DALTONWIJS ONDERvwo voor vo en ha 1
Van harte welkom op het Haarlemmermeer Lyceum, in onze nieuwe, lichte daltonlocatie Zuidrand! Dit is een kleine vwo/havoschool waar iedereen jou kent en waar wij liever met jou dan tegen jou praten. Jij bent op zoek naar een nieuwe school waar je graag naartoe gaat. Voordat je bij ons op school komt, heb je besloten dat je zelf graag wilt leren en zelf een diploma wilt halen. Alle medewerkers van onze school willen jou hier graag bij helpen! En omdat jij zelf wilt leren, mag je van ons een aantal dingen zelf regelen en eigen keuzes maken. Je krijgt bijvoorbeeld bij ieder vak een leerdoelenlijstje en jij mag zelf je werk plannen en komen aftekenen. Je mag een lesuur per dag zelf kiezen bij welk vak je gaat werken, extra uitleg wilt krijgen of uitgedaagd wilt worden. Als je slimme keuzes maakt, heb je het meeste werk op school al af, waardoor je tijd overhoudt om andere leuke dingen te doen, zoals PLAY MORE, Classical On Stage of gewoon lekker sporten. Natuurlijk helpen wij jou leren plannen en leren kiezen. Wat verwachten wij van jou? Een positieve en actieve levenshouding! Wij bieden jou de ruimte om je talenten te ontwikkelen. In deze brochure kun je lezen hoe wij werken en met elkaar omgaan. Hierbij willen wij jou ook uitnodigen om zelf te komen kijken, of onze school bij jou past!
2
e r e d e i “ g n i l r lee e gun j n” dalto 3
VWO-HAVO DALTONLOCATIE ZUIDRAND Haarlemmermeer Lyceum locatie Zuidrand is een vertrouwde school in een kleinschalig, spiksplinternieuw gebouw voor daltononderwijs op vwo- en havoniveau.
4
Verantwoordelijkheid, zelfstandigheid en samenwerking staan voorop in het daltononderwijs, dat bijzonder goed aansluit op de werkwijze van de meeste basisscholen in Haarlemmermeer. Ons daltononderwijs komt voort uit 12 jaar vernieuwende onderwijservaring in de vorm van het Junior Studiehuis. Doordat binnen het daltononderwijs en het Junior Studiehuis de leerling in hetzelfde pedagogische en didactische klimaat centraal staat, vertonen beide onderwijsconcepten veel overeenkomsten. Vanwege positieve ervaringen van zowel leerlingen, ouders als docenten hebben wij gekozen om inhoudelijk, organisatorisch en onderwijskundig onder de vlag van de Nederlandse Dalton Vereniging (NDV) verder te gaan. Binnen het daltononderwijs richt een deelnemende school zich naar een aantal basisprincipes van de vereniging, waarbij ze ook haar eigen accenten kan kiezen. Hierdoor kunnen wij onze eigenheid behouden en tegelijkertijd werken vanuit een gedeelde visie op goed onderwijs, waarin de leerling en zijn of haar totale ontwikkeling centraal staan.
onderwijsvisie
missie Ons lyceum verzorgt daltononderwijs voor vwo- en havoleerlingen. Bij de daltonwerkwijze worden de leerlingen begeleid naar zelfstandigheid, naar normbesef en naar een toenemend verantwoordelijkheidsgevoel. Medewerkers zorgen samen met ouders dat de leerlingen, voorzien van kennis en vaardigheden, startklaar zijn voor een vervolgstudie en zelfstandig een volgende stap in de hedendaagse samenleving kunnen maken.
VISIE Samenwerken aan uitdagend onderwijs met oog voor elkaar, waarbij de totale ontwikkeling van de leerling in ons onderwijs centraal staat. Zowel leerlingen als medewerkers geven vorm aan individuele (talent-) ontwikkeling, waarbij zelfstandig keuzes maken en terugkijken op de gemaakte keuzes een vereiste is.
