DE EUROPESE GRONDWET: EEN TEKST DIE DE TOEKOMST VAN DE UNIE VEILIG STELT

DE EUROPESE GRONDWET: EEN TEKST DIE DE TOEKOMST VAN DE UNIE VEILIG STELT Fractie van de Europese Volkspartij (Christendemocraten) en Europese Democraten in het Europees Parlement

DE EUROPESE GRONDWET: EEN TEKST DIE DE TOEKOMST VAN DE UNIE VEILIG STELT

GESPREK MET EUROPEES VOLKSVERTEGENWOORDIGER ÍÑIGO MÉNDEZ DE VIGO Íñigo Méndez de Vigo (Spaanse nationaliteit), woordvoerder van de EVP-ED-Fractie voor grondwettelijke zaken, was corapporteur voor de Europese Grondwet in het Europees Parlement. Zijn verslag werd met 500 stemmen goedgekeurd, de grootste meerderheid die ooit in het Parlement is gehaald tijdens een stemming over een verdrag (78% van de parlementsleden). > Waarom heeft de Unie vandaag een Grondwet nodig? De Unie heeft behoefte aan een Grondwet omdat de regels waarmee zij momenteel wordt bestuurd, dateren van 60 jaar geleden en voor slechts zes lidstaten zijn opgesteld, terwijl we vandaag met 25 zijn en binnenkort met 28. We hebben een Grondwet nodig omdat de Unie geëvolueerd is. Vandaag beschikken we over een eenheidsmunt, wat drie jaar geleden nog niet het geval was. De Grondwet is een politieke handeling die een nieuwe basis voor Europa vormt en de verzoening tussen de volkeren van ons continent bezegelt. > Welke zijn de belangrijkste institutionele veranderingen die de Grondwet voor de Unie zal meebrengen nadat ze door alle lidstaten is goedgekeurd? Die veranderingen kan ik als volgt indelen:

Een grotere doeltreffendheid en een sterkere rol in de wereld, namelijk: - een toename van het aantal gebieden waarover de regeringen in de Raad met gekwalificeerde meerderheid in plaats van met unanimiteit beslissingen zullen nemen; dit punt is van essentieel belang als de Unie met vijfentwintig lidstaten wil kunnen functioneren zonder door het vetorecht te worden geblokkeerd; - het mandaat van de voorzitter van de Europese Raad zal tweeënhalf jaar duren in plaats van zes maanden; - vanaf 2014 zal het aantal Commissieleden worden beperkt en zullen de plaatsen in de Commissie volgens een toerbeurtsysteem op basis van gelijkheid tussen de lidstaten worden ingevuld; - de zichtbaarheid van de Unie en haar vermogen als wereldspeler zullen in aanzienlijke mate toenemen: > de functies van hoge vertegenwoordigers voor het buitenlands beleid van de Europese Unie en Commissaris voor buitenlandse betrekkingen overlappen elkaar en leiden tot verwarring; die twee functies zullen worden samengevoegd en toevertrouwd aan een minister van Buitenlandse Zaken, die ook vice-voorzitter van de Commissie en voorzitter van de Raad Buitenlandse Zaken zal zijn; hij zal in naam van de Unie kunnen spreken over de thema’s waarover een gemeenschappelijk standpunt is ingenomen;

DE EUROPESE GRONDWET: EEN TEKST DIE DE TOEKOMST VAN DE UNIE

> de minister van Buitenlandse Zaken zal verantwoordelijk zijn voor de dienst buitenlandse betrekkingen; > de huidige rechtspersoonlijkheid van de Europese Gemeenschap zal aan de Unie worden toegekend, waardoor deze laatste doeltreffender zal kunnen optreden in het kader van de internationale betrekkingen en aan internationale overeenkomsten zal kunnen deelnemen; > het vermogen van de Unie om gemeenschappelijke structuren op het gebied van veiligheids- en defensiebeleid op te zetten, zal worden versterkt, waarbij natuurlijk op handhaving van de nodige soepelheid zal worden gelet om rekening te houden met de verschillen in aanpak tussen de lidstaten op die gebieden. - Het aantal rechtsinstrumenten van de Unie en het aantal procedures die nodig zijn om ze vast te stellen, zullen worden verminderd; het onderscheid tussen wetgevings- en uitvoeringsinstrumenten zal duidelijker worden.

