De (L)VG sector, de kinderen en het aanbod in vogelvlucht Marcel Nadorp, Pluryn Frits Büdgen, ‘s Heeren Loo Kennisattelier LVB - Zwolle 24 juni 2013 1
WELKOM namens…..
2 Met gebruik van (o.a.) ‘presentatie materiaal’ van VOBC en Xavier Moonen, Landelijk kenniscentrum LVB
agenda
A
B
C
Enkele begrippen nader uitgelegd Hoe verhouden kinderen met een verstandelijke beperking zich in de keten Film ‘LASTIG’ , (tussentijdse) reflectie door Marcel Nadorp Toelichting ‘doelgroep en aanbod’
..en als de tijd het toelaat… Groepwerk
3
DEEL A Frits Büdgen
Begrippen toegelicht en.. (ver)plaats(ing) in de keten
4
Kinderen met een verstandelijke beperking
We spreken van:
Nu categoraal ingedeeld (VG, GGZ, JZ etc)
Verstandelijk gehandicapt (VG), maar liever beperkt Kinderen, jeugdigen, jongeren Binnen de VG: onderscheidt VG en LVG (ook wel LVB)
Verblijf (intramuraal) Begeleiding (extramuraal) Behandeling (zowel intra- als extramuraal)
5
Kinderen met een verstandelijke beperking (Meestal) snel zichtbaar
• IQ < 50 • Beperking: Communicatie Zelfverzorging Zelfstandigheid (wonen, beslissen) Sociale vaardigheden Functionele intellectuele vaardigheden
6
Kinderen met een lichte verstandelijk beperking LVG = LVB
IQ circa 50 of hoger Beperkt sociaal aanpassingsvermogen Probleem in het sociale contact (bijkomende psychiatrische problematiek)
Moeilijk zichtbaar
7
Kinderen met een lichte verstandelijk beperking
Wordt vaak probleem in de sociale context Multi problem situatie Vermijdt zorg
8
Cijfers
De uitgaven voor de gehandicaptenzorg zijn sterker gestegen dan de stijging van de totale zorguitgaven
Er zijn veel meer mensen met een verstandelijke beperking dan op dit moment geïndiceerd
9
LVG zit op meer plekken in het huidige jeugdstelsel
(L)VG
GGZ
JUST.
JZ(+)
(L)VG komt overal voor
Schatting 30%-50% LVG
10
Signaleren/routeren/indiceren School Vereniging Ouders Huisarts etc
Signaleren Nazorg
Preventie
resocialiseren/steunpunten Jeugdzorgaanbieders jeugdreclasering
Vrijwilligers Mantelzorg (zorg)aanbieders welzijnswerkers
Zorg Ambulant/behandeling Zorgaanbieders: VG zorg JZ justitieel 11
Huidige situatie
OCW
Speciaal onderwijs Regulier onderwijs ZVW
Jeugd GGZ
Kind & gezin
GGD
Gemeente
Jeugd LVG
Jeugd VG
Welzijn AWBZ
Jeugdzorg
Provincie
Jeugd Bescherming/ Reclassering/ justitieel
Justitie 12
Nieuwe situatie
OCW
Speciaal onderwijs Regulier onderwijs Jeugd GGZ
ZVW Kind & gezin
GGD
Gemeente
Jeugd (L)VG Welzijn Verblijf zonder behandeling
AWBZ
Jeugdzorg Jeugd Bescherming/ Reclassering/
Jeugd Detentie JJI’s
Justitie 13
Jeugdwet: ‘geen kind buiten spel’
Kinderen met een verstandelijke beperking • integrale vroegsignalering van belang
•Zekere mate van langdurige ondersteuning Relatie Regie
14
DEEL B Marcel Nadorp
Film ‘LASTIG’ en.. Toelichting doelgroep en aanbod
15
Elementen van een verstandelijke beperking • • • •
•
Intelligentie Sociaal aanpassingsvermogen Leeftijd dat het voor het eerst een probleem werd Chroniciteit: verwachting van een (intermitterende) ondersteuningsbehoefte Cumulatief risicomodel model: hoe meer problemen (op diverse terreinen) des te groter de kans op (maatschappelijke) problemen 16
Verstandelijke beperking (Internationaal):
• • •
Gemeten IQ van 70 of lager Beperking in aanpassingsgedrag Begin voor het achttiende jaar
Licht verstandelijke g (Nederland): • IQ 50 – 85 • Beperkt sociaal aanpassingsvermogen 17
Normaalverdeling IQ
50 / 55
70
85
115
LVB
18
LVB-jeugd heeft gemeenschappelijk: •
• • •
Opgroeien in gezinnen met beperkte sociale redzaamheid Laag opgeleide ouders, vaak LVG Laag sociaal economische status Multi probleem situaties
“LVB-problematiek is sociale armoede” 19
Aanpassingsgedrag:
• • •
•
Communicatie Sociale vaardigheden Zelfstandig beslissingen nemen Zelfredzaamheid / zelfverzorging
20
Ouderfactoren
Gezins/ Omgevingsfactoren
Gedrag
Kindfactoren
OpvoedingsFactoren
21
LVB-specifieke kenmerken: INTELLIGENTIE IQ 50 - 85
en bijkomende kenmerken / problematiek: LEERPROBLEMEN
komen tot uiting in:
PSYCHIATRISCHE STOORNIS BEPERKT SOCIAAL AANPASSINGSVERMOGEN
MEDISCHORGANISCHE PROBLEMEN
(ERNSTIGE) GEDRAGSPROBLEMEN
PROBLEMEN IN GEZIN EN SOCIALE CONTEXT
en leiden tot: CHRONICITEIT / LANGDURIGE BEHOEFTE AAN ONDERSTEUNING 22
23
24
SOS-AG • • • •
•
Snappen Onthouden Spreken Afstemmen Generaliseren 25
LVB én gedragsproblemen •
Kern van de problematiek vormen de gedragsproblemen (té véél aan gedrag, té kort aan gedrag) met name in de sociale context!
