1001 INVENTIONS ONTDEK DE GOUDEN EEUW VAN DE MOSLIMBESCHAVING
MIDDELBARE SCHOOL ACTIVITEITEN PAKKET Hallo, of zoals we in de islamitische wereld zeggen; ‘Assalaam Alaikuum’, wat ‘Vrede zij met u’ betekent. Ik ben Al-Jazari (uitspraak: Al Jazza Rie) de uitvinder. Kom mee, dan gaan we deze prachtige expositie verkennen. Veel plezier met mijn quiz. • Kijk waar de zeven gebieden (zones) zijn en begin bij de zone waar het het minst druk is. • Als je daar aangekomen bent, zoek dan de juiste pagina in deze handleiding en beantwoord de vragen. • Niet spieken! Ik heb de antwoorden omgekeerd aan de onderkant van de bladzijde gezet. • Houd je eigen score bij. • Vergeet niet om de film ‘1001 Inventions and the Library of Secrets’ te bekijken. Veel plezier bij elke zone!
1
HOME ZONE De Home Zone laat zien hoe jouw dagelijks leven wordt beïnvloed door mensen van duizenden jaren geleden - zoals Ibn al-Haytham.
1
Wat was de bijdrage van Ibn al- Haytham aan de uitvinding van de camera?
Heb je een horloge? Hoe wordt dat aangedreven?
2
Kijk naar Al-Jazari’s olifantenklok. Hoe werd deze aangedreven?
3
Kijk eens naar deze afbeelding van Al-Jazari’s olifantenklok. Geef in de hokjes aan welke cultuur dat deel van de klok vertegenwoordigt. Om je te helpen wijs ik de verschillende culturele aspecten met pijlen aan.
a
b c d
e
Vind, in het interactieve Home spel alle dingen die werden beïnvloed door de moslimbeschaving. Er zijn er 20 te ontdekken.
Antwoorden 1. Hij ontdekte hoe we kunnen zien 2. Water 3. (a) De feniks – Egypte (b) De sultan - Arabisch (c) Chinese draak (d) Olifant-drijver (e) Indiase olifant
2
SCHOOL ZONE Welkom bij de School Zone. Dit is Fatima al-Fihri. Ze is een van de beroemdste vrouwen uit de moslimwereld. Probeer uit te vinden:
1
Wat ontwikkelde zij?
2 Wanneer werd dit gebouwd
3
Waar werd dit gebouwd?
4 Was het alleen voor meisjes?
5
Noem drie vakken die daar werden onderwezen.
Kijk naar het paneel, pak de telefoon of kijk naar de video’s om de antwoorden te vinden. Ga naar de plek waar je woorden ziet oplichten. Er worden Engelse woorden opgelicht. Ook zie je alledaagse woorden die afkomstig zijn uit het Arabisch. Het kan helpen om de woorden hardop te zeggen. Verrast dit je? Waarom? Zoek naar een wiel met een handvat. Draai aan het wiel, snel! Welke vier woorden lichten op?
6
Waar komt het Nederlandse woord ‘chemie’ vandaan?
Teken de hoeken op de volgende cijfers.
7
Antwoorden 1. Voor jongens en meisjes. 2. Het werd gebouwd in de negende eeuw. 3. In Fez, Marokko. 4. Nee, het was voor jongens en meisjes. 5. geneeskunde, aardrijkskunde, natuurkunde, wiskunde en techniek, geschiedenis, talen, politiek en economie. 6. Het Arabische woord Al Kimea. 7. 8. Het aantal hoeken is gelijk aan het getal.
3
Tel hoeveel hoeken er zijn in elk cijfer. Welke relatie heeft dit tot de cijfers?
MARKET ZONE Welkom bij de Markt Zone - waar je Al-Jazari weer tegenkomt. Mensen uit de moslimwereld hebben veel bijgedragen aan de markt zoals we die tegenwoordig kennen. Kun je deze vragen beantwoorden?
2 Hoe hielp dit om nieuwe gewassen te telen?
1
Wat vond Taqi al-Din uit?
3
Wat waren zij?
4
Wat deden chemici uit de moslimbeschaving zodat ze kerosine voor hun lampen konden maken?
