een aantal basisvormen: waterpotten, opslagvaten, wijn -en olieflessen, urnen. Ga op zoek naar een pot die je mooi vindt. Kijk bij culturen die je inspirerend vindt en die je aanspreken. Maak een (kleine) pot -in de rolletjes techniek- waarin je de vorm onderzoekt en de verhoudingen leert kennen. Deze kleine pot is max. 15cm door dit klein formaat heb je nog geen “last” van de zwaartekracht en kun je je goed op de vorm concentreren. Probeer bij het maken van je grote pot, de maten van je origineel te benaderen. Houd dus rekening met de krimp van je klei. TIP: Maak een sjabloon van karton: dat is een ideale leidraad bij het opbouwen van een groter volume. Bij een groter exemplaar ga je de zwaartekracht ondervinden en de invloed die dat heeft op de vorm en vormgeving. De decoratie van de originele pot mag je proberen na te maken, maar je mag ook een vereenvoudigde interpretatie ontwerpen op je vorm: zorg altijd dat vorm en decoratie bij elkaar aansluiten dan zullen ze elkaar versterken.

vaste opdracht

Inspiratietips

Archeologische boeken of websites, musea (bv; museum van Kunst en geschiedenis in Brussel) google afbeeldingen: ancient pots, ancient vessels

Afbeeldingen

Technieken

Opbouwen met rolletjes, hechten met slib, vormen met een houten klopper, vormspanning zoeken, schrapen met de verschillende niertjes. Gladde afwerking, textuur aanbrengen.

Afmetingen/materialen max. 40cm


Primitieve technieken: aanbrengen van texturen door opboetseren, textuur afdrukken, krassen. Schilderen met gekleurde slibs. Afwerken met Terra Sigillata.


1

5

Natuurlijke vormen: klei is afkomstig van rotsen, de kleinste deeltjes worden door erosie, weer en wind afgevoerd door water. De kleimassa is flexibel en mals en geeft oneindige mogelijkheden qua vorm en afwerking. De natuur maakt onze grondstof, een proces van miljoenen jaren. Deze opdracht is een ode aan de natuur: de steen, de schelp, de knop, het blad of de zaaddoos. De vormen en volumes die je in de natuur kunt vinden zijn een oneindige bron van inspiratie. Laat je leiden door de natuurlijke vormgeving. Een vorm na-boetseren is een heel karwei; een vorm bestuderen met je ogen en vervolgens de vorm via je handen terug om zetten in een volume. Het vraagt een hele zoektocht met doorzettingsvermogen en veel geduld.

Doel

Leren kijken, leren voelen, leren copiëren, leren experimenteren en eenvoudig te vervormen.

Opdracht

Wij hebben voor jullie al wat keuzes gemaakt en voor jullie voorwerpen ingepakt... het is een spel: kies een vorm uit de grabbeldoos. Het is een verrassing! Bekijk je voorwerp goed: kies een referentievlak en zoek hoe het volume is opgebouwd. Een goede manier om een referentie in de ruimte te nemen is denkbeeldig een kubus rondom je vorm te tekenen. En de kanten van de vorm tegenover de rechte vlakken van de kubus te zetten. Je kunt ofwel de vorm opbouwen uit klei ofwel je vorm wegsnijden uit een grotere homp klei, ook een combinatie van technieken is mogelijk. Draai je vorm continu in de ruimte, draai je werkstuk mee. Vergeet de onderkant niet als volwaardig vlak te beschouwen. Je mag je voorwerp uitvergroten naar een maat die in je hand gaat passen: ongeveer 15 cm doorsnede. De vorm wordt nadien uitgehold en terug gemonteerd. Maak een kleine reeks van 3 stuks van je voorwerp: telkens een beetje anders, door het te stileren, te abstraheren en eenvoudig te vervormen. Met het mengen van de juiste kleuren start de volgende zoektocht: probeer de kleur van je voorwerp te benaderen door het gebruik van slibs en oxides.

vaste opdracht

Inspiratietips

Land-art kunstenaars zoals Goldsworthy. Keramiek geinspireerd door de Nature-boeken van Ernest Haeckel en de foto’s van Karl Blossfeldt.

Afbeeldingen

Technieken

volboetseren en uithollen, werken met oxides en kleurstoffen, werken met texturen.

