De activiteiten van het Platform Binnenstadsmanagement worden mede mogelijk gemaakt door bovenstaande begunstigers
Inhoudsopgave
pagina
PROGRAMMA THEMABIJEENKOMST
3
DEELNEMERSLIJST
5
INTRODUCTIE
11
FOTOIMPRESSIE
12
VISIE OP SUCCESVOLLE WINKELGEBIEDEN
13
ZES INGREDIENTEN VOOR DE WINNENDE BINNENSTAD
14
DISCUSSIEPANEL SPREKERS OCHTENDPROGRAMMA
16
VOOR KWALITEIT IS ALTIJD RUIMTE
18
HET SUCCES VAN ROERMOND
20
REFLECTIE OP DE DAG
21
PROGRAMMA THEMABIJEENKOMST 10:00 uur Ontvangst met thee en koffie 10:20 uur Welkom door Felix Wigman, voorzitter Platform Binnenstadsmanagement, en jan kamp, voorzitter SSM Retail Platform en inleiding door dagvoorzitter Tracey Metz 10:30 uur Visie op succesvolle winkelgebieden Howard Saunders, retailexpert en oprichter Echochamber 11:30 uur Zes ingrediënten voor de winnende binnenstad 1. Het Nieuwe Winkelen – Rob Weiss, projectleider Het Nieuwe Winkelen namens het HBD 2. Regie gewenst! – Marco Karssemakers, accountmanager Detailhandel, Horeca en Leisure gemeente Eindhoven 3. Ruimtelijke vernieuwing binnensteden – Sjoerd Soeters, architecht Soeters Van Eldonk Architecten 4. Collectieve financiering en samenwerking – Bert Jeene, wethouder Economische Zaken gemeente Nijmegen 5. Free-riders en lokale lasten – Ward Termeer, directeur Sacha Shoes 6. Visie als leidraad – Ton kaper, voorzitter Stichting Binnenstadsmanagement Den Haag 12:15 uur Panel sprekersochtendprogramma 12:45 uur Lunch en rondleiding op locaties in de binnenstad 14:15 uur Voor kwaliteit is altijd ruimte Françoise Dechesne, directeur MAB Development Nederland B.V. 15:00 uur Het succes van Roermond Jos van Rey, wethouder Ruimtelijke Ordening en Economische Zaken gemeente Roermond 15:45 uur Reflectie op de dag door dagvoorzitter Tracey Metz en de voorzitters van het Platform Binnenstadsmanagement en SSM Retail Platform 16:15 uur Afsluiting en borrel
DEELNEMERSLIJST
Organisatie
Contactpersoon
3W New Development
de heer R.F.M.H. Dackus
Acquisitie en verkoop
de heer E. Schroten
A.J. Investments B.V.
de heer W.V.J. Freling
AKD Advocaten & Notarissen
de heer J. Loman
Gemeente Alphen a/d Rijn
de heer T. Hoekstra
Stichting Ondernemersfonds Amersfoortse Binnenstad
de heer J. Krediet
Stad Antwerpen
de heer D. van Hofstraeten
Stad Antwerpen
mevrouw F. Peeters
Gemeente Apeldoorn
mevrouw M. Boutkan
Gemeente Apeldoorn
de heer C. Frankena
Gemeente Apeldoorn
de heer R. de Graaf
Arca Retail Vastgoed Adviseurs
de heer N. Fierloos
B@S Consultants/Brood@Spelen
de heer P. Rodenburg
BDO CF
de heer M.S. Spetter
Gemeente Bergen op Zoom
de heer R. van Splunter
Stichting BI-Zone centrum Bergen op Zoom
de heer K. Vermeulen
Bessels Architecten en Ingenieurs
de heer H. Bessels
Bouwfonds Real Estate Investment Management
mevrouw M. Bakker
Gemeente Boxtel
mevrouw A. van Schaaijk
Gemeente Boxtel
mevrouw M. Wolf
Gemeente Breda
mevrouw M. van Haaren-Stoks
Gemeente Breda
de heer M. Hermans
BRICKS Advocaten
mevrouw A.P. de Fouw
BRO
de heer H. Linders
BRO België
de heer J. Boots
Bruna B.V.
de heer K. Heemskerk
Gemeente Brunssum
de heer L. Cloodt
Gemeente Brunssum
de heer A. Gelissen
C1000
de heer P. Blaauw
C1000
de heer A.P. Corstjens
C1000 Vastgoed B.V.
de heer R.M. Voortmeijer
CB Richard Ellis
de heer B. Brink
CB Richard Ellis
mevrouw S. Ziengs
Comnaar Investments
de heer E. Companjen
Coolinvestments
de heer R. van Leuveren
Corio Nederland B.V.
mevrouw M. de Groot-Frenken
Organisatie
Contactpersoon
De Vries Advies B.V.
