P. 03 Bewoners Tamme en Dirk kijken de kat uit de boom Ze zitten er nog wat onwennig, Tamme en Dirk, in het bushokje bij de lantaarnpalen op de geheel omsloten binnenplaats. ‘Maar we geven het een kans!’
P. 05 Joop van Ommen geeft stokje over aan Eelke Blokker ‘Dankzij de woningcorporaties en door de kracht van de bevolking zal De Herberg slagen. Zwolle mag hier heel erg trots op zijn!’
P. 07 Margriet Meindertsma is voorzitter Stichting de Herberg ‘Ik wil er op toezien dat het oorspronkelijke gedachtegoed ook in deze nieuwe opzet gekoesterd blijft.’
01
Foto: Ruud Ploeg
Dak- en Thuislozenopvang de Herberg
P. 12 Gerard de Goede van Stichting Sporthallen WRZV leunt niet achterover ‘Je zou denken dat het stukje daklozenopvang nu af is. Maar De Herberg begint nu pas eigenlijk echt!’
pagina 2
de Herberg
voorwoord
Deze krant gaat over een unieke opvang voor bijzondere mensen die om verschil-
Iedereen is welkom in De Herberg!
lende redenen door een moeilijke tijd gaan. Die tijd kan lang duren, of kort. Soms een heel leven. Dak- en thuislozen zijn op zichzelf aangewezen, maar komen er alleen niet uit. Ze hebben steun nodig, én onvoorwaardelijke opvang. Dak- en thuislozen in Zwolle kunnen al twintig jaar rekenen op Joop van Ommen. Vijf jaar geleden kreeg Joop van de Zwolse en regionale woningcorporaties en de RIBW bijval in zijn missie om alle daklozen van straat te krijgen. Vandaag staat er een nieuw gebouw op een perfecte plek, en een nieuwe organisatie. Allebei mogelijk gemaakt door heel veel vrienden, betrokken organisaties
De totstandkoming van De Herberg is een mijlpaal in de
en niettemin draagvlak vanuit politiek
geschiedenis van de dak- en thuislozenopvang. En dat
en samenleving. De Herberg is opnieuw
moet gevierd worden! Op zaterdag 21 november is er
uitgevonden en beter dan ooit, dankzij
Open Huis van 11.00 tot 14.00 uur. Belangstellenden kun-
de massa’s energie die al die betrokkenen erin hebben gestoken. Op verschillende
nen een kijkje nemen en er zijn rondleidingen.U bent van
manieren komen hun verhalen voorbij in
harte uitgenodigd!
deze krant. Iedereen onderdak! Eelke Blokker, directeur De Herberg
Een 30-jarige bewoner vertelt… ‘Op de afdeling acute psychiatrie in Raalte zeiden ze dat ik psychotisch was. Ik was ook in de war. Ik praatte in cirkels en werd verbaal steeds agressiever. Die opname werd een drama. Op een gegeven moment kwam ik in de resocialisatie terecht maar dat was ook niet echt suc cesvol. Ik raakte aan de coke, belandde op straat, kickte af, maar was nog steeds in de war. En toen kwam ik in de Herberg terecht. Het is een rare gewaarwording. Ineens zit je tussen de daklozen. Sterker nog: je bent er zelf één. Maar je kunt er heel goed aan je toekomst werken.’
de Herberg pagina 3
interview
Tamme en Dirk
‘We gaan het een kans geven’
Ze zitten er nog wat onwennig, Tamme en Dirk, in het bushokje bij de lantaarnpalen op de geheel omsloten binnenplaats. Deze nieuwe Herberg is dan ook wel heel wat anders dan de oude bij de WRZV-hallen. Tamme draait een shagje, Dirk neemt een slok van z’n koffie. ‘Ik weet het niet’, zegt Tamme. ‘Ik weet het niet.’ ‘We moeten het een kans geven’, zegt Dirk.
van de bank af. Ik werd er helemaal depri van.’
hij zich niet thuis. ‘Ik hou van vrijheid’, zegt hij.
Bij Joop voelde hij zich op z’n plek. ‘Ik heb nu
‘En die vrijheid die ik zoek kan niemand anders
een kamer voor mezelf in het sociaal pension.
mij geven dan Joop. Ik weet niet precies hoe
Soms verlang ik nog wel eens naar de keet, waar
dat zit, hoe hij dat doet. Eigenlijk dóet hij niks
meerdere mensen slapen, maar dat mag niet
speciaals, hij ís er gewoon. Hij gééft om ons.
meer.’ Overdag werkt hij voor Joop. ‘Ik maak
Hij snápt ons. Hij noemt ons “zijn kinderen”.
schoon, doe klusjes en laatst deed ik de bedie-
Als er trammelant is en Joop komt binnen, dan
ning in het weekend, dat was ook leuk.’ Tamme
is iedereen zó klein’, zegt hij en hij geeft met zijn
blijft bij Joop in de WRZV-hallen werken.
hand aan hoe klein. ‘We hebben allemaal respect
’s Morgens een bakkie koffie, een praatje maken
voor hem. Maar we hebben ook respect voor
met de jongens: die gezelligheid wil hij niet
Eelke, Eelke is ook een juiste persoon. Wij laten
missen. ‘Ik weet het niet’, zegt hij. ‘Hierheen
ons door niemand commanderen, behalve door
verhuizen vind ik wel heel spannend.’
Joop, Eelke en Joop’s vrouw Joyce natuurlijk.’
‘We moeten het een kans geven’, zegt Dirk. Hij
‘Ik ben bang dat ik bij Joop blijf’, zegt Tamme.
praat perfect Nederlands, met een Duits accent,
‘Tuurlijk’, zegt Dirk. ‘We blijven bij Joop werken,
Tamme is al iets meer dan twee jaar bij Joop.
hij woont ook in De Herberg en werkt ook in
maar we hebben hier onderdak. En ook al is Joop
Hij praat niet graag over de aanleiding en hoe
de WRZV-hallen. ‘Ik weet ook niet precies hoe
niet letterlijk aanwezig, hij blijft altijd figuurlijk
het a llemaal zo is gekomen. ‘Dat is privé’, zegt
het hier gaat worden, maar dat merken we wel
achter ons staan. Het is prachtig wat Joop samen
hij. ‘Het probleem is dat ik niet alleen kan zijn.
in de loop der tijd. Dat hoop ik tenminste.’ Dirk
met al die anderen na al die jaren toch maar
Ik heb een tijd in de binnenstad gewoond, maar
woonde ooit in Duitsland. Daarna logeerde hij
bereikt: een prachtig onderdak voor de dak- en
dat ging helemaal de mist in. Niet zozeer door
een tijdje bij een oom en tante in Staphorst, maar
thuislozen.’ Daar is Tamme het mee eens. ‘Ik wil
de drank, zo’n drinker ben ik nou ook weer niet.
daar kon hij niet aarden. Ook in Leeuwarden,
Joop en Joyce heel erg bedanken voor alles wat
Maar op het laatst kwam ik gewoon niet meer
waar hij een tijdje bij een vriend woonde, voelde
ze voor ons hebben gedaan.’
pagina 4
de Herberg
Met dank aan de woningcorporaties en de bevolking
Foto: Ruud Ploeg
‘Zwolle kan trots zijn op De Herberg’
de Herberg pagina 5
interview Joop van Ommen en Eelke Blokker
in memoriam Freddie Trompetter
Eelke: wij hebben 24 uur per dag twee beveiligers die eventuele kwesties met woorden op proberen te lossen. En dat lukt, omdat alle bewoners De Herbergcode kennen: wie je ook bent, wat je ook bezielt en waar je ook vandaan komt: iedereen is welkom in De Herberg. En dat wordt gerespecteerd. Men accepteert en gedoogt elkaar omdat dat zo hoort in De Herberg. Eelke: Veel mensen denken dat wij de maatschappij veel geld kosten. Maar dat is juist niet zo. Wij besparen de maatschappij geld. De helft van onze groep hoort vanwege hun problematiek thuis in de psychiatrie, maar daar kunnen ze vanwege hun gedrag niet opgevangen worden. Daar kost een plek 200.000 euro per persoon
Joop: doordat mensen die eigenlijk in de psychiatrie thuishoren tegenwoordig op straat worden geschopt, wordt het alleen maar erger. Ze komen in contact met drugs en drank alles loopt kriskas door mekaar en niemand heeft meer overzicht. Kijk, en dan gaat het grote geld naar allerlei maatschappelijke organisaties die niks aan het probleem doen, terwijl De Herberg z’n
“Freddie” – Marit Otto
per jaar. Bij ons is dat ongeveer 20.000 euro per jaar.
eigen broek op moet houden.
