Opname Neonatologie
De afdeling Neonatologie is 24 uur per dag bereikbaar. Belt u met het nummer van de afdeling Neonatologie (zie kader op laatste pagina). Wilt u zo vriendelijk zijn ons niet te bellen tussen: 07.30 – 8.00 uur; 15.30 – 16.00 uur en 23.15 – 23.45 uur. Wij kunnen dan ongestoord onze zorg overdragen aan de collega’s van de volgende dienst.
Opname Neonatologie Beste ouders, Alle medewerkers van de afdeling Neonatologie van het St. Antonius Ziekenhuis heten u en uw kind welkom. Op onze afdeling liggen baby’s die te vroeg geboren zijn, die een aangeboren afwijking hebben of die tijdens of na de geboorte problemen hebben ondervonden. Deze folder geeft u informatie over de gang van zaken op onze afdeling.
Wat wij belangrijk vinden
De afdeling
Op onze afdeling neemt naast de medische behandeling ook de verpleegkundige zorg een belangrijke plaats in. Het verpleegkundig team is zich ervan bewust dat ouders en kind elkaars aanwezigheid hard nodig hebben. We vinden het dan ook belangrijk dat u en uw kind regelmatig tijd met elkaar kunnen doorbrengen. Ook is het belangrijk dat u het aan uw kind laat merken als u er bent. Dit kan door tegen uw kind te praten, hem of haar vast te houden, of door gewoon in de buurt te zijn. Voor ouders die wat privacy willen met hun kind is het mogelijk de gordijnen rond de couveuse of wieg te sluiten.
Artsen Op de afdeling zijn diverse mensen werkzaam met verschillende specialismen. De medische zorg is in handen van een zaalarts (algemeen arts of arts in opleiding tot kinderarts). Deze heeft dagelijks overleg met de kinderarts of de neonatoloog (kinderarts gespecialiseerd in zieke pasgeborenen). De zaalarts loopt iedere ochtend samen met de verpleegkundige ‘visite’, waarbij nieuwe afspraken voor die dag worden gemaakt. U kunt bij de verpleegkundige altijd informeren wat er die dag besproken is.
Verpleegkundigen Als de gezondheid van uw kind het toelaat zullen wij u vragen een deel van de verzorging over te nemen. Dit bevordert het contact met uw kind en het bereidt u alvast voor op de thuiskomst van uw kind. U wordt hierin begeleid door de verpleegkundigen.
De verpleegkundigen verlenen de dagelijkse zorg aan uw kind. Is de opname voor langere duur dan krijgt u een zogenoemde eerstverantwoordelijke verpleegkundige toegewezen, die de hele opname de zorg rond uw kind coördineert. U kunt deze persoon ook 1
Vragen
altijd benaderen met uw vragen. Uiteraard wordt de zorg voor uw kind ook door andere verpleegkundigen gedaan. Ook bij hen kunt u terecht met vragen. Op het planbord naast de koffiekamer kunt u zien welke verpleegkundige die dag voor uw kind zorgt en wie uw eerst-verantwoordelijke verpleegkundige is.
Wanneer er vragen zijn over uw kind met betrekking tot zijn of haar ontwikkeling en gedrag kunt u bij hen terecht. De pedagogische zorg is op maandag-en donderdagochtend aanwezig en zal bij u langs lopen om kennis te maken. Mocht u niet aanwezig zijn, dan zullen zij een afspraak met u plannen.
Lactatiekundige De lactatiekundige geeft begeleiding en hulp bij het geven van borstvoeding en afkolven van moedermelk. De lactatiekundige is op maandag, dinsdag en donderdag aanwezig. U kunt via de verpleegkundige een afspraak maken.
De verpleegkundigen werken in drie ploegen per dag. De werktijden zijn: 07.30 – 16.00 uur; 15.30 – 23.30 uur; 23.15 – 07.45 uur.
Overige hulpverleners Aan de afdeling zijn tevens een fysiotherapeut, een maatschappelijk werker en een logopedist verbonden. Zo nodig zullen zij bij de behandeling van uw kind betrokken worden.