5
kern- den waar Kernwaarden van ons daltononderwijs zijn: • • • • •
Vrijheid en verantwoordelijkheid Samenwerking Effectiviteit Zelfstandigheid Reflectie
Wat voor leerlingen willen wij opleiden? Wat willen wij met ons onderwijs bereiken? Welke vaardigheden, kennis en kwaliteiten willen wij ontwikkelen en meegeven? Wij ontwikkelen de zelfredzame, sociaal verantwoordelijke leerling; de leerling die verantwoordelijkheid neemt voor het eigen leren/leerproces, die vanuit vertrouwen keuzes kan maken, kan samenwerken en kan reflecteren op eigen handelen, doelgericht tijd, menskracht en middelen kan inzetten én zijn/ haar eigen krachten en zwakheden kent.
6
ONS DALTONONDERWIJS Leren staat in onze school centraal. Of het nu gaat om kennis, inzicht of vaardigheden verwerven: jij wordt door onze medewerkers gemotiveerd, gestimuleerd en uitgedaagd om het beste uit jezelf te halen. Jij bent actief. De verantwoordelijkheid voor het schoolse werk wordt jou niet uit handen genomen, maar jou juist aangereikt. Wij leren leerlingen naar elkaar te luisteren en zichzelf te presenteren. Zelfstandig leren werken en samenwerken draagt zodoende bij aan de efficiënte werkwijze in de klas. Daarbij krijg je de kans aan jouw sociale en emotionele vorming te werken en maken we je bovendien bewust van jouw verantwoordelijkheid voor een leefbare samenleving. Elke leerling heeft weer andere unieke talenten en eigenschappen en daarom staat jouw persoonlijke ontplooiing in relatie tot jouw omgeving op onze school steeds voorop. Uiteraard kun jij je pas echt goed
ontwikkelen op een veilige school waar jij je prettig voelt en leerlingen elkaar kennen. Op onze school zeggen wij elkaar gedag en helpen wij elkaar waar nodig. Ons lyceum ziet het in stand houden van zo’n prettig schoolklimaat als een basisvoorwaarde voor goed onderwijs.
DALTONONDERWIJS VOOR IEDEREEN? Over het algemeen geldt dat kinderen die het prettig vinden om hun eigen zaakjes te regelen, verantwoordelijkheid willen dragen voor hun eigen leerproces en die hun problemen zoveel mogelijk zelf willen oplossen, zich thuis voelen binnen het daltononderwijs. Het gevoel van het zelf te kunnen en het zelf te willen, moet in enige mate in jou zitten. Deze houding moet ook thuis ondersteund en gestimuleerd worden. Binnen het daltononderwijs wordt uitgegaan van de persoonlijke ontwikkeling van iedere leerling, waarbij jij wordt uitgedaagd om zelfstandig te werken en de docent jou in deze ontwikkeling
7
EEN BRUG VAN BASISSCHOOL NAAR VERVOLGONDERWIJS begeleidt. Leerlingen in het reguliere basisonderwijs worden ook steeds vaker uitgedaagd om zelfstandig te werken en bijvoorbeeld te werken met weektaken. Dit betekent dat het daltononderwijs ook een prima aansluiting is als jij vanuit het reguliere basisonderwijs komt en je kunt vinden in onze uitgangspunten. Kom jij vanuit het montessori-, dalton-, freinet- of jenaplanonderwijs, dan zal je veel van de sfeer en werkwijze van jouw basisschool bij ons op school herkennen. Onze ervaring is dat, wanneer jij van huis uit gewend bent te worden aangesproken op jouw eigen verantwoordelijkheden, jij goed zullen passen in het daltononderwijs. Het daltonconcept wordt niet alleen in de onderbouw, maar ook in de bovenbouw (klas 4 en hoger), voortgezet. De aangeleerde zelfstandigheid komt jou goed van pas in de bovenbouw en ook later in het vervolgonderwijs, hogeschool of universiteit, waar dit nog meer van jou wordt verwacht om tot het gewenste diploma te komen.
