De kracht van indicatoren Van systeemmanagement tot duurzame veiligheid Ir. Paul Olivier Faculty, Antwerp Management School Vinçotte Group Manager Certification
Drie generaties veiligheid Het nieuwe paradigma : het betrokkenheid paradigma Drie generaties veiligheid Het nieuwe paradigma : het betrokkenheid paradigma
vooruitgang
Betrokkenheid paradigma Systeem paradigma Technisch paradigma tijd
ISO 9001:2008 ISO 14001:2004 OHSAS 18001:2007 Rubriek 4.4.1: Middelen, taakverdeling, verantwoordelijkheid, toerekenbaarheid en bevoegdheid; … directie draagt de eindverantwoordelijkheid voor de arbeidsomstandigheden en het managementsysteem…&… beschikbaarheid van middelen en taakverdeling vast te stellen, verantwoordelijkheden en toerekenbaarheden toe te wijzen, bevoegdheden te delegeren, te documenteren en kenbaar te maken …directieverantwoordelijke…inrichten, implementeren, onderhouden van het systeem...&...prestaties rapporteren aan de directie … alle personeelsleden met mgtverantwoordelijkheid ... moeten betrokkenheid aantonen bij de continue verbetering.. … de personen in de werkomgeving moeten hun verantwoordelijkheid nemen voor aspecten van arbeidsomstandigheden die zij kunnen beheersen,…
Procesbenadering Veiligheid = stelsel van processen of afspraken binnen de organisatie
• • • • • • • • • • • • •
Uitvoeren van participatieve risicoanalyse Kwalificaties opzetten voor veiligheidsfuncties Maandelijkse werkplaatsinspecties uitvoeren Trimestrieel veiligheidsflashes op intranet zetten Ongeval- en incidentenanalyse uitvoeren Instructies opstellen voor veiligheidskritische operaties Schadegevallen registeren en analyseren Jaarlijkse noodplanoefening organiseren Branddetectie-installatie onderhouden en keuren PBMs en CBMs aanschaffen Nieuwe installaties in dienst stellen Onthaal van nieuwe medewerkers …
PDCA Zorgsysteem : 14 systeemelementen •Veiligheidsonthaal organiseren •Infoflashes op intranet •Veiligheidspromotiecampagnes •Toolboxmeetings op de vloer •Middle management meetings veiligheid •Comité meetings Incident Accident Analyse
ACT
Beleid Doelstellingen
Correctieve & preventieve acties
Management Review Measuring & Monitoring
CHECK
PDCA Zorgsysteem 14 Systeemelementen
RIE & Wetgeving Structuur & Middelen Communicatie & participatie
Interne & externe audit Inspectie, keuring & observatie Medische & gezondheidszorg
PLAN
Training & Kwalificatie Informatie & Documentatie Operat.beheersing & noodplanning
DO
Systeemdenken: inbedden in een organisatie Nodige vaardigheden om te sturen
Ondersteunen, rechtvaardigheidsgevoel, waarden, respectvol, kan team samenhouden
ACT CHECK Detailgericht, kritisch, houdt zich aan strikte regels, nauwgezet
Kennisbank, complexiteit Toekomstgericht, kent veel mensen, overtuigen, communicator, conceptueel
PLAN DO Analytisch, gaat van taak naar taak, beslist snel, resultaatgericht, houdt van schema’s, efficiënt, tijdsbewust
Vergunningen, procedures en instructies
verkoop
opslag
onderhoud
productie
aankoop
administratie
Vergunningen, procedures en instructies
Invoeren en onderhouden van maatregelen om tot aanvaardbaar risico te komen
Incidenten en accidenten zijn het noodsituaties gevolg van “fouten en overtredingen”
Vergunningen, procedures en instructies
verkoop
opslag
onderhoud
productie
aankoop
administratie
Vergunningen, procedures en zijn instructies • Regels onwerkbaar
Invoeren en onderhouden van maatregelen om tot aanvaardbaar risico te komen
