AFLEVERING 2
Een starterskit voor deze wijncursus Voor we met deze cursus en de eerste themafiche aanvangen, nog vijf essentiële tips. Tips die niet alleen uw direct proefplezier kunnen verhogen, maar ook op lange termijn de kwaliteit van uw persoonlijke proefervaringen enorm opkrikken. Wat hebt u vooral nodig om de komende Wijntrends-proefcursus probleemloos te verteren?
Tip 1: Investeer in functionele proefglazen. Proefglazen en drinkglazen zijn zeker niet elkaars synoniem. Functionele degustatieglazen moeten namelijk de kleurspiegel, de schakeringen in de aroma’s, de smaakcomponenten en smaaklaagjes, et cetera van diverse wijnsoorten en oogstjaren maximaal tot expressie brengen. Wie zelfs de beste wijn in een barslecht proefglas giet, verknoeit daarmee al 50% van het boeket en de smaak. Goede wijnglazen zijn dus werkelijk hét instrument van elke proever debutant, amateur, gevorderde kenner of professional – net zoals de scalpel bij de chirurg of de verfpot bij de schilder hoort. Maar wat is dan in hemelsnaam een functioneel proefglas? Veelal leest u in de literatuur het routineuze antwoord: schaf u een set INAO-degustatieglazen aan. Het Institut National des Appellations d’Origine – de waakhond van de Franse beschermde herkomstbenamingen – ontwierp decennia geleden dit glas, dat vertikaal halfellipsvormig is en dat door de AFNOR (Association Française de Normalisation) officieel werd erkend. Het INAO-glas lijkt op een uit de kluiten gewassen sherryglas. Onze ervaring is echter dubbel. Niet elk type proefwijn gedraagt zich ‘normaal’ of
INLEIDING INLEIDING
de eerste virtuele wijnproefcursus
Andere proefteams verkiezen eerder het tulpvormige Angoulème-glas met de halfronde bodem, dat het mogelijk maakt het glas in alle richtingen te houden zonder het wijnoppervlak te verstoren. En sommige proevers zweren bij (duur) kristal en verwerpen elk industrieel glas. Zo ingewikkeld hoeft het echter allemaal niet voor ons. Uit den boze zijn eigenlijk alleen té grote glazen (goudvisbokalen), té zware dikglazige exemplaren (hoe fijner het glas of kristal, hoe aangenamer namelijk het contact tussen uw lippen en de wijn) of te smurfenkleine kabouterglaasjes (probeer maar eens met de wijn te walsen - rond te draaien - in uw glas en u weet meteen waarom). Eigenlijk is een functioneel glas dus vooral een elegant glas: een serieuze, liefst taps toelopende kelk, kleurloos, met fijne wanden, een voldoende lange steel (geen ooievaarspoot!) plus een stevige voet, zodat het geheel bij het inschenken niet wiebelt. Zorg er verder voor dat uw glazen tijdens elke proeffase ook zuiver gespoeld en geurvrij zijn én met de hand afgewassen en afgedroogd. Vaatwassers en proefglazen zijn geen beste maatjes.
Tip 2: Waak over de juiste infrastructuur. U lacht? Infrastructuur lijkt u een te zwaar woord voor ‘maar een wijnproeverij’. Vergis u niet! Er is praktisch méér nodig voor een succesvolle degustatie dan schone functionele glazen en veel ‘goesting’. Schaf u om te beginnen een tweetal spuwemmers aan: potjes, emmertjes of desnoods Champagnekoelers die u kan gebruiken om de wijn die u proeft tijdig uit te spuwen. Want u weet het: proevers laten de wijn in de mond rollen, zuigen lucht aan en spuwen vervolgens de restanten uit, zodat de mond ‘fris’ genoeg blijft maar de wijnsmaak wel heel de mondholte heeft rondgereisd. Proeven en drinken zijn immers twee totaal andere disciplines, wat sommige enthousiastelingen nogal eens vergeten.
INLEIDING
‘optimaal’ in dit type glas. Vooral de nieuwste generaties supervitale, fruitgedreven en nog piepjonge wijnen uit de Nieuwe Wereld hebben meer speelruimte nodig dan in de nauwe kelk van het INAO-glas.
