9e jaargang december 2006
pensioenfonds stork
de kern 125 jaar pensioen bij Stork
In 1881 kreeg Stork als een van de eerste ondernemingen in Nederland een eigen
pensioenfonds. Nu, 125 jaar, twee wereldoorlogen, vele fusies en sociale omwentelingen later, hebben we nog steeds een eigen pensioenfonds. Wij vieren het met dit jubileumnummer van De Kern.
Jan van Zwet (98) en de brug bij Nijmegen: ‘Als ik erover heen kom, ga ik nog altijd even rechtop zitten.’ Maarten Schönfeld: Het mooiste pensioensysteem ter wereld
100 jaar en op de wachtlijst voor een gehoorapparaat Langer doorwerken? Een discussie over de toekomst van ons pensioen
Ik zou wel een paar maanden per jaar in ZuidFrankrijk willen wonen Dertigers over hun pensioen
vooraf – 125 jaar pensioen bij stork
De mening van… Maarten Schönfeld Wereldpensioen Het is bijzonder dat er in 1881 in Hengelo iemand rondliep die vond dat er een oudedagsvoorziening moest komen voor mensen bij de Machinefabriek van Gebr. Stork & Co. Dat deed hij niet alleen uit zorg voor zijn werknemers, maar zeker ook uit ondernemingsbelang. Hij wilde de mensen binden aan Stork. Het leidde tot één van de eerste werkliedenpensioenfondsen in Nederland. Het is in dit jubileumjaar verheugend om te kunnen constateren dat ons pensioenfonds er weer een stuk beter voorstaat. Na het inzakken van de aandelenmarkten rond 2002 was ons fonds, net als vele andere pensioenfondsen in Nederland in zwaar weer terecht gekomen. De financiële speklaag van het fonds was verdwenen en we moesten vaststellen dat we jarenlang op te grote voet hadden geleefd. Voor het broodnodige herstel hebben wij van iedereen offers moeten vragen. Dat betekende een hogere pensioenpremie en vooral ook: korting op de indexatie, het waardevast houden van de pensioenen. Maar het is allemaal niet voor niets geweest. Het pensioenfonds is financieel weer gezonder, en dat is in ieders belang.
ons internationaal uit de markt. Daarmee zouden we een tijdbom leggen onder de machine – de Nederlandse economie – waarmee al die pensioenen verdiend worden. Het is bemoedigend dat alle partijen, of het nu vakbonden zijn of politieke partijen, het eens zijn over de noodzaak van verandering. Maar het gaat langzaam. Ik denk zelf dat er nauwelijks ontkomen aan is dat we op den duur langer doorwerken. De daadwerkelijke pensioenleeftijd zal opschuiven naar 65 jaar, en mogelijk kunnen mensen zelfs daarna nog doorwerken. En dan ons eigen pensioenfonds. Op dit moment hebben we een relatief hoge pensioenpremie bij Stork. Maar wij zijn erop uit weer aan de goede kant van de streep te komen. Doe je het goed, dan kan een eigen pensioenfonds een instrument zijn om je positief te onderscheiden in de arbeidsmarkt en mensen aan je te binden, zoals dat ook al in 1881 gold. Drs J.C.M. Schönfeld is voorzitter van het Bestuur van Pensioenfonds Stork. Daarnaast is hij cfo en vice-voorzitter van de Raad van Bestuur van Stork
Ondertussen staan wij wel voor nieuwe uitdagingen. In 2007
D
wordt de nieuwe pensioenwet ingevoerd. Tegelijkertijd
eze foto komt uit de schitterende Fotocollectie Stork, die wordt beheerd door het Historisch Centrum Overijssel. De omschrijving luidt: Het uitdelen van een loon- of bonuszakje, 1950-1960. Maar wat
is hier nu precies aan de hand? Is dit werkelijk een Stork-werknemer die zijn loon komt ophalen? Of is de op zijn zondags geklede heer daar toch net iets te oud voor en zien we hier een gepensioneerde die zijn pensioen of een kerstbonus komt incasseren? Wie het weet mag het zeggen.
worden ons scherpere eisen opgelegd voor het financieel zekerstellen van de pensioenen. Ik heb daar wel een zorg bij. Natuurlijk zijn buffers belangrijk om je tegen risico’s in te dekken. Maar wij worden gedwongen ons beleid meer en meer te richten op de korte termijn: vandaag voldoende buffers. En pensioenen opbouwen, dat is een kwestie van juist heel lange adem, waarbij je je niet gek moet laten maken door tussentijdse fluctuaties van rente
Hoe dan ook, wij vonden deze foto een passend begin van dit jubileumnummer van De Kern. In 1881 kreeg Stork als één van de eerste ondernemingen in Nederland een eigen pensioenfonds. En nu, 125 jaar, twee wereldoorlogen, vele fusies en sociale omwentelingen later, hebben we dat nog steeds. De naam van het pensioenfonds is in de tussentijd heel wat keren veranderd, maar we doen nog steeds wat men zich 125 jaar geleden heeft voorgenomen: zorgen voor een financieel gezonde oudedag voor de medewerkers.
of beurskoersen. communicatie van pensioenfondsen. Wij leven in een tijd van transparantie: vertellen wat je doet en waarom je het doet. Dat doen wij graag. Onlangs heeft u van ons een brochure ontvangen over de nieuwe pensioenregemet De Kern, ons informatiebulletin. Om pensioen is nu eenmaal veel te doen, en dat zal voorlopig
Pensioenfonds Stork Gerard Rutten, directeur
wel zo blijven. Bijna nergens ter wereld is het pensioen zo goed geregeld als in Nederland, maar er zitten grenzen aan ons systeem. Wij
Wilt u meer historische Stork-foto’s zien? Dat kan. De Fotocollectie Stork 1868-
leven met zijn allen een
1968 is toegankelijk via de website www.geheugenvannederland.nl en via
stuk langer dan vroeger, maar werken niet langer.
www.historischcentrumoverijssel.nl Tot 7 januari 2007 is er in het Historisch
Dat kost geld. En we mogen
Centrum Overijssel in Zwolle een fototentoonstelling over de geschiedenis van
het pensioen als deel van
Stork. Van harte aanbevolen!
Hoe lang leefden wij?
In 1881 had een pasgeboren baby een levenverwachting van 40 jaar. Inmiddels is dat zo goed als verdubbeld en worden
Een goede zaak is dat er meer eisen worden gesteld aan de
ling. En natuurlijk gaan wij ook door
Dat willen we graag vieren met deze speciale jubileumeditie van De Kern. Veel leesplezier.
1881-2006
de loonkosten niet te duur maken, want dan prijzen we
we gemiddeld zo’n 80 jaar. De levensverwachting van pasgeborenen werd vanzelfsprekend sterk beïnvloed door de hoge sterfte onder zuigelingen en kinderen. In 1881 stierven nog ruim 200 van de 1000 levend geboren zuigelingen, nu minder dan 10. Had je als 19de-eeuwer de kinderjaren eenmaal overleefd, dan zag het er al weer een stuk zonniger uit. Als je in 1881 eenmaal de 65 jaar had bereikt, dan had je een levensverwachting van nog zo’n 10 jaar. Tegenwoordig is dat dik 15 jaar voor mannen en bijna 20 jaar voor vrouwen. Mensen genieten tegenwoordig dus gemiddeld anderhalf tot twee keer zo lang van hun pensioen als in 1881. Met deze spectaculaire ontwikkeling moeten pensioenfondsen in de kostprijs van de pensioenen natuurlijk rekening houden. Hoe langer het pensioen moet worden uitbetaald, hoe duurder het is. Voorlopig vlakt de trend nog niet af: al 160 jaar neemt de levensverwachting ieder decennium met 2,3 jaar toe.
de kern 3
vooraf – 125 jaar pensioen bij stork
De mening van… Maarten Schönfeld Wereldpensioen Het is bijzonder dat er in 1881 in Hengelo iemand rondliep die vond dat er een oudedagsvoorziening moest komen voor mensen bij de Machinefabriek van Gebr. Stork & Co. Dat deed hij niet alleen uit zorg voor zijn werknemers, maar zeker ook uit ondernemingsbelang. Hij wilde de mensen binden aan Stork. Het leidde tot één van de eerste werkliedenpensioenfondsen in Nederland. Het is in dit jubileumjaar verheugend om te kunnen constateren dat ons pensioenfonds er weer een stuk beter voorstaat. Na het inzakken van de aandelenmarkten rond 2002 was ons fonds, net als vele andere pensioenfondsen in Nederland in zwaar weer terecht gekomen. De financiële speklaag van het fonds was verdwenen en we moesten vaststellen dat we jarenlang op te grote voet hadden geleefd. Voor het broodnodige herstel hebben wij van iedereen offers moeten vragen. Dat betekende een hogere pensioenpremie en vooral ook: korting op de indexatie, het waardevast houden van de pensioenen. Maar het is allemaal niet voor niets geweest. Het pensioenfonds is financieel weer gezonder, en dat is in ieders belang.
ons internationaal uit de markt. Daarmee zouden we een tijdbom leggen onder de machine – de Nederlandse economie – waarmee al die pensioenen verdiend worden. Het is bemoedigend dat alle partijen, of het nu vakbonden zijn of politieke partijen, het eens zijn over de noodzaak van verandering. Maar het gaat langzaam. Ik denk zelf dat er nauwelijks ontkomen aan is dat we op den duur langer doorwerken. De daadwerkelijke pensioenleeftijd zal opschuiven naar 65 jaar, en mogelijk kunnen mensen zelfs daarna nog doorwerken. En dan ons eigen pensioenfonds. Op dit moment hebben we een relatief hoge pensioenpremie bij Stork. Maar wij zijn erop uit weer aan de goede kant van de streep te komen. Doe je het goed, dan kan een eigen pensioenfonds een instrument zijn om je positief te onderscheiden in de arbeidsmarkt en mensen aan je te binden, zoals dat ook al in 1881 gold. Drs J.C.M. Schönfeld is voorzitter van het Bestuur van Pensioenfonds Stork. Daarnaast is hij cfo en vice-voorzitter van de Raad van Bestuur van Stork
Ondertussen staan wij wel voor nieuwe uitdagingen. In 2007
D
wordt de nieuwe pensioenwet ingevoerd. Tegelijkertijd
eze foto komt uit de schitterende Fotocollectie Stork, die wordt beheerd door het Historisch Centrum Overijssel. De omschrijving luidt: Het uitdelen van een loon- of bonuszakje, 1950-1960. Maar wat
is hier nu precies aan de hand? Is dit werkelijk een Stork-werknemer die zijn loon komt ophalen? Of is de op zijn zondags geklede heer daar toch net iets te oud voor en zien we hier een gepensioneerde die zijn pensioen of een kerstbonus komt incasseren? Wie het weet mag het zeggen.
worden ons scherpere eisen opgelegd voor het financieel zekerstellen van de pensioenen. Ik heb daar wel een zorg bij. Natuurlijk zijn buffers belangrijk om je tegen risico’s in te dekken. Maar wij worden gedwongen ons beleid meer en meer te richten op de korte termijn: vandaag voldoende buffers. En pensioenen opbouwen, dat is een kwestie van juist heel lange adem, waarbij je je niet gek moet laten maken door tussentijdse fluctuaties van rente
Hoe dan ook, wij vonden deze foto een passend begin van dit jubileumnummer van De Kern. In 1881 kreeg Stork als één van de eerste ondernemingen in Nederland een eigen pensioenfonds. En nu, 125 jaar, twee wereldoorlogen, vele fusies en sociale omwentelingen later, hebben we dat nog steeds. De naam van het pensioenfonds is in de tussentijd heel wat keren veranderd, maar we doen nog steeds wat men zich 125 jaar geleden heeft voorgenomen: zorgen voor een financieel gezonde oudedag voor de medewerkers.
of beurskoersen. communicatie van pensioenfondsen. Wij leven in een tijd van transparantie: vertellen wat je doet en waarom je het doet. Dat doen wij graag. Onlangs heeft u van ons een brochure ontvangen over de nieuwe pensioenregemet De Kern, ons informatiebulletin. Om pensioen is nu eenmaal veel te doen, en dat zal voorlopig
Pensioenfonds Stork Gerard Rutten, directeur
wel zo blijven. Bijna nergens ter wereld is het pensioen zo goed geregeld als in Nederland, maar er zitten grenzen aan ons systeem. Wij
Wilt u meer historische Stork-foto’s zien? Dat kan. De Fotocollectie Stork 1868-
leven met zijn allen een
1968 is toegankelijk via de website www.geheugenvannederland.nl en via
stuk langer dan vroeger, maar werken niet langer.
www.historischcentrumoverijssel.nl Tot 7 januari 2007 is er in het Historisch
Dat kost geld. En we mogen
Centrum Overijssel in Zwolle een fototentoonstelling over de geschiedenis van
het pensioen als deel van
Stork. Van harte aanbevolen!
