MOOI BEDACHT NUTTIG TOEGEPAST
DE GELIJKVORMIGHEIDS- EN PRODUCTIECONTROLE ALS STURENDE ELEMENTEN VOOR HET OPTIMALISEREN VAN BETONSAMENSTELLINGEN
Minne Peter KaHo Sint-Lieven – 28 november 2007
P. Minne - optimaliseren van betonsamenstellingen bij stortklaar beton
1
KADER
-Dit onderzoeksproject wordt gesteund door het IWT in het kader van het TETRA – Fonds. - Het onderzoek wordt uitgevoerd door: Katholieke Hogeschool Sint–Lieven Departement Industrieel Ingenieur Opleiding Bouwkunde
Universiteit Gent Faculteit Ingenieurswetenschappen Vakgroep Bouwkundige Constructies Laboratorium Magnel voor Betononderzoek
DOELGROEP
- Producenten van stortklaar beton
P. Minne - optimaliseren van betonsamenstellingen bij stortklaar beton
2
SAMENSTELLING GEBRUIKERSCOMMISSIE
- FSBP (Federatie van Stortklaar Beton) - FEBELCEM (Federatie van de cementnijverheid) - SECO (Controle- en certificatie instelling) - GRALEX (Producent van granulaten) - FIPAH ( Federatie van de hulpstoffen) - Technologische Adviesdienst (Laboratorium Magnel) - Betoncentrales: - Blomme - De Rycke Gebroeders - F. Ottevaere & Co - Interbeton - Van Pelt
P. Minne - optimaliseren van betonsamenstellingen bij stortklaar beton
3
INHOUD PRESENTATIE
- Situering en probleemstelling - Productie van stortklaar beton Algemene werkwijze Bespreking van een aantal deelaspecten model voor waterbehoefte modellen voor druksterkte - Besluiten
P. Minne - optimaliseren van betonsamenstellingen bij stortklaar beton
4
SITUERING PROBLEEMSTELLING
De recente normen NBN EN 206 -1 en NBN B 15 -001 (specificatie – eigenschappen – vervaardiging – conformiteit) leggen heel wat nieuwe eisen op aan de producenten van stortklaar beton: - Er is een toenemend belang van de initial type testing - Er is een uitbreiding van de conformiteitscontrole - Er is een grondiger aanpak van de duurzaamheid - Er is een mogelijkheid voor het toepassen van het familieconcept Bovendien willen de betoncentrales een oplossing bieden aan: - Toenemende variatie van de grondstoffen en grondstofeigenschappen - Het gebruik van een nieuwe grondstof in een bestaand mengsel (voorbeeld: hulpstof, toevoegsel,…) - Algemeen: een betere beheersing van het productieproces
P. Minne - optimaliseren van betonsamenstellingen bij stortklaar beton
5
SITUERING PROBLEEMSTELLING
Het innovatiedoel van dit project situeert zich op drie vlakken:
- Implementatie van betontechnologische modellen - Aanwenden van de gelijkvormigheids- en productiecontrole voor het optimaliseren van betonsamenstellingen - Theoretische en praktische uitwerking van het familieconcept
De modellen, de statistische verwerking van de resultaten en het toepassen van het familieconcept worden ondersteund met software.
