Lokale milieuagenda 2010 Gemeente Bloemendaal
Datum : 10 mei 2010 Auteur : H.P. Kranendonk Reg.nr : 2010012082
Lokale milieuagenda 2010
Inhoudsopgave 1. 2. 3. 4. 4..1 4..2 4..3 4..4 4..5 4..6 4..7 5. 6. 6..1 6..2 7.
INLEIDING ...................................................................................................................................... 2 VOORLICHTING............................................................................................................................ 3 SUBSIDIËRING ............................................................................................................................... 4 GEMEENTELIJKE ORGANISATIE EN BESTUUR ......................................................................... 5 Algemeen .............................................................................................................................. 5 Gemeentelijke gebouwen en eigendommen .................................................................... 5 Gemeentelijke organisatie/ bestuur en bestuursdienst ..................................................... 7 Gemeentelijk waterbeleid .................................................................................................... 8 Verkeersbeleid ....................................................................................................................... 9 Afvalinzameling/ reiniging.................................................................................................... 9 (Duurzaam) Bouwen en verbouwen ................................................................................... 9 BEWONERS.................................................................................................................................. 11 MAATSCHAPPELIJKE INSTELLINGEN (NON PROFIT) .......................................................... 11 Scholen/onderwijs .............................................................................................................. 11 Overige maatschappelijke instellingen ............................................................................. 12 BEDRIJVEN (PROFIT-SECTOR) ................................................................................................. 13
Bijlagen Bijlage 1: Uitvoering Lokale milieu agenda 2007-2008; stand van zaken december 2009 Bijlage 2: Overzicht budgetten 2010
1
Lokale milieuagenda 2010
1. INLEIDING Op 28 januari heeft de gemeenteraad het Milieuprogramma voor 2010 vastgesteld. In het Milieuprogramma waren de paragrafen klimaatbeleid/SLOK-regeling1 (§ 2.2.1) en Lokale Milieuagenda (§ 2.2.2) nog niet uitgewerkt. Deze Lokale milieuagenda moet gezien worden als de uitwerking van deze twee paragrafen. Na vaststelling door de gemeenteraad moet deze Lokale milieuagenda dan ook beschouwd worden als een onderdeel van het Milieuprogramma 2010. De ‘oude’ Lokale milieuagenda 2007-2008 kende een grote lijst van activiteiten zonder duidelijke indeling. Ook voor 2010 zijn veel activiteiten gepland. Gepoogd is deze activiteiten op een logische wijze te clusteren. Uiteindelijk is gekozen voor (hoofdzakelijk) een doelgroepenbenadering met daarnaast twee aparte paragrafen over voorlichting en financiële stimulering (subsidies) door de gemeente. Omdat deze twee paragrafen van toepassing zijn op alle doelgroepen worden deze als eerste besproken. Ter afronding van de Lokale milieuagenda 2007-2008 wordt in bijlage 1 een overzicht gegeven van de stand van zaken (d.d. 31-12-2009) van de uitvoering van de oude actiepuntenlijst. In het overzicht wordt tevens aangegeven of het actiepunt nog een gevolg zal krijgen en (opnieuw) als actiepunt (maar niet altijd met dezelfde benaming) is opgenomen in deze Lokale Agenda 2010. In bijlage 2 wordt een overzicht gegeven van de beschikbare gelden in 2010 en is een samenvattend overzicht opgenomen van de geraamde besteding van het werkbudget voor de Lokale milieuagenda.
1
SLOK = Stimulering van Lokale Klimaatinitiatieven. Voor een verdere toelichting wordt verwezen naar § 2.2.1 van het Milieuprogramma 2010 (Reg.nr. 2009035475). Hierin staat een korte samenvatting van de verplichtingen in de vorm van 11 klimaatprojecten en van de financiële bijdrage die de gemeente hiervoor krijgt van SenterNovem.
2
Lokale milieuagenda 2010
2. VOORLICHTING Voorlichting aan bewoners en bedrijven. Voorlichting vormt het belangrijkste middel dat de gemeente heeft om het (duurzame) gedrag van bewoners en bedrijven positief te beïnvloeden. Door voorlichting en communicatie kan de gemeente wijzen op technische maatregelen en eventuele subsidies daarvoor. De gemeente ziet het als haar taak op verschillende manieren voorlichting te geven over duurzaam gedrag en duurzame maatregelen. Wij willen dit realiseren via het weekblad, de website, het verspreiden van folders, een jaarlijkse milieukrant, een milieumarkt (in 2011), via rechtstreekse contacten met burgers, tijdens bedrijfsbezoeken en door zelf het goede voorbeeld te geven. Ook sluit de gemeente aan bij verschillende landelijke evenementen zoals de Nacht van de Nacht, de Week van de vooruitgang en het Klimaatstraatfeest, alsmede aan regionale acties zoals de Warme Truiendag. In november 2009 is wederom een Milieumarkt in het gemeentehuis gehouden. Deze, inmiddels alweer derde versie, was opnieuw een groot succes. Uit de evaluatie van de Milieumarkt blijkt dat het echter wenselijk is eens van jaargetijde en van locatie te wisselen. De volgende Milieumarkt wordt daarom in het voorjaar van 2011 gehouden. De locatie staat nog niet vast, maar gedacht wordt aan het Dorpshuis van Vogelenzang en omgeving. In 2010 willen wij eenmalig(?) een duurzaamheidkrant uitgeven en huis aan huis verspreiden. Deelname aan het digitaal bespaarloket BespaarDaar.nl wordt in 2010 voortgezet. Middels dit loket kunnen particuliere huiseigenaren specifieke advisering voor hun woning krijgen ten aanzien van energiebesparingsmaatregelen. Door voorlichting willen wij onnodige verlichting van woonhuizen en gebouwen tegengaan. Deelname aan de Nacht van de Nacht past hier goed in en is ook een goed moment om derden hierop te wijzen. De Milieuraad wil in 2010 een jaarlijkse milieuprijs introduceren voor bewoners of organisaties die enthousiast werken aan het verbeteren van het milieu in hun directe leefomgeving en die tot voorbeeld kunnen dienen aan anderen. Voorlichting aan eigen bestuurdienst. Ook onder ambtenaren en bestuurders leven heel wat ideeën over duurzaamheid. Die blijven echter vaak binnenskamers. Het is belangrijk deze ideeën bekend te maken, dat er draagvlak komt voor goede duurzame ideeën en dat goede ideeën ook werkelijk worden uitgevoerd. Op Bloegle (intranet) is een aparte pagina ingericht voor duurzaamheid. Op deze pagina staat een forum waar alle medewerkers ideeën kunnen neerzetten en waarop anderen kunnen reageren. Verder staat er een poll waarvan de resultaten 1 keer per kwartaal worden teruggekoppeld aan het MT/DT. Goede betaalbare ideeën worden uitgevoerd. In de loop van 2010 willen wij iets soortgelijks ook voor de bewoners ontwikkelen op de gemeentelijke website. Concrete actiepunten
Geraamde kosten
Voorbereiden Milieumarkt 2011 Uitgeven duurzaamheidkrant Deelname aan provinciaal digitaal loket Bespaar Daar (abonnementskosten)
Benodigde capaciteit (uren)
5.000
40
p.m.