•
De begeleiding moet goed op de hoogte zijn wat de verminderde cognitie betekent voor de begeleiding van deze persoon met zijn of haar gedragsproblemen!
•
Bij jongeren tussen 12 en 18 jaar: bedenk dat er veel fase-gerelateerde problematiek zou kunnen zijn (opvoeding) we moeten ook oppassen voor criminalisering (ruzie op schoolplein komt nu al voor de rechter) 26
Vaardigheden
Taken
• Overvragen vs. ondervragen • Zelfoverschatting vs. onderpresteren 27
Primair noodzakelijk Sensitiviteit
om überhaupt aan een verstandelijke beperking te denken
28
LVB-jeugd zoekt en vermijdt zorg: • • • • •
In eerste lijn Op school In de jeugdzorg of ggz Bij justitie en maatschappelijke opvang De gehandicaptenzorg
29
Mensen met LVB: burgers zoals u en ik • •
•
•
Ze wonen al in uw gemeente Velen maken al gebruik van uw algemene voorzieningen Bij specifieke problemen in uw gemeente heeft u ze misschien al in beeld: sociale werkvoorziening, speciaal onderwijs, spijbelen, verslaving, zorgmijders, overlastgevende gezinnen, tienermoeders etc. U komt mensen met een LVB ook tegen in het kader van: Passend Onderwijs, de Wet Werken naar vermogen (Wwnv), de sociale werkvoorziening, eigen bijdrage regelingen in de zorg, integrale verantwoordelijkheid gemeenten voor jeugdbeleid (inclusief JLVG), overheveling functie begeleiding uit de AWBZ naar de WMO, scheiden wonen en zorg in de AWBZ 30
31
•
•
• •
LVB-jeugd met gedragsproblematiek in tijdelijke behandeling 20 orthopedagogische behandelcentra, plm. 12.000 cliënten (intra-, extramuraal) 6 – 23 jaar Op basis van een AWBZ-indicatie
32
Extramuraal: • •
Intensieve Orthopedagogische Gezinsbehandeling Naschoolse Dagbehandeling
Intramurale behandeling op basis van 5 LVG ZZP’s Voor uitstroom: • Kamertraining • Arbeidstraining 33
LVB en psychiatrische problematiek: 14 MultiFunctionele Centra, MFC; samenwerking van kinder- en jeugdpsychiatrie en gehandicaptenzorg. Klinisch, plm. 400 plaatsen en poliklinisch
34
LVB-zorg kiest voor: Transformatie naar gemeenten • Beweging voorwaarts; vroegsignalering en hulp • Ambulantisering en inbedding in lokale/regionale situatie en pleit voor: • Doorlopende ondersteuning 18+ • Borgen van specialistische functies • Directe relatie tussen 1ste en 2de lijn • Integrale werkwijze t.b.v. multiprobleemgezinnen •
35
Jeugd-(L)VB
36
Begrippen • • •
• • •
•
Debiel Moeilijk lerend (MLK) Licht verstandelijke handicap (LVG) Licht verstandelijke beperking (LVB) (Zwakbegaafd) Mental detardation Learning disabled 37
Er zijn vele oorzaken voor een verstandelijke beperking
Genetische factoren /biologische oorzaken Pre- peri en postnale factoren De omgevingsfactoren (denk aan drugs en alcohol) Sociale invloeden (ondervoeding en armoede) Psychologische factoren (misbruik en verwaarlozing) 38
Sociale informatieverwerking LVG Waarnemen
Negatieve informatie
Interpreteren
Vijandige interpretatie
Respons genereren
Agressieve respons
Evaluatie
Positieve evaluatie agressieve respons
Respons selectie Gedrag
Gedrag
39
DEEL C Groepswerk
“Wat kunnen we doen om beter en vroegtijdiger LVB te signaleren?” - als gemeente - als zorgaanbieder? - samen 40