P. Minne - optimaliseren van betonsamenstellingen bij stortklaar beton
6
PRODUCTIE VAN STORTKLAAR BETON ALGEMENE WERKWIJZE
Bij het tot stand komen van een betonsamenstelling kan men een aantal fasen onderscheiden:
- Mix design – Initial type testing - Aanvangsproductie en vervolgproductie (Mix proportioning) - Gelijkvormigheids- en productiecontrole (De resultaten van deze controles gaan wij gebruiken om het proces te optimaliseren)
P. Minne - optimaliseren van betonsamenstellingen bij stortklaar beton
7
PRODUCTIE VAN STORTKLAAR BETON ALGEMENE WERKWIJZE MIX DESIGN – INITIAL TYPE TESTING
Doel: een mengselontwerp maken dat voldoet aan de gestelde eisen. grondstoffen
eisen
productie
ervaring betontechnologie modellen statistiek
mix design
initial type testing
P. Minne - optimaliseren van betonsamenstellingen bij stortklaar beton
8
PRODUCTIE VAN STORTKLAAR BETON ALGEMENE WERKWIJZE AANVANGS- EN VERVOLGPRODUCTIE
Doel: De variatie van de grondstoffen en het productieproces in rekening brengen (Mix proportioning) variatie van de grondstoffen
variatie van de productie
ervaring betontechnologie modellen statistiek
mix proportioning
P. Minne - optimaliseren van betonsamenstellingen bij stortklaar beton
9
PRODUCTIE VAN STORTKLAAR BETON ALGEMENE WERKWIJZE GELIJKVORMIGHEIDS- EN PRODUCTIECONROLE
Doel: actualisatie van de technologische modellen door gebruikt te maken van de data verkregen door het uitvoeren van de gelijkvormigheids- en productiecontrole.
data gelijkvormigheids- en productiecontrole
actualisatie modellen
mix design
grondstofparameters
mix proportioning
P. Minne - optimaliseren van betonsamenstellingen bij stortklaar beton
10
PRODUCTIE VAN STORTKLAAR BETON DEELASPECTEN MODELLEN - CONTROLES
Gebruikte betontechnologische modellen:
- modellen voor waterbehoefte - verwerkbaarheid - druksterktemodellen - modellen voor skeletopbouw - modellen voor het gebruik van hulpstoffen - controles voor duurzaamheid
P. Minne - optimaliseren van betonsamenstellingen bij stortklaar beton
11
PRODUCTIE VAN STORTKLAAR BETON DEELASPECTEN MODELLEN - WATERBEHOEFTE Voor de bepaling van de holle ruimtes in een skelet maakt men gebruik van de holleruimtediagramma’s van Powers. Parameters: SVM, KVM, korrelkromme, waterbehoefte bij standaardconsistentie Berekende grootheden: U, gemiddelde korrelafmeting U
U=
Vholtes Vvaste stof
1.5 1.4 1.3 1.2 1.1 1.0 0.9 0.8 0.7 0.6 0.5 0.4 0.3 0.2 0.1 0.0 0.0
0.1
0.2
0.3
0.4
0.5
0.6
0.7
0.8
0.9
1.0
Vfijn / (Vfijn+Vgrof) P. Minne - optimaliseren van betonsamenstellingen bij stortklaar beton
12
0.1
0.2
0.3
0.4
0.5
0.6
0.7
0.8
0.9
1.0
1.5 1.4 1.3 1.2 1.1 1.0 0.9 0.8 0.7 0.6 0.5 0.4 0.3 0.2 0.1 0.0 0.0
0.1
0.2
0.3
mengverhouding
0.3
0.4
0.5
0.6
0.6
0.7
0.8
0.9
1.0
0.0
0.1
0.2
0.3
0.7
0.8
0.9
1.0
0.1
0.2
0.3
0.4
0.5
0.6
0.7
0.8
0.9
0.0
1.0
voids ratio 0.3
0.4
0.5
0.6
0.7
0.8
0.8
0.9
1.0
0.1
0.2
0.3
0.4
0.5
0.6
0.7
0.8
0.9
1.0
be ton(combinatie mortel / granulate n)