Hoe lang leefden wij?
In 1881 had een pasgeboren baby een levenverwachting van 40 jaar. Inmiddels is dat zo goed als verdubbeld en worden
Een goede zaak is dat er meer eisen worden gesteld aan de
ling. En natuurlijk gaan wij ook door
Dat willen we graag vieren met deze speciale jubileumeditie van De Kern. Veel leesplezier.
1881-2006
de loonkosten niet te duur maken, want dan prijzen we
we gemiddeld zo’n 80 jaar. De levensverwachting van pasgeborenen werd vanzelfsprekend sterk beïnvloed door de hoge sterfte onder zuigelingen en kinderen. In 1881 stierven nog ruim 200 van de 1000 levend geboren zuigelingen, nu minder dan 10. Had je als 19de-eeuwer de kinderjaren eenmaal overleefd, dan zag het er al weer een stuk zonniger uit. Als je in 1881 eenmaal de 65 jaar had bereikt, dan had je een levensverwachting van nog zo’n 10 jaar. Tegenwoordig is dat dik 15 jaar voor mannen en bijna 20 jaar voor vrouwen. Mensen genieten tegenwoordig dus gemiddeld anderhalf tot twee keer zo lang van hun pensioen als in 1881. Met deze spectaculaire ontwikkeling moeten pensioenfondsen in de kostprijs van de pensioenen natuurlijk rekening houden. Hoe langer het pensioen moet worden uitbetaald, hoe duurder het is. Voorlopig vlakt de trend nog niet af: al 160 jaar neemt de levensverwachting ieder decennium met 2,3 jaar toe.
de kern 3
pensioenfonds stork
pensioenfonds stork
Het (bijna) oudste pensioenfonds van Nederland
een wijze raad va n c . t. stor k De vijfde aandeelhoudersvergadering van het pensioenfonds viel samen met het 50-jarige jubileum van Charles Theodoor Stork als fabrikant. C.T. Stork (1822- 1895) zag de oplossing van het ‘sociale conflict’, anders dan de sociaal-democraten, in een goede samenwerking tussen kapitaal en arbeid. In zijn feestrede toonde hij omstandig aan hoe de levensomstandigheden van werklieden de laatste vijftig jaar waren verbeterd. Hij liet niet na te benadrukken hoe groot de rol van investeerders was geweest voor zijn succes als ondernemer. Daarom wilde hij in plaats van de sinds Karl Marx zo populair geworden leuze ‘Weg met het kapitaal’ liever spreken van ‘Leve het kapitaal’. Tot slot had Stork ook nog een wijze les voor zijn toehoorders. ‘Nu wil ik u den raad geven, dien mijn vader mij gaf, toen ik voor vijftig jaar mijn zaak begon. “Jongen, zei hij, gij zult veel menschen ontmoeten in uw leven, die het beter hebben dan gij. Vergelijk nooit uw lot met het hunne, maar vergelijk uw eigen bestaan met dat van hen, die het minder goed hebben dan gij en gij zult tevreden en daardoor gelukkig zijn.” Ik heb mij aan dien raad gehouden en druk u allen op het hart, dien te volgen en dien ook in te prenten aan uw kinderen, opdat zij gelukkige menschen worden.’
schoolde arbeiders. Die waren er genoeg en bovendien
Er was sinds 1895 ook een invalidenpensioen en een
makkelijk vervangbaar. Bij Stork had men geschoold
weduwen- en wezenpensioen geregeld. Weduwen kre-
personeel nodig, vaklieden. Bovendien handelde
gen minimaal 3 gulden 50 per week als hun man door
Stork al snel over de grenzen, dus talenkennis was
een ongeval was overleden en in andere gevallen 2
ook niet weg. Goed geschoold personeel was schaars,
gulden. Dat lijkt weinig, maar een sjouwer verdiende
zeker in Twente. Dus moest Stork ze zelf opleiden of uit
in die tijd bij Stork nog geen 10 gulden per week en het
de rest van Nederland naar Hengelo halen. Dat alles
hoogste uurloon bedroeg ongeveer 25 cent.
vereiste aanzienlijke investeringen, en dus was het van
Een enorme stap voorwaarts werd gezet in 1907. Toen
belang een aantrekkelijke werkgever te zijn. De fabriek
kwam er een echt ouderdomspensioen voor Stork-
betaalde relatief hoge lonen en bouwde later zelfs een
medewerkers. Iedere deelnemer aan de pensioenrege-
eigen wijk met zo’n 600 woningen (Tuindorp ‘t Lansink).
ling kon toen rekenen op een pensioen vanaf 60 jaar
In 1881 werd de Vereeniging tot behartiging van de
van 60% van zijn loon. Het is opvallend dat er dus al
belangen van het personeel opgericht. En in 1883 werd
in 1907 bij Stork een pensioentoezegging werd gedaan
een vast overlegorgaan tussen directie en personeel
die niet eens zo ver afstond van wat in de rest van de
ingesteld, De Kern. Op het weekblad De Hengelosche
20ste eeuw als een goed pensioen werd beschouwd.
Fabrieksbode prijkte het motto van de fabriek: ‘Allen
Het zou toen nog bijna 50 jaar duren eer de overheid
voor elkaar, geen strijd maar samenwerking’.
met de AOW ook iets deed aan een pensioen voor de
60% vanaf 60 ja a r
inwoners van Nederland.
Vanaf de start van de Hengelose fabriek in 1868 was er een vrijwillig ziekenfonds. Tegen een storting van
Grote foto: Op de foto met het personeel, 1920.
2% van het loon hadden de leden ervan recht op gratis
Kleine foto linkerpagina: De fabrieksstraat in 1912.
medische hulp, en als ze door ziekte niet konden wer-
Onder: Werken in de gieterij, na WO II.
ken werd de helft van hun loon doorbetaald. Later was dat zelfs nog wat meer. Toen in 1881 na de moeilijke
Fotocollectie Stork, Historisch Centrum Overijssel.
eerste jaren de omzet van de fabriek leek te stabiliseren en er zelfs winst werd gemaakt, achtte C.T. Stork de tijd
4 de kern
rijp om wat te doen aan een oudedagsvoorziening. Het
hoe het begon
verplicht. Tot de komst van de aow in 1956 heeft
sociaal bevlogen
ziekenfonds werd toen omgedoopt in het Zieken- en
Een pensioenfonds voor werklieden was anno 1881
deze plicht in het Burgerlijk Wetboek gestaan. Viel
In dat sobere landschap was de machinefabriek die
Pensioenfonds. In dat pensioenfonds bouwden de
een unicum in Nederland. Of liever: bijna een unicum.
een man vroeg weg en bleef de weduwe met haar
Charles Theodoor Stork een lichtend baken.
deelnemers een kapitaaltje op, dat ze vermeerderd
Eerder nog dan de Fabriek van Gebr. Stork en Co. te
kinderen achter, dan was het niet ongebruikelijk dat
De oude Stork en zijn zoon Dirk Willem waren voor hun
met de rente op hun 60ste uitgekeerd zouden krijgen.
Hengelo, had de Nederlandsche Gist- en Spiritusfa-
zij met een zwager huwde. Overleden beide ouders,
tijd vooruitstrevende ondernemers. Zij vonden dat
De deelnemers stortten daarvoor 3% van hun loon
briek in Delft al een pensioenfonds gekregen. Charles
wat geen zeldzaamheid was door de slechte leef- en
het bedrijf de plicht had goed voor zijn werknemers
(de lonen waren voor die gelegenheid met hetzelfde
Theodoor Stork had zich erdoor laten inspireren.
werkomstandigheden en de gebrekkige medische
te zorgen. Maar het was niet alleen uit zorg voor hun
percentage verhoogd, zodat de werklieden er niet op
Maar verder was er op dat moment weinig tot niets
zorg, dan gingen de kinderen naar hun grootouders,
werknemers, vader en zoon Stork kwamen er altijd
achteruit hoefden te gaan als ze meededen) en de
geregeld op pensioengebied in Nederland. In de 19e
ooms of tantes. En als die er niet waren, was er het
omonwonden voor uit dat het bedrijf er zelf ook belang
werkgever zou een gelijke storting doen. Veel was het
eeuw begon je te werken zodra je kon (kinderarbeid
weeshuis. Bejaarden die niet op hun familie kon-
bij had. Goede arbeidsvoorwaarden konden personeel
allemaal nog niet. In 1899 constateerde de voorzitter
was heel gewoon), en je stopte er pas mee als je het
den terugvallen, restte het armenhuis. Werkgevers
binden en aanzetten tot grotere inzet. ‘Zal een onder-
van het fonds dat er maar een vijftigtal leden waren
niet meer kon. Een vaste pensioendatum bestond
deden overigens vaak ook wel wat voor gestopte
neming slagen, dan moeten allen, die er in werken,
die meer dan 1000 gulden aan kapitaal tegoed hadden,
niet. Ouderdom werd gezien als een soort calami-
werknemers. Ze verstrekten hen dan het zogeheten
daarbij belang hebben en haar bloei moet niet alleen
de rest had (veel) minder. “Het zal nog lang duren, voor
teit, net zoiets als invaliditeit. De beste verzekering
‘genadebrood’. Het woord geeft al aan hoe ver men
ten goede komen aan de leiders, maar ook aan het
ons pensioenfonds werkelijk de leden in staat stelt met
ertegen was een groot aantal kinderen. Kinderen
toen nog afstond van de opbouw van een eigen,
personeel.’ Twente had in die tijd voornamelijk textiel-
het daarin gevormde kapitaal alleen een onbezorgden
konden je verzorgen. Dat waren zij trouwens bij wet
onvervreemdbaar pensioen.
industrie, en daarin had men vooral behoefte aan onge-
ouden dag tegemoet te gaan.” de kern 5
pensioenfonds stork
pensioenfonds stork
Het (bijna) oudste pensioenfonds van Nederland
een wijze raad va n c . t. stor k De vijfde aandeelhoudersvergadering van het pensioenfonds viel samen met het 50-jarige jubileum van Charles Theodoor Stork als fabrikant. C.T. Stork (1822- 1895) zag de oplossing van het ‘sociale conflict’, anders dan de sociaal-democraten, in een goede samenwerking tussen kapitaal en arbeid. In zijn feestrede toonde hij omstandig aan hoe de levensomstandigheden van werklieden de laatste vijftig jaar waren verbeterd. Hij liet niet na te benadrukken hoe groot de rol van investeerders was geweest voor zijn succes als ondernemer. Daarom wilde hij in plaats van de sinds Karl Marx zo populair geworden leuze ‘Weg met het kapitaal’ liever spreken van ‘Leve het kapitaal’. Tot slot had Stork ook nog een wijze les voor zijn toehoorders. ‘Nu wil ik u den raad geven, dien mijn vader mij gaf, toen ik voor vijftig jaar mijn zaak begon. “Jongen, zei hij, gij zult veel menschen ontmoeten in uw leven, die het beter hebben dan gij. Vergelijk nooit uw lot met het hunne, maar vergelijk uw eigen bestaan met dat van hen, die het minder goed hebben dan gij en gij zult tevreden en daardoor gelukkig zijn.” Ik heb mij aan dien raad gehouden en druk u allen op het hart, dien te volgen en dien ook in te prenten aan uw kinderen, opdat zij gelukkige menschen worden.’