40
2.000 (wordt betaald uit SLOK-bijdrage)
1 keer per kwartaal in weekblad derden wijzen op bestaande subsidiemogelijkheden op het gebied van duurzame energie en energiebesparing en de Energie Investerings Aftrek
3
8
Lokale milieuagenda 2010 Doorlopend website actueel houden
16
Aansluiten bij diverse landelijke en regionale acties
5.000
24
Introduceren duurzaamheiddesk voor bestuurlijke organisatie; resultaten terugkoppelen aan MT.
16
Introduceren duurzaamheiddesk voor bewoners/bedrijven op website
16
Introductie jaarlijkse milieuprijs Milieuraad
klein bedrag uit budget Milieuraad
3. SUBSIDIËRING De gemeente Bloemendaal kent thans drie gemeentelijke subsidieregelingen die als doel hebben om energiebesparing en het gebruik van duurzame energie te stimuleren: Het gaat om de volgende regelingen: 1. Subsidieregeling zonnepanelen en zonnecollectoren 2007 voor particuliere woningbezitters. Van deze subsidieregeling is veel gebruik gemaakt. Het startbudget eind 2007 was € 50.000,-. In het eerste kwartaal van 2010 was het gehele subsidiebudget toegekend aan particulieren. 2. Subsidieregeling duurzame energie non-profitorganisaties. Eind april 2010 waren drie aanvragen voor subsidie ontvangen. Van de € 50.000 resteert nu nog € 35.000. 3. Subsidieregeling duurzame energietechnieken bestaande woningen. Voor 2010 heeft de provincie € 9.059 beschikbaar gesteld. Ad 1 en 2). De eerste twee regelingen zijn gefinancierd met gemeentelijk geld. Ad 3). Voor bepaalde energiebesparende maatregelen en duurzame energietechnieken, opgenomen op een zogenaamde duurzame energielijst stelt de provincie subsidie beschikbaar voor eigenaren/bewoners van bestaande woningen. Uitkering gebeurt echter via de gemeente en niet door de provincie. Hierop zijn de “Beleidsregels energiesubsidie Bloemendaal 2009”van toepassing. De gemeente dient van te voren het budget over een kalenderjaar aan te vragen bij de provincie en na afloop hiervan zich te verantwoorden aan GS over de uitkering aan haar burgers. In 2008 bedroeg de door GS toegekende subsidie € 8.556,29; in 2009 € 9.615,02. De projectperiode van de duurzame energielijst van 2008 is verstreken. De subsidie voor 2009 is geheel besteed. Over de uitkering van de subsidies voor beide jaren moet nog wel verantwoording afgelegd worden. Ook voor 2010 heeft de provincie duurzame - energiesubsidie beschikbaar gesteld, namelijk € 9.059. Gebleken is dat subsidiering van de maatregelen op de provinciale duurzame energielijst goed aansluit op de wensen van particuliere woningbezitters. In 2010 willen wij daarom de provinciale subsidieregeling integreren met een nieuwe gemeentelijke subsidieregeling voor particulieren. Voorgesteld wordt om in de nieuwe gecombineerde subsidieregeling, naast het door de provincie beschikbaar gestelde subsidiebudget van € 9.059 een extra bedrag van € 20.000 vanuit het werkbudget Lokale milieu agenda te doteren als gemeentelijke bijdrage. De lijst met maatregelen die de gemeente subsidieert wordt geactualiseerd en samengevoegd met de provinciale lijst. Ondermeer wordt overwogen haalbaarheidsonderzoeken voor warmte/koude-opslag in de bodem van gemeentewege te subsidiëren. Ook het Rijk kent diverse subsidieregelingen. Sommige hiervan hebben echter een zeer tijdelijk karakter. Het team Milieu probeert voortdurend op de hoogte te blijven van de landelijke subsidiemogelijkheden en de informatie hierover op de gemeentelijke website zo actueel mogelijk te houden. Concrete actiepunten
Geraamde kosten
4
Benodigde
Lokale milieuagenda 2010 capaciteit (uren) Voorlichting geven over de bestaande gemeentelijke subsidieregelingen
-
50
Verantwoorden uitgevoerde projecten d.e.-subsidie 2008
16
Aanvragen provinciale d.e.-subsidie 2010 voor eigenaar/bewoners (reeds gebeurd)
8
Opstellen nieuwe subsidieregeling voor particulieren in combinatie met provinciale duurzame energielijst.