De oude en de nieuwe Herberg liggen letterlijk bekeken nog geen kilometer uit elkaar. Figuurlijk bekeken lijkt er meer afstand. De inmiddels gesloopte oude barakken zijn niet te vergelijken met het nieuwe gebouw. Wat eerst altijd een zorgenkindje was, is nu uitgegroeid tot een prestigeobject. En de oude directeur is een heel ander mens dan de nieuwe. Maar ze hebben één b elangrijke overeenkomst. Zowel Joop van Ommen als Eelke Blokker hanteert dezelfde rode draad: niemand op straat. Een dialoog…
De Herberg is mede tot stand gekomen Eelke: klopt. Ongeveer 35 tot 40% van de exploitatie van jaarlijks 1,3 miljoen euro wordt gedekt door negen woningcorporaties op basis van langdurige samen werkingsafspraken. Dat is uniek! Hoewel de woning corporaties dat niet zo voelen; zij vinden dat het ‘gewoon’ hun taak is. Maar dat is natuurlijk niet gewoon. De gemeente draagt 12% bij vanuit de OGGz-middelen (Openbare Geestelijke Gezondheidszorg). En de rest verdienen we door zorgproducten te leveren aan onze bewoners met een indicatie. Wij hebben via onze partner RIBW IJssel-Vecht productieafspraken met Achmea Zorgkantoor voor twaalf sociaal pensionkamers en voor
dankzij Freddie Trompetter, die zich als projectleider sociaal beheer bij woning corporatie SWZ jaar in jaar uit, dag en nacht inzette voor de onderkant van de samenleving. Freddie overleed op 10 november 2007, maar hij leeft voort in de nieuwe Herberg. Voor zijn tomeloze inzet blijven wij hem altijd dankbaar.
ambulante zorg die wij leveren. Uiteindelijk willen we zelf de volle 100% terug verdienen met dit soort producten,
Initiatiefnemers De Herberg
maar daarvoor leent de wijze van financiering en de onrust in de hoofden van onze bewoners zich (nog) niet. Joop: Eelke is een heel ander mens dan ik. Als hij bijvoorbeeld boos is zie je dat niet meteen, hij blijft
Eelke: De Herberg heeft als enige in Nederland een
opgewekt lachen. Als ik boos ben dan kun je dat niet
voorportaal. Dat betekent dat je bij ons altijd welkom
alleen duidelijk zien, maar ook heel goed horen. We zijn
bent: wij selecteren pas bij de tweede deur. Daarmee
tegenpolen, maar ik heb het volste vertrouwen in Eelke.
maken wij de opvang niet onnodig aantrekkelijk, want iedereen ervaart een dergelijke opvang als traumati-
Eelke: Ik ben inderdaad een heel ander mens dan Joop,
sche ervaring. Maatschappelijke opvang is nooit een
maar we hebben dezelfde rode draad: niemand op
eindoplossing, het is een middel: iedereen wil huisje,
straat.
boompje, beestje. En dat is niet in De Herberg, dat is ergens anders. Maar kijk, wij willen ons niet als kille
Joop: het is echt geweldig. Net op het moment dat ik
instelling gedragen. De mensen die hier komen hebben
dacht dat men me de nek zou omdraaien, kwamen de
al genoeg aan hun hoofd.
woningcorporaties om de hoek kijken. En ze betaalden niet alleen voor dit gebouw, ze houden de opvang ook
Joop: hier is het mooier en beter dan mij achter de
nog structureel in stand. Dankzij hen en door de kracht
WRZV. Maar ook hier slaap je in eerste instantie met
van de bevolking zal De Herberg slagen. Zwolle mag
mensen waarvan de een gek, de ander gestoord en
hier heel erg trots op zijn.
weer een ander gewelddadig is.
Een 45-jarige bewoonster vertelt… “Ik heb veel verdriet in mijn hart. Ik heb een huis en persoonlijke bezittingen ver loren. Mijn drie kinderen zijn bij hun vader. Als ik een huilbui heb, zoek ik een stil plekje of zuip me ‘even’ lam. Dat is mijn manier. In de Herberg voelde ik me opgelucht. Er ging een wereld voor me open. Daar merkte ik pas dat dingen niet altijd van jouw kant hoven te komen. Het was een vreemdsoortig geluk.”
pagina 6
de Herberg
interview
Een opvang als De Herberg is
Egbert Gritter / RIBW
‘Behoefte aan opvang wordt de komende jaren steeds groter’
bittere noodzaak, en die noodzaak neemt de komende jaren alleen maar toe, stelt voorzitter Egbert Gritter van de Raad van Bestuur RIBW Groep Overijssel waar de RIBW IJsselVecht onderdeel van uitmaakt. ‘Er wordt steeds meer geknabbeld aan de AWBZ en vanuit de WMO is er onvoldoende geld, dus steeds meer mensen vallen buiten de boot.’
In 2002 werd Egbert Gritter samen met Eddy Veenstra door Joop van Ommen uitgenodigd om een kijkje te nemen bij de opvang achter de WRZV-hallen. ‘Ik was geschokt. Vanuit de RIBW hebben we eerst met eigen en daarna met externe middelen uiteindelijk een heel team ingezet, en er samen met de woningcorporaties verder alle energie ingestoken om een degelijke huisvesting te zoeken.
geschrapt en deels wordt verondersteld
leg de begeleiding vorm. Het wat meer
daardoor is iedereen welkom. Maar ik
Kijk, als we daar niet waren begonnen
dat de WMO de opvang wel zal regelen.
onorthodoxe wordt gecombineerd met
ben ook heel blij met de pensionfunctie,
hadden we deze nieuwe Herberg nooit
Maar vanuit de WMO is er onvoldoende
het wat meer gereguleerde zoals men
waardoor mensen wat langer kunnen
kunnen realiseren. Het is goed om een
geld beschikbaar voor deze problema-
dat vanuit de RIBW gewend is. In De
oefenen met hun huisvesting. Het is be-
nieuwe locatie te hebben. We gaan hier
tiek. Dus ik ben bang dat er steeds meer
Herberg moet je als RIBW-medewerker
langrijk dat de mensen zich thuis voelen
mooie dingen doen.’
mensen tussen wal en schip terecht
niet al te star en dogmatisch met de re-
en er altijd in kunnen. Het is de bedoe-
komen, en dat zo’n voorziening als De
gels omgaan. Je moet je ook thuisvoelen
ling dat de bewoners zich verantwoor-
De Herberg vult een gat in de markt,
Herberg steeds harder nodig zal zijn. Dat
in een dergelijke setting. De begeleiding
delijk gaan voelen, zelf ook willen dat de
vindt Gritter. ‘Dat zie je aan de aantal-
is gewoon het gevolg van het huidige
is gericht op stabilisatie en daarna wordt
boel op orde blijft en elkaar hierop gaan
len. Uit het feit dat zoveel mensen hun
beleid.’
gekeken wat er verder nodig is. Dat
aanspreken.’
heil achter de WRZV-hallen zochten
deden we al en dat willen we nu conti-
blijkt dat de opvangcirkel in Zwolle niet
In de nieuwe Herberg werken ongeveer
nueren. Waarbij in de nieuwe Herberg
‘We hebben een lange aanloop gehad
compleet was.’ En er zullen steeds meer
15 mensen vanuit de RIBW. ‘Het zorg-
natuurlijk wel de huisvesting veel beter
en het is een opluchting dat De Herberg
mensen een beroep doen op opvang-
kantoor en de gemeente kopen de zorg
en gestructureerder is, waardoor we
er nu daadwerkelijk staat’, zegt Gritter.
centra, voorspelt hij. ‘Het wordt alleen
bij ons in’, legt Gritter uit. ‘Wij gaan
planmatiger kunnen werken en beter aan
‘Ik ben trots. Het is voor de medewerkers
maar erger. De financiering vanuit de
intensief samenwerken met de Stichting
uit- en doorstroom naar een reguliere
ook geweldig, deze nieuwe huisvesting.