de heer M.C. de Vries
SCM Delft
de heer J. van Dalen
Gemeente Den Haag
mevrouw P. Alkema
Gemeente Den Haag
de heer M. van Dam
Bureau Binnenstad Den Haag
mevrouw L. Dalerup
Gemeente Deventer
de heer B. de Brouwer
Gemeente Deventer
de heer S. Meijerhof
Stichting Deventer Binnenstadsmanagement
de heer B. Schräder
Stichting Deventer Binnenstadsmanagement
de heer A. van Wezenbeek
Doek Retail
de heer H. Doek
Doek Retail
mevrouw J.M. Doek-van Geffen
Gemeente Dordrecht
mevrouw R. de Vries
DTZ Zadelhoff
de heer K.A. Hogenbirk
DTZ Zadelhoff
de heer C.J.T. Kolsteren
Gemeente Ede
de heer A. Geensen
Gemeente Ede
de heer D. Voorwinde
Gemeente Eindhoven
mevrouw V. Gielen
Euroshoe Nederland
de heer N. Meerschaert
Euroshoe Nederland
de heer E.H. Meijer
FGH Bank N.V.
de heer M.M.H.M. Donkers
FGH Bank N.V.
de heer L. van Dorp
Gemeente Goes
mevrouw C. Eijkelenboom
Gemeente Goes
de heer T. van der Leeuw
Gemeente Gouda
mevrouw M. Broos
Gemeente Gouda
mevrouw J. Timmers
Gemeente Groningen
de heer M. de Gier
Gemeente Groningen
de heer R. Torenbosch
Grontmij Vastgoed Management
de heer F.G. Sijbertsma
Centrum Management Groep Haarlem
de heer F. Postma
Gemeente Haarlemmermeer / Hoofddorp Centrum
mevrouw S. Olthuis
Gemeente Harderwijk
mevrouw H. Annink
HB Kroese Paternotte
de heer D. Mulders
HB Kroese Paternotte
de heer S. Schumann
Gemeente 's-Hertogenbosch
de heer J. Braakhuis
VVE Centrum 's-Hertogenbosch
de heer B. van den Thillart
Hilders Commercieel Vastgoed B.V.
mevrouw H.G.J.M. Hilders
Gemeente Hilversum
mevrouw M. Drost
Hoofdbedrijfschap Detailhandel
de heer E. Reubsaet
Hoofdbedrijfschap Detailhandel
de heer P. Smits
Organisatie
Contactpersoon
Hoogvliet Beheer B.V.
de heer C.J. Schreuder
Gemeente Hulst
mevrouw I. Abbeel van Esbroeck
Stichting Bezoekersmanagement Hulst
mevrouw M. de Bruijn
ING Real Estate Development
de heer C. Hartman
IPMMC Vastgoed
de heer E. Röling
Jumbo Supermarkten B.V.
de heer M.G.H. Heersmink
Just Brands B.V.
de heer R. Noordzij
Just Brands B.V.
de heer M. Wisman
Kamer van Koophandel Brabant
de heer P. van Moorsel
Kamer van Koophandel Brabant
mevrouw K. van Vliet
Kamer van Koophandel Oost Nederland
mevrouw M. ter Laak
Gemeente Leerdam
de heer F. de Graaff
Stadsmanagement Leerdam
de heer R. Uyldert
Gemeente Lelystad
de heer G.J. Reil
Gemeente Lelystad
de heer E. Rentenaar
Lidl Nederland GmbH
de heer R. Cuijpers
LMBS Retail B.V.
mevrouw M.C.H. Bruins
LMBS Retail B.V.
de heer R.R.D. van den Dool
Locatus
de heer G.M.N. Zandbergen
Locatus BV
de heer A. Kluin
Gemeente Maastricht
de heer A. Costongs
Gemeente Maastricht
de heer H. van Eck
Stichting Centrummanagement
de heer P. ten Haaf
Vereniging Ondernemers Centrum Maastricht
de heer W. Schreurs
MAB Development Nederland B.V.
de heer T. Heijenbrock
MAB Development Nederland B.V.
de heer J. de Vreede
MKB Vastgoed Plan
de heer W. Kleine
Gemeente Nijmegen
de heer J. Bardoel
Gemeente Nijmegen
mevrouw N. Jeanné
Gemeente Nijmegen
de heer H. Kielenstijn
Gemeente Nijmegen
mevrouw I. Nieskens
Gemeente Nijmegen
de heer R. Schilder
NSI
mevrouw J.M. Raeke
NVBO
de heer M. van Esch
Gemeente Oldambt
mevrouw J. Albers
Gemeente Oldambt
de heer W. Koning
Gemeente Oosterhout
mevrouw J. de Vries-Springer
Gemeente Oosterhout
de heer P. van de Westen
Plus Vastgoed B.V.
de heer J.H. de Bruijn
Organisatie
Contactpersoon
Progère
de heer H. Broekman
Qotus Research
mevrouw C. van Cauter-de Jonge
Rabobank International
de heer J. Voss
Redevco Nederland B.V.