20.000 uit werkbudget € 9000 (Provincie)
Uitvoeren subsidieregelingen voor particulieren en non-profit
40 80
4. GEMEENTELIJKE ORGANISATIE EN BESTUUR 4..1 Algemeen In 2009 is door het bureau Climate Partners de CO2 voetafdruk van de gemeentelijke organisatie voor het peiljaar 2008 berekend. Hierbij is gekeken naar de bedrijfsvoering van de gehele gemeentelijke organisatie inclusief muziekschool, openbare verlichting, pompen en gemalen. Op grond van de rapportage van deze berekening bedroeg de CO2voetafdruk van de gemeentelijke organisatie in 2008 690 ton CO2-equivalenten. Op 1 januari 2010 is de gemeente voor 100% overgestapt op groene stroom. Hierdoor wordt de CO2-voetafdruk gereduceerd tot ca. 580 ton CO2. (bron: Rapportage CO2 voetafdruk gemeentelijke organisatie 2008 door Climate Partners; reg.nr. 2009029083). Door zowel de gemeenteraad als het college van burgemeester en wethouders is duurzaamheid aangewezen als speerpunt van beleid. Het gemeentebestuur streeft op termijn een klimaatneutrale gemeente na. Hierbij hebben het gemeentelijk bestuur en de gemeentelijke organisatie een belangrijke voorbeeldrol. In het collegeprogramma is ondermeer de doelstelling opgenomen 3% energie te besparen per jaar (hierop zijn met name de acties toegesneden die worden genoemd in § 4.2). Hiermee wil het college in 2012 de CO2-uitstoot van de gemeentelijke organisatie hebben verminderd tot maximaal 550 ton en de resterende uitstoot compenseren zodat de gemeentelijke organisatie zichzelf klimaatneutraal mag noemen. Duurzaamheid is veel breder dan alleen ‘milieu’. Duurzaamheid betreft naast milieu (planet), ook mensen (people) en economie (profit). Het college heeft op 9 maart besloten om met externe ondersteuning een gemeentelijke beleidsvisie ten aanzien van duurzaamheid op te stellen voor de lange termijn (2030) met hieraan gekoppeld een actieplan voor de komende jaren. Met dit traject is inmiddels gestart. Tijdens een expertmeeting op 15 april is de raad geïnformeerd en heeft de eerste workshop plaats gehad. In mei zullen twee volgende workshops gehouden worden, o.a. met de externe partijen. Als het traject volgens planning verloopt wordt de duurzaamheidvisie in september ter vaststelling voorgelegd aan de gemeenteraad. Concrete actiepunten
Geraamde kosten
Inkopen 100% groene stroom vanaf 1 januari 2010 (gerealiseerd) Opstellen lange termijn (2030) gemeentelijke duurzaamheidvisie. Opstellen actieplan
Benodigde capaciteit (uren) Stichting Rijk
17.000
100
4..2 Gemeentelijke gebouwen en eigendommen Gebouwen bestuursdienst. In 2007 en 2008 zijn energiebesparingsonderzoeken uitgevoerd voor de gebouwen aan de Brouwerkolk en het gemeentehuis in Overveen. Rendabele energiebesparende
5
Lokale milieuagenda 2010 maatregelen zijn ter plaatse van beide locaties uitgevoerd. Het voormalige gemeentehuis van Bennebroek willen wij in 2010 laten onderzoeken. Verder worden de bedrijfsenergieplannen van de gebouwen in Overveen geactualiseerd en uitgevoerd. Het uitvoeren van maatregelen wordt afhankelijk gesteld van de genomen keuze in de centrale huisvesting en de termijn waarop deze wordt gerealiseerd. Bij de plannen voor een centrale huisvesting zijn door de milieudienst IJmond de duurzaamheidaspecten van de varianten uitgewerkt. Hierbij is als ambitieniveau het energielabel A gehanteerd. Het huidige gemeentehuis heeft energielabel F. Gemeentewoningen. In 2008 zijn Energie Prestatie Adviezen opgesteld voor de gemeentewoningen (huurwoningen in eigendom van de gemeente). Hiermee is de energetische kwaliteit van de woningen beoordeeld en zijn de energielabels van de woningen bepaald. Uit de onderzoeken blijkt dat de energetische kwaliteit van de gemeentewoningen zeer matig tot slecht is. De energielabels van de woningen variëren van E tot G. Op basis van een benoemde Bloemendaalvariant, die uitgaat van een zo laag mogelijk energieverbruik bij een maximale terugverdientijd van 10 jaar, is per woning een maatwerkadvies opgeteld. Omdat er in 2009 sprake was van de verkoop van de gemeentelijke woningen aan de woningbouwvereniging Brederode is tot nu toe nog niets gedaan met de aanbevolen maatregelen uit de maatwerkadviezen. Inmiddels is bekend dat deze verkoop niet doorgaat. Wel worden bij vertrek van bewoners, de woningen aan de particuliere markt verkocht. Op grond van, nog door voorgaande colleges vastgestelde vervangingsbeleid wordt bij onderhoud aan de gemeentewoningen op basis van 1 op 1 vervangen. Dit betekent dat er in principe geen energiebesparende maatregelen worden aangebracht bij onderhoud of renovatie. Het vervangen van een c.v.-ketel is hierop een uitzondering. Bij vervanging van een c.v.-ketel wordt een HR-ketel geplaatst als dat fysiek mogelijk is. Het meerjaren onderhoudsprogramma is op dit 1 op 1 vervang-beleid gebaseerd. In de praktijk worden er wel eens op verzoek van de bewoner bij renovatie energiebesparende maatregelen aangebracht. In dat geval komen de meerkosten voor de bewoner en wordt er een huurverhoging gevraagd. Het huidige beleid past niet in een duurzame gemeente. Het team Eigendommen gaat aangeven welk pakket van maatregelen uit de maatwerkadviezen zij bij een duurzame gemeente vinden passen en wat de kosten daarvoor zijn. Om deze kosten in beeld te brengen wordt een extern bureau ingeschakeld. De kosten voor het inhuren van een extern bureau worden bekostigd uit de ontvangen SLOK-gelden en/of het werkbudget lokale milieuagenda. Nadat het college het nieuwe beleid heeft vastgesteld zal er een apart budget voor het energiezuiniger maken van de woningen moeten worden gereserveerd. Goede uitgangspunten zouden zijn dat het energiezuiniger maken van woningen alleen op vrijwillige basis gebeurt én nog deze college periode wordt gerealiseerd. De woningen van bewoners die zelf mee participeren worden hierbij voorgetrokken. Voorgesteld wordt om bij woningen die op korte termijn vrijkomen en verkocht worden prestatieafspraken (op grond van het betreffende maatwerkadvies) te maken met de nieuwe eigenaar. Hierbij kan ondermeer gedacht worden aan een financiële beloning als de nieuwe eigenaar binnen een jaar de geadviseerde energiebesparingsmaatregelen uitvoert of laat uitvoeren. Tetterodehal