schoolde arbeiders. Die waren er genoeg en bovendien
Er was sinds 1895 ook een invalidenpensioen en een
makkelijk vervangbaar. Bij Stork had men geschoold
weduwen- en wezenpensioen geregeld. Weduwen kre-
personeel nodig, vaklieden. Bovendien handelde
gen minimaal 3 gulden 50 per week als hun man door
Stork al snel over de grenzen, dus talenkennis was
een ongeval was overleden en in andere gevallen 2
ook niet weg. Goed geschoold personeel was schaars,
gulden. Dat lijkt weinig, maar een sjouwer verdiende
zeker in Twente. Dus moest Stork ze zelf opleiden of uit
in die tijd bij Stork nog geen 10 gulden per week en het
de rest van Nederland naar Hengelo halen. Dat alles
hoogste uurloon bedroeg ongeveer 25 cent.
vereiste aanzienlijke investeringen, en dus was het van
Een enorme stap voorwaarts werd gezet in 1907. Toen
belang een aantrekkelijke werkgever te zijn. De fabriek
kwam er een echt ouderdomspensioen voor Stork-
betaalde relatief hoge lonen en bouwde later zelfs een
medewerkers. Iedere deelnemer aan de pensioenrege-
eigen wijk met zo’n 600 woningen (Tuindorp ‘t Lansink).
ling kon toen rekenen op een pensioen vanaf 60 jaar
In 1881 werd de Vereeniging tot behartiging van de
van 60% van zijn loon. Het is opvallend dat er dus al
belangen van het personeel opgericht. En in 1883 werd
in 1907 bij Stork een pensioentoezegging werd gedaan
een vast overlegorgaan tussen directie en personeel
die niet eens zo ver afstond van wat in de rest van de
ingesteld, De Kern. Op het weekblad De Hengelosche
20ste eeuw als een goed pensioen werd beschouwd.
Fabrieksbode prijkte het motto van de fabriek: ‘Allen
Het zou toen nog bijna 50 jaar duren eer de overheid
voor elkaar, geen strijd maar samenwerking’.
met de AOW ook iets deed aan een pensioen voor de
60% vanaf 60 ja a r
inwoners van Nederland.
Vanaf de start van de Hengelose fabriek in 1868 was er een vrijwillig ziekenfonds. Tegen een storting van
Grote foto: Op de foto met het personeel, 1920.
2% van het loon hadden de leden ervan recht op gratis
Kleine foto linkerpagina: De fabrieksstraat in 1912.
medische hulp, en als ze door ziekte niet konden wer-
Onder: Werken in de gieterij, na WO II.
ken werd de helft van hun loon doorbetaald. Later was dat zelfs nog wat meer. Toen in 1881 na de moeilijke
Fotocollectie Stork, Historisch Centrum Overijssel.
eerste jaren de omzet van de fabriek leek te stabiliseren en er zelfs winst werd gemaakt, achtte C.T. Stork de tijd
4 de kern
rijp om wat te doen aan een oudedagsvoorziening. Het
hoe het begon
verplicht. Tot de komst van de aow in 1956 heeft
sociaal bevlogen
ziekenfonds werd toen omgedoopt in het Zieken- en
Een pensioenfonds voor werklieden was anno 1881
deze plicht in het Burgerlijk Wetboek gestaan. Viel
In dat sobere landschap was de machinefabriek die
Pensioenfonds. In dat pensioenfonds bouwden de
een unicum in Nederland. Of liever: bijna een unicum.
een man vroeg weg en bleef de weduwe met haar
Charles Theodoor Stork een lichtend baken.
deelnemers een kapitaaltje op, dat ze vermeerderd
Eerder nog dan de Fabriek van Gebr. Stork en Co. te
kinderen achter, dan was het niet ongebruikelijk dat
De oude Stork en zijn zoon Dirk Willem waren voor hun
met de rente op hun 60ste uitgekeerd zouden krijgen.
Hengelo, had de Nederlandsche Gist- en Spiritusfa-
zij met een zwager huwde. Overleden beide ouders,
tijd vooruitstrevende ondernemers. Zij vonden dat
De deelnemers stortten daarvoor 3% van hun loon
briek in Delft al een pensioenfonds gekregen. Charles
wat geen zeldzaamheid was door de slechte leef- en
het bedrijf de plicht had goed voor zijn werknemers
(de lonen waren voor die gelegenheid met hetzelfde
Theodoor Stork had zich erdoor laten inspireren.
werkomstandigheden en de gebrekkige medische
te zorgen. Maar het was niet alleen uit zorg voor hun
percentage verhoogd, zodat de werklieden er niet op
Maar verder was er op dat moment weinig tot niets
zorg, dan gingen de kinderen naar hun grootouders,
werknemers, vader en zoon Stork kwamen er altijd
achteruit hoefden te gaan als ze meededen) en de
geregeld op pensioengebied in Nederland. In de 19e
ooms of tantes. En als die er niet waren, was er het
omonwonden voor uit dat het bedrijf er zelf ook belang
werkgever zou een gelijke storting doen. Veel was het
eeuw begon je te werken zodra je kon (kinderarbeid
weeshuis. Bejaarden die niet op hun familie kon-
bij had. Goede arbeidsvoorwaarden konden personeel
allemaal nog niet. In 1899 constateerde de voorzitter
was heel gewoon), en je stopte er pas mee als je het
den terugvallen, restte het armenhuis. Werkgevers
binden en aanzetten tot grotere inzet. ‘Zal een onder-
van het fonds dat er maar een vijftigtal leden waren
niet meer kon. Een vaste pensioendatum bestond
deden overigens vaak ook wel wat voor gestopte
neming slagen, dan moeten allen, die er in werken,
die meer dan 1000 gulden aan kapitaal tegoed hadden,
niet. Ouderdom werd gezien als een soort calami-
werknemers. Ze verstrekten hen dan het zogeheten
daarbij belang hebben en haar bloei moet niet alleen
de rest had (veel) minder. “Het zal nog lang duren, voor
teit, net zoiets als invaliditeit. De beste verzekering
‘genadebrood’. Het woord geeft al aan hoe ver men
ten goede komen aan de leiders, maar ook aan het
ons pensioenfonds werkelijk de leden in staat stelt met
ertegen was een groot aantal kinderen. Kinderen
toen nog afstond van de opbouw van een eigen,
personeel.’ Twente had in die tijd voornamelijk textiel-
het daarin gevormde kapitaal alleen een onbezorgden
konden je verzorgen. Dat waren zij trouwens bij wet
onvervreemdbaar pensioen.
industrie, en daarin had men vooral behoefte aan onge-
ouden dag tegemoet te gaan.” de kern 5
pensioenfonds stork
pensioenfonds stork
op gesprek
opinie
Jan van Zwet was directeur van het roemruchte Werkspoor Utrecht
gons en bussen. De NS was een van onze belangrijkste klanten en we hadden in feite geen concurrentie. Als NS nieuwe treinen nodig had dan gingen we erheen en zeiden: de vorige keer dat u deze treinen heeft gekocht kostten ze zoveel, u wilt er nu een raampje bij, dat kost zoveel extra, maar er gaat een deur uit dus dat scheelt zoveel. Intussen zijn lonen en materialen met 3% gestegen, de nieuwe prijs is dus zoveel. En daar werd dan keurig voor getekend. Zo ging dat in die tijd. Ook allerlei bruggen werden bij Werkspoor gebouwd. De brug bij Nijmegen bijvoorbeeld. Als ik eroverheen kom, ga ik nog altijd even rechtop zitten. Werkspoor was een immens bedrijf, op een gigantisch terrein bij Zuilen waar duizenden mensen werkten. Wat ze daar allemaal hadden en konden tartte iedere beschrijving.’ Wat deed Werkspoor in de oorlog? ‘Onze directeur Damme redeneerde als volgt: als we niet aan de Duitsers leveren, staan er duizenden mensen op straat en bestaat Werkspoor straks niet meer. Dus we leverden. We hebben in de oorlog 5500 kolenwagens gebouwd voor de Deutsche Reichsbaan, dat is een rij wagons van 55 kilometer. Het waren vrij simpele dingen; we bouwden er elk uur een. Aan het werk kwam een einde toen er in Duitsland zoveel platgebombardeerd was dat we geen onderdelen meer geleverd konden
de de eln em e rs Henk Oude Brinkhuis oud-bestuurslid pensioenfonds stork Corine Zegers manager corporate recruitment stork n.v. Gerard Rutten directeur pensioenfonds stork Louise Bouwman sr. hr adviseur Pim van Dorp vice -voorzitter van het bestuur van pensioenfonds stork Hans Cornuit corporate directeur hr Ben Eikens manager corporate strategy stork n.v.
de toekomst van ons pensioen – een discussie
‘Mensen van 40? Die weten allang dat ze tot 65 moeten doorwerken.’
krijgen.’
Het staat hoog op het verlanglijstje van de gemiddelde Nederlander: vroeg stoppen met werken. Maar is dat in de toekomst Wat was voor u de mooiste tijd bij Werkspoor? ‘De tijd vlak na de oorlog. U moet zich voorstellen: alle spoorbruggen tussen Geldermalsen en Nijmegen lagen in het water en Werkspoor heeft ze allemaal opgevist
nog wel te betalen? De pensioenpremie is toch al zo hoog. Waar moet het naar toe met onze pensioenvoorziening? Dat was het onderwerp van een rondetafelgesprek in het Amsterdamse Werkspoormuseum tussen zeven betrokkenen bij Pensioenfonds Stork. Het panel kreeg er vijf stellingen voorgelegd.
en gerepareerd. Binnen een maand na de bevrijding hadden we onze montageafdeling uitgebreid tot 2000 man en op 1 augustus 1945 reed over de eerste gerepareerde brug alweer een trein. We hadden maar een paar drijvende bokken, die voortdurend heen en weer gevaren werden tussen de diverse reparatielocaties. Ze waren meer onderweg dan dat ermee gewerkt werd, maar het ging. De vindingrijkheid van de mensen die dat werk deden was ongelofelijk. Ze werkten zo verbluffend snel en goed dat alle bruggen in 1947 alweer
‘Wat ze bij Werkspoor allemaal konden tart iedere beschrijving.’ Jan van Zwet (98) kwam bij toeval bij Werkspoor en bleef er vervolgens 32 jaar.
waren gerepareerd. Een schitterende tijd.’ Hoe liep het af? ‘De eerste jaren na de oorlog kwamen we om in het werk. Allerlei rijdend materieel dat in de oorlog kapot was gegaan moest gerepareerd of vervangen worden. Maar dat werd minder, en uiteindelijk moest de Utrechtse fabriek zelfs gesloten worden. Mij hebben ze toen maar een andere functie gegeven, zodat ik dat niet zou
heb je wat gemist. Enfin, via een kennis kreeg ik een
hoeven meemaken. Maar die andere functie stelde
‘Via een ongelofelijk toevallige samenloop van omstan-
baan bij Werkspoor, onder de legendarische directeur
niets voor. Ik ben toen vertrokken en heb nog een
digheden. Ik had werktuigbouwkunde gestudeerd in
M.H. Damme, die in 1912 de fabriek in Utrecht had
paar jaar iets anders gedaan. Op m’n 67ste ging ik met
Delft maar had al snel gemerkt dat het ontwerpen
gebouwd. Ik kwam er bij toeval, en bleef er vervolgens
pensioen. Nu ben ik nog elk jaar present bij het diner
van dieselmotoren niets voor mij was. Wat mij meer
32 jaar.’