Afmetingen/materialen passend in je hand

Oppervlakte/afwerking wordt bepaald door je steen


1

6

Platen- en tegelbordjes met textuur en kleurende oxides. Een eenvoudige gebogen plaat is al een bord of een schaaltje. Vooral in de japanse eetcultuur wordt gebruik gemaakt van deze kleine tegelbordjes voor hapjes en voor bij de maaltijd. De texturen en eenvoudige gekleurde decoraties passen bij de texturen van het voedsel dat er op gepresenteerd wordt. Platen rollen, tegels maken: je ontdekt hierbij een speciale eigenschap van de klei. Klei heeft een geheugen! Op de gebakken tegeltjes kan er geëxperimenteerd worden met kleuren en oxides. De afwerking mag gebeuren met een transparante glazuur.

Doel

Experimenteren met de plaattechniek en textuur. Functionele keramiek leren maken. Ondervinden van de vervormingen bij het maken van plaatvormpjes.

Opdracht

De plaatjes kun je best met textuur bewerken voordat je ze versnijdt en ze in een steunvorm legt om op te stijven. Deze steunvorm kan een stuk buis zijn of een bestaand bord. De krimp van de plaatjes gebeurt in de tegenovergestelde richting van het uitrollen: de klei kan gaan krullen of gaan golven in de oven. Je kunt dit probleem wat ondervangen door in veel verschillende richtingen de klei geleidelijk uit te rollen. Ook traag drogen is de boodschap. Textuur kan je zelf vormen door het ritmisch indrukken van een gereedschap, door klei op de tegel aan te brengen of weg te halen. Je kan de textuur ook afdrukken met stempels of textuurmateriaal. Je kan heel plat materiaal ook samen met de klei-tegels onder de slabroller doorhalen. De bordjes kunnen op hun onderkant staan, maar je kunt ook voetjes of steuntjes aanbrengen.

keuze-opdracht

Inspiratietips

Pinterest: sushi ceramic plates, textured plates, japanese plates

Afbeeldingen

Technieken

Platen rollen, drogen op een steunvorm of moule, texturen maken of aanbrengen, werken met decoratietechnieken die gedurende het jaar behandeld zijn.

Afmetingen/materialen 15x15 cm werk nog niet te groot: platen van 30x30 breken (bijna) altijd....

Oppervlakte/afwerking vrije interpretatie


1

7

Container binnenste buiten: met textuur en kleurende oxides. Met een container wordt een vorm bedoeld die inhoud bevat: een volume met een opening, al dan niet met deksel. Een container bouw je met platen: rechte of gekromde platen. De textuur verbindt de vorm van binnen naar buiten of andersom. Speel met textuur. Je kunt er de vorm mee accentueren. Platen rollen, tegels maken: je ontdekt hierbij een speciale eigenschap van de klei. Klei heeft een geheugen! Op de gebakken container kan er geëxperimenteerd worden met kleuren en oxides. De afwerking mag gebeuren met een transparante glazuur aan de binnenkant zodat de container ook functioneel kan worden.

Doel

Experimenteren met de plaattechniek en textuur. Bouwen met platen is een techniek waarbij je elke handeling in de juiste droogfase van de klei moet uitvoeren, of je werkstuk kan barsten. Om te bouwen met platen maak je best een plan: maak een patroon en werk stap voor stap.

Opdracht

De platen kun je best met textuur bewerken voordat je ze versnijdt en ze in een steunvorm legt om op te stijven. Deze steunvorm kan een stuk buis zijn of een rechte plank. De krimp van de plaatjes gebeurt in de tegenovergestelde richting van het uitrollen: de klei kan gaan krullen of gaan golven in de oven. Je kunt dit probleem wat ondervangen door in veel verschillende richtingen de klei geleidelijk uit te rollen. Ook traag drogen is de boodschap. Textuur kan je zelf vormen door het ritmisch indrukken van een gereedschap, door klei op de tegel aan te brengen of weg te halen. Je kan de textuur ook afdrukken met stempels of textuurmateriaal. Je kan heel plat materiaal ook samen met de klei-tegels onder de slabroller doorhalen. Je kunt de verbindingshoeken van je container in verstek snijden: zo ontstaat een groter raakvlak. De techniek wordt je gedemonstreerd.

keuze-opdracht

Inspiratietips

Pinterest: ceramic container, slabs

Afbeeldingen

Technieken

Platen rollen, drogen op een steunvorm of moule, texturen maken of aanbrengen, werken met decoratietechnieken die gedurende het jaar behandeld zijn.

Afmetingen/materialen 15x15 cm werk nog niet te groot: platen van 30x30 breken (bijna) altijd....

Oppervlakte/afwerking vrije interpretatie

De maat van je handen bepaalt het maximum. Probeer ook het gewicht aan te passen aan de grootte van de pot

Recommend Documents