De Gierzwaluw. Broedvogelinventarisaties 2011 Tellen van slaapplaatsen Vogelcursus 2013 NR 2 OKTOBER 2012 JAARGANG 50

De Gierzwaluw V OG E LW E R K G R O E P

A M S T E R D A M

• Broedvogelinventarisaties 2011 • Tellen van slaapplaatsen • Vogelcursus 2013

NR 2

OKTOBER 2 0 1 2 J A A R G A N G 50

De Gierzwaluw VO G ELWER KG R O EP

A MST ER D A M

Inhoud Activiteiten Sanne Hirschler & Jan van Til 4 Cursus Vogels kijken Frank van Groen 8 Record aantal deelnemers vogelcursus Frank van Groen 9 Slaapplaatsen tellen John van der Woude 11 Nieuwe vogelatlas Sovon Ellen de Bruin 13 Broedvogelinventarisaties in 2011 Frank van Groen 14 Waarnemingen april-juni 2012 Auke Jansen 28 Euro Birdwatch 2012 Frank van Groen 42 Wat vinden de buren? John van der Woude 43 Ledenmutaties 47 Colofon 47

FOTO OMSLAG: Prooioverdracht Sperwers, Tropenmuseum, 2 juli 2012, Theo van Lent

Activiteiten

Sanne Hirschler & Jan van Til

L

LET OP - locatie lezingen gewijzigd: de lezingen vinden voortaan plaats in het voormalige WG-gebouw, Eerste Helmersstraat 106 M. Betaald parkeren tot 24.00u (€3/uur). OV: halte J.P. Heijestraat. Aanvang: 20.00u; zaal open 19.30u. Toegankelijk voor leden en niet-leden. Meer informatie bij Jan van Til, 020-6326107, [email protected].

Za 17 november: Schiphol fietsexcursie Schiphol: een bizarre plek voor vogels, maar er is toch veel te zien. Vooral in het najaar en de winter is er kans op roofvogels zoals Ruigpootbuizerd, Slechtvalk en Blauwe Kiekendief. Vanaf diverse punten rondom starten landingsbanen zijn deze soorten te observeren, en dat gaan wij doen. Excursieleider: Rutger Rotscheid, 020-6004312, [email protected] Verzamelen: Café Oostoever, Oostoever 1, op het terras (NO-punt Sloterplas naast rotonde aan einde Jan Evertsenlaan) Di 20 november: VWGA-reis Extremadura lezing Sanne Hirschler Vorig jaar zijn 19 vogelwerkgroepleden onder leiding van Mike Hirschler naar Extremadura in Spanje afgereisd. Extremadura staat bekend als een zeer vogelrijk gebied en de reis heeft dan ook vele mooie waarnemingen opgeleverd. Deze waarnemingen, de landschappen en de rest van de reis zijn vastgelegd door vele verschillende ogen en camera’s, elk met hun eigen verhaal. Deze lezing bevat een terugblik op deze zevendaagse vogelreis door dit mooie gebied, die aansloot op de lezing van Mike voordat we vertrokken. Tegen een ieder die meer wil weten over de Extremadura, die wil nagenieten of het leuk vindt een avond mooie plaatjes te bekijken zou ik zeggen: zeker komen! Locatie: Eerste Helmersstraat 106 M

4

De Gierzwaluw JAARGANG 50 NR 2 OKTOBER 2012

FOTO: Erik Hölscher

Excursies: Vertrek om 8.00u precies, tenzij anders vermeld. Alleen toegankelijk voor leden van de VWGA. Zorg zelf voor eten, drinken, verrekijker, warme en/of regenkleding, en evt. een bandenplaksetje. Meld je tijdig aan bij de excursieleider, met name voor auto-excursies. Vermeld hierbij: naam en telefoonnummer, heb je een auto beschikbaar, en zo ja, hoeveel mensen kunnen er meerijden. Vragen, suggesties en opmerkingen zijn welkom bij Sanne Hirschler, 06-20378931, [email protected]. Ook indien je zelf een excursie wilt begeleiden of iemand kent die dat wil.

Excursie Texel, 3 juni 2012

Za 24 november: Landelijke dag SOVON Nijmegen Te zijner tijd verschijnt het programma op sovon.nl/landelijkedag. Locatie: Universiteitsterrein Nijmegen, 10:00-16:30 Di 18 december: Vogels zijn mooi omdat ze wegvliegen lezing Kester Freriks In deze lezing bespreekt schrijver en vogelliefhebber Kester Freriks aan de hand van enkele befaamde vogelliefhebbers het geheim achter de fascinatie voor vogels. Auteurs als J.A. Baker van het onovertroffen boek De slechtvalk, Jac. P. Thijsse, Nol Binsbergen, Joseph J. Hickey en vele anderen, ook hedendaagse ornithologen, passeren de revue. Ook besteedt hij aandacht aan de roman A Kestrel for a Knave van de Britse schrijver Barry Hines en door Ken Loach verfilmd als Kes. In dit boek getuigt een “working class hero” van zijn liefde voor de Torenvalk. Kester Freriks schreef enkele boeken over vogels en natuur, waaronder Vogels kijken. Alle driehonderd Nederlandse vogelsoorten. De valk. Over valkerij en wilde vogels en Verborgen wildernis. Ruige natuur en kaarten in Nederland. Met co-auteur Sander Blom is hij verantwoordelijk voor de Vogelscheurkalender 2013, waarin illustraties zijn opgenomen uit de Artis Bibliotheek van de Bijzondere Collecties, Universiteit van Amsterdam.


5

FOTO: MARIANNE SLOT

FOTO: KAREL BUITENKAMP

FOTO: MARIANNE SLOT

Zo 20 januari 2013: IJdoorn, Kinseldam & Waterland fietsexcursie In een winters Waterland zien we waarschijnlijk vooral veel ganzen en eenden. We bezoeken Polder IJdoorn, waar we hopelijk al gebruik kunnen maken van het nieuwe vogelkijkpunt. Via Kinsel en Kinseldam fietsen we over de Uitdammerdijk naar de Gouwzee. Als het mee zit doen we een rondje Marken. Dat levert altijd wel Brilduikers en zaagbekken op. Eenmaal terug op de ‘vaste wal’ fietsen we via de binnenbraken, Zuiderwoude en de Poppendammergouw naar Amsterdam. Excursieleider: Frank van Groen, 020-7762160, [email protected] Verzamelen: Molen de Gooijer, hoek Funenkade-Zeeburgerkade Di 22 januari: Presentatie voor-en-door-leden & nieuwjaarsborrel VWGA Wegens het succes van vorig jaar wordt er opnieuw een voor-en-door-leden presentatie gehouden, in combinatie met de nieuwjaarsborrel. Bij de opening van de avond houdt voorzitter Frank van Groen een nieuwjaarsspeech. Daarna doen deelnemers verslag van hun bijzondere vogelobservatie. De bijdrage bestaat uit een kort betoog over jouw observatie en uit foto’s of filmmateriaal. De minireportage mag 3 tot maximaal 8 minuten duren. Het wedstrijdelement is ludiek. Je bijdrage hoeft echt niet van de bovenste plank te zijn om mee te kunnen doen. Het gaat erom dat we kunnen genieten van elkaars vogelobservaties. Een vakbekwame jury looft de Gierzwaluw-wisseltrofee uit aan een van de deelnemers. Wie wint hem dit jaar? Aan het slot van de avond biedt de VWGA een drankje aan. Geef je op bij: Jan van Til, 06-18141772, [email protected], 06-18141772. Vermeld hierbij hoeveel tijd je nodig denkt te hebben en neem je presentatie mee op een memory-stick.

Di 7 februari: Vogels kijken start vogelcursus Op deze avond start de cursus Vogels kijken, gericht op roofvogels, eenden, meeuwen en steltlopers. De cursus bestaat uit twee lesavonden en vier excursies. Zie elders in dit nummer.

FOTO: KAREL BUITENKAMP

Za 27 april t/m Zo 5 mei: Hortobagy, Hongarije vogelreis VWGA

Veel eenden in winters Waterland

6


Hongarije biedt, naast heerlijk eten en goede wijn, één van Europa’s absolute topgebieden op vogelgebied: Hortobagy, een uitgebreide poesta, met veel saline vlaktes afgewisseld met visvijvers. Door deze variëteit aan habitats leeft er een uitgebreid scala aan vogels. Door de uitgestrektheid van het gebied en de moeilijke toegankelijkheid halen slechts weinig vogelaars zelfstandig uit het gebied wat er in zit. Goede kennis van het gebied en de omstandigheden is onontbeerlijk. Gelukkig beschikken we over de kennis en kunde van een topgids. Grote Trap en Waterrietzanger zijn dan ook soorten die we zeker zullen zien. Om een verdere indruk van het gebied te geven: Sakervalk, Roodpootvalk, Zeearend, Kleine Klapekster, Scharrelaar, Bijeneter, Zwartkoprietzanger, Zwarte Ibis, Ralreiger, alle moerassterns, Witoogeend, Dwergaalscholver, Arendbuizerd en Vorkstaartplevier zijn maar een aantal van de tot de verbeelding sprekende soorten. Voor de late opblijvers is ook Poelsnip niet uitgesloten. Voor we naar Hortobagy gaan zullen we eerst het noordelijke gebergte bezoeken. Hier komen vrijwel alle Europese spechten voor met als meest aansprekende de Witrugspecht. Daarnaast zullen we Zwarte Ooievaar, Schreeuwarend, Keizerarend, Sperwergrasmus, Grijze Gors, Steenarend en Oeraluil kunnen zien.


7

Cursus Vogels kijken 2013

Record aantal deelnemers vogelcursus

Frank van Groen

Frank van Groen

I

n het voorjaar van 2013 organiseert de Vogelwerkgroep Amsterdam voor de zesde keer op rij de cursus Vogels kijken. Nieuwe leden worden van harte uitgenodigd mee te doen aan deze (instap)cursus. Natuurlijk zijn ook mensen die al langer lid zijn en hun kennis willen bijspijkeren of uitbreiden welkom als cursist. Afgelopen voorjaar lag de nadruk van de vogelcursus op zangvogels. In 2013 wordt, net als in 2011, de herkenning van roofvogels, eenden, meeuwen en steltlopers behandeld. Deze cursus is dus ook interessant voor de deelnemers aan de vogelcursus van 2012. Andere soorten die worden waargenomen tijdens de excursies worden uiteraard “meegenomen”. De cursus bestaat uit zes bijeenkomsten: twee theorielessen (’s avonds van 20 tot ca. 22 uur) en vier praktijklessen (’s ochtends), die worden gegeven door ervaren leden van de vogelwerkgroep. De locatie waar de theorieavonden plaatsvinden is Eerste Helmersstraat 106 M. De theorie- en praktijklessen zijn gepland op de volgende datums in 2013:

datum Onderwerp

V

oor de vijfde maal op rij is in het voorjaar van 2012 een (instap)vogelcursus georganiseerd door de vogelwerkgroep Amsterdam. Drijvende krachten achter de cursus zijn al jaren Evert Pellenkoft en ondergetekende. Met een record aantal van 51 deelnemers was de cursus wederom een groot succes, 29 mensen deden voor het eerst mee. De overige 22 deelnemers deden voor de tweede (9) of derde keer (9) mee. Er zijn zelfs VWGA-ers die de formule zo goed bevalt dat ze al voor de vierde (2) of zelfs vijfde (2) maal op rij meededen. Vanwege het grote aantal deelnemers moesten enkele late aanmelders helaas teleurgesteld worden. Wellicht volgend jaar een herkansing… Als thema had de cursus dit voorjaar de herkenning van zangvogels, net als in 2010 en 2008. In 2011 en 2009 werd de herkenning van roofvogels, eenden, meeuwen en steltlopers behandeld. Dit keer lag de nadruk van de cursus nog meer op de praktijk dan voorheen. De cursusklapper

verzamelen

Theorie 1

donderdagavond

7-2

roofvogels & eenden

20:00u 1e Helmersstr.106M

Praktijk 1

zaterdagochtend

9-2

fietsexcursie Waterland (eenden)

08:00u Molen De Gooijer

Praktijk 2

zondagochtend

10-3

auto-excursie Flevopolder (roofvogels)

08:00u Stadionplein

Theorie 2

dinsdagavond

19-3

meeuwen & steltlopers

20:00u 1e Helmersstr.106M

Praktijk 3

zondagochtend

31-3

auto-/wandelexcursie IJmuiden (meeuwen)

07:00u Stadionplein

Praktijk 4

zaterdagochtend

20-4

fietsexcursie Geijsel & Waverhoek (steltlopers)

07:00u t.o. ingang Zorgvlied

FOTO: Erik Hölscher

Aanmelden Voor deze cursus kan je je aanmelden bij Frank van Groen, fm.vangroen@kpnmail. nl en door overmaking van het cursusbedrag op ING rekeningnummer 5060400 ten name van Vogelwerkgroep Amsterdam te Amsterdam, onder vermelding van de naam van de cursus. Kosten: €20 voor leden, €25 voor niet-leden, onder vermelding van: “vogelcursus 2013”.

Cursus-excursie naar de Oostvaardersplassen, 17 juni 2012

8



9

Slaapplaatsen tellen

FOTO: frank vlamings, lepelaarplassen

John van der Woude, Commissie Veldwerk

werd digitaal toegestuurd. Op de enige theorieles werd een intro gegeven en vond een presentatie plaats over enkele veel in de regio Amsterdam voorkomende zangvogels (met geluid). Vanwege een plotselinge ziekte viel Evert Pellenkoft bij de eerste theorieles helaas uit, inclusief zijn voorbereide presentatie. Gelukkig kon hij later de schade inhalen door bij twee praktijklessen op te treden als docent. Na de theorieles vonden vijf praktijklessen plaats, in de vorm van door ervaren vogelaars begeleide excursies. Vanwege het grote aantal deelnemers waren bij elke les drie docenten aanwezig. Excursiedoelen waren dit jaar Flevopark (10 maart), Amsterdamse Bos (1 april), Diemerpark en Vijfhoek (12 mei), Duin en Kruidberg (27 mei) en tot slot Lepelaarplassen (17 juni). Als docenten tijdens de praktijklessen in het veld traden Auke Jansen, Edial Dekker, Evert Pellenkoft, Frank Visbeen, Frank van Groen, Guus van Duin, Mark Kuiper en Steven Wytema op. Tijdens de praktijklessen werd in het excursiegebied door kleine groepen gekeken en geluisterd naar vogels. Er was volop gelegenheid tot het stellen van vragen. Naast de zangvogels werd uiteraard ook aandacht besteed aan andere interessante vogels die tijdens de excursies werden waargenomen. Relatief zeldzame soorten in dit kader waren Buidelmees in het Diemerpark, Zeearend in de Lepelaarplassen en Wielewaal en Raaf aan het Jan van den Boschpad. Na afloop van de cursus zijn de antwoorden op de opdrachten in de cursusklapper naar alle deelnemers gemaild. Als follow-up is op 22 juli ad hoc een avondexcursie naar de Kinseldam en Polder IJdoorn georganiseerd voor de cursisten van 2012. Hopelijk hebben alle deelnemers geleerd en genoten van de cursus en hebben ze nog meer plezier in het vogelen gekregen dan ze al hadden.