voor oud-directeuren. Als oudste aanwezige mag ik
Hoe bent u bij Werkspoor terecht gekomen?
interesseerde was bedrijfseconomie, een vak dat in Delft gegeven werd door de begenadigde professor Goudriaan. Als je die niet hebt meegemaakt dan 6 de kern
naast Sjoerd zitten en ik mag aan het eind van de Wat was Werkspoor destijds voor bedrijf? ‘We bouwden rijdend materieel: trams, treinen, treinwa-
avond namens alle genodigden bedanken voor het aangeboden diner. Dat is nog mijn laatste taak.’
stelling 1: 125 jaar pensioen bij stork reden tot trots
is er een opslag in de premie voor de aanvulling op het vroegpen-
Hans Cornuit: ‘Je kunt sowieso trots zijn als een bedrijf zo lang
sioen voor 55-minners, zodat ook die dus hun oude pensioenuitzicht
bestaat. Dat doen niet veel ondernemingen ons na. Ik denk ook dat
behouden. Aan die opslagen betalen dus ook nieuwkomers bij Stork
we altijd een prima pensioenvoorziening hebben gehad. Maar als
mee, mensen die er zelf niets aan hebben. Dat zijn opslagen die
je op dit moment kijkt naar de premie, dan is het een ander verhaal.
voortkomen uit cao-afspraken, en dus niet iets is wat het pensioen-
Die is bij ons erg hoog. Vergeleken met bedrijven binnen de metaal
fonds heeft bedacht.’
valt het nog wel mee, maar daarbuiten niet. Dat betekent dat onze
Pim van Dorp: ‘Binnen een paar jaar kan die premie overigens dalen.
pensioenvoorziening op dat punt geen handig instrument is op de
Die 5% voor backservice gaat er na 2008 vanaf. De toeslag voor 55-
arbeidsmarkt. Integendeel.’
minners houden we nog een jaar of 14.’
Louise Bouwman: ‘Bij sollicitanten die voor hun eerste baan komen,
Oude Brinkhuis: ‘Ik vind 125 jaar pensioen bij Stork ook reden voor
gaat het nog wel. Maar bij mensen die al één of twee werkgevers
trots. Maar ik was vooral trots op de regeling tussen 1972 en 1999,
hebben gehad, ligt het moeilijker. Die zien dat ze er in hun nieuwe
de eindloonregeling. In de huidige middelloonregeling is het resul-
baan bruto misschien op vooruitgaan, maar dat het door de hoge
taat erg afhankelijk van volledige indexatie. Ik ben wel trots op het
pensioenpremie netto tegenvalt. Ik moet praten als Brugman om ze
door het bestuur gevoerde beleid om de dekkingsgraadtekorten op
te overtuigen.’
te heffen.’
Ben Eikens: ‘Je krijgt dat bruto-nettoverhaal gewoon niet over de bühne en al helemaal niet bij mensen die van Philips of Océ naar ons komen. Dan zeggen zij: waardeloos pensioenfonds, terwijl het
stelling 2: mensen vinden pensioen te moeilijk en te saai
pensioenfonds er niets aan kan doen.’
Corine Zegers: ‘Absoluut waar. Het pensioenbewustzijn is heel laag.
Gerard Rutten: ‘Het verhaal zit hem voor een groot deel in de opsla-
Toch zou het goed zijn als mensen er meer naar zouden kijken. Het is
gen die in de premie zitten. Van de 25% pensioenpremie is 5% een
goed om te weten wat je opbouwt voor later. Misschien kun je bijsparen,
opslag voor de financiering van het ‘backservice-hiaat’. Dat is een
al heeft natuurlijk niet iedereen daar geld voor.’
openstaande rekening uit 1999. Daarnaast wordt er premie geheven
Henk Oude Brinkhuis: ‘Vroeger was er heel veel vertrouwen bij werk-
om werknemers ouder dan 55 jaar op 62 jaar met vroegpensioen te
nemers. Als je 40 jaar bij Stork Hengelo werkte, dan zat het wel goed
laten gaan. Daar betaalt iedereen aan mee, ook de jongeren. Verder
met je pensioen. Dacht je. Maar de salarissen waren niet zo hoog,
de kern 7
pensioenfonds stork
pensioenfonds stork
op gesprek
opinie
Jan van Zwet was directeur van het roemruchte Werkspoor Utrecht
gons en bussen. De NS was een van onze belangrijkste klanten en we hadden in feite geen concurrentie. Als NS nieuwe treinen nodig had dan gingen we erheen en zeiden: de vorige keer dat u deze treinen heeft gekocht kostten ze zoveel, u wilt er nu een raampje bij, dat kost zoveel extra, maar er gaat een deur uit dus dat scheelt zoveel. Intussen zijn lonen en materialen met 3% gestegen, de nieuwe prijs is dus zoveel. En daar werd dan keurig voor getekend. Zo ging dat in die tijd. Ook allerlei bruggen werden bij Werkspoor gebouwd. De brug bij Nijmegen bijvoorbeeld. Als ik eroverheen kom, ga ik nog altijd even rechtop zitten. Werkspoor was een immens bedrijf, op een gigantisch terrein bij Zuilen waar duizenden mensen werkten. Wat ze daar allemaal hadden en konden tartte iedere beschrijving.’ Wat deed Werkspoor in de oorlog? ‘Onze directeur Damme redeneerde als volgt: als we niet aan de Duitsers leveren, staan er duizenden mensen op straat en bestaat Werkspoor straks niet meer. Dus we leverden. We hebben in de oorlog 5500 kolenwagens gebouwd voor de Deutsche Reichsbaan, dat is een rij wagons van 55 kilometer. Het waren vrij simpele dingen; we bouwden er elk uur een. Aan het werk kwam een einde toen er in Duitsland zoveel platgebombardeerd was dat we geen onderdelen meer geleverd konden
de de eln em e rs Henk Oude Brinkhuis oud-bestuurslid pensioenfonds stork Corine Zegers manager corporate recruitment stork n.v. Gerard Rutten directeur pensioenfonds stork Louise Bouwman sr. hr adviseur Pim van Dorp vice -voorzitter van het bestuur van pensioenfonds stork Hans Cornuit corporate directeur hr Ben Eikens manager corporate strategy stork n.v.
de toekomst van ons pensioen – een discussie
‘Mensen van 40? Die weten allang dat ze tot 65 moeten doorwerken.’
krijgen.’
Het staat hoog op het verlanglijstje van de gemiddelde Nederlander: vroeg stoppen met werken. Maar is dat in de toekomst Wat was voor u de mooiste tijd bij Werkspoor? ‘De tijd vlak na de oorlog. U moet zich voorstellen: alle spoorbruggen tussen Geldermalsen en Nijmegen lagen in het water en Werkspoor heeft ze allemaal opgevist
nog wel te betalen? De pensioenpremie is toch al zo hoog. Waar moet het naar toe met onze pensioenvoorziening? Dat was het onderwerp van een rondetafelgesprek in het Amsterdamse Werkspoormuseum tussen zeven betrokkenen bij Pensioenfonds Stork. Het panel kreeg er vijf stellingen voorgelegd.
en gerepareerd. Binnen een maand na de bevrijding hadden we onze montageafdeling uitgebreid tot 2000 man en op 1 augustus 1945 reed over de eerste gerepareerde brug alweer een trein. We hadden maar een paar drijvende bokken, die voortdurend heen en weer gevaren werden tussen de diverse reparatielocaties. Ze waren meer onderweg dan dat ermee gewerkt werd, maar het ging. De vindingrijkheid van de mensen die dat werk deden was ongelofelijk. Ze werkten zo verbluffend snel en goed dat alle bruggen in 1947 alweer
‘Wat ze bij Werkspoor allemaal konden tart iedere beschrijving.’ Jan van Zwet (98) kwam bij toeval bij Werkspoor en bleef er vervolgens 32 jaar.
waren gerepareerd. Een schitterende tijd.’ Hoe liep het af? ‘De eerste jaren na de oorlog kwamen we om in het werk. Allerlei rijdend materieel dat in de oorlog kapot was gegaan moest gerepareerd of vervangen worden. Maar dat werd minder, en uiteindelijk moest de Utrechtse fabriek zelfs gesloten worden. Mij hebben ze toen maar een andere functie gegeven, zodat ik dat niet zou
heb je wat gemist. Enfin, via een kennis kreeg ik een
hoeven meemaken. Maar die andere functie stelde
‘Via een ongelofelijk toevallige samenloop van omstan-
baan bij Werkspoor, onder de legendarische directeur
niets voor. Ik ben toen vertrokken en heb nog een
digheden. Ik had werktuigbouwkunde gestudeerd in
M.H. Damme, die in 1912 de fabriek in Utrecht had
paar jaar iets anders gedaan. Op m’n 67ste ging ik met
Delft maar had al snel gemerkt dat het ontwerpen
gebouwd. Ik kwam er bij toeval, en bleef er vervolgens
pensioen. Nu ben ik nog elk jaar present bij het diner
van dieselmotoren niets voor mij was. Wat mij meer
32 jaar.’
voor oud-directeuren. Als oudste aanwezige mag ik
Hoe bent u bij Werkspoor terecht gekomen?
interesseerde was bedrijfseconomie, een vak dat in Delft gegeven werd door de begenadigde professor Goudriaan. Als je die niet hebt meegemaakt dan 6 de kern
naast Sjoerd zitten en ik mag aan het eind van de Wat was Werkspoor destijds voor bedrijf? ‘We bouwden rijdend materieel: trams, treinen, treinwa-
avond namens alle genodigden bedanken voor het aangeboden diner. Dat is nog mijn laatste taak.’
stelling 1: 125 jaar pensioen bij stork reden tot trots
is er een opslag in de premie voor de aanvulling op het vroegpen-
Hans Cornuit: ‘Je kunt sowieso trots zijn als een bedrijf zo lang
sioen voor 55-minners, zodat ook die dus hun oude pensioenuitzicht
bestaat. Dat doen niet veel ondernemingen ons na. Ik denk ook dat
behouden. Aan die opslagen betalen dus ook nieuwkomers bij Stork
we altijd een prima pensioenvoorziening hebben gehad. Maar als
mee, mensen die er zelf niets aan hebben. Dat zijn opslagen die
je op dit moment kijkt naar de premie, dan is het een ander verhaal.
voortkomen uit cao-afspraken, en dus niet iets is wat het pensioen-
Die is bij ons erg hoog. Vergeleken met bedrijven binnen de metaal
fonds heeft bedacht.’
valt het nog wel mee, maar daarbuiten niet. Dat betekent dat onze
Pim van Dorp: ‘Binnen een paar jaar kan die premie overigens dalen.
pensioenvoorziening op dat punt geen handig instrument is op de
Die 5% voor backservice gaat er na 2008 vanaf. De toeslag voor 55-
arbeidsmarkt. Integendeel.’
minners houden we nog een jaar of 14.’
Louise Bouwman: ‘Bij sollicitanten die voor hun eerste baan komen,
Oude Brinkhuis: ‘Ik vind 125 jaar pensioen bij Stork ook reden voor
gaat het nog wel. Maar bij mensen die al één of twee werkgevers
trots. Maar ik was vooral trots op de regeling tussen 1972 en 1999,
hebben gehad, ligt het moeilijker. Die zien dat ze er in hun nieuwe
de eindloonregeling. In de huidige middelloonregeling is het resul-
baan bruto misschien op vooruitgaan, maar dat het door de hoge
taat erg afhankelijk van volledige indexatie. Ik ben wel trots op het
pensioenpremie netto tegenvalt. Ik moet praten als Brugman om ze
door het bestuur gevoerde beleid om de dekkingsgraadtekorten op
te overtuigen.’
te heffen.’