de heer M.W. Rijntjes
Redevco Nederland B.V.
mevrouw P.M.R. Roosen
Retail Vastgoed Adviseurs B.V.
de heer P.P.J. Koet
Retail Visie
de heer G.J. Rapati
Citymanagement Roermond
de heer H. Brouwers
Citymanagement Roermond
de heer H. Jambroers
Citymanagement Roermond
mevrouw P. Ramakers
Gemeente Roermond
de heer D. van Garling
Gemeente Roermond
de heer J. Huijsse
Retail & Business Academy Roermond
de heer M. Wolfs
RMA B.V.
de heer M. Reinartz
Gemeente Rotterdam
mevrouw M. Hoekstra
Gemeente Rotterdam
mevrouw E. Langendoen
Stichting Stadsmanagement Schagen
de heer R. Hogenes
Gemeente Schiedam
de heer R. Vredebregt
Gemeente Schiedam
de heer M. Westland
SCM Europe
de heer C. Coppens
SCM Europe
de heer J. Bender
SCM Europe
de heer J.J. Michon
SCM Europe
de heer T.C. Remmers
Score B.V.
de heer J.J. Peters
Seats and Sofas
de heer R. de Hoog
Shopping Centre News
de heer E. Brugman
Stad Sint-Niklaas
mevrouw D. Coppens
Gemeente Sittard-Geleen
de heer J. van de Ven
Stichting Centrummanagement Sittard-Geleen
de heer P. Kooij
Binnenstadsmanagement Sluis
de heer J. Smits
Gemeente Sluis
mevrouw O. de Pooter
s. Oliver
mevrouw K. Maes
Gemeente Steenwijkerland
de heer R. Sturre
Syntrus Achmea Vastgoed
mevrouw M. Nievergeld
Syntrus Achmea Vastgoed
de heer M. van Oostvoorn
Syntrus Achmea Vastgoed
de heer R. Vierkant
Syntrus Achmea Vastgoed
de heer N. van Wonderen
Gemeente Terneuzen
mevrouw M. Broeckaert
Gemeente Terneuzen
de heer J. Everaert
Organisatie
Contactpersoon
Theo Wit Retail Vastgoed & Interim Management
de heer T.J.G. de Wit
Gemeente Tiel
mevrouw M. Meeuwsen
Hart van Tiel
mevrouw M. Matser
Stichting Binnenstadsmanagement Tilburg
de heer A. Jungerhans
Stichting Binnenstadsmanagement Tilburg
mevrouw J. Wouters
Top-Down Real Estate
de heer W.J.R. Sorel
Gemeente Uden
mevrouw L. van Lieshout
Unibail-Rodamco
de heer R. Aartman
Unibail-Rodamco
mevrouw D. Schoonbrood
Univé Stad en Land
de heer J. Kamp
VastNed Management B.V.
de heer J.F.M. der Kinderen
VastNed Management B.V.
mevrouw S.J. van der Mispel
VastNed Retail
de heer M.M.B. Snelder
Bureau Binnenstad Veenendaal
de heer P. Baten
Bureau Binnenstad Veenendaal
de heer C. Wortmann
Gemeente Venlo
mevrouw H. Laarakker
Venlo Partners
mevrouw M. Dankers-Warmerdam
VVSG
de heer S. Thomas
Gemeente Waalwijk
de heer D. Douma
Gemeente Waalwijk
mevrouw O. Renders
Stichting Centrummanagement Wageningen
de heer T. Kool
Stichting Ondernemersfonds Wageningen
de heer R. van Doorn
WE Real Estate/Ronstreet Properties B.V.
