Kompas, energiebewust wonen en werken
www.energiebesparingsverkenner.nl
De Energiebesparingsverkenner voor individuele woningen Snel en eenvoudig inzicht in de financiële voordelen van energiebesparing in opdracht van
Energiebesparingsverkenner voor individuele woningen Snel en eenvoudig inzicht in de financiële voordelen van energiebesparing De afgelopen jaren is er steeds meer aandacht voor energiebesparing in
maken van een aantal besparingsmaatregelen: woningisolatie verbeteren,
woningen. Bewoners willen graag iets aan stijgende woonlasten doen.
verwarmingsinstallatie vervangen, of zonne-energie toepassen voor warm
Als ze het energieverbruik en daarmee de maandlasten van een woning
water of elektriciteit. U ziet meteen welke combinatie de grootste finan-
omlaag willen brengen, zijn er veel mogelijkheden. Maar wat leveren die
ciële besparing oplevert. Of u geeft aan welke besparingsambitie uw
nu op? Met de Energiebesparingsverkenner voor woningen rekent u uw
klant heeft. Daarna ziet u meteen waar de meeste winst te behalen valt.
klanten eenvoudig voor wat ze maandelijks besparen op energiekosten door bouwkundige en installatietechnische maatregelen te treffen.
Het resultaat? U krijgt eenvoudig en snel een indicatie van het financiële voordeel, de energiebesparing én de verbetering van het wooncomfort.
JEAN PIJPERS, BELEIDSMEDEWERKER PROVINCIE LIMBURG:
Snel aan de slag Wilt u de Energiebesparingsverkenner gaan gebruiken? Ga naar
“We hebben de Energiebesparingsverkenner meteen op onze website
www.energiebesparingsverkenner.nl en u kunt meteen aan de slag.
gezet. Het laat mensen zien dat energiebesparing meer oplevert dan U kunt kiezen uit twee ‘routes’: de Energiemaatregelverkenner en de
ze vaak denken, ook in hun portemonnee.”
Energielabelverkenner. Welke route u ook neemt, u krijgt snel meer inzicht in de mogelijke energiebesparing en financiële voordelen.
Voor wie is de Energiebesparingsverkenner bedoeld?
Op de volgende bladzijden worden beide routes nader toegelicht met
De Energiebesparingsverkenner is bedoeld voor professionals in de
voorbeelden, tips en stapsgewijze instructies.
bouw-, installatie- en vastgoedsector. • Een installateur, aannemer of glaszetter kan de Energiebesparings-
THEUN TOERING,
verkenner gebruiken om klanten te adviseren of een offerte te
DIREC TEUR HR WOONCOMFORT/COMFORTREND:
onderbouwen. • Hypotheekverstrekkers en makelaars kunnen de besparingspotentie
“Als je klanten alleen een offerte geeft voor de totale verbouwingskos-
van een woning voor (ver)kopers in kaart brengen.
ten, schrikken ze snel terug.
• Gemeenten en andere organisaties kunnen burgers informeren en
De Energiebesparingsverkenner laat ook zien wat het direct maande-
energiebesparing bevorderen of bijvoorbeeld (subsidie)regelingen
lijks oplevert. Dat maakt het totaalplaatje een stuk aantrekkelijker.”
eraan koppelen. En als u wilt kunt u de Energiebesparingsverkenner integreren in uw eigen website en uw klanten stimuleren om zelf te verkennen wat zij kunnen besparen.
Let op: Op het startscherm van de Energiebesparingsverkenner ziet u ook een
Hoe gebruikt u de Energiebesparingsverkenner?
knop voor de Energiebesparingsverkenner voor projecten. Hiermee kun-
De Energiebesparingsverkenner bevat voorbeelden en informatie voor
nen besparingen voor meerdere woningen tegelijk worden onderzocht.
alle gangbare woningtypes in Nederland.
Deze versie is bedoeld voor projecten en is niet geschikt voor individuele
U kunt bijvoorbeeld samen met uw klant verschillende combinaties
(particuliere) woningen.
Vragen van klanten? Zo informeert u hen direct! Wat is het effect van een bepaalde besparings-
De Energiebesparingsverkenner maakt deze keuze makkelijker door snel en duidelijk te
maatregel, wat moet er worden geïnvesteerd en
laten zien welke besparingsmaatregelen voor uw klanten het meest interessant zijn, vooral
wat krijg je ervoor terug?
in financieel opzicht.
