D Dag van de Aerofilatelie. Een dag die elk jaar wordt georganiseerd door de Nederlandse Vereniging van Aerofilatelisten de “Vliegende Hollander”. Meestal is er op Schiphol een bijeenkomst en wordt er een speciaal stempel gebruikt.
Dag van de Postzegel. Een jaarlijkse propagandadag voor het postzegel verzamelen. In diverse plaatsen worden tentoonstellingen georganiseerd. Meestal ook met een speciaal gelegenheidsstempel. De enveloppen zijn veelal fraai geïllustreerd.
Dag van de Wereldpostvereniging. Er zijn nog al wat speciale dagen zo ook de dag van de Wereldpostvereniging. Deze dag wordt gehouden op 9 oktober sinds 1971. Vanaf 1975 werd de benaming Dag van de Wereldpostunie. Ook bij deze dag het nodige filatelistische maakwerk. Leuk in uw verzameling maar laat al dit maakwerk niet overheersen. Echt gelopen stukken verdienen de voorkeur.
Dagtekeningstempel. Officiële benaming voor poststempels waarin voorkomen: plaatsnaam, datum en uur van afstempeling. U ziet een dergelijk stempel van Zwolle uit 1896 op een brief naar Engeland.
Datumloze stempels. Stempels waaraan niet kan worden gezien op welke datum het stuk is afgestempeld. Vroeger veel in gebruik bij de zgn. nieuwjaarspost. Ook stempels van de veldpost zijn vaak datumloos. De Lekbode
65
april 2009
De Lekbode
66
april 2009
Deviezencontrole. Van 1945-1953 was het niet toegestaan om geld en geldswaardige papieren, waaronder ook postzegels, naar het buitenland te zenden. Als vermoed werd dat een poststuk naar het buitenland niet toegestane zaken bevatte werd het geopend.
U ziet een brief verzonden naar België in Januari 1950 en geopend door de Rechter Commissaris in Breda. Zie getypte strook op de achterzijde. Bepaalde instellingen en bedrijven konden onder bepaalde voorwaarden hun post ongeopend ter verzending aanbieden. Zie stempel Gesloten ter verzending enz.
De Lekbode
67
april 2009
De Lekbode
68
april 2009
Dienststempel/stroken. Een interessant verzamelgebied. Er zijn veel van dit soort stempels en/of stroken in gebruik. Dienstvlagstempel. Benaming voor een stempel met postale wenken en/of wensen. Er zijn heel veel van dit soort stempels te verzamelen meestal voor weinig geld.
Hier een strookje terug afzender met een toelichting aan de afzender. De brief werd gefrankeerd retour gezonden. Dienstbriefkaart. Een briefkaart van Rijk, Provincie of Gemeente die portvrij kon worden verzonden. ze worden veel verzameld vanwege de stempels die er op voorkomen.
De Lekbode
69
april 2009
Dienststuk. Een stuk zonder postzegels of waardeopdruk doch voorzien van de aanduiding Dienst. Gebruikt door overheidsinstellingen en diensten. Begin 1984 is het op deze wijze verzenden van post afgeschaft.
De Lekbode
70
april 2009
Dienstzegels. De zegels met opdruk Armenwet en de zegels die worden uitgegeven voor het Internationale Hof van Justitie te Den Haag. Op stuk, zeker de zegels van de Armenwet, zelden te vinden. Veel zegels worden/werden uitgegeven t.b.v. verzamelaars en de postale noodzaak ontbreekt.
Directmail. De benaming voor persoonlijk geadresseerde reclame brieven. Door de frankering met postzegels hebben deze brieven een hogere attentie waarde. Verzamelaars van rolzegels zijn in dit soort brieven geïnteresseerd daar deze zegels niet voor het publiek verkrijgbaar waren. Tegenwoordig worden hier de Port Betaald zegels voor gebruikt.