de heer J.J. Segers
Kamer van Koophandel Limburg
de heer H. van de Port
Stichting Centrummanagement Weert
mevrouw S. Blok
Gemeente Weesp
mevrouw A. Ankoné
Wereldhave
mevrouw D. Coppens
Wereldhave
de heer D. Krant
Gemeente Woerden
mevrouw C. van Dam
Gemeente Woerden
de heer E. van den Elshout
Gemeente Zaanstad
mevrouw A. Nicolás Gnodde
Platform Centrummanagement Zeist
mevrouw A. Verstappen
Gemeente Zutphen
de heer H. Sieben
Gemeente Zutphen
de heer M. Spits
INTRODUCTIE
Jan kamp (voorzitter SSM) en Felix Wigman (voorzitter Platform Binnenstadsmanagement) heten iedereen van harte welkom en vertellen kort wat beide organisaties samenbrengt. Deze bijeenkomst is georganiseerd om de contacten op te zoeken tussen gemeenten en centrummanagementorganisaties enerzijds, en retailers anderzijds in de samenwerking met binnensteden. Na het welkomstwoord van deze voorzitters verricht Tracey Metz, journaliste NRC en auteur van onder meer ‘Pret!: leisure en landschap’, een openingswoord. Mevrouw Metz gaat in op het thema ‘spiky stad’ van auteur Richard Florida. Deze stelt dat er steeds meer gebeurt op steeds meer plaatsen. Kernpunt is het aanhaken in een ruimtelijk economisch spanningsveld. Voor de presentaties verwijzen wij naar de website www.binnenstadsmanagement.org
FOTOIMPRESSIE
VISIE OP SUCCESVOLLE WINKELGEBIEDEN
Door Howard Saunders, retailexpert en oprichter Echochamber Onderstaande opmerkingen fungeren als aanvulling op de presentatie. Howard Saunders stelt dat retail nodig is om steden in leven te kunnen houden en zich verder te ontwikkelen. Fundamentele punten zijn daarbij ‘must have’s’ en ‘must do’s’ zoals iconen en evenementen. Creativiteit, controle en gemeenschap zijn drie begrippen die centraal staan. Volgens de heer Saunders willen consumenten de binnenstad bezoeken vanwege de identiteit van de stad; het is retail die deze identiteit deels creëert. Slimme retailers begrijpen zodoende dat er in de stad geïnvesteerd moet worden. Om alleen het beste te bewerkstelligen moeten gemeenten moeten gaan denken zoals ‘shopping centres’; dit is een interessante manier om een bepaalde identiteit te creëren. Tevens zouden ze enkel het beste moeten en willen accepteren voor hun stad. Hij illustreert dit met een voorbeeld van ‘Westfield Stratford’ in Londen. Wat betreft controle moeten gemeenten ‘must do’ elementen creëren. Howard illustreert dit met voorbeelden van architectuur, identiteit, iconische planten, licht en plekken waar je kunt zitten. Howard stelt dat je van een ruimte een plek moet maken waar mensen graag willen zijn, dit gebeurt niet toevallig, maar is maakbaar. Aan de hand van een paar simpele voorbeelden illustreert hij hoe eenvoudig het is zonder veel moeite of financiële middelen veranderingen aan te brengen. Concluderend is creativiteit fundamenteel; alles kan worden gecreëerd.
Vragen: • Vraag: We creëren plaatsen waar mensen graag willen verblijven, maar wat zijn de voordelen voor de retailers? Antwoord: Retailers hebben alle voordelen; als mensen zich goed voelen dan gaan we ook naar buiten en geven we geld uit. ‘Feel good, buy good’. Het is belangrijk om te begrijpen wat mensen echt willen, dit meer vanuit een menselijke benadering.
ZES INGREDIENTEN VOOR DE WINNENDE BINNENSTAD
‘Pecha Kucha’ betekent in het Japans een klein beetje. Dit dwingend formaat geeft sprekers ieder vijf minuten spreektijd met 20 dia’s. Onderstaande opmerkingen fungeren als aanvulling op de presentaties. 1. Het Nieuwe Winkelen – Rob Weiss, projectleider Het Nieuwe Winkelen namens het HBD Aan de hand van de evolutietheorie van Darwin stelt Rob Weiss dat het online winkelen uit raakt en Het Nieuwe Winkelen steeds belangrijker wordt. Mobiele telefonie wint steeds meer terrein, iedereen is tegenwoordig overal mobiel; dit is een kans om te winnen van de webshop. Hij benadrukt dat samenwerking belangrijk is; samen hebben retailers klanten nodig, dus samen moet je ook actie ondernemen. Denk hierbij niet in termen van onmogelijkheden, dus dat de webshops een bedreiging vormen, maar geef samen een positieve draai aan de ontwikkelingen en ga samen aan de gang. 2. Regie gewenst! – Marco Karssemakers, accountmanager Detailhandel, Horeca en Leisure gemeente Eindhoven Eindhoven is het centrum van Zuid-Oost Brabant. Versterking is niet alleen belangrijk voor een vitale binnenstad, maar is ook voor de omringende plaatsen van groot belang. Eindhoven heeft de ambitie tot de top te behoren van de technologische regio’s. Ambitie stelt eisen aan het aanbod en het vestigingsklimaat. Om die reden is de binnenstad belangrijk; de binnenstad is immers het uithangbord waar mensen kunnen vinden waar ze naar op zoek zijn. In Eindhoven zijn vrijwel alle beschikbare vierkante meters al bestemd; daarom wordt ook in de regio gezocht naar mogelijkheden en is regionale afstemming van essentieel belang. De heer Karssemakers stelt dan ook dat daar waar nog ruimte is voor groeimogelijkheden juist daar ontwikkeling noodzakelijk is, hierbij is regionale afstemming essentieel voor een winnende binnenstad. 3. Ruimtelijke vernieuwing binnensteden – Sjoerd Soeters, architecht Soeters Van Eldonk Architecten Wat de ruimtelijke component betreft geeft de heer Soeters een aantal punten weer waar een winnende binnenstad aan zou moeten voldoen. Wat dichtheid betreft moet veel ruimte worden gelaten tussen gebouwen en de openbare ruimte, en veel deuren per strekkende meter. Van belang is dat er uitwisseling ontstaat tussen de binnen- en buitenruimte zodat je van binnen naar buiten kunt kijken en vice versa. Wat diversiteit betreft is het belangrijk dat er een maximale mix is van verschillende functies zoals wonen, winkelen, cultuur en recreëren; bronpunten zijn hierbij van wezenlijk belang. Over bereikbaarheid geeft de heer Soeters aan dat verplaatsing van een bronpunt een injectie kan geven aan een centrum. Daarnaast is het vergroten van je ‘catchment area’ een voorwaarde voor succes. Over de identiteit van een stad zegt de heer Soeters dat het niet realistisch is om overal zomaar iconen uit de grond te stampen; iconen moeten wel aansluiten bij de stad.
