DE GENEZENDE KRACHT VAN VITAMINE C

LeefNu L

E E F

®

EETWIJ(S)ZER

E N

MAANDELIJKS BEHALVE IN JULI EN AUGUSTUS P602654

DE GENEZENDE KRACHT VAN VITAMINE C

De preventie en genezende kracht van vitamine C Het Omega-3 tijdperk

Voedselinfecties Postelein tegen cardiovasculaire aandoeningen Gezond met truffels PUBLIMEDIA: LEEFNU IS EEN BSOM PUBLICATIE AFGIFTEKANTOOR LOCHRISTI VERANTWOORDELIJKE UITGEVER: WALTER O.M. FACHÉ, KERKSTRAAT 101-103, 9270 LAARNE

B E LG I S C H

3,5

EURO

-

JAARGANG

3 - 2006 -

NUMMER

28

VOEDINGSMAGAZINE

28 VIOW

®

������������������������

want ik wil energiek blijven, slank blijven, gezond blijven Daarom gebruik ik iedere dag Cocoya Extra Virgin kokosolie, vol met de juiste verzadigde vetten. Verzadigde vetten voor een betere stofwisseling, een slanker

eveneens de stofwisseling en gewichtsafname, zijn snelle ener-

figuur, meer energie, een betere bestandheid tegen infecties

gieleveranciers, verhogen uw weerbaarheid, en maken de huid

en minder risico op hart- en vaatziektes? Inderdaad. Recent

glad en soepel.

onderzoek heeft onthuld dat verzadigde vetten, als ze zijn op-

Daarom, Cocoya, heb ik je nodig.

gebouwd uit middellange vetzuurketens (MCT’s), de gezond-

Elke dag opnieuw!

heid in sterke mate bevorderen. Cocoya zit boordevol MCT’s, die in de lever rechtstreeks in energie worden omgezet. De vorming van vetbolletjes in de bloedbaan wordt zo volledig vermeden. Gevolg: minder kans op hart- en vaataandoeningen. De MCT’s in Cocoya bevorderen � � �� ����

�������������������������� ������ ������������ �������

���������������� bel +32 (0)52 48 43 00

Cocoya Health & Cocoya Cooking zijn twee nieuwe, lekkere en superieure smeer- en braadproducten op basis van biologische extra virgin kokosolie. Ontdek meer over hun heilzame werking op www.gezondevetten.be

������ �������������

IN

DIT NUMMER De artikels worden onderbouwd met bruikbare orthoceutische producten, die onderzocht en goedgekeurd werden door de orthoceuticaraad van het VIOW.

Belgisch Voedingsmagazine VIOW Verschijnt 10 maal per jaar met concrete, nuttige dagelijkse voedingsadviezen en leeftips, voor mensen die bezorgd zijn voor hun eigen gezondheid of beroepsmatig met de voedingsproblematiek bezig zijn zoals natuur- en reformwinkels, gezondheidszorgwerkers, schoonheidspecialistes, sportcoaches, horecabedrijfsmensen, sportcentra, onderwijzend personeel, kortom voor iedereen die begaan is met de gezondheid. Met LEEFNU wil de redactie u als lezer grondig informeren over de laatste orthomoleculaire trends die uw leef- en eetwijze positief kunnen ondersteunen. De redactie brengt voor u artikelen samen over biologische voeding, voedingssupplementen, voedingsadviezen, fytotherapie, biologische kleding; lichaamsverzorging en woonomgeving, sporten zonder doping, toxische en ecologische problemen en kritische doorlichtingen van alles wat met gezondheid en ziekte te maken heeft.

REDACTIE UITGEVER Publimedia Orthos Instituut VIOW Walter OM Faché, Hoofdredacteur, Directeur VIOW Eric Ost, Eindredacteur Kernredactie Walter OM Faché Orth. Bioch., HEOS Dirk Bogaert, Med. Journalist Geert Vergote, Dr. Apr. Sofie Noppe, Lic. Biom. Wet. Jozef Poppe, Prof. Dr. Ir. Nancy Scheyltjes, Master Economic Sportwetensch. Carine Van der Voort, Therapeute Ivanka Kaus

Med. Journalist Walter Faché

■ REDACTIONEEL 1.

■ DOSSIER VOEDING 2.

Secretariaat/Publiciteit Carine Van der Voort Larenhoeve, Kerkstraat 101-103, 9270 Laarne. Tel 0032/(0)9/3690642 Fax 0032(0)9/3661838 E-mail: [email protected] Website: www.viow.be

Hoe abonneren? Betaling geldt als enige abonnering. Storting van € 30 op rek nr. Fortis 290-0308228-80 voor België en voor Nederland storting van € 33 op rek nr. Fortis IBAN BE 88290030760741 BIC code GEBABEBB

Prijs per nummer: € 3,5 ©Copyright 2006 Noch de uitgever, noch de redactie is aansprakelijk voor eventuele schade als gevolg van vermeende adviezen of eventuele onjuistheden, en/ of onvolledigheden in deze uitgave. ISSN-nummer: 1379-8383

Het omega -3 tijdperk

■ ADVIESHOEKJE VAN FACHÉ 3. 4. 5.

pag pag pag

4 6 7

pag

8

pag

11

pag pag

12 14

pag pag

15 17

Beweging zorgt voor een snelle stemmingsverbetering bij depressieve mensen pag

21

Hoe essentiële vetzuren optimaal gebruiken

■ DOSSIER VOEDING

Voedselinfecties door slechte hygiëne Waarom voedingsmiddelen snel invriezen

■ MEDISCH 6. 7.

Postelein tegen cardio-vasculaire aandoeningen Dossier paddestoelen Gezond met truffels

■ SPORTEN 8.

■ VOOR U GELEZEN 9.

Vormgeving, productie en druk Walter OM Faché De Pauw Stijn, drukkerij Coppens bvba

De preventieve en genezende kracht van vitamine C VIOW Adviezen Assortiment vitamine C preparaten

Orthotrends Leefnu pag Symptomen van hypoglycemie worden verergerd door koffie Zink-monomethionine Groene thee verlaagt het risico op hart- en vaatziekten

■ ACTUEEL VIOW

10. Gezondheidsuitgaven van gezinnen stijgen fors Vier Belgen op tien lopen risico op hartaandoening

pag

■ LEZERSVRAGEN 11.

Kan kunstlicht kanker veroorzaken? Het VIOW antwoord pag Waarom is er een relatie tussen kunstlicht en borstkanker? Het VIOW antwoord

22

23 24

■ NIEUWS VAN HET VIOW Een gids achter de schermen van gezondheid, ziekte, voedselschandalen, toxiciteit in onze voeding, met concrete nuttige en dagelijkse voedingsadviezen. Een maandblad voor kritische en gezondheidsbewuste mensen.

Elke dag het laatste nieuws. Bezoek onze gesloten website.

www.viow.be

Vraag uw paswoord aan.

Abonneer u onmiddellijk op Orthofyto en Leefnu

EDITORIAAL - PROF. DR. BALZ FREI

DE PREVENTIEVE EN GENEZENDE KRACHT VAN VITAMINE C

Bewijzen dat Vit C werkt tegen verkoudheden en griep 1. Hemila H. Vitamin C supplementation and the common cold—was Linus Pauling right or wrong. Int J Vitam Nutr Res. 1997; 67(5):329-35.

Door Professor Balz Frei,

directeur van het Linus Pauling Instituut, Oregon University

2. Davison G, Gleeson M. Influence of acute vitamin C and/or carbohydrate ingestion on hormonal, cytokine, and immune responses to prolonged exercise. Int J Sport Nutr Exerc Metab. 2005 Oct;15(5):465-79.

Herfst en winter zijn de jaargetijden waarin heel wat mensen last krijgen van verkoudheden, keelontstekingen en griep. Uit onderzoeken van het Linus Pauling Instituut blijkt dat 95% van de volwassen bevolking geen gebruik maakt van de preventieve en genezende kracht van hoge dosissen vitamine C. Mensen, die naargelang de kracht van hun immuniteit 1000 tot 6000 milligram vitamine C per dag innemen, beschermen zich niet alleen tegen de typische herfst- en winterkwaaltjes, maar voorkomen, volgens de meest recente wetenschappelijke studies, ook dat ze af te rekenen krijgen met hart- en vaatziekten, nier- en longproblemen en enkele andere degeneratieve ziektebeelden zoals kanker, osteoporose tot zelfs AIDS.

3. Hemila H. Vitamin C and common cold incidence: a review of studies with subjects under heavy physical stress. Int J Sports Med. 1996 Jul;17(5):379-83.

Spijtig genoeg gebruiken slechts zeer weinig mensen voldoende vitamine C om echt te kunnen genieten van zijn beschermende werking. Men gaat er nog steeds van uit dat 75 tot 90 milligram ascorbinezuur, die door het ministerie van Volksgezondheid wordt aanbevolen, voldoende is voor een optimale dagelijkse dosis. De realiteit toont aan dat die hoeveelheid net volstaat om scheurbuik te voorkomen, maar zeker geen garantie biedt om in een optimale gezondheid herfst en winter door te komen.

4. Eguchi M, Miyazaki T, Masatsuji-Kato E, et al. Cytoprotection against ischemia-induced DNA cleavages and cell injuries in the rat liver by pro-vitamin C via hydrolytic conversion into ascorbate. Mol Cell Biochem. 2003 Oct; 252(1-2):17-23.

Nobelprijswinnaar Professor Dokter Linus Pauling was dertig jaar geleden de eerste die het belang van hoge dosissen vitamine C beschreef en bekendmaakte. Tijdens de afgelopen kwarteeuw verzamelden duizenden wetenschappers een massa aan bewijzen die aantonen op hoeveel gebieden relatief grote hoeveelheden vitamine C bescherming bieden tegen ziekte en ongezonde mensen kunnen helpen om hun levenskwaliteit terug te verbeteren. In dit artikel bekijken we de meest recente onderzoeken die aantonen hoe efficiënt hoge doseringen vitamine C werken bij het bestrijden van infecties, hoe ascorbinezuur in staat is om het risico op het ontstaan van hart- en vaataandoeningen drastisch te beperken en op welke wijze de meest besproken vitamine er in slaagt om HIV-patiënten en osteoporose lijders te helpen.

5. Furumoto K, Inoue E, Nagao N, Hiyama E, Miwa N. Age-dependent telomere shortening is slowed down by enrichment of intracellular vitamin C via suppression of oxidative stress. Life Sci. 1998; 63(11):935-48.

VITAMINE C ONDERDRUKT CELLULAIRE SCHADE EN VERSTERKT DE IMMUNITEIT Dokter Linus Pauling stelde vast dat vitamine C een zeer belangrijk water oplosbare antioxidant is. Het beschermt eiwitten en vetten in het lichaam tegen vrije radicalen schade die in verband gebracht wordt met infecties, de gevolgen van intensieve sporttraining en andere stressoren die de gezondheid van onze cellen in gevaar brengen. (1, 2, 3) Deze specifieke eigenschappen maken van ascorbinezuur een zeer waardevolle stof om het afweersysteem van de mens op ieder ogenblik te versterken. Vitamine C slaagt er in de levensduur van de immuuncellen gevoelig te verhogen doordat het de oxidatieve stress zeer sterk vermindert en de ontstekingsgerelateerde celschade drastisch verlaagt. (4, 5, 6, 7)

6. Loguercio C, Cuomo A, Tuccillo C, et al. Liver p53 expression in patients with HCV-related chronic hepatitis. J Viral Hepat. 2003 Jul;10(4):266-70.

4

Dit laat het afweersysteem toe om een breed spectrum van infectueuze ziektebeelden uit te schakelen vooraleer die ons leven komen bedreigen.

7. Yokoo S, Furumoto K, Hiyama E, Miwa N. Slowdown of age-dependent telomere shortening is executed in human skin

B E Z O E K

O N Z E

W E B S I T E

Vitamine C

Uit onderzoek is gebleken dat de concentraties vitamine C in het bloed en de witte bloedcellen gedurende een infectie zeer sterk dalen. Wetenschappers hebben ook aangetoond dat het gebruik van extra vitamine C supplementen verschillende, belangrijke parameters van het afweersysteem snel en drastisch verbeteren. Hierdoor kunnen ook zieke mensen snel verlichting van klachten zien optreden. (8) :

W W W

.

V I O W

.

B E

LEEFNU

J A A R G A N G

3 - N°28

EDITORIAAL

VITAMINE C VOORKOMT ZWARE INFECTIES Vitamine C versnelt niet alleen het genezingsproces van een infectie, ascorbinezuur voorkomt ook dat ontstekingsziekten kunnen ontstaan. Tijdens een studie die uitgevoerd werd in verschillende kazernes bleek dat militairen die 1000 tot 6000 milligram vitamine C per etmaal gebruikten 90% minder kans hadden om een longontsteking te krijgen dan soldaten die niet voldoende ascorbinezuur innamen. (9) Het gebruik van vitamine C bij de behandeling van ontstekingen van de bovenste luchtwegen zorgt binnen 24 uur voor een 85% vermindering van de klachten in vergelijking met mensen die kiezen voor pijnstillers en klassieke middelen om de luchtwegen terug vrij te maken. Patiënten moeten dan wel iedere zestig minuten 1000 milligram ascorbinezuur innemen gedurende een periode van zes uur. Daarna volstaat 1000 milligram iedere acht uur. (10)

VITAMINE C TEGEN DE GEVAARLIJKE HELICOBACTER PYLORI BACTERIE Vitamine C heeft haar waarde ook bewezen in het bestrijden van de Helicobacter pylori bacterie. Een chronische infectie met de H. pylori resulteert op termijn in gastritis, maagzweren tot zelfs dodelijke maagkanker. Een combinatie van vitamine C en E verlaagt het risico op maagkanker met niet minder dan 90%!(11)

VITAMINE C HELPT OM HARTAANDOENINGEN TE VOORKOMEN Wetenschappers weten al jaren dat een optimale endotheelfunctie van cruciaal belang is om cardiovasculaire ziektebeelden te vermijden. Eén van de eerste verschijnselen van arteriosclerose (aderverkalking) is een verstoring van de vaatverwijding die dient op te treden bij grotere bloedtoevoer. Dit gaat gepaard met kleine ontstekingsreacties. Dit wordt endotheeldysfunctie (gestoorde vaatwandfunctie) genoemd. Een tijdelijke endotheeldysfunctie wordt ook bij gezonde, jonge mensen gemeten enkele uren na het eten van een vetrijke maaltijd en verergert bij mensen met hart- en vaatziektes na een copieus etentje. In diverse onderzoeken is aangetoond dat als samen met een dergelijke maaltijd extra vitamine C wordt ingenomen deze tijdelijke verslechtering, die schade kan toebrengen aan de bloedvaten, niet of in veel mindere mate optreedt. Tip VIOW Men kan aan het glas drinkwater bij het eten, een topje van een theelepeltje gebufferde vit C poeder toevoegen met een scheutje citroensap.

