DE DRECHTSTEDEN OP WEG NAAR NUL
INHOUDSOPGAVE ONDERWERP
PAGINA
Waarom de Weg naar Nul
3
Waar staan de Drechtsteden op Weg naar Nul
4
Wat zijn de volgende stappen
5
Energiemanagement Monitoring Bewustwording en gedragsverandering Optimalisering werktuigbouwkundige installaties Aanstellen energie coördinator
5 6 6 6
Maatregelen voor energiebesparing en opwekking Quick Wins Verlichting Adiabatische koeling Voltageregelaars Zonnepanelen Overige maatregelen
7 7 8 8 9 10 10
Het toekomstbeeld: de Drechtsteden op Nul
11
Plan van aanpak
12
Onderzoeksmethode
13
BAS zorgt ervoor dat het geen energie meer hoeft te leveren. Energiegebruikers op weg helpen tot onafhankelijkheid: dat is het doel. Wij noemen dit de ‘Weg naar Nul’. De Weg naar Nul stelt energiegebruikers in staat om stap voor stap 100% eigenaar te worden van hun energievoorziening. Op het einde van de Weg naar Nul heeft de klant € 0 energiekosten, 0 CO 2-uitstoot en nul afhankelijkheid van fossiele energiebronnen. De Weg naar Nul leidt langs besparen, energie opwekken en participeren. BAS maakt de overgang naar een duurzame energievoorziening eenvoudig, logisch en altijd betaalbaar. Alles wordt geregeld, de benodigde stappen voert BAS uit: u ervaart het gemak, de vrijheid en de onbegrensde mogelijkheden van een nieuwe toekomst. De Drechtsteden
Weg naar Nul
Pagina 2 van 15
Waar staan de Drechtsteden op Weg naar Nul De Weg naar Nul leidt langs drie stappen: besparen, opwekken en participeren. Voor de Drechtsteden hebben in de twaalf 0-metingen plaatsgevonden, verspreid over verschillende gemeenten. Gemeente Sliedrecht Zwijndrecht Hendrik-Ido-Ambacht
Dordrecht
Pand Industrieweg Raadhuisplein 1 Raadhuisplein 3 Weteringsingel Noordendijk 248 Noordendijk 250 De Hellingen Spuiboulevard Weizigt: Aquarama Weizigt: Koetshuis Weizigt: Stadsboerderij Weizigt: Waterjuffer
Deze 0-metingen geven een duidelijk beeld waar de Drechtsteden nu staan en vormen het startpunt van de Weg naar Nul. Ondanks het verschillende karakter van de gebouwen, zijn er ook veel overeenkomsten. Besparen: Het is duidelijk dat er vanuit gebouwbeheer bewust wordt omgegaan met energie. Met name op het gebied van gas zijn er in eerste instantie slechts beperkt besparingen te behalen. BAS adviseert deze maatregelen wel op korte termijn te realiseren in verband met de aantrekkelijke terugverdientijd. Voor elektriciteit zijn er nog wel uitstekende mogelijkheden tot verdergaande besparingen, denk hierbij aan adiabatische koeling en voltageregelaars. Opwekken: Natuur en Milieucentrum Weizigt heeft een aantal zonnepanelen op het dak liggen. Verder hebben de Drechtseden geen panden die hun eigen energie opwekken. Andere vormen van energieopwekking zijn nog niet aanwezig. Participeren: Momenteel kopen de Drechtsteden al hun energie direct via een energieleverancier (HVC). Dit gaat volgens het model van centraal geproduceerde energie, welke voor 100% vergroend is door middel van het kopen van GVO’s (garanties van oorsprong). De Drechtsteden kopen momenteel nog geen energie door middel van participatie in decentrale duurzame energieprojecten.
De Drechtsteden
Weg naar Nul
Pagina 3 van 15
Waarom de Weg naar Nul Als de publieke instelling vervullen gemeenten een maatschappelijke functie. Aangezien gemeenten van alle overheidsinstanties het dichts bij de burger staan, is het belangrijk dat zij een duidelijke voortrekkersrol spelen: gemeenten moeten het goede voorbeeld geven. In de ambities van de gemeenten Drechtsteden komt dit ook nadrukkelijk naar voren. Zo zijn er een aantal keiharde doelstellingen geformuleerd: -
2 % energiebesparing per jaar 20 % van het energiegebruik in 2020 is duurzaam opgewekt 30% minder emissie van overige broeikasgassen ten opzichte van 1990 Investeringen met een terugverdientijd van 10 jaar of minder moeten worden uitgevoerd
De gemeente Dordrecht heeft de lat voor zichzelf nog hoger gelegd: -
3 % energiebesparing per jaar 5% duurzame energie in 2013 Investeringen met een terugverdientijd van 15 jaar of minder moeten worden uitgevoerd
De gemeentelijke organisaties zelf zijn een aanzienlijke energiegebruiker. Als eigenaar, gebruiker en opdrachtgever kunnen de Drechtsteden een voorbeeldrol spelen en innovatie stimuleren.