Incidenten en accidenten zijn het gevolg van “fouten en overtredingen” noodsituaties
• Regels zijn niet beschikbaar • Regels zijn niet verspreid of uitgelegd • Regels uitgelegd maar niet begrepen • Iedereen overtreedt de regels • Niemand houdt toezicht op de regels
Project management - De γ organisaties Aktie plan 3 : invoeren van PBM’s Aktie plan 2 : invoeren van nieuwe brandblussers Aktie plan 1 : invoeren van veiligheidsinstructie
WAT
WIE
WAARMEE
WANNEER
Jaaraktieplannen Vijfjaarlijksaktieplan
Systeemmanagement - De β organisaties Dynamisch risicobeheersingsysteem Incident Accident Analyse
ACT
Beleid Doelstellingen Correctieve & preventieve acties
Management Review Measuring & Monitoring
CHECK
RIE & Wetgeving Structuur & Middelen Communicatie & participatie
Interne & externe audit Inspectie, keuring & observatie Medische & gezondheidszorg
PLAN
Training & Kwalificatie Informatie & Documentatie Operat.beheersing & noodplanning
DO
Prestatiemanagement - De α organisaties
Bestaansreden: voor wie en waarom
Mission
Geeft richting op lange termijn via waarden
Verzameling procedures legt de
Policy
onderlinge werkingsafspraken vast Sturen via boordtabellen, Indicatoren en streefwaarden
System Veiligheid is strategisch Systemen, processen en indicatoren om: •resultaten te volgen: feedback •prestaties te stuwen: feedforward
Processes KPI’s Targets
VEILIGHEIDSBOORDTABEL EENHEID 1 P1 P2 P3 A1 A2 A3 D1 D2
Mediaan Meetwaarde 1° Gemiddelde 2009 Bedrijfsboordtabel trimester 2010 waarde 2009 veiligheidsdoelstellingen 9,8 10 9,8 RIE 's & nieuwe werkposten 7,3 8,5 8,3 jobdescripties & veilghdsfuncties 8,7 9,8 9,2 accident analyses & accidenten 6,2 7,1 6,8 corr & prev maatregelen 6,2 7,3 6,8 mgt reviews 9,1 10 stressonderzoeken 6,2 6,2 Streefwaarden noodoefeningen 8,3 8,3 Meetwaarden8,7
D3
kwalificaties
D4
toolboxen informatie &
Boordtabellen
7,9
8,3
Reload 6,7 of the matrix 7,9
7,3 7,3
Prestatie Piramide Prestatie Piramide
Level I Resultaat indicatoren Level II Systeem indicatoren
Level III Operationele indicatoren
I. Veiligheidsresultaten
Act
II. Veiligheid zorgsysteem
Plan
Check Do
III. Operationele veiligheid
Resultaatindicatoren INDICATOR
Resultaat gebied
#Dodelijke ongevallen eigen werknemers # Dodelijke ongevallen contractors
Veiligheid
#Dodelijke arbeidsongevallen interims Frequentiegraad van eigen werknemers Frequentiegraad van contractors Prestatie Piramide
Level I Resultaat indicatoren Level II Systeem indicatoren Level III Operationele indicatoren
Frequentiegraad van interims Ernstgraad eigen werknemers Ernstgraad derden Ernstgraad interims
I. Veiligheidsresultaten
Act
II. Veiligheid zorgsysteem
Plan
Check Do
III. Operationele veiligheid
# Schadegevallen / jaar # Incidenten /jaar # Bijna ongevallen /jaar Jaarlijkse premie arbeidsongevallen Jaarlijkse premie schadegevallen # dagen zonder ongeval # wegwerkongevallen andere...
Streef
Meet
Resultaatindicatoren Resultaatgebied
Gezondheid
(eventueel uitsplitsen naar eigen werknemers, contractors, interims) Prestatie Piramide
Level I Resultaat indicatoren Level II Systeem indicatoren Level III Operationele indicatoren
I. Veiligheidsresultaten
Act
II. Veiligheid zorgsysteem
Plan
Check Do
III. Operationele veiligheid
INDICATOR # EHBO verzorgingen /jaar # aangevraagde en erkende beroepsziekten # ziektedagen per jaar # dagen werkverlet / jaar # gezondheidsklachten bij arbeidsgeneeskundige dienst graad van absenteïsme Body Mass Index (BMI) % spontaan aangevraagde medische onderzoeken andere...