1.5 1.4 1.3 1.2 1.1 1.0 0.9 0.8 0.7 0.6 0.5 0.4 0.3 0.2 0.1 0.0 0.2
0.7
mengverhouding
morte l (combinatie cement / zand)
0.1
0.6
1.5 1.4 1.3 1.2 1.1 1.0 0.9 0.8 0.7 0.6 0.5 0.4 0.3 0.2 0.1 0.0
mengverhouding
0.0
0.5
combinatie granulaat1&granulaat2 / granulaat3
voids ratio 0.0
0.4
mengverhouding
1.5 1.4 1.3 1.2 1.1 1.0 0.9 0.8 0.7 0.6 0.5 0.4 0.3 0.2 0.1 0.0
mengverhouding
voids ratio
voids ratio
voids ratio
0.2
0.5
combinatie zand1&zand2 / zand3
1.5 1.4 1.3 1.2 1.1 1.0 0.9 0.8 0.7 0.6 0.5 0.4 0.3 0.2 0.1 0.0 0.1
0.4
mengverhouding
combinatie cement1&cement2 / cement3
0.0
1.5 1.4 1.3 1.2 1.1 1.0 0.9 0.8 0.7 0.6 0.5 0.4 0.3 0.2 0.1 0.0
voids ratio
1.5 1.4 1.3 1.2 1.1 1.0 0.9 0.8 0.7 0.6 0.5 0.4 0.3 0.2 0.1 0.0 0.0
combinatie granulaat1 / granulaat2
combinatie zand1 / zand2
voids ratio
voids ratio
combinatie ce me nt1 / ce me nt 2
0.9
1.0
mengverhouding
P. Minne - optimaliseren van betonsamenstellingen bij stortklaar beton
1.5 1.4 1.3 1.2 1.1 1.0 0.9 0.8 0.7 0.6 0.5 0.4 0.3 0.2 0.1 0.0 0.0
0.1
0.2
0.3
0.4
0.5
0.6
mengverhouding
0.7
0.8
0.9
1.0
VOIDS RATIO SKELET
13
PRODUCTIE VAN STORTKLAAR BETON DEELASPECTEN MODELLEN - WATERBEHOEFTE Parameterstudie: Invloed van de cementeigenschappen op de waterbehoefte van het betonmengsel.
300
U=0.867
250
Simulaties tonen aan dat een lagere gemiddelde korrelafmeting van het cement de waterbehoefte van het betonmengsel doet afnemen.
d=0.0142
200
d=0.0092
150
d=0.0192
100 0
100 200 300 400 500 600 700 800 cement gehalt e (kg/m3 )
300
d=0,0142
250 U=0.867
200
U=1.067
150
U=0.667
Een lagere holle ruimte ratio van het cement doet opnieuw de waterbehoefte van het betonmengsel afnemen. Dit effect wordt meer uitgesproken bij grotere cementgehaltes.
Men kan stellen dat voor betonsamenstellingen met een hoog cementgehalte, de gemiddelde korrelafmeting minder belangrijk is dan de holle ruimte ratio.
100 0
100
200
300
400
500
600
700
800
cement gehalt e (kg/m3 )
P. Minne - optimaliseren van betonsamenstellingen bij stortklaar beton
14
PRODUCTIE VAN STORTKLAAR BETON DEELASPECTEN MODELLEN - WATERBEHOEFTE Parameterstudie: Gecombineerd effect van de gemiddelde korrelafmeting en de holle ruimte ratio van het cement op de waterbehoefte van het beton. 250
vrij water (l/m3)
230
cementgrafiek
210 CEM I 52.5N
190
CEM IIIA 32.5LA 170
CEM IIIA 42.5LA
150 0
100 200 300 400 500 600 700 800
Bij de productie van cement kan een reductie van de gemiddelde korrelafmeting (door het fijner malen van het cement) samen gaan met een steilere korrelkromme (meer monogranulair). Dit heeft tot gevolg dat de holle ruimte ratio wordt vergroot. Het gebruik van een identiek fijner cement in een rijk beton leidt dan meestal ook tot een grotere waterbehoefte.
cementgehalte (kg/m3)
P. Minne - optimaliseren van betonsamenstellingen bij stortklaar beton
15
PRODUCTIE VAN STORTKLAAR BETON DEELASPECTEN MODELLEN - WATERBEHOEFTE Parameterstudie: Invloed van de eigenschappen van de grove granulaten op de waterbehoefte van het beton.