10


FOTO: zaïnal haberham, vijfhoek, 8-10-2012

Tijdens een praktijkles werd een Zeearend waargenomen

Reigerslaapplaats op de Vijfhoek

H

et telseizoen van de slaapplaatsen is weer gestart. Sovon pakt het voortvarend op, en heeft voor de deelnemers een nieuwe handleiding gemaakt (voor zowel watervogeltellingen als slaapplaatstellingen). Deze handleiding is inmiddels aan de geregistreerde tellers toegezonden. Slaapplaatstellingen geven inzicht in de aantalsontwikkelingen op regionale en landelijke schaal, en het is gewoon leuk werk, op een aangenaam tijdstip. Landelijke teldagen voor de soorten waar Sovon speciaal aandacht voor vraagt staan (met de tijden van zonsondergang) in de tabel op de volgende pagina. Daarnaast zijn er natuurlijk de tellingen van de slaapplaatsen van Halsbandparkiet in de Randstad. Daarover meer op de nieuwsgroep Amsterdams VogelNet. Hierbij wel alvast een oproep: als je een groepje Halsbandparkieten duidelijk op weg naar of van een slaapplaats in een vrijwel rechte lijn ziet voorbijvliegen, noteer deze waarneming dan s.v.p. in waarneming.nl en zet erbij in welke richting ze vlogen. Zo kunnen we misschien (door kruisende lijnen van verschillende waarnemingen) nieuwe slaapplaatsen opsporen. Vorige winter misten we aanvankelijk slaapplaatsen doordat de vogels andere plekken kozen dan we gewend waren.


11

Landelijke teldagen

datum

soort(en)

zonsondergang

20 oktober 2012

Grote Zilverreiger

18.36 u.

1 december 2012

ganzen, zwanen

16.32 u.

22 december 2012

Grote Zilverreiger

16.31 u.

12 januari 2013

Aalscholver

16.53 u.

19 januari 2013

ganzen, zwanen

17.04 u.

23 februari 2013

Grote Zilverreiger, Wulp

18.08 u.

16 maart 2013

Scholekster, Kemphaan, Grutto

18.46 u.

23 maart 2013

Aalscholver

18.59 u.

Uiteraard kun je ook slaapplaatsen van allerlei andere vogelsoorten tellen en die invoeren bij Sovon. Slaapplaatsen van allerlei zangvogelsoorten (bijvoorbeeld Merel of Witte Kwikstaart) zijn fascinerend, vanwege de grote aantallen die je dan ineens bij elkaar aantreft.

FOTO: Bob van den broek, waterland, 14 10 2012

De telgegevens kun je kwijt op sovon.nl. Als je nog geen Sovon-account hebt, maak er één aan (vraag dan ook die handleiding even aan). Onder Slaapplaatsen > Vacante gebieden kun je voor Amsterdam e.o. zien waar al geteld wordt en waar nog niet. Daarnaast zijn er in de regio uiteraard slaapplaatsen die bij Sovon niet bekend zijn. Voer je telgegevens bij Sovon in onder Mijn slaapplaatsen. Op deze wijze kunnen je telgegevens zowel voor het landelijke onderzoek gebruikt worden als voor het overzicht dat wij als VWGA daar uit kunnen halen, niet alleen qua aantallen, maar ook om te zien wie wat telt. Ook voor jezelf geeft Mijn slaapplaatsen een goed overzicht als je vaker telt op een slaapplaats. Dat laatste hopen we als VWGA natuurlijk van harte, en ook zien we graag dat als je een keer niet kunt tellen, je dan zelf voor een vervanger zorgt. Op 23 februari worden Wulpen geteld

12


Nieuwe vogelatlas Sovon Ellen de Bruin

H

et is nog niet heel erg lang geleden dat de tweede Atlas van de Nederlandse broedvogels uitkwam (2002), De Nederlandse broedvogelbevolking is echter dusdanig aan grote veranderingen onderhevig, dat het Sovon toch tijd leek om te starten met een nieuw atlasproject. Voor doortrekkers en wintergasten is de situatie niet anders; voor deze groepen dateert de vorige atlas van 30 jaar geleden. Bonte Kraaien zijn in deze periode vrijwel verdwenen en Grote Zilverreigers sterk opgekomen, om maar eens twee uitersten te noemen. Maar hoe zou de winterverspreiding van bijvoorbeeld Blauwe Kiekendief, Roek en Kneu veranderd zijn? Kortom, hoog tijd voor een nieuwe De huidige atlas uit 2002 atlas! Er bestaat in het Nederlandse en Europese natuurbeleid immers grote behoefte aan actuele en nauwkeurige gegevens over verspreiding en aantallen van vogels. Het veldwerk gaat vanaf 1 december 2012 van start. Het gaat drie winter- en drie broedseizoenen in beslag nemen.

Methode In elk atlasblok (5x5 km) zijn er, volgens een vast patroon, acht kilometerhokken aangewezen: het ‘gouden grid’. Elk van deze acht kilometerhokken wordt minstens vier keer in een jaar doorkruist gedurende precies een uur. De bezoekperiodes zijn 1 april-15 mei, 16 mei-30 juni, 15 november-31 december en 1 januari-15 februari. Meer dan vier bezoeken zijn overigens zeer welkom. Die kunnen zowel binnen de genoemde perioden als in de andere maanden van het jaar worden gebracht. Meedoen Voor de Atlas van de Nederlandse vogels zijn dus heel veel waarnemers nodig die in drie jaar (2012-2015) alle vogels in vaste atlasblokken willen tellen. Ten tijde van dit schrijven waren er nog zo’n acht atlasblokken te vergeven in de omgeving van Amsterdam. Kijk op vogelatlas.nl en claim een blok! Geen tijd om een heel atlasblok onder je hoede te nemen? Losse waarnemingen zijn ook welkom. Dat kan via waarneming.nl.

Bron: http://www.vogelatlas.nl/static/vogelatlas/docs/SN201202_p3-4.pdf


13

Broedvogelinventarisaties in 2011 Frank van Groen

In de 26 telgebieden zijn in 2011 van 100 vogelsoorten 7308 territoria vastgesteld. Gemiddeld ging het om 34 soorten en 281 territoria per plot. Uit het overzicht blijkt dat Merel de talrijkste soort is (496). Op twee staat Winterkoning (373) en op drie Kleine Karekiet (352). Andere algemene soorten die boven de 300 territoria uitkomen zijn Wilde Eend en Tjiftjaf. Aalscholver (Botshol), Grauwe Gans, Meerkoet, Kokmeeuw (Botshol), Houtduif, Rietzanger, Zwartkop, Fitis en Koolmees overstijgen de 200 territoria. Alleen Wilde Eend en Meerkoet komen in alle 26 plots voor als broedvogel. Merel, Koolmees en Pimpelmees komen in 25 plots voor en ontbreken alleen in plot Varkensland. Andere wijd verbreide soorten, die in slechts twee plots ontbreken, zijn Houtduif, Winterkoning, Zwartkop, Tjiftjaf en Vink. Zeventien soorten zijn in maar één plot vastgesteld. Gebieden met exclusieve soorten zijn

14


FOTO: frank warendorf, amsterdamse bos, 6-4-2012

I

n 2011 werden in de Amsterdamse regio 26 gebieden op broedvogels geïnventariseerd, één meer dan in 2010. Diemerpolder en Varkensland zijn nieuw in het overzicht. Van Varkensland zijn gegevens beschikbaar gekomen van 2008 t/m 2011. Ten opzichte van 2010 is het Vondelpark niet geïnventariseerd. Broedvogels tellen in vaste proefvlakken is nog steeds een geliefde bezigheid van een vast aantal tellers. Geen wonder, want een paar vroege ochtendrondes in het voorjaar levert altijd wel een paar gedenkwaardige waarnemingen op. Tijdens de tellingen ervaar je de ontwikkeling van de broedcyclus van de vogels in je plot veel intenser dan je anders zou doen en het is altijd weer leuk om veranderingen en dingen die hetzelfde blijven in jouw gebied te volgen. Veel tellers hebben dan ook een echte band met hun gebied na jarenlang broedvogels inventariseren. De gegevens worden door Sovon onder meer gebruikt om van algemene soorten een beeld te krijgen van de ontwikkeling van de stand in Nederland. De resultaten van de inventarisaties staan vermeld in Tabel 1. Voor overzichten van broedvogelinventarisaties in de Amsterdamse regio uit 2005 t/m 2010 wordt verwezen naar eerder verschenen artikelen in dit blad (Louwe Kooijmans, 2006, 2007 en Van Groen, 2008, 2009, 2010, 2011). Alle gebieden werden geïnventariseerd volgens de BMP-A methode van Sovon die uitgebreid wordt beschreven in de ‘Handleiding SOVON Broedvogelonderzoek’ (Van Dijk & Boele, 2011). Deze nieuwe handleiding vervangt de handleiding uit 2004 (Van Dijk, 2004). De methode is grotendeels hetzelfde gebleven. Voor enkele soorten zijn de interpretatiecriteria enigszins aangepast, onder meer nodig als gevolg van de steeds vroegere start van het broedseizoen van een aantal soorten. In totaal beslaan de 26 geïnventariseerde gebieden 1162 ha. Het gemiddelde oppervlak is 44,7 ha. Het grootste gebied is Botshol (200 ha), het kleinste Hortus & Wertheimpark (4 ha).

De Kleine Bonte Specht werd voor het eerst als broedvogel vastgesteld in de geïnventariseerde gebieden

Botshol (Aalscholver, Lepelaar, Boomvalk, Kokmeeuw, Visdief, Zwarte Stern en Boompieper), Flevopark (Ransuil, Kleine Bonte Specht), Frankendael (Ooievaar), Lutkemeerpolder (Roerdomp, Zomertaling, Slobeend, Kwartel), Oostelijk Havengebied (Gierzwaluw, Huiszwaluw), Varkensland (Grote Canadese Gans, Veldleeuwerik, Graspieper) en Westgaarde (Appelvink). Twee soorten zijn, sinds 2005, in 2011 voor het eerst in de geïnventariseerde Amsterdamse gebieden vastgesteld als broedvogel. Het gaat om Kwartel en Kleine Bonte Specht. In het Flevopark was op 7 maart een paar Kleine Bonte Specht aanwezig bij een dode berk, voldoende voor een geldig territorium. In de Lutkemeer werd een territorium van Kwartel vastgesteld. In heel Nederland was 2011 een goed jaar voor deze verborgen levende soort. Soorten die in de jaren 2006 t/m 2010 wel zijn vastgesteld als broedvogel maar niet in 2011 zijn Heilige Ibis (2006-09 Botshol), Wintertaling (2009 Diemerbos), Muskuseend (2008-09 Erasmuspark, 2006-08 Frankendael, 2009 Gerbrandypark), Torenvalk (2006 Botshol en 2008 Diemerpark), Patrijs (2006-07 Lutkemeerpolder), Kleinst Waterhoen (2008 Varkensland), Houtsnip (2010 Botshol), Zwartkopmeeuw (2006-09 Botshol), Kleine Mantelmeeuw (2008-10 Botshol), Zwarte Roodstaart (2007-08, 2010 Oostelijk Havengebied, 2008 Polderweggebied, 2010 Lutkemeerpolder), Grote Lijster (2008, 2010 Westgaarde, 2010 Oosterpark), Grote Karekiet (2006, 2009 Botshol), Goudhaan (2006-10 Westgaarde), Baardman (2007-10 Diemer-


15

Tabel 1. Resultaten broedvogelinventarisaties 2011

Polderweggebied

Botshol

Bloesempark

Brettenzone

Diemerbos

Diemerpark

42

23

45

21

200

8

117

42

84 4 10

4

1 60

1

2

1

1

4

3

1

2

2 7

1

5

2

13 233

30 1 1

1

2

1

2 30 11

3 27 18

1 5

2

1 6 2

1

7

1

1

3

11 4

2 32 1

1

2

1

2

2 12

1

5 1

3 5 1

1

1 1

4 12 2

6 2

1

1

7

1 10 5

5

3 17

1 2 4 9

1 20 2 3

12 2

9 12 1

8 2 16 8 3 2

12 12

5 3 20 1 4 1

4 18

1 10 1

2

2 10 1 4

5 7

12 1 1

3 6

11 3 15 3 5 2

26 1

3 9

1 2

6 60

14

1 12

10

3

1

3 12

10

1

6 1

5 1 10 1 2

26

1 1

1 14

1

9 11

1 1 10 12

7

24 11 2

12 1 1

1

1 17

1 14

1

1

4

14 11

18 39 4

11

19

2

19

1 1 2

1

1

6

3

2 21

1

7 29

5

5 2 6 18 1

214 2 5

6 1 25

2 18 1

2

7

2 5

4

3

1

1

1 1

2

14 1 2 1 6 1

1

20

194 4 3

16

7

2

8

1

2

1 1

8 19

28 3 185

2

34

1

5

6

2

2 1

1 6 1 3

2 10 x x 1 1 1 2

2

4

5 18 4

1 10 1

5 3 4

4

1 4 1 x x 1 1 18

1

2

1 1

4

2

1 1

1

11

7

5

10

1 8 3

5 17

4

6

1

2

2

7

1

4 1

x 1

2

1

1

1

1

99 1162 8 1 68 233 1 90 1 28 1 16 8 279 8 2 2 41 3 6 8 99 20 323 7 61 1 1 5 2 2 77 1 2 5 2 10 1 1 1 38 3 3 76 11 295 10 20 2 24 52 12 15 5 12 214 2 5 54 22 270 13 51 6 25 2 1 25 4 2

125 175 113 96 96 92 117 111 115 64

72

69

Index 2011

Oostelijk Havengebied

11

Index 2010

De Mirandabad

18

Index 2009

Westgaarde

43

Index 2008

Sloterpark West

15

Index 2007

Ruige Riet

10

Totaal 2011

Rembrandtpark

4

Varkensland

Oosterpark

17

Oeverlanden Zuid

Park De Kuil

14

Oeverlanden West

Hortus & Wertheimpark

35

Lutkemeerpolder

Gerbrandypark

10

Kleine Poel

Park Frankendael

32

Diemerpolder

Flevopark

oppervlak (in ha) Dodaars Fuut Aalscholver Roerdomp* Blauwe Reiger Ooievaar Lepelaar Knobbelzwaan Grauwe Gans Soepgans Grote Canadese Gans Nijlgans Bergeend Krakeend Wilde Eend Soepeend Zomertaling* Slobeend* Krooneend Tafeleend Kuifeend Bruine Kiekendief Havik Sperwer Buizerd Boomvalk* Kwartel Fazant Waterral Waterhoen Meerkoet Scholekster Kleine Plevier Kievit Grutto* Tureluur* Kokmeeuw Visdief* Zwarte Stern* Stadsduif Holenduif Houtduif Turkse Tortel Halsbandparkiet Grote Alexanderparkiet Koekoek* Bosuil Ransuil* Gierzwaluw IJsvogel Groene Specht*