Het doel van dit energieonderzoek is om te laten zien hoe binnen het huidige vastgoed van de gemeenten rendabele besparingen kunnen worden doorgevoerd. De nadruk ligt hier op maatregelen die geen grootscheepse renovatie vergen en direct kunnen worden geïmplementeerd. Op de manier kan snel van onderzoek tot realisatie worden overgegaan. “De aanpak van BAS is heel praktisch. Met ‘Drechtsteden op Weg naar Nul’ kunnen wij op eenvoudige wijze van onderzoek tot uitvoering komen” Aldus portefeuillehouder A. de Waard, namens het samenwerkingsverband De Drechtsteden.
De Drechtsteden
Weg naar Nul
Pagina 4 van 15
Wat zijn de volgende stappen ENERGIEMANAGEMENT De Weg naar Nul begint met inzicht. De 0-metingen zoals deze hier gepresenteerd worden, zijn een belangrijke stap. Tijdens de uitvoering en besprekingen van de 0-metingen is naar voren gekomen dat er nog meer mogelijkheden liggen op het gebied van inzicht en energiemanagement. Hieronder staan een aantal concrete adviezen waarmee op het gebied van inzicht en management al het laaghangende fruit kan worden geplukt.
Monitoring Bij slechts een paar panden van de Drechtsteden wordt energieverbruik actief gemonitord. Dit is een gemiste kans, aangezien monitoring essentieel is bij modern energiebeheer. Tevens wordt de Weg naar Nul inzichtelijk en transparant.
Figuur 1: voorbeeld van BAS monitoring
Monitoring laat zien op welk moment u energie verbruikt, of het meer of minder is dan het gebouwof landelijk gemiddelde, en of de genomen maatregelen het beoogde (financieel) resultaat opleveren. De verkregen meetdata levert u een ongekende hoeveelheid aan nuttige analyses, rapportages en stuurinformatie op. U kunt in deze module zelf doorsnedes en benchmarks maken. Zo krijgt u met energiemonitoring meer inzicht en grip op uw sluipverbruik - het onnodig verbruik van energie buiten kantooruren. Monitoring kan worden aangepast aan uw specifieke wensen. Zo is het ook mogelijk verschillende gebouwen in een groep te plaatsen om met elkaar te vergelijken. BAS stelt voor de Drechtsteden als één groep te monitoren op Weg naar Nul. Op verzoek kunnen met behulp van tussenmeters panden worden opgedeeld over verschillende afdelingen. De Drechtsteden
Weg naar Nul
Pagina 5 van 15
Bewustwording en gedragsverandering Energiemonitoring kan ook een grote meerwaarde bieden door het creëren van bewustwording. U kunt bijvoorbeeld uw resultaten delen bij de receptie met behulp van een energiedisplay. Deze bewustwording zorgt voor een verandering in het gebruikersgedrag, wat leidt tot een besparing op de energiekosten. Dit is echter slechts de eerste stap. Wanneer dit gerealiseerd is adviseert BAS ook op andere manieren weknemers actief te betrekken bij de Weg naar Nul. Bijvoorbeeld door het introduceren van bepaalde competitieve elementen tussen verschillende afdelingen.
Figuur 2: voorbeeld een energiedisplay
Optimalisering werktuigbouwkundige installaties De meeste panden van de Drechtsteden beschikken over een gebouwbeheersysteem. Momenteel wordt hier echter weinig mee gedaan. Door het naregelen en optimaliseren van het gebouwbeheersysteem kunnen besparingen tussen de 5% en 15% worden gerealiseerd. De investeringen voor deze maatregel zijn beperkt. Voor € 12.500 kunnen alle werktuigbouwkundige installaties(wartme, koeling, ventilatie, etc.) voor alle panden van de Drechtsteden worden nagelopen en geoptimaliseerd. De opbrengsten zijn een veelvoud.