AWBZ wordt langzaam afgebouwd. Dat
De Herberg, we leveren de medewer-
vorm van beschermd of begeleid wonen
We hebben er zin in!’
betekent dat deels de begeleiding van
kers. De directeur van de stichting en de
kunnen werken, of vormen van daginvul-
een groot aantal mensen gewoon wordt
teamleider van de RIBW geven in over-
ling. De voorportaalfunctie is geweldig,
de Herberg pagina 7
interview
Margriet Meindertsma
Margriet Meindertsma maakte deel uit van het college van burgemeester en wethouders dat eind jaren ’80 de bouw van een sociale sporthal mogelijk maakte. Na haar vertrek hield ze op de achtergrond, ook als
Oorspronkelijk gedachtegoed geprolongeerd: niemand op straat!
‘Ik heb er alle vertrouwen in’ voorzitter van de Stichting Sociale Vrienden van de WRZV een oogje in het zeil. En nu is ze voorzitter van Stichting De Herberg. ‘Ik wil er op toezien dat het oorspronkelijke gedachtegoed ook in deze nieuwe opzet gekoesterd blijft’, legt ze uit. ‘Ik heb er alle vertrouwen in, met de nieuwe directeur Eelke Blokker.’
‘Ik hou van mensen’, zegt Meindertsma,
WRZV-hallen opving. De regels werden
de Herberg heeft dan ook een eigen
die sinds 1999 lid van de PvdA-fractie
echter verscherpt nadat de rampen in
verhaal. De een heeft een psychiatrisch
van de Eerste Kamer is. ‘En ik vind dat
Enschede en Volendam hadden plaats-
probleem, de ander een verslavingspro-
je als sociaaldemocraat op moet komen
gevonden, toen kon opvang daar niet
bleem, soms hebben ze allebei, er zijn
voor diegenen die het net wat minder
meer.’
uitgeprocedeerde asielzoekers: ieder van
getroffen hebben. Het is toch ongelofe-
hen heeft hulp op maat nodig. Dus het is
lijk toevallig dat ik geboren ben op een
‘Gelukkig is destijds een aantal woning-
goed dat we nu een heel mooi gebouw
plek waar ik het goed heb. Er zijn zoveel
corporaties bijgesprongen. Zij hebben er
hebben, met een voorportaal zodat echt
mensen, zowel hier als in andere landen,
vanaf 2002 voor gezorgd dat De Herberg
niemand op straat hoeft te slapen, een
die het veel minder hebben. En daar wil
financieel haalbaar was, waarna ze er de
nachtopvang en een sociaal pension.
ik wat voor doen. Als wethouder ben je
RIBW voor professionele zorg bijhaal-
Op deze wijze kunnen de problemen
er voor mensen in de stad. En dan zie je
den. De eerste doelstelling van een
op verschillende manieren bekeken
dat er problemen zijn en dat die moeten
woningcorporatie in het Besluit Beheer
en behandeld worden. De Herberg is
worden opgelost. Ik heb me er altijd voor
Sociale Huursector (BBSH), is natuurlijk
een plek waar iedereen welkom is en
ingezet dat ook de kwetsbare groepen
wel om een bijdrage te leveren aan die
van waaruit uitwaaiering naar andere
een dak boven hun hoofd hadden, met
mensen die niet zelfstandig in staat zijn
locaties kan plaatsvinden. Daarbij wordt
het crisiscentrum van het Leger des Heils
om in huisvesting te voorzien. Dus het
de broodnodige aandacht besteed aan
in Zwolle-Zuid en het Blijf-van-mijn-lijf-
is op zich onderdeel van hun reguliere
een dagbesteding, zodat er ook overdag
huis. Destijds heb ik ook gezorgd voor
werkzaamheden om op te komen voor
geen overlast plaatsvindt.’
de afdeling Bijzondere Doelgroepen,
mensen die niet gewoon een huis kun-
een ketenaanpak voor probleemhuis-
nen huren. Maar het is ondanks dat he-
‘Natuurlijk bestaat het gevaar voor
houdens. En toen we constateerden dat
laas niet vanzelfsprekend dat ze dat dan
institutionalisering, maar ik verwacht dat
opvangorganisaties niet alle mensen
ook daadwerkelijk doen; er zijn nog altijd
niet met de mensen die er nu de scepter
opnamen, moest daar dus ook iets voor
teveel corporaties die denken dat ze een
zwaaien. Met een bureaucratische
gebeuren. Eigenlijk kwam men bij toeval
vastgoedbedrijf zijn. Dus het is fantas-
directeur was ik er ook niet aan begon-
in de WRZV terecht. Niemand nam het
tisch dat negen corporaties in Zwolle en
nen. Nee, ik heb alle vertrouwen in Eelke
Joop in eerste instantie kwalijk dat hij
de regio De Herberg mogelijk maken.’
onder andere zwerver Bram, onze Zwolse troeteldakloze, in de kleedkamer van de
Een 51-jarige bewoonster vertelt… ‘Ik ben te moeilijk voor de maatschappij. Als jongen geboren, volgens mijn paspoort man, maar er uitziend en opgevoed als vrouw omdat m’n ouders me toen ik drie was zo mishandeld hebben dat mijn klo ten eraf lagen. De combinatie schizofreen, dakloos en medicatie is een te zware belasting voor de reguliere hulpverlening. In de Herberg krijg je rust. De gezelligheid en menselijke benadering zijn broodno dige zekerheden die houvast bieden.’
Blokker. En we hebben alles goed verankerd en statutair vastgelegd. Het ziet
‘Het daklozenprobleem houdt nooit op,
er goed uit. Ook letterlijk. Ik vind dat de
er blijven altijd dergelijke mensen. Heel
architect en de aannemer prachtig werk
veel mensen denken als ze een dak-
hebben geleverd. De nieuwe Herberg is
loze zien: eigen schuld dikke bult. Maar
de kroon op het werk van vele jaren.’