Hoe zorg ik voor de beste combinatie van
Ook hierbij helpt de Energiebesparingsverkenner: pakketten met een aantal maatregelen
verschillende maatregelen?
kunnen worden beoordeeld en onderling vergeleken. U ziet meteen de gevolgen voor het energieverbruik en de energielasten.
De Energiemaatregelverkenner S T A R T
Wilt u weten wat bepaalde bouwkun-
ENERGIE
dige en installatietechnische maat-
M A AT R E G E L
regelen per maand opleveren? Kies dan
VERKENNER
de ENERGIEMAATREGELVERKENNER. Samen met uw klant bekijkt u per
maatregel hoeveel het energieverbruik en de maandlasten kunnen dalen en welke investering hiervoor nodig is. Maar u kunt ook een aantal combinaties
SANNE LAMERS, SENIOR WETENSCHAPPELIJK MEDEWERKER NIBUD:
” De Energiebesparingsverkenner geeft een realistisch beeld van de financiële consequenties van de investering en laat zien dat woonlasten vaak omlaag kunnen door energiebesparende maatregelen te nemen.”
maken en de resultaten vergelijken.
De energiebesparing door isolatiemaatregelen (dak, vloer, gevel, glas), een betere verwarmingsinstallatie of het toepassen van zonne-energie kan worden vergeleken. U kunt ook combinaties maken, bewaren en vergelijken om het gewenste besparingspakket te vinden en te bespreken met uw klant.
Voorbeeld: rijtjeswoning/tussenwoning uit 1946 – 1965 Als alleen de gevel wordt nageïsoleerd (in plaats van ‘geen’ kiest u ‘matig/nageïsoleerd’) is de maandelijkse energiebesparing al € 17,bij een investering van omgerekend € 6,- per maand. Met isoleren is in dit geval dus geld te verdienen. Bekijk hier onder de stappen.
Stap voor stap de mogelijkheden in kaart brengen: Home
Woningkeuze
Energiemaatregelverkenner
Energielabelverkenner
Energiemaatregelverkenner voor woningen: woningkeuze Kies het woningtype:
Rijtjeswoning
Kies de bouwperiode:
---Kies uit lijst
Kies de woningvariant:
tussen
Gebruiksoppervlakte in m2
0
Aantal bewoners
0
U kunt de woningvariant ook in onderstaande tekening aanklikken.
Stap 4 Bekijk het overzicht op het scherm of druk het af om het rustig na te lezen.
Stap 1 Kies het woningtype, de bouwperiode en variant. Pas zonodig de gebruiksoppervlakte aan en vul het aantal bewoners in.
U ziet meteen de besparingen en investeringen van de gekozen maatregel(en) én van het pakket maatregelen voor maximale energiebesparing (rechts) .
Veel mogelijkheden om het effect van verschillende maatregelen te bekijken.
Stap 2 Pas de kenmerken van de woning aan de huidige situatie aan.
Kenmerken
Huidige situatie van de woning
Stap 3 Kies de gewenste maatregelen, in dit voorbeeld na-isolatie gevel.
Welke maatregelen wilt u nog treffen
gevelisolatie
Geen
Matig/nageïsoleerd
dakisolatie
Goed
Goed
vloerisolatie
Geen
Geen
ramen leefruimtes
Dubbel glas
Dubbel glas
ramen slaapruimtes
Enkel glas
Enkel glas
installatie
VR Combi
VR Combi
ventilatie
Natuurlijk
Natuurlijk
PV-cellen (4m2)
Nee
Nee
Beginwaarden
Bewaar Pakket 1
Let op: onderstaande resultaten zijn een indicatie. De werkelijke waarden kunnen afwijken. Meer informatie. Huidige situatie van de woning
Resultaten van de hierboven geselecteerde maatregelen
Maatregelen maximale energiebesparing
Uw maandelijkse energiekosten gaan omlaag met
€
17
€
61
Financieringskosten maatregelen energiebesparing per maand
€
6
€
117
Uw maandelijkse voordeel is
€
11
€
[-56]
De totale investering bedraagt
€
850
€
21.480
Daarvan wordt geïnvesteerd in energiebesparing
€
782
€
15.900
Energielabel
A B C D E F G
A B C D E F G
Comfort Totaaloverzicht
Bekijk het overzicht voor alle resultaten en een uitgebreide toelichting
A B C D E F G
De Energielabelverkenner Gaat het uw klant vooral om het
S T A R T
ENERGIE
energieverbruik? Kies dan de
L A B E L
ENERGIELABELVERKENNER. Die
VERKENNER
geeft in een paar stappen inzicht in de energielasten van de woning en
de mogelijke pakketten aan bouwkundige en installatietechnische maatregelen om een beter energielabel te bereiken en te besparen op de energiekosten.