Hoe ben je hier gekomen vandaag? En hoe lang deed je erover? Je bent waarschijnlijk niet met een kameel gekomen en je hebt er vast ook geen 29 jaar over gedaan. Deberoemde wereldreiziger Ibn Battuta (Ibn bat tu tah) genaamd, deed dat wel. Hij reisde 120.000 kilometer en bezocht 44 landen. Speel het Zijde-route-spel. Hoeveel muntjes kun jij verzamelen?
5
Noem twee items die werden verhandeld door de islamitische handelaren.
6
Wat werd wit goud genoemd?
7
Waarom werd dit wit goud genoemd denk je?
Kijk naar het geld gedeelte.
8
Waarom denk je dat de foto’s van de Presidenten op de munten staan afgebeeld?
10 Een zak munten kan heel zwaar zijn.
9 Wat staat er op de
Arabische handelaren reisden enorme afstanden voor de handel. Welke van de volgende uitvindingen stond hen toe om grote hoeveelheden geld te dragen over grote afstanden?
Antwoorden 1. Hij bedacht een zescilinder waterpomp 2. Het hielp om het water op te pompen voor velden en de steden 3. Rijst, perziken, abrikozen en aubergines 4. Ze distilleerden olie om kerosine te maken 5. Zijde, katoen, fruit, kruiden, zout, suiker, meel, keramiek, textiel, glas en tapijten 6. Zout 7. Omdat het zo waardevol was als goud 8. De president is het hoofd van de staat 9. ‘Er is geen God dan Allah’ in het Arabisch 10. Cheque
4
munten van Koning Offa?
• Credit card. • Cheque. • Ze trainden enorme adelaren die van bank naar bank vlogen met zakken goud aan hun poten gebonden.
1001 INVENTIONS AND THE LIBRARY OF SECRETS Al-Jazari is de ster van deze film. Wat vind je van zijn prestaties? Hier zijn vier vragen gebaseerd op de film. Sommige antwoorden krijg je via de film. Over andere vragen moet je misschien wat meer nadenken. Er bestaat geen ‘juist’ antwoord, het gaat om jouw inzet. Wat vergat Abbas ibn Firnas toen hij probeerde te vliegen? Waarom was dit zo belangrijk om succesvol te kunnen vliegen?
2
Welk materiaal dat is ontwikkeld door Al-Zahrawi, gebruiken we tegenwoordig in ziekenhuizen?
3
Wat was Al-Jazari’s grootste uitvinding?
4
Waarom denk je dat de jongen zei dat de klok van de Verenigde Naties was?
Antwoorden 1. Een staartvin… handig voor de landing 2. Kattendarmen 3. De combinatie van een zwengel, drijfstang en een zuiger systeem dat roterende beweging omzet in lineaire. Dat is cruciaal voor pompen en motoren. 4. Omdat de klok heel veel verschillende culturen representeert.
5
1
HOSPITAL ZONE Heb je wel eens in het ziekenhuis gelegen? Ik hoop het niet. Abbas ibn Firnas, de vliegenier, moest naar het ziekenhuis omdat hij een aantal botten in zijn rug had gebroken. Gelukkig waren de ziekenhuizen in die tijd gratis. In de Hospital Zone, kun je ontdekken hoe mensen zoals Al-Zahrawi (Al za ra wee) de gezondheidszorg eeuwen geleden verbeterden. Kun jij antwoord geven op de volgende vragen? Heb je ooit een bot gebroken of ken je iemand bij wie dat gebeurd is? Hoe heeft de dokter dit behandeld? Hoe zou men omgegaan zijn met gebroken botten in de 11e-eeuwse moslimwereld?
2
Welke vier dingen zie je op de tekeningen bij alledrie de artsen hieronder?
3
Kun je een ziekte bedenken waartegen je moet worden ingeënt?
4
In welk jaar werd immunisatie in Engeland geïntroduceerd?
5
Waar kwam dit idee vandaan?
Antwoorden 1. 1. We maken gebruik van een spalk en gipsverband. Ibn Sina had dezelfde methode en raadde ook aan om vijf dagen te wachten alvorens een breuk te spalken 2. Scalpel, kattendarm steken, pillen, het gebruik van medische boeken 3. Tuberculose, polio, mazelen, bof, rubella of een hele reeks andere ziekten 4. 1724 5. Het idee kwam uit Istanbul, Turkije en ook via een Afrikaanse slaaf in Amerika.