het kan iedereen overkomen, ieders buurman, kind of ouder. Ieder mens in
pagina 8
de Herberg
filosofie architect Olthof
Ronald
‘Een bijzonder gebouw voor bijzondere mensen’ wijze gerefereerd worden aan het leven op straat; grote stadskaarten en foto’s van de stad Zwolle zullen het interieur opluisteren, evenals een grote wand die als grote expositiewand zal fungeren voor vele kunstwerken die door bewoners zijn gemaakt. De uitstraling binnen is vooral robuust en basic te noemen, met een bijzondere verfijning door de kleurstelling, verwerking en niet alledaagse toepassing van de gebruikte materialen. Door te spelen met licht(sterkte), kleur en afwerking krijgen de drie afdelingen binnen De Herberg (het voorportaal, de nachtopvang en het sociaal pension) elk hun eigen passende uitstraling, sfeer en mate van comfort. De grote centrale trap (duidelijk zichtbaar vanuit de patio) maakt letterlijk en figuurlijk duidelijk dat de bewoner een sociale ladder dient te beklimmen en dat bij elke beklommen trede de terugkeer naar de maatschappij een stap
Foto: Ben Vulkers
dichterbij is gekomen. De patio in het hart van het gebouw is een intieme buitenruimte waar de bewoner in alle rust buiten kan zijn. Ook de patio is ingericht volgens het concept van “de tweede kans”. In feite is deze buitenruimte een compacte weerspiegeling van het leven op straat, door deze in te richten met gebruikt straatmeubilair; park- en
De Herberg is een daklozenopvang die onderdak biedt aan mensen die nergens anders meer terecht kunnen. Het gaat hier om mensen die lijken te zijn afgeschreven door de maatschappij, terwijl ze zelf graag geholpen willen worden en aan zichzelf werken om een tweede kans te krijgen in deze maatschappij.
en afgekeurde (maar technisch goede) materialen zoals
picknickbankjes, 38 straatlantaarns op een rij die samen
bijvoorbeeld een groot deel van de kozijnen. De mate-
als hekwerk fungeren, voormalige abri’s als overdekte
rialen die worden gebruikt bij De Herberg krijgen een
rokersruimten en kliko’s als plantenbakken.
tweede kans, zoals ook de bewoners die moeten krijgen. Een gebouw dat zich spiegelt aan haar gebruikers.
Een gebouw met een dergelijk concept vraagt van alle betrokken partijen en instanties een bijzondere aandacht
Door de hoofdopzet van het gebouw eenvoudig, helder
in voorbereiding, detaillering en uitvoering. Deze is
en overzichtelijk te maken, is het mogelijk om binnen
immers zeker niet alledaags te noemen. Er is dan ook
dit volume op een speelse en verrassende wijze met
een groot beroep gedaan op inventiviteit en creativiteit,
materialen en composities te spelen. De “at random”
alsmede ook tijd en inspanning van alle uitvoerende par-
geplaatste kozijnen en de verschillende soorten sloop-
tijen. Door een goede samenwerking, enthousiasme en
houten planken worden krachtig omkaderd door de
inzet van iedereen die betrokken is geweest bij de bouw
sterke duidelijke contour van het gebouw. Het gesausde
van De Herberg is de nieuwe Herberg een gebouw waar
Dit gegeven is gebruikt als concept voor de nieuwbouw
metselwerk lijkt daarbij als een schoon laken over het
we met z’n allen trots op kunnen zijn!
van De Herberg: een daklozenopvang die grotendeels
gebouw te zijn gedrapeerd, waaronder de dak- en thuis-
wordt opgetrokken uit overtollige en gebruikte mate-
lozen een warm onderdak zullen vinden.
Ronald Olthof
rialen (bijvoorbeeld sloophout), restpartijen bakstenen
Binnen de muren van de nieuwbouw zal op bijzondere
LKSVDD architecten
de Herberg pagina 9
ontwerp huisstijl de Herberg ZinOntwerpers
Het warme dekentje van De Herberg Foto: Ben Vulkers
Simpel en kernachtig
+
Een goed logo behoeft geen uitleg, zeggen Peter Dees en Gerda Kramer van het Zwolse ontwerpbureau ZinOntwerpers.
=
‘In deze wereld boordevol informatie krijg je weinig tijd en ruimte om op te vallen. Dus hou het simpel en kern achtig!’ En dat is het logo van de nieuwe Herberg. Het
keer anders. Maar éen uitgangspunt staat
‘Als je creatief bent, wil je elke dag wel
dat je het ook op een andere manier kunt
bij ons altijd voorop: het moet eenvoudig
iets nieuws maken’, legt Peter uit. ‘Maar
zien: als een pijl omhoog: symbool voor
zijn én de kern raken. Complexe dingen
de uitwerking is minstens zo belangrijk.
het feit dat de Herberg erop gericht is
eenvoudig maken, dat is eigenlijk de kern
Het is dus niet voortdurend inspiratie,
jou uit het dal te halen waarin je zit.’
van ons werk. Geen organisatie of bedrijf
een groot deel is ook zorgvuldige ontwik-
Met zo’n krachtig element kun je spelen
wil ingewikkeld overkomen toch?
keling.’ De huisstijl en het logo voor De
in de huisstijl zoals Gerda dat in de op-
Herberg ontwerpen was een kolfje naar
maak van deze krant heeft gedaan. Ook
Peter ontwerpt als eigenaar van ZinOnt-
de hand van ZinOntwerpers. ‘Wij hebben
in een heel eenvoudige stijl overigens.
werpers huisstijlen, websites, magazines
wel wat met thema’s zoals wonen en
‘Een krant moet prettig leesbaar zijn’,
etc. Maar hij ontwikkelde ook namen
zorg.De vormgeving van bijvoorbeeld
legt ze uit. ‘Daarom heb ik ’t ruim, licht en
voor diverse organisaties. Ook Gerda,
de Woningzoeker komt ook bij ons
helder gehouden.’
zeven jaar geleden als stagiaire vanuit de
vandaan.’ Het idee voor een deken in de
mbo-opleiding Grafische Vormgeving bij
huisstijl voor de nieuwe dak- en thuislo-
De kersverse huisstijl moet zich nu gaan
Het is heel wat anders dan een taart
het bedrijf gestart en inmiddels in vaste
zenopvang was dan ook al snel geboren.
bewijzen in de praktijk. De bewoners
bakken. Of een wiskundig vraagstuk
dienst, weet haar weg op ontwerpge-
‘Een deken staat voor warmte en gebor-
komen de huisstijl tegen, o.a. in de
oplossen. Of een kast in elkaar zetten.
bied. Logisch, want vorig jaar studeerde
genheid. En een herberg staat voor een
bewegwijzering binnen de Herberg. Ook
Voor het ontwerpen van een huisstijl
ze cum laude af aan de Kunstacademie.
dak boven je hoofd. Vervolgens zoek je
daarin wordt gespeeld met huiselijke
bestaat geen recept, formule of bouwte-
‘Wij weten allebei wat we goed vinden’,
naar dé archetypische wollen deken die
beelden ter aanduiding van de diverse
kening. ‘Als we een huisstijl ontwerpen
vertelt Gerda. ‘maar we hebben zeker
iedereen meteen herkent.’ Het lettertype
verblijfsruimtes: een vergiet met ge-
verdiepen we ons eerst in de betreffende
niet altijd dezelfde stijl. We weten wat we
van de Herberg moest volgens Peter de
schilde aardappelen op de keukendeur,
organisatie’, legt Peter uit. ‘In de dien-
aan elkaar hebben, dat is heel belangrijk.
sfeer uitstralen als een lichtreclame bij
dekens op de slaapruimtes, enzovoort.
sten of producten die het bedrijf levert.