VITAMINE C

keratinocytes by hormesis-likeeffects of trace hydrogen peroxide or by anti-oxidative effects of pro-vitamin C in common concurrently with reduction of intracellular oxidative stress. J Cell Biochem. 2004 Oct 15;93(3):58897. 8. Wintergerst ES, Maggini S, Hornig DH. Immune-enhancing role of vitamin C and zinc and effect on clinical conditions. Ann Nutr Metab. 2006;50(2):85-94. 9. Hemila H. Vitamin C supplementation and respiratory infections: a systematic review. Mil Med. 2004 Nov;169(11):920-5 10. Gorton HC, Jarvis K. The effectiveness of vitamin C in preventing and relieving the symptoms of virus-induced respiratory infections. J Manipulative Physiol Ther. 1999 Oct;22(8):530-3. 11. Kim HJ, Kim MK, Chang WK, et al. Effect of nutrient intake and Helicobacter pylori infection on gastric cancer in Korea: a case-control study. Nutr Cancer. 2005;52(2):138-46.

Wetenschappelijk jargon Scheurbuik: of scorbuut is een avitaminose door gebrek aan vit C en wordt gekenmerkt door slapte, bloedarmoede, gezwollen tandvlees en neiging tot bloedingen (slijmvlies, spier, huid, ...) Ascorbinezuur: is de chemische naam voor de zure vorm van vitamine C

Vitamine C heeft de eigenschap om bloedvaten soepel te houden waardoor de noodzakelijke vaatverwijding, die nodig is om een verhoogde bloedtoevoer mogelijk te maken, probleemloos te laten verlopen. (12, 13) Mensen die roken lijden dikwijls aan endotheeldysfunctie. Mannen en vrouwen die ’s morgens, voor de eerste sigaret van de dag 2000 milligram vitamine C innemen beperken de vaatwandschade met 59%. (14)

Helicobacter pylori: een gramnegatieve spiraalbacterie die in de maagwand voorkomt en bij 30-50% van de volwassen populatie aanwezig is. Bij een maagzweer (ulcus) is er een correlatie van 70-90% met deze bacterie.

Vitamine C beschermt de endotheelfunctie (de elasticiteit van de vaatwanden) door een enzym te activeren die er voor zorgt dat de oxidatieve stress tot een minimum wordt herleid. (15) LEEFNU

J A A R G A N G

3 - N°28

B E Z O E K

O N Z E

5

Endotheel: het inwendig bekleedsel van de bloed- en lymfevaten

W E B S I T E

:

W W W

.

V I O W

.

B E

EDITORIAAL

vitamine C VITAMINE C HELPT OOK OM HARTAANVAL TE

12. Tousoulis D, Xenakis C, Tentolouris C, et al. Effects of vitamin C on intracoronary L-arginine dependent coronary vasodilatation in patients with stable angina. Heart. 2005 Oct;91(10):1319-23.

VOORKOMEN In de medische literatuur bestaan er 92 studies die aantonen dat een optimale inname van vitamine C (1000 tot 6000 milligram per etmaal) niet enkel bescherming biedt tegen allerhande cardiovasculaire aandoeningen. Vitamine C verlaagt de kans op het ontstaan van een fatale hartaanval met 80 %. (16, 17))

13. Plotnick GD, Corretti MC, Vogel RA. Effect of antioxidant vitamins on the transient impairment of endothelium-dependent brachial artery vasoactivity following a single high-fat meal. JAMA. 1997 Nov 26;278(20):1682-6.

VITAMINE C BEPERKT HARTSPIERSCHADE NA HARTAANVAL Ascorbinezuur voorkomt niet alleen een hartaanval, de vitamine beperkt ook de schade aan de hartspier na een infarct en vermindert duidelijk het risico op verdere cardiovasculaire aandoeningen. (18)

14. Katayama Y, Shige H, Yamamoto A, Hirata F, Yasuda H. Oral vitamin C ameliorates smoking-induced arterial wall stiffness in healthy volunteers. J Atheroscler Thromb. 2004; 11(6):354-7. 15. Varadharaj S, Steinhour E, Hunter MG, et al. Vitamin C-induced activation of phospholipase D in lung microvascular endothelial cells: Regulation by MAP kinases. Cell Signal. 2006 Sep; 18(9):1396-407.

VIOW ADVIEZEN 1. Doseer je hoeveelheid vit C tot de boweltolerantie of tot je geen diaree krijgt. 2. Blijf extra vit C zowel in de winter als in de zomer nemen om het reboundeffect tegen te gaan. Plots stoppen met de inname van extra vit C kan de immuniteit drastisch doen dalen! 3. Gebruik de gebufferde vit C vorm en niet de zuiver zure vorm. De gebufferde vorm is gebonden (gecheleerd) aan mineralen en belet dat vit C mineralen rooft uit de beenderen en tanden. 4. Begin zo snel mogelijk met extra gebufferde vit C indien je een beginnende verkoudheid of griep voelt aankomen. Verdeel over de dag elk uur 1 à 2 gram vit C poeder in een glas water met een halve bruistablet acetylcysteïne (lysomusil 600 mg) 5. De beste vorm van vit C bij verkoudheid en griep is de gebufferde poedervorm

6 B E Z O E K

O N Z E

W E B S I T E

:

W W W

.

V I O W

.

B E

VITAMINE C

KAN EEN LEVENSBEDREIGENDE HARTAANVAL VOORKOMEN

LEEFNU

J A A R G A N G

3 - N°28

EDITORIAAL

DE ANDERE BESCHERMENDE EIGENSCHAPPEN VAN VITAMINE C Intraveneus vitamine C vergroot kans op genezing bij kankerpatiënten Kankerpatiënten die intraveneus vitamine C krijgen toegediend zien hun levenskwaliteit duidelijk verbeteren, terwijl kun kans op genezing vergroot. (19)

Voor diabetici die extra gevoelig zijn voor nierproblemen Vitamine C is ook van cruciaal belang in het voorkomen van nierschade. Voedingswetenschappers hebben ontdekt dat vitamine C preventief werkt tegen nierschade, maar ook voorkomt dat al aangetaste nieren verder aftakelen. Dit is een belangrijk gegeven voor diabetici die extra gevoelig zijn voor nierproblemen. (20)

Astmalijders een chronisch tekort aan vitamine C Door de toenemende luchtvervuiling neemt het aantal mensen dat lijdt aan astma dramatisch toe. De Wereldgezondheidsorganisatie spreekt van een toename met 75% in de Benelux en Noord-Italië. Astmalijders hebben volgens wetenschappers een chronisch tekort aan vitamine C. Mensen met ademhalingsproblemen hebben er alle baat bij regelmatig een relatief hoge dosis vitamine C in te nemen. Dit zou zware astmatische aanvallen helpen voorkomen. (21)

Gebruik voor het 35ste levensjaar vit C om botontkalking tegen te gaan Vitamine C is tot slot ook van groot belang om botontkalking op latere leeftijd tegen te gaan. Het is dan wel belangrijk de vitaminepreparaten al voor het 35ste levensjaar te gebruiken. Vitamine C heeft immers de eigenschap om de botaanmaak positief te beïnvloeden. (22)

CONCLUSIE Vitamine C is veel meer dan een middeltje om de gevolgen van een verkoudheid mee te bestrijden. Hoog gedoseerde vitamine C is een essentiële stof om de meeste ziektebeelden waarmee de moderne mens mee geconfronteerd wordt op een veilige afstand te houden.

ASSORTIMENT VIT PREPARATEN 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7.

C

Bio-C Plus 1000 Energetica Natura Ca, Mg ascorbaat Similia Joint Relief Plus van Ojibwa De Rouck Bio-Antioxidant Pharma Nord Vitamine C 360 Bional Mannavita Multivitamineral van Bioradix Vibracell van GDI

Deze firma’s behoren tot de orthoceutische firmaraad van België en zijn kwalitatief gelabeld als de beste vitamine C producten.

LEEFNU

J A A R G A N G

3 - N°28

16. Bhakuni P, Chandra M, Misra MK. Effect of ascorbic Acid supplementation on certain oxidative stress parameters in the post reperfusion patients of myocardial infarction. Mol Cell Biochem. 2006 Oct; 290(1-2):153-8. 17. Feher J, Lengyel G. Nutrition and cardiovascular mortality Orv Hetil. 2006 Aug 13; 147(32):1491-6 18. Morel O, Jesel L, Hugel B, Douchet MP, Zupan M, Chauvin M, Freyssinet JM, Toti F. Protective effects of vitamin C on endothelium damage and platelet activation during myocardial infarction in patients with sustained generation of circulating microparticles. J Thromb Haemost. 2003 Jan;1(1):171-7. 19. Padayatty SJ, Riordan HD, Hewitt SM, Katz A, Hoffer LJ, Levine M. Intravenously administered vitamin C as cancer therapy: three cases. CMAJ. 2006 Mar 28;174(4):937-42. 20. McCarty MF. Adjuvant strategies for prevention of glomerulosclerosis. Med Hypotheses. 2006 Jul 5; 21. Shidfar F, Baghai N, Keshavarz A, Ameri A, Shidfar S. Comparison of plasma and leukocyte vitamin C status between asthmatic and healthy subjects. East Mediterr Health J. 2005 JanMar;11(1-2):87-95.

Te bestellen bij het secretariaat of via www.viow.be

EEN

VITAMINE C

22. Katsuyama H, Sunami S, Fukunaga M. Influence of nutrients intake on bone turnover markers. Clin Calcium. 2005 Sept;15(9):1529-34.

B E Z O E K

O N Z E

W E B S I T E

:

7

W W W

.

V I O W

.

B E

DOSSIER

VOEDING

HET OMEGA-3 TIJDPERK

Omega-3 vetzuren en Alzheimer

Dirk Bogaert, Walter OM Faché

Diverse onderzoeken hebben duidelijke verbanden gevonden tussen een hoge visconsumptie, rijk aan de omega-3 vetzuren EPA en DHA en een kleinere kans op dementie. Het Nederlandse ERGO-onderzoek bestudeerde de lichamelijke en geestelijke gezondheid en de vet- en visinname van 7176 jonge senioren (55-plussers) in 1990. Een tweede steekproef volgde in 1994. Hieruit bleek dat een hoge consumptie van verzadigd vet leidde tot een grotere kans op dementie in het algemeen en vasculaire dementie in het bijzonder. Het eten van vis verlaagde de kans op het ontstaan van dementie met 60% en op de ziekte van Alzheimer met 70%. Het vetzuur DHA (docosahexaeenzuur) vermindert de aanmaak van amyloid-beta. Verhoogde aanwezigheid van amyloid-beta proteïnen resulteert in afzetting ervan in de vorm van plaques met hersenschade tot gevolg. Een tweede mechanisme bestaat er in dat DHA een stof aanmaakt die men neuroprotectin D1 noemt. Deze bouwstof voor de hersenen zorgt ervoor dat neuronen (hersencellen) in leven blijven en niet aangetast worden door schadelijke stoffen als amyloid-beta. Dit blijkt o.a. uit onderzoek van hersenweefsel van overleden Alzheimerpatiënten.

Er gaat geen dag voorbij of je ziet op televisie en in de geschreven media, een spot of advertentie waarin de positieve eigenschappen van omega-3 worden beschreven. Er komen ook steeds meer producten op de markt die omega-3 bevatten. Mensen stellen zich terecht de vraag waarom het begin van de 21ste eeuw in de voedingswereld het omega-3 tijdperk wordt genoemd. Het antwoord is de eenvoud zelf. Uit talloze wetenschappelijke onderzoeken blijkt dat de Westerse bevolking - en dus ook de Vlamingen - onevenwichtig eten. Een goede gezondheid hangt immers rechtstreeks samen met een perfecte balans tussen de aanwezige vetten in ons lichaam. Indien dat evenwicht verstoord is, krijgen we af te rekenen met een aantal gezondheidsklachten. Dit komt omdat de hedendaagse voeding te veel omega-6 vetzuren (linolzuur en arachidonzuur) bevat t.o.v. de omega-3 (alfa-linoleenzuur, EPA en DHA). Dit onevenwicht verstoort de samenstelling van de celwanden waardoor er meer ontstekingsprocessen ontstaan in ons lichaam. Kort samengevat komt het hier op neer: we eten sinds jaren te weinig vis en te veel vlees. Daardoor is de verhouding tussen essentiële onverzadigde vetzuren - we noemen ze omega-6 en omega-3 - in ons organisme ernstig verstoord. Normaal moet die verhouding minstens 1 over 1 zijn. Uit een studie van Professor S. de Henauw, die verbonden is aan de Universiteit van Gent, blijkt dat Vlamingen gemiddeld 8 maal meer omega-6 in hun bloed hebben circuleren dan omega-3. De Gentse wetenschapper toonde dit aan door een omega-3 en omega-6 bloedonderzoek uit te voeren bij 600 vrouwen in de leeftijdscategorie tussen 18 en 39 jaar in de Gentse regio. De bevindingen van de Vlaamse onderzoeker worden versterkt door onze zeer lage visconsumptie. Vlamingen eten gemiddeld 10,6 kg vis per hoofd per jaar, waarmee we op één van de laatste plaatsen op de Europese ranglijst staan. Tot deze conclusie kwam reeds 10 à 15 jaar geleden ook de hoofdredacteur en direkteur van VIOW, Walter Faché, toen hij de honderden volbloedanalysen en vetzuurprofielen van patiënten evalueerde en als pionier in België van leer trok dat Vlamingen en Walen te veel omega-6 vetzuren consumeerden en te weinig omega-3 vetzuren. Reeds in 1989 gaf Orthomoleculair Biochemicus Faché een eerste voordracht in het Switter hotel voor de firma Similia over de vetzuren. Voor het eerst in Vlaanderen toonde Faché toen biochemisch en uit literatuuronderzoek aan dat wij 6 maal te veel omega-6 vetzuren aten en 3 maal te weinig omega-3 vetzuren in vergelijking met onze voorouders 100 à 200 jaar geleden. Nu heeft de wetenschap het “ei van Colombus” gevonden en eindelijk ingezien dat de omega-3 vetzuren meer dan ooit noodzakelijk zijn voor iedereen en zeker voor alle psychische ziektebeelden, ADHD en depressies inbegrepen. Men begint zelfs te overdrijven, zodat de voedingsindustrie overal deze omega-3 vetzuren begint te gebruiken en er publiciteitsclaims op plaatst.