4. Collectieve financiering en samenwerking – Bert Jeene, wethouder Economische Zaken gemeente Nijmegen Punten waar een winnende binnenstad aan zou moeten voldoen: - Blijf bij het DNA van de stad. - Een aantrekkelijke dynamische binnenstad is een voorwaarde voor de komst van bedrijven en werknemers. - Luisteren naar de wensen van de consument. - Wees flexibel en vraaggericht. - Samenwerking; durf te investeren, juist ook in moeilijke tijden. Zorg ervoor dat geldstromen van particuliere investeerders zich verbinden en versterken. - Een goed ondernemersfonds. - Ambassadeurs zoals bewoners die het verhaal van de stad uitdragen. - Het concept schoon, heel en veilig moet optimaal zijn. Veel binnensteden onderschatten dit effect. - Investeer in de beleveniseconomie; zeker met een hoogopgeleide bevolking. 5. Free-riders en lokale lasten – Ward Termeer, directeur Sacha Shoes Free riders zijn een doorn in het oog voor binnenstadsmanagers, maar volgens de gedachtegang van de heer Termeer bestaan er geen free riders. In de discussie over free riders voert ergernis normaal gesproken de boventoon. De heer Termeer laat de drie hoofdoplossingen passeren die problemen zouden moeten voorkomen; de bedrijven investeringszones (BIZ), het Leids model en reclamebelasting. De reclamebelasting doet het meeste stof opwaaien. In dit model betalen ondernemers het hoogste bedrag in relatie wat zij er voor terug krijgen. Het Leids model streeft naar verbetering van het hele gebied. De BIZ regeling financiert volgens de heer Termeer activiteiten die van de overheid verwacht kunnen worden. Volgens deze gedachtegang kunnen er dan ook geen free riders bestaan omdat het juist de gemeente moet zijn die zorg draagt voor een veilige, bereikbare, kwalitatieve openbare ruimte, en niet de ondernemers. Hij haalt hierbij het onderscheid aan dat ondernemers meer onroerend zaakbelasting betalen voor niet-woningen dan bewoners betalen voor woningen; het bedrijfsleven betaalt blijkbaar al meer. Dit impliceert dan ook een allocatieprobleem. Het gaat niet om het niet willen betalen van een bepaald bedrag, maar juist op de manier hoe met dit bedrag moet worden omgegaan. De heer Termeer pleit dan ook voor een oplossing waarin de OZB opbrengsten een bestemming krijgen voor gebiedsverbetering in de binnenstad. Zo betaalt iedere retailer én vastgoedeigenaar waardoor er geen sprake meer kán zijn van free riders. 6. Visie als leidraad – Ton kaper, voorzitter Stichting Binnenstadsmanagement Den Haag 25 jaar geleden verpauperde de binnenstad van Den Haag; Hagenezen waren niet meer trots op hun stad en ondernemers, horeca, bewoners en gemeente wezen met de beschuldigende vinger naar elkaar. De handen werden ineengeslagen met een goede samenwerking als resultaat. Bureau Binnenstad en de Binnenstadsplannen van 2000-2010 en 20102020 vloeiden hieruit voort. De onderliggende kernwoorden die ten grondslag liggen aan dit succes zijn: stap voor stap, samenwerking, monitoren, leiderschap en volhouden. Versterking van de krachtige onderdelen van de stad is hierbij essentieel.
DISCUSSIEPANEL SPREKERS OCHTENDPROGRAMMA
Onder leiding van dagvoorzitter Tracey Metz nemen de sprekers uit het ochtendprogramma zitting in een panel en krijgen de aanwezigen de mogelijkheid om vragen te stellen. • -
-
Tracey Metz stelt naar aanleiding van de presentatie van Howard Saunders de vraag of het waar is dat retail steden een identiteit kan verschaffen? De heer Soeters antwoordt negatief. Hij stelt dat de stad een identiteit heeft en retail helpt om die identiteit te verken. Hij stelt ook dat dankzij het beleid in Nederland sprake is van levendige binnensteden. Het is een gegeven dat mensen elkaar graag opzoeken, retail speelt daarin wel een belangrijke rol. De heer Kaper reageert met de opmerking dat retail het bloed is dat door de aders van de stad loopt. Hij gelooft echter niet dat retail de identiteit van een stad kan bepalen.