Voorbeeld: Twee onder één kap woning, bouwjaar t/m 1965, F-label U kiest het woningtype en het gewenste label. Hoe groener het label, hoe
In het overzicht worden de drie pakketten getoond die het hoogste maan-
energiezuiniger de maatregelpakketten die op een rijtje worden gezet en
delijkse voordeel opleveren (energiebesparing minus financieringskosten
hoe meer op de energiekosten bespaard wordt.
investering) voor energielabel B. Pakket 1 levert per saldo € 54 op.
Stap voor stap de mogelijkheden in kaart brengen: Home
Woningkeuze
Energiemaatregelverkenner
Energielabelverkenner
Kenmerken
Energielabelverkenner voor woningen: woningkeuze Kies het woningtype:
Twee onder een kap
Kies de bouwperiode:
---Kies uit lijst
Gebruiksoppervlakte in m2
0
Aantal bewoners
0
Stap 1 Kies het woningtype, periode (en eventueel de variant). Pas de gebruiksoppervlakte zonodig aan en vul het aantal bewoners in.
Huidige situatie van de woning
gevelisolatie
Geen
dakisolatie
Goed
vloerisolatie
Geen
ramen leefruimtes
Dubbel glas
ramen slaapruimtes
Enkel glas
installatie
VR Combi
ventilatie
Natuurlijk
PV-cellen (4m2)
Nee
Stap 2 Pas de kenmerken van de woning aan de huidige situatie aan.
Kies het gewenste energielabel U kiest met het gewenste energielabel hoe zuinig de woning moet worden en de verkenner laat zien met welke maatregelen dit gerealiseerd kan worden.
Stap F 3 G A B AC BD A C E B D F A G EC F BD G AC E B F D G E C D E F G
Klik op een van de energielabels:
Kies het gewenste energielabel.
naar A B C D E F A G B C D E F G
U heeft gekozen voor de verbetering van het energielabel
hoogste maandelijkse voordeel
Selecteer volgorde maatregelen: ---kies uit lijst --In het overzicht worden maximaal drie laagste totale investering laagste maandelijkse energiekosten gekozen energielabel kan worden bereikt laagste maandelijkse financieringskosten aangeven in welke volgorde de pakettenhoogste voordeel hoogste maandelijkse maan
U ziet de drie pakketten die het beste voldoen aan het selectiecriterium en het pakket maatregelen voor maximale energiebesparing (rechts). De aanpassingen t.o.v. de huidige woning zijn duidelijk zichtbaar.
Stap 4 Kies het gewenste financiële criterium.
Pakket 2
Maatregelen max. energiebesparing
Kenmerken
Huidige woning
Pakket 1
Pakket 3
gevelisolatie
Geen
Matig/na-isolatie Matig/na-isolatie Matig/na-isolatie Goed
dakisolatie
Goed
Goed
Goed
Goed
Goed
vloerisolatie
Geen
Geen
Geen
Goed
Goed
ramen leefruimtes
Dubbel glas
HR++ glas
HR++ glas
HR++ glas
HR++ glas
ramen slaapruimtes
Enkel glas
HR++ glas
Dubbel glas
HR++ glas
HR++ glas
installatie
VR-combi
HR-combi
HR-combi
HR-combi
ventilatie
Natuurlijk
Natuurlijk
Natuurlijk
Natuurlijk
HR-combi +zonneboiler Natuurlijk
PV-cellen
Nee
Nee
Nee
Nee
Ja
DE ONDERSTAANDE RESULTATEN ZIJN BIJ BENADERING EN KUNNEN AFWIJKEN Kenmerken Energielabel
Huidige woning
Pakket 1
A B C D E F G
Pakket 2
Maatregelen max. energiebesparing
Pakket 3
A B C D E FA GB C D EA F B G C D E F G
Het gepresenteerde gas- en elektriciteits-
A B C D E F G
verbruik in de Energiebesparingsverkenner
€
89
€
84
€
96
€
114
€
35
€
34
€
50
€
185
Uw maandelijkse voordeel is
€
54
€
50
€
46
€
[-71]
De totale investering is
€
10.117
€
10.022
€
12.457
€
32.921
invloed kan zijn op het uiteindelijke gas- en
Daarvan wordt geïnvesteerd
€
4.802
€
4.624
€
6.830
€
25.112
elektriciteitsverbruik.
Uw maandelijkse energiekosten gaan omlaag met Financieringskosten maatregelen energiebesparing per maand
U ziet in één oogopslag uw maandelijkse voordeel.