We voeren opdrachten over het alge-
een ouderwetse herberg. ‘En het huisje
Met de bedoeling dat ze zich er sneller
In de visie, in de manier waarop de or-
meen samen uit.’
is natuurlijk heel sterk. Het leuke ervan is
‘thuis’ voelen.
dekentje en het huisje staan voor warmte en geborgenheid, dat zie je in één oogopslag.
ganisatie zich wil positioneren. Dat soort zaken bieden houvast. De eigenaar is, zeker bij een klein bedrijf, óók belangrijk. Wat voor persoon is hij/zij? Elke huisstijl moet in feite ‘persoonlijkheid’ uitstralen. Of het nu om een overheidsorganisatie gaat of om een kleine zelfstandige. ‘Al die input proberen we samen te vatten in één beeld’, zegt Peter. ‘Het creatieve proces dat daaraan vooraf gaat is eigenlijk niet uit te leggen, dat is iedere
Een 61-jarige bewoonster vertelt… ‘Ik heb in mijn leven veel verwacht, maar dít nooit! Ik ben na dertig jaar huwelijk gescheiden en vrijwel meteen daarna kreeg ik last van onverklaarbare, maar ondraaglijke pijnen. Dokters konden niets vinden. En alleen alcohol hielp. Het is een spirituele pijn die je met spiritualiën moet verdoven. De Herberg beviel me. Ik zal nooit meer negatief over zwervers denken: ze lijden allemaal.’
pagina 10
de Herberg
interview Erik Dannenberg en Jaap Hagedoorn
Het is nog geen vier jaar geleden dat wethouder Jaap Hagedoorn het ‘Dossier Herberg’ overdroeg aan wethouder Erik Dannenberg. De storm die de Terborghstraat als gesuggereerde locatie voor de nieuwe Herberg had veroorzaakt, was net gaan liggen; drie andere locaties werden aan een degelijk onderzoek onderworpen en de meeste neuzen stonden dezelfde kant op. ‘Het was een goede voorzet en daar ben ik je nog steeds dankbaar voor’, zegt Dannenberg tegen Hagedoorn.
‘Het is een heel verschil of je een boze menigte tegenover je hebt die in hun buurt absoluut geen daklozenopvang wil, of je praat met mensen waarvan er eentje de toon zet door met dekbedden en kussens voor de daklozen binnen te komen fietsen’, beaamt Hagedoorn. ‘Goede timing en goede communicatie, daar draait het om’, zegt Dannenberg. ‘Zodat je niet met onverwachte verrassingen komt en draagvlak creëert.’ De twee zitten in de spiksplinternieuwe keuken van de spiksplinternieuwe Herberg onder het genot van een vers bakje koffie terug en vooruit te blikken. ‘Dat dit tot stand heeft kunnen komen is echt een verdienste van Joop van Ommen, de woningcorporaties en de RIBW’, zegt Hagedoorn. ‘In de politiek zet je een probleem neer in getallen en abstracties, Joop heeft er een gezicht aan gegeven. Hij heeft heel helder gemaakt waar het om gaat. Als hij ergens mee geconfronteerd werd, klom hij in de telefoon.’ ‘Als je terugkijkt, zie je dat de meeste zorginstellingen vanuit particulier initiatief, vanuit iemands droom, zijn ontstaan’, zegt Dannenberg. ‘Boerenzolders zijn uitgegroeid tot opvangcentra, kloosters tot ziekenhuizen. En zo is iets wat begon als een gedoogde opvang in de kleedkamers bij Joop uitgegroeid tot een maatschappelijk aanvaard, goed georganiseerd initiatief, met
Uniek voorbeeld van Zwolle’s motto: samen maken we de stad
‘Wát een wij-gehalte!’ als zeer bijzondere innovatie het voorportaal. Mensen kunnen binnenkomen zonder enige vorm van intake vooraf, je bent gewoon welkom.’ ‘Niemand slaapt op straat, is altijd het uitgangspunt geweest, en dit is de steen geworden filosofie’, zegt Hagedoorn. ‘Dat is een
de Herberg pagina 11
column
Albert-Jan Kruiter Albert-Jan Kruiter is onafhankelijk onderzoeker/ bestuurskundige en verbonden geweest aan de Universiteit van Leiden. Daarnaast maakt hij onderdeel uit van de onderzoeksgroep De Kafkabrigade en is hij auteur van De Rotonde van Hamed (Nicis, 2008) over maatwerk aan mensen met meerdere problemen.
heel krachtige basis’, is ook Dannenberg van mening. ‘Maar toch zie je dat ook De Herberg een ontwikkeling doormaakt, waarbij er een zekere vorm van institutionalisering plaatsvindt. Met huisregels die nauwelijks afwijken van andere voorzieningen. Dat ontstaat gewoon
Zoals de waard is…
van lieverlee.’ ‘Dat is ook wel nodig’, zegt Hagedoorn.
De Herberg is een unicum in Nederland. En wellicht in
organisaties ontwikkelen verschillende regels of voeren
‘Totale vrijblijvendheid kan niet. Wie deel wil hebben
de wereld. En niet alleen vanwege het prachtige pand
verschillende regels uit.
aan de samenleving moet aan bepaalde regels voldoen.
dat qua functionaliteit en uiterlijk van een bijzondere
Opvang kan uiteindelijk nooit zonder doelen en regels.’
schoonheid is. Het feit dat het volledig opgaat in de
Dit is een probleem omdat problemen voor de dak- en
‘De samenleving is dat punt ook voorbij’, stelt Dannen-
omgeving en het hergebruik van materialen benadruk-
thuisloze vaak samenhangen en niet simpelweg en
berg. ‘Natuurlijk bied je zorg en opvang aan mensen
ken de missie van De Herberg: een tweede kans in
opgeknipt en geïsoleerd opgelost kunnen worden.
in kwetsbare posities aan. Maar je mag ook iets terug
de samenleving. Je hoeft geen architect te zijn om
Zo komt het vaak voor dat verschillende organisaties
verwachten.’
te weten dat de omgeving waarin we ons bevinden
verschillende en tegenstrijdige eisen aan de dak- en
een grote invloed uitoefent op ons welbevinden. Dat
thuisloze stellen. Dat je eerst moet afkicken voordat de
‘Het lastige is nog steeds dat mensen met een meervou-
hoofdkantoren van multinationals met die les hun voor-
psychiater je wil helpen is bekend. Dat de afkickkliniek
dige problematiek nog altijd tussen wal en schip vallen’,
deel doen, en dat we zelf onze huiskamers zo prettig
je pas echt kan helpen als je van je psychische proble-
zegt Hagedoorn. ‘Inderdaad’, zegt Dannenberg. ‘Als je
mogelijk inrichten hoeft niet te verbazen. Dat dak- en
men bent verlost, ook. Deze kastjes en muren doen
maar één probleem hebt, ben je zo onder de pannen.
thuislozen, die traditioneel gezien in de lelijkste, meest
zich in een veelvoud voor. Niet alleen in Zwolle, maar
Maar ben je bijvoorbeeld een verslaafde psychiatrische
oncomfortabele, onveiligste en ongure plekken worden
overal in Nederland.
patiënt met een strafblad en schulden, dan kun je uitein-
gehuisvest een plek die op hun comfort is toegesneden
delijk alleen in een kleinere noodopvang terecht. Zolang
krijgen, is even opmerkelijk als bijzonder.
instellingen niet onderling met elkaar samenwerken,
De Herberg weet dat te doorbreken. En laat zien dat dat eigenlijk heel eenvoudig is. De Herberg werpt
zul je altijd een opvang als De Herberg nodig hebben.
Maar zoals ik zei is De Herberg om meerdere redenen
geen drempels op maar verschaft in principe iedereen
De lichtste vormen van zorg moeten dus de moeilijkste
uniek. Laten we er geen doekjes om winden. Het feit
toegang. Daarvoor hoef je niet in formats, regels, of
mensen opvangen. Dat vind ik echt een aandachtspunt.
dat Nederland al jaren kampt met een onevenredig
protocollen te passen. Daarvoor hoef je niet eerst
De RIBW IJssel-Vecht stelt zich hierin op als een onder-
groot aandeel dak- en thuislozen komt voor een groot
je schulden af te lossen, afgekickt zijn, of psychisch
scheidende RIBW in Nederland. Die gaat niet met de
deel omdat de organisatie die we hebben opgericht
in orde. Daarmee kiest De Herberg radicaal voor de
rug naar dit soort doelgroepen staan, maar breng de
om publieke problemen op te lossen, de overheid, zich
dak- en thuisloze. Niet alleen door het verschaffen van
GGZ-zorg er juist naar toe. Daar heb ik respect voor.’
er geen raad mee weet.
onderdak, maar ook door het weigeren mee te werken
‘Als dakloze ben je alles helemaal kwijt’, zegt de wet-
Voor een deel komt dat omdat de problematiek van
thuisloze in voor de overheid hapklare problemen en
houder. ‘Je huis, je netwerk, je eigenwaarde. Dan is het
dak- en thuislozen zeer complex is. Althans, voor wie
brokken. Daarmee doorbreekt De Herberg in principe
een heel verschil of je weggestopt wordt in een donker
vanuit de overheid kijkt. Vanuit de overheid gezien
de bureaucratische rotonde waarop veel dak- en thuis-
hoekje in een loods, of je krijgt een warm welkom in een
heeft een dak- of thuisloze vaak meerdere problemen.
lozen al jarenlang rondlopen en die ten koste gaat van
fatsoenlijk gebouw als dit, met goede hulpverleners. Dat
Ten eerste is daar uiteraard het feit dat er geen dak of
de oplossing van hun problemen.
laatste biedt volgens mij veel meer motivatie en energie
thuis is. Vaak liggen daar financiële problemen aan ten
om de weg weer terug te vinden naar de samenleving.
grondslag. Zo kunnen er bijvoorbeeld schulden zijn.