•
Vraag: In hoeverre speelt het aanbod een rol in de openbare ruimte? Antwoord: De binnenstad is meer dan alleen een winkelstraat, maar het gevaar dreigt dat enkel het kernwinkelgebied van een binnenstad resteert. Het probleem dat over een tiental jaren kan ontstaan zijn spooksteden in Nederland.
•
Vraag: Moet er meer geld geïnvesteerd worden om nog grotere centra buiten de stad te creëren? Antwoord: Het is hierbij de vraag in hoeverre grootschalige detailhandel buiten de stad effect heeft op de binnenstad. Het zogenaamde DNA van de binnenstad moet in ieder geval in stand worden gehouden. Plekken die het buiten de stad minder goed doen moeten daarbij begeleid afsterven.
•
Vraag: Wie gaat dan bepalen welke plaatsen het minder goed doen en dus moeten afsterven? Antwoord: De consument bepaalt dit door zijn of haar bezoekgedrag. Als stad kun je echter wel invloed uitoefenen op waar deze consument winkelt.
•
Vraag: Mevrouw Metz stelt de vraag of we moeten investeren in nieuwe, grote, spannende plannen of dat we het bestaande moeten versterken Antwoord: Enerzijds willen we graag vernieuwen en anderzijds willen we dat begeleidt en gelijdelijk doen. Het is niet het een óf het ander, maar het een én het ander.
•
Vraag: De heer Termeer stipt aan dat er sprake zou zijn van de komst van een ‘shoe outletcentre’ in de gemeente Waalwijk. In het licht van regionale afstemming vraagt hij zich af waarom de gemeente een dergelijk initiatief toelaat. Antwoord: Gemeente Waalwijk antwoordt dat zij zijn geconfronteerd met dit initiatief en dit initiatief dan ook omhelzen. De heer Termeer reageert hierop door te stellen dat gemeenten volgens hem zelf een gebiedsvisie moeten hebben en het niet zo moet zijn dat de markt richtinggevend is op de lange termijn.
•
Vraag: Voortbordurend op regionale afstemming geeft de heer Termeer ook aan dat een initiatief zoals de Tilburg Mall niet ontwikkeld zou mogen worden. Hij stelt hierop de vraag hoe het mogelijk is dat er geen overkoepelend orgaan is wat tegen het initiatief was? Antwoord: Vanuit de zaal klinkt een unanieme behoefte aan regionale afstemming. De heer Jeene wil ook de positieve punten van de Nederlandse binnensteden benadrukken, zeker in vergelijking met het buitenland. Hij geeft aan dat we hier zorgvuldig mee om dienen te gaan. De heer Soeters haakt hierop in en zegt dat de kwaliteit van de binnenstad bewaakt moet worden. Zo zorgen verschillende organisaties zoals rechtbanken, universiteiten en provinciehuizen voor levendigheid in de stad. Kamer van Koophandel Amsterdam geeft aan dat de KvK het beste deze regionale afstemming kan bewaken. Ter illustratie geeft zij aan de commissies winkelplanning bijvoorbeeld effectief zijn. Hierop wordt de vraag gesteld of dit in andere steden ook het geval is?
•
Vraag: Vervolgens komt de vraag aan de orde wie verantwoordelijk is voor nationale ruimtelijke ordening vraagstukken? Antwoord: De heer Jeene geeft bijvoorbeeld aan dat Stadsregio Arnhem Nijmegen en 18 omliggende regio’s zich met dergelijke vraagstukken bezig houden. Dit orgaan heeft geen beslissingsmacht, maar bij bespreking van de thema’s wordt al 70% van het probleem opgelost.
•
Vraag: Aan de heer Termeer wordt gevraagd hoe reclameactiviteiten in binnensteden gefinancierd dienen te worden? Antwoord: Gemeenten betalen nu ook stadspromotie. Hij stelt voor om het vraagstuk om te keren; als retailer betaal jij ook voor promotie, dan zouden vastgoedeigenaren dat ook moeten doen. Dus niet alleen de exploitant die betaalt, maar ook de eigenaren. Het gaat niet om de kwestie van niet willen betalen, maar wel om een redelijke verdeling wie betaalt.
