daily tiger Rotterdam: Chinatown! 5 Wereldburger Nora Hoppe 7 In Van Sants voetsporen 13 Drieduizend pingpongballen

daily tiger # 36th International Film Festival Rotterdam 2007 • Wednesday January 31th • woensdag 31 januari

7

Rotterdam: Chinatown! 5 Wereldburger Nora Hoppe 7 In Van Sants voetsporen 13 Drieduizend pingpongballen 21 News in English 27 Today’s Tiger Tales 29 Squatterpunk: day-old flick

current affairs

www.filmfestivalrotterdam.com

english section starts on page 21

16mm-meester gaat digitaal

Zitvlees

Meester James Benning van de 16mm-film overweegt digitaal te gaan. Volgens de experimentele filmmaker is het steeds moeilijker om goede films te maken op 16mm. ‘De kwaliteit van de afdrukken van mijn negatieven die ik terugkrijg van het laboratorium, wordt slechter’, zegt hij. ‘Ook gaat de projectie van 16mm-films in bioscopen achteruit. Er wordt niet meer geïnvesteerd in nieuwe apparatuur.’

Als het moet, kan de Filippijnse regisseur Lav Diaz het kort houden: zijn film when the rain ended duurt slechts zeven minuten en zit dit jaar in het Rotterdamse Shorts-programma Lonely Demons. Dat Diaz juist niet schroomt om de tijd te nemen bleek twee jaar geleden, toen zijn 630 minuten durende evolution of a filipino family een bezienswaardigheid was in Rotterdam. Vorig jaar presenteerde Diaz het lange heremias ( book one : the legend of the lizard princess), dat als work in progress toen al een speelduur had van een volwassen double bill. Het werk is nu in voltooide versie te zien, voor de geduldige festivalbezoeker die niet zo veel mogelijk films in één dag willen proppen. De speelduur van 540 minuten en de langgerekte ongesneden opnamen staan garant voor een meditatieve ervaring. De verfilming van het tweede boek van Heremias komt eraan. Diaz heeft aangekondigd dat beduidend langer zal zijn dan het eerste deel.

De 16mm-film ligt vooral onder druk door de opkomst van digitale filmcamera’s. Die maken het opnameproces goedkoper en flexibeler, terwijl de kwaliteit van de beelden die van 16mm-film zo langzamerhand benadert. Benning denkt dat het een kwestie van tijd is, voordat het digitale beeld er beter uitziet dan dat van een 16mm-film. ‘Er wordt ontzettend veel geld gestoken in R&D op dit gebied.’ De regisseur betreurt de situatie. ‘Ik voel me er ellendig door. Ik kan me blijven verzetten, maar dat heeft weinig zin.’

De uitspraken van Benning zijn tekend voor het uitgangspunt van Still 16, een programmaonderdeel van dit festival, waarin met het oog op het verdwijnen van 16mm een eerbetoon gebracht wordt aan avant-gardistische 16mmfilmers. Van Benning draaiden ten skies en one way boogie woogie / 27 years later . Niels Bakker

one way boogie woogie

/ 27 years later

Paul van de Graaf

Publieksprijs Filmtitel.......................... Respondents...Score 1 Das Leben der Anderen................. 696.......4,87 2 The Cats of Mirikitani.................... 260.........4,7 3 Dixie Chicks: Shut Up and Sing..... 538...... 4,54 4 Immer nie am Meer........................ 362.......4,45 5 Reprise............................................. 306...... 4,39 6 The Mark of Cain............................ 104.......4,35 7 Children........................................... 485.......4,32 8 Einst süße Heimat........................... 198.........4,3 9 Cover boy... l’ultima rivoluzione... 380.........4,3 10 Sounds of Sand................................. 60...... 4,28 11 No Mercy for the Rude.................. 602.......4,27 12 A Guide to Recognizing Your Saints...................................... 426.......4,27 13 Anche libero va bene..................... 544.......4,25 14 Parents............................................. 701...... 4,22 15 Das Fräulein.................................... 332.........4,2 16 Owl and the Sparrow..................... 136....... 4,18 17 La antena........................................ 624....... 4,16 18 A Dirty Carnival.............................. 568....... 4,15 19 Made in Korea: A One-Way Ticket Seoul-Amsterdam?................ 91....... 4,12 20 Offside............................................. 658....... 4,12 21 Clash of Egos................................... 737....... 4,11 22 Mischief Night................................ 580.......4,09 23 Exiled............................................... 426.......4,09 24 Nuovomondo.................................. 323...... 4,08 25 Nue-propriété................................. 271...... 4,08 26 Sketches of Frank Gehry................ 210...... 4,08 27 Awesome; I Fuckin’ Shot That!..... 553.......4,07 28 Pardonnez moi............................... 108...... 4,06 29 Living in Fear.................................. 387...... 4,06 30 The Way I Spent the End of the World................................... 735.......4,05 31 D.O.A.P............................................ 589...... 4,04 32 Park.................................................. 623...... 4,04 33 My Mother Is a Belly Dancer......... 461.......4,03 34 Rescue Dawn................................... 865.......4,03 35 The Journey.....................................110.......4,03