Doorlopers. Een uitgebreid verzamelgebied met veel mogelijkheden. We onderscheiden ondermeer: horizontale en verticale doorlopers, beelddoorlopers, kleurdoorlopers en doorlopers waarbij het beeld over meerdere zegels is verspreid. De laatste jaren wordt er steeds meer uitgegeven op dit gebied. Kijk maar eens in uw catalogus.
Horizontale doorloper
Beelddoorloper Verticale doorloper
Kleurdoorlopers Doorgetand. Een term waarmede wordt aangegeven dat de tanding doorloopt tot in de velrand en deze dus ook is geperforeerd. Verzamelaars van velrandbijzonderheden letten hier extra op.
Doorlopend beeld Driehoek als merkteken. De ontwerper van de zomerzegel 1959 Lex Horn gebruikte als merkteken een driehoek die op elke zegel te vinden is. Kijk maar een rustig naar deze mooie serie.
Doorgetand
De Lekbode
Niet doorgetand
71
april 2009
De Lekbode
72
april 2009
Driehoek als vorm. Enige malen zijn postzegels uitgegeven in de vorm van een driehoek. In 1933 een zegel voor bijzondere vluchten, en in 1936 de zegels t.g.v. het 300 jarig bestaan van de Utrechtse universiteit. Later nog een serie kinderzegels.
Druktechnieken. Er zijn 3 hoofdvormen bij het drukken namelijk hoogdruk, vlakdruk en diepdruk. Ook worden deze vormen wel gecombineerd. De laatste jaren is de druktechniek ingrijpend gewijzigd. Lees hierover in het maandblad Filatelie de stukken van de heer R. Bakhuizen v.d. Brink. U ziet een voorbeeld van Hoogdruk, het oudste drukprocédé.
Driestuiver stempel. Één van de oudste stempels ter wereld. Al vanaf 1667 werden op de Amsterdamse postkantoren stempels op de brieven aangebracht welke een afdruk gaven van het Amsterdamse wapen, een posthoorn, een letter die aangaf via welke route het stuk werd aangebracht en het bedrag dat de geadresseerde moest betalen. 2-3-6 stuivers. Tevens diverse andere combinaties zoals: vlakdruk-steendruk-ofsetdruk, combinatie van rastediepdruk en plaatdruk (Juliana 1948-1973).
De brieven werden per postrijder vervoerd.
Bij de portzegels 1912-1921 is sprake van tweevoudige druk en enkelvoudige druk.
Op de getoonde brief is het stempel erg onduidelijk. Vermoedelijk Amsterdam tussen 1807-1811.
A.
B.
A. tweevoudige druk. De omlijsting en het waardecijfer zijn apart gedrukt. Duidelijk te zien bij veel zegels daar het cijfer niet geheel in het midden staat. B. Enkelvoudige druk vanaf 1915 werden de zegels van één plaat gedrukt.
De Lekbode
73
april 2009
De Lekbode
74
april 2009
Drukkersteken. Aan dit teken is te zien door welke drukker het vel is gedrukt. Elke drukker in de drukkerij had zijn eigen teken. Ingevoerd in 1921. Het teken komt in velerlei variaties voor. Hier een motorfiets. Een leuk onderdeel van het verzamelen van velrandbijzonderheden.
Doorgeslagen druk. Door gebruik van zware drukinkt en/of dun papier is soms aan de achterzijde van het zegel het beeld in spiegeldruk zichtbaar. Hetzelfde geldt voor zware stempels die soms aan de achterzijde zichtbaar zijn.
Drukrichting. Hiermede wordt aangegeven welke zijde van de zegel het eerst werd bedrukt. Dit kan zijn: links, rechts, boven of onder. Soms met een scherpe loep te zien.
Drukkersmerk. Drukkerijen brengen soms onder op de velrand hun firmanaam aan. In Nederland is dit alleen bekend bij de uitgifte van de bevrijdingszegels in 1944 die in Engeland werden gedrukt. Scheur dit er nooit af.