Ben Eikens: ‘Je krijgt dat bruto-nettoverhaal gewoon niet over de bühne en al helemaal niet bij mensen die van Philips of Océ naar ons komen. Dan zeggen zij: waardeloos pensioenfonds, terwijl het
stelling 2: mensen vinden pensioen te moeilijk en te saai
pensioenfonds er niets aan kan doen.’
Corine Zegers: ‘Absoluut waar. Het pensioenbewustzijn is heel laag.
Gerard Rutten: ‘Het verhaal zit hem voor een groot deel in de opsla-
Toch zou het goed zijn als mensen er meer naar zouden kijken. Het is
gen die in de premie zitten. Van de 25% pensioenpremie is 5% een
goed om te weten wat je opbouwt voor later. Misschien kun je bijsparen,
opslag voor de financiering van het ‘backservice-hiaat’. Dat is een
al heeft natuurlijk niet iedereen daar geld voor.’
openstaande rekening uit 1999. Daarnaast wordt er premie geheven
Henk Oude Brinkhuis: ‘Vroeger was er heel veel vertrouwen bij werk-
om werknemers ouder dan 55 jaar op 62 jaar met vroegpensioen te
nemers. Als je 40 jaar bij Stork Hengelo werkte, dan zat het wel goed
laten gaan. Daar betaalt iedereen aan mee, ook de jongeren. Verder
met je pensioen. Dacht je. Maar de salarissen waren niet zo hoog,
de kern 7
pensioenfonds stork
pensioenfonds stork
de toekomst van ons pensioen – een discussie terwijl de franchise [het onderste deel van het salaris, waarover geen
korte termijn: nu geld in handen.’
pensioen wordt opgebouwd – red.] juist wel hoog was. Daardoor
Ben Eikens: ‘Ik weet dat niet. Waarom zou ik als ik jong ben niet mogen
was de opbouw niet riant en viel het uiteindelijk toch vaak tegen
zeggen: ik wil nu een zo minimaal mogelijke bijdrage leveren aan mijn
wat je kreeg.’
pensioen, want ik heb m’n geld nu hard nodig voor m’n gezin. Laat mij
Corine Zegers: ‘Iedereen krijgt een pensioenoverzicht en wij kunnen
maar op een later moment wat meer geld opzij zetten, want dan zit
verder op verzoek alle gegevens uit de computer laten rollen. Maar
ik wat ruimer. Bij een hypotheek kun je er ook voor kiezen om in het
daar wordt toch heel weinig naar gekeken.’
begin niets af te lossen. Anderzijds willen anderen misschien kiezen
Hans Cornuit: ‘Vroeger dacht iedereen dat pensioen en sociale zeker-
voor een uitbreiding van het pensioenpakket. Dat je wat meer betaalt,
heid automatisch goed was geregeld. Je vertrouwde op de werkgever.
maar dan wel zeker weet dat alles goed is geregeld.’
Tegenwoordig moeten wij meer zelf verantwoordelijkheid nemen.
Gerard Rutten: ‘Eigenlijk vind ik het huidige pensioenpakket een
En waarom ook niet? Mensen kunnen het ook als het gaat om hun
afspiegeling van wat het basispakket minimaal zou moeten zijn.
hypotheek. Dan rekenen ze alle varianten door en gaan zelf aan het
Haal je het pensioenniveau of het nabestaandenpensioen omlaag,
beleggen. Met die inzet zou je ook naar je eigen pensioen moeten
dan kan voor sommige mensen de armoedegrens in zicht komen.
kijken. Misschien is er meer mogelijk dan je denkt. Je kunt bijvoorbeeld
Maar nogmaals, ik vind dat we naar een basispensioen vanaf 65 jaar
levensloop gebruiken om eerder met pensioen te gaan. Niemand
moeten. Eerder met pensioen kost gigantisch veel. De aanvulling op
maakt er bij ons gebruik van. Nou ja, een half procentje, zo’n dertig of
het vroegpensioen voor 55-minners kost Stork en de werknemers
veertig man dus. Wij hebben de regeling ook nog te weinig gepromoot
veel geld.
en gaan er lang niet creatief genoeg mee om.’
Pim van Dorp: ‘Je kunt je ook afvragen of jongeren niet overvraagd
Henk Oude Brinkhuis: ‘Maar de apr biedt toch ook prima mogelijk-
worden. Je betaalt nu als 30-jarige een fikse toeslag voor een 58-
heden om aanvullingen op het pensioen te regelen.’
op gesprek
jarige collega. En als nieuwkomer betaal je aan regelingen waar je zelf niet van profiteert.’ Gerard Rutten: ‘Dat is waar, maar het is niet aan het pensioenfonds
stelling 3: over 10 jaar werkt iedereen tot zijn 65ste door
om dat uit te leggen. Die afspraken zijn gemaakt door de cao-partijen,
Louise Bouwman: ‘Dat gebeurt misschien al wel eerder. Er is geen
dus zij moeten ook het verhaal erachter vertellen.’
ontkomen aan.’ Hans Cornuit: ‘Dat is beslist geen wilde gedachte. Als je kijkt naar de terug. Wij zullen er alles aan moeten doen om de mensen die we nu
stelling 5: bedrijven doen nog bijna niets aan leeftijdsbewust personeelsbeleid
in dienst hebben te behouden, ervoor zorgen dat ze nog productiever
Louise Bouwman: ‘Klopt, dat staat nog in de kinderschoenen. De
worden, minder ziek thuis zitten en ja, ook langer blijven werken.’
werkgever zou er meer aan kunnen doen, maar ook individueel moet
Corine Zegers: ‘Maar ik denk dat mensen die nu rond de 40 zijn er al
je jezelf vragen stellen. Hoe ga ik het tot mijn 65ste volhouden in de
arbeidsmarkt, dan ligt dat voor de hand. Gekwalificeerd aanbod loopt
Lodewijk Muller (100) is de oudste deelnemer van het pensioenfonds Stork
ratrace? Misschien moet je bereid zijn concessies te doen. Dat je op
Henk Oude Brinkhuis: ‘Als je vroeger 40 jaar bij Stork werkte, zat het gewoon goed met je pensioen. Dacht je.’
een gegeven moment niet meer als directeur werkt, maar weer onder iemand. Waarom niet?’ Corine Zegers: ‘Er moet ook meer worden geïnvesteerd in de opleiding van ouderen. Ze moeten meekunnen met de nieuwe technologie, dat
Lodewijk Muller is honderd jaar. Hij leest nog zonder bril, en staat op de wachtlijst voor
gewoon vanuit gaan dat ze tot hun 65ste moeten doorwerken.’
is cruciaal bij Stork.’
Gerard Rutten: ‘De hoge pensioenpremie komt natuurlijk ook door-
Louise Bouwman: ‘Wij denken ook aan gezondheid. Bijvoorbeeld om
dat we stoppen voor 65 jaar mogelijk wilden houden. Dat is een
medewerkers minimaal 1 keer per week aan het sporten te krijgen.
gewoonte die ontstaan is in een tijd dat de bomen tot in de hemel
Dat soort dingen kan veel opleveren.’
‘Bent u al vaker geïnterviewd?’
in elkaar zetten, en dan vooral het uitmeten ervan. Alle
groeiden, maar wij moeten er volgens mij wel vanaf. Toen dit soort
Pim van Dorp: ‘Naar mijn smaak kan de werkgever maar drie dingen
‘Jazeker. Toen ik honderd werd is de hele pers langsge-
metalen onderdelen moeten tot op tienden van millime-
hebben nooit honger gekend.” Ik wel, in het Jappenkamp,
pensioenregelingen opkwam, leefden mensen een stuk minder lang
doen: opleiden, opleiden en opleiden.’
weest. En de burgemeester, met een oorkonde. Ik ben de
ters afgevijld worden om ze passend te krijgen. Ik heb
en later ook in de kampen die de Indonesiërs inrichtten
dan nu. Het maakt pensioen erg duur. Ik begrijp het als de overheid
Hans Cornuit: ‘Eens, wij zullen daar veel aan moeten doen als we
oudste inwoner van Berlicum, maar niet de oudste Berli-
bij Stork Werkspoor eerst gewerkt op de afdeling waar
voor de Nederlanders. Ik ging van kamp tot kamp, ik
cumer. Want ik ben in Indonesië geboren, in 1906.’
ze dat deden, en later ben ik op de onderzoeksafdeling
heb voldoende ondervonden hoe dat is. Daarom heb
terecht gekomen.’
ik nooit enige behoefte gehad om terug te gaan naar
zijn eerste gehoorapparaat. We zochten hem op in een verzorgingstehuis in Berlicum.
zegt: pensioenfondsen mogen fiscaal gunstig pensioen regelen dat
willen doorgroeien. Dat is dus geen luxe, maar noodzaak. Als je nu
op 65 ingaat, maar wie eerder wil stoppen moet dat zelf maar regelen.
ziet hoeveel mensen boven de 45 een opleiding krijgen, dat is te
‘Wanneer ben u naar Nederland gekomen?’
op, omdat ze het niet lekker vinden. Ik zeg dan: “jullie
Ik vind het vreemd dat de cao-partijen ontwijkend gedrag zijn gaan
verwaarlozen.’
‘Even in mijn agenda kijken, daar heb ik dat soort din-
‘Wat onderzochten ze daar?’
vertonen en het vroegpensioen via de achterdeur toch weer in stand
Gerard Rutten: ‘We moeten misschien ook anders naar oudere (seni-
gen in opgeschreven. Ik kan het allemaal niet meer
‘We wilden weten wat de eigenschappen waren van de
hebben gehouden. Ik zou zeggen: laat sociale partners collectief het
ore) werknemers kijken. Als je over je top heen bent na je 45ste of zo
onthouden. Ah, in 1951. Ik werkte in Indonesië bij de
materialen die we gebruiken. Hoe ver kun je ze buigen of
Dan wordt er aangebeld en er komt een kwieke oude
pensioen af 65 jaar regelen en maak de rest de verantwoordelijkheid
betekent dat niet dat je status binnen het bedrijf afneemt’.
spoorwegen, en had een Nederlands pensioen. Na de
uitrekken, bij welke belasting breken ze en hoe breken
dame binnen met een rollator vol boodschappen. ‘Zo
Ben Eikens: ‘Hoezo over je top na je 45ste? Van dat idee moeten we
soevereiniteitsoverdracht zei de Nederlandse regering:
ze dan. U heeft vast wel eens van materiaalmoeheid
Lodewijk, ik heb alles gehaald wat je had opgegeven.’
echt af. Waarom zou iemand van 60 geen topper voor het bedrijf
wie in Indonesië blijft, is zijn pensioen kwijt. Dus toen
gehoord? Nou, daar deden we onderzoek naar.’
Mevrouw blijkt in de nabijgelegen aanleunwoning te
van de werknemer. Dan kan de premie meteen enorm omlaag.’
