1
Van 7 tot 107…
‘Van 7 tot 107…’ is de titel die we meegeven aan het onderzoek rond intergenerationele solidariteit van de Artesis Hogeschool en Universiteit Antwerpen. Het Agentschap Sociaal‐Cultureel werk voor Jeugd en Volwassenen (Vlaamse Overheid) is de opdrachtgever. Deze nieuwsbrief is de eerste van drie edities die in totaal verspreid zullen worden. Vergrijzing, ontgroening en solidariteit tussen de generaties: het zijn thema’s die iedereen aangaan, van 7 tot 107… U dus ook!
Via de vele contacten van het Agentschap Sociaal‐Cultureel werk voor Jeugd en Volwassenen, de Vlaamse Jeugdraad, de Vlaamse Ouderenraad en Artesis Hogeschool is deze nieuwsbrief ook bij u terecht gekomen. Indien u zich echter wenst uit te schrijven, kan u dit melden via volgend e‐mailadres:
[email protected]. U mag deze nieuwsbrief ook verder in uw netwerk verspreiden. Indien u gebruik wilt maken van de informatie in de nieuwsbrief, gelieve dan eerst via onderstaande gegevens met ons contact op te nemen.
2
Van 7 tot 107…
In deze nieuwsbrief: Van 7 tot 107… Een mix aan ideeën Jongeren en ouderen: een goede combinatie? Ga de uitdaging aan en geef uw mening over onderstaande uitspraken! Neem deel aan het World Café op de eerste Europese dag van de intergenerationele solidariteit! Laat ook uw stem horen!
Van 7 tot 107… Waarover hebben we het hier? ‘Van 7 tot 107 ‐ De positie van jongeren in een vergrijsde samenleving’ is de titel die we aan een onderzoek en de bekendmaking van de resultaten willen geven. Het is niet zomaar een onderzoek, maar een dialoog over intergenerationele solidariteit en de positie van jongeren. Iedereen van 7 tot 107 zou moeten meepraten. We hanteren verschillende onderzoeksmethoden om een zo breed mogelijke visie op de positie van jongeren in een vergrijsde en ontgroende samenleving te krijgen. Diepte‐interviews met middenveldorganisaties en wetenschappers uit diverse domeinen en discussiegesprekken met sociaal werkers geven ons een eerste idee. Indien u de volledige interviews wenst te lezen, dan kan u dit aanvragen via
[email protected]. Aanvullend doen we gesprekken met kinderen en houden we een discussieforum over het samen creëren van de toekomst, project Perspectief 2015 (www.co‐creatie.org). De ingewonnen informatie moet de dialoog bevorderen en leiden tot het formuleren van aanbevelingen voor het Vlaamse beleid. We leven in een wereld waar het visuele belangrijk is. Daarom worden alle interviews opgenomen en met ander beeldmateriaal verwerkt in een informatieve video. Fragmenten uit de film kan u vinden op Youtube. We houden u hierover verder op de hoogte.
Deze nieuwsbrief kadert in het op gang brengen van de dialoog.
We willen namelijk niet alleen de stem van experten en wetenschappers horen, ook uw stem is voor ons belangrijk. Bent u het niet eens met dingen die u in de
3
nieuwsbrief gelezen hebt? Wilt u graag mee discussiëren? Wilt u dat ook uw stem gehoord wordt bij het formuleren van beleidsaanbevelingen? Aarzel dan niet, en reageer op deze nieuwsbrief. Bovendien kan u hier ook een prijs mee winnen. Op het einde van deze nieuwsbrief kan u hier meer informatie over vinden.
Een mix aan ideeën In elke nieuwsbrief geven we een greep uit de meest opmerkelijke, interessante, boeiende, soms tegenstrijdige meningen van middenvelders en wetenschappers uit verschillende levensdomeinen en disciplines.
Van 7 tot 107…
Vergrijzing en ontgroening heeft een invloed op alle levensdomeinen in de samenleving – de economie, de gezondheidszorg, de organisatie van de publieke ruimte, huisvesting, het onderwijs, familieleven, en noem maar op. Het is een onderwerp dat iedereen aanbelangt.
Jongeren en ouderen: een goede combinatie? Wat betekent solidariteit voor u?
