Preventie: U als ondernemer
Wees geïnformeerd De dagelijkse praktijk van uw bedrijf slurpt vermoedelijk het gros van uw aandacht en inspanning op. Toch is het goed om af en toe wat afstand te nemen van de hectiek van de dag. Om eens wat langer stil te staan bij uw bedrijf en uw toekomstplannen. Wat is de invloed van de economische crisis? Van een constant veranderend concurrentieveld? En globalisering; digitalisering… Antwoorden op die vragen komen soms eerder bij meer afstand nemen van de waan van de dag. En horen bij een gezonde bedrijfsvoering en modern ondernemerschap.
In tien stappen naar ondernemerschap U heeft het gouden idee om de crisis het hoofd te bieden: het opstarten van een internetbedrijf of het produceren van een duurzaam consumentenartikel. Maar wat dan? Hoe vertaalt u dit naar een bedrijfsplan waarmee u makkelijk inzicht krijgt in de opbrengsten en (ondernemers)risico’s en beter voorbereid bent op het gesprek met uw bank? Het is verstandig om dit gestructureerd aan te pakken, dit geldt trouwens niet alleen voor startende ondernemers. Ook als uw bedrijf al langer bestaat, kunt u bijvoorbeeld eens kijken naar “De Businessbox”. Er zijn meer internetsites met voorbeelden, maar de boodschap is eigenlijk altijd identiek: doe het stap voor stap. De Business Box kent de volgende onderdelen: 1. De ondernemer 2. Je gouden idee 3. De onderneming 4. De markt 5. Je product 6. Product-markt combinatie 7. Promotie 8. Interne organisatie 9. Financiën 10. Samenvatting Zo leest u dat u uw gouden idee in minder dan tien regels moet kunnen beschrijven. Heeft u meer dan tien regels nodig, kijk dan nog eens goed of het idee wel helder genoeg is. Via “Patent Searching” kunt u kijken of het idee al geclaimd is. Heeft u geld van de bank nodig, dan is een helder overzicht van
uw plannen een must. Banken zijn vaak wat terug houdend, omdat ze geen grote risico’s willen lopen. Vaak willen ze dat je als ondernemer minstens evenveel risico loopt. Met andere woorden: zonder eigen geld is het bijna niet mogelijk een krediet te krijgen. Wat voor de bank in het kader van de financiering belangrijk is, is dat een onderneming solvabel is. Een goed ondernemingsplan laat aan een financier op een heldere manier zien wat je visie is en ook welke risico’s je zelf bereid bent om te lopen. www.businessbox.nl
Focus op innovatie Innovatie is één van de kurken waar een modern bedrijf op drijft én een belangrijke drijver voor de economie. De overheid stelt de komende jaren dan ook twee miljard euro beschikbaar voor goed doordachte innovatieplannen. De overheid heeft negen sectoren benoemd (zie kader) waarin Nederland sterk is en waar Het Rijk extra aandacht aan gaat besteden. Al deze topsectoren hebben een sterke internationale positie. Ander kenmerk van deze sectoren is dat de producten of technologieën bijdragen aan een oplossing van maatschappelijke vraagstukken. De voedsel- en tuinbouwsector investeert bijvoorbeeld in de ontwikkeling van gezonde voedingsmiddelen en voedingspatronen voor consumenten. Dit zorgt ervoor dat de kosten voor de gezondheidszorg en arbeidsverzuim dalen.
één keer biedt veel voordelen. Het levert kostenbesparingen op het gebied van afvoer op en in de reactor kan meer biogas worden geproduceerd. Of neem ondernemer Jos Nelissen uit Limburg. Zijn bedrijf Newtricious trekt samen met onderzoekers uit Wageningen op om eieren te ontwikkelen die bloeddrukverlagend zijn. Voor dit onderzoek krijgt zijn bedrijf extra belastingaftrek op investeringen. De overheid is dus gestopt met het strooien van min of meer willekeurige subsidies. Bedrijven die zelf investeren in onderzoek naar nieuwe producten en diensten betalen minder belasting. En voor starters en snelle groeiers komt er veel meer durfkapitaal. Alle informatie over het subsidie programma en de diverse sectoren is te vinden op:
De tien topsectoren 1. Agro & Food 2. Tuinbouw & uitgangsmaterialen 3. High Tech 4. Energie 5. Logistiek 6. Creatieve industrie 7. Life Science & Health 8. Chemie 9. Water 10. Hoofdkantoren (toegevoegd als “sector” omdat Nederland veel hoofdkantoren heeft.)