6
Lokale milieuagenda 2010 In 2010 (en naar verwachting in 2011) wordt de Tetterodehal aangepast. De plannen bestaan uit de vervanging van het dak (in 2010). De heaters en pompen zijn aan de beurt in 2011. De nieuwe exploitant heeft laten weten geïnteresseerd te zijn in het aanbrengen van lichtkoepels in het dak. Hier liggen kansen voor energiebesparing. Mogelijk wordt er in de toekomst ook kinderdagopvang en/of buitenschoolse opvang en/of kantoorruimte in de hal gevestigd. De gemeente kan in een vroeg stadium eisen stellen aan de exploitant. Vervanging gemeentelijke voertuigen Bij de vervanging van gemeentelijke voertuigen wordt nadrukkelijk rekening gehouden met de milieubelasting (emissie naar de lucht, zuinigheid) van de nieuwe voertuigen. In 2008 is een beslisboom door het college vastgesteld; deze wordt in voorkomende gevallen gevolgd. De meerkosten voor ‘schone’ voertuigen worden gedeeltelijk bekostigd uit het werkbudget lokale milieuagenda indien het budget van de vakafdeling hierin nog niet geheel voorziet. Openbare verlichting In 2010 wordt een nieuw beleidsplan voor de openbare verlichting door de gemeenteraad vastgesteld. Het team Civiele Techniek en Verkeer bereidt dit voor. In het beleidsplan worden doelstellingen ten aanzien van energiebesparing opgenomen. Thans wordt in kaart gebracht welke besparingen haalbaar zijn en op welke termijn. De advieskosten energiebesparing worden deels vergoed door de provincie Noord-Holland. Concrete actiepunten
Geraamde kosten
Uitvoeren energieonderzoek bestuurslocatie Bennebroek
Benodigde capaciteit (uren)
3.000
Uitvoeren rendabele energiebesparende maatregelen (gemeentelijke gebouwen)
12.000
Advisering m.b.t. duurzame maatregelen centrale huisvesting
Milieudienst IJmond
Inhuren extern bureau inzake bepaling pakket van maatregelen gemeentewoningen en kosten hiervan
pm
Team Eigendommen
pm
24
Uit opbrengt verkoop
16
Opstellen nieuw onderhoudsbeleid gemeentelijke woningen Maken prestatieafspraken met nieuwe eigenaren bij verkoop gemeentewoningen. Belonen bij nakomen afspraken. Vervanging gemeentelijke voertuigen. Advies en eventuele meerprijs schone brandstoffen. Beleidsplan openbare verlichting
pm -
Team Groenvoorz./ Reiniging Team CTV
4..3 Gemeentelijke organisatie/ bestuur en bestuursdienst Zoals bij de paragraaf voorlichting staat beschreven, is er op Bloegle (intranet) een aparte pagina ingericht voor duurzaamheid. Ook met dit hulpmiddel wordt een begin gemaakt met de omvorming naar een duurzame medewerker (ambtenaar of bestuurder). Duurzaamheid moet tussen de oren gaan zitten en hierdoor vanzelfsprekend worden. Een heldere duurzaamheidvisie (zie ook § 4.1) dient hierbij te helpen en kan het draagvlak voor duurzaamheid vergroten. Om het autogebruik van de medewerkers terug te dringen wordt de deelname aan de Fiets naar je werk-campagne (= fietsen scoort) in 2010 voortgezet. Duurzaam Inkopen Duurzaam inkopen betekent letten op milieucriteria (bijvoorbeeld voor energie of materialen) en maatschappelijke aspecten (zoals kinderarbeid, maar ook communicatie met bewoners). Om de Nederlandse markt te verduurzamen is extra inzet nodig. Hierover zijn
7
Lokale milieuagenda 2010 landelijke afspraken gemaakt. De rijksoverheid geeft het goede voorbeeld door per 2010 alle inkopen duurzaam te doen. Gemeenten streven naar 75 procent in 2010 en 100 procent in 2015. Provincies en waterschappen hebben 100 procent in 2015 als doel gesteld. Op dit moment wordt Duurzaam inkoopbeleid regionaal voorbereid. Ten aanzien van de rolverdeling tussen de gemeente (budgethouder), de inkoper (st. RIJK) en de milieudienst IJmond zijn afspraken gemaakt. Deze zijn vastgelegd in het document "rolverdeling verantwoordelijken". De inkoop van producten, diensten en werken zijn primair de verantwoordelijkheid van de budgethouder. Stichting RIJK biedt hierin inkooptechnisch ondersteuning en begeleiding. Op het gebied van duurzaamheid dient de Milieudienst IJmond, als materiedeskundige, de budgethouder te adviseren. Gedacht kan worden aan hoe duurzaam te specificeren. Door duurzaam te specificeren wordt het begrip duurzaamheid uitvoerbaar en meetbaar gemaakt, bijvoorbeeld door de inbreng van technische kennis aangaande CO2 emissiereductie. Daartoe zullen de eisen van Agentschap NL als minimaal uitgangspunt worden gehanteerd. Aanvullende eisen kunnen, indien de ambities van de betreffende gemeente hier aanleiding toe geven worden gesteld. Uiteraard ondersteunen de inkoper en de milieudienst elkaar over en weer, waardoor de invulling duurzaamheid en de uiteindelijke vertaling daarvan in het programma van eisen / de offerteaanvraag op een hoger niveau komt. Het duurzaam inkoopbeleid wordt in het najaar ter vaststelling voorgelegd aan de gemeenteraad. In het aanbestedingsbeleid hebben wij een voorkeur voor lokale/ regionale bedrijven. Wij willen zoveel als mogelijk is lokale ondernemers met kennis van zaken betrekken bij concrete projecten. Concrete actiepunten
Geraamde kosten
Terugdringen autogebruik woon-werk door deelname aan landelijke actie Fietsen scoort; regelmatige oproep aan collega’s om mee te doen.