Foto: Ruud Jonkers

Overal rekkende en strekkende atleten, het klassieke geluid van piepende sportschoenzolen, en natuurlijk de typische gymzaalgeur. In de Schouwburg wordt gevoetbald. De filmmakende voetballers zijn bloedfanatiek. De futsalcompetitie is dinsdag gespeeld. De uitslag staat op www.filmfestivalrotterdam.com.

De uitloop van Antonia, 29 januari, 11:30, Pathé 3 Tijdens het IFFR maken scholieren regelmatig een festivalschoolreisje. Wat vond het Albada College van de Braziliaanse hiphopfilm Antonia?  

Das Leben der Anderen

Door Jannemiek Starkenburg en Miranda van den Broek

What’s On The Conversation  Mieke van der Linden interviewt drie Tijgerkandidaten: Nora Hoppe ( la fine del mare), Juha Koiranen ( rock ’n’ roll never dies) en Paz Encina ( hamaca paraguaya). 17.00, Robeco Film Café, Schouwburg

In Person De veelbesproken Franse cineast Jean-Claude Brisseau (Filmmaker in Focus in 2003) wordt geïnterviewd door Robert Gray. Majda Rahmani (17), scholier ‘Leuke film! Ik hou van films met muziek. dreamgirls wil ik ook graag zien, daar ga ik 20 februari meteen heen! Zelf luister ik ook graag naar Beyonce, maar ook Christina Aguilera. Veel cd’s koop ik niet, de laatste was van Tyrese. Maar ik kijk en luister ook vaak naar muziek op YouTube.’  

Betul Ulker (17), scholier ‘Ik vond het wel verdrietig dat de vrouwen uit elkaar gingen. Gelukkig heeft de film wel een happy end. Alleen de mannen in de film zijn respectloos naar vrouwen. Dat is hier in Nederland wel anders. Het was prettig om naar de film te gaan op een schooldag. Dit mag van mij iedere week wel.’  

Hanan Aitlhaj (31), docent talen ‘Eigenlijk ben ik niet zo gek op muziekfilms, maar deze film was echt mooi. Het is geen standaard Hollywood-film. Dat maakt het ook zo’n goede film om met de klas naar toe te gaan. Diep van binnen wil ik ook wel bij een rapgroep, dat vind ik wel stoer. Ik durf het alleen niet...’  

18.00, Kleine Zaal, Schouwburg

Late Night Talk Show Wilfried de Jong praat met regisseur Ineke Smit over haar CineMart-project. Regisseur Andrew Piddington komt vertellen over zijn film the killing of john lennon. 22.30, Kleine Zaal, Schouwburg 36th International Film Festival Rotterdam



in beeld

Regisseur Nora Hoppe:

‘Rotterdam is het laatste bolwerk van de artfilm’ Nora Hoppe is een ultieme wereldburger. Ze is geboren in Amerika, opgegroeid in onder andere Frankrijk, heeft jaren in Italië gewoond, zelfs een tijdje in Nederland en woont nu met haar Afghaanse partner in Berlijn. Ze schakelt moeiteloos van Engels naar Frans, Duits, Nederlands of Italiaans, wat handig was op de set van Tiger-kandidaat la fine del mare. ‘Het was geen grote cast en crew, we waren wel met negentien nationaliteiten.’ speelt zich af in de Italiaanse havenstad Triëst, waar de Servische sigarettensmokkelaar Todor wordt geconfronteerd met heel andere smokkelwaar: een jonge vrouw, bestemd voor de prostitutie. Ondanks het naargeestige onderwerp is het een bijna dromerig verteld verhaal. Regisseur Nora Hoppe heeft een hekel aan het woord ‘minimalisme’, maar heeft duidelijk voor een ingetogen, sobere aanpak gekozen. Daarin heeft alles, met zorgvuldige aandacht voor details, zijn eigen plek: iedere beweging, ieder woord, iedere stilte. Af en toe bewegen haar acteurs bijna als dansers in een choreografie in de kleine ruimte van Todors appartement. Todor is geen doorsnee ruwe bolster blanke pit-figuur, en de jonge vrouw is geen doorsnee ‘lekker ding’. De acteurs zijn gecast vanwege hun bijna raadselachtige en tegelijkertijd charismatische uitstraling. Instant-identificatie met de personages wordt daarmee voorkomen, maar met een reden. Hoppe vindt het spannender wanneer je als toeschouwer langzaam een personage leert begrijpen. ‘De uitdaging ligt in het vertellen van de inner story van zeer gesloten mensen.’ De dialogen zijn spaarzaam en bijna terloops. Hoppe liet haar acteurs ­regelmatig met de teksten improviseren. ‘Het hele script was wel van te voren uitgeschreven. Je moet tegenwoordig wel, want anders krijg je je films echt niet gefinancierd. Dat is zo jammer, want er wordt te veel op safe gespeeld. Films zoals Bresson ze maakte, zouden tegenwoordig door la fine del mare

geen enkele geldschieter ondersteund worden! Financiers zijn zo bang om in artfilms te investeren, dat er een obsessie is ontstaan voor uitgewerkte scripts. Want dat geeft vastigheid, en een gevoel van controle. Al die workshops over hoe je een scenario moet schrijven: ik haat dat. Het zit je impulsen te veel in de weg, terwijl je die juist moet gebruiken tijdens het filmen. Vergis je niet: discipline is heel belangrijk voor me. Maar aantekeningen en steekwoorden werken tijdens het filmen beter dan zo’n uitgewerkt keurslijf.’ Hoppe is sowieso niet optimistisch over de toekomst van de artfilm, die steeds minder ruimte krijgt. ‘Daarom ben ik ook zo blij dat mijn film hier te zien is. Dit festival is echt het laatste bolwerk voor de artfilm. Ik vind het geweldig dat hier geen competitie is, de prijzen die worden uitgereikt zijn als aanmoediging bedoeld en niet als mislukte Oscars. En niet dat sterrengedoe met rode lopers: het draait hier om de films! Ik denk dat la fine del mare ook geschikter is voor de Nederlandse dan voor de Duitse markt. Hier is een fantastisch netwerk van filmhuizen en, ook niet onbelangrijk, geen probleem met ondertiteling. In Duitsland zou de film nagesynchroniseerd moeten worden, wat heel kostbaar is voor een kleine productie.’ Elsbeth Jongsma

La fine del mare - TG Nora Hoppe Wo 31, 10:15, Pathé 5; vr 2, 13:15, Pathé 4; za 3, 19:30, Pathé 3

Novikova en Van den Engel in Oezbekistan

‘Circusartiesten weten beter dan politici wat er speelt’ Masja Novikova (three comrades, 2006) regisseerde tussen hemel en aarde samen met Frank van den Engel ( normaal – ik kom altied weer terug, 2001). In de researchfase trok ze met NRC Handelsblad-fotograaf Oleg Klimov, die er contacten had, naar Oezbekistan – een land waar de veelbereisde Novikova nog niet eerder was. ‘Het leven is daar ontzettend mooi.’ ‘In het begin wisten Frank en ik nog niet eens welk land we zouden kiezen. We wilden weten hoe het dagelijks leven veranderd was in de CentraalAziatische ex-sovjetrepublieken. Nou ja, Turkmenistan kom je niet in en Oezbekistan ligt mooi tussen Tadzjikistan en Kirgizië. Daar kwamen we in contact met enkele circusfamilies. Dat is een duizend jaar oude traditie, die overgaat van generatie op generatie. Je ziet in de film dat alle kinderen zelf ook meedoen, tot aan de jongste van drie jaar.’ De traditionele, feestelijke circusoptredens, van koorddansers en krachtpatsers, vormen een sterk contrast met de politieke problemen van het land. ‘Bovendien zijn dit mensen die altijd op straat werken en overal met mensen in contact komen. Zij weten beter wat er aan de hand is dan de politici in hun paleizen. En toen we de

twee vrienden vonden, Achat en Tursun Ali, wisten we dat we ons verhaal hadden.’ Foto: Felix Kalkman