De samenwerkingsdriehoek De overheid heeft de komende jaren dus zo’n twee miljard euro in de begroting opgenomen om de topsectoren te stimuleren. Dat is geen geld dat zomaar als subsidie wordt verstrekt. De overheid zet vooral in op samenwerking tussen ondernemers, onderwijs en overheid. De zogenaamde gouden driehoek. Voorbeelden van dit soort innovatie zijn…. Steeds meer windmolenparken worden in zee gebouwd. Voordeel is dat het op zee harder waait en een park daar minder overlast geeft voor omwonenden. Een nadeel is dat onderhoud lastiger is uit te voeren. Een drijvende haven biedt uitkomst. P&Rsystems heeft samen met Shipdock, onder de naam Ztechnologies BV een concept ontwikkeld voor een drijvende haven. De overheid investeerde mee. Of deze… Paques, leverancier van biologische zuiveringsintallaties, heeft de BIOPAQ®AFR reactor ontwikkeld. Bedrijven met vethoudend afvalwater scheiden vaak eerst de vethoudende componenten af en voeren ze daarna afzonderlijk af. Reiniging in
www.rijksoverheid.nl/onderwerpen/ ondernemersklimaat-en-innovatie/investerenin-topsectoren
Doe de online risicoscan Ondernemen brengt kansen en risico’s met zich mee. Voor uw bedrijf, maar ook voor u persoonlijk. Het is goed om daar een overzicht van te hebben. De Univé online Ondernemersscan helpt u daarbij. Die werkt heel simpel en kost u maar een paar minuten. Online risico-inventarisatie in twee stappen: 1) Quick Scan: u beantwoordt zes vragen en krijgt direct een algemeen overzicht van de risico’s die ondernemers in uw branche kunnen lopen. 2) Persoonlijke Scan met rapport: Voert u aansluitend de uitgebreidere Persoonlijke Scan uit, dan kunt u daarover een persoonlijk rapport aanvragen. Via e-mail ontvangt u dan een PDF met daarin het resultaat van de door u ingevulde vragenlijst. Het rapport geeft inzicht en overzicht van de risico gebieden voor u en uw bedrijf.
Waarom de Ondernemersscan? • snel overzicht van uw bedrijfsrisico’s • drie thema’s: uw bedrijf, uzelf en uw personeel • persoonlijk rapport met alle conclusies • prima opstap om risico’s te beheersen • direct een goede leidraad voor een gesprek met uw verzekeringsadviseur www.unive.nl/ondernemersscan
Een gek met een gek idee? Wordt u ook geregeerd door de waan van de dag? Lees eens een (management)boek. Soms wordt u erdoor op andere ideeën gebracht. Heeft u eigenlijk wel het echte ondernemersgen? Zit-ie in je frontale cortex, je temporale cortex, je partiële cortex of toch in je cerebellum? Waar zit dat ondernemersgen nu? Josette Dijkhuizen heeft een teleurstellend antwoord voor u in haar boek Het ondernemersgen, heb jij het ook in je? Het O-gen bestaat niet en zal vermoedelijk ook nooit gevonden worden. Toch zijn er wel onderliggende genen actief en is ondernemerschap ook te ontwikkelen. De ‘paplepel’ speelt toch wel een heel grote rol in ondernemerschap zo leren we uit Het Ondernemersgen. Uit zowel literatuurstudie als de mensen die Dijkhuizen voor dit boek heeft geïnterviewd, blijkt dat succesvolle ondernemers vrijwel allemaal opgegroeid zijn in een ondernemersgezin. Hoewel hét O-gen dus niet bestaat, heeft de auteur toch twaalf genen gedetermineerd die ervoor zorgen dat iemand meer of minder geschikt is voor het ondernemerschap. De twaalf zijn: • communicatie vermogen • creativiteit • doorzettingsvermogen • durf • flexibiliteit • leiderschapsoriëntatie • marktgerichtheid • organisatievermogen • prestatiegerichtheid • strategisch inzicht • visie • zelfreflectie.