Streef
Meet
Systeem indicatoren SYSTEEM ELEMENT
Training & kwalificatie
Prestatie Piramide
Level I Resultaat indicatoren Level II Systeem indicatoren Level III Operationele indicatoren
I. Veiligheidsresultaten
Act
II. Veiligheid zorgsysteem
Plan
Check Do
III. Operationele veiligheid
PROCES
INDICATOR
STREEFWAARDE
Bij aanwerving van nieuwe werknemers de veiligheidsregels en procedures uiteenzetten
# introductie gesprekken / # nieuwkomers
100 %
De werknemers de basisopleiding operationele veiligheid geven na hun proefperiode
# basisopleidinge n/# ingeschreven werknemers
100 %
Jaarlijks alle medewerkers een opfrissing geven van de basisveiligheidsregels
#opfrissingen / # medewerkers
80 %
De werknemer de aangepaste veiligheidsopleiding geven bij overgang naar een nieuwe functie
# specialisatie opleidingen / # gepromoveerde werknemers
70 %
De nieuwkomers laten begeleiden door een peter en kwalificeren voor kritische taken
# gekwalificeerde n/ # nieuwkomers voor kritische taken
100 %
Systeem indicatoren SYSTEEM ELEMENT
Interne & Externe Audit
PROCES
INDICATOR
STREEFWAARDE
Jaarlijks alle processen intern auditeren door intern gekwalificeerde auditoren
# geauditeerde processen / # processen
100 %
Jaarlijks alle processen extern auditeren door een certificatie instelling
1/ jaar externe audits uitgevoerd
100 %
Driejaarlijks een benchmark audit laten uitvoeren door het moederbedrijf
1/3 jaar uitgevoerd
100 %
Prestatie Piramide
Level I Resultaat indicatoren Level II Systeem indicatoren Level III Operationele indicatoren
I. Veiligheidsresultaten
Act
II. Veiligheid zorgsysteem
Plan
Check Do
III. Operationele veiligheid
Operationele indicatoren Actieplannen
Indicator
Streef waarde
Meet waarde
Kleur code
Uitvoeren van ATEX zonering
% uitgevoerd
100%
10%
NOK
Aanbrengen van nood en veiligheidsverlichting en pictogrammen
% aangebracht
100%
70%
OK
Aanbrengen van noodstoppen en veiligheidsbarrières
% uitgevoerd
100%
50%
+/-
Aanpassen machines aan richtlijn arbeidsmiddelen
% uitgevoerd
10%
NOK
Aanpassen van opslag gevaarlijke stoffen
% uitgevoerd Systeem
50%
+/-
Prestatie Piramide
Level I Resultaat indicatoren
Level II
indicatoren
Level III Operationele indicatoren
100% I. Veiligheidsresultaten
II. Veiligheid 100%
Act
Plan
zorgsysteem
Check
Do
III. Operationele veiligheid
SCA Eenheid 1
RESULTATENBOORDTABEL WELZIJN
Resultaat gebied
Resultaatindicatoren
Veiligheid
SCA 001
Frequentiegraad
SCA 002
Ernstgraad
SCA 003
Globale ernstgraad
SCA 004
Wegwerkongevallen
SCA 005
Absenteïsme
SCA 006
BMI
SCA 007
Beroepsziekten
SCA 008
Werkdruk (Wd)
SCA 009
Stressklachten
SCA 0010
Systeem Klachten ongewenst gedrag
SCA 0011
WRMSD
SCA 0012
Ergonomische klachten
SCA 001
Geluidbescherming
SCA 0013 SCA 0014
Ademhalings bescherming Chemische producten
Verfraaiing
SCA 0015
Orde en netheid
Leefmilieu
SCA 0016
Extern lawaaioverlast
Gezondheid
Psycho Sociaal
Ergonomie
Hygiëne
SCA
Evolutie
Prestatie Piramide
Level I Resultaat indicatoren Level II
indicatoren
Level III Operationele indicatoren