8
BEGELEIDING EN SCHOOLKLIMAAT Op onze school is zowel veel aandacht voor jou persoonlijk als voor de hele groep/klas. Betrokkenheid en wederzijds respectvol met elkaar omgaan zijn een eerste vereiste. Het aangaan van sociale verantwoordelijkheden en het onderhouden van sociale contacten is daar een uiting van. Werken en leren in een sfeer van betrokkenheid met elkaar bevordert jouw prestaties. Ons nieuwe gebouw bevordert deze sfeer nog eens door haar ‘warme, lichte en open’ uitstraling. Elke klas heeft een eigen mentor die voor de klas en de individuele leerlingen klaar staat. Jouw mentor begeleidt je tijdens de ingeroosterde mentorlessen. In de ‘studielessen’ ligt het accent op het ‘leren leren’. Je leert ook plannen, kiezen, samenwerken en
reflecteren. Ook de hogere klassen hebben een mentor. In de brugjaren, leerjaar 1 en 2, zijn in principe geen tussenuren. Alle lesuren die uitvallen door afwezigheid van een docent worden opgevangen door andere docenten. Kop- en staarturen van een lesdag willen wel eens vrijgegeven worden. De leerlingen in de daltonklassen ontvangen bij ieder vak een leerwijzer, waardoor je altijd verder kunt werken aan jouw schoolwerk. Op ons lyceum gelden heldere schoolregels en veel gaat al vanzelf goed. En veel kan, zolang je een ander niet stoort. Door elkaar aan deze afspraken te houden weten leerlingen en medewerkers waar ze aan toe zijn en dit zorgt voor een plezierige sfeer en leeromgeving. In de Lyceumgids (zie website) zijn deze afspraken te lezen.
9
DALTONONDERWIJS UITGANGSPUNTEN Het daltononderwijs is in en door de praktijk ontstaan. Het is een manier van werken, denken en met elkaar omgaan. Het daltononderwijs gaat uit van vijf uitgangspunten: Vrijheid en verantwoordelijkheid
10
Vrijheid in het daltononderwijs is de gelegenheid krijgen om het taakwerk zelf te organiseren. De verantwoordelijkheid ligt bij zowel leerlingen als docenten. Dalton geeft vrijheid, maar wel binnen bepaalde grenzen, dus beslist geen vrijblijvendheid. Daarbij is het daltononderwijs sterk taakgericht. Het daltononderwijs maakt van leerlingen “ondernemers”, eigenaars van hun eigen leerproces. De opgegeven leerstof en de eisen die daaraan worden gesteld, de tijdslimiet, de werkafspraken en de schoolregels vormen de grenzen waarbinnen jij jouw vrijheid leert gebruiken. Door jou meer vrijheid te bieden kun jij eigen keuzes maken en een actieve leerhouding ontwikkelen. Natuurlijk word jij hierin begeleid en gesteund door jouw docenten.
Dit noemen we de “fluistercultuur”.
Samenwerking
Effectiviteit
Uitgangspunt in het daltononderwijs is dat er zelfstandig gewerkt wordt. Omdat je veel kunt leren van samenwerken, is het vaak toegestaan om in tweetallen of groepjes te werken Samenwerking met anderen kan het leren van kennis en vaardigheden vergemakkelijken. Je leert dat er verschillen bestaan tussen mensen, naar elkaar te luisteren en respect te hebben voor elkaar. Je ontwikkelt sociale vaardigheden. Je leert omgaan met teleurstellingen en je ervaart de meeropbrengst uit de samenwerking. De docent begeleidt dit samenwerkingsproces. Bij samenwerken behoort een bepaalde mate van ‘ruis’.
Dalton is een manier om effectiever te werken. Effectiviteit en efficiency vooronderstellen duidelijkheid over de onderwijsopbrengsten, de leerdoelen. Onderwijs heeft een brede functie, namelijk ook jou cultureel en moreel te vormen zodat je zelfredzaam en sociaal verantwoordelijk wordt: geoefend in, gewend aan en voorbereid op leven, werken en samenleven. Omwille van die efficiency geven wij jou juist verantwoordelijkheid in handen. Onderwijs is effectiever als jij een taak krijgt, waar jij zelf verantwoordelijkheid voor draagt en die je binnen grenzen in vrijheid zelf plant en uitvoert. 11
12
Zelfstandigheid
Reflectie
Zelfstandig leren en werken op een daltonschool is actief leren en werken. Er is sprake van veel afwisseling in didactische werkvormen: samenwerken, groepsopdrachten, projectonderwijs en ook klassikaal onderwijs. Je kunt doelgericht werken aan een taak of opdracht en je kunt tijdens dit leerproces hulp zoeken bij een medeleerling of jouw docent. Deze manier van werken stimuleert het probleemoplossend denken. Om later als volwassene goed te kunnen functioneren moet je leren beoordelen welke beslissingen jij kunt nemen en wat de gevolgen daarvan zijn. De voorbereide leeromgeving stimuleert keuzevrijheid, waardoor jij zelfstandige beslissingen leert nemen die effectief en verantwoord zijn.
