Huis van Heek, tentoonstellingen in Rijksmuseum Twenthe en Huis Bergh
Persbericht Rijksmuseum Twenthe, 12 februari 2015
De Gouden Eeuw van Twente
100 topstukken uit de collectie van Rijksmuseum Twenthe
Rijksmuseum Twenthe presenteert vanaf 18 april 2015 het beste uit de eigen collectie m et de tentoonstelling D e G ouden Eeuw van Twente. D e tentoonstelling geeft een beeld van de glorietijd van Twente aan het begin van de 20ste eeuw, toen de Enschedese textielfabriek Van Heek & Co de grootste onderneming van het land w as. Twente w as een van de m otoren van de Nederlandse economie en als er destijds een Q uote 500 zou hebben bestaan, dan stond de familie Van H eek zonder twijfel in de top 10. D e tentoonstelling plaatst de m useumcollectie in de context van deze gouden tijd door de kunst te verbinden m et hun oorspronkelijke eigenaren, de familie van H eek en alle andere grote m ecenassen die dit m useum hebben gemaakt tot w at het vandaag de dag is.
Mecenassen centraal Sinds de oprichting door de familie Van H eek vertrouwden veel verzamelaars hun kunst toe aan Rijksmuseum Twenthe. D it heeft geleid tot een brede en zeer diverse collectie w aarvan in deze tentoonstelling de hoogtepunten te zien zijn. D aarbij is een hoofdrol w eggelegd voor ‘zij die de kunst schonken’, m et schilderkunst van Joos van Cleve, H ans M emling, H ans H olbein, Jan Steen, Willem van M ieris, Johan Barthold Jongkind, Claude M onet, Renoir, G eorge H endrik Breitner, Jan Sluijters, herman de vries, Karel Appel, Richard Long e.v.a.
Paradoxale w erkelijkheid De G ouden Eeuw van Twente begon halverwege de 19 de eeuw, kende haar hoogtepunt rond 1910 en eindigde in de jaren zestig m et de teloorgang van de textielindustrie. De industrie bezorgde de regio economische ontwikkeling en technologische voortuitgang, en fabrikantenfamilies vergaarden grote rijkdom. M aar d e fabrieksarbeiders leefden in bittere armoede en m oesten strijden voor een fatsoenlijk loon. Tegelijkertijd voelden families als de Van H eeks zich verantwoordelijk voor de samenleving en w ierpen zich op als hoeders van natuur, cultureel erfgoed en kunst in O ost-‐Nederland. D e Van Heeks w aren betrokken bij de oprichting van O verijssels Landschap en de restauratie van tal van m onumenten. Hun ideaal om ‘de kunstzin en kunstliefde op te w ekken bij het publiek van het oostelijk deel van ons land’ leidde in 1930 tot de oprichting van Rijksmuseum Twenthe. Drie broers Van Heek Het idee voor een m useum kwam van Jan Bernard van H eek (1863-‐1923) die m et zijn collectie schilderijen uit de Gouden Eeuw en de 19de eeuw de basis legde. Zijn broer Jan H erman van Heek (1873-‐1957) w erd de eerste directeur en verrijkte het m useum in dertig jaar tijd m et een onschatbare collectie m iddeleeuwse w erken. Een derde broer, Gerrit Jan van Heek jr. (1880-‐ 1958), schonk in de jaren veertig en vijftig een grote verzameling natuur-‐ en dierschilderijen, wereldwijd de belangrijkste in zijn soort.