8 de kern
‘Die honderd jaar zijn als een flits voorbij gegaan.’
stelling 4: mensen moeten meer kunnen kiezen
kunnen zijn. Waarom zou zo iemand geen carrièrestap meer kunnen
ben ik maar naar Nederland gekomen. Dat ik honderd
‘En nu bent u dan honderd.’
maken, desnoods in de breedte? Mensen van 60 zijn tegenwoordig
zou worden, daar had ik toen natuurlijk nog geen idee
‘Weet u, het is als een flits voorbij gegaan, ik kan het
Indonesië.’
wonen. Zij en meneer Muller zijn goed bevriend. ‘We hadden een diner voor de bewoners van het verzor-
Pim van Dorp: ‘Ik heb in Australië ervaren dat er ook heel anders
absoluut niet uitgeteld’.
van. Dat lag nog ver in het verschiet.’
zelf nauwelijks geloven. Ik zie me nog als een jongen
gingshuis en de aanleunwoners,’ vertelt meneer Muller.
met verplicht pensioen kan worden omgegaan. Geef iemand een
Henk Oude Brinkhuis: ‘Ik werkte destijds als personeelsman bij Stork
‘Wat bent u in Nederland gaan doen?’
in Indonesië rondlopen, alsof het gisteren was. Het
‘Daar zat zij ook, en ik zag dat ze eenzaam was.’ ‘Helemaal niet,’ vertelt de buurvrouw, ‘maar we hadden
bruto loon en laat hem binnen bepaalde kaders zelf bepalen wat hij
Services. We hadden een vrij grote buitenmontage waar je moeilijk
‘In Indonesië had ik bij de spoorwegen gewerkt. Eerst
enige waar ik aan merk dat ik honderd ben is dat mijn
ermee doet. Je moet dan minimaal iets voor je pensioen doen, voor
personeel voor kon krijgen. Ik heb toen 55-plussers aangenomen
als rijdend machinist op de bergspoorlijn, later als chef
benen erg langzaam zijn geworden. De militaire stap
wel meteen een leuk gesprek. Hij komt uit Indonesië,
je ziektekosten en noem maar op. En overal zit een bodem in. Er valt
die al vanuit andere bedrijven met pensioen waren. Omdat ze van
van een werkplaats. We reden in die tijd nog op stoom.
zit er niet meer in.’
en ik heb 37 jaar in Canada gewoond. We zijn de enige
meer te kiezen, en waar meer te kiezen valt neemt vanzelf ook de
buiten kwamen, kon ik zeggen: dit is het werk en dit krijg je ervoor.
Toen ik in Nederland kwam heb ik me gemeld bij Stork
‘Hoe vindt u het hier in het verzorgingshuis?’
buitenlanders hier en dat schept een band. Zo zijn
interesse van mensen toe.’
En moet je eens kijken hoe het uitpakte. De jongeren voelden zich
Werkspoor in Amsterdam. Daar maakten ze de stoom-
‘Weet u wat het is? De mensen die hier wonen zijn alle-
we vrienden geworden. Maar het is wel: kijken mag,
Louise Bouwman: ‘Spreekt me aan, maar je moet wel een verplicht
goed begeleid door de oudere, en de klanten belden op om te laten
locomotieven waar we in Indonesië mee reden. Wat
maal Nederlanders, die kennen het verschil niet met wat
aankomen niet.’
basispakket blijven bieden. Anders kiezen mensen altijd voor de
weten dat ze die ouderen zo waardeerden.’
mij altijd erg gefascineerd heeft is hoe ze die dingen
je in een ander land zou krijgen. Die eten hun eten niet
‘Dat weet ik,’ zegt meneer Muller.
de kern 9
pensioenfonds stork
pensioenfonds stork
de toekomst van ons pensioen – een discussie terwijl de franchise [het onderste deel van het salaris, waarover geen
korte termijn: nu geld in handen.’
pensioen wordt opgebouwd – red.] juist wel hoog was. Daardoor
Ben Eikens: ‘Ik weet dat niet. Waarom zou ik als ik jong ben niet mogen
was de opbouw niet riant en viel het uiteindelijk toch vaak tegen
zeggen: ik wil nu een zo minimaal mogelijke bijdrage leveren aan mijn
wat je kreeg.’
pensioen, want ik heb m’n geld nu hard nodig voor m’n gezin. Laat mij
Corine Zegers: ‘Iedereen krijgt een pensioenoverzicht en wij kunnen
maar op een later moment wat meer geld opzij zetten, want dan zit
verder op verzoek alle gegevens uit de computer laten rollen. Maar
ik wat ruimer. Bij een hypotheek kun je er ook voor kiezen om in het
daar wordt toch heel weinig naar gekeken.’
begin niets af te lossen. Anderzijds willen anderen misschien kiezen
Hans Cornuit: ‘Vroeger dacht iedereen dat pensioen en sociale zeker-
voor een uitbreiding van het pensioenpakket. Dat je wat meer betaalt,
heid automatisch goed was geregeld. Je vertrouwde op de werkgever.
maar dan wel zeker weet dat alles goed is geregeld.’
Tegenwoordig moeten wij meer zelf verantwoordelijkheid nemen.
Gerard Rutten: ‘Eigenlijk vind ik het huidige pensioenpakket een
En waarom ook niet? Mensen kunnen het ook als het gaat om hun
afspiegeling van wat het basispakket minimaal zou moeten zijn.
hypotheek. Dan rekenen ze alle varianten door en gaan zelf aan het
Haal je het pensioenniveau of het nabestaandenpensioen omlaag,
beleggen. Met die inzet zou je ook naar je eigen pensioen moeten
dan kan voor sommige mensen de armoedegrens in zicht komen.
kijken. Misschien is er meer mogelijk dan je denkt. Je kunt bijvoorbeeld
Maar nogmaals, ik vind dat we naar een basispensioen vanaf 65 jaar
levensloop gebruiken om eerder met pensioen te gaan. Niemand
moeten. Eerder met pensioen kost gigantisch veel. De aanvulling op
maakt er bij ons gebruik van. Nou ja, een half procentje, zo’n dertig of
het vroegpensioen voor 55-minners kost Stork en de werknemers
veertig man dus. Wij hebben de regeling ook nog te weinig gepromoot
veel geld.
en gaan er lang niet creatief genoeg mee om.’
Pim van Dorp: ‘Je kunt je ook afvragen of jongeren niet overvraagd
Henk Oude Brinkhuis: ‘Maar de apr biedt toch ook prima mogelijk-
worden. Je betaalt nu als 30-jarige een fikse toeslag voor een 58-
heden om aanvullingen op het pensioen te regelen.’
op gesprek
jarige collega. En als nieuwkomer betaal je aan regelingen waar je zelf niet van profiteert.’ Gerard Rutten: ‘Dat is waar, maar het is niet aan het pensioenfonds
stelling 3: over 10 jaar werkt iedereen tot zijn 65ste door
om dat uit te leggen. Die afspraken zijn gemaakt door de cao-partijen,
Louise Bouwman: ‘Dat gebeurt misschien al wel eerder. Er is geen
dus zij moeten ook het verhaal erachter vertellen.’
ontkomen aan.’ Hans Cornuit: ‘Dat is beslist geen wilde gedachte. Als je kijkt naar de terug. Wij zullen er alles aan moeten doen om de mensen die we nu
stelling 5: bedrijven doen nog bijna niets aan leeftijdsbewust personeelsbeleid
in dienst hebben te behouden, ervoor zorgen dat ze nog productiever
Louise Bouwman: ‘Klopt, dat staat nog in de kinderschoenen. De
worden, minder ziek thuis zitten en ja, ook langer blijven werken.’
werkgever zou er meer aan kunnen doen, maar ook individueel moet
Corine Zegers: ‘Maar ik denk dat mensen die nu rond de 40 zijn er al
je jezelf vragen stellen. Hoe ga ik het tot mijn 65ste volhouden in de
arbeidsmarkt, dan ligt dat voor de hand. Gekwalificeerd aanbod loopt
Lodewijk Muller (100) is de oudste deelnemer van het pensioenfonds Stork
ratrace? Misschien moet je bereid zijn concessies te doen. Dat je op
Henk Oude Brinkhuis: ‘Als je vroeger 40 jaar bij Stork werkte, zat het gewoon goed met je pensioen. Dacht je.’
een gegeven moment niet meer als directeur werkt, maar weer onder iemand. Waarom niet?’ Corine Zegers: ‘Er moet ook meer worden geïnvesteerd in de opleiding van ouderen. Ze moeten meekunnen met de nieuwe technologie, dat
Lodewijk Muller is honderd jaar. Hij leest nog zonder bril, en staat op de wachtlijst voor
gewoon vanuit gaan dat ze tot hun 65ste moeten doorwerken.’
is cruciaal bij Stork.’
Gerard Rutten: ‘De hoge pensioenpremie komt natuurlijk ook door-
Louise Bouwman: ‘Wij denken ook aan gezondheid. Bijvoorbeeld om
dat we stoppen voor 65 jaar mogelijk wilden houden. Dat is een
medewerkers minimaal 1 keer per week aan het sporten te krijgen.
gewoonte die ontstaan is in een tijd dat de bomen tot in de hemel
Dat soort dingen kan veel opleveren.’
‘Bent u al vaker geïnterviewd?’
in elkaar zetten, en dan vooral het uitmeten ervan. Alle
groeiden, maar wij moeten er volgens mij wel vanaf. Toen dit soort
Pim van Dorp: ‘Naar mijn smaak kan de werkgever maar drie dingen
‘Jazeker. Toen ik honderd werd is de hele pers langsge-
metalen onderdelen moeten tot op tienden van millime-
hebben nooit honger gekend.” Ik wel, in het Jappenkamp,
pensioenregelingen opkwam, leefden mensen een stuk minder lang
doen: opleiden, opleiden en opleiden.’
weest. En de burgemeester, met een oorkonde. Ik ben de
ters afgevijld worden om ze passend te krijgen. Ik heb
en later ook in de kampen die de Indonesiërs inrichtten
dan nu. Het maakt pensioen erg duur. Ik begrijp het als de overheid
Hans Cornuit: ‘Eens, wij zullen daar veel aan moeten doen als we
oudste inwoner van Berlicum, maar niet de oudste Berli-
bij Stork Werkspoor eerst gewerkt op de afdeling waar
voor de Nederlanders. Ik ging van kamp tot kamp, ik
cumer. Want ik ben in Indonesië geboren, in 1906.’
ze dat deden, en later ben ik op de onderzoeksafdeling
heb voldoende ondervonden hoe dat is. Daarom heb
terecht gekomen.’
ik nooit enige behoefte gehad om terug te gaan naar
zijn eerste gehoorapparaat. We zochten hem op in een verzorgingstehuis in Berlicum.
zegt: pensioenfondsen mogen fiscaal gunstig pensioen regelen dat
willen doorgroeien. Dat is dus geen luxe, maar noodzaak. Als je nu
op 65 ingaat, maar wie eerder wil stoppen moet dat zelf maar regelen.
ziet hoeveel mensen boven de 45 een opleiding krijgen, dat is te
‘Wanneer ben u naar Nederland gekomen?’
op, omdat ze het niet lekker vinden. Ik zeg dan: “jullie
Ik vind het vreemd dat de cao-partijen ontwijkend gedrag zijn gaan
verwaarlozen.’
‘Even in mijn agenda kijken, daar heb ik dat soort din-
‘Wat onderzochten ze daar?’
vertonen en het vroegpensioen via de achterdeur toch weer in stand
Gerard Rutten: ‘We moeten misschien ook anders naar oudere (seni-
gen in opgeschreven. Ik kan het allemaal niet meer
‘We wilden weten wat de eigenschappen waren van de
hebben gehouden. Ik zou zeggen: laat sociale partners collectief het
ore) werknemers kijken. Als je over je top heen bent na je 45ste of zo
onthouden. Ah, in 1951. Ik werkte in Indonesië bij de
materialen die we gebruiken. Hoe ver kun je ze buigen of
Dan wordt er aangebeld en er komt een kwieke oude
pensioen af 65 jaar regelen en maak de rest de verantwoordelijkheid
betekent dat niet dat je status binnen het bedrijf afneemt’.
spoorwegen, en had een Nederlands pensioen. Na de
uitrekken, bij welke belasting breken ze en hoe breken
dame binnen met een rollator vol boodschappen. ‘Zo
Ben Eikens: ‘Hoezo over je top na je 45ste? Van dat idee moeten we
soevereiniteitsoverdracht zei de Nederlandse regering:
ze dan. U heeft vast wel eens van materiaalmoeheid
Lodewijk, ik heb alles gehaald wat je had opgegeven.’
echt af. Waarom zou iemand van 60 geen topper voor het bedrijf
wie in Indonesië blijft, is zijn pensioen kwijt. Dus toen
gehoord? Nou, daar deden we onderzoek naar.’