Reflectie, nadenken over je eigen gedrag en je eigen werk, is op onze school belangrijk. Je maakt bijvoorbeeld vooraf een inschatting van de moeilijkheidsgraad en de tijd van de opdrachten of van een groepsproject. Achteraf geef je hierover een feitelijke beoordeling. In gesprek vergelijk je ‘vooraf en achteraf’ met elkaar. Zo wordt geleidelijk de vaardigheid in het zelfstandig werken en het samenwerken opgebouwd. Het kritisch benaderen van onderwijskundige ontwikkelingen en inzichten is op een daltonschool vanzelfsprekend. Iedere docent die werkt op een daltonschool reflecteert op zijn/haar onderwijspraktijk en professioneel handelen. Ook op schoolniveau vindt reflectie over de kwaliteit van het daltononderwijs voortdurend plaats.
n e l e o d leer n bepale Op het Haarlemmermeer Lyceum werken we met leerlijnen per vak. In de leerwijzers vermelden we de leerdoelen van het betreffende vak per rapportperiode. Een leerdoel dient zo concreet mogelijk te worden geformuleerd, zodat iedere leerling/jij precies weet wat je moet kennen en kunnen, in hoeveel tijd/wanneer, op welke manier en met welke hulpmiddelen.
DALTONUREN EN KEUZES MAKEN In jouw lesrooster zie je, tussen alle vaklessen, vijf daltonuren per week staan. Iedere dag één. Jij mag voor dit lesuur zelf een vak kiezen, tenzij een vakdocent anders bepaalt. Dat kan een vak zijn waar je veel plezier in hebt, een vak dat jou moeilijker afgaat, of waarbij jij een achterstand wil inhalen, of juist een vak waarin jij een voorsprong wil opbouwen of jouw talent wil ontwikkelen. Tijdens deze daltonuren kun je samenwerken met leerlingen uit jouw eigen bouw (onderbouw of bovenbouw) en van alle niveaus van de school. Jullie kunnen elkaar overhoren, helpen en motiveren, maar ook individueel werken. Ook tijdens deze uren hanteren wij de ‘fluistercultuur’. Er zijn verschillende plekken waar gewerkt kan worden tijdens de daltonuren. Voor alle daltonuren teken jij je thuis of op school vooraf in onze elektronische leeromgeving (ELO) in. Jij bent mede-eigenaar van jouw leerproces. Dat betekent dat jij ruimte hebt om keuzes te maken. Waar mogelijk bieden docenten die ruimte door te variëren in hun aanbod. Met het geven van keuzes willen we jouw zelfwerkzaamheid bevorderen en verhogen wij jouw verantwoordelijkheidsgevoel en motivatie. Jouw mentor en/of de vakdocent helpt je slimme keuzes te leren maken. Op deze manier kun je er ook voor zorgen dat het meeste werk op school gedaan is. Ook zal je na de lessen nog moeten leren en werken. In de school wordt er ruimte geboden, waarin ook medewerkers aanwezig zullen zijn, waar jij jouw werk kunt afronden.
13
PLANNEN Leerlingen die een goede planning bijhouden, bevorderen daarmee hun zelfwerkzaamheid en nemen daadwerkelijk een eigen verantwoordelijkheid voor het leren. Goed plannen en je daar aan houden, kunnen de meeste leerlingen niet vanzelf. Zij hebben daar hulp bij nodig en in de les wordt hier veel tijd aan besteed.
TOPTALENTEN VOELEN ZICH BIJ ONS THUIS Het Haarlemmermeer Lyceum is officieel door het ministerie van OC&W aangewezen en erkend als een zogenaamde ‘LOOT-school’ (Landelijke Organisatie Onderwijs en Topsport). Door deze LOOTstatus kunnen we topsporttalenten extra faciliteren en hen de kans geven hun sportambities te combineren met een succesvolle schoolloopbaan. Om als LOOT-leerling geplaatst te worden, is een zogenaamde ‘topsportstatus’ (zogeheten IT-, NT- of een Beloftestatus van de bond en het Olympisch Netwerk) van de betreffende sportbond een voorwaarde. Aangepaste lesroosters, vrijstellingen, verplaatsing van toetsen of inlevermomenten en het doen van gespreid examen behoren tot de mogelijkheden. De school verwacht van al deze talentleerlingen een proactieve houding, een mentaliteit die past bij sport, goede vaardigheden om te plannen, een gezonde dosis werkdiscipline en veel eigen initiatief. Ook bieden wij mogelijkheden voor leerlingen met talent en een carrière in de kunsten (theater, film, dans, muziek etc.). Voor meer informatie kunt u contact opnemen met de topsportcoördinator van de school.