Op de afdeling werken gediplomeerde kinderverpleegkundigen, verpleegkundigen met als specialisatie neonatologie en verpleegkundigen in opleiding voor deze specialisatie.
Pedagogisch medewerkers Om een zo compleet mogelijk zorgaanbod te bieden, is er naast medische zorg ook pedagogische zorg aanwezig op onze afdeling. De opname van uw kind op de afdeling Neonatologie is een ingrijpende en stressvolle situatie. De pedagogische zorg kan u hierin een luisterend oor bieden. Daarnaast zal de pedagogische zorg onderwerpen zoals ontwikkelingsgerichte zorg, hechting en vragen over het gedrag van uw kind met u bespreken.
2
3
Informatievoorziening
ling. Beperk dit bezoek tot tien minuten. Andere kinderen van nul tot twaalf (niet broer of zus) kunnen uw kind helaas niet bezoeken. Voor kinderen van dertien jaar en ouder gelden dezelfde regels als voor volwassen bezoekers.
Het is voor u belangrijk om goed geïnformeerd te zijn over uw kind. Wanneer u op bezoek komt, krijgt u informatie van de verpleegkundige die voor uw kind zorgt. Tijdens het wisselen van de dienst dragen de verpleegkundigen de zorg van uw kind aan elkaar over. Eenmaal per week is er de mogelijkheid om een gesprek met de arts te hebben. Meestal is dit mogelijk op werkdagen tussen 14.30 en 15.00 uur; u kunt hiervoor intekenen op de lijst naast de ingang. Wij geven vanwege privacy alleen aan ouders informatie over de gezondheid van hun kind.
Broertjes en zusjes van twaalf jaar en jonger mogen niet op de afdeling komen wanneer zij nog geen waterpokken hebben gehad. Ze mogen ook niet op bezoek komen als ze last hebben van: • uitslag of rode vlekjes op hun lichaam; • krentenbaard; • keelpijn of verkoudheid; • diarree. Overleg bij twijfel vooraf met de verpleegkundige.
Bezoek ouders U bent als ouder 24 uur per dag welkom bij uw kind. Als u bij uw kind bent, wilt u dan uw aandacht alleen richten op uw eigen kind? Het kan voor ouders vervelend zijn als anderen hun kind voortdurend bekijken.
Bezoek familie en vrienden Overig bezoek is van 10.00 tot 20.00 uur welkom bij uw kind en is alleen mogelijk onder begeleiding van tenminste een van de ouders. Bezoek door overige familieleden en vrienden is alleen mogelijk onder begeleiding van tenminste een van de ouders. Er mogen maximaal drie personen tegelijk bij uw kind aanwezig zijn. Wisselen is beperkt mogelijk, tot een maximum van zes bezoekers per dag (inclusief de ouders).
Ouderkamer / koffiekamer De afdeling beschikt over een aparte ruimte waar u zich even kunt terugtrekken. Hier kunt u koffie halen; ook vindt u er folders over verschillende onderwerpen.
Kolfkamer Op de afdeling is een aparte kamer waar u in alle rust borstvoeding kunt afkolven. U vindt er alle benodigdheden en informatie voor het kolven.
Bezoek van kinderen Broertjes en zusjes van nul tot twaalf jaar zijn eenmaal per dag welkom op de afde4
Hygiëne op de afdeling
Babyview Het is mogelijk om thuis live filmbeelden van uw kind te zien via uw computer. Vraag de verpleegkundige hoe u deze beelden kunt ontvangen.
Hygiëne is van groot belang op een afdeling waar zieke of te vroeg geboren baby’s liggen. Daarom vragen wij u de genoemde voorschriften in acht te nemen bij het bezoeken of verzorgen van uw kind.
Kinderspeelplaats Kinderen van nul tot tien jaar kunnen kostenloos en onder toezicht spelen in kinderspeelplaats Nijntje. Deze bevindt zich op de begane grond van het ziekenhuis, in wachtruimte Zuid. U kunt hiervan gebruik maken wanneer u uw kind komt bezoeken of verzorgen en thuis geen oppas heeft kunnen regelen voor uw eventuele andere kinderen. In het folderrek op onze afdeling vindt u een folder van Nijntje, waarin u de openingstijden kunt vinden.