VOOR KWALITEIT IS ALTIJD RUIMTE
Door Françoise Dechesne, directeur MAB Development Nederland B.V. Onderstaande opmerkingen fungeren als aanvulling op de presentatie. In de discussie over de toekomst van het Nederlandse winkellandschap zijn de meningen verdeeld. Vanuit de vastgoeddimensie zijn de hypes en trends van nu in ‘stenen’ pas over een aantal jaren zichtbaar. Het Japanse woord crisis bestaat uit twee tekens; gevaar en kans. Wat de crisis betreft voelt MAB zich meer aangetrokken tot de mogelijkheid om op zoek te gaan naar kansen en kwaliteit te creëren. Kwaliteit is volgens MAB een procesvariabele; voldoende rekening houden met verschillende stakeholders. Kwaliteit creëert wel waarde, maar het is uiteindelijk de consument die bepaalt of er waarde is toegevoegd. De waarde in de vastgoedketen wordt dus pas aan het einde bepaald. Daarom is het van belang zicht te krijgen op de consument. Tegelijkertijd stelt mevrouw Dechesne dat dé consument niet bestaat in een tijd waarin individualisme en onderscheiding belangrijk zijn. Anderzijds kunnen we ons afvragen of de consument wel zo verschillend is. Aan de hand van de terugkerende populaire voetbalplaatjes illustreert mevrouw Dechesne dat er ondanks verandering ook veel constante factoren zijn in consumentenbeleving. MAB heeft de vijf belangrijkste trends geclusterd: 1. Consumentenmacht Als retailer zijnde word je door de consument afgestraft als je niet naar hun wensen en behoeften luistert. 2. Consu-Seg-Menten Dé consument bestaat niet, wel een segmentatie van veel verschillende groepen. Belangrijk is om in detail naar deze deelsegmenten te kijken. 3. Kwali-tijd Tijd wordt steeds belangrijker, het voorbeeld van Home Plus in Zuid Korea illustreert dit. 4. Smart & Connected Het pilotproject van ‘Het Nieuwe Winkelen’, in Veenendeel is een voorbeeld waarop de attentiewaarde van de klant behouden kan worden. 5. Integraal Duur-Samen Hierbij is het van belang niet alleen naar een beleveniswaarde te zoeken, maar ook naar de betekenis die aan plekken wordt gegeven. Consumententrends en binnensteden Het aantal m² retail wordt misschien wel minder, maar andere componenten zoals horeca en leisure worden steeds belangrijker voor de ontwikkeling van de stad. Het is niet alleen retail wat het beeld van de stad vormgeeft; andere componenten winnen letterlijk en figuurlijk ook terrein. Aan de hand van een aantal sprekende voorbeelden geeft mevrouw Dechesne weer dat een stad wel bepaalde functies en plaatsen kan kwijtraken, maar dat dit niet per definitie
betekent dat deze ook verloren zijn gegaan. Kernpunt is samen op zoek te gaan naar ruimte en niet bang te hoeven zijn voor verandering. De winnende stad dient dan ook nieuwe perspectieven te verzinnen en hetgeen te versterken waar de stad in uitblinkt om zich vervolgens daarmee te onderscheiden. Zij haalt ook aan dat het van belang is om plekken te creëren waar fysieke ontmoetingen plaats kunnen vinden. Sleutelwoorden zijn: verrassingselementen, bereikbaarheid, vertrouwdheid en toegankelijkheid. Wanneer dit in ogenschouw wordt genomen is er altijd ruimte voor kwaliteit. Als succesvoorbeeld haalt zij het Oosterdokseiland aan in Amsterdam. Voorheen was dit een no-go area, een onprettige plek. Toch is het gelukt om op deze plek een bruisend gebied te maken waar allerlei functies zijn gevestigd zoals wonen, werken, winkelen, en maatschappelijke functies zoals een bibliotheek. Tegenwoordig hangt er een identiteit aan deze plek. De boodschap is dan ook: zorg voor flexibiliteit, zorg ervoor dat je als beste kunt aanpassen aan verandering. Hierbij moet de consument centraal staan in ons denken en handelen.
HET SUCCES VAN ROERMOND
Door Jos van Rey, wethouder Ruimtelijke Ordening en Economische Zaken Onderstaande opmerkingen fungeren als aanvulling op de presentatie. •
• •
•
• •
Roermond is een van de weinig Limburgse steden die nog steeds (economisch en demografisch) groeit. De stad heeft van oudsher traditionele werkgelegenheid. Een krimpende economie leidt tot een krimpend inwonertal. De strategie van Roermond berust daarom al vanaf het begin van de vorige eeuw op groei. Daarbij is bereikbaarheid een cruciaal punt, evenals het creëren van een klimaat waar bedrijven en andere instellingen zich goed bij voelen. Een goede binnenstad is noodzakelijk voor behoud van voorzieningen in de regio. Over het algemeen zijn retailers wat behoudend. Maar omarm juist vernieuwingen; deze heb je nodig om een kwaliteitsslag te kunnen maken. De beleving volgt dan automatisch. Roermond is een unieke retailstad. In de jaren ’90 waaide het concept van factory outlet centra’s over naar Europa. Het advies was destijds negatief: vanwege de regelgeving in Nederland adviseerde men om hier niet aan te beginnen. Roermond is toch gaan pleiten voor een dergelijk winkelgebied vanwege de werkgelegenheid en de synergie voor de binnenstad. Het Designer Outlet Centre (DOC) ligt in de eerste schil na de binnenstad en heeft een consumentenbereik van 30 miljoen mensen op 2 uur rijden van Roermond. De omvang bedraagt in de huidige situatie circa 35.000 m². Een volgende uitbreiding staat al op de planning en die moet leiden tot het grootste outlet centrum van Europa. Andere vernieuwing zijn de komst van het Retail Park aan de snelweg A73 en de Huisen Tuinboulevard. Roermond besteedt veel geld aan citymanagement en citybranding. Doel is om altijd voorop te lopen. Voorbeelden daarvan zijn de invoering van de BIZ in het centrum en een permanente zondagsopenstelling.