14
g n i ld e aanm avo vwo/h daltonwijs onder Het uitgangspunt voor toelating en plaatsing is het advies van de basisschool. Om op de Zuidrand geplaatst te kunnen worden gelden de volgende toelatingscriteria: 1 Vwo- of havoadvies 2 Positief kennismakingsgesprek met de leerling
SAMENSTELLING VAN DE KLASSEN De daltonleerlingen worden ingedeeld in vwo/havo klassen. In een mengklas hebben de leerlingen een startniveau. Dit startniveau wordt aangegeven op het onderwijskundig rapport van de basisschool. Onze havoleerlingen kunnen na rapport 1 per vak opstromen naar het vwo-niveau. Zo kun jij het beste uit jezelf halen!
15
HET nieuwe schoolgebouw kleinschalig, warm en licht Ons nieuwe schoolgebouw is een licht en transparant gebouw waar het prettig leren en werken is.
16
Een school met uitstekende voorzieningen voor alle vakken, zodat ieders talent volop tot ontwikkeling kan komen. Bij de inrichting van de school waren (en zijn) leerlingen, ouders en medewerkers betrokken. Het is een school met een warme en lichte uitstraling. Het schoolgebouw is vierkant van vorm met het Atrium als centrale plek. Alle lokalen zijn rondom de aula gesitueerd en dat geeft een “communale” sfeer die goed bij de daltonopvatting, voorbereidde leeromgeving, past. In de school vind je veel leerplekken buiten de lokalen. Door de splitsing van de school in twee locaties is de kleinschaligheid weer nieuw leven ingeblazen. Met circa 900 leerlingen zijn wij weer een kleine school. Wij zijn blij met ons nieuwe daltonhuis!
LEERWIJZER De leerwijzer is de naam van het digitale overzicht van het les- en toetsprogramma dat alle leerlingen krijgen. Ieder leerjaar, ieder niveau, ieder vakgebied heeft zijn eigen leerwijzer. Daarin staan ook de digitale nakijkboekjes en het digitale, extra ondersteunend lesmateriaal. De leerwijzer is te vinden in Magister; de elektronische leeromgeving (ELO) van de school. Zo kun jij, en ook je ouders, zien wat er in een periode voor een vak verwacht wordt.
BEGELEIDING DOOR DE DOCENT De vakdocenten hebben oog voor het welbevinden van de leerlingen. Daarnaast houden ze goed de vorderingen bij van de individuele leerling op een aftekenlijst. De docent streeft ernaar zoveel mogelijk één-op-één gesprekken te voeren. Tijdens deze gesprekken mag de leerling van de docent begeleiding verwachten op vakinhoudelijk gebied. Daarnaast zal de docent zelfreflectie bij de leerling stimuleren en hem helpen bij eventuele problemen. De aftekenlijst biedt ruimte voor opmerkingen en/of afspraken. De vakdocent bewaakt het tempo van de leerling. Een leerling die het tempo niet kan bijhouden, verdient extra aandacht. Zo kan een leerling bijvoorbeeld tijdens het daltonuur aan het desbetreffende vak werken. Ook kan de docent de leerling adviseren thuis extra aan zijn vak te werken.