Of de aanpak van De Herberg tot langdurige oplossin-
Dat vind ik de waarde van een prachtige accommodatie
Vaak is er gebrek aan inkomen. Daarnaast bestaan er
gen leidt voor de dak- en thuisloze, zal moeten blijken.
als De Herberg. En het mooie is dat ik merk dat alle ver-
medische problemen. Die kunnen psychisch of medisch
Met de opening van een voorziening op maat, het
schillende opvangvormen in Zwolle elkaar steeds meer
van aard zijn. Combinaties komen uiteraard ook voor.
ontbreken van drempels en het doorbreken van de ver-
gaan aanvullen en samenwerken. Als college hanteren
Ook bestaan er justitiële proplemen. Sommige dak- en
snippering die hulp-, zorg- en dienstverlening en dak-
we het motto “samen maken we de stad” en dat zie je
thuislozen komen immers in aanraking met politie en
en thuislozen vaak zo kenmerkt, schept De Herberg in
in dit project bij uitstek. Als je ziet hoe de woningcorpo-
justitie. Al is het alleen al omdat dak- en thuisloos zijn
ieder geval voorwaarden voor verbetering. Dat getuigt
raties zich over deze doelgroepen hebben ontfermd, de
feitelijk niet mag. Je kan niet zomaar overal op straat
van lef, doorzettingsvermogen, en belangrijker: een
RIBW, de ondernemers, de inwoners, de hele stad, dan
gaan liggen slapen immers.
waard die zijn gasten vertrouwt.
Nu is het punt dat de overheid al deze problemen in
Albert-Jan Kruiter
aan het opknippen van de problematiek van de dak- en
denk ik: wát een wij-gehalte!’ verschillende stukjes heeft geknipt en over verschillende organisaties heeft verdeeld. Denk aan de GGD, de GGZ, het WMO loket, De schuldhulpverlening, het UWV, het CWI, De gespecialiseerde zorginstelling, De officier van Justitie, de politie, de rechtbank, etc. Al die
Een 41-jarige bewoner vertelt… ‘Problematische jeugd, drank, drugs, gevangenis, depressie, de problemen stapelden zich op. Relaties, therapieën, begeleid wonen: ik hield het allemaal niet vol. Ze vonden me te lastig. Ik drink tegen de pijn, ik kan niet zonder. En toen kwam ik bij de Herberg terecht. Eerst was ik hui verig voor de junkies, maar die angst was ongegrond. Ik voelde me er uiteindelijk bovenal veilig.’
pagina 12
de Herberg
interview
Gerard de Goede
De nieuwe Herberg geopend, de oude met de grond gelijk gemaakt. Hoe gaat het nu verder met de WRZV? ‘Je zou denken dat het stukje daklozenopvang nu af is’, zegt technisch voorzitter Gerard de Goede van de Stichting Sporthallen WRZV. ‘Maar De Herberg begint nu eigenlijk pas echt. Wij blijven toezien of de oorspronkelijke ideologie gehandhaafd blijft. Zodat de doelgroep straks niet weer bij de WRZV-hallen op de stoep staat.’ Bovendien blijft de exploitatie van een unieke sportaccommodatie voor bijzondere doelgroepen altijd energie vragen.
Gerard de Goede was 21 toen hij dertig
hij wel eens boos kon worden, bleef ik
jaar geleden als competitieleider veld-
kalm en zo vulden we elkaar prima aan.
en zaalvoetbal van de KNVB in aanra-
Als bestuur hebben we altijd achter
king kwam met de Woensdag Recreatie
Joop gestaan en hem gebackupt.’ Er
Zaalvoetbal Vereniging, oftewel de
zijn veel tegenslagen geweest in het
WRZV. ‘Het was toen de wilde compe-
bestaan van de WRZV. Niet alleen over
titie’, vertelt hij. ‘Herrieschoppers van
de daklozenopvang werd veel gediscus-
de straat, was de doelstelling van Joop
sieerd maar ook over de sporthal zelf,
van Ommen. Voetballers van allerlei
die in het begin van deze eeuw zelfs
pluimage vormden teams en voetbal-
op de nominatie stond om gesloopt te
den in de IJsselhallen tegen elkaar in
worden. ‘Maar ik heb nooit gedacht dat
competitieverband om bier. Ja, dat ging
we het niet zouden redden. Dat komt
wel eens mis, maar ik vond het gewél-
omdat wij de enorme kracht van de
dig!’ In de jaren ’80 werden de WRZV-
algemene opinie achter ons voelden, van
hallen gerealiseerd en de onafhankelijke
de Zwolse bevolking. Dat maakt je heel
Stichting Sporthallen WRZV opgericht.
sterk. Kijk, we vonden zelf ook dat er
Stichting Sporthallen WRZV leunt niet achterover
‘Nu begint het pas’ ‘We hebben de voor Nederlandse
geen mensen thuishoorden in de contai-
houden. Over acht jaar zijn de WRZV-
sporthallen unieke statutaire doelstel-
ners. De gemeente had helemaal gelijk
hallen dertig jaar oud, we willen kijken
ling dat we sport mogelijk willen maken
dat De Herberg hier weg moest. Maar
hoe we dan verder gaan. Kijk, Joop
voor de zwakkeren in de samenleving’,
er moest eerst een andere oplossing
heeft op zijn geheel eigen wijze gezicht
zegt De Goede. ‘Dus voor mensen met
komen. En die is er nu. Ik ben er heel erg
gegeven aan deze sporthal, maar het is
de laagste inkomens, gehandicapten en
trots op dat we dit voor mekaar hebben
belangrijk dat de boel ook kan worden
anderen voor wie de drempel naar een
gekregen. Ik vind het prachtig. Van zo’n
voortgezet als hij er ooit mee stopt. En
normale sporthal te hoog ligt.’ En daar
particulier initiatief kan de maatschappij
dat is waar we mee bezig gaan.’
doet De Goede, inmiddels sectormana-
veel leren.’
ger Civiel recht bij de Rechtbank ZwolleLelystad, het voor. ‘De combinatie sport
De stichting leunt na gedane zaken niet
en sociale doelgroepen vind ik bijzonder.
voldaan achterover. ‘We blijven alert en
We hebben jarenlang gevochten om
gaan ook meteen met het bestuur van
onze doelstelling geaccepteerd te krij-
de nieuwe Herberg in gesprek. Want ons
gen. En we zijn er bijzonder trots op dat
uitgangspunt moet blijven gehandhaafd:
de WRZV-hallen financieel gezien geheel
niemand op straat. Anders staan de dak-
op eigen kracht draaien. Dat is uniek in
lozen hier binnen de kortste keren weer
Nederland, waar de meeste sporthallen
op de stoep. En verder gaan we ons be-
voor de exploitatie volkomen afhankelijk
leidsplan actualiseren. Het is zaak om de
zijn van overheidssubsidie.’