vrij water (l/m3)
300 250
Uca=0.678 d=7mm
200
d=12mm 150
d=14.5 d=17mm
100 0
100
200
300
400 500
600
700
800
Grove granulaten hebben een maximale korrelgrootte van ongeveer 10-20-30-40mm. Dit geeft voor de gemiddelde korrelgrootte 712-14,5-17mm. Algemeen kan men stellen dat de waterbehoefte daalt bij stijgende gemiddelde korrelgrootte en dalende holle ruimte ratio. Dit is geldig bij alle cementgehaltes
cementgehalte (kg/m3)
Het effect is meer uitgesproken bij lage cementhoeveelheden.
vrij water (l/m3)
300 250
d=12mm
200
Uca=0.678 Uca=0.778
150
Uca=0.878 Uca=0.978
100 0
100
200
300
400
500
600
700
800
cementgehalte (kg/m3)
P. Minne - optimaliseren van betonsamenstellingen bij stortklaar beton
Het gebruik van grotere maximale korrelafmeting van de grove granulaten laat toe meer fracties te gebruiken. Dit zal de waterbehoefte van het beton doen dalen en dit om 2 redenen: De holle ruimte ratio van de grove materialen is lager en er is een lagere interferentie tussen de korrels. Slechte korrelvorm van de grove granulaten moet vermeden worden.
16
PRODUCTIE VAN STORTKLAAR BETON DEELASPECTEN MODELLEN - WATERBEHOEFTE Parameterstudie: Invloed van de eigenschappen van de fijne granulaten op de waterbehoefte van het beton.
vrij water (l/m3)
300
250
Ufa=0.591
200
d=0.7715 d=0.6715
150
Bij een dalende holle ruimte ratio daalt ook de waterbehoefte. Dit effect verkleint bij een stijgende cementhoeveelheid.
d=0.5715 d=0.8715
100 0
100
200
300
400
500
600
700
800
cementgehalte (kg/m3) 300
vrij water (l/m3)
De waterbehoefte daalt bij een dalende gemiddelde korrelafmeting van de fijne granulaten en dit bij alle cementhoeveelheden.
250
dfa=0.7715 Ufa=0.591
200
Ufa=0.491 150
Ufa=0.691 Ufa=0.791
100 0
100
200
300
400
500
600
700
800
cementgehalte (kg/m3)
P. Minne - optimaliseren van betonsamenstellingen bij stortklaar beton
Wills(1967) vond dat een wijziging van de vorm van de granulaten (komt tot uiting in een wijziging van de holle ruimte ratio) een wijziging van de waterbehoefte veroorzaakt dat 2-3 maal zo groot is als een analoge wijziging van korrelvorm bij de grove granulaten. De grafieken tonen aan dat dit enkel bij lage cementgehaltes zo is. In praktijk is het meestal zo dat hoe fijner het zand is, hoe groter de holle ruimte ratio is. Fijne granulaten zijn meestal meer monogranulair wat een hogere holle ruimte ratio verklaart. Wanneer men verschillende zanden onderling wilt vergelijken moet men de gecombineerde effecten bekijken. 17
PRODUCTIE VAN STORTKLAAR BETON DEELASPECTEN MODELLEN - WATERBEHOEFTE Parameterstudie: Invloed van de eigenschappen van de fijne granulaten op de
vrij water (l/m3)
waterbehoefte van het beton. 200 190 180 170 160 150 140 130 120 110 100
Ufa=0.591 slump=35mm
dfa=0.7715 dfa=0.6000
30
35
40
45
50
55
De waterbehoefte van beton wordt bepaald voor 2 verschillende zanden.