Stap 5 Bekijk het overzicht op het scherm of druk het af om het rustig na te lezen.
in energiebesparing Comfort
is mede gebaseerd op standaardgegevens voor gebruikersgedrag. Uit praktijkmetingen blijkt dat het gebruikersgedrag van grote
Nibud heeft geadviseerd over de maandlastenberekening in de Energiebesparingsverkenner! De Energiebesparingsverkenner laat zien dat een investering in energie-
Voorbeeld: Twee onder één kap woning, bouwjaar t/m 1965
besparing leidt tot een daling van de woonlasten. Dan is het natuurlijk
(gebruiksoppervlakte 110 m2, 4 bewoners)
wel van belang dat de berekeningen representatief en betrouwbaar zijn.
Voor dit woningtype wordt bekeken wat het effect is van na-isoleren van
Want niet alleen is elke woning verschillend, de financiële situatie van
de gevels en plaatsing van HR++ glas. Dat levert in de Energiebesparings-
uw klanten kan flink uiteenlopen. Daarom onderzocht Nibud (Nationaal
verkenner het volgende resultaat op:
Instituut voor Budgetvoorlichting) in 2008 hoe je van een investerings-
Kenmerken
Huidige situatie van de woning
bedrag de maandlasten kunt bepalen. Deze zijn dan te vergelijken met de financiële voordelen die op termijn kunnen worden behaald. Uit dit onderzoek bleek dat het weinig uitmaakt of je de investering financiert uit spaargeld, met een lening of via een verhoging van de hypotheek (met aflossen): de maandlasten, omgerekend naar euro’s van nu, zijn in alle gevallen ongeveer gelijk. Voor hoge bedragen is een aflossingvrije
gevelisolatie
Geen
Matig/nageïsoleerd
dakisolatie
Goed
Goed
vloerisolatie
Geen
Geen
ramen leefruimtes
Dubbel glas
HR++ glas
ramen slaapruimtes
Enkel glas
HR++ glas
installatie
VR Combi
VR Combi
ventilatie
Natuurlijk
Natuurlijk
PV-cellen (4m2)
Nee
Nee
hypotheek een oplossing die tot lagere maandlasten leidt. Dit bedrag moet echter uiteindelijk wel afgelost worden. Dit maakt een reële vergelijking met de andere financieringsopties niet mogelijk. Bij de berekening van het maandelijkse voordeel (energiebesparing minus financieringskosten investering) baseert de Energiebesparingsverkenner zich op financiering uit spaargeld. Omdat de kosten voor de verschillende finan-
Welke maatregelen wilt u nog treffen?
Beginwaarden
Bewaar Pakket 1
Let op: onderstaande resultaten zijn een indicatie. De werkelijke waarden kunnen afwijken.
Huidige situatie van de woning
Resultaten van de hierboven geselecteerde maatregelen
Uw maandelijkse energiekosten gaan omlaag met
€
78
Financieringskosten maatregelen energiebesparing per maand
€
27
Uw maandelijkse voordeel is
€
51
De totale investering bedraagt
€
6.884
Daarvan wordt geïnvesteerd in energiebesparing Energielabel
A B C D E F G
€
3.704
A B C D E F G
Comfort
cieringsvormen niet ver uiteenlopen, levert dit een passend resultaat op. Voor de financiering van de energiebesparende maatregelen is een investering van € 3.704 nodig. Volgens het Nibud levert dat de volgende extra maandelijkse lasten op bij verschillende financieringsvormen: Financieringsvorm
Rentederving / Betaling (in €)
1
Uit spaargeld (rente 4,0%)
2
Uit spaargeld (rente 4,0%) minus vermogensrendementheffing (1,2%)
3
23
Persoonlijke lening (rente 10%, aftrekbaar, looptijd 20 jaar)
4
27
21
Verhoging hypotheek (rente 6,3%, aftrekbaar, looptijd 30 jaar)
18
Bij financiering uit spaargeld, waarmee in de Energiebesparingsverkenner wordt gerekend, zijn de maandelijkse financieringskosten € 27. Door deze investering gaan de energiekosten per maand met € 78 omlaag. Dat levert per saldo een maandelijks voordeel van € 51 op.