Aanstellen van een energie coördinator Met het geld wat is vrijgemaakt met het nalopen van het gebouwbeheersysteem kan voor de gehele Drechtsteden een energie coördinator worden aangesteld. Bij elkaar opgeteld wordt bij alle gescande panden van de Drechtsteden ruim 6.000.000 kWh elektriciteit en 700.000 m3 gas verbruikt. Wanneer er over de gehele Drechtsteden voor 5% wordt bespaard, betekent dit dat er – uitgaande van een elektriciteitsprijs van 0,09 cent per kWh elektriciteit en 0,55 cent per m3 gas – een budget vrijkomt van € 300.000 om een energie coördinator aan te stellen.
De Drechtsteden
Weg naar Nul
Pagina 6 van 15
MAATREGELEN VOOR ENERGIEBESPARING EN OPWEKKING De volgende stap op Weg naar Nul is besparen. BAS kijkt naar waar besparen direct investeringsruimte oplevert. Vervolgens wordt er gekeken naar laagdrempelige manieren van energie opwekken. Voor de Drechtsteden betekent dit plaatsen van zonnepanelen op de hiervoor geschikte daken. Om alle bevindingen goed in beeld te krijgen zijn de 0-metingen per gebouw uitgewerkt. Deze adviezen worden apart gepresenteerd. Ondanks dat elk pand een eigen Weg naar Nul kent, zijn er een aantal aspecten die bijna overal terugkeren. Hieronder zijn deze meest opvallende bevindingen uitgelicht, met de belangrijkste kerngetallen. De terugverdientijd die vermeldt staat is op basis van 0% energieprijsstijging.
Quick wins Bijna alle panden van de Drechtsteden zijn goed geïsoleerd en zijn voorzien van energie-efficiënte verwarming. Het gasverbruik ligt bijna overal ver onder het branche-gemiddelde. Toch zijn er bij elk pand wel een paar simpele maatregelen naar voren gekomen die tot snelle besparingen leiden. Denk hierbij aan kierdichting, het isoleren van de appendages van de warmteleidingen of het strategisch aanbrengen van ventilatoren. Gezamenlijk besparen deze maatregelen jaarlijks Figuur 3: isolatiematras voor appendages 12400 m3 gas en zijn binnen twee jaar terugverdiend. Investeringen
Besparingen gas
Besparingen €
Besparingen CO2
Terugverdientijd
€ 13.910
13.450 m3
€ 7.398
21.386 kg
1,9 jaar
De Drechtsteden beschikken voornamelijk over kantoorpanden. Het loont hier al snel om stand-by killers toe te passen op plekken waar dit nog niet gedaan is. Deze maatregel is bij vier panden geadviseerd en verdient zich binnen 3 jaar terug.
Investeringen
Besparingen elek.
Besparingen €
Besparingen CO2
Terugverdientijd
€ 31.291
124.046 kWh
€ 11.164
57.061 kg
2,8 jaar
De Drechtsteden
Weg naar Nul
Pagina 7 van 15
Verlichting Verlichting is een grootverbruiker van elektriciteit. Bij elke 0-meting zijn een aantal verlichtingsmaatregelen naar voren gekomen. Een aantal panden beschikt voor een groot deel over energiezuinige verlichting, waarbij directe vervanging momenteel niet interessant is. Veel valt er nog te winnen op het vervangen van hallogeenspots en oude TL-buizen. In de meeste gevallen voldoet een simpele retrofit oplossing, waarbij het bestaande armatuur en lichtplan behouden kan blijven. Investeringen
Besparingen gas
Besparingen €
Besparingen CO2
Terugverdientijd
€ 144.711
396.225 kWh
€ 30.230
182.263 kg
4,8 jaar
Bij een aantal panden leveren bewegingsdetectoren of daglicht gestuurde regeling energiebesparing op met een uitstekend rendement. Er zijn een aantal situaties aangetroffen waarbij retrofit oplossingen niet volstaan. Deze verlichting is dusdanig versnipperd of verouderd dat ons advies is een geheel nieuw lichtplan te ontwerpen. Figuur 4: LED-buis
Adiabatische koeling Opvallend is dat vrijwel nergens Adiabatische koeling is toegepast. Adiabatische koeling is een natuurlijk koelsysteem op basis van directe verdamping van water. De energie die nodig is om het water te laten verdampen wordt onttrokken aan de lucht en deze koelt hierdoor af. Adiabatische koeling kunt u toevoegen aan uw bestaande koel- en luchtbehandeling- installatie. Adiabatisch koelen is veel zuiniger dan een conventionele koeling. De meeste systemen zijn geschikt voor toevoegen van adiabatische koeling aan de huidige koeling en luchtbehandeling. Figuur 5: Adiabatische koeling Investeringen
Besparingen gas
Besparingen €
Besparingen CO2
Terugverdientijd
€ 87.120
188.000 kWh
€ 16.920
86.480 kg
5,2 jaar
De genoemde cijfers zijn conservatief indicatief. Voor nauwkeurigere berekeningen aangaande kosten, besparing en mogelijkheden dient een maatwerkofferte per locatie te worden opgemaakt.
