De Arbeidsinspectie in het kort
Blootstelling aan trillingen heftrucks
b l o ot s t e l l i n g a a n t r i l l i n g e n h e f t r u c k s
Blootstelling aan trillingen bij het werk op de heftruck Heftruckchauffeurs kunnen worden blootgesteld aan schadelijke lichaamstrillingen. Daarnaast hebben chauffeurs regelmatig te maken met lichamelijke zwaar werk, bv bij het verschuiven en tillen van lasten, en wordt soms een gedraaide lichaamshouding aangenomen, vooral bij achteruitrijden. Bovendien worden ze vaak blootgesteld aan tocht en kou door het regelmatig naar buiten rijden. Allemaal factoren die bijdragen aan het ontstaan van rugklachten en vermoeidheid. Daardoor vermindert de concentratie van de heftruckchauffeur en neemt de kans op ongevallen toe. Door goed management kan het risico in de hand worden gehouden.
Wat zijn de risico’s? Trillingen komen in het lichaam binnen via de voeten en het zitvlak en kunnen organen en weefsel beschadigen. Frequente en langdurige blootstelling aan lichaamstrillingen en schokken kunnen bij chauffeurs ernstige rugklachten en vervroegde slijtage van de wervelkolom veroorzaken. Als werknemers al rugklachten hebben, kunnen trillingen en schokken de pijn nog verergeren. Lichaamstrillingen zorgen niet alleen voor lichamelijk ongemak, zij leiden ook tot ziekteverzuim en arbeidsongeschiktheid.
b l o ot s t e l l i n g a a n t r i l l i n g e n h e f t r u c k s
De volgende factoren spelen een belangrijke rol bij het ontstaan van schadelijke lichaamstrillingen: • e en oneffen wegdek; vooral een vloer van ongelijk liggende stelconplaten en drempels; • trillingen in combinatie met het regelmatig in gedraaide houding rijden; • een slechte staat van de bestuurdersstoel met onvoldoende instel mogelijkheden; • rijgedrag van de chauffeur; hard rijden over een slechte ondergrond en plotseling van richting veranderen; • keuze van banden en (stoel)vering; • Vele uren per dag op de heftruck.
Wat moet u doen als werkgever? Als werkgever moet u het werk zo organiseren dat gevaar voor de veiligheid en gezondheid door trillingen wordt voorkomen. Is dit redelijkerwijs niet mogelijk? Dan moet u dit gevaar zoveel mogelijk beperken. Neem daarom op de eerste plaats zo veel mogelijk praktische maatregelen. Denk hierbij aan: • V raag aan de chauffeurs waar de meeste trillingen en schokken voorkomen en pak deze situaties aan. • Verbeter de rijstijl van vorkheftruckchauffeurs door instructie en toezicht. • Egaliseer het rijoppervlak en verwijder drempels en oneffenheden. • Zorg voor goed onderhoud van de heftruck en de bestuurdersstoel. • Zorg voor optimaal afgeveerde stoelen passend bij het trillingenpatroon. Niet elke stoel is een verbetering sommige stoelen versterken de trillingen. • Overweeg bij vervanging om trillingsarme heftrucks aan te schaffen. Leveranciers van heftrucks kunnen u aangeven hoe groot de trillingsbelasting van hun machine is. • Beperk door taakroulatie het aantal uren trillingsbelasting.