Voordat u de afdeling op komt: • laat uw jas achter op de gang; • verwijder sieraden van handen en polsen (u kunt ze in een handtas mee naar binnen nemen); was uw handen grondig met water en zeep en droog ze daarna goed af; • ontsmet voordat u uw kind aanraakt uw handen eerst met de blauwe ontsmettingsvloeistof.
Parkeren In de parkeergarage van het St. Antonius Ziekenhuis kunt u (betaald) parkeren.
Als dat nodig is, kan de verpleegkundige u vragen extra maatregelen te treffen om infectie te voorkomen, bijvoorbeeld het dragen van een mondmasker wanneer u verkouden bent of een koortslip hebt. In dit geval zullen wij u tijdig inlichten. Wilt u er zelf voor zorgen dat het bezoek op de hoogte is van de hygiënevoorschriften op de afdeling?
5
Verzorging
• Geurdoekje. Om uw kind vertrouwd te maken met uw geur, kunt u in de couveuse een doekje leggen dat u een uur of meer op uw huid hebt gedragen.
Ontwikkelingsgerichte zorg Ontwikkelingsgerichte zorg is een manier van zorgverlening gericht op het verminderen van stress, het bieden van comfort en stabiliteit aan het te vroeg geboren kind of een kind dat om een andere reden extra zorg nodig heeft. Als ouder speelt u hierin een belangrijke rol. Samen met u kijken wij naar de individuele behoefte van uw kind in uw gezin.
Uw aandeel Wij streven ernaar u als ouders zoveel mogelijk te betrekken bij de verzorging van uw kind. Ligt uw baby in de couveuse, dan bestaat deze verzorging misschien alleen uit mondverzorging, het verschonen van de luier of temperaturen. Naarmate uw kind opknapt kunt u uw aandeel in de verzorging geleidelijk uitbreiden. Ons uiteindelijke doel is dat u uw kind geheel zelf verzorgt.
In de baarmoeder is het donker en geluid wordt gedempt, het kind heeft geen last van de zwaartekracht en brengt de meeste tijd slapend door. De beperkte ruimte zorgt voor begrensde bewegingsvrijheid en een veelal gebogen houding van het kind.
Wassen en wegen Het wassen en wegen van uw kind vindt ’s morgens plaats. Hoe vaak uw kind in bad gaat hangt af van zijn conditie, leeftijd en gewicht. U mag uw kind zelf baden of met hulp van een verpleegkundige. Heeft uw geen hulp nodig dan kunt u in overleg ook op andere tijden baden. Het wassen en wegen van de kinderen vindt ’s morgens plaats. Niet alle kinderen worden elke dag gewassen. Om te voorkomen dat uw kind net gewassen is terwijl u dat zelf had willen doen, hangt er op de afdeling een planbord. Op het planbord kunt u met een kaartje aangeven op welk moment van de ochtend u uw kind komt baden. Zo kunt u een tijdstip kiezen dat u het beste uitkomt. Uiteraard mag uw kind eigen kleertjes aan. Wilt u zelf de gebruikte kleding weer mee naar huis nemen? Het ziekenhuis kan niet aansprakelijk gesteld worden voor mogelijk zoekraken van kleding tussen het linnengoed van de afdeling.
Op de afdeling wordt zoveel mogelijk geprobeerd de situatie in de baarmoeder na te bootsen. • Om lichtinval te beperken wordt een couveusehoes over de couveuse gelegd. Deze kan tijdens de verzorging aan alle kanten geopend worden. • Harde geluiden in en om de couveuse worden zoveel mogelijk vermeden. Het belangrijkste is het stemgeluid van de ouders. • Uw baby wordt in een nestje gelegd om aan de behoefte van begrenzing tegemoet te komen. Deze begrenzing biedt net als buidelen veiligheid en vertrouwen. • Bij bloedafname of belastende handelingen wordt uw kind ondersteund en getroost. Uw kind krijgt suikerwater met een speentje toegediend om te helpen bij het zelf reguleren. 6
Dagboek
Video-interactiebegeleiding
Als u het leuk vindt, kunt u een dagboekje bijhouden van uw pasgeboren kind. U kunt hiervoor een eigen schrift of boekje gebruiken. Als u dit bij uw kind neerlegt, kan ook de verpleegkundige af en toe een stukje over uw kind schrijven. Uiteraard mag u er zelf ook dingen in noteren of foto’s inplakken. Zo kunt u alle gebeurtenissen naar eigen inzicht bijhouden en later nog eens teruglezen.