Uit personeelsbudget
Opstellen duurzaam inkoopbeleid
Benodigde capaciteit (uren) 8
Stichting Rijk
4..4 Gemeentelijk waterbeleid Het gemeenschappelijke waterbeleid van de gemeente Bloemendaal en het hoogheemraadschap van Rijnland is vastgelegd in het Waterplan Bloemendaal. Het waterplan geeft de richting voor een duurzame omgang met water. Enkele projecten uit het waterplan zijn de afgelopen jaren verder uitgewerkt en zijn of worden momenteel uitgevoerd. Zoals de optimalisatie van drainagesystemen, het afkoppelen van regenwater van de riolering en de aanleg van natuurvriendelijke oevers. Concrete actiepunten
Geraamde kosten
Planvorming inrichting duinrel Schaepmanlaan
Benodigde capaciteit (uren) Team CTV
Planvorming optimalisatie drainagestelsel Schaepmanlaan / Alberdingk Thijmlaan Afkoppelen regenwater van de riolering (doorlopend) Aanleg natuurvriendelijke oevers Vogelenzang (inmiddels gerealiseerd) Opstellen afkoppelbeleid particulieren
8
Lokale milieuagenda 2010
4..5 Verkeersbeleid In samenspraak met de winkeliersvereniging gaat de gemeente het fietsen naar de winkels stimuleren door nieuwe fietsenrekken te plaatsen in Overveen en Bloemendaal (naast ander nieuw straatmeubilair). Samen met de gemeenten Zandvoort en Haarlemmermeer, alsmede met het Nationale Park Zuid Kennemerpark pleiten wij bij de provincie voor een nieuwe fietsroute door de AWD naar het strand. Voor de strandpaviljoens bemiddelt de gemeente bij de provincie en Connexxion om de pachters te faciliteren bij het inhuren van touringcars om feestpubliek ’s avonds af te voeren naar NS Zandvoort. Inmiddels rijdt er een strandbus van de ondernemers. Met bedrijven die deelauto’s aanbieden is geregeld contact; de gemeente denkt graag mee over hun bedrijfsplan als ze kunnen aantonen dat er in een bepaalde buurt genoeg animo is. Dat marktonderzoek moeten de aanbieders zelf doen. GreenWheels heeft in april 2010 een concrete aanvraag ingediend voor twee gereserveerde parkeerplaatsen. Volgens de aanvraag heeft GreenWheels inmiddels ongeveer 15 huishoudens in Bloemendaal en Overveen die nu nog van GreenWheel auto’s in Haarlem gebruik maken. Wij zijn voornemens de aanvraag te honoreren. Het betreft een parkeerplaats nabij het station Bloemendaal en een parkeerplaats onder het viaduct van de Westelijke Randweg (Julianalaan/Willem de Zwijgerlaan). Concrete actiepunten
Geraamde kosten
Benodigde capaciteit (uren)
Plaatsen nieuwe fietsenrekken in winkelstraten en bij stations Bloemendaal en Overveen Bepleiten nieuwe fietsroute door AWD Ondersteunen strandpaviljoens door bemiddeling in vervoer feestgangers strand Bij voldoende animo faciliteren parkeerplaatsen deelauto’s
4..6 Afvalinzameling/ reiniging Het afvalbeleidsplan 2011-2014 is op 16 februari 2010 door B&W vastgesteld en voor inspraak naar de raad gestuurd (2010002645). Het beleidsplan is gericht op het collegeprogramma dus het aspect duurzaam is daar volledig in meegenomen. Voor het plan zijn uitgangspunten zoals ketenbeleid (de milieupreventie zo vroeg als mogelijk is in de productieketen neerleggen) en cradle-to-cradle de basis. De nadruk van het afvalbeleid ligt op bevordering van afvalscheiding en dienstverlening op maat. In verband met de harmonisatie van de afvalinzameling vanwege de fusie met Bennebroek zijn vier scenario’s van inzameling uitgewerkt. Over het nieuwe afvalbeleid en de vier scenario’s is een speciale afvalinfo brochure verspreid onder de bewoners. Hierin wordt de bewoners gevraagd hun voorkeur aan te geven voor één van de scenario’s door middel van het invullen en retourneren van een in de brochure opgenomen antwoordkaart. De mening van de bewoners willen wij zwaar laten meewegen in ons uiteindelijke keuze. En advies aan de gemeenteraad. De Meerlanden bouwt op dit moment een vergistingsinstallatie voor GFT. Deze is bijna klaar. Dat betekent dat het GFT van Bennebroek binnenkort wordt vergist. Het GFT van Bloemendaal wordt nog gewoon gecomposteerd tot het einde van het jaar.