Meer democratische verantwoordelijkheid: - de wetgeving van de Europese Unie zal eerst door de nationale Parlementen worden onderzocht voordat ze wordt aangenomen en zal op enkele uitzonderingen na moeten worden goedgekeurd door zowel de nationale regeringen (verenigd in de Raad) als het Europees Parlement, dat via rechtstreekse verkiezingen wordt gekozen – m.a.w. een niveau van parlementaire controle dat in geen enkele andere supranationale of internationale structuur bestaat; - de nationale Parlementen zullen de voorstellen van de Europese Unie voldoende vroeg in handen krijgen zodat zij de voorstellen met hun ministers kunnen bespreken voordat de Raad een standpunt inneemt; zij zullen bovendien de mogelijkheid hebben om bezwaar aan te tekenen tegen een wetsontwerp indien zij van mening zijn dat het niet tot de bevoegdheden van de Europese Unie behoort; - in de regel beslist het Europees Parlement op voet van gelijkheid met de Raad over wetgeving van de Unie; - de voorzitter van de Commissie zal door het Europees Parlement worden gekozen, waardoor met de resultaten van de Europese verkiezingen rekening kan worden gehouden; - de minister van Buitenlandse Zaken, die door de Europese Raad met instemming van de voorzitter van de Commissie wordt benoemd, moet zowel aan het Europees Parlement als aan de Europese Raad verantwoording afleggen; - volgens de nieuwe begrotingsprocedure moeten alle uitgaven van de Europese Unie zonder uitzondering door zowel de Raad als het Europees Parlement worden goedgekeurd, wat betekent dat alle uitgaven aan een integrale democratische controle worden onderworpen; - de uitoefening door de Commissie van de haar toegekende wetgevende bevoegdheden zal aan een nieuw systeem worden gekoppeld voor toezicht door het Europees Parlement en de Raad, waardoor die twee instellingen een beslissing van de Commissie kunnen annuleren indien ze het er niet mee eens zijn; - de Raad vergadert in openbare zitting voor het onderzoeken en goedkeuren van de wetgeving van de Unie.

Een versterking van de rechten van de burgers: - het Handvest van de grondrechten van de EU is in deel twee van de Grondwet opgenomen, wat betekent dat alle Europese rechtsbepalingen en alle door de EU-instellingen genomen maatregelen aan de normen van dat Handvest moeten beantwoorden; - de Unie sluit zich aan bij het Europees Verdrag voor de rechten van de mens, zodat zij aan dezelfde externe controle als haar lidstaten zal worden onderworpen;

DE EUROPESE GRONDWET: EEN TEKST DIE DE TOEKOMST VAN DE UNIE VEILIG STELT

- burgers, sociale partners en vertegenwoordigers van organisaties en het maatschappelijk middenveld zullen dankzij nieuwe bepalingen makkelijker aan de debatten van de Unie kunnen deelnemen; - er wordt een initiatiefrecht ingesteld voor de Europese burgers, waardoor zij voorstellen kunnen indienen op gebieden waarop volgens hen een rechtshandeling van de Unie nodig is ter uitvoering van de Grondwet; - de toegang van de burgers tot justitie wordt met betrekking tot het recht van de Europese Unie vergemakkelijkt. > Zullen de voorgestelde institutionele wijzigingen, indien ze worden goedgekeurd, volstaan om het hoofd te bieden aan de uitbreiding van mei vorig jaar en aan de toekomstige toetreding van Bulgarije, Roemenië en Kroatië, of zullen de Europese instellingen opnieuw wijzigingen moeten ondergaan? De drijvende kracht van de Grondwet is continuïteit. Ik denk niet dat we opnieuw te maken zullen krijgen met herhaalde verdragsherzieningen zoals in de jaren negentig (toen we drie herzieningen hadden, namelijk Maastricht, Amsterdam en Nice). Door de Grondwet aan te nemen, voorzien we ons van twee belangrijke instrumenten: enerzijds de «flexibiliteitsclausule» van artikel 18 en anderzijds de «nauwere samenwerking» van artikel 44; door die twee instrumenten zal de Unie het lange tijd met deze Grondwet kunnen stellen. Dankzij de Grondwet zullen we ook het hoofd kunnen bieden aan de uitbreiding van de Unie met tien nieuwe lidstaten en aan de toekomstige toetreding van nog eens drie nieuwe landen (Bulgarije, Roemenië en Kroatië). > Nu we afstevenen op een Europese Unie met 28 lidstaten, denkt u dat het debat over de keuze tussen een federale of een intergouvernementele Europese Unie nog zin heeft? Nee, dat debat heeft geen zin meer. De Unie is het resultaat van specifieke politieke en institutionele regelingen en beantwoordt aan geen van beide genoemde categorieën volledig. Zo heeft de Unie bijvoorbeeld een eenheidsmunt, wat op een federale instelling duidt, terwijl haar buitenlands en veiligheidsbeleid het intergouvernementele model volgt. > Is de keuze van sommige lidstaten om van een referendum gebruik te maken wel gepast, aangezien het om de goedkeuring of verwerping van een uiterst ingewikkelde juridische tekst gaat? Die beslissing hangt samen met de politieke tradities van onze lidstaten. Voor wat mijn land betreft, Spanje, was ik persoonlijk voor een referendum om zo een grotere legitimiteit te verkrijgen. > Hoe beoordeelt u de bijdrage van de EVP-ED-Fractie aan de uiteindelijke vorm die de Grondwet heeft aangenomen? Onze fractie heeft uitstekend werk geleverd in het kader van de Conventie, volledig in de lijn van de sterke pro-Europese traditie die haar kenmerkt. Twintig jaar geleden heeft onze fractie immers unaniem het verslag-Spinelli gesteund en goedgekeurd. Tien jaar geleden hebben Emilio Colombo, Marcelino Oreja en Fernand Herman een grondwet uitgewerkt. En drie jaar geleden heeft de EVP een uitstekende tekst voorgesteld. Tijdens de werkzaamheden van de Conventie heb ik die teksten altijd binnen handbereik gehouden. Zij vormen de grootste bijdrage van onze politieke familie aan de toekomst van Europa.