Vinkt u even mee af? Hoeveel van deze twaalf heeft u er? Misschien had de auteur bescheidenheid en eenvoud er als gen aan toe moeten voegen. Althans, uitspraken van de gesproken succesvolle ondernemers wijzen erop dat een bijdrage leveren aan de maatschappij een groter doel is dan snel geld maken. Zo zegt Peter Swinkels (Bavaria): ‘Een goede ondernemer is nog steeds lid van de harmonie.’ En voor Jan Zeeman is een ondernemer alleen maar ‘een gek met een gek idee’. Onder nemer Chris Kepser stelt dat hij ‘gelukkig niet al te veel geleerd heeft, anders zou ik te veel nadenken’.
Zwakke O-genen blijken te ontwikkelen te zijn, alleen moet het gros van het DNA toch wel een zekere mate van ondernemersgeschiktheid bevatten.
Crisis? Mijn tent kan dicht… Of toch niet? Marges staan onder druk, fabrikanten openen eigen outlets en de consument houdt de hand op de knip. En dan is er uiteraard nog internet, steeds meer klanten slaan de winkel over en kopen online. Marketeer Cor Molenaar windt er geen doekjes om. ‘Als je je als winkelier niet aanpast, kun je wel sluiten.’ Dat is geen fata morgana, maar harde realiteit. Molenaar schetst een tamelijk somber beeld van de klassieke winkelier. Het veranderende koopgedrag van de consument. Die weet precies waar hij wat voor de beste prijzen kan halen. Waar nodig vraagt hij de winkelier nog om advies, waarna hij de spullen online koopt. Nu al leggen klassieke winkeliers in boeken, muziek en kleding het loodje. Webwinkels bieden steeds meer en in sommige branches openen fabrikanten ook nog eens vrolijk hun eigen webwinkel. Ga er maar aan staan. Is er eigenlijk nog wel hoop? Zeker! In Molenaars boek Het einde van de winkel laat hij uitgebreid zien van welke webstrategieën winkeliers gebruik kunnen maken en wat de businessmodellen van de toekomst zijn. Met de aantekening dat internet zeker ook nadelen heeft: het is en blijft niet meer dan
2. Opdrachten werven als dagtaak Het is elke dag: acquisitie, acquisitie, acquisitie, hoe vervelend dat op den duur ook wordt. Bellen, schrijven, mailen, twitteren, adverteren en borrelen tot je een ons weegt. Zoek de klant niet alleen in de eigen sector. Probeer buiten de vaste klantenkring en de traditionele doelgroepen te kijken. 3. Praat met je bank Wacht niet tot het te laat is en de bank niet veel meer kan doen dan de stekker eruit trekken. Ga in een vroegtijdig stadium langs om de eventuele kredietruimte te bespreken. Neem informatie mee over de omzet- en winstgeschiedenis, over orders en de waarde van vaste en vlottende activa van het bedrijf. Voer dat gesprek als die cijfers er nog redelijk uitzien.
een rationeel medium. Voor de emotie moet je nog steeds naar de winkel. En gezellig funshoppen met je vrienden doe je nou eenmaal niet online. Daar liggen voor de winkelier dus kansen. Maar dan moet hij internet wel integreren in zijn propositie, anders is hij ten dode opgeschreven, waarschuwt Molenaar. Ook voor de niet-winkeliers Er is meer hulp. Neem de site Z24’s Stand van Nederland. Een verstandige ondernemer zet zich nu al schrap, schrijft de site. Er moet worden teruggeschakeld. De bedrijfsvoering moet in recessiestand. Wie dat te laat doet, komt in de problemen. Zes tips van Z24 om een onderneming door de recessie te loodsen maken. 1. Pak debiteur aan In goede tijden kun je debiteuren wellicht op hun mooie ogen geloven. Maar in slechte tijden zullen zij geldproblemen verhullen, mooi weer spelen en aansturen op steeds nieuw uitstel van betaling. Debiteurenbeheer, hoe saai het ook klinkt, is misschien wel de belangrijkste survivaltechniek in een recessie. Weet altijd precies wie nog wat moet betalen. Reageer direct als een betalingstermijn is overschreden. Schakel snel een incassobureau in. Of nog beter: laat je vooraf betalen. Pak iedere zekerheid die je kunt krijgen.