4..7 (Duurzaam) Bouwen en verbouwen Duurzaam Bouwen is afgeleid van het begrip Duurzame Ontwikkeling. Het is op een zodanige manier (ver)bouwen, dat aan de huidige vraag voldaan wordt zonder dat de
9
Lokale milieuagenda 2010 mogelijkheden van andere volken en toekomstige generaties worden beperkt. Door Duurzaam Bouwen (dubo) ontstaan zo weinig mogelijk milieuproblemen bij de bouw, tijdens het gebruik en de eventuele sloop van de gebouwde omgeving. Het gemeentelijk beleid voor dubo wordt in 2010 geactualiseerd. De collegedoelstellingen zoals een ten opzichte van de wettelijke norm met 10% verscherpte EPN worden hierin meegenomen. Bij de opstelling van het beleidskader wordt nauw samengewerkt met de dubospecialisten van de Milieudienst IJmond. Bij relevante bouwprojecten adviseert het team Milieu en of de specialisten van de Milieudienst IJmond, over duurzaam bouwen aspecten. Uitgangspunt vormt hierbij minimaal het ambitieniveau uit het gemeentelijk dubo-beleid. Maar Duurzaam bouwen blijft maatwerk en waar mogelijk wordt gestreefd naar hogere doelstellingen. De gemeentelijke ambities op het gebied van energiebesparing en duurzaamheid worden tevens opgenomen in de gemeentelijke woonvisie en in nieuwe bestemmingsplannen. Project Bouwtransparant In de bouwwetgeving worden eisen aan de energieprestatienorm van een gebouw gesteld. Omdat uit een landelijk onderzoek van VROM bleek dat 25 % van de nieuwbouwwoningen niet aan de energiepresatie norm voldeed heeft het CO2-servicepunt het project bouwtransparant opgezet. In dit project worden voorafgaande aan de bouw instructiebijeenkomsten voor bouwers, ontwikkelaars en inspecteurs georganiseerd. Via een rekenprogramma wordt de (theoretische) EPC door de bouwinspecteur gecontroleerd waarna vlak voor oplevering van de woning deze EPN bij de woning (in de praktijk) uitgebreid wordt getoetst door externe deskundigen. Bij deze toetsing worden infraroodopnames gemaakt, en worden kierdichtheid-, lucht- en geluidmetingen gedaan. Dit project heeft een leerdoel en dient om ervaring op et doen. De gemeente Bloemendaal doet in 2010 met twee nieuwbouwwoningen mee aan dit project. Op termijn dient op grond van de aangegane verplichting in het kader van de SLOK-regeling bij minimaal 40% van de nieuwbouwwoningen toezicht uitgevoerd te worden op de EPN op de bouwplaats. Pilotproject Duurzaam Vogelenzang. In Vogelenzang wordt met verschillende partijen het voorbeeldproject Dorpshuis Vogelenzang e.o (duurzaam Vogelenzang) uitgewerkt. De eigenaren en gebruikers van het dorpshuis, de sportverenigingen, de basisscholen en de woningbouwvereniging Brederode willen verschillende duurzame energie-technieken toepassen en gezamenlijk benutten. De technische en economische haalbaarheid van een aantal van deze technieken is inmiddels onderzocht. Ten behoeve van de realisering van het project wordt een programma van eisen Duurzaam Vogelenzang door een extern adviseur opgesteld en uitgewerkt. Vooralsnog wordt € 20.000 gereserveerd vanuit het werkbudget als gemeentelijke bijdrage in de kosten. Concrete actiepunten
Geraamde kosten
Formuleren en vaststellen nieuw gemeentelijk beleid Duurzaam Bouwen. Deelname aan het project Bouwtransparant.
Benodigde capaciteit (uren) -
1.000 (wordt betaald uit SLOK gelden)
Duurzaam Vogelenzang: - deelname in projectgroep (secretariaat) - opstellen programma van eisen - gemeentelijke bijdrage in de kosten van de-technieken
80 8
100 7.000 20.000
10
Lokale milieuagenda 2010
5. BEWONERS Omdat Bloemendaal vooral een woongemeente is (er is nauwelijks industrie) vormen de inwoners van Bloemendaal de belangrijkste doelgroep. Ter vergelijking: de CO2-emissie van de bestaande woningen (53 kton) bedraagt alleen al ruim 50% van de totale CO2-emissie van de gehele gemeente (101 kton). (Bron: rapportage Op weg naar klimaatneutraal Bloemendaal door het CO2 – servicepunt ) Gebaseerd op de afspraken in het kader van de SLOK-regeling en de tekst van het collegeprogramma zijn voor de doelgroep bewoners de volgende (minimale) doelstellingen geformuleerd: • • •
Een verbetering van de energetische kwaliteit van de woningvoorraad jaarlijks met 1% per jaar (SLOK 6); Bij verkeer en vervoer een besparing van 1% per jaar op het brandstofgebruik (SLOK 9) Als 5% van de huishoudens energiezuinig gedrag vertonen (SLOK 7)
Om deze doelstellingen te bewerkstelligen wordt gebruik gemaakt van de instrumenten voorlichting/communicatie en subsidiëring. Deze instrumenten zijn besproken in de paragrafen 2 en 3.
6. MAATSCHAPPELIJKE INSTELLINGEN (NON PROFIT) In 2009 heeft de gemeenteraad de “Subsidieverordening duurzame energie nonprofitorganisaties 2009” vastgesteld. Op grond van deze regeling kunnen non-profit instellingen, zoals scholen en sportverenigingen, een beroep doen op een gemeentelijke bijdrage in de kosten voor het toepassen van bepaalde duurzame energietechnieken. De technieken die voor vergoeding in aanmerking komen worden in bijlage 1 bij de regeling genoemd. De subsidie is 50 % van de aanschafkosten tot een maximum van € 5.000,-- per jaar per non-profit instelling. De raad heeft voor de uitvoering van de verordening een budget beschikbaar gesteld van € 50.000,-- onder het motto van op = op. Op het moment van schrijven van deze agenda was nog € 35.000 subsidie beschikbaar.