Kritiek van het VIOW Het omega-3 tijdperk tot het absurde toe! Willekeurig omega-3 vetzuren in voedingsmiddelen stoppen heeft geen zin en is onverantwoord. Vetzuren hebben een bloedverdunnend effect en samen met aspirine en bloedverdunnende medicijnen of in combinatie met vit E kunnen bloedingen worden veroorzaakt.

8 B E Z O E K

O N Z E

W E B S I T E

HOE GROOT IS HET TEKORT? De gemiddelde inname van de omega-3 vetzuren EPA en DHA bij de Westerse bevolking bedraagt 130 mg per dag. Dit is beduidend beneden de aanbevolen dagelijkse hoeveelheid die door de Wereldgezondheidsorganisatie op 650 mg per dag is vastgesteld. In cijfers uitgedrukt betekent dit dat we vijfmaal meer vis zouden moeten eten dan nu het geval is om de minimale behoefte aan omega-3 vetzuren in ons organisme te krijgen. Dat is, gezien de hoge prijs van vis en de bewijzen dat de 'bewoners van de zee' meer en meer industriële toxische stoffen bevatten, onrealistisch. Supplementen zijn de enig haalbare oplossing. Deze beknopte informatie maakt wellicht duidelijk waarom er vandaag sprake is van een echt omega-3 tijdperk. :

W W W

.

V I O W

.

B E

LEEFNU

J A A R G A N G

3 - N°28

DOSSIER 200 à 220g/d volgens VIOW

�������������������������������� ������������������

650 mg vis/d volgens WGO

����������� ������������� ������ 130 mg vis/d

VIOW advies

WGO

Westerse Bevolking

TIP viow: de zware metalen kan je in de vis neutraliseren en elimineren met meer groenten te eten, rijk aan glutathion die de spie is van het detoxificatiemechanisme in de lever. (Zie voedingsdriehoek Faché)

WAAROM IS OMEGA-3

ZO BELANGRIJK VOOR DE MENS?

De helft van de hersenen van een volwassene bestaat uit vetten, waarvan circa 35% fosfolipiden en onverzadigde vetzuren. Een deel van deze laatste bestaat voor een groot deel uit arachidonzuur (AA), een omega-6 vetzuur en docosahexaeenzuur (DHA) wat een omega3 vetzuur is. Ze spelen een belangrijke rol in het behoud van de integriteit en de soepelheid van de membranen van de zenuwcellen, alsook bij de zenuwgeleiding. Bij een foetus in de prenatale fase is het DHA absoluut nodig voor de hersenontwikkeling.

VOEDING EPA Visolie en borderline Mensen die lijden aan borderline persoonlijkheidsstoornis kunnen te kampen hebben met stemmingswisselingen, verlatingsangst, woedeaanvallen, zelfvernietigingsdrang en psychotische verschijnselen. Dertig jonge vrouwen die aan deze ziekte leden en hiervoor op dat moment geen medicijnen ontvingen deden mee aan een dubbelblind onderzoek. Twintig personen kregen een visolieextract met 1000mg EPA per dag (het extract bevatte geen DHA). De andere tien kregen placebo’s. Tijdens het acht weken durende onderzoek werden geregeld proeven uitgevoerd om de agressiviteit en de depressiviteit van de deelnemers te meten. De verminderde agressie en depressie die in beide groepen optrad was duidelijk groter in de EPA groep dan in de placebogroep. Opmerkelijk was ook dat reeds na twee weken de gemeten agressiviteit in de EPA visolie groep sterk was gedaald terwijl dit in de placebogroep toen nog constant was gebleven.

In de loop van de 20ste eeuw stelde men vast dat het verhoogde risico op het voorkomen van een depressie samen ging met een wijziging in de voedingsgewoonten, waarbij een verhoogde verhouding tussen de omega-6/omega-3 vetzuren werd vastgesteld. Een aantal onderzoekers hebben aangetoond dat deze wijziging verantwoordelijk is voor het toenemende aantal gevallen van depressie in onze samenleving. Uit steeds meer studies blijkt dat omega-3 vetzuren belangrijk zijn voor de mentale gezondheid. Een optimaal evenwicht tussen omega-6 en omega-3 vetzuren bij volwassenen lijkt essentieel voor een goede neurologische werking. Amerikaanse en Europese studies doen vermoeden dat gedragsproblemen bij kinderen mogelijk te wijten zijn aan een onevenwichtige verhouding tussen deze twee vetzuren. Er zijn sterke aanwijzingen dat dit onevenwicht verantwoordelijk is voor het ontstaan van neurologische aandoeningen zoals depressie, borderline gedrag en schizofrenie. Er is echter nog meer. De omega-3 vetzuren uit vis, EPA (eicosapentaeenzuur) en DHA (docosahexaeenzuur), blijken uit een groeiend aantal verschillende soorten onderzoek ook bescherming te bieden tegen hoge bloeddruk, hartritmestoornissen, aandoeningen van de luchtwegen, prostaatkanker en de ziekte van Alzheimer. Wetenschappelijke studies bewijzen dit.

OMEGA-3 VETZUREN EN DEPRESSIVITEIT Verschillende onderzoeken tonen aan dat mensen die lijden aan depressie lage gehaltes EPA en DHA in hun bloed en celmembranen hebben. Dit bleek o.a. uit de zogenaamde Rotterdam Studie. Men vergeleek 264 personen van 60 jaar en ouder die leden aan depressie met 461 mensen zonder symptomen van depressiviteit. Voor mensen waarbij geen arteriosclerose (aderverkalking) was vastgesteld (geen verhoogde C-reactive proteïne) gold dat depressieve personen een hoger gehalte omega-6 LEEFNU

J A A R G A N G

3 - N°28

B E Z O E K

O N Z E

Het meest natuurlijke Omega-3 preparaat bevat minstens 93 mg eicosapentaeenzuur (EPA), 29 mg docosahexaeenzuur (DHA), 10 mg gammalinoleenzuur (GLA) en 1,6 mg natuurlijke vitamine .

W E B S I T E

:

9

W W W

.

V I O W

.

B E

DOSSIER

VOEDING vetzuren t.o.v. omega-3 vetzuren hadden dan niet depressieve personen en lagere gehaltes omega-3 vetzuren. In een onderzoek dat verscheen in European Neuropsychopharmacology werd het effect van hoge doses visoliecapsules op zwaar depressieve patiënten bestudeerd. Tijdens deze dubbelblind, placebogecontroleerde studie kregen de proefpersonen, behalve de gebruikelijke therapie, 9,6 gram omega-3 vetzuren per dag of placebo's. Na acht weken bleken de proefpersonen die de visolie hadden gekregen zich mentaal veel beter te voelen dan de andere patiënten.

Omega-3 en cardiovasculaire bescherming Tijdens de Italiaanse GISSI Prevenzione Trial werden 11000 mensen, die een hartaanval hadden overleefd, in 4 groepen verdeeld. Eén groep kreeg per dag 1000mg omega-3 vetzuren (EPA+DHA), een tweede groep kreeg 300mg vitamine E per etmaal, de derde groep gebruikte de combinatie van vitamine E en omega-3. De vierde groep nam geen supplementen in. Na drie en een half jaar werden het aantal hartaanvallen, beroertes en sterfgevallen door hart- en vaatziektes binnen deze grote groep mensen gecontroleerd. De vitamine E leek de kans op een cardiovasculaire aandoening niet te hebben beïnvloed (al was de sterfte door hartaanvallen 20% lager in de vitamine E groep ten opzichte van de placebogroep). De extra visolie bleek echter bij deze mensen het overlijden door een hartaanval en de sterfte in het algemeen met een 20 % extra te hebben verminderd. Dit kwam vooral door een daling met 45% van het aantal gevallen van plotse hartstilstand. Uit verschillende studies blijkt dat de lange keten omega-3 vetzuren (EPA en DHA) uit vis een gunstige invloed hebben op het hartritme. Dit betekent concreet dat de EPA en DHA vetzuren uit vis ook mensen die nooit eerder hartklachten hebben gehad een aanzienlijke bescherming bieden tegen een plotselinge dood door een hartstilstand.

Zeventig langdurig depressieve personen, die al medicijnen (antidepressiva) gebruikten, deden mee aan een Engelse studie waarbij verschillende hoeveelheden van het omega-3 vetzuur EPA (eicosapentaeenzuur) werd toegediend. Vier onderzoeksgroepen kregen gedurende 12 weken respectievelijk 1 gram, 2 gram of 4 gram EPA per dag of een placebo. De groep die 1 gram EPA per dag had gekregen zag de beste verbetering in levenskwaliteit. Volgens de Hamilton Depression Rating Scale, (een puntensysteem dat aan de hand van een vragenlijst de ernst van een depressie meet), trad bij 53% van de personen die 1 gram EPA per dag gebruikten minimaal een halvering van de ernst van de klachten op. Bij de placebogroep was dit 29%. Uit de resultaten van bovenstaande onderzoeken blijkt dat een tekort aan omega-3 vetzuren een negatief effect kan hebben op de mentale gezondheid en dat extra inname van deze vetzuren bij depressiviteit het humeur positief kan beïnvloeden. Het valt ook op dat het omega-3 vetzuur EPA de beste resultaten geeft.

OMEGA-3 HELPT OM HARTAANVAL TE VOORKOMEN Onderzoekers volgden gedurende een periode van zeven jaar het eetgedrag van vierduizend senioren (65 plussers). Men ging vooral na hoe dikwijls ze vis aten. Tevens werd gekeken naar de soort vis en de bereidingswijze. Na zeven jaar bleek dat degenen die minstens één keer per week vette, niet gebakken of gefrituurde vis hadden gegeten zoals, zalm, makreel, haring en sardientjes, een 44% lager risico hadden om te sterven aan een hartaanval. Het eten van gebakken vis bleek de kans op een hartaanval niet te verkleinen. Het eten van vette vis kwam overeen met een hoger gehalte in het lichaam van omega-3 vetzuren. Volgens de onderzoekers verminderen deze vetzuren hartritmestoornissen die een belangrijke oorzaak zijn van plotselinge en soms dodelijke hartaanvallen. Gebakken vis komt minder goed uit deze studie omdat er bij het frituren acrylamide ontstaat. Daardoor bevat gebakken vis veel minder omega-3 vetzuren dan vette vis. Door de verhitting op hoge temperaturen zouden deze anders zeer nuttige vetzuren juist veranderen in schadelijke stoffen.

OMEGA-3 VETZUREN EN LUCHTWEGAANDOENINGEN

EPA en DHA vetzuren hebben waarschijnlijk een beschermende werking tegen luchtwegaandoeningen die veel bij rokers en ex-rokers voorkomen. Aan de hand van een voedselfrequentie vragenlijst werd van 8960 rokers en ex-rokers geschat wat de inname van deze vetzuren was. Bij degenen bij wie dit het hoogst was (gemiddeld 4 keer per week vis ) kwam 66% minder emfyseem en 41% minder chronische bronchitis voor dan bij degenen die slechts 1 keer in de 2 VIOW ADVIEZEN weken vis aten. Chronische bronchitis en longemfyseem worden tegenwoordig COPD (chronisch obstructieve longziekte) 1. Bio-Marine Plus van Pharma Nord genoemd. COPD wordt gekenmerkt door chronische ontste2. SIMIL<<EPA>> van Similia kingen. Omdat van de omega-3 vetzuren uit vis bekend zijn 3. BIOMEGA-3 van Energetica Natura. dat ze ontstekingsremmende eigenschappen bezitten werd het 4. Flora Flax Oil van Ojibwa/De Roeck volgende onderzoek uitgevoerd met 64 COPD patiënten. De 5. Efamol+EPA van Bional-Mannavita proefpersonen dienden iedere dag een met omega-3 of omega6. MorEPA®, MorEPA®-Pure900 en PlusEPA®-1000 van 6 (linolzuur) vetzuren verrijkt drankje te drinken. Na twee jaar Minami Nutrition bleek dat degenen die de omega-3 vetzuren gekregen hadden er op vooruit gegaan waren. De ademhaling tijdens inspanning was verbeterd en het gehalte ontstekingsstoffen, zoals leukotrienes en interleukine-8 in het bloed en het speeksel waren afgenomen.

10 B E Z O E K

O N Z E

W E B S I T E

:

W W W

.

V I O W

.

B E

LEEFNU

J A A R G A N G

3 - N°28

ADVIESHOEKJE VAN WALTER FACHÉ

Advieshoekjevan Walter Faché

HOE ESSENTIËLE VETZUREN OPTIMAAL GEBRUIKEN

Visolie en prostaatkanker

1.

Bijna iedere week verschijnen er nieuwe studies die de voordelen van de omega-3 vetzuren verder aantonen. Omega-3 is op zich geen wondermiddel. Energetica Natura De westerse samenleving heeft er door de verkeerde eetgewoonten en de vervuiling van de wereldzeeën een gezondheidsherstellend voedingssupplement van gemaakt. Het is immers onmogelijk om iedere dag voldoende omega-3 via normale, of verrijkte voeding in ons lichaam te krijgen. Hoogwaardige supplementen vormen de enige garantie om het zeer labiele evenwicht tussen omega-6 en omega-3 vetzuren te herstellen en op deze wijze tal van ziektebeelden te voorkomen.

2.

Een vetzuurprofiel van het bloedserum laten maken is zeer nuttig om de actuele toestand van al je vetzuren in het bloed vast te leggen. Aan de hand van deze analyse kan de arts en de patiënt samen werken aan een beter vetzuurprofiel door in de voeding drastische wijzigingen door te voeren: dagelijks 3 maal meer omega-3 dan omega-6 vetzuren te consumeren.

3.

Verminder drastisch alle voedingsmiddelen die linolzuur bevatten: fastfood, in plastiek verpakte voeding, in onverzadigde koudgeperste vet gebakken en gefrituurde voedingsmiddelen, brood en gebak bevatten linolzuur een omega-6 vetzuur, snelle hap maaltijden, enz.

