Lesbrief Game over / Date
Lesactiviteiten voor het ontwikkelen van – Woordkennis – Basisbegrip – Interpretatie – Reflectie – Kritiek
Inhoud Woordkennis Vergelijkende trap Kruiswoordpuzzel Toekomende tijd
4 5 6
Basisbegrip Plot Samenvatten Voorspelling
7 8 9
Interpretatie Oorzaak en gevolg Feit of mening?
10 11
Reflectie Vergelijkingen
12
Kritiek Een recensie schrijven
13
Antwoorden en oplossingen
14
Lesbrief Game over / Date
3
Naam _____________________________________ Datum ________________
Woordkennis Vergelijkende trap Een bijvoeglijk naamwoord zegt iets over een zelfstandig naamwoord. Als je twee dingen met elkaar wilt vergelijken, gebruik je de vergelijkende trap van het bijvoeglijk naamwoord. Je voegt dan –er toe. ziek – zieker zoet – zoeter zacht – zachter nieuw – nieuwer vrolijk – vrolijker grappig – grappiger mooi – mooier blij – blijer Opdracht
Schrijf de vergelijkende trap naast de bijvoeglijke naamwoorden.
kort
__________________
warm
__________________
aardig
__________________
klein
__________________
wild
__________________
lang
__________________
sterk
__________________
modern
__________________
Bij een woord dat eindigt op een korte klinker (a – e – i – o – u) + een medeklinker, verdubbel je de medeklinker. slap – slapper fel – feller slim – slimmer los – losser gul – guller Een woord met een dubbele klinker (aa – ee – oo – uu) krijgt een enkele klinker. kaal – kaler heet – heter groot – groter bruut – bruter Een woord dat eindigt op –f of –s, krijgt een –v / –s. lief – liever boos – bozer Een woord dat eindigt op –r krijgt –der. ver – verder duur – duurder Opdracht
Schrijf de vergelijkende trap naast de bijvoeglijke naamwoorden.
dom
__________________
groot
__________________
vol
__________________
vaal
__________________
snel
__________________
gaaf
__________________
gek
__________________
wijs
__________________
zwaar
__________________
teer
__________________
Lesbrief Game over / Date
4
Kruiswoordpuzzel Opdracht 1
Vul de puzzel in met bijvoeglijke naamwoorden. 2
6 10 11 14 17 18 22 23
Horizontaal (van links naar rechts) 1. Wild 3. Om te lachen 6. Zonder geluid 7. Niet leuk 10. Niet snel 12. Vrolijk 14. Maf 15. Tegenovergestelde van ‘soms’ 18. Niet warm en niet koud 19. Zonder fouten 21. Bedorven 23. Fijn 24. Niet gek
Lesbrief Game over / Date
9
19
3 4
5
7 8 12 13 15 16 20 21 24
Verticaal (van boven naar beneden) 2. Knap 4. Wat niemand weet 5. Onaardig 8. Niet langzaam 9. Vriendelijk 11. Pas gekocht 13. Niet zacht 16. Kleur 17. Niet sterk 20. Heel, zeer 22. Ander woord voor 2
5
Toekomende tijd Werkwoorden die vertellen wat er nu gebeurt, staan in de tegenwoordige tijd. Pam zit in de kantine. Wij maken een toets. Werkwoorden die vertellen wat er al gebeurd is, staan in de verleden tijd. Pam zat in de kantine. Wij maakten een toets. Werkwoorden die vertellen wat er gaat gebeuren, staan in de toekomende tijd. In de toekomende tijd komt er een hulpwerkwoord bij, bijvoorbeeld ‘zullen’ of ‘gaan’. Pam zal in de kantine zitten. Wij gaan een toets maken. Opdracht
Zet in de toekomende tijd.
Ik neem
__________________
Jij doet
__________________
Zij praat
__________________
Hij geeft
__________________
U maakt
__________________
Wij zijn
__________________
Zij zitten
__________________
Jullie zeggen __________________
Opdracht
Schrijf zinnen in de toekomende tijd met deze werkwoorden.
kopen
______________________________________________________
vragen
______________________________________________________
weten
______________________________________________________
praten
______________________________________________________
voetballen
______________________________________________________
lenen
______________________________________________________
Lesbrief Game over / Date
6
Basisbegrip Plot De plot bestaat uit de gebeurtenissen van een verhaal, in de goede volgorde. Opdracht Lees de zinnen. Ze staan niet in de goede volgorde. Schrijf een 1 voor de eerste gebeurtenis, een 2 voor de volgende, en zo verder. Twee zinnen horen niet bij het verhaal. Zet daar een kruisje voor. _____
A
Als Stef het boek teruggeeft, vindt Pam het briefje.
_____
B
Stef heeft een idee om het mysterie op te lossen.
_____
C
Pams vrienden proberen te ontdekken wie het briefje schreef.
_____
D
Stef vraagt Pam naar het feest.
_____
E
Pams vrienden helpen haar om een vriendje te vinden.
_____
F
Hafid vraagt Pam mee naar het feest, en zij zegt ja.
_____
G
Pam legt uit dat ze graag naar het feest wil.