BEGELEIDING DOOR DE MENTOR De mentor bouwt een vertrouwensrelatie met de leerling op en is het eerste aanspreekpunt voor zowel de leerling als de ouders/ verzorgers. De mentor wordt bij studie- of tempoproblemen ingelicht door de vakdocent. In de eerste klas besteedt de mentor tijdens de mentorlessen vooral aandacht aan het groepsproces, het werken met de leerwijzers en aan een goede planning. In de tweede en derde klas spelen determinatie en keuzebegeleiding een belangrijke rol. In de bovenbouw worden de leerlingen begeleid op hun weg naar het eindexamen. In alle klassen geldt dat de begeleiding door de mentor in de eerste plaats gericht is op de individuele begeleiding van de leerlingen; de studievorderingen, resultaten en het welbevinden zijn de uitgangspunten. 17
LAPTOPS Sinds 2013 werken alle leerlingen voor de meeste vakken met een laptop, voorheen tablet, met touch screen. De leerwijzers en veel boeken zijn digitaal beschikbaar. In de leerwijzers kunnen naast antwoordbladen, extra oefenstof en ondersteunend lesmateriaal, ook interactieve opdrachten en toetsen worden geplaatst. Dat is handig want die kun je dan meteen digitaal verwerken en inleveren.
KLANKBORDGROEPEN Binnen het daltononderwijs zijn wij ons ervan bewust dat contact tussen leerling, ouders/verzorgers en school onze leerlingen ten goede komt. Wij organiseren daarom extra momenten, waarop wij op informele manier met elkaar in gesprek kunnen komen. Deze gesprekken vinden onder andere plaats in de leerlingklankbordgroep en de ouderklankbordgroep. Tijdens deze bijeenkomsten wordt de dagelijkse gang van zaken binnen de school besproken, maar ook de projecten en hoe we met elkaar onze school kunnen verbeteren. De groepen worden begeleid door de schoolleiding en de coördinator.
PERIODES Het schooljaar is verdeeld in 3 periodes van ongeveer 12 weken. Iedere periode wordt afgesloten met een rapport. Drie keer per jaar wordt er op school een spreekavond georganiseerd, waarin jij en jouw ouders je vorderingen, werktempo en motivatie kunnen bespreken met jouw vakdocenten tijdens tien-minuten gesprekken.
TOETSEN EN RAPPORTEN Afhankelijk van het vak worden toetsen individueel dan wel klassikaal afgenomen. • Individueel is pas mogelijk indien alle lesstof is afgetekend. • Klassikale toetsen worden volgens de leerwijzerplanning afgenomen. Aan het eind van iedere periode ontvang je jouw rapport. In Magister kun je al je resultaten volgen. Op het rapport staan jouw gemiddelde cijfers per vak vermeld. Daarnaast worden verschillende vaardigheden beoordeeld en benoemd. 18
PROJECTDAGEN Binnen het daltononderwijs zijn projecten belangrijke onderdelen. De afgelopen jaren zijn er op het Haarlemmermeer Lyceum al veel leuke en succesvolle projecten geweest. 1e klas: Kennismakingskamp, Smaakmakersfestijn, de Romeinen 2e klas: Bekende mensen in de Haarlemmermeer, Scienetics 3e klas: Filmproject, profielkeuzeproject en je organiseert met de klas jullie eigen kampafsluiting
TOT SLOT Wij hopen dat deze brochure een goed beeld geeft van ons daltononderwijs op het Haarlemmermeer Lyceum. Natuurlijk is deze brochure niet volledig en daarom kijken wij ook uit naar jouw aanwezigheid tijdens één van onze informatieavonden en ons Open Huis. We hopen natuurlijk dat jij dan geïnspireerd raakt door deze bijzondere onderwijsopvatting. Wij kijken uit naar de kennismaking met jou!
19
Haarlemmermeer Lyceum Locatie Zuidrand Nieuwe Molenaarslaan 20 2134 AS Hoofddorp T 023 - 563 16 44
tie informa dinsdag 20 januari 2015 Algemene Informatieavond voor ouders over beide locaties van het Haarlemmermeer Lyceum. De avond vindt plaats op locatie Baron De Coubertin en start om 20.00 uur.
donderdag 29 januari 2015 Informatieavond daltononderwijs vwo, havo voor leerlingen én hun ouders, aanvang 19.00 uur op locatie Zuidrand.
Dinsdag 10 & woensdag 11 februari 2015 “Open Huis” locatie Zuidrand. Leerlingen en hun ouders zijn welkom van 18.30 tot 21.00 uur. Meer informatie over daltononderwijs is te verkrijgen bij de teamleider van de brugklassen: Nicolette Koppelman - van Bokhorst Bel 023 - 563 16 44 of mail via de website.
haarlemmermeerlyceum.nl 16