4.

Elimineer de meervoudige onverzadigde vetten die geen essentiële omega-3 vetzuren bevatten. Dit betekent dat alle koudgeperste oliën veel te veel linolzuur of omega-6 vetzuur bevatten. Maïs-, saffloer-, druivenpit-, zonnebloem-, distel-, soja-, pindanoot-, koolzaad-, arachide-olie moeten minder of helemaal niet worden gebruikt. Betere vetten en oliën zijn olijfolie, perilla olie (zwarte brandnetel), duindoornolie sesamolie, notenolie en cocoya.

5.

Reduceer drastisch arachidonzuur in de voeding. Dit betekent minder dierlijke voedingsmiddelen, vooral vlees en vleeswaren. Vervang deze zoveel mogelijk door gevogelte, vis en echt wild.

6.

Om de pathologische gevolgen van het overmaat arachidonzuur in het lichaam te beperken, is het wetenschappelijk aangewezen meer omega-3 vetzuren te consumeren, nl alfa-linoleenzuur (vlaszaadolie, perilla olie) en eicosapentaeenzuur (EPA en DHA of visoliën). ALA en EPA remmen en moduleren het enzym dat de overgang van linolzuur naar arachidonzuur mogelijk maakt, zodat de pathologische arachidonzuur weg wordt afgeremd.

7.

Gebruik elke dag verschillende bronnen van alfa-linoleenzuur: vlaszaadolie, vlaszaad, perilla olie of zwarte brandnetel, duindoornolie, postelein, waterkers, noten en zaden. Deze zijn allen rijk aan de omega-3 vetzuren.

8.

Indien je extra essentiële vetzuren dagelijks consumeert, is het noodzakelijk om extra vit E complex in te nemen als antioxidant tegen de vrije radicalenvorming van de onverzadigde vetzuren. Alle onverzadigde vetzuren kunnen door zuurstof en allerlei katalysatoren lipidperoxiden en vrij radicalen maken in de 98.000 km celmembranen en deze membranen beschadigen.

Info Mensen die na het lezen van dit artikel nog meer gedetailleerde informatie wensen over omega-3 vetzuren kunnen terecht:

Op de website www.viow.be: dit is de gesloten website van het Orthos Instituut VIOW waarvoor je een paswoord nodig hebt. Je kan lid worden van het VIOW met het zeer voordelig Orthospakket!

Of bestellen: 1.Bistro 1 Deel 2, dat over vetzuren handelt: “Minder vet, meer essentuiële vetten” 2. Monografie MP4 “Het nieuwe orthomoleculair vetdossier van Minami” Bestellingen en lid worden kan bij het [email protected]

LEEFNU

J A A R G A N G

3 - N°28

B E Z O E K

O N Z E

In 1967 werd aan 6272 Zweedse mannelijke tweelingen van middelbare leeftijd en ouder een vragenlijst voorgelegd. Er werd gevraagd of ze zelden of nooit, af en toe, regelmatig of veel vis aten. Dertig jaar later werd bij de 6272 mannen nagegaan wie van hen prostaatkanker had gekregen. Dit bleek bij 466 personen het geval te zijn van wie er 340 aan waren overleden. Het bleek dat degenen die zelden of nooit vis aten twee tot drie keer meer risico hadden om prostaatkanker te krijgen dan zij die regelmatig vis aten. De kans om te sterven aan prostaatkanker was in de groep die zelden of nooit vis at zelfs 3,3 keer groter dan bij de regelmatige viseters. In de groep die aangegeven had af en toe vis te eten kwam 30% meer sterfte door prostaatkanker voor dan bij de regelmatige viseters. Deze cijfers zijn gecorrigeerd voor leeftijd, roken, lichaamsbeweging en andere voedingsgewoontes. Omdat het tweelingen betrof kon men ook bepalen dat genetische factoren geen invloed hebben op de beschermende werking van vis. Omdat in Zweden vooral de vette vissoorten zalm, haring en makreel wordt gegeten en omdat bekend is dat EPA (eicosapantaeenzuur), één van de omega 3 vetzuren, tumorgroei bevorderende prostaglandines verlaagt, concluderen de onderzoekers dat de omega-3 vetzuren in vis bescherming bieden tegen prostaatkanker.

11

W E B S I T E

:

W W W

.

V I O W

.

B E

VOEDING

TOXICITEIT

ONVOLDOENDE KOELING EN SLECHTE HYGIENE VERHOGEN DE KANS OP VOEDSELINFECTIES

Dr. Apr. Geert Vergote

Voedsel is de ideale leefruimte voor micro-organismen (bacteriën, virussen, schimmels,…). Maar als u voedingsmiddelen op een correcte manier behandelt en bewaart, is de kans klein dat deze kleine boosdoeners zich gaan vermenigvuldigen. Het eten van besmet voedsel kan aanleiding geven tot een voedselinfectie of een voedselvergiftiging. In de meeste gevallen zijn de gevolgen onschuldig maar bij ouderen, kleine kinderen (0-4 jaar) en personen met een verminderde afweer kunnen ernstiger symptomen dan diarree optreden.

KEUKENTIPS � Helaas lijken sommige vaatdoeken op een echte dierentuin. Kook daarom regelmatig de poetsdoeken die u in de keuken gebruikt of zet ze een tijdje in bleekwater. Niet vergeten om daarna de vaatdoek goed te spoelen met leidingwater. � Vervang geregeld de afwassponsjes. � Vermijd het eten van rauwe eieren. Rauwe (niet gekookte of gebakken) eieren kunnen met Salmonellakiemen besmet zijn. � Beperk de consumptie van rauw varkensvlees. Een boterham met rauw gehakt, zout en veel ui is zalig, maar kan soms te veel ongewenste micro-organismen bevatten.

Om besmetting van voedingsmiddelen tijdens de bereiding te voorkomen moet voldoende aandacht aan de hygiëne worden besteed.

WAT IS HET VERSCHIL TUSSEN EEN VOEDSELINFECTIE EN EEN VOEDSELVERGIFTIGING?

� Verhitten doodt microorganismen. Het gevaar schuilt in de temperatuurszone tussen 10° en 55 °C. Kook of bak daarom voldoende lang.

12 B E Z O E K

O N Z E

W E B S I T E

Bij een voedselinfectie wordt u ziek door het eten van besmet voedsel. De meeste voedselinfecties vinden plaats tijdens de zomer. Het warme weer zorgt ervoor dat mogelijke ziekteverwekkers zich sneller ontwikkelen. Na het consumeren van besmette voedingsmiddelen komen de micro-organismen in de zure omgeving van de maag terecht. Indien het aantal ingenomen ziekmakende organismen klein is, worden ze gedood door het aanwezige maagzuur. Grote aantallen kan de maag niet de baas. De micro-organismen bereiken in dit geval het darmkanaal en verstoren het evenwicht van de darmflora. Meestal beperken de gevolgen zich tot het optreden van buikkrampen en diarree 8-24 uur na de inname van het voedsel. De symptomen verdwijnen snel maar daarna kan je geruime tijd ‘gezonde drager’ van de ziektekiemen zijn. Door slechte toilethygiëne kan je voedsel, personen,…opnieuw besmetten. Een voedselvergiftiging wordt veroorzaakt door het eten van levensmiddelen waarin gifstoffen (toxines) aanwezig zijn afkomstig van micro-organismen. Vanaf een welbepaalde hoeveelheid van deze gifstoffen treden er zeer snel acute symptomen (misselijkheid, braken, diarree) op. Men onderscheidt gifstoffen die op het zenuwstelsel inwerken (neurotoxines) en gifstoffen die in het maagdarmkanaal actief zijn (enterotoxines). Een van de bekende voedselvergiftigingen is botulisme. Deze voedselintoxicatie wordt

:

W W W

.

V I O W

.

B E

LEEFNU

J A A R G A N G

3 - N°28

VOEDING veroorzaakt door de bacterie Clostridium botulinum. Botulisme of worstvergiftiging was in de negentiende eeuw een bekend ziektebeeld in Zuid-Duitsland. In de jaren twintig werd botulisme geregeld veroorzaakt door ingeblikt voedsel. Dankzij de huidige fabricageprocessen in de levensmiddelenindustrie is de kans op botulisme in commercieel gesteriliseerde glas- of blikconserven zéér klein. Maar, gezwollen of gedeukte conservenblikken mag u niet gebruiken!

Koop nooit beschadigde (opgezwollen of ingedeukte) conservenblikjes.

WAAROM ONTDOOIDE VLEESWAREN GEEN TWEEDE MAAL INVRIEZEN? Dankzij diepvriezen kan de bewaartermijn van voedsel verlengd worden. Bij lage temperaturen gaan micro-organismen zich minder snel ontwikkelen. Om de groei van alle kiemen te stoppen is een temperatuur van -18°C vereist. Tijdens het ontdooien van diepgevroren vlees of vis komt er vocht vrij. Dit vocht is een goede voedingsbodem voor o.a. bacteriën die ofwel al aanwezig waren op het voedingsmiddel, of die er via de verpakking, het bord of de lucht op terechtgekomen zijn. Het aantal ziektekiemen neemt tijdens het ontdooien van voedsel toe. Van sommige micro-organismen moet u om ziek te worden enkele miljoenen exemplaren innemen van andere bedraagt dit aantal slechts enkele tientallen. Door het voedingsmiddel een tweede maal in te vriezen zullen de ziekteverwekkers, aanwezig op het einde van het eerste dooiproces, niet afsterven. Als u het voedingsmiddel voor de tweede maal ontdooid zijn er al een groot aantal microorganismen aanwezig. Het verder ontdooien van het voedsel zal dit aantal nog in sterke mate doen toenemen wat de kans op een voedselinfectie of een voedselvergiftiging sterk verhoogt. LEEFNU

J A A R G A N G

3 - N°28

B E Z O E K

O N Z E

TOXICITEIT INVRIESTIPS � Invriezen moet gebeuren bij -24°C. Bewaren van ingevroren voedsel gebeurt bij -18°C. Controleer of uw diepvriezer naar behoren werkt. Leg een thermometer in het vriesvak en kijk de temperatuur na. � Ga uit van verse producten van de beste kwaliteit. � Blancheer verse groenten vooraleer ze in de diepvriezer te stoppen. � Koel warme producten snel af voordat u ze in de vriezer plaatst (bijvoorbeeld door de pan/ schaal in een bak met ijs te zetten). � Gebruik geschikt verpakkingsmateriaal (diepvrieszakjes). � Ga hygiënisch te werk. � Maak kleine, platte pakketjes met zo weinig mogelijk lucht (maximaal 1 kg of 1 liter). � Voorzie elk diepvriespakje van een datum. � Magere producten en geblancheerde groenten bewaren 8 tot 9 maanden; vette producten zoals boter en vette vis slechts 2 tot 4 maanden; bereide gerechten bewaart u beter niet langer dan 3 maanden in de diepvriezer. � Vries producten die al eerder bevroren zijn geweest, nooit opnieuw in.

13

W E B S I T E

:

W W W

.

V I O W

.

B E

VOEDING

PREVENTIE

GROENTEN BLANCHEREN Ter voorbereiding van het invriezen moeten groenten worden geblancheerd. Dit om het verlies aan vitaminen en kleur onder invloed van de inwerking van enzymen te beperken. Het voedsel wordt een tweetal minuten in kokend water ondergedompeld om de aanwezige enzymen te inactiveren. Vervolgens worden ze kort met koud water afgespoeld om het kookproces stop te zetten en verdere verslapping van het weefsel tegen te gaan.

WAAROM VOEDINGSMIDDELEN SNEL INVRIEZEN?

Dr. Apr. Geert Vergote

Diepvriezen is gebaseerd op 2 principes. De zeer lage temperatuur (-18°C of lager) verhindert de groei van micro-organismen en vertraagt ook de oxidatie van voedingsstoffen zoals vitaminen. Tijdens het diepvriesproces ontstaan er ijskristallen. Water onder de vorm van ijs is niet meer beschikbaar voor micro-organismen waardoor zij niet meer kunnen groeien (vermenigvuldigen). De kwaliteit van het invriezen wordt bepaald door de grootte van de ijskristallen die ontstaan tijdens het vriesproces. Hoe sneller dit verloopt, hoe kleiner de kans op grote ijskristallen. Dit is belangrijk want naarmate de ijskristallen groter worden, is ook de kans op het verlies van vitaminen en mineralen groter. Deze voedingsstoffen zitten opgesloten in kleine hokjes, we noemen ze cellen. Grote ijskristallen maken gaatjes in deze cellen zodat tijdens het ontdooien het kostbare celvocht dat rijk is aan vitaminen en mineralen wegvloeit met het dooiwater.

Snel invriezen tot -24°C bevordert de kwaliteit van het ingevroren voedsel.

ENKELE TIPS OM DE KANS OP VOEDSELVERGIFTIGING, VOEDSELINFECTIE TE VERKLEINEN

14 B E Z O E K

O N Z E

W E B S I T E

1 Bewaar voedsel dat snel bederft in de koelkast (temperatuur ± 4°C). Risicovolle producten zijn: vlees, vleeswaren, kip en ander gevogelte, vis, melk, melkproducten, eiergerechten en alle gerechten waarin deze producten verwerkt zijn. Controleer de ingestelde temperatuur van de koelkast met een thermometer. 2. Was bij de bereiding van voedsel regelmatig uw handen met water en zeep. Doe dit zeker na elk toiletbezoek! 3. Gebruik een koeltas tijdens de aankoop van diepvriesproducten. 4. Ontdooi diepgevroren producten in de koelkast of in de microgolfoven. Doe dit nooit bij kamertemperatuur! Voor bacteriën is lauwe, vochtige warmte het paradijs op aarde. Een andere snelle methode om vlees te ontdooien bestaat uit het diepgevroren product te spoelen met stromend koud water.

:

W W W

.

V I O W

.