Specifieke investeringskosten De Energiebesparingsverkenner rekent met de specifieke investeringskosten van een energiebesparingsmaatregel. Dat zijn alleen dié kosten die ervoor zorgen dat de woning daadwerkelijk energiezuiniger wordt. Bijvoorbeeld: een cv-ketel is aan vervanging toe. De klant heeft nu een VR-combiketel. Een energiezuiniger HR-combiketel kost (inclusief plaatsing) gemiddeld € 3.233. Echter: een nieuwe VR-combiketel – die dus géén energiebesparing oplevert – had ook geld gekost: de kosten voor aanschaf en plaatsing. Een HR-combiketel in plaats van een VR-combiketel kost nu € 1.098 meer. Dus: • De totale investeringskosten zijn € 3.233. • De specifieke investeringskosten voor energiebesparing zijn € 1.098. Die investering is specifiek voor de energiebesparing, want de energiebesparing ontstaat alleen door het betere rendement van de ketel. Als uw klant voor een nieuwe VR-ketel zou kiezen is de energiebesparing € 0. Voor het woningtype in het voorbeeld op deze pagina zou de extra investering van € 1.098 leiden tot € 8 extra maandelijkse lasten én een besparing op energie van € 23 per maand. Per saldo een maandelijks voordeel van € 15, omgerekend een jaarlijks voordeel van € 180!
Meer weten?
SenterNovem, voor innovatie en duurzaamheid
• Over energiebesparing in het huishouden van uw klant?
Een sterk innovatief bedrijfsleven in een leefbare, duurzame samenleving.
Kijk dan op www.energielastenverlager.nl van Milieu Centraal. De energie-
SenterNovem stimuleert duurzame economische groei door een brug te
lastenverlager gaat in op persoonlijk gedrag en energiebesparing, dus
slaan tussen markt en overheid, nationaal en internationaal. Bedrijven,
bijvoorbeeld ook op het gebruik van elektrische apparatuur.
(kennis)instellingen en overheden kunnen bij SenterNovem terecht voor
• Over EPA-maatwerkadvies? Wil de klant een advies op maat, schakel dan een gecertificeerd EPA-adviseur in. Meer informatie vindt u op www.energielabelgebouw.nl.
advies, kennis en financiële ondersteuning. Wij verbinden partijen die met passie en gedrevenheid willen werken aan een duurzame en innovatieve samenleving. SenterNovem is een agentschap van Economische Zaken en realiseert beleid in opdracht van de Rijksoverheid op een professionele,
• Over het energielabel?
effectieve en inspirerende wijze. Meer informatie: www.senternovem.nl,
Wil de klant een officieel energielabel? Alleen gecertificeerde adviseurs
[email protected] of telefoon (030) 239 35 33.
kunnen dit afgeven. De Energiebesparingsverkenner kan geen energielabel genereren, alleen een indicatie geven. Meer informatie vindt u op www.energielabelgebouw.nl.
Swentiboldstraat 21 Postbus 17 6130 AA Sittard Telefoon 046 420 22 02
De Energiebesparingsverkenner voor woningen is onder de naam
Telefax 046 452 82 60
Energiebespaarscan ook beschikbaar voor Meer met Minder-partijen. De Energiebespaarscan biedt o.a. de mogelijkheid eigen kosten in te voeren. Meer weten over Meer met Minder en de Energiebespaarscan? Ga naar www.meermetminder.nl.
Kompas, energiebewust wonen en werken SenterNovem voert in opdracht van VROM / Wonen, Wijken en Integratie ‘Kompas, energiebewust wonen en werken’ uit. Kompas heeft tot doel bij te dragen aan de kabinetsdoelstellingen voor vermindering van de CO2-uitstoot van de gebouwde omgeving, zoals vastgelegd in Schoon en Zuinig. Het accent ligt hierbij op de grootschalige inzet van bewezen praktijkvoorbeelden in woningbouw, utiliteitsbouw en lokaal klimaatbeleid. Kompas richt zich met kennis, advies en andere instrumenten op professionele partijen in de bouw. Meer hierover vindt u op: www.senternovem.nl/kompas www.senternovem.nl/woningbouw www.energiebesparingsverkenner.nl De EnergiebesparingsverkennerTM voor woningen is ontwikkeld door SenterNovem in opdracht van VROM/ Wonen Wijken en Integratie, in samenspraak met marktpartijen.
Hoewel deze publicatie met de grootst mogelijke zorg is samengesteld, kan SenterNovem geen enkele aansprakelijkheid aanvaarden voor eventuele fouten. Bij publicaties van SenterNovem die informeren over subsidieregelingen geldt dat de beoordeling van subsidieaanvragen uitsluitend plaatsvindt aan de hand van de officiële publicatie van het besluit in de Staatscourant.
www.senternovem.nl
februari 2009
[email protected]
2KPWB 0912