DE EUROPESE GRONDWET: HET EVP-DEEL VAN DE EVP-ED-FRACTIE STEMT VOOR Met haar 268 volksvertegenwoordigers is de Fractie van de Europese Volkspartij (Christendemocraten) en Europese Democraten sinds juli 1999 de grootste fractie in het momenteel 732 leden tellende Europees Parlement. De EVP-ED-Fractie bestaat uit de Christen-democraten en uit volksvertegenwoordigers van aanverwante partijen en conservatieve partijen uit de 25 lidstaten van de Europese Unie. Steunend op zijn christen-democratische roots en op de erfenis van de grondleggers die uit de christen-democratische traditie voortkomen (Adenauer, De Gasperi en Schuman) en die de ruïnes van de Tweede Wereldoorlog tot een ruimte van dialoog en politieke en sociale heropleving hebben omgevormd, heeft het EVP-deel van de EVP-ED-Fractie een essentiële rol gespeeld in alle fases van de Europese constructie, vanaf het prille begin tot de huidige discussies over de toekomstige Europese Grondwet. Voor Elmar Brok, Voorzitter van de EVP-Fractie in de Conventie over de toekomst van Europa en vertegenwoordiger van het Europees Parlement in de Intergouvernementele Conferentie over het grondwettelijk verdrag, is de Europese Grondwet belangrijk omdat daardoor de uitgebreide Europese Unie zal kunnen functioneren. Een uitgebreide Unie heeft geen enkel nut als ze niet over efficiënte besluitvormingsstructuren beschikt. In die geest heeft het EVP1-deel van de EVP-ED-Fractie unaniem het Verslag over de Europese Grondwet gesteund, waardoor het Europees Parlement op 12 januari 2005 het ontwerp van Europese Grondwet met 500 stemmen voor en slechts 137 tegen kon goedkeuren, m.a.w. meer dan 78% van de uitgebrachte stemmen waren voor. Op die manier heeft het Europees Parlement blijk gegeven van de enorme eensgezindheid die in heel het Europese politieke spectrum over die tekst bestaat, en de weg geopend voor de bekrachtiging ervan op nationaal niveau. Bij die gelegenheid heeft de Voorzitter van de EVP-ED-Fractie, HansGert POETTERING, onderstreept dat «de leden van het EVP-deel van de EVP-ED-Fractie zonder voorbehoud voor de Grondwet hebben gestemd omdat het gaat om waarden die alle burgers verenigen en zonder welke geen enkel politiek optreden mogelijk is. De Grondwet zal niet tot een superstaat leiden, maar tot een Unie die rijk is aan verscheidenheid. De communautaire methode, die in de lijn ligt van de denkbeelden van de grondleggers van Europa, mag niet worden opgegeven voor een intergouvernementeel systeem. De Grondwet brengt veel vooruitgang: het is de weg naar het democratisch Europa van de 21ste eeuw». De prioriteit van het EVP-deel van de EVP-ED-Fractie is nu te ijveren voor een snelle bekrachtiging van de Grondwet in de lidstaten en de burgers te overtuigen van het grote belang ervan.

Voor meer informatie: www.epp-ed.org/constitution 1 De wijziging op 31 maart 2004 van het Reglement van de Fractie van de Europese Volkspartij en Europese Democraten geeft inderdaad aan het ED-deel van de EVP-ED-Fractie de mogelijkheid om, «wanneer zij zich aansluiten bij de fundamentele politieke standpunten van de Fractie van de Europese Volkspartij en Europese Democraten, de leden van het Europees Parlement geestverwanten van de Fractie kunnen worden (...) met het recht hun onderscheiden zienswijze met betrekking tot constitutionele en institutionele kwesties in verband met de toekomst van Europa te bevorderen en te ontwikkelen» (artikel 5 van het Reglement van de Fractie van de Europese Volkspartij en Europese Democraten in het Europees Parlement). Het ED-deel van de EVP-EDFractie bestaat uit 40 leden, voornamelijk Britse conservatieven en leden van de Tsjechische ODS en de Portugese CDS-PP. Het EVP-deel van de EVP-ED-Fractie omvat 228 leden.

EVP-ED-Fractie in het Europees Parlement Dienst Documentatie - Publicatie - Onderzoek Verantwoordelijk: Christine DETOURBET Adres: Europees Parlement Wiertzstraat 60 1047 Brussel België Publicatie van:

Internet: E-mail:

http://www.epp-ed.org [email protected]

Fractie van de Europese Volkspartij (Christendemocraten) en Europese Democraten in het Europees Parlement