B E

LEEFNU

J A A R G A N G

3 - N°28

MEDISCH

POSTELEIN

POSTELEIN TEGEN CARDIOVASCULAIRE AANDOENINGEN Walter OM Faché en Veerle Verbeke

POSTELEIN EEN ONGEKENDE WINTERGROENTE Zomerpostelein (portulaca oleracea) behoort tot de portulacaceae familie. Deze brede familie gaande van sier- tot eetbare postelein was in de middeleeuwen overal in het wild terug te vinden. Zeker waar het droog en zanderig is kan hij zich als een onkruid gaan manifesteren. Winterpostelein (claytonia perfoliata) heeft zijn naam te danken aan John Clayton, botanist uit de 16de eeuw. Hij bracht zaad van winterpostelein mee uit India. Postelein wordt al vermeld vanuit de oudheid (nl: Egypte) als groente, kruid en medicinale plant. Vanaf de 16de eeuw tot na de 2de wereldoorlog had iedereen zowat postelein in zijn tuin. Postelein was voornamelijk in Engeland en later ook in Frankrijk populair in de Middeleeuwen. Gile Rose, kok van de Engelse koning Charles II gebruikte postelein vaak in salade voor zijn heer. Na de 2de wereldoorlog heeft het plaats gemaakt voor meer commerciële groenten. En nu, uit de bijna vergeethoek is postelein terug bezig aan een stevige opmars.

POSTELEIN TEGEN CARDIOVASCULAIRE ZIEKTEN Wij kunnen twee soorten postelein onderscheiden: winter- en zomerpostelein. Winterpostelein is een rijke vitamine C leverancier tijdens de wintermaanden ter preventie van virale en bacteriële infecties. Zomerpostelein is vooral één van de rijkste omega-3 vetzuren in de plantenwereld en is een uitstekend voedingsmiddel ter preventie van cardio-vasculaire aandoeningen. Het werkingsmechanisme zit vooral in zijn immuniteitsondersteuning, ontstekingsremmend effect, cholesterol verlagende eigenschap en een gunstige werking op het zenuwstelsel. Essentiële vetzuren zijn nodig om de celactiviteit te activeren. Ze staan in voor de aanmaak van prostaglandines die ontstekingen onder controle kunnen houden. Onze immunitiet krijgt een stevige duw in de rug bij het eten van postelein. Naast zijn vitamine C, essentiële vetzuren en vitaminen B bevat hij ook een stevige dosis carotenoïden. Carotenoïden hebben een antikanker effect door hun superieure antioxidant werking. Vóór vrije radicalen de kans krijgen cellen te verstoren worden ze geneutraliseerd door carotenoïden. Verder helpen ze bij cataract, levervlekken en huidproblemen. Bij een tekort aan deze supermolecule zal de thymus krimpen en onze immuniteit doen wankelen. Zomerpostelein bevat ook de drie aminozuren: cysteïne, glutaminezuur en glycine, die in het lichaam tot glutathion worden gesynthetiseerd. Glutathion is de spil van het antioxidant netwerk in het lichaam en leidt tot een krachtige preventie bij hart- en vaataandoeningen. Bij een hoog glutathionniveau hebben we een ook verbeterde T-cellen functie. T-cellen zijn de boodschappers van ons intercellulaire afweer. Ze hechten zich aan macrofagen, die de indringer (virus, bacterie of schimmel) bestrijden en geven de boodschap door aan andere cellen. Zo wordt een indringer onmiddellijk herkend en efficiënt bestreden. Glutathion helpt op die manier ook onze immuniteit op te bouwen.

LEEFNU

J A A R G A N G

3 - N°28

B E Z O E K

O N Z E

Referenties: 1. Eetbare planten/ Dagmar Lanska/Zuid boekproducties Het grote kruidenboek/ Waverley Root 2. Niet meer verkouden/ Jos Van Rijswijk/ De Driehoek/ Amsterdam 3. Gerechtjes voor lekkerbekken/Winiefred Van Killegem/Continental Publishing 4. Plants for a future: www pfaf.org/database/ Portulaca+oleracea en Claytonia perfoliata

15 5. Dr.Duke’s phytochemical and ethnobotanical

W E B S I T E

:

W W W

.

V I O W

.

B E

VOEDING

POSTELEIN

POSTELEIN EEN BUITENBEENTJE

VIOW TIPS Tip 1. Postelein is uiterst licht verteerbaar en mag zodoende reeds in gerechten voor baby’s onder één jaar worden gebruikt. Reeds vanaf de leeftijd van 4 maand kan postelein worden gebruikt in een baby-soepje. (zie recept) Tip 2. Kinderen, ouderen, verzwakte mensen en hart- en vaatpatiënten zouden dagelijks hun groenteschotel moeten aanvullen met een grote portie postelein. Je kan ook postelein rauw fijnsnijden op het laatste ogenblik bij het bereiden van soep. Tip 3. Het hoge slijmstofgehalte in postelein verzacht maag- en darmkwalen. Je kan zelfs proberen wormpjes bij kinderen te elimineren met deze groente. Tip 4. Als je baby last van diarree heeft, dan helpt een posteleinsoepje of posteleinpuree door haar licht constiperende werking.

Tip 6. Wist je dat postelein tot 10 keer meer alfa-linoleenzuur en minstens evenveel ijzer bevat dan spinazie. Men kan trouwens postelein klaarmaken zoals spinazie! Info Nog meer recepten kan je vinden in de gesloten website bij “Wat eet de orthotariër in de winter” Website: www.viow.be Paswoord is noodzakelijk en kan je aanvragen bij het secretariaat van het VIOW.

B E Z O E K

O N Z E

W E B S I T E

POSTELEIN EEN MEDICINAAL PLANTJE Aan postelein worden heel wat medicinale eigenschappen toegeschreven. Door zijn hoog gehalte aan slijmstoffen werkt hij verzachtend bij darmkwalen (opgeblazen gevoel en winderigheid) en blijkt effectief bij darmparasieten. Verder biedt hij soelaas bij overmatig maagzuur, werkt bloedzuiverend en is afkoelend bij verhitting. Vroeger werd hij de zalf voor de maag genoemd. Postelein bevordert urineren en werkt kalmerend. Postelein helpt het lichaam ontgiften door cancerogene stoffen te binden aan de aanwezige supermolecule glutathion, die dan worden uitgescheiden via de urine. Zijn hoog gehalte aan carotenoïden maken postelein tot een antikanker voedingsmiddel. Zijn hoog gehalte aan alfa linoleenzuur zorgt ervoor dat postelein een krachtig preventieve ontstekingsremmer wordt. Het aanwezige glutathion biedt verlichting bij alle allergieën die te wijten zijn aan omgevingsfactoren.

KEUKENGEBRUIK:

Tip 5. Bij branderig maagzuur kunnen enkele posteleinblaadjes het zuur helpen te neutraliseren.

16

Elke groente heeft haar specifieke samenstelling en bezit verschillende gehaltes aan vitaminen en mineralen. Maar postelein is wel een buitenbeentje wat betreft zijn groot aantal fytonutriënten! Wegens zijn hoog gehalte aan vitamine C werd hij vroeger ingezet tegen scheurbuik. Door zijn gehalte aan vitamine B’s is hij goed voor de zenuwen. Hij is een ijzer- en calciumleverancier en scoort daarin even goed als spinazie die daarentegen aanzienlijk meer het minder goede oxaalzuur bevat. Bovendien bevat postelein carotenoïden onder de vorm van beta-caroteen. Beta-caroteen is een prachtig antioxidant en functioneert bovendien als het provitamine A dat in ons lichaam wordt omgevormd tot het zo belangrijke vitamine A. De drie belangrijke aminozuren cysteïne, glutaminezuur en glycine zorgen ervoor dat in het lichaam het uiterst noodzakelijke glutathion ontstaat. Glutathion is niet alleen de spil van het antioxidantsysteem, maar ook de spil van het detoxificatiesysteen in de lever. De concentratie van het glutathion in het bloedserum kan gemeten worden in een orthomoleculaire bloedanalyse. Een hoge concentratie wijst op een goede antioxidant functie en een krachtige detoxificatiecapaciteit. Vooral met zijn rijke hoeveelheid alfa-linoleenzuur of het alombekende omega-3 vetzuur wordt postelein een topvoedingsmiddel in de winter.

:

Door koken verliest de plant zijn aroma, stoom daarom bij voorkeur deze fragiele groente of voeg op het laatste, als de pot van het vuur is de fijngehakte postelein toe aan de bouillon en mix. Zo blijven alle inhoudsstoffen intact. Postelein kan met azijn, olie, kwark, mayo als salade worden geconsumeerd. De stevige bladeren van de zomerpostelein kunnen in azijn worden ingemaakt en kunnen kappertjes vervangen.

POSTELEIN GASTRONOMIE RECEPT:

POSTELEINSOEP ½ kg postelein, olijfolie, 3 ajuinen, 1 grote aardappel, takje lavas of selder Bereiding: · Was de postelein grondig terwijl de ajuinen aan het stoven zijn . · Voeg bij de ondertussen glazige uien de selder en de aardappel. · Voeg een ½ water toe en breng aan de kook. · Na 10’ koken van het vuur nemen en de gehakte postelein toevoegen. · Roer de postelein onder en mix deze soep lang zodat ze crèmeachtig wordt. · Afwerken met peper, zout, bouillon en eventueel room

W W W

.

V I O W

.

B E

LEEFNU

J A A R G A N G

3 - N°28

DOSSIER

GEZOND MET TRUFFELS

Prof. Dr. Ir. Jozef Poppe

WAT ZIJN TRUFFELS IN HET RIJK VAN DE ZWAMMEN? Truffels zijn ondergrondse paddestoelen die ontstaan op fijne wortelvertakkingen van sommige houtgewassen. Zij behoren tot de paddestoelenafdeling van de “Ascomycetes” of “zakjeszwammen” omdat hun sporen samen zitten in fijne microscopische zakjes. Bepaalde soorten zijn wereldwijd gegeerd als delicatesse in meersterren restaurants. De naam truffel komt uit het klassiek latijn “tuber” als trefwoord voor aardse tumor of ondergronds gezwel. In het Latijns dialect noemde men de tuber rond 1150 in de Provence “Tufera”. Later werd in Zuid-Frankrijk de tufera omgevormd tot truffa en nog later tot “truffel” en aldus verder doorgegeven. (Callot 1999) Er zijn gewone truffels van 50 tot 100 gram en ook reuzentruffels van 5 tot 10 kg. Men kent ook zwarte, bruine, grijze, en witte truffels . Terwijl de zwamtruffels reeds beschreven zijn bij de oude Romeinen hebben de chocolade truffels pas hun naam gekregen en ontleend aan de zwamtruffelvorm nadat in 1652 in Den Haag voor ’t eerst cacao werd verwerkt tot chocolade (Winkler Prins 1950).

BIOLOGIE EN TEELT. In de unieke monografie van Chatin (1892) vinden wij deze kleurplaat van de befaamde geurige zwarte Perigord-truffel (fig 1). Wij zien de zwarte epidermis die een wrattige huid vormt rond de vele inwendige vlezige grijze kamertjes die vol de befaamde geurige zitten met zakjes met telkens 2 tot 4 sporen. Men noemt die sporen asco-sporen omdat zij in zakjes zwarte perigord truffel (ascussen) zijn verpakt om aldus via de rijpe truffel in de natuur verspreid te worden door water, wind, insecten en zoogdieren. De asco-sporen kleven ook gemakkelijk aan diverse zaden (en vooral eikels) zodat zij bij de zaadkieming ook tot sporenkieming kunnen overgaan liefst in de dichte omgeving van de jonge plantenworteltjes. Aldus bekomt men de gekende mycorhizen (schimmels op wortels), een symbiose die zowel voor de boom als voor de truffel gunstig is (Vittadini 1831). Ook de teelt is op dit principe gebaseerd. Men zaait één eikel per pot en als die goed rond de potkluit geworteld is, klopt men de zaailing uit de pot en dompelt die in een emmer water waarin enkele rijpe truffels met de hand werden geplet om hun sporen vrij te geven. Na enkele maanden ziet men tal van gezwollen worteltopjes met een schimmelkousje; dan worden de kleine boompjes te velde uitgeplant om na vier tot zeven jaar truffels te oogsten, en dit gedurende veertig tot honderd jaar en meer. Men vindt de truffels op een diepte van 6 tot 20 cm en men oogst ze met behulp van zwijnen of getreinde honden of door zelf te zoeken onder de bomen waar de truffel “met geheime krachten” een halve vierkante meter of meer onkruid heeft doen verschroeien, hetgeen men “le brulé” noemt. Men zou hier kunnen denken aan magische biologische stralings-herbiciden! Alle kalkrijke losse gronden zijn goed voor de teelt op voorwaarde dat de zuurheidsgraad (of PH) tussen 7,5 en 8,5 is gelegen en dit in streken met gematigd of subtropisch klimaat. Wat de boomsoorten betreft: vooral de witte eik, de groene eik, hazelnoot, druivelaar, den, kastanje, noot, berk, plataan, perzik, meidoorn, linde enz Bij de biologie moeten wij zeker nog vermelden dat talloze fluorescerende Pseudomonas bacteriën, die in de wortelzone het ijzer binden, s’nachts nu en dan een magische aureool rond de rijpende truffel doen verschijnen (Callot 1999).

LEEFNU

J A A R G A N G

3 - N°28

B E Z O E K

O N Z E

PADDESTOELEN VIOW ADVIEZEN � De meeste paddestoelen zijn weliswaar eetbaar, maar slechts een twintigtal is echt lekker. Champignon, cantharel, Shii-take, truffel, oesterzwam, boleet, morieltje, judasoor, fluweelpootje zijn heel smakelijk te eten. � Maak verse paddestoelen pas kort voor gebruik schoon, omdat ze snel rotten en verkleuren. � Laat gedroogde paddestoelen voor gebruik 10 min in lauw water wellen. Giet ze af, ververs het water en laat ze nog eens 10-15 min wellen. Gedroogde paddestoelen zijn wel nog aromatisch, maar verliezen tijdens het drogen een deel van hun geneeskracht. � Kies bij verse paddestoelen altijd stevige, onbeschadigde exemplaren en gooi de verschrompelde, gevlekte of plakkerige exemplaren weg. � Bereid nooit paddestoelen in een aluminium pan om verkleuren te voorkomen. Voeg aan het van de bereidingstijd zout toe, zodat ze hun vocht niet verliezen. � Paddestoelen geven een aangename smaak aan voorgerechten en salades, dipsausen, soepen, ragouts, omeletten, pizza’s. Je kan ze ook bij vlees, gevogelte, vis en schelpen schaaldieren uitstekend integreren. Kortom je kan bijna overal paddestoelen combineren. � Bewaar verse paddestoelen zonder te wassen in een papieren zak die nog de luchtcirculatie toelaat. Je kan ze in de koelkast maximum een week bewaren. Invriezen is ook mogelijk: snijd ze in plakjes en verpak ze zorgvuldig in een diepvrieszak.

