De kosten en baten van preventie Prof. Dr. Lieven Annemans Ghent University, Brussels University
[email protected] [email protected]
April 2014
1
Reactie van de overheden op de crisis Jaarlijkse groeicijfers vd gezondheidssector in diverse landen, excl. inflatie
OECD health at a glance 2013
2
En sowieso al te weinig geld voor preventie!
% of the total healthcare expenditure spent on prevention (EU 27)
3
Wat moet het doel zijn van een gezondheidsbeleid? “The primary goal of health (care) policy is to maximize the health of the population within the limits of the available resources, and within an ethical framework built on equity and solidarity principles”. Report of the Belgian EU Presidency, adopted by the EU Council of Ministers of Health in Dec 2010
4
Wat betekent dit voor investeringen in gezondheid? “We need to stimulate and make available those health interventions that offer a health benefit at an acceptable cost ( are cost-effective), and fill unmet medical needs” - OECD 2003 - Report of the Belgian EU Presidency, adopted by the EU Council of Ministers of Health in Dec 2010
5
Cost
Kosten-effectiviteit! Not C-EFF “intervention”
C-EFF
Current care
dominant
Health effect (QALYs)
6
QALY = Quality Adjusted Life Years INDEX (“utility level”) Perfect health
1
0.6
0.5
+5
+2 10
Death
2.5
0
20 Annemans L. Health economics for non-health economists, academia press 2008
25
TIME 7
Enkele voorbeelden: “league table” Treatment Cardiac rehabilitation and prevention program
Cost per QALY gained (€) dominant
Smoking cessation – physician counseling
2,000
Cholesterol lowering drugs in secondary prevention
5,000
Total Hip Replacement
8,000
AIDS drug cocktails
14,000
New drugs for MS
35,000
Vaccinating girls against HPV (cervical cancer)
33,000
Kidney dialysis
50,000
Annual mammography for women aged 70+
70,000
Exercise ECG for asymptomatic men aged 40 years
95,000
Annual CT scan of former heavy smokers to detect lung cancer
1,000,000
Different sources, all data in Euro
8
Algemene aanpak gezondheidseconomische studie program
program
Adapted from Hagberg, 2005
Voorbeeld: valpreventie (Noorwegen)
+/- 320 euro) Hektoen et al. Scandinavian Journal of Public Health, 2009; 37: 584–589
The reduction in healthcare cost per individual for treating fallrelated injuries is 1.85 times higher than the cost of implementing a fall prevention programme for [frail] women aged 80 years living at home. 10
The mean difference in NHS and personal social service costs between the groups was £-1,551 per patient over 1 year (95% CI: £-5,932 to £2,829) comparing the intervention and control groups. The intervention patients experienced on average 5.34 fewer falls over 12 months (95% CI: −7.06 to −3.62). The mean difference in QALYs was 0.070 (95% CI: −0.010 to 0.150) in favour of the intervention group.
11
Valpreventie bij iedereen? Een ander verhaal
Australia, 2012; general population >65 yr
Resultaten in kost per QALY
‘grenswaarde’ in Australië: +/- 50,000 $ per QALY
Wat hebben we geleerd (1)? • De kosten en baten van preventie hangen af van de doelgroep. Meestal leidt een hoger risico tot een betere kosten-effectiviteit • Het levend grillen van kreeften is barbaars. Foei Piet!
14
VOORBEELD: prevention of obesity in primary schools Per 1000 kinderen
Programma vs “niets doen”
Investering
QALYs
Cost/ QALY
€ 77000
18.75
€4102
Brown, International Journal of Behavioral Nutrition and Physical Activity 2007, 4:47
15
Lange termijn predicties!
Brown et al. International Journal of Behavioral Nutrition and Physical Activity 2007, 4:47
Voorbeeld: Kilootje minder coach Stap 1: Belangrijkste resultaten KMC o BMI = - 0.94 o fruit/groenten per dag = 2.3 o matig/intensieve lichaamsbeweging per week = 77 Minuten
17
Netto kosten over een periode van 20 jaar (1000 mannen) 40,000 € 20,000 € - € 0 -20,000 €
-40,000 € -60,000 € -80,000 € -100,000 € -120,000 €
-140,000 €
2
4
6
8
10
12
14
16
18
20
Netto kosten over een periode van 20 jaar (1000 vrouwen) 40,000 €
20,000 €
- € 0 -20,000 €
-40,000 €
-60,000 €
-80,000 €
2
4
6
8
10
12
14
16
18
20
Wat hebben we geleerd (2)? • De baten van preventie doen zich vaak op zeer lange termijn voor • Zelfs een ‘dominant’ resultaat levert niet meteen wild politiek enthousiasme op.