De Drechtsteden
Weg naar Nul
Pagina 8 van 15
Voltageregelaar De voltageregelaar is een universele energie controller, uitermate geschikt voor panden met een hoog elektriciteitsverbruik, en een gebalanceerde piekbelasting. Voltageregelaar zorgt voor een dynamische reductie en stabilisatie van de totale elektrische spanning, waardoor een energiebesparing tot 15% wordt gerealiseerd. De energie controller wordt direct na de hoofdschakelaar van het pand geïnstalleerd, waar het de voedingsspanning reduceert en stabiliseert. Zo profiteert u van een directe besparing op alle in het pand aanwezige elektrische apparatuur. Alle elektrische apparatuur is namelijk ontworpen om te werken met een nominale spanning, welke kan variëren van meer dan 240 volt tot onder 220 volt. Hoge spanningen veroorzaken echter inefficiënt gebruik van de elektrische apparatuur, toenemende verliezen en verspilling van energie. Elk soort verbruiker genereert zodoende een besparing na installatie.
Figuur 6: Voltageregelaar
Investeringen
Besparingen gas
Besparingen €
Besparingen CO2
Terugverdientijd
€ 210.386
515.019 kWh
€ 46.352
236.909 kg
4,5 jaar
De installatie is o.a. beveiligd tegen overbelasting, oververhitting en kortsluiting door middel van een interne bypass. Bij een eventuele storing zorgt deze interne bypass er tevens voor dat er geen uitval van, of storing binnen uw installatie plaatsvindt. Na één week monitoren van de lokale spanning door de leverancier kan een precieze berekening gemaakt worden. Berekende energiebesparing worden gegarandeerd.
De Drechtsteden
Weg naar Nul
Pagina 9 van 15
Zonnepanelen Zonnepanelen vergen een hoge initiële investering, maar leveren daarna elektriciteit voor een vaste prijs voor de komende 25 jaar. De panden van de Drechtsteden beschikken over een aantal uitstekende daken voor de plaatsing van panelen. De nieuwe energieprijs met zonnepanelen bedraagt ongeveer € 0,09 per kWh (incl. BTW). Dit is gelijk aan wat de Drechtsteden momenteel betalen voor elektriciteit. Dit betekent dat zonnepanelen momenteel al rendabel zijn, ook zonder verdere prijsstijging van energiekosten over de komende 25 jaar.. De kwaliteit van de zonnepanelen is zeer bepalend voor het rendement en de levensduur. BAS levert daarom alleen zeer hoogwaardige systemen, die al in de fabriek worden gecontroleerd door een onafhankelijke specialist. Alles wordt door BAS voor u geregeld. Van een vrijblijvende inventarisatie en CertiQ certificering tot de installatiewerkzaamheden, het onderhoud en de verzekering.
Figuur 7: Zonnepanelen
Investeringen
Besparingen gas
Besparingen €
Besparingen CO2
Terugverdientijd
€ 754.868
368.510 kWh
€ 33.166
169.515 kg
22,8 jaar
Overige maatregelen Tenslotte zijn er voor de individuele panden ook nog een aantal specifieke maatregelen opgenomen. Deze vindt u terug in de rapporten van de specifieke gebouwen.
De Drechtsteden
Weg naar Nul
Pagina 10 van 15
Het toekomstbeeld: Drechtsteden op Nul. Het uitvoeren van bovenstaande maatregelen leidt tot forse besparingen op de jaarlijkse kosten. Over de gehele Drechtsteden kan er met maatregelen die nu al rendabel zijn 19% worden bespaard. In sommige Individuele gevallen komt dit getal veel hoger uit.