17

W E B S I T E

:

W W W

.

V I O W

.

B E

DOSSIER

PADDESTOELEN

� Slechts alleen de gekweekte paddestoelen mogen rauw gegeten worden: champignons, boleet, judasoor, fluweelpootje, � Om de optimale smaak van paddestoelen te behouden moet je ze aan gerechten die lang moeten sudderen toevoegen aan het einde.

Soorten en marktwaarde In de lijst van Belgische ministerieel toegelaten eetzwammen vinden wij de vijf bij ons meest bekende truffelsoorten : 1. Tuber aestivum, zomertruffel: uitwendig donker ruw bruin en binnenin wit, wordt zo groot als een kippenei, heeft minder gastronomische waarde dan de echte Perigord-truffel doch wordt soms ook (iets meer bij-gekruid) in de restaurants aangeboden . 2. Tuber magnatum, witte Piémont truffel: wit glad oppervlak, van 50 tot 500 gram, zeer lekker, slechts 78% vocht terwijl andere soorten tot 90% vocht bevatten, de grootste aller truffels . 3. Tuber melanosporum, Perigord: truffe des gourmets, groeit vooral in de Franse Perigord streek maar ook in Portugal, Italië en spanje. Is zwart gewrat en heeft een gewicht van 70 tot 220 gram. Oogst: van november tot januari. De meest gegeerde truffel ter wereld. De variëteit brumale is iets kleiner en vooral in de Vaucluse te vinden“ . 4. Tuber indicum, Aziatische truffels: zij omvatten de Chinese truffel en Himalayatruffel die beiden zeer gelijken op de Perigord-truffel .. 5. Tuber uncinatum, Bourgognetruffel of champagne-truffel: is een grijze truffel met chocoladekleurig oppervlak, omtrend even lekker als de Perigord-truffel, oogst oct.nov., was zeer gegeerd door de toenmalige Hertogen van Bourgondië.

18 B E Z O E K

O N Z E

W E B S I T E

EEN RIJKDOM AAN EETBARE SOORTEN Hiernaast staan de vijf meest bekende truffelsoorten. Er zijn nog de Noord Afrikaanse Terfezia en de Elaphomyces of hertetruffel, doch deze zijn bij ons niet gecommercialiseerd. Rond de hertetruffel is een wonder verhaal geweven: deze zou namelijk ontstaan waar een parende damhert een weinig sperma heeft verloren, waardoor aan die truffel een fertiliserende kracht wordt toegeschreven (Delmas 1989)!

MARKTWAARDE VAN DE TRUFFELS Op de lokale markten worden de vers geoogste truffels in kleine hoeveelheden aangeboden aan 400 tot 800 EURO per kilogram naargelang de beurtjaren waaraan truffels onderhevig zijn. Maar de truffels zijn ook gebonden aan diverse wetmatigheden. Zij moeten vers en geurend zijn met weinig aanklevende aarde; zij mogen geborsteld of gewassen zijn, zonder parasieten en ingedeeld in categoriën. De kwaliteit en de wet van vraag en aanbod bepalen de prijzen. Het hangt er dus vanaf of er enkele grote restaurant- houders op de markt aanwezig zijn en op ’t einde van de marktdag wordt het overschot ingeblikt, liefst in glazen potjes zodat men zeker is van grootte en vorm. In De Bou & Van Der Bracht 2004 lezen wij: “Cette ambiance de marché, il faut la vivre car en plus de ce mistérieux spectacle, l’air est fortement parfumé et sent bon la truffe et une fois la vente réalisée, on se dirige vers le bistro du coin afin de partager le traditionnel pastis ». Gelukkig gebeurt de meeste truffeloogst in de wintermaanden zodat ze langer onbeschadigd vervoerd en bewaard kunnen worden. Zo is er via het reglement vastgelegd dat de meest gegeerde “truffe du Perigord” verkocht mag worden tussen 1 december en 31 maart. Er bestaat in Frankrijk een “Féderation Française de trufficulteurs” die jaarlijks de fiscale en wetgevende aspecten van de truffelverkoop publiceert in een document getiteld “Document interprofessionel de truffes fraîches.”

TRUFFELS IN DE KEUKEN

ÉDITIONS D’ART

YVON

(FRANCE)

Tip 1 Eerst en vooral komt het er op aan geen valse truffels te gebruiken, hetgeen in sommige restaurants wel eens kan gebeuren. De valse truffels worden zodanig erg gekruid en versnipperd dat hun typische eigen smaak en geur teloor gaat. De wetenschapper heeft hier helaas aan mee geholpen door het vinden, produceren en verkopen van de aromatische truffelcomponenten nl. bismethylthiomethaan. Wie valse truffels vermoedt neemt een zwart stukje mee en onderzoekt dit thuis met de microscoop.

Tip 2 Dus voorzichtig met een truffel menu dat buiten de wintermaanden wordt aangeboden.

Tip 3 Men kan de truffels wel “blancheren” of “zacht voorkoken” en dan diepvriezen doch hierdoor gaat wel een deel van de geurstof vervluchtigen. Het beste blijft dan eigenlijk nog het vriesdrogen van “les pelures de truffe”.

PADDESTOELENGASTRONOMIE Recepten Ruim twintig recepten zijn beschreven in diverse truffel-monografiën met als meest bekende: ravioli au truffe, paté truffé, paté de foi d’oie gras truffé, crêpes au truffes, truffes en salade, truffes en croutes, tournedos au truffes, omelette au truffes etc… Gedroogde Noord-Afrikaanse Terfezia-truffels waren sinds eeuwen het voedsel van de Arabieren tijdens hun lange caravantochten. (Chatin 1892) Oesterzwammen of andere grote paddestoelen (portabella-champignon) in repen snijden en op zacht vuur met olijfolie, peper en zeezout laten garen. Schikken op een bord en afwerken met pijpajuintjes en geraspte parmesan. Daarbij een salade serveren en een smakelijke graansoort zoals spelt.

:

W W W

.

V I O W

.

B E

LEEFNU

J A A R G A N G

3 - N°28

DOSSIER

VOEDINGSWAARDE Terwijl de meeste paddestoelen ongeveer 90% vocht bevatten is dit bij de truffels slechts 75,5% zodat zij zelfs iets minder vocht bevatten dan aardappelen (77%). Het eiwitgehalte is gemiddeld 5,53% hetzij de helft van de eiwitten in varkensvlees en het dubbel van de aardappel. Voor verse truffels ziet de analyse er als volgt uit, vergeleken met die van halfvet varkensvlees telkens per 100 gram vers product:

VOEDINGSWAARDE VAN TRUFFELS VERGELEKEN MET VARKENSVLEES Truffel per 100g. Halfvet varken Truffel per 100g. Water

75,5 g

42,0 g

Natrium

Eiwitten

5,5 g

11,9 g

Kalium

Vet

0,5 g

45,0 g

Essentiële Aminozuren

2,9 g

Vezel

PADDESTOELEN Culinaire aspecten van paddestoelen. De beste selectie uit de wereldpers. Door Prof Dr Jozef Poppe Te bestellen bij het secretariaat VIOW

Halfvet varken

77,0 mg

84,0 mg

526,0 mg

327,0 mg

Fosfor

62,0 mg

172,0 mg

6,2 g

Calcium

60,0 mg

5,0 mg

6,3 g

0,0 g

Zwavel

30,0 mg

-

Koolhydraten

7,4 g

-

Silicium

400,0 mg

-

Verteerbare koolhydraten

0,4 g

0,0 g

IJzer

20,0 mg

0,8 mg

Mineralen totaal

1,9 g

0,6 g

-

Naargelang, soort, groeiplaats en rijpheid zijn wisselende hoeveelheden gevonden van ijzer, magnesium, zink, koper. Voornamelijk in rode Franse gronden is er overvloedig veel ijzeroxide aanwezig, waarvan de vele ijzerbindende Pseudomonas-bacteriën (sideroforen) weelderig in de truffelzones vermenigvuldigen om aldus zowel voor de boomwortels als voor de truffel het ijzer ter beschikking te stellen zodat sommige truffels bijzonder veel ijzer bevatten.

VERRASSENDE BEVINDINGEN EN

PSEUDOMEDICINALE EIGENSCHAPPEN. De echte truffelkenner geniet reeds in de herfst van de truffelgeur in het truffelbos tijdens de nakende oogstperiode. Dezelfde geuren kan men dan vinden op de lokale truffelmarktjes om ze tenslotte via de keuken bij de gastronoom aan tafel te brengen . Zelfs één stukje truffel is voldoende om alle eetlustigen in een delicieuse sfeer te brengen. De geurstof is bij Callot beschreven als zijnde samengesteld uit een vijftigtal componenten waaronder aldehyden, alcoholen, esters en zwavel bevattende stoffen. Enkele vluchtige componenten zijn reeds gekend nl: bimethylbiomethaan, dimethylsulfaat, methyl-2-butanal enz. Truffelhonden worden getraind met dimethylsulfaat.

Callot (1979): Steroïde vluchtige hormonen worden afgegeven door de testikels van het mannelijk zwijn en door de zweetklieren en testikels van de man. Deze hormoon functioneren als een feromoon en trekt de vrouwelijke varkens aan en verwekt bij de consument de afrodische eigenschappen.

LEEFNU

J A A R G A N G

3 - N°28

-

Info 1. Voor zover bekend is worden er in België thans truffels gekweekt door Rudi De Volder in Reningen (Restaurant Convent) en worden er truffels geïmporteerd door “truffel Import Delobelle” in Roeselare.

DOSSIER

PADDESTOELEN Chatin 1892: Tenslotte leert Chatin ons de opbeurende werking bij diverse depressieve omstandigheden, maar eet alleen truffels in betrouwbare restaurants

2. Wij wijzen tenslotte op het feit dat alle literatuurreferenties bij de auteur direct ter beschikking zijn en dat wij met deze gegevens of citaten een klassiek dokters-advies op generlei wijze wensen te vervangen.

Delmas (1989): Truffels hebben selectieve anti-schimmel en anti-bacterie eigenschappen, anti-tumorale werking door polysachariden die het immunsysteem versterken, antivirale werking als “inducteur d’interferon”. Beiden laatstgenoemde eigenschappen werden grondiger onderzocht bij andere paddestoelen. Recent onderzoek bevestigt het aloude vermoeden. De muskaatgeurige steroïden, afgescheiden door de truffel spelen een rol als feromonen ( geurige hormonale lokstoffen).

Callot 1999: De medicinale deugden van truffels: In het truffelboek van Pagnol (1983): “dokter Devergie schreef in 1849 truffels voor bij braakneigingen, cholera, diaree, maagstoornissen en ook bij longtuberculose. Thans worden truffels in de farmacie op confidentiële wijze verwerkt tot medicijnen met anti-cancerogene eigenschappen en tegen de ziekte van Alzheimer Callot 1999. (naar onze mening wellicht via preventieve werking )

BESLUIT: Truffels zijn werkelijk wondere paddestoelen van dewelke nog steeds niet alle medische geheimen ontsluierd werden, ondanks er zoveel over werd gezocht en geschreven. Hoewel wij de documentatie en vooral de historiek grotendeels in Frankrijk moesten gaan zoeken, hebben wij toch getracht alles eens netjes op een rijtje te zetten zodat Vlaamse truffelgastronomen van nu af aan met meer informatie de hoge klas truffelrestaurants kunnen betreden.

Wie gezond is heeft duizend dromen. Zij die ziek zijn hebben er maar één! De kennis, die het VIOW je aanbiedt, is de beste garantie op een langer en vitaler leven.

UNIEK IN DE BENELUX ! Meest dynamische Orthomoleculaire website: www.viow.be Abonneer je voor slechts € 0,49 per dag of € 150 voor een heel jaar, op het Orthospakket van het VIOW ✔ de meest uitgebreide informatiebron voor Orthomoleculaire voeding en geneeskunde op de website ✔ uitgebreide zoekfunctie op ziektebeeld ✔ online abonnement op LeefNu® en Orthofyto® ✔ toegang tot het VIOW databestand ✔ voedingsadviezen & tips ✔ Orthotrends ✔ Gedrukte versie van Orthofyto, Leefnu ✔ en nog veel meer!

20 B E Z O E K

O N Z E

W E B S I T E

Meer info over ORTHOSPAKKET? www.viow.be

:

W W W

.

V I O W

.

B E

LEEFNU

J A A R G A N G

3 - N°28

SPORTEN DEPRESSIVITEIT

BEWEGING ZORGT VOOR EEN SNELLE STEMMINGSVERBETERING BIJ DEPRESSIEVE MENSEN Dirk Bogaert – wetenschapsjournalist

N

iettegenstaande het feit dat vroegere studies lieten uitschijnen dat oefenprogramma's voor depressieve mensen pas na weken volhouden voor een verbetering van de symptomen zorgde, laat een nieuwe test (1) zien dat een eenvoudige wandeling voldoende kan zijn om de levenskwaliteit van depressieve mensen snel te verbeteren. "Veel depressieve mensen proberen via ongezonde zelfmedicatie zoals alcohol, cafeïne en nicotine iets te doen aan hun depressieve neigingen. Nu blijkt dat lage tot matige sportbeoefening - en wandelen in het bijzonder - een zeer degelijk en veel gezonder alternatief is om depressiviteit uit je gedachtewereld te stappen", zegt professor John Bartholomew, die als kinesioloog verbonden is aan de universiteit van Texas in de Verenigde Staten.