Mevrouw blijkt in de nabijgelegen aanleunwoning te
van de werknemer. Dan kan de premie meteen enorm omlaag.’
8 de kern
‘Die honderd jaar zijn als een flits voorbij gegaan.’
stelling 4: mensen moeten meer kunnen kiezen
kunnen zijn. Waarom zou zo iemand geen carrièrestap meer kunnen
ben ik maar naar Nederland gekomen. Dat ik honderd
‘En nu bent u dan honderd.’
maken, desnoods in de breedte? Mensen van 60 zijn tegenwoordig
zou worden, daar had ik toen natuurlijk nog geen idee
‘Weet u, het is als een flits voorbij gegaan, ik kan het
Indonesië.’
wonen. Zij en meneer Muller zijn goed bevriend. ‘We hadden een diner voor de bewoners van het verzor-
Pim van Dorp: ‘Ik heb in Australië ervaren dat er ook heel anders
absoluut niet uitgeteld’.
van. Dat lag nog ver in het verschiet.’
zelf nauwelijks geloven. Ik zie me nog als een jongen
gingshuis en de aanleunwoners,’ vertelt meneer Muller.
met verplicht pensioen kan worden omgegaan. Geef iemand een
Henk Oude Brinkhuis: ‘Ik werkte destijds als personeelsman bij Stork
‘Wat bent u in Nederland gaan doen?’
in Indonesië rondlopen, alsof het gisteren was. Het
‘Daar zat zij ook, en ik zag dat ze eenzaam was.’ ‘Helemaal niet,’ vertelt de buurvrouw, ‘maar we hadden
bruto loon en laat hem binnen bepaalde kaders zelf bepalen wat hij
Services. We hadden een vrij grote buitenmontage waar je moeilijk
‘In Indonesië had ik bij de spoorwegen gewerkt. Eerst
enige waar ik aan merk dat ik honderd ben is dat mijn
ermee doet. Je moet dan minimaal iets voor je pensioen doen, voor
personeel voor kon krijgen. Ik heb toen 55-plussers aangenomen
als rijdend machinist op de bergspoorlijn, later als chef
benen erg langzaam zijn geworden. De militaire stap
wel meteen een leuk gesprek. Hij komt uit Indonesië,
je ziektekosten en noem maar op. En overal zit een bodem in. Er valt
die al vanuit andere bedrijven met pensioen waren. Omdat ze van
van een werkplaats. We reden in die tijd nog op stoom.
zit er niet meer in.’
en ik heb 37 jaar in Canada gewoond. We zijn de enige
meer te kiezen, en waar meer te kiezen valt neemt vanzelf ook de
buiten kwamen, kon ik zeggen: dit is het werk en dit krijg je ervoor.
Toen ik in Nederland kwam heb ik me gemeld bij Stork
‘Hoe vindt u het hier in het verzorgingshuis?’
buitenlanders hier en dat schept een band. Zo zijn
interesse van mensen toe.’
En moet je eens kijken hoe het uitpakte. De jongeren voelden zich
Werkspoor in Amsterdam. Daar maakten ze de stoom-
‘Weet u wat het is? De mensen die hier wonen zijn alle-
we vrienden geworden. Maar het is wel: kijken mag,
Louise Bouwman: ‘Spreekt me aan, maar je moet wel een verplicht
goed begeleid door de oudere, en de klanten belden op om te laten
locomotieven waar we in Indonesië mee reden. Wat
maal Nederlanders, die kennen het verschil niet met wat
aankomen niet.’
basispakket blijven bieden. Anders kiezen mensen altijd voor de
weten dat ze die ouderen zo waardeerden.’
mij altijd erg gefascineerd heeft is hoe ze die dingen
je in een ander land zou krijgen. Die eten hun eten niet
‘Dat weet ik,’ zegt meneer Muller.
de kern 9
mijn pensioen
Karlijn Cardon: ‘Zolang ik mezelf in m’n werk kan blijven ontwikkelen denk ik niet aan pensioen.’
Sandra Hufkens: ‘Ik ga er niet vanuit dat er nog aow is tegen de tijd dat ik eraan toe ben.’
Karlijn Cardon (31) is sinds een half jaar Unit Manager MRO Competence & Training bij Fokker Services.
Sandra Hufkens werkt sinds 1 januari van dit jaar bij Fokker Elmo als program controller. Ze bewaakt de
Ze woont samen en heeft een zoon van 16 maanden.
budgetten bij voornamelijk militaire projecten, zoals de F16 midlife updates en Boeing AWACS. Voorheen werkte ze bij Akzo Nobel. Sandra studeerde bedrijfseconomie en volgde vervolgens de postdoctorale opleiding Controlling. Zij is 30 jaar en woont in Roosendaal samen met haar vriend.
Pensioen, denk je er wel eens aan?
in je basis behoefte en tevens wat extra om die dingen
Wat stel je je voor bij pensioen als levensfase? Houd je je wel eens met je pensioen bezig?
het goed geregeld hebben. Je bent straks toch een
iets in de privésfeer bij. Nou ben ik wel te nuchter om
bepaalde levensstandaard gewend.’
mezelf over de kop te werken, maar ik weet ook dat het
Wanneer zou jij met pensioen willen?
daar komt in principe niets tussen. Ook geen werk. En
‘Ik heb er les in gehad bij mijn HR-studie, maar het was
te kunnen doen die je op dat moment graag wilt doen.
‘Ik ben gek op Frankrijk. Dus het zou een optie kunnen
niet mijn favoriete vak. Voor mij persoonlijk speelt het
En dat is gelijk een lastige. Want ik weet nu niet wat
zijn. Maar het zou ook kunnen dat Stork in de toekomst
‘Ik heb net de waarde-overdracht van mijn pensioen
nu wel een beetje, want ik ben bezig de pensioen-
dat dan zal zijn.’
een leuke baan heeft in Frankrijk en dan wordt deze
van Akzo Nobel naar Stork achter de rug. Daardoor
wens al eerder vervuld. Een een maatschappelijke
heb ik er de laatste tijd wel meer dan gemiddeld naar
functie, voor Unicef bijvoorbeeld, lijkt me ook wel wat.
gekeken. Ik vond het handig om het te laten overdra-
‘Nou, op mijn 45ste. Onzin natuurlijk, maar eerlijk gezegd
gen, want dan heb ik tenminste alles bij elkaar. Toen
zou ik het wel fijn vinden om dan wat meer ruimte te
rechten van mijn vorige baan over te hevelen naar Pensioenfonds Stork. Ik kreeg daarover een brief waar
Wat is voor jou de ideale pensioenleeftijd?
een getal in stond dat ik niet kon plaatsen. Was dit
‘Ik vind werken leuk. Zolang ik in mijn werk uitdaging,
Het belangrijkste is genieten in welke levensfase je ook
iedereen kan overkomen. Ik sport op vaste dagen, en de weekenden probeer ik ook werkvrij te houden.’ Hoe zie jij het pensioen als levensfase?
nou mijn pensioeninkomen per jaar? Of per maand?
motivatie en persoonlijke ontwikkeling vind hoop ik
zit en jezelf blijven ontwikkelen zodat je in staat bent
ik bij Stork solliciteerde heb ik ook wel gelet op wat
hebben om leuke dingen voor mezelf te doen. Wel
Of een soort totaalbedrag dat ik tegoed heb? Ik kon
nog lang geen antwoord te hoeven geven op deze
om onafhankelijk te zijn.’
er op pensioengebied geregeld was. Ik schrok een
werken, maar met minder druk en minder deadlines.
er geen wijs uit worden.’
vraag.’
beetje van de hoogte van de pensioenpremie. Bij Akzo
Het zal er uiteindelijk wel op neerkomen dat ik gewoon
bijna met pensioen), die heeft niet echt grote hobbies.
Wat voor indruk heb je van Pensioenfonds Stork?
Nobel was de eigen bijdrage lager. Mijn vriend werkt
doorwerk, want eigenlijk heb ik het gewoon erg naar
Dus zal hij nog wel moeten werken aan een goede invul-
Spaar je zelf bij voor je pensioen? ‘Nee. Volgens mij ben ik ook nog te jong om dat belastingtechnisch voordelig te mogen. Ik heb wel een koophuis.’
Heb je je partner aangemeld voor het nabestaan-
‘Weet ik nog niet. Als ik naar mijn vader kijk (die gaat
‘Ze komen op mij over als toegankelijk en betrouwbaar,
bij PricewaterhouseCoopers, en die betaalt helemaal
mijn zin. Maar ik hoef geen cfo te worden van een
ling van zijn pensioen. Mijn schoonvader is gestopt op
maar van mij zou het wel wat persoonlijker mogen. Ik
geen premie.’
of andere grote onderneming. Wel zou ik graag meer
59 jaar. Die klust regelmatig nog wat bij. Als ik nu zou
internationale aspecten in mijn baan zien. Kan ik ook
moeten stoppen, zou ik het ook niet zo goed weten. Ik
Spaar je zelf ook nog?
m’n talen nog eens gebruiken.’
heb gelukkig nog de tijd om daarover na te denken.’ Heb jij nog pensioenwensen?
denpensioen?
zou wensen dat je bij indiensttreding een persoonlijk
‘Ik heb bij mijn sollicitatie verteld dat ik een samen-
gesprek krijgt met iemand van het pensioenfonds, of
levingscontract heb en heb gevraagd of ik nog iets
dat er voorlichtingsbijeenkomsten zouden worden
‘Ja, ik denk dat je in deze tijd er niet meer vanuit kunt
extra’s moest doen om te zorgen dat mijn partner in
gehouden waar je dan ook vragen kunt stellen. Het is
en mag gaan dat alles voor je wordt geregeld. Hoe zit
Wat doe je eraan om gezond je pensioen te halen?
aanmerking komt voor nabestaandenpensioen als ik
prettig als je er een gezicht bij hebt, dat verlaagt de
het straks bijvoorbeeld met de aow als ik ouder ben?
‘Ik ben me ervan bewust dat je daarop moet letten. Ik
‘Geen idee. Maar ja, wat is genoeg? Voor mij zou het
zou komen te overlijden. Daar kwam een onduidelijk
drempel als er later nog eens wat is. Zo deden ze het
Die is er dan vast niet meer. Je moet dus ook voor jezelf
heb om me heen een aantal mensen zien opbranden.
beeld zelf zou kunnen kiezen hoe je pensioenvermo-
zijn: voldoende om in ieder geval te kunnen voorzien
antwoord op. Iets om nog uit te zoeken.’
bij mijn vorige werkgever ook en dat beviel mij wel.’
zorgen. Ik en mijn vriend sparen en beleggen. Ik wil
Die hadden het zwaar op hun werk en kregen daar nog
gen belegd wordt.
Weet je of je straks genoeg hebt?
10 de kern
‘Ik zou wel wat meer keuzevrijheid willen. Dat je bijvoor-
de kern 11
mijn pensioen
Karlijn Cardon: ‘Zolang ik mezelf in m’n werk kan blijven ontwikkelen denk ik niet aan pensioen.’
Sandra Hufkens: ‘Ik ga er niet vanuit dat er nog aow is tegen de tijd dat ik eraan toe ben.’
Karlijn Cardon (31) is sinds een half jaar Unit Manager MRO Competence & Training bij Fokker Services.
Sandra Hufkens werkt sinds 1 januari van dit jaar bij Fokker Elmo als program controller. Ze bewaakt de
Ze woont samen en heeft een zoon van 16 maanden.
budgetten bij voornamelijk militaire projecten, zoals de F16 midlife updates en Boeing AWACS. Voorheen werkte ze bij Akzo Nobel. Sandra studeerde bedrijfseconomie en volgde vervolgens de postdoctorale opleiding Controlling. Zij is 30 jaar en woont in Roosendaal samen met haar vriend.