6
1
TOWN ZONE In de Town Zone zal Sinan, de architect uitleggen wat moslims deden om hun steden beter leefbaar te maken. Beantwoord deze vragen: Wat kwam Sinan vandaan?
3
Hoe heette een van de beroemdste architecten van Groot-Brittannië, die een beroemde kathedraal gebouwd heeft in London? Hij stond erom bekend dat hij de islamitische koepels en gebouwen bewonderde.
4
Waterpartijen waren belangrijk bij het ontwerpen van islamitische tuinen. Waarom werd water zo gekoesterd in de moslimwereld?
5
Omschrijf de onderstaande boogtypen.
Antwoorden Answers 1. Turkije 2. Meer dan 470 3. Christopher Wren die de St Pauls’ Kathedraal bouwde 4. Het was schaars en mensen gingen graag naar openbare baden om ook de verkoelende fonteinen te zien. 5. Hoefijzer boog en Ogee boog
7
1
2
Hoeveel gebouwen heeft Sinan ontworpen?
WORLD ZONE Laten we verder gaan naar de World Zone. Moslims reisden veel over de wereld en moesten navigatie-instrumenten ontwikkelen en nauwkeurige kaarten tekenen. Hier is Abbas ibn Firnas. Hij was een beetje gek. Het maakte hem niet uit of hij nou gewond raakte of niet.
1 Wie is de eerste man die ooit vloog?
2 Wat deed de Chinese moslim Zheng He?
3 Wie tekende een belangrijke wereldkaart, zo’n 850 jaar geleden?
4
Wie heeft dit boek geschreven? Waar schreef hij over?
5 Noem drie geloven/religies die samenwerkten in de moslimwereld.
Antwoorden 1. Abbas ibn Firnas 2. Hij zeilde over de wereld in een enorm houten schip 1. 3. Al-Idrisi 4. Ibn Battuta. Hij beschreef zijn reizen in de islamitische wereld, Afrika en China 5. Joods, christen, moslim, Sabean (een religieuze groep die niet meer bestaat)
8
UNIVERSE ZONE In de Universe Zone kun je ontdekken hoe moslims geholpen hebben om het universum te begrijpen. Ontmoet Merriam al-Ljliya. Zij heeft astronomische instrumenten ontworpen.
1
Waar werkte Merriam?
2
Wat heeft zij gebouwd?
3
Noem twee dingen waar een astrolabium voor wordt gebruikt.
Speel het Sterren Spel. Hoeveel sterrenbeelden (ster patronen) kun jij vinden? Veel van de sterrenbeeld-namen zijn van Arabische afkomst.
4
Zoek de Nederlandse naam voor elk sterrenbeeld.
Wanneer ben jij jarig? Weet jij eigenlijk hoe we die datum bepalen? Tegenwoordig is onze kalender gebaseerd op de zon. Moslims gebruiken de maan om het aantal dagen in een jaar vast te stellen. De maan is erg belangrijk voor moslims, waarom?
6
Wat was Celebi’s spectaculaire stunt voor Sultan Murad's verjaardag?
Antwoorden 1. Aleppo, Syrië 2. Astrolabia (steropnemers) 3. Navigatie en tijd bepalen overdag en ’s nachts. 1. 2. Astrolabe. 3. 4. Ram, Kreeft, Leeuw 5. De kalender is gebaseerd op de maan. Moslims moeten weten wanneer het tijd is 4. 5. om te bidden en wanneer het tijd is om te vasten of op pelgrimstocht te gaan (hadj) 6. Hij liet zich met een buskruit-aangedreven raket de lucht in schieten. 6.
9
5
Al-Jazari
Ibn al-Haytham
Abbas ibn Firnas
Merriam al-Ijliya
Fatima al-Fihri
Al-Zahrawi
Sinan
Ibn Battuta
NOEM TEN SLOTTE VIJF DINGEN DIE JE VANDAAG GELEERD HEBT OVER BIJDRAGEN UIT DE MOSLIMBESCHAVING AAN DE MODERNE WERELD.
Ik vond het geweldig om je mee te nemen door deze tentoonstelling. Neem dit pakketje mee naar huis als souvenir. Ik vond het in elk geval leuk om je te ontmoeten. Wil je mij nog een keer zien? Ga dan naar: www.1001inventions.nl .
10