Door middel van plaatsing zonnepanelen kan een beperkt aandeel van de energievraag voortaan zelf door de Drechtsteden worden opgewekt. In totaal kan 6% van de energievraag worden gedekt, maar in sommige individuele gevallen kan de Weg naar Nul volledig worden voltooid. Met de maatregelen die uit de 0-metingen naar voren zijn gekomen kunnen de Drechtsteden voor 25% onafhankelijk worden van fossiel. Nieuwe mogelijkheden zullen zich voordoen in de toekomst, wanneer andere maatregelen rendabel worden. Ten slotte kan de Drechtsteden gaan kijken of de resterende energievraag ook kan worden gerealiseerd doormiddel van participatie in lokale projecten van duurzame energieopwekking. Met participeren wordt samen met de lokale gemeenschap de laatste stap gezet naar onafhankelijkheid van het inkopen van fossiele energie.
De Drechtsteden
Weg naar Nul
Pagina 11 van 15
Plan van Aanpak De 0-metingen betekenen het startpunt voor de Weg naar Nul. Op basis van de bevindingen wordt er een weloverwogen traject ingeslagen waarbij keuzes elkaar in een logische volgorde opvolgen. 1. Drechtsteden implementeert integrale monitoring. Door het verbruik van gas en elektriciteit centraal te monitoren wordt de Weg naar Nul inzichtelijk en transparant. Tevens kan sluipverbruik effectief worden aangepakt – een probleem bij veel panden van de Drechtsteden – en gaat energiebesparing leven onder mensen. Monitoring van BAS maakt het mogelijk bepaalde gebouwen binnen een groep te plaatsen, of zelfs afdelingen apart te gaan monitoren. Zo kunnen nauwkeurige benchmarks worden vastgesteld. Tevens kunnen panden niet alleen met een landelijk gemiddelde worden vergeleken, maar ook met elkaar. 2. Realiseren van de diverse quick wins De Drechtsteden presteren goed op energieverbruik en zitten met bijna al hun panden ver onder het branche-gemiddelde. Toch zijn er een aantal quick wins geïdentificeerd. Dit zijn veelal kleine ingrepen die binnen twee of drie jaar worden terugverdient. Gezamenlijk leidt dit toch tot besparingen van 12.400 m3 gas 113.291 kWh elektriciteit. BAS stelt voor deze besparingen op korte termijn te realiseren, zodat er snel budget kan worden vrijgemaakt voor de grotere investeringen. 3. Maatwerkoffertes voor Adiabatische koeling en Voltageregelaars worden opgemaakt Bij veel panden kunnen grote stappen worden gemaakt door het aanbrengen van Adiabatisch koeling en Voltageregelaars. Om hier tot een complete offerte te komen – inclusief gegarandeerde besparingen – is een nadere analyse van een specialist noodzakelijk. In beide gevallen komen hier geen verdere kosten bij kijken. 4. Lichtplan wordt opgesteld voor Hendrik-Ido-Ambacht Een aantal panden vraagt om meer dan alleen een retrofitoplossing voor verlichting. Hiervoor moet een duidelijk lichtplan worden opgesteld. Voor het raadhuisplein 3 te Zwijndrecht en met name het gemeentekantoor van Hendrik-Ido-Ambacht is dit de juiste volgende stap. De kosten voor een compleet lichtplan bedragen ca. € 2.250. 5. Zonnepanelen worden geplaatst op daarvoor geschikte dagen BAS komt met een concurrerend aanbod voor de daken welke geschikt zijn voor zonnepanelen.
De Drechtsteden
Weg naar Nul
Pagina 12 van 15
Onderzoeksmethode Bij de 0-meting is door een gecertificeerde energieadviseur een inventarisatie gemaakt van alle momenteel rendabele maatregelen op gebied van managen, besparen en opwekken. Het hele gebouw is gemoduleerd, maar er zijn alleen constructies en installaties beschreven die voor verbetering vatbaar zijn. Voor alle maatregelen het effect uitgedrukt in kWh elektriciteit of m3 gas. Tevens zijn de besparingen voor jaar 1 genoemd, gebaseerd op de huidige energieprijzen.