6..1 Scholen/onderwijs In december 2009 heeft het college besloten een subsidieaanvraag in te dienen in het kader van de rijkssubsidieregeling “Verbetering binnenklimaat en energiemaatregelen basisscholen”. Subsidie is gevraagd voor het vervangen van enkel glas door dubbel glas bij 14 van de 17 basisscholen. De projectkosten worden geraamd op maximaal € 361.000; de rijkssubsidie bedraagt (maximaal) € 162.500. Het verschil wordt als gemeentelijk aandeel bekostigd vanuit het budget onderwijs. Het dubbel glas wordt in 2010 aangebracht. Over de uitvoering vindt overleg plaats met de scholen. Hierbij wordt tevens aangedrongen op het aanbrengen van overige rendabele energiemaatregelen. Een beroep op de subsidieregeling non-profit organisaties is hierbij bespreekbaar. Mogelijk is voor het subsidiëren van bepaalde maatregelen wel een aanpassing van deze regeling noodzakelijk. De schoolbesturen wordt tevens gevraagd om in navolging van de gemeente over te stappen op de afname van 100% groene stroom. Ook in 2010 zal de gemeente weer deelnemen aan de landelijke “Week van de Vooruitgang”. In dit kader wordt de basisscholen weer gevraagd deel te nemen aan de actie dag “Op voeten en fietsen naar schooldag”. Aan de kinderen die op die dag lopend of op de fiets naar school worden gebracht willen wij net als in voorgaande jaren een presentje uitreiken. Hiervoor willen wij weer een beroep doen op de raadsleden. De kosten
11
Lokale milieuagenda 2010 voor de presentjes zijn al meegerekend bij paragraaf 2 (aansluiten bij diverse landelijke en regionale acties) In het afvalbeleidsplan is o.a. opgenomen dat we willen communiceren over afval door afvallessen te geven op de basisscholen. Dit is in 2009 ook gedaan door “Koos de Vuilnisman” en dat was een groot succes vonden de scholen. Een deel van de kosten (€ 2.500) is in 2009 bekostigd door de door Bennebroek gewonnen prijs met betrekking tot het scheiden van glasafval. Het restant van de kosten is ten laste gebracht van het werkbudget lokale milieuagenda. Wij zijn van plan ook in 2010 Koos de Vuilnisman te vragen afvallessen te geven op onze basisscholen. De voorzitter van de vereniging van Bloemendaalse schooldirecteuren heeft hierom ook verzocht vanwege het succes in 2009. De kosten voor de lessen op alle basisscholen in onze gemeente bedragen circa € 4.200. Bezien wordt nog van welk(e) budget(ten) deze kosten ten laste gebracht worden (budget afval, NME of mogelijk deels Milieu). Los van de bovenstaande afvallessen kunnen de basisscholen op grond van Bijlage D van de Verordening materiële financiële gelijkstelling Bloemendaal 2009 een tegemoetkoming vragen voor de kosten van natuur- en milieueducatie (NME). De maximale bijdrage bedraagt € 1.000 per school waarvan € 411 bestemd is voor een bezoek aan Thijsse’s Hof. De aanvragen voor een vergoeding worden behandeld door het team Samenleving. Concrete actiepunten
Geraamde kosten
Vervangen enkel glas door dubbel glas bij 14 basisscholen
Benodigde capaciteit (uren)
± 200.000 (budget Onderwijs)
Bespreken en stimuleren van overige energiemaatregelen
pm
20
Schoolbesturen oproepen tot afname 100% groene stroom
4
Actiedag “op voeten en fietsen naar school”; scholen benaderen; aanschaf presentjes voor kinderen
8
Afvallessen op basisscholen door “Koos de Vuilnisman” Behandelen aanvragen subsidie voor NME basisscholen
17.000 (budget samenleving)
Team Samenleving
6..2 Overige maatschappelijke instellingen In het pilotproject Duurzaam Vogelenzang participeert de woningbouwvereniging Brederode actief. De woningbouwvereniging is voornemens tot het toepassen van warmte en koude opslag in de bodem ten behoeve van de 37 nieuwe woningen aan de Teylingerweg. Dit was mede de aanleiding voor het starten van het pilotproject. Bij nieuwbouw van huurwoningen committeert het bestuur van de woningbouwvereniging zich al aan het streven van de gemeente tot een verscherpte EPN norm (zie § 4.7). Met betrekking tot de bestaande huurwoningen willen wij met het bestuur van de woningbouwvereniging in gesprek gaan over het maken van prestatieafspraken maken. Wij willen er bij de besturen van sportclubs nogmaals op aandringen de leden op te roepen vaker op de fiets te komen en op zijn minst te carpoolen. Concrete actiepunten
Geraamde kosten
Benodigde capaciteit (uren)
In gesprek gaan met de woningbouwvereniging Brederode over het maken van prestatieafspraken bestaande huurwoningen
8
Sportverenigingen oproepen vaker op de fiets te komen
8
12
Lokale milieuagenda 2010
7. BEDRIJVEN (PROFIT-SECTOR) De gemeente Bloemendaal is voorstander van duurzaam ondernemen en probeert het duurzaam ondernemen te stimuleren. Duurzaam ondernemen, ook wel maatschappelijk verantwoord ondernemen (MVO) genoemd, is ondernemen waarbij evenwicht bestaat tussen economische-, sociale- en milieubelangen. Duurzame ondernemers kijken niet alleen naar hun winst- en verliescijfers, maar ook naar de gevolgen van hun bedrijfsactiviteiten voor mens en milieu. En niet alleen naar de huidige gevolgen daarvan, maar ook naar de gevolgen in de toekomst. Duurzaam ondernemen betekent dat bedrijven naar vermogen bijdragen aan het oplossen van maatschappelijke en milieuproblemen die met de onderneming samenhangen. Het vereist dat bedrijven zich maatschappelijk verantwoord willen gedragen en daarmee verder willen gaan