De legionellacontrole van collectieve drinkwaterinstallaties in 2011 en 2012
De controle van legionellacollectieve drinkwaterinstallaties in 2011 en 2012
Colofon
Inspectie Leefomgeving en Transport Water, Bodem en Bouwen Graadt van Roggenweg 500 Utrecht
Pagina 2 van 10
De controle van legionellacollectieve drinkwaterinstallaties in 2011 en 2012
Colofon—2 1
Conclusies—4
2
Inleiding—5
3
Resultaten—7
Bijlage A
Resultaten basiscontroles legionella per doelgroep—10
Pagina 3 van 10
De controle van legionellacollectieve drinkwaterinstallaties in 2011 en 2012
1
Conclusies
De Inspectie Leefomgeving en Transport (ILT) houdt toezicht op de naleving van bepalingen in de Drinkwaterwet en de daaronder vallende regelingen. Het betreft toezicht op de winning, zuivering en distributie van drinkwater door drinkwaterbedrijven en (eigenaren van) eigen winningen. Bij legionellapreventie houdt de inspectie toezicht op aangewezen collectieve installaties (de zogenaamde prioritaire installaties zoals zwembaden, zorginstellingen, hotels, etc.) waar legionellabacteriën in het drinkwater een risico voor de volksgezondheid kunnen betekenen. Op basis van artikel 24 van de Drinkwaterwet voeren de drinkwaterbedrijven controles uit bij collectieve (drinkwater)installaties. De drinkwaterbedrijven controleren op gevaar voor de veiligheid en gezondheid van consumenten van drinkwater en gevaar voor verontreiniging van het openbare drinkwaternet. Ze controleren op de technische staat van de drinkwaterinstallatie en de beveiligingen van de daarop aangesloten apparaten. Tevens controleren ze prioritaire installaties op de uitvoering van de regels voor legionellapreventie. In 2011 zijn 2.256 installaties gecontroleerd op de maatregelen voor legionellapreventie. In 2012 is deze legionellacontrole bij 2.168 installaties uitgevoerd. De controles van de prioritaire installaties op legionellapreventie worden per cluster uitgevoerd en zijn onderdeel van de reguliere controle van de drinkwaterbedrijven. Over het geheel genomen ligt de naleving op het gebied van legionellapreventie (geen of beperkt risico) sinds 2009 rond 50%. In 2012 is bij 48% van de prioritaire installaties een (sterk) verhoogd risico geconstateerd. De drinkwaterbedrijven dragen jaarlijks aan ILT ca 450 dossiers (20%) over van installaties waar een controleur een sterk verhoogd risico heeft geconstateerd m.b.t. legionellabeheer. Bij deze overgedragen dossiers zorgt ILT ervoor dat de naleving wordt hersteld.
Pagina 4 van 10
De controle van legionellacollectieve drinkwaterinstallaties in 2011 en 2012
2 Inleiding
Inspectie Leefomgeving en Transport De Inspectie Leefomgeving en Transport (ILT) houdt toezicht op de naleving van bepalingen in de Drinkwaterwet en de daaronder vallende regelingen. Het betreft toezicht op de winning, zuivering en distributie van drinkwater door drinkwaterbedrijven en (eigenaren van) eigen winningen. Bij legionellapreventie houdt de inspectie toezicht op aangewezen collectieve installaties (de zogenaamde prioritaire installaties zoals zwembaden, zorginstellingen, hotels, etc.) waar legionellabacteriën in het drinkwater een risico voor de volksgezondheid kunnen betekenen. Drinkwaterbedrijven Nederland kent 10 regionale drinkwaterbedrijven die drinkwater produceren en leveren: Waterbedrijf Groningen, Waterleidingmaatschappij Drenthe, PWN, Waternet, Dunea, Evides, Oasen, Vitens, Brabant Water, Waterleidingmaatschappij Limburg. De drinkwaterbedrijven controleren of op het openbare drinkwaternet aangesloten (collectieve) installaties voldoen aan de waterleidingtechnische eisen en of apparaten die erop zijn aangesloten zijn voorzien van een (terugstroom)beveiliging. Deze beveiligingen beschermen de kwaliteit van het door het drinkwaterbedrijf geleverde water. Prioritaire installaties moeten bovendien voldoen aan aanvullende regels voor legionellapreventie. Controleurs van de drinkwaterbedrijven controleren de naleving hiervan bij prioritaire installaties. Prioritaire installaties Het aantal prioritaire installaties is geschat op circa 16.400. Dit is gebaseerd op de klantenbestanden van de drinkwaterbedrijven.