4
In ieder geval ziet het er naar uit dat de jongeren van vandaag langer zullen moeten werken, meer belastingen gaan moeten betalen en minder pensioen zullen krijgen. Dit legt wel druk op de jongeren van vandaag en kan op lange termijn voor wrijvingen zorgen tussen generaties. Wat heeft dit nu te maken met intergenerationele solidariteit? Mensen die nu de middelbare leeftijd bereikt hebben, hebben bijvoorbeeld hun huizen veel goedkoper kunnen kopen. Die hebben misschien zelfs al een tweede woning kunnen kopen. Ze verhuren die woning vaak aan jonge mensen of verkopen die woning voor hoge prijzen. Waardoor je misschien gaat evolueren naar twee klassen in de samenleving, die gaan samenlopen met generaties. Vlaamse Jeugdraad – Pieter Lietaer
Van 7 tot 107…
Ondanks het feit dat er nu veel meer bejaarden zijn, dat de vergrijzing voortgaat en dat de ouderen veel meer buitenkomen, is de uitwisseling tussen de generaties veel minder dan vroeger. Dit maakt dat de verschillende leeftijdssubculturen meer en meer naast elkaar leven. Daardoor hebben jongeren heel weinig voeling met wat er in andere leeftijdscategorieën gebeurt, en kunnen ze zich veel minder projecteren in de toekomst, in hun eigen volgende levensfase waarin ze zullen opgaan. Samenhuizen vzw – Luc Jonckheere
Ik zie twee vormen bij de houding van jongeren tegenover de solidariteit in de samenleving. Je hebt jongeren die de solidariteit in vraag stellen, en die bijna selectief gaan denken. Ze gaan niet betalen voor ziekteverzekering, want ze zijn toch niet ziek. Waarom zouden ze bijdragen aan de kinderbijslag, want ze gaan toch nooit kinderen hebben. Dit klopt natuurlijk niet met de solidariteitsgedachte van de sociale zekerheid. Langs de andere kant merk ik dat heel wat jongeren zich wel engageren in de samenleving, heel selectief maar wel op een solidaire basis. Jongeren die nauwelijks een inkomen hebben gaan toch maandelijks betalen voor Greenpeace, voor Artsen zonder Grenzen, Oxfam. Of bijvoorbeeld de doe‐tank die in het ABVV opgericht werd. Dit betekent dat het engagement wel nog aanwezig is, maar het is niet meer het langdurige, aan groepen gebonden solidariteit. Het is tijdelijke solidariteit, selectieve solidariteit en het moet ergens ook wel kloppen met hun persoonlijk leven, met hun individuele belangen. Jongeren zijn hier ook individualistischer in, en dit bepaalt ook hun kijk op de samenleving en hun houding tegenover solidariteit. Ze willen wel een aantal dingen doen, maar alleen als het ook een meerwaarde voor henzelf heeft. ABVV – Mil Kooyman
5
Van 7 tot 107…
Solidariteit, niet alleen de solidariteit tussen de generaties, betekent dat je een samenleving hebt met mensen die zich verbonden voelen en waar je instituties creëert waardoor mensen het recht hebben om geholpen te worden. Ik spreek liever over rechtvaardigheid dan over solidariteit. Solidariteit is me te soft. In onze maatschappij zijn er conflicten. Rechtvaardigheid is wat we uitgevonden hebben om over die conflicten na te denken. Maar als je die softe basis niet hebt, als je die solidariteit en die gevoelens van verbondenheid niet hebt, dan ga je nooit instituties krijgen waar ook de armen of de zwakkeren rechten krijgen. Ik ben er van overtuigd dat als we over rechtvaardigheid denken we moeten kijken hoe we iemand zijn leven beoordelen, de hele levensloop. En op dezelfde manier moet je ook denken als je over intergenerationele problemen denkt. De jongeren nu moeten zich realiseren dat ze oud zullen worden. En de ouderen moeten zich realiseren dat ze jong zijn geweest. Dan is dit een veel gemakkelijkere vorm van solidariteit dan de solidariteit tussen iemand die getalenteerd is, knap en rijk en iemand die niet getalenteerd is, niet productief en lelijk. Erik Schokkaert – prof. economie KULeuven
Ik denk dat jongeren weinig te maken krijgen met ouderen. Als ze het geluk hebben dat hun grootouders nog leven, dan is het vooral met hen dat ze de weinige momenten van contact met ouderen hebben. Voor de rest ontmoeten ze ouderen voornamelijk op publieke plaatsen, op de winkel of de trein. En waarschijnlijk verlopen die ontmoetingen niet altijd heel positief. Vlaamse Jeugdraad – Pieter Lietaer
6
Ga de uitdaging aan en geef uw mening over onderstaande uitspraken!