De Lekbode
75
april 2009
Druktafwijking. Bij het drukken gaat er ook wel eens iets mis. Goed te zien op deze maximumkaart waarvan een gedeelte zonder inkt is afgedrukt. Kijk onder jubileum 50 jaar naar de droogdruk. (als het te zien is).
De Lekbode
76
april 2009
Druktoevalligheden. Benaming voor allerlei kleine en grote afwijkingen, vlekjes, strepen, krasjes, enz, enz, die bij het drukken kunnen ontstaan. Hecht er niet te veel waarde aan maar in een verzameling kan dit een aardige aanvulling zijn.
Drukwerkrolstempel. Dit stempel werd veel gebruikt bij de voorafstempeling van kranten en tijdschriften. Er zijn 7 variaties bekend van dit type stempel. Zeer herkenbaar aan de kleine rondstempels op regelmatige afstand. Dubbele etsingnummers. Voor de eerste maal te zien op de velranden bij de eerste Beatrix Regina serie. Elke kleur heeft zijn eigen cylinder met een dooplopend etsingnummer. L(inks) 1 is nog steeds de eerste plaat, L 5 de vijfde plaat.
Vlekken
Streep
Kras Dubbelvellen. Bij druk aan de rol worden er twee vellen naast elkaar gedrukt en men noemt dit dubbelvellen. Als de vellen gescheiden worden wordt gesproken van een linker en rechter vel. L en R. U ziet viermaal een 1 staan wat betekent dat de eerste cylinders/platen nog in gebruik zijn.
Witte vlekjes in Nederland
Vouw
Drukwerkzegel. In 1869 werd een speciaal zegel uitgegeven voor de frankering van drukwerk. In 1876 een hele serie Deze serie van 4 zegels leent zich goed om een speciaal verzameling op te zetten. Nog redelijk betaalbaar, ook op stuk.
De Lekbode
77
april 2009
De Lekbode
78
april 2009
Dubbel ringstempel. Benaming voor een stempel dat uit twee ringen bestaat waartussen tekst kan worden geplaatst. Plaatsnaam, datum, enz. Soms met een balk in het midden, kort of lang.
Dubbele ringstempel. Het scheelt maar één letter maar er is verschil Dit stempel heeft 2 ringen aan de buitenzijde. Hier tussen is geen ruimte voor tekst.
De Lekbode
79
april 2009
Dubbele briefkaart. Een andere benaming voor een briefkaart met betaald antwoord. Vroeger veel gebruikt maar tegenwoordig worden ze niet meer uitgegeven.
Dubbel stempel. Twee of meerdere stempels op een poststuk b.v. een vertrek en aankomststempel of een aanvullend stempel. Oudere poststukken hebben bijna altijd meerdere stempels en/of postale aanduidingen.
De Lekbode
80
april 2009
Dubbele verzending. Briefkaart verzonden op 3-2-1920 van Bergen op Zoom naar Alphen a/d. Rijn. Aldaar opnieuw gefrankeerd en doorgezonden naar Groningen. U ziet: 2 maal een enkelfrankering, 2 maal een vernietingingsstempel, 2 maal een bestellerstempel en één maal een vertrekstempel. Postaal en filatelistisch een leuk stuk. Duit se die nst pos t. Ged uren de de twe ede wer eldo orlo g verz onden post door Duitse instanties. Zij genoten portvrijdom. Ook militairen konden van deze dienst gebruik maken. Het stuk met de Duitse zegel is maakwerk.
Duits censuurstempel. In oorlogstijd worden veel poststukken gecensureerd en van een stempel voorzien. Er zijn nog veel van dit soort stukken te vinden voor redelijke prijzen.
Duivenpost. Benaming voor stukken vervoerd door postduiven. Vroeger gebeurde dit nog wel eens. Kleine lichte briefjes. Vandaar de naam postduif. De getoonde brief is een gelegenheidsstuk, daar dit soort brieven natuurlijk niet door een duif kunnen worden vervoerd. Dit stuk ging met een ballon. Misschien vloog de duif er naast.
De Lekbode
81
april 2009
De Lekbode
82
april 2009