Totaal Cluster Controle frequentie
126
180
38
43 16363
274
4859
10063
906
261
1 per 3 jaar
1 per 6 jr
1 per 6 jaar
1 per 6 jaar
1 per 6 jaar
De controles van de prioritaire installaties op legionellapreventie worden in vijf clusters uitgevoerd en zijn onderdeel van de reguliere controle van de drinkwaterbedrijven. Over het jaar verspreid worden de volgende clusters gecontroleerd: Cluster 1: Ziekenhuizen en buitenpoliklinieken.
Pagina 5 van 10
Totaal aantal prioritaire installaties
Justitiële inrichtingen
780
AZC's
Sauna's
98
Politiecellen
Zwembaden
4859 7488 412 1672 393
Chauffeurcafe's
Jachthavens
Campings
B&B
6
Hotels, pensions, bungalowparken
268
Zorginstellingen
Buitenpoliklinieken
Aantal
Ziekenhuizen
Tabel 1. Totaal aantal prioritaire instellingen
De controle van legionellacollectieve drinkwaterinstallaties in 2011 en 2012
Cluster Cluster Cluster Cluster
2: 3: 4: 5:
Hotels, pensions, bungalowparken, B&B’s, campings en chauffeurcafe's. Zwembaden, sauna’s en jachthavens. Justitiële inrichtingen, politiecellen en asielzoekerscentra. Zorginstellingen.
Drinkwaterwet Op 1 juli 2011 is de Drinkwaterwet in werking getreden. De Drinkwaterwet vervangt de Waterleidingwet. Het onder de Drinkwaterwet vallende Drinkwaterbesluit en de Regeling legionellapreventie in drinkwater en warm tapwater bevatten voorschriften voor legionellapreventie. In hoofdlijnen komen deze voorschriften overeen met de voorschriften in de oude regelgeving. Er zijn echter ook een aantal wijzigingen. Zo is als gevolg van de wetswijziging de reikwijdte voor instellingen die aan legionellapreventie moeten voldoen gewijzigd en is de omvang van verschillende prioritaire doelgroepen gewijzigd. In 2012 is de Inspectierichtlijn 1 op basis waarvan de drinkwaterbedrijven hun controletaak uitvoeren aangepast aan de nieuwe situatie.
1
ILT Inspectierichtlijn 2012, uitvoering controles artikel 24 Drinkwaterwet.
Pagina 6 van 10
De controle van legionellacollectieve drinkwaterinstallaties in 2011 en 2012
3 Resultaten
Overzicht van de controles In 2011 en 2012 zijn respectievelijk 2.256 en 2.168 installaties gecontroleerd op de maatregelen voor legionellapreventie. De resultaten van de controles worden uitgedrukt in de scores geen risico, beperkt risico, verhoogd risico of sterk verhoogd risico. Geen risico: In het kader van legionellapreventie wordt aan alle vereisten voldaan. Beperkt risico: Ten aanzien van verplichtingen in het kader van legionellapreventie ontbreken details of zijn incidenteel maatregelen niet uitgevoerd of gemeld. Verhoogd risico: Ten aanzien van verplichtingen in het kader van legionellapreventie zijn documenten onvolledig of verouderd of zijn maatregelen/acties/meldingen deels niet uitgevoerd of gedaan. Sterk verhoogd risico: Ten aanzien van verplichtingen in het kader van legionellapreventie ontbreken documenten of zijn maatregelen/acties/meldingen niet uitgevoerd of gedaan. 3.000 2.621 2.500
2.301
2.256
2.168
2.000 1.500 1.000 500 0 2009
2010
2011
2012
Figuur 1. Aantallen gecontroleerde prioritaire installaties in de periode 2009-2012.
In 2011 is bij 53% van de prioritaire installaties een (sterk) verhoogd risico geconstateerd. In 2012 is dit percentage 48%. Hier is de naleving op het gebied van legionellapreventie onvoldoende.
Figuur 2. Resultaten van basiscontroles bij prioritaire installaties in 2011 en 2012.
Pagina 7 van 10
De controle van legionellacollectieve drinkwaterinstallaties in 2011 en 2012
Installaties met een sterk verhoogd risico worden overgedragen aan de ILT voor verdere afhandeling. Alle installaties met een beperkt of een verhoogd risico worden opnieuw gecontroleerd door het drinkwaterbedrijf. Dit resulteert in een goedkeuring of alsnog een overdracht aan ILT. Overgedragen dossiers In 2011 vertoont 20% (459 installaties) een sterk verhoogd risico op een normoverschrijding voor legionella. In 2012 is dit percentage niet veranderd (het gaat om 427 installaties).