(Lagging) Kleurencodes groen= beter dan vorig jaar blauw = idem als vorig jaar rood = slechter dan vorig jaar
I. Veiligheidsresultaten
Act
II. Veiligheid zorgsysteem
Plan
Check Do
III. Operationele veiligheid
SPI Eenheid 1 Wetgeving 10 Incid en… 8 RIE's 6 Corr en… Veilighds… 4 2 0 Medisch… Veilighdk…
Prestatie Piramide
Inspecties
Level II Systeem indicatoren Level III Operationele indicatoren
SPI (Leading)
2008 2009
Interne… Level I Resultaat indicatoren
2007
I. Veiligheidsresultaten
Act
II. Veiligheid
Veilighds … Noodoef…
Boordtabel Eenheid 1 Plan
Check Do
zorgsysteem
2007
2008
2009
Wetgeving
3,5
4,5
7,2
III. Operationele SPI veiligheid 002 Plan
RIE's
7,1
5,5
6,5
SPI 003
Do
Veilighdsonthaal
8,2
7,2
7,2
SPI 004
Do
Veilighdkringen
7,5
6,5
7,5
SPI 005
Do
Veilighds opleiding
5,5
3,7
4
SPI 006
Do
Noodoefeningen
4,5
4
5,5
SPI 007
Check
Inspecties
6
5,5
6,2
SPI 008
Check
Interne audits
7,5
6,2
7
SPI 009
Check
Medisch toezicht
7,5
7
7,8
SPI 010
Act
Corr en prev maatregelen
7
7,8
7
SPI 011
Act
Incid en accid analyse
10
8,5
8,5
6,4
6,0
6,7
SPI 001
Plan
Gemiddelden
Numerieke beoordeling van indicatoren Resultaatindicator: wegwerkongevallen Aantal wegwerkongevallen x 1.000.000 Ww = ____________________________________ Totaal aantal gereden km Resultaatindicator: absenteïsme
Aantal dagen afwezigheid A = __________________________________ x 100% Totaal aantal theoretisch beschouwde dagen
Resultaatindicator: werkdruk Wd =
Resultaatindicator: WRMSD
WRMSD – Frequentiegraad (Incident Rate)
WRMSD – (Prevalence Rate) PR=
IR=
Opstellen van indicatorbladen Indicator
Noodoefeningen
Level Indicator
Proces
Uitvoeren van jaarlijkse noodoefening
Proces owner:
Doelstelling proces
Paraatheid van bedrijf verzekeren door het uitvoeren van jaarlijkse noodoefening voor elke afdeling van het bedrijf volgens een passend scenario, met verslaggeving waarin het verloop van de oefening wordt geëvalueerd met reacties van alle deelnemende partijen
Definitie indicator
Het aantal oefeningen dat in het kalenderjaar zijn doorgegaan conform de noodoefeningprocedure
Wijze van meting
Op basis van het aantal conforme verslagen van noodoefeningen
Numerieke beoordeling
Uitgedrukt in %
Streefwaarde
meer dan 30 % van de vereiste oefeningen gingen door
Periodiciteit meting:
Systeem 3 compone nt:
van 1/ jaar
meer dan 65 % van de vereiste oefeningen gingen door meer dan 85 % van de vereiste oefeningen gingen door Bijzonderheden:
Ingeval van ploegensysteem moeten de oefeningen voor elke ploeg uitgevoerd worden. Dit betekent dat voor 2 ploegensysteem er jaarlijks 2 oefeningen moeten gebeuren
Bedrijfsmomentum: De α organisaties
Bedrijfsmomentum Mobiliserende energie van een organisatie
Bedrijfsenergie Visionair leiderschap Authenticiteit van leiding Maturiteit van medewerkers Connectie met omgeving Oorspronkelijke inspiratie
Level I
Level II
I. Welzijnsresultaten
II. Zorgsysteem
Level III III. Operationele veiligheid
“Zero is not a number, it’s a vision”
Act
Plan
Check Do