Erasmuspark

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51

landelijk gebied

stedelijk gebied

Eendrachtspark

gebied

parken

113 100 113 110 132 114 74

76

218 164 264 143 214 200 129 121 149

236 255 157 186 150 190

100 129 143

195 186

81 108 104 90 93 86 118 112 94

160 121 90 82 97 74

144 148 141

193 185

111 111

89

144 100

100

88

106

88

97

113 103 102 95

97 99

97 101

68 92

127 120

80

140 153

61

63

34

127 104 94 113 91 91

82 0 116 72 122 128 117 107 55 73 103 109

100

96

92

114 114 100

28

37

0 45 71 70 122 111 103 103 100 91 147 115 80

96

119 119

17

52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100

Grote Bonte Specht Kleine Bonte Specht Veldleeuwerik* Boerenzwaluw* Huiszwaluw* Boompieper Graspieper* Gele Kwikstaart* Witte Kwikstaart Winterkoning Heggenmus Roodborst Nachtegaal* Blauwborst Merel Zanglijster Sprinkhaanzanger Snor* Rietzanger Bosrietzanger Kleine Karekiet Spotvogel* Braamsluiper Grasmus Tuinfluiter Zwartkop Tjiftjaf Fitis Grauwe Vliegenvanger* Staartmees Matkop* Pimpelmees Koolmees Boomklever Boomkruiper Gaai Ekster Kauw Zwarte Kraai Spreeuw Huismus* Ringmus* Vink Groenling Putter Kneu* Goudvink Appelvink Rietgors aantal territoria aantal soorten

* Rode Lijstsoort

3

1

1

6

2

1

1

2

6

4

1

5

12 6 2

26 6 9

16 5 2

7 6 2

2 3

9 x 7

14 6 3

40 14 11

25 16 7

14 9 8

1 35 17 13

9 3 9

27 2

11 1

36 6 1

11 3

11 1

5

14 1

32 3

82 11

26 9

19 2

38 9

15 5

1 5

1 2

1

7 10

2 2

1

1

12 22 3 2 5

7 9 1 2 1 3

3

2

3 4 14 13 5

6

2 1

6 7

3 5

1 2

1

1

1

1

13 18 3 4 2 12 3 10

5 10 2 2 1 5 5 3

6 10

4 5 1 1 1 3 3 3

1 1 2 1

1 1 3 5 2

1 6 5

6 8

22 21

1

1

10

2

1

7 12

13 17

11 20

9 15

2 1 3

6 2 5 6 9

17 31 1 6 4 28 7 11

2 2 3 1

1

1

4 2

5 3 1

2 3 1

218 103 382 241 109 31 25 45 36 29

2 1

68 26

1

9 1

10 2

1

13

1 20 20 5 1 4

3 4

4 12

1 1 3

14 17 2 5 4 5

8 6

21 1

1

1

5 2 3

2 4

5 1

18 13

3 1

2 1 109 212 486 223 121 299 115 28 32 32 34 25 35 26

x = wel broedvogel, niet geteld

1

11 13

6 1 5 1 54 1 3

x 1 5 x 3 10 7 112 6 x 1

4 3

3 2

1 1 4 10 10 3

7 7

12 x

3 5

1

4 5

1

1 1

1

x 3 1

1 4 1

1 2 3 8 2 5

1 251 23

144 28

36 1027 59

65 24

56 1 22 22 1 1 2 52 19 7 7 2 2 4 4 1 3 2 13 48 22 24 13 7 x 7 16 373 23 7 35 3 1 4 2 189 5 6 x 2 4 99 31 3 4 1 40 17 2 12 3 9 48 45 15 26 13 14 x 5 14 496 17 9 9 3 2 3 2 104 10 5 8 1 2 37 4 11 59 7 49 20 37 7 292 26 10 21 1 19 90 107 5 97 34 5 55 7 8 8 352 6 7 1 2 58 11 55 9 7 152 8 12 47 8 11 6 11 3 123 48 25 25 6 6 3 2 7 245 66 28 40 10 11 6 5 8 305 62 27 92 23 8 19 16 18 1 284 1 5 4 3 2 1 1 1 41 1 3 3 7 182 8 4 9 1 1 x 2 2 22 8 16 2 5 x 3 9 288 10 3 3 2 51 7 3 3 1 1 42 10 8 1 108 1 2 32 6 2 10 4 2 1 84 2 2 x 6 2 8 73 1 5 6 2 9 4 1 1 2 1 3 92 18 3 25 3 3 97 1 1 12 1 3 1 28 6 15 1 3 25 3 1 5 2 13 3 20 10 1 31 4 119 835 279 826 316 149 284 112 162 172 7308 45 39 57 43 37 50 29 24 25 100 7

2

3

1

2

Index 2011

Index 2010

Index 2009

Index 2008

Index 2007

Totaal 2011

Varkensland

Oeverlanden Zuid

Oeverlanden West

Lutkemeerpolder

Kleine Poel

Diemerpolder

Diemerpark

Diemerbos

Brettenzone

Bloesempark

1 x

4 x x x x 3 4

4 6

2

1 4 2 1

1

1

19

1

1 7 16 13 3

6

1

15 13 9

3

Botshol

Polderweggebied

Oostelijk Havengebied

De Mirandabad

Westgaarde

Sloterpark West

Ruige Riet

Rembrandtpark

Oosterpark

1

52

1 5 5

landelijk gebied

stedelijk gebied

Park De Kuil

Hortus & Wertheimpark

Gerbrandypark

Park Frankendael

Flevopark

Erasmuspark

Eendrachtspark

Gebied

parken

110 121 115

121 113

84 116 141 100 200 267

150 163 200 317

58 110 85 103 119 132 96 98 97 53 114 132 116 64 100 131 140 95 110 116

75 93 133 67 135 121 98 85 85 53 156 95 144 36 433 157 139 120 141 106

100 116 115 90 77 106 92 84 97 68 140 101 116 55 267 107 131 100 120 103

83 110 137 81 74 135 104 97 85 26 148 130 138 27 133 148 122 100 131 125

83 89 132 55 129 132 104 93 109 58 255 101 135 64 67 187 147 153 180 143

97 118 115 43 57 64 92 92 99 107 118 113

115 100 71 50 89 93 124 111

98 85 93 65 70 80 99 88 99 96 85 104 102 103 97 92 100 54 83 100 111

98 87 80 85 97 97 133 115 125 111 62 31 154 135

79 91 56 89

119 123 150 163 93 89 147 126

89 119 109 111 70 78 58 53

84 120 112 123 140 99 101 101 104 108 101 106 102 103 102

index 2006=100

19

De cijfers uit de 40 onderzochte gebieden geven een redelijk compleet beeld van de broedvogelbevolking in de Amsterdamse regio in 2011, met als kanttekening dat het stedelijk gebied onderbelicht is. Relatief weinig plots bevinden zich in bebouwd gebied, terwijl in de parken juist relatief veel plots liggen. Er is weinig animo om arbeidsintensieve BMP-inventarisaties in stedelijk gebied uit te voeren. Zelfs in een stedelijke regio als Amsterdam ligt het overgrote deel van de geïnventariseerde plots in parken en in landelijk gebied. Om toch een beter beeld te krijgen van het wel en wee van typische soorten van de stad is Sovon daarom enkele jaren geleden met MUS (Meetnet Urbane Soorten) begonnen, een methode die veel minder tijd kost. Resultaten van MUS in de Amsterdamse regio zijn eerder besproken in dit blad (zie De Bruin, 2008). De Commissie Veldwerk van Vogelwerkgroep Amsterdam streeft na alle postcodegebieden in Amsterdam geteld te krijgen in het kader van MUS. Voor deelname en meer informatie kan

20


1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18

oppervlak (ha) Knobbelzwaan Grauwe Gans Grote Canadese Gans Kleine Canadese Gans Brandgans Nijlgans Bergeend Krakeend Slobeend* Kuifeend Scholekster Kievit Watersnip* Grutto* Tureluur* Veldleeuwerik* Graspieper* Gele Kwikstaart* aantal territoria aantal soorten

34 44 40 48 55 41 47 64 59 40 90 52 65 2 1 4 2 2 13 8 1 1 4 30 5 1 6 28 3 1 3 3 3 1 2 1 1 2 1 1 9 4 2 3 1 2 1 4 12 6 8 15 6 5 1 5 6 11 22 6 1 1 3 3 4 2 1 5 1 6 1 1 1 3 5 1 7 3 2 3 3 5 1 1 4 5 8 6 3 17 8 6 18 18 22 2 2 53 15 18 24 1 4 48 10 4 17 34 34 53 7 21 10 2 17 5 2 6 17 11 1 56 3 7 6 1 1 1 9 2 1 1 2 2 2 4 41 132 40 35 72 116 89 9 4 180 44 81 111 10 14 11 9 10 10 11 4 3 10 9 11 11

59 2

1 1 2 6 1 9 17 27 14 2 1 7 90 13

738 13 97 4 6 3 8 25 103 32 19 58 223 1 269 147 5 14 17 1044 18

Index 2011

Index 2010

Index 2009

Index 2008

Index 2007

Totaal 2011

Bovenkerkerpolder

Middelpolder Amstelveen

Holendrechter- en Bullewijkerpolder

Monnickenmeer

Marken

Waterland, Rietbroek

Waterland, Broekermeer

Waterland, Rijperweg

Waterland, Barnegat

Waterland, Poppendam

Waterland, Belmermeer

Ilperveld, Dorre Ilp

Ilperveld, Gouwsloot

Naast de 26 gebieden uit Tabel 1 worden binnen de regio Amsterdam jaarlijks veertien plots geïnventariseerd in het kader van het landelijk weidevogelmeetnet in het NEM (Netwerk Ecologische Monitoring) in opdracht van de provincie Noord-Holland. Vergeleken met het overzicht van vorig jaar (13 plots) zijn nu ook van plot Monnickenmeer gegevens beschikbaar gekomen. Er wordt gewerkt volgens de BMP-W methode (Teunissen & Van Kleunen, 2000). Het NEM-weidevogelmeetnet wordt gecoördineerd door Sovon. Omdat maar een beperkt aantal soorten wordt geïnventariseerd staan de gegevens van deze plots apart vermeld in Tabel 2. Het gaat om zeven gebieden in Waterland, drie in het Ilperveld, Marken, de Middelpolder, de Bovenkerkerpolder en de Holendrechter- en Bullewijkerpolder. Naast de 21 verplichte soorten (BMP-W) zijn in deze plots ook Grauwe Gans, Kolgans, Brandgans, Grote en Kleine Canadese Gans, Nijlgans en Kluut geteld. Alleen de soorten die in 2011 daadwerkelijk zijn vastgesteld in één van de veertien plots staan vermeld in de tabel. In de meetnetplots werden 1044 territoria vastgesteld, verdeeld over achttien soorten. Kolgans, Kluut, Tafeleend, Wintertaling, Zomertaling, Wulp, Kemphaan, Kwartelkoning, Kwartel en Patrijs werden in 2011 niet vastgesteld in deze meetnetplots. In de viertien plots werden 1044 territoria vastgesteld, verdeeld over achttien soorten. Gemiddeld werden in een plot bijna tien soorten vastgesteld en 75 territoria. Net als in 2010 is Grutto de talrijkste broedvogel in de meetnetplots (269 territoria), gevolgd door Kievit (223). Verder komen alleen Krakeend (103) en Tureluur (147) boven de honderd territoria uit. Ook Scholekster (58) en Grauwe Gans (97) zijn relatief talrijk; vergeleken met 2010 verdubbelde het aantal vastgestelde territoria van Grauwe Gans. In 2006 werd deze soort nog in geen enkel meetnetplot vastgesteld. Van de achttien vastgestelde soorten komen Kleine Canadese Gans, Brandgans en Watersnip alleen in de weidevogelmeetnetplots voor.

gebied

park, 2008-09 Lutkemeerpolder, 2010 Brettenzone), Zwarte Mees (2007 Flevopark) en Roek (2008-10 Oosterpark, 2009 Flevopark). Van deze zestien soorten staan er vier op de Rode Lijst (Wintertaling, Patrijs, Kleinst Waterhoen en Grote Karekiet) en betreffen er twee exoten (Heilige Ibis en Muskuseend).

Ilperveld, Nieuwe Gouw

Tabel 1. Resultaten broedvogelinventarisaties 2011

115 138 62 77 87

130 88 70 115 79 94

160 96 80 115 92 81

100 97 75 162 61 67

155 124 73 162 81 59

114 101 80 112 70 66

85 103 100 105 118 92 100

92 109 61 86 109 95 107

74 109 30 129 109 80 100

98 116 30 52 164 93 113

91 110 22 64 155 94 120

contact worden opgenomen met Jip Louwe Kooijmans (zie colofon) en Jan Schoppers, [email protected]. Grofweg zijn de onderzochte telgebieden uit Tabel 1 onder te verdelen in drie regio’s: parken (12 plots, 252 ha), stedelijk gebied (3 plots, 89 ha) en landelijk gebied (11 plots, 821 ha). Zoals verwacht zijn de plots in het stedelijk gebied soortenarmer (39 verschillende soorten, gemiddeld 26 soorten) dan de plots in de parken (61 verschillende soorten, gemiddeld 32 soorten) en die het in landelijk gebied (89 verschillende soorten, gemiddeld 39 soorten). De plots in het landelijk gebied zijn duidelijk het soortenrijkst.

Parken Negen van de 100 soorten zijn in 2011 alleen in de parken zijn vastgesteld. Het gaat om Blauwe Reiger (Flevopark, Frankendael), Ooievaar (Frankendael), Grote Alexanderparkiet (Flevopark, Frankendael en Oosterpark), Ransuil (Flevopark), Groene Specht (Flevopark en Westgaarde), Kleine Bonte Specht (Flevopark), Boomklever (Erasmuspark, Flevopark, Frankendael, Hortus & Wertheimpark, Rembrandtpark en Westgaarde) en Appelvink (Westgaarde). Leuk is het verschijnen van Kleine Bonte Specht in het Flevopark. Ook landelijk gaat het deze


21

soort voor de wind, met een bijna verdriedubbeling van de index sinds 1990 (Boele et al., 2012). Nieuwe soort in het Flevopark is de Grote Alexanderparkiet. In 2011 was sprake van drie territoria.

lijke soorten handhaafde Stadsduif zich op een relatief laag niveau. Deze soort wordt ook wel in parken vastgesteld.

Landelijk gebied Maar liefst 34 soorten uit Tabel 1 werden alleen in het landelijk gebied vastgesteld als broedvogel. Interessant is de aanwezigheid van een territorium van Roerdomp in de Lutkemeerpolder in 2011. In de afgelopen vijf jaar werden van deze geheimzinnige reiger alleen territoria vastgesteld in Botshol (2010), Diemerpark (2006-08) en Varkensland (2010). Met 292 territoria in acht gebieden bereikte Rietzanger wederom een recordstand. De stand is sinds 2006 gestaag toegenomen (indexwaarde 255 in 2011). Ook landelijk is sinds 2006 sprake van een flinke toename (Boele et al, 2012).