b l o ot s t e l l i n g a a n t r i l l i n g e n h e f t r u c k s
• B iedt de heftruckchauffeurs een periodiek arbeidsgezondheidskundig onderzoek (PAGO) aan zodat u weet of de genomen maatregelen voldoende zijn. • Blijf alert op slijtage aan vloeren of bedrijfsterreinen ook indien de routes veranderen. Tip: Om een schatting te maken van de trillingsbelasting is een calculator is te vinden op: Calculator globale lichaamstrillingen(.xls) (www.ergonomiesite.be/arbeid/trillingen/wbv.xls) Een wettelijk hulpmiddel is de Risico-inventarisatie en -evaluatie (Ri&e) en een plan van aanpak. In de Ri&e brengt u in kaart in welke mate en op welke wijze uw heftruckchauffeurs aan trillingen worden blootgesteld. In deze Ri&e moet tenminste worden aangegeven: • het trillingsniveau tijdens de diverse werkzaamheden; • de gemiddelde dagelijkse blootstelling; • een berekening van de 8-urige blootstelling per heftruckchauffeur of groepen chauffeurs. In het bij de Ri&e behorende plan van aanpak moet vermeld worden welke maatregelen, op welke termijn, getroffen worden om de blootstelling aan schadelijke lichaamstrillingen nog verder te verminderen. In het Arbobesluit (zie www.arbeidsinspectie.nl) staan zogenoemde grens- en actiewaarden. Als de blootstelling aan trillingen op een willekeurige dag boven de actiewaarden komt, moeten maatregelen genomen worden. Blootstelling boven de grenswaarde is niet toegestaan. Onderstaande tabel geeft de grens- en actiewaarden, genoemd in het Arbobesluit, aan voor lichaamstrillingen.
Lichaamstrillingen
Actiewaarde
Grenswaarde
0,5 m/s2
1,15 m/s2
Trillingen worden weergegeven in meters per seconde-kwadraat (m/s2). De waarden gelden voor een achturige werkdag. Als de blootstelling aan de trillingen minder dan acht uur per dag is, dan mogen de waarden hoger liggen. Bij heftrucks kan de blootsteling bij een dagelijks gebruik van enkele uren al ruim boven de actiewaarde uit komen. Overschrijding van de grenswaarde kan onder ongunstige omstandigheden voorkomen.
b l o ot s t e l l i n g a a n t r i l l i n g e n h e f t r u c k s
Vervolgtraject Met deze flyer bent u geïnformeerd over uw wettelijke verplichtingen. Hieruit volgt dat u onderzoek moet gaan doen naar de blootstelling aan trillingen van uw werknemers en daarop maatregelen moet treffen. Meer informatie kunt u vinden in het AI-Blad 36: Trillingen (uitgave van de SDU, zie www.sdu.nl)
Van toepassing zijnde Arbowet- en regelgeving: > Arbowet, artikel 5 ‘Inventarisatie en evaluatie van risico’s’ > Arbobesluit hoofdstuk 6 afdeling 3a ‘Trillingen’
b l o ot s t e l l i n g a a n t r i l l i n g e n h e f t r u c k s
Klachten over uw arbeidsomstandigheden, over betaling onder het wettelijk voorgeschreven minimumloon en/of arbeidstijden, of die van een direct-belanghebbende, moeten worden gemeld bij het dichtst bij uw werk gelegen kantoor van de Arbeidsinspectie. Op het kaartje hiernaast ziet u een indicatie van de gebiedsindeling (met de vestigingsplaatsen van de kantoren) die de Arbeidsinspectie hanteert
Kantoor Groningen Engelse Kamp 4 9722 AX Groningen Postbus 30016 9700 RM Groningen telefoon 050 - 522 58 80 fax 050 - 526 72 02
Kantoor Utrecht Oudenoord 6 3513 ER Utrecht Postbus 820 3500 AV Utrecht telefoon 030 - 230 56 00 fax 030 - 230 56 80
Kantoor Arnhem Janspoort 2 6811 GE Arnhem Postbus 9018 6800 DX Arnhem telefoon 026 - 355 71 11 fax 026 - 442 40 46
Kantoor Rotterdam Stadionweg 43 C 3077 AS Rotterdam Postbus 9580 3007 AN Rotterdam telefoon 010 - 479 83 00 fax 010 - 479 70 93
Kantoor Amsterdam Radarweg 60 1043 NT Amsterdam Postbus 58366 1040 HJ Amsterdam telefoon 020 - 581 26 12 fax 020 - 686 47 03
Kantoor Roermond Godsweerdersingel 10 6041 GL Roermond Postbus 940 6040 AX Roermond telefoon 0475 - 35 66 66 fax 0475 - 35 66 60 $EN (AAG
De Arbeidsinspectie maakt deel uit van het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid.
Bestelnummer 676 April 2008 Gratis uitgave
b l o ot s t e l l i n g a a n t r i l l i n g e n h e f t r u c k s