_____
H
Hafid vertelt Pam dat hij het briefje heeft geschreven.
_____
I
Pams vrienden lokken de aanbidder in de val.
_____
J
Op school leent Stef een boek van Pam.
Welke twee zinnen horen niet bij het verhaal? Schrijf ze hieronder.
Lesbrief Game over / Date
7
Samenvatten Een samenvatting is een korte beschrijving. Hij ‘vat samen’ wat je hebt gelezen. Je schrijft alleen het belangrijkste op. Lees deze voorbeeldtekst: De vrienden van Stef weten dat hij gevoel voor humor heeft. Soms vertelt hij een grappige mop. Niet al zijn grappen zijn leuk, maar hij heeft er altijd een paraat. De samenvatting vertelt het belangrijkste: Stef heeft gevoel voor humor. Opdracht
Schrijf een samenvatting van elke stukje tekst.
1 Pam zit in de buurt van haar flat. Ze denkt aan het schoolfeest. Dan loopt Stef naar haar toe. Even later komen Karel en Jos langs. Al snel praten ze over het feest. ____________________________________________________________________ ____________________________________________________________________ 2 Pam zegt dat niemand haar zal vragen voor het feest. Stef noemt de naam van Hafid die bij natuurkunde in haar klas zit. Hij denkt ook aan Timo, van in de tekenles. ____________________________________________________________________ ____________________________________________________________________ 3 Stef geeft Pam haar boek terug. Ze stopt het in haar rugzak. Dan haast ze zich naar natuurkunde. In de klas doet ze haar boek open. Ze vindt een briefje in het boek. ____________________________________________________________________ ____________________________________________________________________
Opdracht Vat in een paar zinnen Date samen. ____________________________________________________________________ ____________________________________________________________________ ____________________________________________________________________ ____________________________________________________________________
Lesbrief Game over / Date
8
Voorspelling In een voorspelling vertel je wat er in de toekomst gaat gebeuren, op basis van wat je al weet. Opdracht Denk na over Pam en Hafid. Voorspel wat er in de toekomst gaat gebeuren. Stel dat het boek nog een hoofdstuk had, waarover zou dat gaan? __________________________________________________________________ __________________________________________________________________ __________________________________________________________________ __________________________________________________________________ __________________________________________________________________ __________________________________________________________________ __________________________________________________________________ __________________________________________________________________ __________________________________________________________________ __________________________________________________________________ __________________________________________________________________ __________________________________________________________________ __________________________________________________________________ __________________________________________________________________
Lesbrief Game over / Date
9
Interpretatie Oorzaak en gevolg Een gebeurtenis zorgt meestal voor een volgende gebeurtenis. De eerste is de oorzaak. De tweede is het gevolg, of het effect. Een voorbeeld: De bliksem slaat in de appelboom (= oorzaak), de boom vliegt in brand. (= gevolg) Opdracht 1
Schrijf van elke zin de oorzaak en het gevolg op.
Soms zijn Stefs grappen niet leuk en wordt Pam boos.
Oorzaak
______________________________________________________
Gevolg
______________________________________________________
2
Hafid bloost als Pam hem vertelt over het briefje.
Oorzaak
______________________________________________________
Gevolg
______________________________________________________
3
Stef laat zijn natuurkundeboek thuisliggen, en moet dat van Pam lenen.
Oorzaak
______________________________________________________
Gevolg
______________________________________________________
4
Hafid schrijft een briefje en legt dat in Pams boek, omdat hij haar leuk vindt.
Oorzaak
______________________________________________________
Gevolg
______________________________________________________
Opdracht
Vul een oorzaak of een gevolg in. Je mag het zelf verzinnen.
1
_____________________________________________ , dus ik eet het niet.
2
Lins hond bijt de postbode. ______________________________________ .
3
Stef studeert niet voor de toets, dus ________________________________
4
_____________________________________________ , dus ze haalt een 8.
Lesbrief Game over / Date
10
Feit of mening? Het is soms lastig om feiten en meningen uit elkaar te houden. Een mening is iets wat je voelt of denkt: Op onze school zitten de slimste leerlingen van het land. Een feit is iets wat je kan bewijzen: De leerlingen van onze school halen de hoogste cijfers van het land. Opdracht
Lees de zinnen. Zet voor meningen een M en voor feiten een F.
_____
Pam wil vast wel naar het feest.
_____
Lin is door een jongen gevraagd voor het feest.
_____
Stef is echt grappig.
_____
Pam is al drie weken niet uit geweest.
_____
Drie weken zonder afspraak is heel lang.
_____
Pam hoeft zich geen zorgen te maken.
_____
Hafid en Pam hebben dezelfde leraar.
_____
Het is niet goed om een boek te lenen.
_____
Als de bel gaat beginnen de lessen.
_____
Er is te weinig tijd om in het andere lokaal te komen.
Opdracht
Over welk onderwerp weet jij veel? Schrijf een feit en een mening op.