Stedelijk gebied Soorten die gebonden zijn aan bebouwing worden vooral hier aangetroffen. Het gaat om Stadsduif, Gierzwaluw, Huiszwaluw en Huismus. Grote delen van het stedelijk gebied zijn marginaal biotoop voor veel vogels. Hier komen veel vogelsoorten niet tot broeden en algemene soorten halen hier vaak maar lage dichtheden. Dat van sommige soorten, die elders schaars zijn, daarentegen verrassend hoge aantallen kunnen worden vastgesteld in een stedelijk plot bewijzen wel de aantallen van Gierzwaluw (25), Huiszwaluw (52) en Huismus (54) in het Oostelijke Havengebied. Alleen Gierzwaluw en Huiszwaluw werden in 2011 exclusief in het stedelijk gebied aangetroffen als broedvogel en dan alleen in het plot Oostelijk Havengebied. De indexwaarde van beide soorten bereikte in 2011 een recordwaarde (resp. 119 en 163). Omdat de gegevens van deze twee soorten slechts betrekking hebben op één gebied is de zeggingskracht beperkt. Met de Huismus blijft het kwakkelen. Deze Rode Lijstsoort werd in vijf plots vastgesteld. De indexwaarde lag een stuk lager dan vorig jaar (135 tegen 154 in 2010). Driekwart van de territoria is echter afkomstig uit één plot, het Oostelijk Havengebied. Van de typisch stede-

foto: CHRIS NIBBERING middelpolder, 7-6-2012

Exoten Zeven van de vastgestelde soorten kunnen min of meer als exoot worden beschouwd (7%). Het gaat om Soepgans, Nijlgans, Soepeend, Fazant, Stadsduif, Halsbandparkiet en Grote Alexanderparkiet. Na een toename tussen 2006 en 2010 heeft de Halsbandparkiet in 2011 een veer moeten laten. De Nijlgans handhaaft zich op een hoog niveau.

In 2011 had de Roerdomp een territorium in de Lutkemeerpolder

22


Rode Lijst Van de vastgestelde soorten komen er 25 voor op de Rode Lijst, waarvan er één alleen in de weidevogelmeetnetplots is vastgesteld (Watersnip). Van de in totaal 103 vastgestelde soorten broedvogels staat dus 24 procent op de Rode Lijst. Na Grutto (284 territoria) en Tureluur (159) zijn Huismus (73) en Huiszwaluw (53) de talrijkste van deze groep (beiden alleen in Oostelijk Havengebied). Op de vijfde plaats staat ook dit jaar Nachtegaal met 40 territoria in vijf gebieden, waarvan 31 in de Brettenzone. Ook Slobeend (33 territoria in elf gebieden), Kneu (25 territoria in vier gebieden) en Koekoek (25 territoria in tien gebieden) doen het relatief goed in de Amsterdamse regio. Rode Lijstsoorten die in 2011 niet voorkwamen maar sinds 2006 wel zijn vastgesteld in de geïnventariseerde plots in de Amsterdamse regio zijn Wintertaling (2009 Diemerbos), Patrijs (Lutkemeer 2006-07), Kleinst Waterhoen (2008 Varkensland) en Grote Karekiet (2006 en 2009 Botshol). De meeste Rode Lijstsoorten komen voor in de Lutkemeerpolder, net als in voorgaande jaren. In 2011 ging het om negen soorten met in totaal 24 territoria (Roerdomp, Zomertaling, Slobeend, Tureluur, Koekoek, Gele Kwikstaart, Huismus, Ringmus en Kneu). Ten opzichte van 2010 zijn Veldleeuwerik, Boerenzwaluw, Snor en Spotvogel verdwenen. Roerdomp en Zomertaling werden, sinds 2006, voor het eerst in de Lutkemeerpolder vastgesteld. Botshol is in 2011 het op één na beste gebied wat betreft het aantal Rode Lijstsoorten. Het ging om acht soorten met 26 territoria (Boomvalk, Visdief, Zwarte Stern, Koekoek, Nachtegaal, Snor, Spotvogel en Grauwe Vliegenvanger). In het Diemerpark werden in 2011 zeven Rode Lijstsoorten vastgesteld met 37 territoria (Koekoek, Nachtegaal, Snor, Spotvogel, Grauwe Vliegenvanger, Matkop en Kneu). Verder scoren Brettenzone, Kleine Poel en Varkensland goed met elk vijf Rode Lijstsoorten; Brettenzone met Koekoek, Boerenzwaluw, Nachtegaal, Matkop en Kneu; Kleine Poel met Tureluur,


23

Koekoek, Boerenzwaluw, Nachtegaal en Huismus en Varkensland met Grutto, Tureluur, Veldleeuwerik, Graspieper en Gele Kwikstaart. Gebieden die drie of vier Rode Lijstsoorten herbergen zijn; Flevopark (Koekoek, Ransuil en Groene Specht), Diemerbos (Koekoek, Nachtegaal en Matkop) en Diemerpolder (Grutto, Tureluur, Ringmus en Kneu). In de weidevogelmeetnetplots zijn zeven Rode Lijstsoorten vastgesteld: Slobeend (32), Watersnip (1), Grutto (269), Tureluur (147), Veldleeuwerik (5), Graspieper (14) en Gele Kwikstaart (17). In de plots Bovenkerkerpolder en Rijperweg werden zes Rode Lijstsoorten vastgesteld. In twee van de veertien plots werden vijf Rode Lijstsoorten vastgesteld, in drie plots vier. De gebieden met het hoogste aantal territoria van soorten van de Rode Lijst zijn wederom Marken (115), vooral dankzij Grutto en Tureluur, en het Oostelijk Havengebied (106), dankzij kolonies van Huiszwaluw en Huismus. Van de 40 onderzochte plots komt in elf plots geen enkele Rode Lijstsoort voor (Park De Kuil, Eendrachtspark, Erasmuspark, Frankendael, Gerbrandypark, Hortus & Wertheimpark, Rembrandtpark, Sloterpark West, De Mirandabad, Bloesempark en Rietbroek). Dit zijn vrijwel allemaal in de stad gelegen parken of parkachtige gebieden waar zelfs Huismus het laat afweten. Rietbroek is een weidevogelmeetnetplot waar zelfs van Grutto en Tureluur geen enkel territorium meer kon worden vastgesteld.

Amsterdamse Index In het broedvogeloverzicht uit 2007 (Van Groen, 2008) is de Amsterdamse index geïntroduceerd. Hiermee is het mogelijk vast te stellen in hoeverre vogels toe- of afnemen. In eerste instantie is op grond van de gegevens van twaalf gebieden een indexwaarde van de algemenere soorten berekend. Net als in 2010 zijn nu van achttien gebieden de broedvogelgegevens uit de jaren 2006 t/m 2011 bekend. Het gaat om Flevopark, Frankendael, Hortus & Wertheimpark, Oosterpark, Rembrandtpark, Westgaarde, De Mirandabad, Oostelijk Havengebied, Polderweggebied, Botshol, Brettenzone, Diemerbos, Diemerpark, Lutkemeerpolder, Oeverlanden-West Amstelveense Poel, Bloesempark, Kleine Poel en Oeverlanden-Zuid Amstelveense Poel. De index is alleen opgesteld voor soorten met in één van de onderzochte jaren minimaal 10 territoria in deze achttien gebieden samen. Het jaar 2006 is op 100 gesteld (zie tabel). Van 65 soorten is een indexcijfer berekend. Uit de indexcijfers blijkt dat het totale aantal territoria licht is toegenomen en het totale aantal vastgestelde soorten stabiel is in de achttien plots. Sinds 2006 is sprake van een toename met 8% in het aantal territoria. De toename is met name sinds 2009 opgetreden. Daarnaast is van twaalf soorten uit de weidevogelmeetnetplots een indexcijfer berekend. Van de 65 soorten waarvoor een indexwaarde is berekend namen 34 soorten sinds 2006 met meer dan 5% toe (54%) en 22 met meer dan 5% af (34%). Negen soorten vertoonden stabiele indexwaardes. Na enige schommelingen zijn Dodaars, Buizerd, Bosrietzanger en Staartmees weer op hetzelf-

24


de aantal territoria als in 2006 aangekomen. Een relatief schaarse soort die vorig jaar nog de hoogste indexwaarde had (433) en dit jaar een lage indexwaarde (67) is de Braamsluiper. Met name het verdwijnen uit de Brettenzone (in 2010 zeven territoria) is hiervan de oorzaak. De hoogste indexcijfers worden in 2011 gevonden bij Boompieper (317), Rietzanger (255), Lepelaar (255), Grauwe Gans (190), Grasmus (187), Knobbelzwaan (186), Nijlgans (186), Kuifeend (185), Tjiftjaf (180), Groenling (163) en Huiszwaluw (163). In het weidevogelmeetnet scoort Gele Kwikstaart met indexwaarde 155 nog steeds goed. Grootste dalers zijn Veldleeuwerik (22, weidevogelmeetnet), Spreeuw (31), Kokmeeuw (37), Zwarte Stern (45), Matkop (50), Roodborst (55), Snor (58), Spotvogel (64), Graspieper (64, weidevogelmeetnet), Kievit (66, weidevogelmeetnet), Braamsluiper (67) en Waterhoen (68). Zes van deze twaalf soorten zijn Rode Lijstsoorten. Vijftien van de 24 in 2011 vastgestelde Rode Lijstsoorten kwamen in voldoende mate voor om op te kunnen nemen in de index. Van deze vijftien soorten zijn sinds 2006 zes soorten toegenomen (Tureluur, Gele Kwikstaart, Huiszwaluw, Nachtegaal, Huismus en Kneu). Voor Nachtegaal en Kneu geldt dat de toename recent is en dat deze voornamelijk te danken is aan de ontwikkelingen in een enkel gebied (Brettenzone voor Nachtegaal en Diemerpark voor Kneu). Negen Rode Lijstsoorten zijn afgenomen (60%). Het percentage van de Rode Lijstsoorten dat afneemt is veel hoger dan dat van alle soorten (34%). Meerkoet is, met indexwaarden tussen de 92 en 102 over de inventarisatiejaren heen, de meest stabiele soort. Op de tweede plaats qua stabiel aantal territoria komt Merel, met indexwaarden tussen de 92 en 104. Hoewel de drie winters voorafgaande aan het broedseizoen van 2011 relatief streng waren laat de index van Winterkoning nog steeds slechts een geringe afname zien (4% afname ten opzichte van 2010). Mogelijk heeft deze soort in het relatief warme stedelijk gebied minder last van de kou. Voor de plots van het weidevogelmeetnet is een aparte index opgesteld. De soort die sinds 2006 het meest is afgenomen is Veldleeuwerik (min 78%). Gele Kwikstaart, Bergeend, Kuifeend en Tureluur namen met meer dan 5% toe sinds 2006. Bovenstaand lijstje van stijgers en dalers wijkt af van het lijstje uit het vorige overzicht. Naarmate de index over meer jaren berekend wordt zullen de echte stijgers en dalers er steeds beter uit komen. Vogelsoorten waarvan de aantallen vooral aan populatieschommelingen onderhevig zijn zullen geen duidelijke trend laten zien. Tellers die hun gegevens nog niet aan Sovon hebben doorgegeven worden hierbij opgeroepen dat alsnog te doen. De gegevens worden door Sovon gebruikt bij de berekening van landelijke indexen. Voor een aantal (algemenere) soorten is het ook mogelijk regionale indexen of indexen per biotoop te berekenen. Vanwege het feit dat in stedelijk gebied relatief weinig proefvlakken liggen zijn deze gegevens van extra belang. Het beschikbaar zijn van gegevens


25

foto: MARIANNE SLOT blijkmeer, 27-5-2012

De Scholekster is relatief talrijk

van een paar plots meer of minder kan het verschil uitmaken tussen het wel of net niet kunnen berekenen van betrouwbare indexen voor de urbane regio. De broedvogelinventarisaties van 2012 zitten er inmiddels weer op. Nu is de tijd aangebroken voor invoeren van waarnemingen op de website van Sovon of zelf handmatig soortkaarten maken. Automatische verwerking via Sovon biedt als voordeel dat de resultaten van de verschillende gebieden nog beter vergelijkbaar zijn. Ook bieden de gegevens uit de verschillende rondes natuurlijk een schat aan informatie waaruit in de toekomst geput kan worden, bijvoorbeeld om te achterhalen in welke mate het broedseizoen van vogels nog steeds naar voren opschuift. Bij deze roep ik alle tellers dan ook op gebruik te maken van automatische clustering.

Dankwoord De volgende personen, op volgorde van voornaam, hebben in 2011 meegewerkt aan de inventarisaties. Aleid Offerhaus (Oeverlanden-West, Bloesempark), Ann van Echtelt (Diemerbos), Arend de Jong (Botshol), Auke Jansen (Frankendael), Ben Daemen (Flevopark, Oosterpark, Oostelijk Havengebied), Bram Heuseveldt (Oeverlanden-Zuid), Cathy Wiersema (Diemerbos), Edial Dekker (Diemerpark), Frank van Groen (Polderweggebied, Diemerbos, Diemerpolder, Bovenkerkerpolder, Middelpolder, Holendrechter- en Bullewijkerpolder, Broekermeer, Barnegat, Nieuwe Gouw, Gouwsloot, Dorre Ilp), Harry Fabritius (Monnickenmeer), Henk Breij (Kleine Poel), Hester Schoute (Oosterpark), Jan van Blanken (Westgaarde, Lutkemeerpolder), Jan Timmer (Hortus & Wertheimpark), Janneke Dijs (Diemerbos), John van der Woude (Botshol), Lammert van der Veen (Diemerpark), Manuel Segond von Blanchet (Hortus & Wertheimpark), Marit Boots (Oeverlanden-West, Bloesempark), Merijn van Leeuwen (Diemerpark), Nicolai Bolt (Diemerpark), Peter-Paul Boermans (Oeverlanden-West, Bloesempark), Petra Snijder (Diemerbos), Philipp Derks (Park De Kuil, Eendrachtspark, Erasmuspark, Gerbrandypark, Ruige Riet, Sloterpark West), René Reekers (Botshol), René Vos (Varkensland), Rob Baars (Diemerpark), Ruud Brouwer (Marken, Belmermeer, Poppendam, Rijperweg, Rietbroek), Silvan Laan (Diemerpark), Teun van Dijk (Rembrandtpark, Brettenzone), Walter Busse (Botshol), en Zweitse Scheeringa (De Mirandabad). Een aantal gebieden, waaronder Bloesempark, De Mirandabad, Frankendael, OeverlandenWest, Polderweggebied en Varkensland, werden met autoclustering uitgewerkt, het nieuwe clusterprogramma van Sovon. Dank gaat ook uit naar de Provincie Noord-Holland voor het beschikbaar stellen van de gegevens van het weidevogelmeetnet ten behoeve van dit overzicht.

Literatuur Boele, A., Van Bruggen J., van Dijk A.J., Hustings F., Vergeer J.W., Ballering L., & Plate C.L. 2012. Broedvogels in Nederland in 2010. SOVON-rapport 2012/01. SOVON Vogelonderzoek Nederland, Nijmegen. De Bruin E. 2008. MUS-sen in Groot Amsterdam. De Gierzwaluw jg. 46 (2): 11-17. Van Dijk, A.J. 2004. Handleiding Broedvogel Monitoring Project (broedvogelinventarisaties in proefvlakken). SOVON Vogelonderzoek Nederland, Beek-Ubbergen. Van Dijk, A.J. & A. Boele, 2011. Handleiding SOVON Broedvogelonderzoek. SOVON Vogelonderzoek Nederland, Nijmegen. Van Groen, F.M. 2008. Broedvogelinventarisaties in 2007. De Gierzwaluw jg. 45 (4): 14-21. Van Groen, F.M. 2009. Broedvogelinventarisaties in 2008. De Gierzwaluw jg. 46 (4): 8-17.

Mensen die ook graag willen deelnemen aan broedvogelinventarisaties kunnen een keer met een ervaren teller meelopen of een keer meedoen aan een cursus om hun veldkennis op niveau te brengen. Vooral de kennis van de zang van de relevante vogelsoorten en gestandaardiseerd werken is essentieel om te komen tot betrouwbare inventarisatieresultaten.