Op de afdeling werken verpleegkundigen en pedagogisch medewerkers die speciaal zijn opgeleid om videobegeleiding te geven. Als uw kind te vroeg is geboren, of als u vragen hebt over de omgang met uw kind, kunnen zij een korte video-opname maken van u en uw kind. Dan kunt u op de video stap voor stap terugzien hoe uw kind reageert op uw stem, uw aanraking, enzovoorts. De beelden helpen kunnen helpen om uw kind beter te begrijpen en beter contact met hem of haar te maken. Vraag de verpleegkundige naar de mogelijkheden en onze speciale folder over de video-interactiebegeleiding.
Kangoeroeën Omdat uw kind in het ziekenhuis ligt, hebt u minder contact met hem of haar dan u thuis zou hebben. Door te buidelen kunt u het contact met uw kind bevorderen. Buidelen is eenvoudig. U (vader of moeder) gaat zitten en laat uw kind bloot op uw blote borst liggen. Uw kind ervaart het contact door de aanwezigheid van uw stem, uw warmte en uw aanraking. De ademhaling zal hierdoor dieper en regelmatiger worden. Tevens wordt de lichamelijke weerstand van uw kind vergroot doordat hij of zij bepaalde bacteriën van u overneemt zonder ziek te worden. U kunt tijdens het buidelen het beste schone kleding dragen die aan de voorkant open kan. Bij de verpleegkundige kunt u terecht voor instructie en vragen over het buidelen. Op de afdeling is een informatiefolder over dit onderwerp verkrijgbaar.
Voeding Zelf voeden Net als bij het baden kunt u ook helpen bij het geven van de voedingen. Wilt u via het planbord op de afdeling aangeven op welk tijdstip u wilt komen voeden? U doet dit door het kaartje van uw kind te plaatsen bij het tijdstip van uw keuze. Ligt u nog op de kraamafdeling, bespreek dan met de verpleegkundige waar u de voeding gaat geven. Als de gezondheid van uw kind het toelaat kan uw kind naar u toe gebracht worden. U kunt ook naar uw kind toe komen en de voeding op onze afdeling geven.
Borstvoeding Dat uw kind op de afdeling Neonatologie ligt, hoeft geen belemmering te zijn om te beginnen met borstvoeding. Borstvoeding bevordert het contact tussen u en uw baby. Uw kind krijgt door borstvoeding belangrijke natuurlijke stoffen binnen. Met de verpleegkundige kunt u het beste vooraf
Geurdoekje Om uw kind vertrouwd te maken met uw geur, kunt u in de couveuse een doekje leggen dat u een uur of meer op uw huid hebt gedragen.
7
u enigszins vertrouwd te maken met de meest voorkomende apparatuur volgt hieronder een korte omschrijving.
overleggen wanneer u met borstvoeding kunt beginnen. Als uw baby nog niet aan de borst kan, omdat hij of zij bijvoorbeeld te vroeg geboren is, kunt u al wel starten met het afkolven van de moedermelk. De hoeveelheid melk is bij de eerste keren afkolven misschien klein, maar kan toch veel betekenen voor uw kind. Op de afdeling kunt u vragen naar de informatiefolder Borstvoeding. Hier staan handige tips en richtlijnen in die u kunnen helpen bij het geven van borstvoeding. Natuurlijk kunt u met vragen ook altijd bij de verpleegkundige terecht.
Couveuse De couveuse is een bedje waaromheen een plastic doorzichtige kap is gemaakt. Op deze manier kan de lucht binnen deze kap verwarmd en bevochtigd worden. Via ronde openingen kunt u de baby aanraken of met hem of haar praten. Zodra het beter gaat met uw kind mag hij of zij even uit de couveuse.