WRZV-hallen exploitabel te houden, het gebouw overeind houden en dergelijke.
‘Ik heb dezelfde bezieling als Joop van
Het gaat tot nu toe perfect met een be-
Ommen’, vertelt De Goede. ‘Maar waar
zetting van 95% en zo willen we het ook
Een 59-jarige bewoner vertelt… ‘Ik pas hier niet. Het is allemaal een misverstand geweest. Ik ben vals beschuldigd, want ik zou mijn vader mishandeld hebben. Na een nachtje cel hebben ze me zonder geld bij de Herberg afgezet. Ze doen hier goed werk en de doelstelling is prima, maar voor mij is het te benauwend. Ik kan en wil er niet aan wennen. En dan te beden ken dat ik min of meer toevallig dakloos ben geworden. Dat is het ultieme bewijs dat de stap ontiegelijk klein is.’
de Herberg pagina 13
de woningcorporaties en De Herberg onlosmakelijk met elkaar verbonden!
Al weer enkele jaren geleden hebben de
goede plek voor de nieuwe Herberg is
realisatie van innovatieve woonvormen
Van links naar rechts: Woonconcept, Salland-
Zwolse woningcorporaties, samen met
met vallen en opstaan gebeurd. Belang-
om de doorstroming vanuit De Herberg
Wonen, Wetland Wonen, Beter Wonen Vecht-
een aantal regionale woningcorporaties,
rijk is nu vooral het eindresultaat. Een
goed op gang te houden en om mensen
dal, Woonstichting VechtHorst , Beter Wonen
als het ware de voorziening voor dak-
moderne voorziening op een goede
weer perspectief te bieden. De Herberg
Ijsselmuiden, deltaWonen, Woningstichting
en thuislozen achter de WRZV hallen
plek. Logisch dat de woningcorporaties
geeft de kracht aan van Zwolle en haar
Openbaar Belang en Woningstichting SWZ.
geadopteerd. Zwolle en haar inwoners
zich ook financieel en inhoudelijk blijven
regio. De genoemde exploitatiebijdrage
gaan en gingen het voor de wind. De
verbinden aan De Herberg. Dit heeft
wordt voor tweederde voldaan door de
werkgelegenheid in de regio nam fors
alles te maken met onze uitgangspunten
Zwolse woningcorporaties en eenderde
toe. Er werden veel woningen en nieuwe
en bestaansrecht. De woningcorpora-
door de betrokken regionale woning-
wijken gebouwd. Een stad die groeit, let
ties verbinden zich in ieder geval voor
corporaties. De woningcorporaties en
ook op de mensen die het (wat) minder
een langere periode aan De Herberg.
De Herberg: onlosmakelijk met elkaar
hebben. Met de adoptie van de voorzie-
Jaarlijks dragen we gezamenlijk een fors
verbonden. In Zwolle slaapt niemand
ning en de zoektocht naar een nieuwe
bedrag bij aan de exploitatie. Verder
tegen zijn of haar wil op straat!!
locatie voor De Herberg, werd dan ook
stellen we woningen en andere woonvor-
een nieuwe slogan geïntroduceerd: In
men beschikbaar in Zwolle en de regio
Zwolle slaapt niemand tegen zijn of haar
om mensen ook ná De Herberg weer ver-
wil op straat!’. De zoektocht naar een
der te brengen. We denken mee over de
Zwolle, november 2009
Stichting Present nodigt bijstandsgezinnen aan tafel WRZV blijft gewoon doelgroepen helpen die wel een steuntje in de rug kunnen gebruiken De Herberg mag dan zijn verhuisd: de deuren van
van Henri van Velzen. Ook kunstenaar Edward Otten
de WRZV-hallen blijven wijd open staan voor men-
is van de partij. Hij zal de kinderen een interessante
sen die wel een steuntje in de rug kunnen gebrui-
hout-workshop geven. Er is volop eten voor iedereen
ken. Op vrijdag 20 november organiseert de Stich-
en de gasten krijgen een verrassing.’ Het diner wordt
ting Present Zwolle, makelaar in vrijwillige inzet,
mede mogelijk gemaakt door Deltion, Wehkamp,
er een maaltijd met koopjesmarkt voor de gasten
Hema Ermelo, Krisman Schoenen en de WRZV-hallen.
en hun kinderen. Ook burgemeester, wethouders
Present is een bemiddelingsorganisatie voor mensen
en gemeenteraadsleden zijn uitgenodigd.
die zich als vrijwilliger willen inzetten maar niet goed weten hoe, waar en wanneer. De stichting brengt
Meer dan 400 gasten verwacht Stichting Present
deze groepen mensen in contact met geschikte
Zwolle op vrijdagavond 20 november. ‘We hebben
projecten. Present heeft het diner in de WRZV-hallen
via maatschappelijke organisaties bijstandsgezinnen
kunnen organiseren dankzij de gulle gift van een
uitgenodigd en eenzame mensen die zo’n sociaal
anonieme gever.
gebeuren goed zal doen’, vertelt directeur Hans
Wilt u ook op de een of andere manier (bijvoorbeeld
Bakker van de stichting. ‘Het wordt een leuke avond,
financieel) bijdragen? Kijk voor de verschillende
met een kleding- en schoenenmarkt en een optreden
mogelijkheden op www.stichtingpresent-zwolle.nl
pagina 14
de Herberg
interview
Trebbe
‘Zo’n project brengt het beste in mensen naar boven’
Een opgekochte partij kozijnen. Vijf verschillende soorten stenen. Hergebruikte lantaarnpalen. Bij de bouw van de Herberg stond ‘de tweede kans’ voorop. Zoals de bewoners straks een tweede kans krijgen, zo kreeg in het project ook een groot aantal gebruikte materialen een nieuwe kans. ‘Ik vond het een interessant en uitdagend werk’, zegt uitvoerder Bert Damink van Trebbe Oost & Noord B.V. ‘Het was eigenlijk net of je voor jezelf bezig bent: dan ga je eerst ook kijken wat je nog kunt gebruiken van wat je al hebt.’
Begin 2008 kregen acht partijen van woningcorporatie SWZ het verzoek zich te presenteren voor de bouw van de Herberg. ‘Er waren onder meer vragen over relevante ervaring, solvabiliteit en hoe je bijvoorbeeld om zou gaan met inspraak van de gebruiker’, vertelt Antje de Groot, directeur Trebbe Oost & Noord B.V. ‘Daarbij werd ook gevraagd wat je voor dit speciale project extra kon betekenen en wat de motivatie zou zijn. Onze ouddirecteur Wiebren ten Dam was graag bereid het projectleiderschap op zich te nemen. Daarbij zou hij kijken wat hij kon doen met zijn uitgebreide netwerk van leveranciers. Daarnaast heeft Trebbe veel gebouwd en in aanbouw in Zwolle. Zoals winkelcentra Zwolle-Zuid en Holtenbroek, hogeschool Windesheim, de kantoren voor Electrabel, ABN AMRO en Achmea en meer dan tienduizend woningen. Dus we wilden een keer wat terug doen in Zwolle. En daarom hebben we in overleg met alle onderaannemers een hele scherpe prijs neer kunnen zetten. Het was een mooie manier van selecteren. Je moest dus niet alleen aangeven of je het zou kunnen, maar ook wat je
onder zo’n buitengewoon project zetten.
een geweldige, soepele samenwerking.
drive was om het te doen.’