Van Groen, F.M. 2010. Broedvogelinventarisaties in 2009. De Gierzwaluw jg. 47 (4): 10-20. Van Groen, F.M. 2011. Broedvogelinventarisaties in 2010. De Gierzwaluw jg. 49 (1): 12-23. Louwe Kooijmans, J. 2006. Broedvogelinventarisaties in 2005. De Gierzwaluw jg. 44 (1): 12-13. Louwe Kooijmans, J. 2007. Broedvogelinventarisaties in 2006. De Gierzwaluw jg. 44 (4): 8-13. Teunissen W.A. & van Kleunen A. 2000. Weidevogels inventariseren in cultuurland. Handleiding Nationaal

De kaart van het werkgebied van de VWGA is te vinden op vogelsamsterdam.nl.

26


Weidevogelmeetnet. SOVON Vogelonderzoek Nederland, Beek-Ubbergen.


27

Waarnemingen april-juni 2012 Auke Jansen

FOTO: Cock Reijnders

N Kleine Klapekster, Science Park, 14 mei 2012

a een onzekere melding uit 1974 was er dit kwartaal een eerste zekere Kleine Klapekster in Amsterdam. De vogel bleef slechts één dag, maar werd door zeker 72 mensen gezien en is goed op beeld vastgelegd. In het Flevopark verbleef ruim drie weken een Krekelzanger. Het zesde geval voor onze regio. Een Zwarte Ibis in Waterland betrof het tiende geval voor de regio. Verder zijn er veel interessante doortrekkers gezien, zoals Roodhalsgans, Roodpootvalk, Roodkeelpieper en Roodmus.

Vecht - Uitermeer tot Weesp 2 ex. O (EdB). 30-6 Wilmkebreekpolder 1 ex. (SdB, TKn). Ooievaar Op 23-6 werden er 7 jonge ooievaars geringd: Vondelpark 4 ex., Amstelpark 1 ex. en Frankendael 1 ex. Zaaiersweg 1 dood jong op nest gevonden Zaaiersweg; hier was al eerder een jong dood uit het nest gevallen. 30-5 Artis 9 ex. N op thermiek (WvdW). Zwarte Ibis 3-5 t/m 6-5 Polder IJdoorn 1 ex. (velen). 24-5 Polder IJdoorn 1 ex. over (AB). 26-5 t/m 3-6 Volgermeerpolder max. 2 ex. (velen). Lepelaar Botshol kolonie op eiland 40 jongen geteld (Joop Oosterlee). Kleine Flamingo 26-4 Airport Schiphol 1 ex. (RR). Toendrarietgans 9-5 Polder IJdoorn 1 ex. (Frank Coenjaerts). Kleine Rietgans 9-4 Bloemendalergouw 1 ex. (MH). Rotgans 29-4 Polder IJdoorn 2 ex. (RBo, Tim de Boer). 4-5 Amstel t.h.v. Amstelveen 1 ex. (Kees Jonker). Roodhalsgans 2-4 t/m 12-5 omg. Polder IJdoorn 1 ex. ongeringd “tussen Brandganzen” (velen).

Geoorde Fuut 12-4 Marken 1 ex. foer. (Ruud Brouwer). 11-5 Botshol 3 ex. (EdV). Aalscholver 2-6 Marken 4000 ex. NW (FvG). Roerdomp 10-4 t/m 28-6 Ilperveld max. 5 ex. (velen). 28-5 Varkensland 1 ex. (FvG). 29-5 Bloemendalergouw 1 ex. over (NA). 3-6 De Belmermeer 1 ex. over (BdJ). 7-6 Middelpolder 1 ex. (CN). 13-6, 17-6 Lutkemeerpolder 1 ex. over (Mariëlle van der Valk, RR). Kleine Zilverreiger 18-5 Vijfhoek 1 ex. (RB). Grote Zilverreiger 70 Meldingen uit de regio. Purperreiger 12-5 t/m 6-6 Vijfhoek 1 ex. (FV, VH, GvD). 10-4 t/m 15-6 Aetsveldsche Polder max. 2 ex. (Frank Derriks, EdB, OW, Frederieke Bredschneyder). 13-4 Science Park 1 ex. kort t.p. (EV). 15-4 Weesp, Leeuwenveld 1 ex. (PP). 30-4 Oosteinderpoelpolder 1 ex. NO (CK). 2-5 t/m 23-6 Botshol 1 ex. (ED, JvdW, CZ, Chiel Bakkeren). 14-5, 30-6 Diemerpark 1 ex. (Martijn Voorvelt, RB, ED). 20-5 t/m 15-6 Ilperveld max. 2 ex. (ED, FvG, JA). 24-5 Broekzijdsche Polder 1 ex. (Andrea Denotti). 30-5 Muidertrekvaart 1 ex. onv. NW (PM). 12-6 Golfclub Olympus 1 ex. Z (NA). 16-6 Muiden 1 ex. W (Age Niels Holstein). 19-6 Overdiemerpolder 1 ex. foer. (FvG). 27-6

28


FOTO: fred klootwijk

Na vijf jaar deze waarnemingenrubriek samengesteld te hebben, heb ik besloten ermee te stoppen. Het is leuk om te doen, maar het kost iedere keer behoorlijk wat tijd. Daarom wil ik het stokje graag doorgeven aan iemand anders. Uiterlijk komende zomer, maar eerder mag ook. Liefhebbers kunnen zich melden bij mij ([email protected]) of bij het bestuur. Zorg dat je waarnemingen van het 4e kwartaal vóór 1 oktober zijn ingevoerd op waarneming.nl

Roodhalsgans met Brandgans, IJdoorn, 23 april 2012


29

FOTO: els velzing

Casarca 18-5 Landje van Geijsel 1 ex. (EV). Siberische Taling 27-4 Landsmeer 1 ex. ad. zomerkleed t.p. “zou een ontsnapte vogel kunnen zijn maar kon geen pootringen zien” (NH). Wintertaling 1-4 t/m 7-6 Landje van Geijsel max. 110 ex. op 16-4 (velen). Pijlstaart 5-4 t/m 16-4 Landje van Geijsel max. 2 p. (velen). 9-4, 24-5 Polder IJdoorn 2 ex. (FvG, EdB). 30-5 Volgermeerpolder 2 ex. (MHu). Zomertaling Polder de Rondehoep 2 p. broedend (MK). 2-4, 28-5 Polder Opperwoud 1 p. (MSc). 2-4 t/m 3-6 Landje van Geijsel max. 4 ex. (velen). 8-4 Varkensland 1 m. (RVo). 7-4 t/m 29-5 Volgermeerpolder max. 2 ex. (MHu, RS, NA, MH, SK). 13-4 t/m 27-5 Ilperveld max. 7 m. (FvG, FV). 3-5 t/m 6-6 Kinsel max. 2 ex. (velen). 5-5 Het Blauwe Hoofd 1 m. (SH). 5-5 t/m 30-5 Polder IJdoorn max. 6 m. (velen). 19-5 Diemerpark 1 m. op (ED, RB). 7-6 Osdorp 1 ex. over (PT). Slobeend 1-4 t/m 2-6 Landje van Geijsel max. 95 ex. op 5-4. (velen). Krooneend 1-4, 9-4 Zuidoost resp. 1 en 2 ex. (WS, AvO). 1-4 t/m 31-5 Botshol max. 6 ex. (velen). 2-4 t/m 29-6 Waterland - div. plaatsen max. 8 ex. (velen). 4-4 t/m 22-6 IJmeerkust Vijfhoek t/m Muiden max. 13 ex. (velen). 12-4 t/m 29-5 Diemerpark/IJburg max. 18 ex. (velen). 16-4 Slotervaart 2 v. (Thomas Dorlo). 17-4 t/m 20-6 Zeeburg max. 2 ex. (velen). 27-4 A2 / A9 Knooppunt Holendrecht 2 ex. (G.B. Kortleve). 6-5 Flevopark 2 ex. (KB). 13-5 AmsterdamRijnkanaal t.h.v. Weesp 2 m. (Mike Chung).

Brilduiker 29-6 Kinselbaai 2 ex. (FvG). Middelste Zaagbek 16-4 Marken 1 m. ZW (NA). Grote Zaagbek 2-4 t/m 1-6 Waterlandse kust 1 v. (NA, RBo). 3-4 t/m 9-4 Vijfhoek max. 3 v. (FvG). Zwarte Wouw 30-4 Botshol 1 ex. W (JvdW). 5-5 Polder IJdoorn 1 ex. over (FV). 10-5 Flevopark 1 ex. ZO “ca. 5 min rondhangend boven het park” (Sander Lagerveld). 27-5 Polder de Rondehoep 1 ex. hoog N (FvdL). Rode Wouw 30-4 Weesp 1 ex. NO “eerst vrij laag boven de molens van Weesp. In 5 minuten opschroevend en afglijdend” (OW). Blauwe Kiekendief 1-4 t/m 11-4 Schiphol 1 v., veelal jagend (JvdW, PM, RR, WP, SvL). 6-4 t/m 20-5 Ilperveld 1 ex. (NH, FvG, ED). 8-4, 11-5 Varkensland 1 ex. over (Sven Bontenbal, FvG). Ruigpootbuizerd 3-4 t/m 27-4 Schiphol max. 2 ex. Waaronder 1 onvolwassen ex. (RR). 2-4 Landje van Geijsel 1 ex. NO (SW). 5-5 Ouderkerkerplas 1 ex. biddend (Will Woestenberg). Wespendief 13-6 Volgermeerpolder 1 ex.over (WvdW). Visarend 30-4 Amstelveense Poel 1 ex. O (Gerard van Buuren). 5-5 t/m 25-5 Vijfhoek 1 ex. jagend (Tobi Koppejan, Han Jacobs, NA). 6-5 Buiten IJ 1 ex. ZO (RBo). Roodpootvalk 23-5 Oud-West 2 m. ad. N “kwamen langzaam rondjes draaiend over. Donkere kop zonder enige tekening. Onderzijde lichaam, vleugels en staart egaal donker en zeker zonder enige lichte delen. Spanwijdte ruim 1,5x de langs vliegende Gierzwaluwen. Vleugels wat gezetter dan Boomvalk” (JP). Smelleken 3-4, 10-4 Schiphol 1 ex. (RR, PM). 9-4 Landje van Geijsel 1 ex. over (NA). 21-4 Aandammergouw 1 m. (FV). 3-5 Botshol 1 ex. O (JvdW). Slechtvalk Amerikahaven: vanaf 1-6 zijn er 4 jong uitgevlogen (PM). Hemweg: territoriaal paar aanwezig; 7-4 copulatie, geen jongen. Regelmatig andere Slechtvalken op bezoek (PM). Buitenveldert: territoriaal paar aanwezig (F.& S. Martens). Patrijs 2-4 t/m 25-5 Schiphol max. 3 ex. (velen). 19-4 Ruigoord 1 ex. (MB). Kwartel 4-5 t/m 21-6 Volgermeerpolder max. 3 ex. roepend (velen). 9-5 Bovenkerkerpolder 1 ex. roepend (AJ). 12-5 Polder de Rondehoep 1 ex. roepend (ED). 23-6 Schinkelbos 1 ex. roepend (FS). 28-6 Wilmkebreekpolder 1 ex. roepend (TKn). Waterral 2-4, 14-4 Vijfhoek 1 ex. (Gert Jan Versteeg, EdB). 3-4 Osdorper Binnenpolder 1 ex. (Martijn & Annette). 3-4 t/m 23-6 Diemerpark max. 2 ex. (velen). 10-4 Polder IJdoorn 1 ex. (WS). 14-4, 10-6 Schinkelbos 1 ex. (FvG, CK). 16-4, 30-5 Geuzenbos 1 ex. (PT, JvB). 21-5, 23-5 Lutkemeerpolder 1 ex. (JvB). 26-5 Gaasperzoom 1 ex. (JS). 31-5 Golfclub Olympus 1 ex. (WS). 3-6 Volgermeerpolder 1 ex. (BdJ). 5-6 Bovenkerkerpolder 1 ex. (PT). 11-6 Ilperveld 1 ex. (FvG). Porseleinhoen 30-4 Varkensland 1 ex. roepend (RVo). Kwartelkoning 1-6 Ilperveld 1 ex. roepend (FvG). 2-6 t/m 10-6 Bovenkerkerpolder 1 ex. roepend (velen). Steltkluut 10-6 Polder IJdoorn 1 ex. ad. foer. (JA, RBo). 30-6 Volgermeerpolder 2 ex. (JJ). Kluut 2-4, 28-5 Kinseldam resp. 20 en 6 ex. (NA, Henri Wals). 2-4 t/m 16-6 Kinsel max. 40 ex. (velen). 2-4 t/m 30-6 Osdorper Binnenpolder max. 22 ex. waaronder 8 jongen (velen). 6-4 t/m 12-6 Landje van Geijsel max. 2 ex. (GvD, RS, EV). 9-4 t/m 26-6 Polder IJdoorn max. 58 ex.