Monitor Flesvoeding
Naast het bedje van uw kind hangt een beeldscherm, de monitor. Daarop kunnen wij de volgende metingen aflezen: • de hartslag en ademhaling, gemeten met drie plakkers op de borst van uw kind; • de zuurstofverzadiging (saturatie), via een infrarood lampje dat om de hand of voet van uw kind geplakt zit; • de temperatuur, via een thermometer die tegen de huid aan ligt; • de bloeddruk, via een band om de arm of het been van uw kind, of direct via de bloedbaan. Te vroeg geboren baby’s vergeten wel eens te ademen. Hierdoor wordt het hartritme even iets langzamer (dit heet bradycardie) en laat de monitor een alarmsignaal horen. De verpleegkundige zal dan de baby aansporen weer goed door te ademen door hem of haar even over de rug te wrijven. De verpleegkundige heeft via de centrale monitor achter de balie direct zicht op uw kind. Zij kan dus bij elk alarm direct reageren.
Ook als u flesvoeding kiest voor uw kind, zal de verpleegkundige u hierin begeleiden. Zij vertelt u hoe u de voeding moet bereiden, welke speen geschikt is voor uw kind en waar u op moet letten tijdens het geven van een voeding.
Sondevoeding Sommige baby’s worden de eerste tijd gevoed via een voedingssonde omdat ze nog niet genoeg kracht hebben om zelf te drinken. Door dit slangetje, dat via de neus of mond naar de maag loopt, kunt u onder begeleiding van een verpleegkundige de (moeder)melk geven.
Apparatuur en onderzoek De afdeling Neonatologie is een afdeling vol apparatuur, slangen, lichtjes en vreemde geluiden. We kunnen ons daarom goed voorstellen dat het voor u onwennig en misschien angstig kan zijn uw baby in deze onbekende omgeving te zien liggen. Om 8
er indrukwekkend uit en doet aan een beademingsapparaat denken, maar dat is het niet: uw kind ademt zelf. De CPAP is bedoeld voor kinderen die geen kunstmatige beademing nodig hebben, maar wel extra ondersteuning kunnen gebruiken bij het ademen.
Soms slaat de monitor op alarm terwijl er niets aan de hand is. Door bewegingen van het kind kunnen plakkers los gaan zitten en storing veroorzaken.
Onderzoek Uw kind zal diverse onderzoeken en behandelingen ondergaan. Regelmatig zal bij uw kind bloed worden afgenomen. Dit gebeurt meestal met een prik in de hiel, soms legt de arts daartoe een speciaal infuus aan (een arterielijn). Op de vijfde dag na de geboorte wordt bij uw kind de neonatale screening uitgevoerd, de zogenoemde hielprik. Urineonderzoek vindt plaats via een plastic opvangzakje.
Infuus Vaak kunnen baby’s de voeding via de maag en darmen nog niet opnemen. We geven dan vocht en calorieën via het infuus. Ook kunnen we via het infuus medicijnen toedienen. Het infuus wordt met een naaldje ingebracht in een bloedvat in de arm, het been of onder de hoofdhuid van het kind. Na het verwijderen van het naaldje blijft een dun plastic buisje in de ader achter.
Verder onderzoek Bij sommige kinderen vindt aanvullend of specifiek onderzoek plaats: • Röntgenonderzoek: het maken van röntgenfoto’s van bijvoorbeeld longen of buik; afhankelijk van de situatie gebeurt dit op afdeling zelf of op de röntgenafdeling. • Echografie: geluidsonderzoek van bijvoorbeeld hersenen, hart, nieren of andere organen; vindt plaats op afdeling zelf of op de röntgenafdeling. • Oogonderzoek: oogspiegelonderzoek van het netvlies bij prematuur geboren kinderen; als voorbereiding krijgen de kinderen oogdruppels die de pupil verwijden.