Foto: Daniëlle van Ark

Dictatuur De jeugdvrienden Achat Nabjev en Tursun Ali Mamadzjonov waren samen actief voor een Oezbeekse oppositiepartij in het dictatoriaal geleide land. Achat zat daarvoor tweeënhalf jaar in de gevangenis, maar is nog altijd politiek actief. Tursun Ali haakte af, nadat zijn derde zoon op mysterieuze wijze was verdronken. Hun vriendschap is daarop sterk bekoeld. Toch zegt Maftuna, de dochter van Achat – die vanavond bij de première aanwezig zal zijn – dat ze zelf later ook politiek actief wil worden. Dat klinkt hoopvol. Novikova: ‘Ja, of niet. Want misschien wordt haar het leven ook weer onmogelijk gemaakt. Het is enorm triest, hoe zo’n regering het leven van mensen kan vernietigen.’ Desondanks krijgt de kijker ook veel schoonheid voorgeschoteld, vooral door de prachtige beelden van cameraman Melle van Essen. Novikova: ‘Het leven is daar zo ontzettend mooi. De zon schijnt altijd, de mensen zingen en dansen, al hebben ze niks te eten. Toeristen die in een bus voorbijkomen, kunnen zich gewoon niet voorstellen dat deze mensen ongelukkig zouden kunnen zijn.’ Kees Driessen

wereldpremière Tussen hemel en aarde TT Frank van den Engel en Masja Novikova Wo 31, 19:30, Pathé 7; do 1, 10:30, Pathé 7; vr 2, 13:30, Pathé 7

Make art, not war De documentaire the cats of mirikitani blijkt razend populair onder de festivalbezoekers (zie de Publieksprijs). De mix van een markant personage en de persoonlijke werkwijze van de filmmaker do the trick. In the cats of mirikitani leert de New Yorkse filmmaker Linda Hattendorf in 2001 de vijfentachtigjarige dakloze Jimmy Mirikitani kennen. Ze maakt zich zorgen om het Japanse, ineengedoken mannetje, dat op straat zit te tekenen. Mirikitani werd geboren in Sacramento, groeide op in Hiroshima. In 1937 keerde hij met zijn zus terug naar Amerika. Na Pearl Harbour werden alle Japanners als een bedreiging beschouwd. De Mirikitani’s werden enkele jaren later, in 1942, drieënhalf jaar opgesloten in het interneringskamp Tule Lake, in de kokend hete woestijn van Californië. Het Amerikaans burgerschap werd hen bovendien afgenomen. Deze jaren waren voor Mirikitani zo traumatisch dat hij het nog dagelijks kleurrijk verwerkt in zijn vele tekeningen, waarin de kat, zijn lievelingsdier, vaak een hoofdrol speelt. Enkele maanden na de eerste ontmoeting tussen de regisseur en Mirikitani wordt Amerika

aangevallen. Iedere New Yorker kijkt tijdens de aanslagen op 11 september 2001 naar de lucht, behalve Mirikitani. Hij tekent rustig door. Hattendorf vraagt hem bij haar te komen logeren, wanneer de giftige rook op de stad begint neer te dalen. Terwijl haar gast stilzwijgend het nieuws op televisie volgt, komt zijn kampverleden boven. Hij maakt zich kwaad over ‘die stomme Amerikanen’ en hun angst voor moslims – net de angst voor Japanners destijds. ‘Make art, not war,’ roept hij naar het beeldscherm. Een van de grote charmes van de film is het feit dat de filmmaker echt voor de oude man zorgt. ­Uiteraard wil ze alles over zijn bijzondere leven weten, maar daarnaast regelt ze zijn zelfstandige ouderenwoning en duikt ze voor hem in de archieven. Ze tovert de ene na de andere verrassing voor Mirikitani tevoorschijn en zo laat the cats of mirikitani je van de ene verbazing in de andere vallen. Maricke Nieuwdorp