60
vrij water (l/m3)
fijn/totaal granulaat(%) 200 190 180 170 160 150 140 130 120 110 100
Ufa=0.591 slump=100mm
dfa=0.7715 dfa=0.6000
30
35
40
45
50
55
60
fijn/totaal granulaat(%)
P. Minne - optimaliseren van betonsamenstellingen bij stortklaar beton
18
PRODUCTIE VAN STORTKLAAR BETON DEELASPECTEN MODELLEN - DRUKSTERKTE Parameterstudie: Overzicht van de druksterktemodellen Feret
f ccub
⎛ ⎞ ⎜ ⎟ 1 ⎜ ⎟ =K ⎜ ρc w ⎟ ⎜1+ ⎟ ρw c ⎠ ⎝
f ccub
⎛ c ⎞2 = K⎜ ⎟ ⎝ w⎠
2
3
Dutron
Bolomey
⎛c ⎞ f ccub = K ⎜ − K ' ⎟ ⎝w ⎠
Walz/Lambotte
⎛c ⎞ f ccub = f ccubc .k ⎜ − k ' ⎟ ⎝w ⎠
Dewar
f cu =
Buist
f cm ( j ) = a.N j +
Hanke
Abrams
3,3 f cem .R 10 F .w / c
f 28 f cem 28
⎡ w c + w⎤ = a + b.⎢ + ccl . ⎥ 100 ⎦⎥ ⎣⎢ c + c f . f + c m .m K
f ccub = 7
P. Minne - optimaliseren van betonsamenstellingen bij stortklaar beton
b −c w/c
1 .5
w c
19
PRODUCTIE VAN STORTKLAAR BETON DEELASPECTEN MODELLEN - DRUKSTERKTE Parametrisatie: voorbeelden – Feret
⎛ ⎜ 1 fc = K ⎜ ⎜ 1 + 3.15W ⎜ C ⎝
– Abrams
fc =
2
⎞ ⎟ ⎟ ⎟ ⎟ ⎠ 1 ver.
K 1.5
7
W C
Y = A⋅ X
1 par.
Y = A⋅ X
1 par.
1 ver.
– Bolomey
1 ver.
C ⎛C ⎞ f c = K ⎜ − K ' ⎟ = K − KK ' W ⎝W ⎠
P. Minne - optimaliseren van betonsamenstellingen bij stortklaar beton
Y = A ⋅ X + B 2 par.
20
PRODUCTIE VAN STORTKLAAR BETON DEELASPECTEN MODELLEN - DRUKSTERKTE Modelkeuze: correlatie tussen gemeten en berekende druksterktes als maat voor de modelefficiëntie
P. Minne - optimaliseren van betonsamenstellingen bij stortklaar beton
21
PRODUCTIE VAN STORTKLAAR BETON DEELASPECTEN MODELLEN - DRUKSTERKTE Modeloptimalisatie:
- Modelkeuze en parameterschattingen zijn niet definitief wijziging van grondstofkarakteristieken seizoensschommelingen gewijzigde eisen - Wanneer moet een model aangepast worden? modeltype en/of parameters? - Gebruik van betrouwbaarheidsintervallen is interessant (theorie lineaire regressie)(vb. intervallen die 90% van de waarnemingen omvatten.
P. Minne - optimaliseren van betonsamenstellingen bij stortklaar beton
22
PRODUCTIE VAN STORTKLAAR BETON DEELASPECTEN MODELLEN - DRUKSTERKTE Modeloptimalisatie: Gebruik van betrouwbaarheidsintervallen.
P. Minne - optimaliseren van betonsamenstellingen bij stortklaar beton
23
BESLUITEN
- Het aanwenden van betontechnologische modellen moet het mogelijk maken om: -Nieuwe mengsels te ontwerpen. -Mengsels tijdens het productieproces aan te passen in functie van de gewijzigde eigenschappen van de grondstoffen. -Verschillende leden van een familie transformeren naar het basislid. - De betontechnologische modellen worden geactualiseerd door data verkregen tijdens de gelijkvormigheids- en productiecontrole.
P. Minne - optimaliseren van betonsamenstellingen bij stortklaar beton
24