Casarca, Landje van Geijsel, 18 mei 2012

30



31

(velen). 3-5 t/m 20-6 Volgermeerpolder max. 20 ex. (velen). 11-5 Varkensland 2 ex. (FvG). 12-5 Botshol 16 ex. (FP). 13-5, 19-5 Lutkemeerpolder resp. 1 en 2 ex. (JvB). 19-5 Diemerpark 1 ex. (ED, RB). 21-5 Science Park 1 ex. foer. (TV, FR). Kleine Plevier 1-4 t/m 20-6 Volgermeerpolder max. 12 ex. (velen). 1-4 t/m 26-6 Landje van Geijsel max. 7 ex. (velen). 1-4 t/m 29-6 Lutkemeerpolder max. 3 ex. (JvB, RR, PT). 1-4 t/m 30-6 Osdorper Binnenpolder max. 12 ex. (velen). 2-4 t/m 20-5 Schiphol max. 2 ex. (PM, SvL, JvdB, Mark Zevenbergen). 2-4 t/m 29-6 Polder IJdoorn max. 5 ex. (velen). 6-4 Bovenkerkerpolder 2 ex. (AJ). 8-4 Varkensland 6 ex. (FvG). 9-4 omg. Zuiderwoude 1 ex. (MH). 9-4 t/m 7-5 Middelpolder max. 4 ex. baltsend (Axel Groenveld, RN, CN, Aaron Charbonneau, FvG). 9-4 t/m 21-4 Kinsel max. 2 ex. (MH, NA, Bea Koetsier, PJa). 12-4,15-4 Oosteinderpoelpolder 2 ex. (CK). 21-4 t/m 30-5 omg. Tuindorp-Oostzaan max. 3 ex. baltsend (Piet Vlietstra, RV, Jos Boot, SK, EH). 21-4 t/m 17-6 Zeeburgereiland max. 2 ex. baltsend (MM, ZH, RV, FV). 28-6 Westpoort 2 p. met jongen (PM). 24-4 t/m 17-5 Ilperveld max. 2 ex. (NH, RVo). 27-4 t/m 22-6 OostPolderweggebied max. 2 ex. baltsend (FvG). 6-5 Vijfhoek 2 ex. (WvdW). 9-5 Kinselmeer 1 ex. baltsend (FvG). 12-5 IJburg 5 ex. (MD). Bontbekplevier 1-4 t/m 30-6 Volgermeerpolder max. 6 ex. (velen). 4-4 t/m 23-6 Landje van Geijsel max. 51 ex. op 28-5 (velen). 5-4 Eerste Diem 2 ex. (PP). 20-4 Varkensland 2 ex. ZO (RVo). 3-5, 18-5 Marken resp. 3 en 4 ex. (GvD, ED). 6-5 t/m 29-6 Polder IJdoorn max. 3 ex. (velen). 11-5 Osdorper Binnenpolder 4 ex. (EV). 15-5, 17-5 Ilperveld 2 ex. (NH, RVo). Strandplevier 2-4 Landje van Geijsel 1 v. (RS, Anton Duijnhouwer, Bert Verweij). Goudplevier 2-4 Polder Opperwoud 600 ex. (NA). 7-4, 3-5 Marken resp. 1500 en 33 ex. (CBo, GvD). 8-4 Blijkmeerpolder 100 ex. (EH). 9-4 Polder IJdoorn 8 ex. (FvG). 11-4 Landje van Geijsel 2 ex. over (NA). 16-4 t/m 24-4 De Nes max. 350 ex. (NA, MH). 19-4 Badhoevedorp 2 ex. over (Dick Groenendijk). Zilverplevier 11-4, 30-5 Landje van Geijsel 1 ex. (Jeroen Riemens, GvD, Martijn de Vries). 5-5 Kinselbaai 15 ex. NO (MM). 6-5 Polder IJdoorn 4 ex. (EH). Kanoet 6-5 Polder IJdoorn 1 ex. zomerkleed (RV, AB). Kleine Strandloper 30-4 Volgermeerpolder 3 ex. (FV). 6-5 t/m 24-6 Polder IJdoorn max. 2 ex. (AB, FvG, MSc, Conny Leijdekker-Winthorst). 29-5 Landje van Geijsel 1 ex. foer. (EdB). Temmincks Strandloper 29-4 t/m 24-5 Landje van Geijsel max. 13 ex. op 7-5 (velen). 3-5 t/m 17-5 Volgermeerpolder max. 7 ex. (EdB, MHu). Krombekstrandloper 30-4 Volgermeerpolder 1 ex. (Annelies de Kleyn). 5-5 t/m 8-5 Polder IJdoorn max. 2 ex. (velen). Bonte Strandloper 1-4 Osdorper Binnenpolder 2 ex. (PM). 1-4, 17-5 Volgermeerpolder 1 ex. (Johan Engels, MHu). 3-4 t/m 16-6 Landje van Geijsel max. 3 ex. (velen). 11-5 t/m 25-6 Polder IJdoorn 1 ex. (GvD, MaH, ED, RR). 18-5 Marken 1 ex. (ED). Kemphaan 1-4 t/m 28-5 Landje van Geijsel max. 111 ex. op 8-4 (velen). 3-4 t/m 12-4 Osdorper Binnenpolder max. 3 ex. (JvB, PT, RR). 6-4, 10-4 Bovenkerkerpolder resp. 2 en 9 ex. (AJ, FvG). 7-4 t/m 20-6 Volgermeerpolder max. 6 ex. (MHu). 8-4 Varkensland 12 ex. (FvG). 9-4 t/m 6-5 Kinsel max. 10 ex. (velen). 9-4 t/m 29-6 Polder IJdoorn max. 20 ex. (velen). 20-4, 24-4 De Nes resp. 3 en 10 ex. (MH, NA). 23-4, 5-5 Ilperveld resp. 6 en 2 ex. (FvG, NH). 27-4

32


Durgerdammergouw 6 ex. (Marianne Slot). 5-5 Het Blauwe Hoofd 2 m. (SH). Watersnip 6-4 t/m 11-6 Ilperveld 1 m. baltsend (NH, FvG). 4-5,19-5 De Munt 1 ex. baltsend (FV, RB). Polder de Rondehoep 1 broedverdacht ex. (MK). Bokje 12-4 Osdorper Binnenpolder 1 ex. op (RR). 15-4 Bloemendalergouw 1 ex. op (JLK). 21-4 Aandammergouw 1 ex. (FV). 23-4 Ilperveld 1 ex. (NH). Grutto Polder de Rondehoep 163 p. met jongen, Bovenkerkerpolder 98 p., omg. Spaarnwoude 48 p., Aetsveldsche Polder 31 p., Noordpolder beoosten Muiden 27 p., Marken-Oost 53 p. (MK). 1-4 t/m 19-6 Landje van Geijsel max. 900 ex. waaronder IJslandse Grutto max. 420 ex. (velen). Rosse Grutto 2-5 Durgerdammergouw 3 ex. N (JLK). 5-5 Kinselbaai 3 ex. NO (MM). 6-5, 7-5 Landje van Geijsel resp. 2 en 1 ex. (Bob van den Broek, AvO). 11-5 Varkensland 1 ex. (FvG). 28-5 Polder IJdoorn 1 ex. (AB). 1-6 Aandammergouw 1 ex. winterkleed (RBo). Regenwulp 8-4 t/m 30-4 IJmeerkust Muiden max. 45 ex. over (Ruurd Bennink, ED, ER). 10-4 t/m 18-5 Landje van Geijsel max. 80 ex. op 6-5 (velen). 11-4, 27-4 Schiphol 1 ex. (RR, PM). 15-4 Weesp, Leeuwenveld 1 ex. (ED). 21-4 t/m 13-5 Waterland – diverse plaatsen max. 32 ex. t.p. en max. 20 ex. over (FV, FvG, ZH, RVo, EdB). 22-4 Diemerpark 1 ex. N (RB). 25-4 Aetsveldsche Polder 1 ex. (MaH). 29-4, 30-4 Oosteinderpoel 3 ex. NO (CK). 30-4 Botshol 15 ex. rustend (JvdW). 30-4, 1-5 Lutkemeerpolder 1 ex. over (JvB). 3-5 Marken 1 ex. N (EdB). 4-5 Uithoorn 3 ex. over (FS). 6-5 Schinkelbos 1 ex. NO (CK). 9-5 Zuidoost 1 ex. over (AB). 19-6 Vijfhoek 1 ex. ZW (GvD). Zwarte Ruiter 2-4 t/m 3-5 Landje van Geijsel max. 9 ex. (velen). 2-4 t/m 29-6 Polder IJdoorn max. 2 ex. (velen). 8-4 t/m 25-5 Varkensland 1 ex. (RVo, FvG). 11-4 t/m 20-6 Volgermeerpolder 1 ex. (RS, NA, RR, MHu). 19-4 Kinsel 2 ex. (FvG). 3-5 Uitdam 1 m. (GvD). Tureluur 9-4 t/m 29-6 Polder IJdoorn max. 250 ex. op 16-6 (velen). 19-6 Telpost Vijfhoek 187 ex. hoog ZW (GvD, Berthil Bosch, Michiel Kroon). Groenpootruiter 8-4 t/m 5-6 Landje van Geijsel max. 8 ex. (velen). 19-4 t/m 12-5 Polder IJdoorn max. 5 ex. (velen). 23-4 Borneo-eiland 1 ex. over (FV). 30-4, 11-5 Varkensland 1 ex. (RVo, FvG). 1-5 t/m 29-5 Lutkemeerpolder 1 ex. (JvB, MSt, EdB). 6-5 Zuidoost 2 ex. over (PP). 12-5, 24-5 Botshol 2 ex. (FP, JvdW). 26-5 Osdorper Binnenpolder 1 ex. (FvG). 26-5 t/m 11-6 Volgermeerpolder max. 5 ex. (velen). Witgat 1-4 t/m 10-4 Landje van Geijsel max. 2 ex. (AP, Arnout-Jan Rossenaar, JvdB, FvG). 2-4 Muiden Pieren 2 ex. N (EdB). 5-4 Eerste Diem 2 ex. (PP). 5-4 A2 / A9 Knooppunt Holendrecht 1 ex. (WS). 6-4 t/m 12-4 Osdorper Binnenpolder max. 5 ex. (JvB, RR). 7-4 t/m 23-6 Schinkelbos max. 4 ex. (FS, RR, CK). 19-4, 21-4 Polder IJdoorn 1 ex. (FvG, PJa, FV). 21-4 Varkensland 1 ex. (FvG). 24-4 Geuzenbos 1 ex. (BK). 25-4 Aandammergouw 1 ex. (FV). 27-4 Vijfhoek 1 ex. over (Erwin Goutbeek). 28-4 Wilmkebreek 1 ex. (SdB, TJ). 6-5 Aalsmeer 1 ex. (CK). 28-5 t/m 23-6 Volgermeerpolder max. 3 ex. (MB, BdJ, NA, WP, MHu). 5-6 Gein Driemond 1 ex. (PT). 21-6 Middelpolder 1 ex. op (CN). 24-6, 26-6 Bijlmerpark 1 ex. (AB). 27-6 Bovenkerkerpolder 1 ex. over (AJ). 29-6 Kinsel 2 ex. (FvG). Bosruiter 22-4 Houtrakpolder 1 ex. op (Martin Camphuijsen). 22-4 t/m 14-6 Landje van Geijsel max. 11 ex. op 29-4 (velen). 30-4, 2-5 Lutkemeerpolder resp. 1 en 2 ex. (JvB). 2-5


33

FOTO: Franka Slothouber

Ransuil, Uitdam, 1 mei 2012

34


Ilperveld 1 ex. ZO (RVo). 3-5 t/m 28-6 Polder IJdoorn max. 2 ex. (velen). 6-5 Kinsel 2 ex. (RBos). 12-5 Botshol 1 ex. (FP). 13-5 t/m 30-5 Volgermeerpolder 1 ex. (MHu). 17-5 Osdorper Binnenpolder 1 ex. (PT). Steenloper 7-5 Kinseldam 1 ex. (ZH). Zwartkopmeeuw 14-4 t/m 28-6 Kinseldam max. 50 ex. (velen). Dwergmeeuw 11-6 Kinseldam 1 ex. 2kj (ED). Geelpootmeeuw 21-4 Hemweg 1 ex. 2kj (Jan Zorgdrager). 5-6 Marken 1 ex. 2kj (WvdW). Pontische Meeuw 9-4 Landje van Geijsel 1 ex. 2kj (NA). 14-4 Kinseldam 1 ex. 2kj (ZH, EV). 15-4 Houtmankade 1 ex. (Jeroen Steenbergen). Dwergstern 5-6 Kinselbaai 2 ex. Z (FvG). Zwarte Stern 6-5 Nieuwe Diep 2 ex. rondvliegend (AP). 17-5 t/m 14-6 Botshol max. 4 ex. (Jan van der Steeg, Karin van Ettinger, ED, Paul van Soest, Harm Jan Kiewiet). 20-5 Kinselbaai 2 ex. over (FvG). 26-5 Bloemendalergouw 1 ex. foer. (MSt). 30-5 Aetsveldsche Polder 5 ex. “groepje foeragerend boven een ruig grasland met veel zuring” (OW). Holenduif 4-4 Lutkemeerpolder 75 ex. (JvB). Kerkuil Groot-Duivendrechtsche Polder 1 p. broedend in kast (MK). Polder de Rondehoep 1 p. broedend in kast, 5 jong uitgevlogen (MK).12-5 A4 / A9 Knooppunt Badhoevedorp 1 ex. verkeersslachtoffer (Rémon X). 12-5 Bovenkerkerpolder 1 ex. roepend (CK, ED). 12-5 Polder IJdoorn 1 ex. jagend (Hans Groot). 24-5 Westerpark 1 ex. over (M. Zorgdrager). 25-5, 20-6 omg. Volgermeerpolder 1 ex. jagend (DvdE, WS, AB). 2-6 VTC Slotermeerdijk / Nut en Genoegen 1 ex. over (Jeroen Groenendijk). Steenuil Amstel/Waver plm. 10 territoria (MK). Varkensland 4 jongen grootgebracht (med. Hugo Abrahams). 12-5 Bovenkerkerpolder 1 ex. roepend (CK, ED). Bosuil Middelpolder 2 territoia (MK). Amstelveen – Jac.P. Thijssepark 3 jongen bij uilenkast (RH, Rick Geling). Beatrixpark 4 jongen (Teun Timmerman, DvdE). Vondelpark 3 jongen (velen). 2-5 Amsterdamse Bos 1 ex. “jonge Bosuil werd aangevallen door twee kraaien. Was waarschijnlijk uit het nest gefladderd of gevallen. Ik kon geen nest of ouders vinden” (Jan Fekke Ybema). 18-6 Amsterdamse Bos 1 ex. ad. “verstrikt in visdraad. Boswachter Ferry Portegies heeft de uil later gered” (FW, WvdS). 15-6 Diemerpark 2x 1 ex. juv. (DvdE). 27-6 Amerikahaven 2 ex. juv. roepend (DvdE). Ransuil Polder de Rondehoep 2 territoria (MK). Bovenkerkerpolder 2 territoria (MK). 13-4 Gaasperplas 1 ex. (TL). 26-4 A9 Ouderkerk aan de Amstel 1 ex. verkeersslachtoffer (RB). 1-5 Uitdam 1 ex. (Franka Slothouber). 4-5 Holysloot 1 ex. (FV). 26-5 Uithoorn 1 ex. (WP). 28-5 t/m 30-5 Diemerpark max. 3 ex. juv. bedelend (David Tempelman, LvdV, RB). 30-5 Legmeerpolder 1 donsjong (Sam Paree). en 14-6 1 ex. jagend (FS). 31-5 Slotervaart 1 ex. (DvdE). 19-6 VTC Slotermeerdijk / Nut en Genoegen 3 dons jongen (Archief Ruud Vlek). 25-6 Oude Meer 1 ex. over (Sander Elzerman). Velduil 4-4 t/m 27-4 Schiphol max. 3 ex. jagend (WP, RR, Gert-Jan Mollema). 20-4 Varkensland 1 ex. (RVo). 25-4 Ilperveld 1 ex. (ND). 30-4 Botshol 1 ex. hoog O (JvdW). Gierzwaluw Vroegste meldingen: 12-4 Indische Buurt 3 ex. W (MM). 12-4 Lutkemeerpolder 3 ex. over (JvB). 12-4 Diemerpark 9 ex. foer. (LvdV, RB).