Vragen uit de zaal • Vraag: Wat gaat er niet goed in Roermond? Antwoord: Roermond is er niet in geslaagd om het Hoger onderwijs te behouden en ook niet om het terug te halen. Het provinciaal bestuur is namelijk van mening dat dit onderwijs bij grotere steden behoort. • Vraag: Bereikbaarheid is blijkbaar een voorwaarde voor succes. Roermond wordt geconfronteerd met een verkeersinfarct, is de stad een slachtoffer van het eigen succes? Antwoord: De heer van Rey geeft de vraagsteller hierin gelijk. Inmiddels zijn alle gebouwen in de omgeving van het DOC opgekocht voor 4.000 extra parkeerplaatsen. Er zijn gesprekken gaande over aanpassing van de verkeersstructuur van de toegangswegen.
REFLECTIE OP DE DAG
Reflectie op de dag door dagvoorzitter Tracey Metz en de voorzitters van het Platform Binnenstadsmanagement en SSM Retail Platform •
Mevrouw Metz vraagt beide voorzitters te reageren op de volgende stellingen: 1. Howard Saunders: “Retail gives it’s cities their identities” 2. Françoise Dechesne: “Een stad is zoveel meer dan retail”
- De heer Kamp is het eens met de stelling van Françoise Dechesne. Hij illustreert dit met de vraag wat je anders nog in de stad moet doen als je bent uitgewinkeld. Als mensen beleving willen, gaan ze naar de stad. - Ook de heer Wigman is het eens met de laatste stelling. De verhouding van het aantal winkels is dan wel gedaald t.o.v. van cultuur, horeca en leisure, maar dat neemt overigens niet weg dat retail een belangrijke rol gaat spelen. •
Mevrouw Metz: Het aantal m² winkelmeters loopt terug, moeten we dan niet inzetten op alternatieven voor de grootschaligheid? De heer Wigman: Grote ketens kunnen zich vestigen in de binnenstad. In de toekomst zal het aantal m² in het centrum minder zijn, maar het uitbreiden in de hoogte en diepte wordt steeds minder als een probleem gezien. Het verval in het kernwinkelgebied en aan de randen van de stad zal steeds groter worden. Waarschijnlijk zal er een grotere overgang plaatsvinden rond het dwaalgebied wat ook weer kansen biedt; daarom is het belangrijk om in te spelen op de wensen van de klant. •
Mevrouw Metz: We hebben het panel beëindigd met de kwestie rondom de bestuurslagen en de sturing op detailhandel. De tendens van deze dag is dat het sterke versterkt moet worden, maar wat gebeurt er met de zwakker functionerende gebieden? - De heer Wigman: De vraag is wie dat gaat bepalen. Hij vindt het een slechte zaak als provincies geen eigen krachtig beleid neerzetten en gemeenten zodoende hun eigen koers gaan varen. Regionale afstemming is om die reden van essentieel belang. - De heer Kamp is van mening dat niemand euthanasie durft te plegen. Dat retailers minder verdienen en de toename van leegstand zijn ontwikkelingen die we gezamenlijk laten gebeuren; dit is alleen maar uitstel van executie. Hij is van mening dat we juist af moeten durven schrijven en denkt dat economen in zullen grijpen. De binnenstad die andere huurprijzen gaat hanteren, gaat afwaarderen, waar banken in zullen grijpen, dat is de binnenstad die met deze aanpak aan gaat haken.
Hoewel aan de inhoud van deze publicatie de grootste zorg is besteed, aanvaardt het Platform Binnenstadsmanagement geen enkele aansprakelijkheid voor de (gevolgen van) onjuistheden of het ontbreken van informatie. Het overnemen en/of gebruiken van deze publicatie is uitsluitend toegestaan met correcte bronvermelding. Aldus opgemaakt door het Platform Binnenstadsmanagement op 23 december 2011
Alleen door samenwerking en krachtenbundeling van gemeente, ondernemers en vastgoedeigenaren kan een stadscentrum doelmatig ontwikkeld, beheerd en gepromoot worden. Het Platform Binnenstadsmanagement stimuleert en professionaliseert als onafhankelijke organisatie sinds 1995 het binnenstadsmanagement in Nederland. Het Platform bereikt dit door netwerkvorming, kennisontwikkeling en kennisuitwisseling. Aan de Stichting zijn ruim 70 steden als deelnemer en 10 vastgoedpartijen als begunstiger verbonden.