De Woudloper. De dierschilderijen van G.J. van Heek jr. 21 april t/m 16 augustus 2015
Imponerende olifanten, angstaanjagende tijgers en aangrijpende jachttaferelen. D e verzameling dierschilderijen van G errit Jan van H eek jr. (1880-‐1958) zijn getuigenissen van zijn drie passies: natuur, kunst en geld. G edreven door zijn liefde voor de jacht en de natuur bracht deze Twentse textielbaron een zeer imposante verzameling dier-‐ en natuurschilderijen van begin 20ste eeuw bijeen. D e collectie bevat een groot aantal m eesterwerken van de vier pioniers van het genre: Bruno Liljefors, Richard Friese, W ilhem Kuhnert en Carl Rungius en is daarmee de belangrijkste verzameling d ierschilderijen uit de 20ste eeuw w ereldwijd. In de tentoonstelling D e W oudloper w ordt een groot deel van deze collectie voor het eerst sinds twintig jaar in samenhang getoond. Familie Van H eek Gerrit Jan jr. w as nauw verbonden m et de geschiedenis van Rijksmuseum Twenthe: zijn oudste broer Jan Bernard nam het initiatief tot de oprichting van RMT m et de schenking van zijn collectie schilderijen uit de 17de en 19de eeuw aan de Staat. Zijn andere broer Jan H erman w erd de eerste directeur en verrijkte het m useum in dertig jaar tijd m et een onschatbare collectie middeleeuwse w erken. Als jongste broer schonk G errit Jan jr. in de jaren veertig en vijftig zijn verzameling dierschilderijen én een nieuwe m useumvleugel. Ter gelegenheid van de vernieuwde collectiepresentatie H uis van H eek w orden zijn dierschilderijen-‐ en tekeningen voor het eerst sinds halverwege de jaren negentig in een aparte tentoonstelling getoond onder de titel De Woudloper.
De W oudloper Gerrit Jan jr. w erd geboren op buitenhuis ’t Stroot nabij Enschede, w aar hij als kind vele maanden struinend door de velden en het bos doorbracht. D eze jaren zullen zeker van invloed zijn geweest op zijn liefde voor de natuur en de jacht. Het jagersbloed stroomde door de aderen van de familie Van H eek en de jacht w as destijds een geaccepteerde bezigheid. G errit Jan jr. publiceerde ook over het jagersleven. Zo schreef hij onder het pseudoniem D e W oudloper columns in het tijdschrift van de Koninklijke N ederlandse Jagersvereniging. M aar hoe ouder hij werd hoe m eer de nadruk verschoof van de jacht naar de bescherming van de natuur. G errit Jan was onder andere (mede)oprichter van Landschap O verijssel. Liefde voor de natuur Ook de kunstverzameling van Gerrit Jan van Heek jr. vol dier-‐ en natuurschilderijen is doordrongen van zijn liefde voor de natuur. De schilders die hij bewonderde en van wie hij werk kocht, waren bijna allen verwante zielen. Ook zij waren jagers en natuurliefhebbers. Zo creëerde Gerrit Jan jr. langzaam maar zeker een van de grootste verzamelingen van dierschilderijen van begin 20ste eeuw. De werken laten tevens zien naar welke landen hij graag reizen maakte: Scandinavië, vertegenwoordigd door de schilders Bruno Liljefors en Alfred Zetterberg; Duitsland en Oostenrijk, weergegeven door Richard Friese en Noord-‐Amerika met het werk van Carl Rungius. Maar ook Nederland is vertegenwoordigd met de schilderijen van onder andere Piet van der Hem. In de tentoonstelling worden de werken getoond aan de hand van de reizen die Gerrit Jan maakte.
Huis van Heek op Kasteel Huis Bergh Vanaf 26 april 2015 is in H uis Bergh, voormalig w oonhuis van Jan H erman van H eek, een bijzondere tentoonstelling te zien, w aarin een relatie w ordt gelegd tussen kunst en sociale samenleving. De unieke kunstverzameling van kasteelbewoner Jan Herman van Heek bevat opvallend veel laatmiddeleeuwse, liefelijke voorstellingen van M aria, Jozef en het kindje Jezus. Deze kunstobjecten laten de m aatschappelijke betekenis van de H eilige Familie in de late middeleeuwen zien: het gezin als hoeksteen van de samenleving ontstaat. Als tegenhanger worden in de tentoonstelling volksprenten getoond, die bij uitstek gaan over onheilige gezinnen. Deze prenten dienden als w aarschuwing om m ensen op het rechte pad te houden. Meer informatie over dit persbericht: Karin Jongenelen Marketing & Communicatie Rijksmuseum Twenthe Lasondersingel 129-‐131 7514 BP Enschede 06-‐22204544
[email protected]