BEWEGEN HELPT OM DEPRESSIES TE OVERWINNEN

KINESIOLOOG

AAN HET WERK

De onderzoekers schrijven dat de meeste research zich tot nu toe vooral toespitste op 'beweging als een behandeling voor het onderliggende ziektebeeld die een depressie kan veroorzaken’. Het nieuwe onderzoek ging na of wandelen er ook kon voor zorgen dat depressieve mensen onmiddellijk een meer positieve ingesteldheid kregen. Gedurende de studie vergeleken de wetenschappers het effect van 30 minuten rustig wandelen op een loopband, met de gevolgen van een half uur rust. Veertig volwassen personen, die door de artsen als depressief werden bestempeld, namen deel aan deze test. Geen enkele van de deelnemers nam antidepressiva of waren regelmatige sportbeoefenaars. Uit de resultaten bleek dat beide groepen minder depressiviteit en moeheid lieten optekenen. Enkel de 'wandelgroep' rapporteerde echter dat ze zich fitter voelden. Deze vorm van tevredenheid en fitheid werd gemeten via verbeterde scores op het vlak van activiteit en indicatoren die wijzen op een toegenomen optimisme. Professor Bartholomew waarschuwt dat het hier slechts ging om één bewegingsessie en dat de vermindering van de depressiviteit misschien tijdelijk is. VIOW advies Regelmatig beweging- en lichttherapie helpen bij depressie. Een goede balans tussen actief zijn en slaap is hoogst noodzakelijk. Alles over slaapstoornissen vind je in nr 59 van de monografieën reeks. Goede Orthomoleculaire slaapmiddelen voor depressiviteit Monografie nr 59 “Slaapstoornissen behandelen met orthomoleculaire stoffen” kan besteld worden bij het secretariaat VIOW Tel. 09 369 06 42 Email: [email protected]

LEEFNU

J A A R G A N G

3 - N°28

B E Z O E K

O N Z E

(1) Bartholomew, J. Medicine & Science in Sports & Exercise, 2005; vol 37: pp 2032-203

Wat is een kinesioloog? Een kinesioloog is een specialist in de kinesiologie. Dat betekent letterlijk ‘De leer van de beweging’. Het is een therapeutische manier van werken, waarbij er gebruik wordt gemaakt van spiertesten om uit te zoeken waar, waarom en wanneer de balans in het lichaam verstoord is geraakt en tegelijkertijd hoe die balans kan worden hersteld.

21

W E B S I T E

:

W W W

.

V I O W

.

B E

VOOR U

GELEZEN

VOOR U GELEZEN

ORTHOTRENDS LEEFNU ORTHOTRENDS

D

eze rubriek wordt samengesteld door de orthomoleculaire voedingsdeskundige Walter OM Faché, wetenschapsjournalist Dirk Bogaert, Nancy Scheyltjes, Carine Van der Voort en Ivanka Kaus. Wij gaan op zoek naar de meest actuele en praktische informatie over gezonde voeding. Hierbij kan de lezer vragen stellen, die de voedingsraad van het VIOW kan onderzoeken en in deze rubriek beantwoorden.

Symptomen van hypoglycemie worden verergerd door koffie Beven, zweten en hartkloppingen zijn typische symptomen van hypoglycemie die verergerd worden door cafeïne, de belangrijkste stof in het dagelijkse kopje koffie. Hypoglycemie is een aandoening die gekenmerkt wordt door een te lage suikerspiegel in het bloed en brengt vele andere symptomen met zich mee. Naast bovengenoemde kunnen ook moeheid, algemene zwakte, stemmingswisselingen, depressies en hoofdpijn voorkomen. Veelal is hypoglycemie het gevolg van jarenlange verkeerde voedingsgewoonten zoals het eten van veel geraffineerde suikers. Geen wonder dat vele mensen in meer of mindere mate een hypoglycemie bij zichzelf herkennen. Ook leidt hypoglycemie in een vergevorderd stadium tot ouderdomsdiabetes. In dit onderzoek is bij de proefpersonen met een laboratoriumtest hypoglycemie vastgesteld. Bij hen die maar weinig symptomen hadden werden deze verergerd door cafeïne in vergelijking met hen die placebo toegediend hadden gekregen. (WF) Ann Intern Med 1993; 119:799-804

Zink-monomethionine

In verschillende dier- en humane studies werd aangetoond dat de productie van vrije radicalen verhoogde bij zinkdeficiëntie. Zinktekort correleerde met verhoogde malondialdehyde (MDA) en waterstofperoxide (H2O2), verhoogde weefselniveaus van ijzer en koper en reductie van vitamine A, vitamine E en Ð-caroteen. Zinktekort veroorzaakt ook groeiachterstand, dermatitis (acné), alopecia, slechte wondgenezing, skeletdeformatie, ver-

22 B E Z O E K

O N Z E

W E B S I T E

:

W W W

.

laagde immuniteit en verminderde seksuele ontwikkeling en fertiliteit. Marginale tekorten komen voor bij meer dan 50 % van de bevolking en worden aldus niet gediagnosticeerd. Een volwassen organisme bevat 1,5 tot 2,5 gram zink, waarvan 90 % geconcentreerd in beenderen en spieren. De reserve is niet gemakkelijk beschikbaar voor de biochemische functies, veel enzymen (meer dan 100) hebben zink nodig als co-factor. De individuele behoefte is verschillend naargelang dieet, klimaat, leeftijd, stress, infectie, fysische activiteit, e.a. Wij zijn afhankelijk van een dagelijkse zinkinname met de voeding. De ADI in België van 7 mg bij vrouwen en 9,5 mg bij mannen is totaal ontoereikend. Bij een rijk vezeldieet cheleert zink met het aanwezige fytine- en oxaalzuur (tot 97 %). Calcium dat gegeven wordt bij preventie van osteoporose remt de zinkabsorptie. Overmatig transpireren bij recreatie- en topsport verlaagt de plasmaspiegel van zink. Goede bronnen van organisch zink zijn oesters, noten, zaden, haring, rood vlees, orgaanvlees, e.a. maar worden in ’t algemeen matig gebruikt omdat ze veel vetten en cholesterol bevatten. Het is belangrijk bij extra supplementatie een vorm te nemen die opneemt en niet het zinksulfaat of zinkoxide die men in klassieke middens gebruikt. Zink-monomethionine ontsnapt aan de chelatie met fytine en oxaalzuur en bevat bovendien een essentieel aminozuur dat antioxidant eigenschappen heeft. Consumptie van zink uit voeding en extra suppletie zouden de 50 mg/ dag niet mogen overschrijden. Overmaat aan zink kan koper elimineren via de nieren. Bovendien kunnen zeer hoge einddosissen (> 150 mg/dag) het immuunsysteem onderdrukken. Aanbevolen orthomoleculaire dagelijkse hoeveelheid (ODH) voor volwassenen is 15

V I O W

.

B E

tot 30 mg elementair zink of 150 mg zink-monomethionine en voor kinderen 10 mg. (WF) Bron: Orthomoleculair standaardwerk van Walter OM Faché. Deel II, module 3, 9de druk 2006.

Groene thee verlaagt risico hart- en vaatziekten

Groene thee verkleint het risico op harten vaatziekten, zo blijkt uit een groot en langdurig Japans onderzoek, waarvan de resultaten vermeld staan in The Journal of the American Medical As-

sociation. Het is de eerste keer dat het effect van groene thee gedurende een periode van elf jaar is onderzocht en bij een grote groep, ruim 40.000 personen, tussen de 40 en de 79 jaar oud. De sterfte aan hart- en vaatziekten lag tussen 1995 en 2005 bij de deelnemers die vijf of meer koppen groene thee per dag dronken 16 procent lager dan bij degenen die minder dan één kop per dag dronken. Gedurende een periode van zeven jaar (1995-2001) was het verschil nog groter: 26 procent. Dat lag niet aan andere factoren binnen

LEEFNU

J A A R G A N G

3 - N°28

VOOR U

GELEZEN

ACTUEEL VIOW ACTUEEL VIOWVIOW de groep drinkers van groene thee, want hun leeftijd lag gemiddeld juist hoger, ze hadden wat vaker hoge bloeddruk en ze bewogen minder. Er kwamen onder hen minder dodelijke hart- en herseninfarcten en hersenbloedingen voor. Opvallend is dat bij de drinkers van groene thee wel een daling is te zien van de sterfte aan hart- en vaatziekten, maar niet aan kanker, terwijl dat in andere kleinere onderzoeken wel is aangetoond. Japanners eten doorgaans gezond en de sterfte aan hart- en vaatziekten ligt in dit land traditioneel al laag. Mogelijk dat het effect van groene thee daarom in westerse landen nog groter is. Het gunstige effect wordt toegeschreven aan de in de thee aanwezige plantenstoffen die behoren tot de zogeheten flavonoïden. VIOW advies 1. Green Tea , de biologische Sencha thee van Minami Nutrition.is momenteel de beste groene thee. Tel:03/4587954 Email:[email protected] 2. Groene thee’Grand Cru’ van Similia

Gezondheidsuitgaven van gezinnen stijgen fors De gezondheidsuitgaven van gezinnen zijn in acht jaar tijd met 66 procent gestegen. Dat is dubbel zo snel als het gezinsbudget. Zowat de helft van wat ten laste valt van patiënten, wordt betaald door ongeveer vijf procent van de bevolking. De voorbije decennia remde de overheid haar uitgaven voor de gezondheidszorg af. Het gevolg is dat de patiënt nu meer betaalt. Dat staat niet uitdrukkelijk in "De evolutie van de uitgaven voor gezondheidszorg", een studie van het christelijk ziekenfonds (CM), maar het blijkt er wel uit. In 1995 betaalden de gezinnen samen 3.688 miljoen euro aan eigen inbreng in de gezondheidszorg. In 2003 was dat bedrag gestegen tot 6.100 miljoen euro of 66 procent meer. Dat komt neer op

LEEFNU

J A A R G A N G

3 - N°28

een jaarlijkse groei van 6,5 procent en is ruim het dubbele van de groei van de gezinsinkomens.

Per hoofd betaalt de Belg ruim 600 euro per jaar, maar 100.000 patiënten leggen jaarlijks zelf meer dan 5.000 euro op tafel. De patiënt betaalt nu gemiddeld ongeveer 22 procent van de gezondheidskosten uit eigen zak; dat is het zowat het hoogste aandeel dat voorkomt in Europa. (DB)

Vier Belgen op tien lopen risico op hartaandoening Veertig procent van de Belgen combineert twee of meer risicofactoren voor een hartaandoening. Desondanks zijn ze zich niet bewust van de medische problemen die hen boven het hoofd hangen. Dat blijkt uit de resultaten van de eerste "Barometer over hart- en vaatziekten in België". Met 100 overlijdens per dag blijven hart- en vaatziekten de belangrijkste doodsoorzaak in ons land. De Belgische Cardiologische Liga organiseerde daarom voor het eerst een peiling naar het risico dat de gemiddelde Belg loopt op een hartaandoening. De liga interviewde daarvoor 975 mensen van vijftien jaar en ouder. Uit de resultaten blijkt dat de Belg zich onvoldoende bewust is van zijn eigen cardiovasculair risico. De meesten zijn wel op de hoogte van enkele afzonderlijke risicofactoren als roken, voeding, stress en cholesterol, maar ze weten niet dat de factoren elkaar versterken als ze worden gecumuleerd. Bovendien worden de onbehandelbare risicofactoren leeftijd en erfelijkheid veelal uit het oog verloren. Uit de enquête van de Cardio-

logische Liga blijkt dat meer dan veertig procent van de Belgen ten minste twee risicofactoren combineert. Eén op vijf vertoont drie factoren. Alarmerend is dat het merendeel van de Belgen met drie risicofactoren een nauwe verwant heeft die al een cardiovasculair accident heeft gehad. Om de Belgen te wijzen op het risico dat ze lopen, lanceert de Liga een preventiecampagne met de slogan "Doe de Cardiotest!". De campagne stelt een eenvoudige vragenlijst voor waarop zeven kritieke punten voor het cardiovasculaire risico worden overlopen. De Cardiotest wordt verspreid via tijdschriften en is beschikbaar op www. cardiologischeliga.be. De "Barometer over hart- en vaatziekten" zal vanaf nu elk jaar worden herhaald. (DB)

Advies VIOW

Neem het heft in eigen handen is nog steeds beter dan oeverloze testen. Iedereen weet dat hij /zij een potentiële kandidaat is voor cardiovasculaire stoornissen op den dag vandaag! Probeer daarom preventief elke dag je hart en bloedvaten orthomoleculair te behandelen met de juiste voeding en de bewezen voedingsaanvullingen. Energetica Natura heeft daarvoor een nieuw product ontworpen als preventie van cardiovasculaire ziekten: Artherozol.

23

B BE EZ ZOOE EKK OONNZ ZE E WWE EBBSSI ITTEE : : W WW WW W .. VV II O OW

.

B E

LEZERS

VRAGEN

LEZERSVRAGEN LEEFNU LEZERSVRAGEN Kan kunstlicht kanker veroorzaken

Waarom is er een relatie tussen kunstlicht en borstkanker?

Ik las over een aantal nieuwe experimenten waaruit bleek dat kunstlicht 's nachts het risico op borstkanker verhoogt. Wat is de mening van het VIOW over dit onderwerp?

Wetenschappers ontdekten reeds in 1987 dat zelfs een zeer kortstondige kunstlichtbron 's nachts de melatonineproductie in de hersenen blokkeert. Melatonine is o.a. een neurotransmitter en zeer sterke antioxidant die de cellen beschermt tegen kankervorming.

Rob De Caluwé - Gent

Het VIOW-antwoord

Het Amerikaanse Fred Hutchinson Cancer Research Center ontdekte in 2001 dat vrouwen die in nachtploegen presteerden (tussen 22u en 6u) een 60 % verhoogd risico hadden op het ontstaan van borstkanker. Andere studies vertonen gelijkaardige resultaten. Het valt op dat vrouwen in de geïndustrialiseerde landen - waar de 24 uur maatschappij bestaat dankzij het overvloedige kunstlicht - vijf keer meer de kans hebben om borstkanker te krijgen dan in de zogenaamde onderontwikkelde landen waar nachtelijke verlichting een onbetaalbare luxe is. Uit de onderzoeken blijkt dat zeker de helft van de borstkankers niets te maken hebben met de klassieke risicofactoren die verbonden worden aan het ontstaan van dit soort kanker.

De Amerikaanse oncoloog David E. Blask publiceerde in 2005 een studie

O N Z E

W E B S I T E

:

W W W

.

■ Concreet betekent dit dat iedereen die zijn melatonineconcentratie 's nachts voldoende hoog wil houden tijdens de dag aan beweging moet doen in volle zonlicht (minimum een halfuur).

■ Mensen die hun dagen in duistere kamers of kantoren doorbrengen en hun nachten in kunstlicht laten baden vragen bijna om ernstig ziek te worden en kanker te krijgen. ■ In deze moderne samenleving is het niet altijd mogelijk om de slaapcyclus gelijk te laten lopen met de zonnecyclus. Het staat wel vast dat hoe meer men die cyclus respecteert, hoe meer kans men heeft om kerngezond te blijven.