Opmerkelijk was ook de korte bouw-
En het idee erachter vond ik ook mooi:
tijd waarin we de Herberg gerealiseerd
materialen een tweede kans geven. Zo
‘Als uitvoerder was ik al vroeg bij het
hebben. Eind 2008 vond het grondwerk
hebben we een partij gebruikte kozijnen
project en de voorbereiding betrokken’,
plaats en in januari 2009 zijn we begon-
in het gebouw verwerkt, met Duitse en
vertelt Bert Damink. ‘De bouw verliep
nen met het heien van de eerste paal.
dus andere afmetingen. Ook zitten er
prima, we hadden nauwelijks tegen-
In het begin was het even wennen. Dan
vijf verschillende soorten stenen in. Voor
slagen. Misschien komt het omdat de
werd er materiaal opgekocht en dat werd
geveldelen zijn oude balken tot planken
projectleider en ik zo’n jong team waren,
dan meteen door architect Ronald Olthof
gezaagd en behandeld met olie. In het
beiden wilden we graag onze schouders
in de bouwtekeningen verwerkt. Het was
binnenplein zijn oude lantaarnpalen en bushokjes benut.’
Een 60-jarige bewoner vertelt… ‘Toen mijn vrouw aan kanker overleed, ging het financieel gezien bergafwaarts. Mijn zoon en ik raakten ons huis kwijt en we hebben anderhalf jaar in tentjes gewoond. Uiteindelijk kwamen we in de Herberg terecht. De Herberg is er echt voor de mensen, hier zijn we geen uitschot! Iedere mand heeft wel een paar rotte appels, maar lang niet alle dak- en thuislozen zijn slecht. Wij kiezen hier echt niet voor. En mensen moeten niet vergeten dat de stap naar dakloos zeer klein is. Daar ben ik een perfect voorbeeld van.’
‘Het was een heel bijzonder project’, bevestigt Antje de Groot. ‘Iedereen heeft eigenlijk veel meer gedaan dan normaal, allemaal hadden we zoiets van: we gaan ervoor. En niemand deed het op z’n routine. Op de een of andere manier brengt zo’n project het beste in iedereen naar boven.’
de Herberg pagina 15
De Herberg-feiten op een rijtje tijdpad jan 2008
feb
Oplevering
Start bouw ma
apr
mei
jun
jul
aug
sep
okt
nov
dec
jan 2009
feb
ma
apr
mei
jun
jul
aug
okt
nov
dec
De Herberg heeft standaard 50 bedden, maar is nooit vol! Opdrachtgever: De investering wordt gedaan door SWZ. deltaWonen heeft de projectontwikkeling en het bouwteam geleid. Alle negen woningcorporaties dragen bij in de exploitatiekosten. Architect: Leijh, Kappelhof, Seckel en Van den Dobbelsteen; architect Ronald Olthof Aannemer: Trebbe Bouw Exploitant: Stichting De Herberg voorzitter Margriet Meindertsma, o.a. Senator PvdA en toezichthouder bij maatschappelijke organisatie Bestuurslid: Joop Alssema -
20 medewerkers
Burgemeester van Staphorst Bestuurslid: Ton Schilderinck - regio manager bij Leveste (verzorgingshuizen en thuiszorg) Keuken: een eigen keuken, uitgebaat
Bouwkosten: 3 miljoen
Exploitatiekosten: gesplitst in hotelkosten
5 gasten werken mee als kok
en zorgkosten:
door Conrad Catering waar De Herberg een dienstverleningsovereenkomst mee heeft. Niet de weg van de minste weerstand, maar wel de weg met de meeste opbrengst voor de doelgroep. Want vijf
Zorgkosten: 650.000 euro (beveiliging en bege-
Hotelkosten: 650.000 euro
van hen hebben een zinvolle dagbeste-
leiding, gericht op maatschappelijk herstel en
(voeding, huisvesting, gas,
ding door mee te helpen in de keuken.
persoonlijke groei én uitstroom uit De Herberg)
water, licht, inrichting et cetera)
Conrad Catering heeft een kok die met de doelgroep uit de voeten kan en deze vijf kan aansturen.
Vloeroppervlakte: 1200 m2 (Schaal 1:40)
Indeling: De Herberg heeft twee voor
pension wonen mensen die langere tijd
is. En om nazorg bij niet te voorkomen
de opvangsoorten moeten hebben, van
deuren: de één leidt naar het voorportaal –
binnen de beschermende muren van
uithuiszettingen te garanderen, in de
wit, naar zacht, naar warm en huiselijk.
daar worden de meest onrustige groep en
De Herberg willen en moeten blijven
vorm van een dak boven je hoofd. Het
De bewoners van De Herberg helpen
de passanten opgevangen. Het voorpor-
voordat ze naar buiten uitstromen.
voorportaal is uniek: een verwarmde
zelf mee met wassen, koken en schoon-
brug die 24 uur per dag bereikbaar is.
maken. Dat deden ze eerder ook al.
taal is altijd open: 24/7. De andere voordeur leidt naar de nacht-
Unieke kenmerken: De Herberg
opvang op de begane grond en de trap.
opereert precies op het snijvlak van
Interessante feiten: In het pand zit-
Adresgegevens: Nijverheidstraat 1a,
In de nachtopvang krijgen mensen niet
wonen en zorg. Biedt dus no-nonsense
ten veel gebruikte materialen. Al het
8031 DZ Zwolle
alleen meer privacy maar ook intensieve
opvang in combinatie met reguliere
gevelhout is eerder gebruikt. Evenals
Telefoonnummer: 038-4524015
begeleiding gericht op uitstroom naar
GGZ. De Herberg is zelf bewust geen
veel van de stenen in het pand. Er staan
Website: www.herbergzwolle.nl – deze
een passende plek buiten de muren van
zorginstelling, maar is voor de zorg een
39 lantaarnpalen op de binnenplaats,
URL heeft De Herberg geschonken
De Herberg.
partnership aangegaan met de RIBW
waarvan er 4 zijn aangesloten. Het pand
gekregen van de bewoners van de
Op de eerste verdieping zijn twaalf
IJssel-Vecht. De woningcorporaties stel-
is naar binnen gericht, een echte herberg
Terborchstraat
pensionkamers, een gezinskamer en
len De Herberg in staat ook mensen op
heeft een binnenplaats. De verlichting is
een ziekenboeg ingericht. In het sociaal
te vangen waarvoor geen CIZ-indicatie
aangepast op de sfeer die de verschillen-
de sponsors Met dank aan alle niet elders genoemde sponsors! Aberson Bouwmaterialen B.V. / ABN Amro / Achmea / Artnic / Bert Schipper / Brinkman Baksteencentrum / Brouwers Accountants en Adviseurs / De Swollenaer/ BrugMedia / Dycore Vloersystemen B.V. / Familie Klappe / FSOW / Gereformeerde Kerk Zwartsluis / Gert-Jan de Blij / Habitat / Hanos / H. ten Brinke B.V. / KVS / Marie-José Walhof ft. Josha / Marijke Mosterman / Oude Hengel B.V. / Paul van Vilsteren / Provincie Overijssel / Regiolokaal / Rabo Vastgoed / Rabobank / Salverda Loop 2009 / Sono Druk Heino / Stichting Marten Hagedoorn / Stichting Winners / Timmerfabriek de Rietstap B.V. / Van de Kamp B.V / Vebo B.V. / Wim Zeeman / ZinOntwerpers
sloop
zondag 1 november
maandag 2 november
maandag 2 november
maandag 2 november
16:03
11:58
8:36
15:55
En de oude Herberg? Die heeft plaats gemaakt voor een erepenning.
dinsdag 3 november
10:32
Colofon: deze krant is een uitgave van Stichting De Herberg, Zwolle; druk: BrugMedia, Kampen; Redactie: Marijke Mosterman, Zwolle; Fotografie: Marijke Mosterman, Ronald Olthof, Ruud Ploeg, Ben Vulkers; grafisch ontwerp: ZinOntwerpers, Zwolle. Oplage: 61.000 exemplaren