4. Snij waar het kan Met de arbeidskrapte van de jaren vóór de kredietcrisis in het achterhoofd, lieten veel ondernemers hun mensen liever op de loonlijst staan. Als de economie weer aantrok waren ze immers hard nodig. Die gok heeft goed uitgepakt. Want dankzij stimuleringsmaatregelen van overheden en centrale banken, was voor veel bedrijven 2010 al weer een aardig jaar. Vergeet echter niet dat het herstel in dat jaar grotendeels op de pof was. 5. Jaag op marktaandeel De ondernemer die het snelst de gaten in de markt weet op te vullen kan tegen de trend in toch groeien. Een proactieve benadering van de verweesde klanten van een failliete concurrent, dat is de truc. Weet wie het zijn, begrijp hun onzekerheid nu ze opeens hun vaste leverancier of business partner kwijt zijn. Los dat probleem snel en effectief voor ze op. 6. Blijf investeren Terwijl het personeelsbestand krimpt, de omzet daalt en de winst keldert blijft de slimme onder nemer als het even kan investeren in kennis, productontwikkeling en nieuwe processen. ASML, het technologiebedrijf uit Veldhoven, gaf in 2009 het goede voorbeeld. Terwijl de orderportefeuille griezelig snel leegstroomde en de omzet halveerde, ging ASML stug door met innoveren en scholen van het personeel. Toen de markt in 2010 weer aantrok stond er een nieuwe, betere en efficiëntere chip machine klaar. www.z24.nl
Twee kapiteins op één schip? Dat eindeloos SMS-en. Twitter, Facebook... Snapt u uw zoon of dochter nog? Terwijl de kans groot is dat hij of zij straks uw bedrijf over gaat nemen. Nieuwe media zijn misschien eng en bedreigend, maar bieden ook kansen. De jeugd snapt dat, maar moet ook accepteren dat ervaring van de oudere generatie een groot goed is.
Elke vijftien jaar staat er een nieuwe generatie op. • De vooroorlogse generatie geboren tussen 1910-1930 Gingen tijdens de economische crisis en WO II aan het werk. Typische wederopbouwers; harde werkers, niet gewend aan weelde. • De stille generatie geboren tussen 1930-1940 Gingen werken direct na de wederopbouw. Zoekers na tijden van ellende. • De protestgeneratie geboren tussen 1940-1955 Na jaren van weelde wilde deze generatie in jaren ’50 en ’60 breken met de heersende moraal. Oproerkraaiers.
En elke generatie botst met de vorige. Zo is het ook niet zo gek dat het poldermodel ten einde is. De generatie van Kok en Lubbers botst met die van Rutte, Balkenende, Bos, Pechtold en Plasterk. Net zoals de Woodstock-generatie botste met de behoudende vooroorlogse generatie. Elke generatie staat te trappelen om de macht over te nemen. Misschien ook wel in uw bedrijf. Probleem is dat generaties elkaar te weinig gunnen. De jongeren willen te snel, de ouderen vinden dat van de nieuwkomers maar niks. De truc is om beter elkaars krachten te benutten. De oudere generatie kan meeliften op de digitale wereld waarin kinderen zijn opgevoed. Denk aan de e-business mogelijkheden die dat biedt. De jongere generatie op haar beurt zo moeten leren van de ervaring van ouderen. Wat risico’s zijn bijvoorbeeld. Ondernemers die erin slagen zo oud en nieuw te verbinden, zijn de winnaars van morgen. Elke generatie heeft een kracht, terwijl nu nog veelal de zwakte ervan wordt benadrukt. Vraag: botst u ook met andere generaties?
• De verloren generatie geboren tussen 1955-1970 Kwam in de werkbare jaren klem te zitten tussen de economische stagnatie en jeugdwerkloosheid begin jaren tachtig. Periode van weinig grote veranderingen. • De pragmatische generatie geboren tussen 1970-1985 De nuchtere jaren negentig. Kritisch realistisch, open en eerlijk, wil resultaten boeken. • De screenagers, generatie X, Z, Einstein… geboren tussen 1995-2000 Geboren in het digitale tijdperk met ongekende mogelijkheden. Zijn authentiek, zijn wars van oude grenzen, willen constant veranderen en zijn nieuwsgierig.