Uit dit nachtelijk sattelietbeeld van de aarde blijkt overduidelijk dat West-Europa en de Verenigde Staten het meeste licht uitstralen. Het zijn toevallig ook de gebieden waar de meeste degeneratieve ziekten voorkomen.

B E Z O E K

Wij kunnen zeer gemakkelijk onze meletonineproductie zelf verhogen. Wetenschappers weten al jaren dat mensen kanker krijgen omdat zo o.a. geen rekening meer houden met de natuurlijke afgifte van onze hormonen.

■ Ga 's avonds niet later slapen dan 22u en zorg ervoor dat de kamer zo donker mogelijk is.

waaruit bleek dat een borstkankertumor veel sneller ontstaat en groeit indien er in de bloedbaan slechts weinig melatonine aanwezig is. De groei van de tumor ontstaat door de snelle opname in de bloedbaan van linolzuur, een ontstekingsbevorderend omega-6 vetzuur dat veelvuldig voorkomt als smaakverbeteraar in bewerkt voedsel en zeker in chips.

24

Het VIOW-antwoord

Melatoninetekort heeft nog een tweede kankerverwekkende werking. Een tekort aan dit hormoon zorgt voor een verhoogde productie van oestrogenen door de eierstokken. Een te hoog oestrogeengehalte kan voor het ontstaan van kankercellen zorgen in een vrouwenborst. Een aantal oncologen heeft trouwens aanwijzingen dat melatoninetekort niet enkel borstkanker veroorzaakt, maar ook een aantal andere degeneratieve ziektebeelden.

V I O W

.

B E

■ Men maakt een optimale hoeveelheid melatonine aan door in open lucht lichamelijk actief te zijn gedurende de dag, rond tien uur 's avonds te gaan slapen in een donkere kamer en bij dageraad op te staan. ■ Nog een belangrijke tip is de volgende. Gebruik 's nachts een zwak, zacht, rood licht voor een toiletbezoek. Wit en blauw licht blokkeren de melatonineproductie. Daarom is het beter de nachtverlichting in de badkamer rood te laten kleuren. ■ Combineer een toiletbezoek nooit met een bezoekje aan de keuken, eet dan zeker geen gefrituurde producten en zeker geen chips, anders is je melatonineproductie voor de rest van de nacht helemaal verstoord en zorgen de slechte vetten voor een verhoogde kans op het ontstaan van kanker.

LEEFNU

J A A R G A N G

3 - N°28

Bio-Q10

NIEUWS VAN HET VIOW De VZW van het VIOW zoekt drie kandidaten voor vrijwilligerswerk om de werkende leden van de beheerraad bij te staan.

Bio-Quinon Q10 Super 30 mg & GOLD 100 mg

Er is nood aan volgende functies: 1) Een tweede bibliothecaris om alle gegevens van het VIOW te inventariseren 2) Public relations Managers om de cursussen te promoten en de administratieve follow-up te verzorgen. 3) Organisator voor culturele en sociale activiteiten, beurzen en congressen Contacteer zo snel mogelijk Walter Faché via e-mail of telefoon om uw kandidatuur en de voordelen te bespreken. tel.: 09/369 06 42 - [email protected]

Geeft meer energie en versterkt de levenskracht • Krijg uw energie terug met Bio-Q10 • Dé sleutel in de energieproductie van het lichaam • Voel het verschil!

MIS DE VOLGENDE VOORDRACHTEN NIET IN DE REEKS GEZONDHEIDSBISTRO’S 7 EN 8

Bio-Q10 – voor een optimaal effect Er zijn grote verschillen in biologische opneembaarheid tussen de verschillende Q10 preparaten. Coënzyme Q10 wordt beter opgenomen door ons lichaam wanneer deze in plantaardige olie opgelost is. Droge coënzyme Q10 – zoals bijvoorbeeld in sommige multi-preparaten onder vorm van tabletten, granulaat en dragees – wordt slecht door het lichaam opgenomen en heeft daarom weinig effect. Gehalte van CoQ10 in plasma (relatieve verandering)

1 Maandagavond 20 november 2006 om 19 uur: Orthomoleculaire wond- en ontstekingsbehandeling door Walter Faché 2 Maandagavond 27 november 2006 om 19 uur Meditatie ondersteunt de orthomoleculaire geneeskunde door Zen Boedhist Frank De Waele 3 Maandagavond 4 december 2006 om 19 uur: Reuma onder orthomoleculaire controle door Walter Faché

1e

VERVOLMAKING JAAR ORTHOMOLECULAIRE VOEDING. ZATERDAG 25 NOVEMBER 2006 VAN 9 TOT 18 UUR.

3,0 Zachte gelatinecapsule met olie (b.v. Bio-Q10) Korrels 1 Tablet 1

2,0

Korrels 2

Tablet 2

1,0 Dragee

1

2

3 Dagen

4

In de grafiek ziet u een overzicht van de opneembaarheid van Q10 van diverse preparaten. Droge preparaten worden bijna niet opgenomen, in tegenstelling tot de in olie opgeloste coënzyme Q10.

Bio-Q10 bevat het coënzyme Q10 zoals het in de natuur voorkomt, opgelost in olie en wordt aangeboden in zachte, donkere capsules die het coënzyme Q10 beschermen tegen licht. De homogene oplossing zorgt ervoor dat het coënzyme Q10 niet kristaliseert waardoor de gepatenteerde formule van Bio-Q10 de grootste biologische beschikbaarheid waarborgt.

Niet te missen cursusdag voor iedereen die de werkingsmechanismen van voedingsstoffen en suppletie wil begrijpen en deze in de praktijk toepassen. Walter Faché behandelt de orthomoleculaire principes van de orthomoleculaire voeding en voedingssuppletie.

Verkrijgbaar in apotheken.

Inschrijving: [email protected] of tel: 09 369 06 42

Verpakkingen: Bio-Q10 bestaat in doseringen van 30 mg en 100 mg in verpakkingen van 60 en 150 capsules.

VOOR IEDEREEN DIE ZICH WIL BEKWAMEN IN DE ORTHOMOLECULAIRE GENEESKUNDE

Deze inleiding is noodzakelijk voor iedereen die de 5-jarige opleiding (Bachelor en Master cursus) wil volgen. De beginselen van de organische chemie en de humane biochemie worden zeer praktisch en eenvoudig behandeld. Inschrijving: [email protected] of tel: 09 369 06 42

Be_Q10_Ad_LeefNu_Dutch_0906

Inleiding tot de orthomoleculaire geneeskunde op zaterdag 2 december en zondag 3 december 2006 van 9 tot 17 uur.

Innoverend voor de gezondheid Minervastraat 14, B-1930 Zaventem Tel. 02/720.51.20 – Fax 02/720.51.60 E-mail:[email protected]

Op 3 & 4 november 2006 openen we de deur van de gloednieuwe EM-winkel. De eerste in zijn soort in België. Kom de start van pluviem meevieren op vrijdag 3 november van 15.00 u tot 19.30 u of op zaterdag 4 november van 9.00 u tot 12.30 u. Tijdens deze openingsdagen ontdekt u tal van unieke promoties. Met vriendelijke groeten, Bart Baillière “EM Natuurlijk Actief”, is een nieuw concept om te gebruiken in huis & tuin. Geen chemische toevoegingen meer. Laat de Effectieve Micro-organismen maar het werk verrichten: ze verhogen de natuurlijke weerstand van bodem, plant, mens en dier en dragen bij tot een aangenamere en gezondere leefomgeving voor de gebruiker. Er is e en alter natief, gebruik “ E M Natuurlijk Ac tief ”. w w w. em-natuurlijk-ac tief. com

OPENINGSUREN WINKEL dinsdag & vrijdag van 16.00 u tot 19.00 u zaterdag van 09.00 u tot 12.30 u & op afspraak advertentie opening winkel in Le1 1

Menenstraat 28 • B-8940 Geluwe Tel. +32 [0]56 32 62 84 • Fax +32 [0]56 44 32 67 [email protected]

BON

UITNODIGING

Welkom in de wereld van de Effectieve Micro-organismen.

    x

250 ml EM-Actief GRATIS

Geldig van 3/11/06 t.e.m. 1/12/06 in de pluviem winkel. Zonder aankoopverplichtingen. Zolang de voorraad strekt. 23-10-2006 22:23:59

VALERIAAN, DE NATUURLIJKE RUSTGEVER

Stress, verkeerschaos, examens, werkdruk, een hectisch gezin…… we krijgen allemaal onze portie spanning te verwerken. Wanneer we er evenwel al te nerveus, prikkelbaar of slapeloos door worden, dan hebben we iets rustgevend nodig. Grijp niet onmiddellijk naar kalmeer- en slaapmiddelen, want afhankelijkheid, sufheid en concentratiestoornissen kunnen de tol zijn die je ervoor betaalt. Overweeg eerst een plantaardig kalmeermiddel als valeriaan.

Natuurlijke rustgever

Valeriaan dankt zijn naam aan het Latijnse “valere”, dat staat voor “gezond zijn”. Al in de oudheid werd deze plant met succes aangewend ter ontspanning. Ook in wereldoorlog II verdiende valeriaan haar sporen bij het opvangen van angst en shock na bombardementen. Het werkzame deel van dit kruid met zijn witroze bloemenschermen is de vlezige wortelstok met zijn talrijke zijwortels, waar katten omwille van de geur dol op zijn. De rustgevende werking berust op het geheel van bestanddelen als valereenzuur, isovalereenzuur, de valepotriaten en aminozuren als glutamine en GABA.

Ontspanning

Valeriaan is vooral aangewezen wanneer een snelle en krachtige ontspanning gewenst is bij opstoten van spanning. Bv. net voor een optreden, een examen of een solliciatiegesprek : om niet verlamd te worden door plankenkoorts of faalangst, maar onbevangen te kunnen presteren. Bij slapeloosheid door geestelijke druk, zoals na een hectische dag op het werk of na intensieve studie, kan valeriaan het inslapen bevorderen. Ook is het een welkome hulp bij ontwenning aan nicotine, alcohol of kalmeermiddelen. Tenslotte helpt het bij overdreven angst en emotionaliteit, paniek, overbezorgdheid, gejaagdheid en (vaak samen met meidoorn) bij hartkloppingen.

Veilig

Valeriaan is niet sufmakend, beïnvloedt het rijgedrag niet en tast het concentratievermogen niet aan ! Kies bij voorkeur voor een gestabiliseerd droogextract met een hoog gehalte aan werkzame stoffen, zoals Nervovit van Bional.

SIMFIDUS

Voor een optimale intestinale flora • brengt evenwicht tussen gunstige en ongunstige intestinale bacteriën in de darmen • verhoogt de weerstand • heeft een unieke samenstelling van 5 geregistreerde probiotica stammen • werkt regulerend bij gebruik van antibiotica 1 à 3 vegecapsule(s) per dag.

Deuzeldlaan 34-36, B-2900 Schoten Tel. +32(0)3-641.81.00, Fax +32(0)3-641.81.10 [email protected] Simfidus_148x297_Q.indd 1

Simfidus-capsules zijn vrij te verkrijgen bij uw apotheker!

Your health is our mission! 12-04-2006 10:05:00

Sovereign Silver

TM

De zuiverste keuzeTM Hoe Sovereign Silver je immuunsysteem ondersteunt ? Het zijn de zilverionen die het hem doen. Druppel voor druppel. Sovereign Silver heeft meer zilverionen dan elk ander supplement. En studies tonen aan dat zilverionen de aanwezigheid van witte bloedlichaampjes in je lichaam gevoelig doen toenemen. Recente tests bewijzen zelfs dat Sovereign Silver een efficiëntere werking heeft dan bijvoorbeeld Vitamine C of Echinacea. Naast superefficiënt, is Sovereign Silver ook veilig. Veilig voor volwassenen én voor kinderen. Sovereign Silver is verkrijgbaar in verschillende vormen en verpakkingen. (Neusspray, Keelspray, Druppelteller)

S o v e r e i g n S i l v e r, h e t w e r k t ! ! Bestel vandaag nog uw Sovereign Silver op het nummer 03 789 09 59. U ontvangt 5% korting indien u dit tijdschrift vermeldt.

[Our CHALLENGE is HEALTH]

The Netherlands Afrikaweg 14 • 4561 PA Hulst Tel. +31(0)114 32 14 61 Fax +31(0)114 31 93 97 Belgium Postkantoor St-Niklaas 1 Postbus 148 • 9100 St-Niklaas Tel. 03 789 09 59 Gratis Fax 0800 800 11 [email protected] www.energeticanatura.com

Donkere wolken in uw hoofd? Stemmingsschommelingen? Een druk kind? Lusteloos? Moe?

MorEPA omega-3 voor het behoud van het emotionele en fysieke welzijn TM

verbetert de concentratie vermindert stress verhoogt de immuniteit beschermt de huid tegen veroudering Zijn hoge zuiverheid maakt MorEPA™ uniek in Europa. Het bevat minstens 75% omega-3 per capsule voor uw comfort. Dat is de aanbevolen dagelijkse dosis. In plaats van tien visoliecapsules per dag, neemt u voortaan slechts één enkele MorEPA-capsule. Meer weten? Surf naar www.MorEPA.com Bel Minami Nutrition op 03 458 79 54

MorEPA™- Mini-Junior voor kinderen vanaf 5 jaar

MorEPA™ voor iedereen, van 10 tot 110 jaar

Natuurlijke aardbeiensmaak

Natuurlijke citroensmaak

(245 mg EPA/capsule,

(580 mg EPA/capsule,

EPA/DHA ratio 7/1)

EPA/DHA ratio 7/1)

€ 19,95/60 capsules

€ 29,95/60 capsules

Partner van de Belgische Cardiologische Liga Donateur Europese Organisatie voor Kankerpreventie (www.ECPO.org) Aanbevolen supplement via boek: “Van Freud tot Omega-3 - Een revolutionaire aanpak van depressie, ADHD, chronische vermoeidheid en chronische pijnen” door Prof.dr. Michael Maes

of OCE BIO op 03 366 21 21. MorEPA™ is verkrijgbaar via de apotheek en betere reformwinkel, of in de MorOmegaShop (Koudeberg 62, Brussel, 02 503 58 17).

MINAMI NUTRITION O M E G A - 3

T H E R A P Y