Figuur 3. Aantallen overgedragen dossiers van installaties met sterk verhoogd risico aan ILT in de periode 2009-2012.
Het aantal aan de ILT overgedragen dossiers is ten opzichte van 2009 gedaald, maar het percentage is niet wezenlijk veranderd. Door de ILT zijn in 2011 365 door de drinkwaterbedrijven overgedragen dossiers afgehandeld en in 2012 481 dossiers. Hierbij zijn de dossiers geteld waarvan de afhandeling door de inspectie in het betreffende jaar is gestart. Dit verklaart het verschil met door de drinkwaterbedrijven geregistreerde aantallen. Er is in 2011 bij 106 dossiers en in 2012 bij 87 dossiers een voornemen tot last onder dwangsom aan de eigenaar van de installatie verstuurd. Het aantal dossiers waarbij het voornemen uiteindelijk leidt tot het opleggen van een last onder dwangsom is respectievelijk 11 in 2011 en 12 in 2012. Resultaten per doelgroep In de onderstaande paragrafen zijn de resultaten van de controles van de drinkwaterbedrijven op legionellapreventie per doelgroep beschreven. De resultaten van de controles uit over de periode 2009-2012 zijn weergegeven in de figuur in bijlage A. Zwembaden In 2011 is bij 48% en in 2012 is bij 56% van de zwembaden een (sterk) verhoogd risico geconstateerd. Hier is de naleving op het gebied van legionellapreventie onvoldoende. Sauna’s Het aantal sauna’s dat wordt bezocht is laag, waardoor het beeld van de naleving over de jaren grillig verloopt. In 2011 is bij 73% en in 2012 bij 47% van de sauna’s een (sterk) verhoogd risico geconstateerd. Ziekenhuizen Het aantal ziekenhuizen waar een sterk verhoogd risico is geconstateerd is gedaald
Pagina 8 van 10
De controle van legionellacollectieve drinkwaterinstallaties in 2011 en 2012
van 23% naar 3%. Het aantal controles waarbij geen tekortkomingen is geconstateerd is gestegen van 30% naar 42%. In 2011 is bij 66% en in 2012 is bij 65% van de ziekenhuizen geen of een beperkt risico geconstateerd. Zorginstellingen Bij zorginstellingen zijn de resultaten de afgelopen 4 jaar relatief stabiel. Zowel in 2011 als 2012 is bij 50% van de zorginstellingen een (sterk) verhoogd risico geconstateerd. Hotels Bij de hotels is in 2012 een duidelijke stijging te zien in het aantal controles waar controleurs geen tekortkomingen constateren. In 2011 is bij 65% en in 2012 is bij 51% van de hotels een (sterk) verhoogd risico geconstateerd. Bed & Breakfasts (B&B’s) In 2012 zijn bij B&B’s geen controles uitgevoerd. In 2011 is bij 49% van de B&B’s een (sterk) verhoogd risico geconstateerd. Jachthavens Bij de doelgroep jachthavens neemt het aantal controles waarbij controleurs geen tekortkomingen constateren jaarlijks toe. In 2011 is bij 47% en in 2012 is bij 37% van de jachthavens een (sterk) verhoogd risico geconstateerd. Campings De resultaten van campings schommelen over de afgelopen 4 jaar. In 2011 is bij 49% en in 2012 is bij 44% van de campings een (sterk) verhoogd risico geconstateerd. Justitiële inrichtingen (inclusief AZC’s) Het aantal justitiële inrichtingen dat wordt bezocht is laag, waardoor het beeld van de naleving over de jaren grillig verloopt. In 2011 is bij 76% en in 2012 is bij 72% van de justitiële inrichtingen geen of een beperkt risico geconstateerd. Politiebureaus met cellencomplex Het aantal politiebureaus met cellencomplex dat wordt bezocht is laag, waardoor het beeld van de naleving over de jaren grillig verloopt. In 2011 is bij 63% en in 2012 is bij 75% van de politiebureaus met cellencomplex een (sterk) verhoogd risico geconstateerd.
Pagina 9 van 10
De controle van legionellacollectieve drinkwaterinstallaties in 2011 en 2012
Bijlage A
Resultaten basiscontroles legionella per doelgroep
Pagina 10 van 10