35

FOTO: jan dekker

IJsvogel Slechts 27 meldingen uit de regio, op veel bekende broedlocaties dit jaar niet gesignaleerd. Draaihals 7-4 Vijfhoek Haven Ballast 1 ex. “in de bomen en op het pad” (NA). 27-4 Derde Diem 1 ex. in de berm (Jan Dekker, ED). Groene Specht 64 meldingen uit de regio. 5-6 Sloterpark 1 dood jong gevonden (Sarah Cornel). Kleine Bonte Specht 1-4 t/m 28-4 Amsterdamse Bos 1 ex. veel roffelend en roepend (JvdB, HH, FW, André van Loon, ED). 8-4 Vijfhoek 1 ex. roffelend (WS). Oeverzwaluw Kolonies: Schiphol, Elsenhove, IJburg, Zeeburgereiland, Buiksloterdijk. Huiszwaluw 30-6- Java-eiland, de enige kolonie in de stad: 3 bezette nesten “veel minder dan vorige jaren. Waren ook veel later terug” (Berend van Dooren). Boompieper 14-4 t/m 30-6 omg. Houtrakpolder max. 2 ex. (PT, WP, ED, PM). 23-4 Ilperveld 1 ex. N (FvG). 30-4 Oosteinderpoelpolder 1 ex. roepend over (CK). 30-4 De Nes 3 ex. over

Draaihals, Derde Diem, 27 april 2012

36


(FV). 30-4 t/m 27-5 Vijfhoek 1 ex. (ER, WvdW). 19-5 Diemerpark 1 ex. (PT). 24-5 Botshol 5 ex. zingend (JvdW). Roodkeelpieper 11-5 Botshol 1 ex. op “vloog vlak voor onze voeten op uit de korte vegetatie. Riep een paar keer en vloog daarna hoog weg naar noord” (JvdW). Waterpieper 9-4 Osdorper Binnenpolder 1 ex. (RR). Engelse Kwikstaart 30-4, 3-5 Marken resp. 1 m. en 2 m. (WvdW, GvD). Noordse Kwikstaart 30-4 De Nes 3 m en 1 v. (WvdW). 27-5 Polder de Rondehoep 6 v. (FvdL). Grote Gele Kwikstaart 7-4 Oud-Zuid 1 ex. (TvL). 27-4 Koningsplein 1 ex. roepend over (RV). 29-4 Botshol 1 ex. over (ED). 18-5 Buitenveldert 1 ex. roepend over (MB). Rouwkwikstaart 2-4 t/m 10-4 Landje van Geijsel 1 v. (SW, GvD, PT). 4-4, 11-4 Schiphol 1 ex. (WP, SvL). 7-4 Volgermeerpolder 1 ex. (MHu). 9-4 Kinsel 1 ex. (MH). 10-4 Osdorper Binnenpolder 1 ex. (JvB). 13-4, 14-5 Ilperveld 1 m. (FvG). 24-5 Osdorper Bovenpolder 1 ex. (JvB). Hybride Rouw- x Witte Kwikstaart 22-4 IJburg 1 m. “gepaard met v. Witte Kwikstaart” (RB). Zwarte Roodstaart 5-4 t/m 27-6 NDSM-terrein 1 p. met 1 jong (velen). 6-4 Science Park 1 m. zingend (FR). 6-4, 8-4 Schinkelbos 1 ex. (JvdW, Sander Hietkamp). 7-4 t/m 21-5 Amerikahaven 1 m. zingend (PM). 8-4 Landsmeerderpolder 1 p. (Nico Hopman). 8-4 t/m 22-4 Westpoort 1 m. zingend (PM, VH). 10-4 t/m 25-6 IJburg 1 ex. (RB, TV). 11-4 Schiphol 1 ex. (SvL). 12-4, 23-4 Westerdok 1 m. zingend (Greet Boomhouwer, Paul de Jong). 12-4, 26-4 Nieuwendam 1 ex. (NvdG). 13-4 t/m 22-6 Centraal Station 1 m. zingend (velen). 15-4 t/m 20-5 Oosteinderpoelpolder 3 m. zingend (CK, Jacques Groen). 1-5 Zuidoost 1 ex. (Ronald van Dijk). 29-5 N.Z. Voorburgwal 1 m. zingend (Michiel van den Bergh). 29-5 t/m 19-6 Oostenburg 1 ex. (Lodewijk Ode, Moon Rijven, GvD). 30-5 t/m 21-6 Duivendrecht max. 2 ex. (FS, RS). Gekraagde Roodstaart 12-4 Oeverlanden Noord 1 m. (JvB). 21-4 t/m 12-6 Derde Diem 1 m. zingend, eenmalig 1 v. gezien (velen). 23-4 Zeeburgereiland 1 ex. roepend (ZH). 29-4 Diemerpark 1 m. (AJ). 9-5 ZuiderAmstel 1 m. (FW). 21-5, 22-5 Westgaarde 1 m. zingend (JvB). 21-5 t/m 24-5 De Broekermeer 1 m. zingend (RVo, FvG). 23-5, 24-5 Ransdorp 1 m. zingend (WvdS, EdB). 24-5 Botshol 1 ex. zingend (JvdW). 26-5 omg. Durgerdam 1 ex. (AB). 27-5 De Belmermeer 1 m. zingend (Jan van der Ben). Paapje 30-4 t/m 9-5 Middelpolder 1 ex. (Ferry Dutscher, RN). 4-5 Ilperveld 2 m. (ND). 7-5 Waterland - Polder Opperwoud 2 ex. (Monika Wolters). 7-5 IJburg 4 ex. (AB). 27-5 Polder de Rondehoep 1 ex. (FvdL). Roodborsttapuit 15-6 De Hoge Dijk 1 m. kortstondig t.p. (WS). Tapuit 7-4 t/m 8-5 Schiphol max. 2 ex. (velen). 8-4, 12-4 Schinkelbos 1 m. (TvL, Tom Jeltes, FS). 8-4 t/m 17-5 Waterland - diverse plaatsen max. 8 ex. (velen). 10-4 Amstelveen - Jac P Thijssepark 1 ex. (RH). 11-4 t/m 26-5 Westpoort max. 9 ex. (TL, WP, ED, FvG). 12-4 t/m 21-5 Landje van Geijsel max. 2 ex. (velen). 14-4, 15-4 Ouderkerkerplas 1 ex. (WS). 29-4 t/m 6-5 Tuindorp-Oostzaan 1 v. (TJ, RV). 30-4 Aalsmeer - Oosteinderpoelpolder 2 m. en 1 v. (CK). 1-5 Lutkemeerpolder 3 ex. (JvB). 2-5 Nieuwendam 1 v. (NvdG). 6-5 A2 / A9 Knooppunt Holendrecht 1 ex. (Tello Neckheim). 7-5 Middelpolder 5 ex. (FvG). 7-5 Zeeburgereiland 6 ex. (ZH). 7-5, 12-5 IJburg resp. 1 en 4 ex. (AB, MD). 8-5 t/m 24-5 Science Park max. 2 ex. (velen). 12-5 Botshol 1 ex. (FP).


37

FOTO: kees kuijper, 2-6-2012

FOTO: John van der woude

38


FOTO: tom visbeek, 30-5-2012

Beflijster 5-4 t/m 18-4 Schinkelbos max. 4 m. (velen). 8-4 Flevopark 2 ex. NO (MM). 12-4 t/m 15-4 Vijfhoek max. 2 ex. (velen). 15-4 Waterland - De Belmermeer 2 m. (JJ). 21-4, 23-4 Diemerpark resp. 1 en 2 ex (MM, GvD). 22-4 IJmeerkust - Muiden 2 ex. O (ED). 22-4 omg. Broek in Waterland 2 ex. (FvG). 23-4 Borneo-eiland 2 ex. over (FV). 24-4 De Hoge Dijk 2 ex. (AB). 24-4, 25-4 Zuidoost 2 ex. (WS, EH). Kramsvogel 30-4 Flevopark 4 ex. NO “kort ter plaatse”; laatste melding (MM). Koperwiek 10-4 Amstelveen 1 ex.; laatste melding (AL). Grote Lijster 1-4 t/m 11-5 Amsterdamse Bos 1 ex. (FvG, MaH, FW). 4-4 Vijfhoek 1 ex. (FS). 19-4 t/m 27-6 De Hoge Dijk max. 2 ex. zingend (AB, WS). 30-4 Diemerpark 1 ex. (ED). Cetti’s Zanger 1-4 t/m 25-6 Vijfhoek max. 2 ex. zingend (velen). Krekelzanger 22-5 t/m 14-6 Flevopark 1 m. zingend Door het geluid werd in eerste instantie aan een cicade gedacht, daardoor pas 27-5 op naam gebracht door Maarten Mooij. Grote Karekiet 19-5 t/m 26-6 Golfclub Olympus 1 m. zingend, ontdekt door Alexander Buhr (velen). Maakte 15-6 een uitstapje naar nabijgelegen De Hoge Dijk (CBo). Fluiter 1-5 Westgaarde 1 ex. zingend (JvB). 2-5 Vliegenbos 1 ex. zingend (WvdW).

FOTO: edial dekker, 11-6-2012

Beflijster, Schinkelbos, 6 april 2012

Van 22 mei t/m 14 juni 2012, dus ruim drie weken, was een regelmatig zingende Krekelzanger aanwezig op de uit 1714 daterende Joodse begraafplaats “Zeeburg” in het Flevopark. Het betrof het vijfde geval voor de regio (2001 & 2000 Brettenzone; 2000 & 1992 Diemerzeedijk). Veel foto’s (en geluidsopnamen) zijn te vinden op waarneming.nl. Een aantal staan hierboven.


39

FOTO: Ruud altenburg

Buidelmees, Diemerpark, 9 mei 2012

Goudhaan 1-4 t/m 12-5 Amsterdamse Bos 1 ex. (FvG, EH, JvB, ED, CK). 8-4 Ilpendam 1 ex. (FvG). 10-4 t/m 29-5 Westgaarde max. 2 ex. zingend (JvB). Vuurgoudhaan 9-4 De Hoge Dijk 1 m. zingend (EdV). Grauwe Vliegenvanger 30-4 t/m 21-6 Botshol max. 2 ex. (JvdW, CZ, JP). 11-5 Broek In Waterland 2 ex. (FvG). 12-5 t/m 13-6 Vijfhoek max. 2 m. zingend (SW, CK, ED, WvdS). 20-5 t/m 28-5 Golfclub Olympus 1 ex. (WS, AB, RS). 27-5 Polder de Rondehoep 1 ex. (FvdL). 25-6 t/m 27-6 Westgaarde max. 2 ex. (JvB, RR, PvdW). 29-6 Uithoorn 1 ex. (FS). Bonte Vliegenvanger 10-4 Haarlemmerstraat 1 ex. “kort ter plaatse” (MSc). 28-4 Kinkerbuurt 1 ex. “foeragerend met de Koolmezen” (Jur Heijnen). Baardman 16-4, 24-4 Brettenzone max. 2 ex. (BK). 2-5 Ilperveld 2 ex. (RVo). 17-5 t/m 30-6 Diemerpark max. 5 ex. (RBos, RB, ED, KB). 22-5 Lutkemeerpolder 1 ex. (Mike Seuters). 30-5, 14-6 Halfweg - De Kluut 1 ex. roepend (JvB, PM). 21-6 Osdorper Binnenpolder 1 ex. roepend (EV). Matkop 1-4 t/m 22-6 Vijfhoek max. 2 ex. zingend. Ook 3 donsjongen gezien (velen). 5-4 Brettenzone 1 ex. (PT). 7-4 Nieuwe Oosterbegraafplaats 1 ex. (EV). 12-4, 25-4 De Hoge Dijk max. 2 ex. (Ron Berkhout, NA). 16-4 Zuidoost 1 ex. (PP). 21-4 t/m 23-5 Gaasperzoom max. 3 ex. zingend (PP, JS, EdB). 2-5 Noord - Wilmkebreek 1 ex. (SdB). 5-6, 19-6 Diemerpark 1 ex. (PT, CN). 8-6 Science Park 1 ex. foer. (FR). 14-6 Overdiemerpolder 2 ex. (PP). Boomklever Territoriale vogels gemeld uit: Amstelveen, Amsterdamse Bos (3 ex.), Flevopark, Frankendael (2 ex.), Nieuwe Oosterbegraafplaats, Vliegenbos, Westgaarde Buidelmees 9-5 t/m 19-5 Diemerpark max. 2 ex. regelmatig roepend, ook gezien met nestmateriaal. Nest niet gevonden (velen). Wielewaal 30-4, 2-5 Vijfhoek 1 ex. zingend (Han Buckx, ER, Peter de Rouw, WvdS). 19-5

40


Amsterdamse Bos 1 ex. zingend “alleen gehoord” (FW). 15-6 Gaasperzoom 1 ex. zingend (AB). Kleine Klapekster 14-5 Science Park 1 m. t.p., volledig in prachtkleed, regelmatig hommels vangend. Ontdekt om 13:30 door Frank Roos. Bleef aanwezig tot ver in de avond. Roek 6-5 Noord - Molenwijk kolonie “ca. 18 à 19 nesten” (RV). Ringmus 4-4, 14-4 Zuidoost 15 ex. “in de tuin” (WS). Sijs 3-5 Marken 2 ex. roepend ZW (EdB). 24-6 Zorgvlied 1 ex. roepend (SW). Barmsijs spec. 3-4 Vijfhoek 2 ex. NW (FvG). Kruisbek 25-6 Spaarndammerbuurt 2 ex. over (VH). 27-6 Jac.P. Thijssepark 9 ex. over (René Reekers). 28-6 Science Park 4 ex. kort t.p. (FR). Roodmus 3-6 De Hoge Dijk 1 m. 2kj zingend, ontdekt door Alexander Buhr. Goudvink 2-4 t/m 1-6 Vijfhoek max. 4 ex. (velen). 4-4 t/m 9-5 Gaasperzoom max. 3 ex. (JS, Ivan Appel, EV). 19-4, 30-4 A1 / A10 Knooppunt Watergraafsmeer 1 p. (KB). 20-4 De Hoge Dijk 1 m. roepend (CBo). 25-4 Zuidoost 1 ex. (EH). 3-5 t/m 16-6 Diemerpark max. 4 m. (velen). 10-5 Overdiemerpolder 2 ex. (PP). 11-5 Botshol 3 territoria (JvdW). 24-5 Groot-Duivendrechtsche Polder 1 m. zingend (Eric Verlinde). Appelvink 1-4 t/m 22-5 Vijfhoek max. 4 ex. (velen). 3-4 t/m 8-5 Amsterdamse Bos max. 2 ex. (FW, HH, Thijs Fijen). 5-4, 6-4 Amstelveen 2 ex. over (AL). 7-4, 26-6 Nieuwe Oosterbegraafplaats 1 ex. (EV, PvdW). 7-4 t/m 27-6 Westgaarde 2 ex. nestbouw (JvB, PvdW). 16-4 Geuzenbos 1 ex. (BK). 20-4 Amstelpark 1 m. roepend (CN). 21-4 Amstelveen – Jac.P. Thijssepark 1 m. zingend (Rutger Polder). 17-5 Brettenzone 1 ex. (PT). 24-5 Botshol 1 ex. (JvdW). Afkortingen AB AJ AL AP AvO BdJ BK CBo CK CN CZ DvdE ED EdB EdV EH ER EV FP FR FS FV FvG FvdL FW GvD HH

Alexander Buhr Auke Jansen Arnout Linckens Arjan Pieterse Arjen van Ooyen Bert de Jong Bart Kooij Christiaan Both Christian Kooij Chris Nibbering Casper Zuyderduyn Daan van der Elsken Edial Dekker Ellen de Bruin Ed Veling Erik Holscher Erwin Reinstra Els Velzing Fred Prak Frank Roos Fred Scholte Frank Visbeen Frank van Groen Fer van der Lans Frank Warendorf Guus van Duin Hanna Hirsch

JA JJ JLK JP JS JvB JvdB JvdW KB LvdV MaH MB MD MH MHu MK MM MSc MSt NA ND NH NvdG OW PJa PM PP

Jelle Abma Johan Jordaans Jip Louwe Kooijmans Joaquim Pontes Jacob Sijtsma Jan van Blanken Joop van den Brink John van der Woude K.A. Buitenkamp Lammert van der Veen Martin Hulsing Mark Broeckaert Max Dettori Maarten Hotting Menno Huizinga Mark Kuiper Maarten Mooij Marten Schmitz Marisa Stoffers Niels Aagaard Nico Dekker Niels Hogeweg Norbert van de Grint Onno Wildschut Peter Jansen Paul Marcus Philip Plenckers

PT PvdW RB RBo RBos RH RN RR RS RV RVo SdB SH SK SvL SW TJ TKn TL TV TvL VH WP WS WvdS WvdW ZH

Paul Tak Pierre van der Wielen Rob Baars Roeland Bom Roely Bos Rinus Hofs Rinus Nieuwstad Rutger Rotscheid Rob Sjouken Ruud Vlek René Vos S. de Bruin Sarah Humphrey Sanne Koolwijk Steven van Leeuwen Steven Wytema Tom Jongeling Thijs Knol Ton Lakeman Tom Visbeek Theo van Lent Vincent Hart William Price Will Schep Wim van der Schot Willem van der Waal Zainal Haberham


41

Euro Birdwatch 2012

Wat vinden de buren?