dan de wet- en regelgeving hen voorschrijft. Om de huidige milieuproblemen op te lossen of te beheersen zijn structurele maatschappelijke veranderingen of transities nodig. Voorbeelden zijn de transitie naar duurzame energie, duurzame mobiliteit of duurzame landbouw. Zonder een gezamenlijke inzet van overheid, maatschappelijke organisaties, bedrijven en consumenten zijn transities niet mogelijk. Mede daarom is duurzaam ondernemen harde noodzaak. Duurzaam ondernemen heeft veel pluspunten voor het imago van bedrijven. Een beter imago levert betere publiciteit op. Verder kunnen ondernemingen belang hebben bij een schonere omgeving en betere voorzieningen in de buurt. Daarnaast betekent een gezonder leefklimaat tevens een gezonder werkklimaat. Dat betekent ook dat werknemers zich beter voelen en de onderneming in de nabije omgeving een goede naam opbouwt. Een goed voorbeeld van een onderneming die duurzaam ondernemen ter harte heeft genomen is Parnassia aan Zee. Onlangs is aan het paviljoen het Green Key keurmerk toegekend op het hoogst haalbare niveau van goud. Green Key is het internationale keurmerk voor milieuvriendelijke bedrijven en de toerisme- en recreatiebranch. Naast het reeds behaalde keurmerk wil de onderneming het komende jaar tevens nog zonnepanelen aanbrengen en als pilot windbollen plaatsen. Via website, weekblad, bijeenkomsten en persoonlijke contacten willen wij bedrijven en instellingen blijven informeren over de voordelen van meer klimaatvriendelijk /duurzaam ondernemen Energie besparing wordt standaard meegenomen bij bedrijfscontroles die in het kader van de Wet milieubeheer worden uitgevoerd door jet team Milieu en de Milieudienst IJmond. De ondernemer wordt hierbij actief voorgelicht over de technische mogelijkheden en de (ook financiële) voordelen. Energiebesparende maatregelen met een terugverdientijd van minder dan vijf jaar worden desnoods (indien wettelijk mogelijk) afgedwongen. Met de supermarktvestigingen van Albert Heijn zijn harde afspraken gemaakt over het afdekken van de koel- en vriesmeubelen. De AH-vestiging in Bennebroek heeft deze energiebesparende maatregelen bij de verbouwing in 2009 reeds uitgevoerd. Wij willen in kaart brengen in welke mate terrasverwarmers in Bloemendaal voorkomen en indien hier aanleiding toe is onderzoeken of het mogelijk is deze te verbieden en op welke manier. Landelijk zijn er ontwikkelingen gaande met betrekking tot energieverlies door open winkelgevels. Deze ontwikkelingen zullen wij volgen al hebben wij de indruk dat open winkelgevels niet of nauwelijks voorkomen in Bloemendaal. Een aantal strandpaviljoenhouders op het strand van Bloemendaal heeft duurzaamheidplannen, ook vanwege tekortkomingen in de huidige stroomlevering.
13
Lokale milieuagenda 2010 Eneco/Joulz is in contact gebracht met de paviljoenhouders, maar er zijn nog geen concrete duurzaamheidplannen bekend. Concrete actiepunten
Geraamde kosten
Benodigde capaciteit (uren)
Voorlichting geven en communiceren over duurzaam ondernemen via o.a. website en persoonlijke contacten (zie ook § 2)
Reeds meegenomen bij § 2
Bij bedrijfscontroles standaard duurzaamheidaspecten meenemen
40 (extra)
Inventariseren aantal terrasverwarmers in Bloemendaal; onderzoeken of verbod mogelijk is
8
Landelijke ontwikkelingen open winkelgevels volgen. Aantal open winkelgevels in kaart brengen
8
Ontwikkelingen duurzaam strand volgen en indien opportuun hierin participeren/faciliteren
14
pm
pm
Lokale milieuagenda 2010 Gemeente Bloemendaal Bijlage 1 Stand van zaken december 2009 uitvoering Lokale Milieu Agenda (Corsa 2010004722)
1
Lokale milieuagenda 2010 Gemeente Bloemendaal Bijlage 2 Overzicht budgetten
2
Bijlage 2. Samenvatting van (nog) beschikbare financiële middelen in 2010 Werkbudget Lokale milieuagenda Voor de uitvoering van het speerpunt duurzaamheid heeft de gemeenteraad via de kadernota 2009 een structureel budget van € 50.000 beschikbaar gesteld voor de jaren 2010 – 2014. Omdat reeds € 50.000 voor 2010 was gereserveerd vanuit de reserve energiebesparing betekent dit een werkbudget van € 100.000 in 2010. 4081509 Lokale milieuagenda/duurzaamheidprogramma 2010 Wij denken het werkbudget (samengevat) als volgt te besteden:
€ 100.000
Geraamde besteding werkbudget Lokale milieuagenda in 2010 Opstellen Duurzaamheidsvisie Voorbereiding Milieumarkt 2011 (voorjaar) Gemeentelijke bijdrage aan duurzame energiemaatregelen aan particulieren Opstellen programma van eisen voorbeeldproject Duurzaam Vogelenzang Bijdrage aan duurzame energietechnieken voorbeeldproject Duurzaam Vogelenzang Onderzoek mogelijkheden energiebesparing en duurzaamheid voormalig gemeentehuis Bennebroek Uitvoeren rendabele duurzaamheids/besparingsmaatregelen gemeentelijke gebouwen Deelname en gemeentelijke bijdragen aan diverse landelijke projecten zoals Klimaatstraatfeest, Week van de vooruitgangs etc. Nog nader te bepalen (zie ook diverse pm posten in agenda)
€ 17.000,00 € 5.000,00 € 20.000,00 € 7.000,00 € 20.000,00 € 3.000,00 € 12.000,00
€ 5.000,00 € 11.000,00 € 100.000,00
Nog ter beschikking zijnde gelden huidige gemeentelijke subsidieregelingen 4081602 Stimulering duurzame energie (non-profit) € 35.000 4072604 Subsidie Zonnepanelen/collectoren particulieren ± € 4.500 Restant Fonds energiebesparing
€ 38.392
In 2010 te ontvangen SLOK-gelden
€ 20.356
3