Tip 3: Maak systematisch proefnotities. Wie noteert, kan achteraf namelijk vergelijken én zijn/haar individuele evolutie – letterlijk – zien. Maak daarom snel een document op uw PC aan of koop een Atoma-schriftje waarin u vanaf nu uw proefnotities, reacties of bemerkingen registreert. Hou dit absoluut vol, want proeven is vooral ook een kwestie van noteren, noteren en noteren. Stelselmatig zal u deze nota’s kunnen vergelijken en merken dat uw neus en smaakpapillen kritischer worden en steeds meer nuances opvangen. Schaam u absoluut niet als uw beginnerscommentaren uit hooguit enkele ‘primaire’ woordjes of zinsneden bestaan, genre ‘te zuur’, ‘veel aardbei’, ‘lekker zoet’,... Als ze maar de kern van de wijn in kwestie vatten en vooral uw persoonlijke opinie weerspiegelen, bent u wat ons betreft al geslaagd voor uw ingangsexamen in het ‘Grote Proeverslegioen’. Praktisch: noteer vanaf nu altijd nauwgezet de gegevens van het etiket (minimaal: domeinnaam, jaartal, appellatie, eventueel de prijs), het moment van de proeverij (datum en gelegenheid) en vooral uw eigen proefindruk. Waar u ook bent, thuis of op restaurant. Vanaf nu is er geen geldig excuus meer om ons lastig te vallen met opmerkingen à la “Ik heb iets leuks gedronken. Iets rood uit 1998. En het was een cru. Ik herinner me alleen de naam en de regio niet meer….”. Want zo’n uitspraak is even strafbaar
INLEIDING
Verder hebt u nodig qua infrastructuur: een wit tafelkleed (desnoods uit papier) als achtergrond om de kleur van de wijnen objectiever te kunnen beoordelen, een karaf of fles (liefst plat) mineraalwater en zoutloos brood. Deze twee laatste gebruikt u tijdens het proeven als neutralisators, zodat u elke nieuwe wijn zonder nasmaak van de vorige kan benaderen. Als u er maar ééntje kiest, is water dé absolute must. En dan blijft er natuurlijk de proefruimte. Uiteraard gaat u in uw huis of appartement geen permanent degustatielokaal inrichten, maar zorg ervoor dat de plaats waar u met uw gezelschap proefsessies houdt ‘neutraal’ genoeg is. Dat betekent: een vochtigheidsgraad van 70% (bij 18°C), voldoende verlichting (vermijd neonlicht), geen storende geluiden en geurvrij. Organiseer dus geen proefsessies in de keuken waarin pas gekookt werd of pal naast een sanitair blok. Ook de garage waar een kwartiertje daarvoor nog de wagen stond is niet de ideale ontdekkingsruimte voor wijnproevers.
Tip 4: Spreek een scoresysteem af met uw proefpartners. Persoonlijk geloven we niet echt in een puntenschaal die wijnen quoteert op /10, /20 of /100 punten. Wel in niveauverschillen, zoals het Wijntrends-scoresysteem dat ook in de nieuwsbrief wordt gehanteerd. Daarbij is 1 kurkentrekker (of +) = correcte wijn in zijn genre 2 kurkentrekkers (of ++) = leuke wijn in zijn genre 3 kurkentrekkers (of +++) = aantrekkelijke wijn in zijn genre 4 kurkentrekkers (of ++++) = zeer goede wijn in zijn genre 5 kurkentrekkers (of ++++) = uitmuntende wijn in zijn genre. Het voordeel van een dergelijk scoresysteem is dat het met kwaliteitsniveaus werkt die voor iedereen vrij begrijpelijk zijn en eigenlijk ‘vrij’ kunnen geïnterpreteerd worden, zonder de pseudo-wetenschappelijke pretentie van gekwantificeerde scores, die meestal toch maar uitmonden in gemiddelde, nietszeggende scores. Bij één ‘kurkentrekker’ zegt u eigenlijk: ik wil de wijn gerust drinken, maar hij geeft me nu niet meteen een zalig gevoel. En bij de maximumscore moet u meteen naar de winkel hollen om er een kist of karton van te bestellen. Maar opgelet: voelt u zich lekkerder wanneer u de wijnen op een 10 - of 20 - punten schaal quoteert, dan is een schuldcomplex niet nodig. Als u maar consequent blijft scoren. Zodat u achteraf tenminste proefindrukken kan vergelijken.
Tip 5: Investeer eveneens in voldoende degustatietijd. Het is de minst kwantificeerbare tip van dit kwintet, maar neem inderdaad royaal de tijd en ruimte om deze proefopstellingen ‘correct’ uit te voeren. De grootste blunder die u kan maken is de volgende weken en maanden de voorgestelde thuisdegustaties haastje-repje af te haspelen, zelfs zonder nota’s te maken. Terwijl u niet in de juiste stemming bent, nog met 10 andere
INLEIDING
(en vooral belachelijk) als een voetbalmatch bijwonen en als commentaar geven “Het was een fantastische match, maar ik weet niet meer welke teams er speelden of wie er gewonnen heeft.”
INLEIDING
opdrachten of dossiers in het hoofd zit, er nog een bedverhaaltje voor de kinderen op het programma staat, u binnen het uur naar die niet-te-missenmusical-of-film moet of u maar een kwartiertje ‘quality time’ hebt voor bedtijd. De fysieke conditie van de proever (begin er liever niet aan als u snipverkouden bent) én zijn/haar ‘emotionele’ toestand (de baas heeft u uitgekafferd en een groot order is aan uw neus voorbij gegaan) mogen de proeverij niet vertroebelen. Zinvol wijn proeven vereist toch een dosis tijd, geduld én concentratie. Beschouw de komende proeffiches daarom als momenten om uw zinnen te verzetten en de zintuigen aan te scherpen. Niet als een examen of een saaie verplichting. Dan zal u versteld staan hoe snel uw kennisniveau opveert.