Frank van Groen

John van der Woude

VWG Zuid-Kennemerland - Fitis jg. 48, 2012 nr. 2 Steltlopers Landje van Gruijters De grootste variatie aan steltlopers is hier te vinden tussen half maart en eind mei, met een piek van 15-19 soorten eind april, begin mei. Maxima in 2011 waren bijvoorbeeld Groenpootruiter 30, Bosruiter 19, Witgat 20, Zwarte Ruiter 11, Kleine Plevier 10, Oeverloper 10, Watersnip 15. Het Landje van Gruijters is voor steltlopers veel belangrijker als foerageer- en rustgebied dan als broedgebied, en daarom luistert het waterniveau vrij nauw (niet te droog, niet te nat).

D

Leuke soorten en aantallen tijdens het trektellen waren 56 Lepelaars (waaronder een groep van 40), 290 Aalscholvers (grootste groep 79), 1 Grote Zilverreiger, 7 Kolganzen, 5 Krooneenden naar oost over randmeer IJburg, 1 Bruine Kiekendief, 4 Sperwers, 20 Buizerds (vooral het laatste uur), 259 Kieviten (grootste groep 160 -> W, later over de Vijfhoek nog 90), 17 Boerenzwaluwen, 1 Barmsijs, 13 Ringmussen en 1 Appelvink. In een hoogspanningsmast zat even een Slechtvalk.

42

FOTO: ricardo van dijk

e geplande telling in het kader van de Euro Birdwatch viel 6 oktober ‘s ochtends vroeg letterlijk in het water. Gelukkig klaarde het na elven wat op. Vanaf 11:30 tot 15:00 telde ik op de heuvel van het Diemerpark trekvogels, een substantieel deel van de tijd in gezelschap van Carry Bennink.

VWG Het Gooi en omstreken - De Korhaan jg. 46, 2012 nr. 3 Buizerd in de Westelijke Eempolders Tellingen sinds 1976 laten zien hoe sterk Buizerd is toegenomen in dit gebied. Niet alleen in het winterhalfjaar, maar sinds ca. 1990 ook in het zomerhalfjaar. De pieken liggen in november en januari (tegenwoordig ca. 25 ex.).

In totaal vlogen 56 Lepelaars over

Telresultaten Diemerpark, 6 oktober 2012 11:30-15:00 Aalscholver Lepelaar

290 56

Havik Houtduif

1 23

Grote Zilverreiger Knobbelzwaan

1 2

Holenduif Graspieper

1 57

Grauwe Gans Kolgans

43 7

Witte Kwikstaart Boerenzwaluw

25 17

Nijlgans Wilde Eend

2 26

Merel Ringmus

1 13

Smient Krooneend

4 5

Putter Vink

3 3

Kievit Watersnip

259 16

Groenling barmsijs spec.

29 1

Kokmeeuw Zilvermeeuw

81 15

Appelvink Rietgors

1 1

Kleine Mantelmeeuw Buizerd

4 20

Spreeuw Kauw

102 7

Bruine Kiekendief Sperwer

1 4

Gaai

1


Vogelwacht Utrecht - De Kruisbek jg. 55, 2012 nr. 2 en 3 Natuur en landschap van de Vechtstreek Dit boek van Wim Weijs beschrijft de wordingsgeschiedenis van de Vechtstreek en de planten- en dierenwereld van nu. Het is te koop bij de KNNV uitgeverij. Zeer informatief, met veel foto’s en kaarten. Broedvogels Steenwaard De Steenwaard ten Noorden van Culemborg is voor Amsterdammers het dichtstbijzijnde uiterwaardgebied van de grote rivieren. Dit gebied langs de Lek is sinds 2001 in beheer als natuurgebied. Broedvogeltellingen in 2005 en 2011 laten zien dat Blauwborst, Rietzanger, Kleine Karekiet, Grasmus, Putter en Kneu sterk zijn toegenomen tussen 2005 en 2011. Ook broeden er bijvoorbeeld Steenuil, Waterral, Oeverzwaluw, Roodborsttapuit, Bosrietzanger. VWG Midden-Kennemerland - De Winterkoning jg. 47, 2012 nr.3 Broedgevallen Wespendief 1992-2011 In de duinen tussen Wijk aan Zee en Camperduin heeft Wespendief tussen 1992 en 2006 regelmatig één tot twee broedterritoria gehad, maar sinds 2007 varieerde dit tussen drie en zes territoria!


43

Vogelbeschermingswacht Zaanstreek - De Kieft jg. 36, 2012 nr. 2 Blauwe Reiger neemt af in Zaanstreek Nesttellingen sinds 2005 laten een gestage afname van Blauwe Reiger zien. In 2005 broedden er nog 268 paar (in 12 kolonies), in 2011 nog maar 145 paar (in 9 kolonies).

VWG Alkmaar en omstreken - De Kleine Alk jg. 30, 2012 nr. 2 Trektelpost Bergen aan Zee 2011 Op 14 oktober waren hier opvallende aantallen van Veldleeuwerik (6800 ), Vink (22.100), IJsgors (10), Spreeuw (22.100), en lijsterachtigen (ruim 13.000). De dag erna was het raak met de roofvogels: Blauwe Kiekendief 9, Sperwer 158, Buizerd 46, Ruigpootbuizerd 10.

Zaanstad natuurvriendelijker maken Stadsadviseur Nynke Sminia werkt hier de volgende maatregelen uit: a. Folder Gierzwaluwen en Huismussen, te gebruiken in de bouw (wordt bij iedere bouwvergunning meegegeven), b. Checklist van Vogelbescherming Nederland voor natuurvriendelijke maatregelen aan gebouwen (gebruik van deze checklist stimuleren), c. Educatieve nestkasten (worden overhandigd tijdens lezing in de klas), d. Ecologisch groenbeheer met schaapskudde (pilot in 2012), e. Natuuratlas Zaanstad (komt najaar 2012 uit), f. Vergroenen van daken en gevels (project onzeker wegens de bezuinigingen).

Buizerdterritoria in duinen Van 1995 tot 2011 is het aantal broedterritoria van Buizerd in de duinen tussen Wijk aan Zee en Camperduin toegenomen van 16 in 1995 tot maar liefst 53 in 2011. VWG Texel - De Skor jg. 31, 2012 nr. 2 en 3 Wad- en watervogeltellingen 2011 Opvallende maxima bij deze tellingen waren, afgerond, op 22 januari 5600 Scholeksters en 5600 Wulpen; op 7 mei 5400 Rotganzen, 4200 Eiders, 400 Kluten, 3000 Bonte Strandlopers, 11000 Rosse Grutto’s, 2400 Kleine Mantelmeeuwen, 1600 Grote Sterns en 770 Visdieven; op 17 september 200 Lepelaars, 440 Bontbekplevieren, 8800 Goudplevieren, 1000 Tureluurs, 9900 Kokmeeuwen en 11000 Stormmeeuwen; op 12 december 1600 Rietganzen, 800 Kanoeten, 1000 Drieteenstrandlopers en 460 Grote Mantelmeeuwen.

Vogelwacht Zuid-Flevoland - De Grauwe Gans jg. 28, 2012 nr. 2 Wetlandtellingen Lepelaarplassengebied In dit gebied tussen Almere en de Oostvaardersdijk worden maandelijks vogeltellingen uitgevoerd. In 2011 scoorden o.a. Kuifeend (maximum 11000), Slobeend (max. 1700), Grauwe Gans (max. 5600), Grote Zilverreiger (max. 162), Kleine Plevier (39), Oeverzwaluw (171) en Kramsvogel (179) hoger dan andere jaren.

Grote Stern 1980-2011 Op Texel broeden de laatste jaren 1000-2400 paren Grote Stern. In het topjaar 2010 (2400 paar) was dat 14% van de Nederlandse populatie. Rond 1980 broedden er meestal niet meer dan 600 paren.

FOTO: ellen de bruin, camperduin, 31-10-2012

VWG Schagen e.o. – De Tringaan jg. 35, 2012 nr. 1 en 2 Huiszwaluwen 2005-2011 Het aantal getelde huiszwaluwnesten is hier van 2005 tot 2011 opgelopen van minder dan 400 tot ruim 500. De meeste nesten zijn geëxponeerd op het Noorden tot Oosten. Broedvogels van bollenvelden Deze streek heeft veel grote bollenvelden. Veldleeuwerik, Gele Kwikstaart en Patrijs hebben daar tegenwoordig een soort refugium gevonden, mogelijk wegens de relatieve rust in de broedtijd. Ca. 75 hectare is in 2011 onderzocht en daar broedden 18 paar Veldleeuwerik en 17 paar Gele Kwikstaart. Tapuiten in het Botgat Het voormalige defensieterrein Botgat, ten Noorden van het dorp Groote Keeten, is een afwisselend gebied met vochtige duinvalleien, struwelen en stuivende zandduinen. Hier bevindt zich mogelijk de grootste concentratie broedende Tapuiten van Nederland.

Patrijs vindt rust in de bollenvelden

44



45

SOVON Vogelonderzoek Nederland - SOVON-Nieuws jg. 25, 2012 nr. 1 en 2 Winter 2010/2011 Dit was een winter van extremen, van heel zacht weer tot strenge vorst. Zomervogels bleven hangen, en onder steltlopers vond een aanzienlijke sterfte plaats. Ook was er een grote influx van Kleine Burgemeesters. In totaal waren er, na zorgvuldige uitsluiting van dubbeltellingen, minimaal vijftig en mogelijk meer dan zeventig. Dit is drie tot vier keer zoveel als in normale winters. Reuzensterns op slaapplaatsen Er komen naast de klassieke plekken in ZW-Friesland steeds meer gebieden waar je in de nazomer Reuzensterns kunt zien, waaronder IJmeer en de Veluwerandmeren. Simultaantellingen op de slaapplaatsen laten zien dat er in 2011 ca. 80 exemplaren waren in Nederland. Ze wisselen nogal eens van slaapplaats, afhankelijk van de lokaal fluctuerende waterdiepte. De vogels blijken het liefst op zandplaten te staan met een klein laagje water.

Ledenmutaties Nieuwe leden

M. van Berkestijn, Amsterdam C.M. Janssen, Amsterdam K.E. Meijer, Amsterdam A.M. Sillevis Smitt, Amsterdam N. Wiedemeijer, Amsterdam Verhuisd

C. Berende, Hoofddorp M.A.C. Slot, Broek in Waterland R.D.C. Smit, Amsterdam

Oefeningen in vogelgeluiden Op thuisinhetveld.sovon.nl kan men oefenen in het herkennen van vogelgeluiden. Gebruik de ‘?’ knop voor een handleiding bij de gekozen oefening. Nieuwe atlas SOVON gaat een nieuwe vogelatlas van Nederland maken en vraagt vrijwillige inventariseerders voor de komende paar jaar, zie vogelatlas.nl. Het is deze keer een gecombineerde atlas voor broedvogels en wintergasten. Vogelbescherming Nederland - Vogelnieuws 2012 nr. 3 Raamslachtoffers Zeker 100.000 vogels, en mogelijk één miljoen, vliegen zich ieder jaar in Nederland tegen glas dood. In dit artikel komen Frank Warendorf en Hanna Hirsch aan het woord over hun acties in Amsterdam tegen deze zogenaamde ‘killing walls’. Met bijvoorbeeld verticale strepen op het glas, of figuren met korte onderlinge afstand, kan de schade aanzienlijk beperkt worden. Dode stadsmussen gezocht Onderzoeker Kees Heij, gepromoveerd op Huismus, wil graag dode mussen ontvangen om te zien of ze met plasmodium besmet zijn en daardoor dood zijn gegaan. Deze mussen moeten dan wel onder dakpannen gevonden zijn. Huiszwaluwtillen nog geen succes Er staan in Nederland inmiddels al heel wat huiszwaluwtillen, maar er zijn er maar een paar echt bezet. Zo’n til kost inclusief het plaatsen ervan al gauw 5000 euro. Dus voorzichtigheid met nieuwe plannen is geboden, ook om het lokale draagvlak voor beschermingsmaatregelen niet te verstoren.

46


Colofon Redactie: Ellen de Bruin, Vecht en Gein 3, 1393 PX Nigtevecht, 0294-257650, [email protected] Opmaak: Robert Heemskerk, Vrijdagstraat 3, 1335 LP Almere, 036-8801905, [email protected] Voorzitter: Frank van Groen, Nic. de Roeverstraat 20, 1093 KK, 020-7762160, [email protected] Secretaris: Roely Bos, Leidsegracht 52, 1016 CN, 020-6275589, [email protected] Penningmeester: Maarten Mooij, Insulindeweg 960, 1095 DX, 020-3373835, [email protected] Algemene bestuursleden: Jan van der Ben, Valeriusstraat 238/1, 1075 GL, 020-6622304, [email protected]

Zweitse Scheeringa, J.W. Brouwersstraat 64, 1071 LK, 020-6793234, [email protected] Commissie Bescherming: Frank Warendorf, 020-6625018, [email protected] Commissie Veldwerk: IJsvogels: Ardine Nicolai, [email protected], Kolonievogels & broedvogelinventarisaties: Frank van Groen, [email protected], MUS (Meetnet Urbane Soorten): Jip Louwe Kooijmans, [email protected], Schaarse en bijzondere broedvogels: Teun van Dijk, [email protected], Slaapplaatstellingen: John van der Woude, [email protected], Watervogeltellingen & midwintertelling: Maarten Mooij, [email protected] Waarnemingensecretaris: Auke Jansen, 020-6933181, [email protected]‎ Standwerk: Zweitse Scheeringa, 020-6793234, [email protected] Excursies: Sanne Hirschler, 06-20378931, [email protected] Lezingen: Jan van Til, 020-6326107, [email protected] Website: www.vogelsamsterdam.nl AVN: groups.yahoo.com/group/Amsterdams_VogelNet Lidmaatschap leden: e17,50 Stadpas: e15,- Huisgenootleden: e4,50, Betaling via Postbank 5060400, t.n.v. Vogelwerkgroep Amsterdam te Amsterdam Ereleden: Joop Andriese, Bert Kamp Overname van artikelen: gaarne in overleg met de redactie

Deadlines van De Gierzwaluw: 20 januari, 20 april, 20 juli, 20 oktober.

De Gierzwaluw. Broedvogelinventarisaties 2011 Tellen van slaapplaatsen Vogelcursus 2013 NR 2 OKTOBER 2012 JAARGANG 50

Recommend Documents