Van 7 tot 107…
Ik heb de indruk dat jongeren een hogere status hebben in de samenleving, doordat hun economisch belang toegenomen is en doordat ze veel meer middelen ter beschikking hebben om zich uit te drukken. Er leeft een heel bruisende en levendige jongerencultuur, die veel plaats inneemt en die de samenleving verrijkt en beïnvloedt. Ik heb niet de indruk dat door het feit dat de groep van jongeren, dus de percentuele bevolkingsgroep van de jongeren, relatief kleiner wordt en de andere groep toeneemt, hun gewicht daardoor op de samenleving vermindert. Samenhuizen vzw – Luc Jonckheere
Ik denk dat jongeren zich onvoldoende realiseren hoeveel rijker ze zijn nu tegenover vroeger. En zich ook onvoldoende realiseren dat ze heel hun leven rijker gaan blijven. Er wordt gezegd dat de jongere generaties er slechter aan toe zouden zijn, omdat ze moeten betalen voor de ouderen. Dit klopt langs geen kanten. Het materiële welvaartsniveau van jongeren nu ligt veel hoger dan het materiële welvaartsniveau van de vorige generaties toen die zo oud waren. En de jongeren van nu, als ze zo oud zullen zijn als de vorige generatie nu is, zullen een nog hoger welvaartsniveau hebben. Erik Schokkaert – prof. economie, KULeuven
Jongeren voelen het niet aan alsof het aan hen is om de zorgtaak op zich te nemen. Ze denken dat er andere instanties zijn, of de tussengeneratie van vijftigers of zestigers, waar jongeren van denken dat die veel meer tijd hebben dan hen om die zorgtaak op zich te nemen. Eerder dan dat ze aan zichzelf zullen denken om de zorg op te nemen voor ouders of grootouders. Vlaamse Jongerenraad – Pieter Lietaer
Van 7 tot 107…
7
Jongeren hebben naargelang hun geschooldheid minder of meer inzicht in het waarom de solidariteit er is. Hogergeschoolden zullen zeker wat in ruil vragen voor die solidariteit. Lagergeschoolden hebben ook wel een soort basisgevoel voor solidariteit en zeker in dezelfde groep, maar hier zal je eerder die individuele oprispingen krijgen van moeten we wel voor het volledige systeem betalen. Ik heb bijvoorbeeld soms het gevoel dat jongeren die in de werkloosheid zitten en er ook niet uit geraken het gevoel hebben dat de uitkering die ze krijgen hun inkomen is en geen uitvloeisel van het sociale solidariteitssysteem. Ze vinden dat ze dit moeten krijgen, omdat ze het nodig hebben en de samenleving moet het hen maar geven. ABVV ‐ Mil Kooyman
Neem deel aan World Café op de eerste Europese dag van de Intergenerationele Solidariteit!
Op 29 april 2009 wordt voor de eerste maal in Europa de ‘Dag van de Intergenerationele Solidariteit’ georganiseerd. Deze gebeurtenis kunnen we natuurlijk niet zomaar laten voorbijgaan. Daarom organiseren we op deze dag een studiedag met een World Café. Vertegenwoordigers van het jeugdwerk, het socio‐ culturele werk met volwassenen en ouderverenigingen, het onderwijs, de kinderopvang, welzijnszorg, stedelijke ontwikkeling, uit diverse beleidsdomeinen en ‐niveaus, en er zijn ongetwijfeld nog een heleboel andere geïnteresseerden, zijn allemaal welkom om deel te nemen. Een World Café is een methode die de laatste jaren vaak wordt toegepast in participatief onderzoek, geschikt om met een grote groep mensen te discussiëren over een open vraag. Belangrijk is de gezellige, ongedwongen, informele sfeer die er hangt. World Cafés blijken nuttig bij het uitwisselen van kennis en om mogelijke acties te bespreken rond kwesties en vragen uit het echte leven. Intergenerationele solidariteit, vergrijzing en ontgroening passen perfect in dit plaatje.
8
Laat ook uw stem horen!
Van 7 tot 107…
Alleen onze stem laten horen in de dialoog over intergenerationele solidariteit is niet voldoende. Integendeel zelfs, hoe meer visies, ideeën en meningen, hoe liever we het hebben. Daarom hebben we de mogelijkheid gecreëerd om via het mailadres
[email protected] uw mening, kritieken, positieve reacties, bedenkingen, noem maar op, aan ons mee te delen. Gelieve ook duidelijk uw naam te vermelden, en de eventuele organisatie waar u voor werkt. Waarom willen we zo graag dat u reageert? Intergenerationele solidariteit is een thema dat heel belangrijk wordt in deze samenleving. Kijk maar naar de vele projecten die worden opgestart, naar de vele organisaties en verengingen die dit thema mee in hun werking opnemen, de eerste dag van de Europese solidariteit die georganiseerd wordt, en ga zo maar door. Heel veel mensen zijn er mee bezig, en het is een thema dat iedereen aanbelangt. Daarom willen we ook de meningen en voorstellen van zo veel mogelijk mensen te weten komen. Met uw reactie zal in de mate van het mogelijke rekening gehouden worden bij het formuleren van de beleidsvoorstellen. En wat de prijs betreft, hierover kan u meer lezen in de volgende nieuwsbrief.
Contact: Hilde Maelstaf – Docent Artesis Hogeschool T +32 3 259 01 26 –
[email protected] Ingeborg Hillaert – Projectmedewerker Artesis Hogeschool T +32 3 259 01 26 –
[email protected] Gustaaf De Meersman – Videokontakt vzw T +32 9 330 35 77 –
[email protected]
Foto’s: http://www.lesliseusesfabuleuses.be/