Zuurstof Wanneer een kind te ziek is om zelfstandig te ademen, zijn er twee manieren om extra zuurstof of lucht toe te dienen: • Low flow: via een ‘snorretje’ (een plastic slangetje dat op de wang wordt vastgeplakt) krijgt uw kind zuurstof of lucht in de neusgaten geblazen. • Optiflow: is vergelijkbaar met een flowsnor. Hierbij kan met een hogere druk flow en zuurstof toegediend worden. • CPAP: via een slang die aan een siliconen neusstukje is bevestigd krijgt uw kind continu lucht door de neusgaten naar de longen geblazen. Met behulp van een bandje en een muts blijft de slang goed op de neus zitten. Het geheel ziet
9
Overplaatsing, ontslag Overplaatsing Het kan nodig zijn dat een kind intensievere zorg nodig heeft dan in ons ziekenhuis gegeven kan worden. Vrijwel altijd gaan de kinderen dan naar het Wilhelmina Kinderziekenhuis in Utrecht. Als daar geen plaats is wordt er gezocht naar het dichtstbijzijnde kinderziekenhuis buiten de regio. Overplaatsing gebeurt met een speciaal uitgeruste ambulance, de zogenoemde babylance. Tijdens deze rit wordt het kind begeleid door een neonatoloog (gespecialiseerde kinderarts). Alle gegevens over het kind gaan mee naar het kinderziekenhuis. Vooraf heeft de eigen kinderarts een gesprek met de ouders over de reden van overplaatsing.
Wij raden u aan uw kind met een auto te komen halen. Neem dan een maxi-cosi mee; dit is de enige veilige manier om uw kind in een auto te vervoeren.
Tot slot Wij hopen dat wij u met deze folder voldoende informatie hebben gegeven over onze afdeling. Wij vinden het belangrijk te weten wat u vindt van de zorg die wij aan uw kind geven. Daarom stellen wij het op prijs als u met vragen, suggesties en ervaringen naar ons toe komt. Op die manier kunnen wij zo goed mogelijk voor uw kind zorgen.
Ontslag U hoort een paar dagen tevoren wanneer uw kind naar huis mag, zodat u zich op de thuiskomst kunt voorbereiden. De arts zal met u in een laatste gesprek het verblijf van uw kind in het ziekenhuis samenvatten. De verpleegkundige kijkt samen met u nog eenmaal terug op de afgelopen periode en zal u tips en richtlijnen meegeven voor de eerste tijd thuis. Ook krijgt u een folder uitgereikt waar deze adviezen in vermeld staan. De verpleegkundige zal u vragen wat u vond van de gang van zaken op de afdeling en of u misschien suggesties hebt die de zorg kunnen verbeteren. Het is belangrijk dat u zonder vragen naar huis gaat. Bereid u daarom goed voor op deze laatste gesprekken. U krijgt bij ontslag een afspraak mee voor een controlebezoek op de polikliniek en eventueel recepten voor de apotheek.
Aanvullende informatie Op internet kunt u veel informatie vinden: www.couveuseouders.nl www.tevroeggeboren.nl www.vroeggeboorte.nl www.kleinekanjers.nl Boeken: Reisgids naar huis, door Angelique Hoffmann-Haringsma
10
11
St. Antonius Ziekenhuis T 088 - 320 30 00 E
[email protected] www.antoniusziekenhuis.nl
Spoedeisende Hulp 088 - 320 33 00 Neonatologie 088 - 320 92 24 088 - 320 92 25
Locaties en bezoekadressen
Ziekenhuizen
Poliklinieken
St. Antonius Ziekenhuis Utrecht Soestwetering 1, Utrecht (Leidsche Rijn)
St. Antonius Polikliniek Utrecht Overvecht Neckardreef 6, Utrecht
St. Antonius Ziekenhuis Nieuwegein Koekoekslaan 1, Nieuwegein
St. Antonius Polikliniek Houten Hofspoor 2, Houten St. Antonius Spatadercentrum Utrecht-De Meern Van Lawick van Pabstlaan 12, De Meern
Meer weten? Ga naar www.antoniusziekenhuis.nl
KIND 11/10-’15
Dit is een uitgave van St. Antonius Ziekenhuis