Totstandkoming energieprijs: Elektriciteit Aangezien veel besparingen alleen een effect op het grootverbruik elektriciteit hebben, is er gerekend met een prijs van 9 cent per kWh. Dit is gebaseerd op de Energieprijs zoals deze door de Drechtsteden is doorgegeven. Dit betekent een piektarief van € 0,06414 en een daltarief van € 0,04721. Onderstaand model laat de opbouw van de elektriciteitsprijs zien bij een pand met een verbruik van 250.000 kWh. Er is aangenomen dat gemiddeld ongeveer 75% van het verbruik onder het piektarief valt, en 25% onder het daltarief. kWh-prijs piek dal enkel subtotaal
Prijs 0,06414 0,04721
Ratio 0,75 0,25 0
1
LET OP: de verhoudingen zijn gebaseerd op een verbruik van 250.000 kWh. verhouding Energie SDE toeslag belasting < 10.000 0,04 0,1165 0,0011 10.001 - 50.000 0,016 0,0424 0,0014 50.001-10 mln 0,8 0,0113 0,0004 >10 mln 0 0,0005 subtotaal Totaal excl btw
Gewogen prijs 0,048105 0,0118025 0 0,0599075
0,004704 0,0007008 0,00936 0 0,0147648 0,0746723
Totaal incl BTW
0,090353483
Gas Voor gas is gerekend met een integrale prijs van 55 cent per m3. Dit is inclusief BTW. Ook voor alle maatregelen geldt dat prijzen inclusief BTW zijn. BAS heeft een schatting gemaakt aangezien er een variabel tarief is voor grootverbruik aansluitingen en kleinverbruik aansluitingen. Bij gas is er geen
De Drechtsteden
Weg naar Nul
Pagina 13 van 15
verschil in piek- of daltarieven. De kale gasprijs die Drechtsteden momenteel betaald is 0,2992 voor grootverbruik, en 0,3285 voor kleinverbruik. Kale gasprijs 0,2992 0,3285
Energiebelasting 0,1862 0,1862
Prijs exclusief BTW 0,4854 0,5147
prijs inclusief BTW 0,590964 0,622787
Op basis van deze data zijn alle invetseringen systematisch doorgerekend over de technische levensduur van het product. Hierbij zijn de volgende aannames gemaakt: Voor de energieprijzen is gerekend met 0% stijging van de energieprijzen. De afgelopen 10 jaar zijn de energieprijzen met gemiddeld met 7% per jaar zijn gestegen (bron: CBS). Voor een transparant overzicht is ook gerekend vanuit een scenario waarin deze prijsontwikkeling zich doorzet. Op deze manier zijn twee extreme scenario’s weergegeven. De lezer kan zelf bepalen wat een redelijk scenario is. De terugverdientijd is het moment waarop de cumulatieve besparingen groter zijn geworden dan de initiële investeringen. Het rendement is gebaseerd op de interne rentabiliteit, oftewel de internal rate of return (IRR). De IRR geeft aan bij welke rentevoet de Netto Contante Waarde (NCW) van een project € 0,- is. De NCW laat zien dat een euro in de toekomst niet dezelfde waarde heeft als een euro die je nu bezit. Immers, een euro die je nu bezit kan tegen rente worden uitgezet, waardoor deze in de toekomst meer waard is. Ook kan een euro in de toekomst juist minder waard zijn, wanneer men hoge inflatie verwacht. Rekening houden met deze rente, of met inflatie, heet verdisconteren. Op basis van verwachte inflatie en rente kan een organisatie haar discontovoet vaststellen: het percentage waartegen investeringen in het heden worden verdisconteerd naar de toekomst. De IRR geeft aan tegen welke discontovoet verdisconteerd kan worden om de maatregel alsnog rendabel te noemen. Met de IRR kunnen maatregelen eenvoudig met elkaar worden vergeleken: hoe hoger de IRR, des te beter. Ook is de IRR handig om een investering te vergelijken met een andere besteding van het vermogen. Verwacht u dat er 3% rendement te behalen is op de spaarrekening, dan wil je dat het IRR ruim boven deze 3% ligt. Anders is het rendabeler het geld op een spaarrekening te zetten. De IRR is ook flexibel in het spelen met verschillende aannames. De IRR in dit rapport is uitgegaan van een energieprijsstijging van 0% per jaar. Verwacht u dat dit bijvoorbeeld 4% is, kunt u eenvoudig 4 procentpunten bij het IRR optellen. Dus bij een IRR van 48%, is de nieuwe IRR nu 52%.
De Drechtsteden
Weg naar Nul
Pagina 14 van 15
BAS Energie B.V. Rivium Oostlaan 43 2909 LL Capelle aan den IJssel
De Drechtsteden
+31 (0)10 453 59 05
Weg naar Nul
basenergie.nl
@ basenergie facebook.com/basenergie
Pagina 15 van 15 linkedin.com/company/bas-energie