20
Voorbeeld: screenen dikkedarmkanker (per 1000) Systematisch literatuuroverzicht naar aanleiding van gezondheidsconf. 2013
€ 1,200
iF/1y; 50-75; (2)+++
€ 1,000
€ 800 iF/1y 45-80 (6)++
€ 600
iF/1y; 50-75 (3) +
€ 400
iF/2y, 50-75 (4)+/-
iF/2y; iF/2y; 50-74 (5) 50-75 (3) + ++
€ 200
iF/2y; 55-69 (6)++
iF/2y; 50-80 (6) ++
iF/2y, 55-75 (6)++
€0 0
20
40
60
80
QALY
100
120
Vaststellingen dikkedarmkankerscreening • Tweejaarlijkse iFOBT-test = meest kosteneffectief • Leeftijd 50-75 jaar • Meest kosteneffectieve drempelwaarde is 75-93 ng/ml • Resultaten verder beïnvloed door: Kost van de screening test Participatiegraad Screeningsmodaliteiten - leeftijd, cut off, frequentie, … Praktische haalbaarheid voor het gezondheidszorgsysteem - bv. meer doorverwijzingen, overbehandeling, wachttijden, … Wijze van oproepen (in de gez. econ. studies)
• Psychologische of fysieke nadelen van kankerscreening Angst voor vals-positieven Vals-positieven en overbehandeling Wachttijden Darmperforatie en –bloeding (DD)
• Menselijke factor!
Wat hebben we geleerd (3)? • Talrijke factoren beïnvloeden het uiteindelijke resultaat • Menselijke factor vaak cruciaal • Belangrijk om te blijven evalueren en zichzelf in vraag te stellen
23
24
PIJLER 4: meer geld voor preventie + 250 miljoen euro
25
Voorbeeld: gezonde voeding promoten bij mensen uit een lage socio-economische klasse Per 1000 personen Programma vs “niets doen”
Investering
QALYs
Cost/ QALY
€ 660000
43
€15349
Dollahite, J Nutr Educ Behav. 2008;40:134-143
26
Overview van interventies voor lichaamsbeweging Meestal (maar niet altijd) goed!!
Garret et al, British Journal of General Practice, March 2011
Wat hebben we geleerd (4)? • ‘gemeenschapsprogramma’s vaak kosteneffectief • Kosteneffectiviteit van preventie bij mensen uit lagere socio-economische klasse vaak slechter • Maar moeten we het daarvoor laten vallen? Er is meer dan enkel kosteneffectiviteit! • PLUS: belang van facettenbeleid
28
Allerlaatste opmerking: Masterproef Tine Barbe Percentage Vlaamse/Waalse gemeentes dat nul, één, twee of drie initiatieven inzake gezonde voeding en lichaamsbeweging heeft georganiseerd
Vlaanderen Wallonië Totaal aantal gemeentes
177
45
0 initiatieven
5,1%
33,4%
Exact 1 initiatief
4,4%
11,1%
Exact 2 initiatieven
13,0%
11,1%
3 initiatieven of meer
77,5%
44,4%
Presented at ISPOR Paris, 2010
Bespreking en aanbevelingen • In het gezondheidsbeleid moet men steeds kosten en gezondheidseffecten afwegen • Gezondheidsbaten hebben een economische waarde. • Preventieve programma’s zijn niet altijd kosten-effectief • Sterke invloed van de exacte modaliteiten van de interventie en van de doelgroep • In een ideale wereld zijn er meer middelen om aan kosteneffectieve preventie te doen, die dan (grotendeels) terugvloeien via minder zorguitgaven en leiden tot meer QALYs • In een ideale wereld worden de modaliteiten voor optimale preventie vastgelegd via lessen die men trekt uit positieve en minder positieve internationale studies én uit eigen projecten. • Stem bij de verkiezingen op een partij die gezondheid vooropstelt en wil investeren in preventie. 30
De kosten en baten van preventie Prof. Dr. Lieven Annemans Ghent University, Brussels University
[email protected] [email protected]
April 2014
31