Feit
_________________________________________________________
_____________________________________________________________________ Mening
_________________________________________________________
_____________________________________________________________________
Lesbrief Game over / Date
11
Reflectie Vergelijkingen Een vergelijking is een woord of zin waarin twee dingen ongeveer hetzelfde zijn. Er staat meestal zo ... als in zo’n zin. Pam was zo nijdig als een spin. Hafids gezicht was zo rood als een tomaat. Opdracht
Welke vergelijkingen horen hierbij?
Lin is zo trots als een _____________ op haar nieuwe spijkerbroek. Als Stef wil, kan hij werken als een _________________. Pam voelt zich zo slap als een ______________________. Hafid is zo onschuldig als een ___________________________________. Het nieuws gaat door de school als een _________________________________. Jos kijkt alsof hij ____________________________________. Het boek is zo licht als een ___________________.
Opdracht Bedenk zelf een paar originele vergelijkingen. __________________________________________________________________ __________________________________________________________________ __________________________________________________________________ __________________________________________________________________ __________________________________________________________________ __________________________________________________________________ __________________________________________________________________ __________________________________________________________________ __________________________________________________________________ __________________________________________________________________ __________________________________________________________________
Lesbrief Game over / Date
12
Kritiek Een recensie schrijven Een recensent leest een boek en geeft dan zijn mening. Is het boek goed of slecht en waarom? Moeten anderen het boek ook lezen of niet? Goede recensenten geven ook argumenten en voorbeelden uit het boek. Opdracht Schrijf een recensie over Het mysterie van de stille aanbidder. Schrijf eerst kort waar het over gaat en vergeet daarbij niet de titel en schrijver te noemen. Vertel dan wat je ervan vindt en of anderen het boek zouden moeten lezen. Wat voor mensen vinden dit leuk, denk je? En wat voor mensen niet? TIP In een goede recensie staat wel je mening, maar verklap je niet het verhaal. __________________________________________________________________ __________________________________________________________________ __________________________________________________________________ __________________________________________________________________ __________________________________________________________________ __________________________________________________________________ __________________________________________________________________ __________________________________________________________________ __________________________________________________________________ __________________________________________________________________ __________________________________________________________________ __________________________________________________________________ __________________________________________________________________ __________________________________________________________________ __________________________________________________________________ __________________________________________________________________ __________________________________________________________________
Lesbrief Game over / Date
13
Antwoorden en oplossingen p. 4 Vergelijkende trap kort – korter warm – warmer aardig – aardiger klein – kleiner wild – wilder lang – langer sterk – sterker modern – moderner dom – dommer groot – groter vol – voller vaal – valer snel – sneller gaaf – gaver gek – gekker wijs – wijzer p. 5 Kruiswoordpuzzel Horizontaal: 1 Woest. 3 Grappig. 6 Stil. 7 Stom. 10 Langzaam. 12 Blij. 14 Gek. 15 Vaak. 18 Lauw. 19 Goed. 21 Rot. 23 Prettig. 24 Normaal. Verticaal: 2 Slim. 4 Geheim. 5 Gemeen. 8 Snel. 9 Aardig. 11 Nieuw. 13 Hard. 16 Groen. 17 Slap. 20 Erg. 21 Bi. p. 6 Toekomende tijd Ik zal/ga nemen. Jij zult/gaat doen. Zij zal/gaat praten. Hij zal/gaat geven. U zult/gaat maken. Wij zullen zijn. Jullie zullen/gaan zeggen. Zij gaan zitten. De antwoorden van de tweede opdracht variëren. p. 7 Plot 1G. 2E. 3J. 4A. 5C. 6B. 7H. 8F. X: D en I. p. 8 Samenvatten De antwoorden kunnen variëren. 1 Pam praat met Stef, Karel en Jos over het feest. 2 Stef denkt dat Hafid of Timo Pam zal vragen. 3 Pam vindt een briefje in haar boek. Pam heeft niemand om mee naar het feest te gaan. In haar boek zit een briefje van een stille aanbidder. Samen met haar vrienden ontdekt Pam dat Hafid het is. Hafid vraagt haar mee naar het feest en ze zegt ja. p. 9 Voorspelling De antwoorden kunnen variëren. p. 10 1 2 3 4
Oorzaak en gevolg O: Stefs grappen zijn niet leuk. G: Pam wordt boos. O: Pam vertelt over het briefje. G: Hafid bloost. O: Stef vergeet zijn boek. G: Hij moet een boek lenen. O: Hafid vindt Pam leuk. G: Hij stopt een brief in haar boek.
Lesbrief Game over / Date
14
De antwoorden van de tweede opdracht kunnen variëren. Voorbeelden: 1 Suiker is ongezond... 2 Lin krijgt een bekeuring. 3 ... hij krijgt een onvoldoende. 4 Pam is goed in Nederlands, p. 11 Feit of Mening? Feiten 1 – 2 – 4 – 7 – 9 Meningen 3 – 5 – 6 – 8 – 10 p. 12 Vergelijkingen Zo trots als een pauw. Werken als een paard. Zo slap als een vaatdoek. Onschuldig als een baby. Als een lopend vuurtje. Kijkt alsof hij water ziet branden. Zo licht als een veertje. Van de overige opdrachten kunnen de antwoorden variëren.
Lesbrief Game over / Date
15