Pensioen, denk je er wel eens aan?
in je basis behoefte en tevens wat extra om die dingen
Wat stel je je voor bij pensioen als levensfase? Houd je je wel eens met je pensioen bezig?
het goed geregeld hebben. Je bent straks toch een
iets in de privésfeer bij. Nou ben ik wel te nuchter om
bepaalde levensstandaard gewend.’
mezelf over de kop te werken, maar ik weet ook dat het
Wanneer zou jij met pensioen willen?
daar komt in principe niets tussen. Ook geen werk. En
‘Ik heb er les in gehad bij mijn HR-studie, maar het was
te kunnen doen die je op dat moment graag wilt doen.
‘Ik ben gek op Frankrijk. Dus het zou een optie kunnen
niet mijn favoriete vak. Voor mij persoonlijk speelt het
En dat is gelijk een lastige. Want ik weet nu niet wat
zijn. Maar het zou ook kunnen dat Stork in de toekomst
‘Ik heb net de waarde-overdracht van mijn pensioen
nu wel een beetje, want ik ben bezig de pensioen-
dat dan zal zijn.’
een leuke baan heeft in Frankrijk en dan wordt deze
van Akzo Nobel naar Stork achter de rug. Daardoor
wens al eerder vervuld. Een een maatschappelijke
heb ik er de laatste tijd wel meer dan gemiddeld naar
functie, voor Unicef bijvoorbeeld, lijkt me ook wel wat.
gekeken. Ik vond het handig om het te laten overdra-
‘Nou, op mijn 45ste. Onzin natuurlijk, maar eerlijk gezegd
gen, want dan heb ik tenminste alles bij elkaar. Toen
zou ik het wel fijn vinden om dan wat meer ruimte te
rechten van mijn vorige baan over te hevelen naar Pensioenfonds Stork. Ik kreeg daarover een brief waar
Wat is voor jou de ideale pensioenleeftijd?
een getal in stond dat ik niet kon plaatsen. Was dit
‘Ik vind werken leuk. Zolang ik in mijn werk uitdaging,
Het belangrijkste is genieten in welke levensfase je ook
iedereen kan overkomen. Ik sport op vaste dagen, en de weekenden probeer ik ook werkvrij te houden.’ Hoe zie jij het pensioen als levensfase?
nou mijn pensioeninkomen per jaar? Of per maand?
motivatie en persoonlijke ontwikkeling vind hoop ik
zit en jezelf blijven ontwikkelen zodat je in staat bent
ik bij Stork solliciteerde heb ik ook wel gelet op wat
hebben om leuke dingen voor mezelf te doen. Wel
Of een soort totaalbedrag dat ik tegoed heb? Ik kon
nog lang geen antwoord te hoeven geven op deze
om onafhankelijk te zijn.’
er op pensioengebied geregeld was. Ik schrok een
werken, maar met minder druk en minder deadlines.
er geen wijs uit worden.’
vraag.’
beetje van de hoogte van de pensioenpremie. Bij Akzo
Het zal er uiteindelijk wel op neerkomen dat ik gewoon
bijna met pensioen), die heeft niet echt grote hobbies.
Wat voor indruk heb je van Pensioenfonds Stork?
Nobel was de eigen bijdrage lager. Mijn vriend werkt
doorwerk, want eigenlijk heb ik het gewoon erg naar
Dus zal hij nog wel moeten werken aan een goede invul-
Spaar je zelf bij voor je pensioen? ‘Nee. Volgens mij ben ik ook nog te jong om dat belastingtechnisch voordelig te mogen. Ik heb wel een koophuis.’
Heb je je partner aangemeld voor het nabestaan-
‘Weet ik nog niet. Als ik naar mijn vader kijk (die gaat
‘Ze komen op mij over als toegankelijk en betrouwbaar,
bij PricewaterhouseCoopers, en die betaalt helemaal
mijn zin. Maar ik hoef geen cfo te worden van een
ling van zijn pensioen. Mijn schoonvader is gestopt op
maar van mij zou het wel wat persoonlijker mogen. Ik
geen premie.’
of andere grote onderneming. Wel zou ik graag meer
59 jaar. Die klust regelmatig nog wat bij. Als ik nu zou
internationale aspecten in mijn baan zien. Kan ik ook
moeten stoppen, zou ik het ook niet zo goed weten. Ik
Spaar je zelf ook nog?
m’n talen nog eens gebruiken.’
heb gelukkig nog de tijd om daarover na te denken.’ Heb jij nog pensioenwensen?
denpensioen?
zou wensen dat je bij indiensttreding een persoonlijk
‘Ik heb bij mijn sollicitatie verteld dat ik een samen-
gesprek krijgt met iemand van het pensioenfonds, of
levingscontract heb en heb gevraagd of ik nog iets
dat er voorlichtingsbijeenkomsten zouden worden
‘Ja, ik denk dat je in deze tijd er niet meer vanuit kunt
extra’s moest doen om te zorgen dat mijn partner in
gehouden waar je dan ook vragen kunt stellen. Het is
en mag gaan dat alles voor je wordt geregeld. Hoe zit
Wat doe je eraan om gezond je pensioen te halen?
aanmerking komt voor nabestaandenpensioen als ik
prettig als je er een gezicht bij hebt, dat verlaagt de
het straks bijvoorbeeld met de aow als ik ouder ben?
‘Ik ben me ervan bewust dat je daarop moet letten. Ik
‘Geen idee. Maar ja, wat is genoeg? Voor mij zou het
zou komen te overlijden. Daar kwam een onduidelijk
drempel als er later nog eens wat is. Zo deden ze het
Die is er dan vast niet meer. Je moet dus ook voor jezelf
heb om me heen een aantal mensen zien opbranden.
beeld zelf zou kunnen kiezen hoe je pensioenvermo-
zijn: voldoende om in ieder geval te kunnen voorzien
antwoord op. Iets om nog uit te zoeken.’
bij mijn vorige werkgever ook en dat beviel mij wel.’
zorgen. Ik en mijn vriend sparen en beleggen. Ik wil
Die hadden het zwaar op hun werk en kregen daar nog
gen belegd wordt.
Weet je of je straks genoeg hebt?
10 de kern
‘Ik zou wel wat meer keuzevrijheid willen. Dat je bijvoor-
de kern 11
pensioenfonds stork
Pensioen: uitrusten, genieten of opnieuw beginnen? Iedere generatie beleeft z’n pensioen op z’n eigen manier. De generatie die binnenkort met pensioen gaat kan rekenen op een lange, gezonde en vaak ook welgestelde oude dag. Wat zullen zij met hun pensioen gaan doen? een mens (dankzij het
werken dan hou je opeens zo’n 2000 uur per jaar over.
basisinkomen van
Zonder een gericht plan gaan die uren volkomen onge-
de
het
structureerd op. Als je dat wilt voorkomen, dan zul je
pensioen) activitei-
aow
en
een nieuw doel moeten formuleren. Dat kan betaald
ten kan gaan ont-
werk zijn, maar het hoeft niet. Als je je pensioen goed
plooien puur voor
geregeld hebt, bevind je je in een riante positie: je
z’n plezier. En die
kunt gaan doen wat je interessant vindt, zonder dat
activiteiten zullen
je je druk hoeft te maken om wat het oplevert. Wat wil
waarschijnlijk verder
een mens nog meer?’
gaan dan de hobbysfeer, want een leven
Er komt in Noord-Amerika steeds meer aandacht voor
dat alleen maar uit
de productieve pensionering, vooral sinds de groot-
hobbies bestaat gaat
ste Amerikaanse ouderenorganisatie bij een opinie-
snel vervelen.
peiling ontdekte dat 80% van de babyboomers van plan is na hun pensioen op de een of andere wijze
H
David Bond, schrijver
te blijven werken. Ook de organisatie 2young2retire
van een boek* over
(www.2young2retire.com) maakt zich sterk voor een
het nieuwe pensioen,
mentaliteitsverandering: als je te jong bent om met
zegt: ‘Een groot mis-
pensioen te gaan, doe het dan niet!
verstand van het tra-
Deze nieuwe zienswijze is volgens David Bond goed
ditionele pensioen-
voor iedereen en bovendien hard nodig: ‘Als 65-plus-
model is dat het zo
sers blijven werken – parttime, freelance, in een eigen
et ouderwetse idee van pensionering ziet er onge-
heerlijk zal zijn om niet meer te hoeven werken. Hier
bedrijfje of als vrijwilliger – dan haalt dat een enorme
veer zo uit: pensioen is de levensfase waarin een
worden twee dingen door elkaar gehaald. Waar men-
druk van het overbelaste systeem van de verzorgings-
mens na een leven hard zwoegen nooit meer iets hoeft.
sen vanaf willen is niet zo zeer het werken zelf, als
staat. Dat is goed voor de solidariteit tussen de gene-
Deze visie stamt nog uit de tijd dat mensen als ze met
wel de dingen eromheen: de stress, de vergaderingen,
raties – iets waar we heel zuinig op moeten zijn. Kijk,
pensioen gingen inderdaad afgeleefd en versleten
de werkdruk, de ochtendspits. Maar er zijn genoeg
als je 24 bent dan heb je er natuurlijk niets op tegen
waren, maar dat is tegenwoordig vaak niet meer het
mensen die graag bezig zijn, en bovendien is werken
dat je oma van 84 hulp krijgt en een pensioen uit de
geval. Sinds een aantal jaren verschuift het beeld dan
een bron van sociale contacten, zelfontwikkeling, het
staatskas. Maar als je kerngezonde en hoogopgeleide
ook in de richting van: genieten! Pensioen staat voor:
gevoel nuttig te zijn en ga zo maar door. Een vriend
gepensioneerden tientallen jaren lang op vakantie
reizen, hobbies, consumeren, de eeuwige vakantie.
van me zei laatst: “Ik wil wel werken, maar ik wil geen
ziet gaan, heb je dan zin om daar nog solidair mee
Maar hoe leuk is het om tientallen jaren de ene reis
baan meer!” Dat zegt het precies.’
te zijn?’
gaan golfen? Van het Amerikaanse continent bereiken
Een leven zonder verplichtingen lijkt mooi, zegt David
aan om bijtijds een plan te maken over het leven na
ons berichten over een nieuwe visie: pensioen is een
Bond, maar eigenlijk lijkt het griezelig veel op een
pensionering: ‘Een rijk gevuld en zinvol leven komt niet
moment om een nieuwe start te maken. Pensioen is
leven zonder doel. En dat klinkt alweer een stuk min-
zomaar uit de lucht vallen.’
niet de laatste maar een nieuwe levensfase waarin
der aantrekkelijk. Bond: ‘Als je ophoudt met fulltime
* David en Diane Bond: Future Perfect. Retirement strategies
na de andere te maken, of om vijf keer in de week te
David Bond raadt iedereen die tegen de zestig loopt
voor welk pensioenconcept kiest u? Huidig pensioenconcept
Nieuw pensioenconcept
Pensioen is de laatste levensfase.
Pensioen is een nieuwe levensfase.
Gepensioneerd zijn wil zeggen: nooit meer hoeven
Gepensioneerd zijn wil zeggen: je hebt een basis-
werken.
inkomen en kunt gaan doen wat je leuk vindt (werk of iets anders).
Pensioen is een eeuwigdurende vakantie.
Liever een goede balans tussen inspanning en
co lo f o n
ontspanning dan tientallen jaren ‘verplicht’
De Kern is een uitgave van Pensioenfonds Stork
nietsdoen.
e
[email protected]
Als je je hele leven hard gewerkt hebt wil je na je
Na je pensioen zoek je een nieuw doel en blijf
pensioen geen verplichtingen meer.
je zinvol bezig.
tekst Johanna Kroon en Roland Asberg, A-vier Communicatie fotografie Peter van de Wijngaart en Jan van Riethoven grafisch ontwerp Helma Timmermans, Amsterdam een productie van A-vier Communicatie, Amsterdam © 2006