The Cats of Mirikitani TT Linda Hattendorf Wo 31, 20:15, Lantaren 2; do 1, 13:30, Pathé 6

36th International Film Festival Rotterdam



In de voetsporen van Gus van Sant

selectie

‘Voordat er iets onherroepelijks gebeurt’ Meet the Maestro gaat in 2007 op zoek naar de inspiratie en beweegredenen van de Amerikaanse regisseur Gus Van Sant. Drie regisseurs uit België, Amerika en Maleisië zijn uitgenodigd een film te maken, geïnspireerd op de eigenzinnige Van Sant. Meet the Maestro is een project van het IFFR in samenwerking met elf Zuid-Hollandse filmtheaters en Kunstgebouw, in opdracht van de Provincie Zuid-Holland. De drie films zoë van Dorothée van den Berghe, emergency needs van Kevin Jerome Everson en daughters van Liew Seng Tat zijn even divers als het oeuvre van de eigenzinnige Van Sant zelf. De films worden samen met Van Sants debuutfilm mala noche vertoond. In zoë draait de camera in één lang shot om een man en een vrouw heen terwijl ze in hun appartement de laatste tien minuten van hun relatie beleven. Het liefdespaar zoekt toenadering tot elkaar en neemt weer afstand, vrijt en maakt ruzie. Geluiden van de straat dringen het huis binnen. Dorothee van den Berghe: ‘Ik heb vooral gekeken naar Van Sants laatste drie films, gerry, elephant en last day. Deze concentreren zich alle drie op de laatste momenten voordat er iets onherroepelijks gebeurt. Van Sant speelt dat heel lang uit. Naar zoiets was ik op zoek. Ik koos voor een liefdesrelatie die beëindigd wordt. Ik wilde het verhaal in één shot filmen, om het laatste moment dat deze mensen met elkaar doorbrengen in zijn vol-

vlnr Liew Seng Tat, Dorothée van den Berghe en Kevin Jerome Everson

ledigheid te laten bestaan.’ De experimentele filmmaker Everson, een veelgeziene gast in Rotterdam, maakte met emergency needs een korte film over Carl B. Stokes, de eerste zwarte burgemeester van een grote Amerikaanse stad. Net als in eerder werk gebruikt Everson deels bestaand materiaal. In split-screen worden archiefbeelden van persconferenties die Stokes hield ten tijde van de rassenrellen in Cleveland in 1968 naast een geënsceneerde persconferentie geplaatst, waar Stokes’ woorden exact herhaald worden. daughters van het jonge talent Liew Seng

Regisseur Assis kiest de aanval ‘Op de plek waar je niets bent, word je ook niemand.’ Dit citaat uit het voor een Tiger Award genomineerde bog of beasts vat de film volgens regisseur Claudio Assis perfect samen. De mensen die hij portretteert zitten gevangen in een vicieuze cirkel waarin seks, geweld en gebrek aan respect voor zichzelf en de ander overheersen. Plaats van handeling is het arme noordoosten van Brazilië, waar suikerriet de belangrijkste bron van inkomsten is. Het is een wrede industrie, die gepaard gaat met uitbuiting en slaver-

nij. Ook nu nog. ‘Tijdens de kolonisatie, waarin ook de Nederlanders een kwalijke rol speelden, is een monocultuur ontstaan. De suikerriet overheerst alles. Het is een ziekte, een kanker.’ Assis kiest het perspectief van de armen en toont de onderdrukking die zij ervaren. ‘Ze zien geen enkele uitweg, dus vieren ze hun frustraties bot op de mensen in hun omgeving. Dat is iets universeels: mensen hebben nergens respect voor. Niet voor vrouwen, niet voor zwarten. Zelfs niet voor hun kinderen.’ Door het slachtoffer in een enorm gewelddadige scène, een breekbaar meisje, heel erg mooi in beeld te brengen, confronteert de regisseur zijn publiek met de eigen verlangens. ‘Ik wil dat het publiek haar begeert en zich daar tegelijkertijd schuldig over voelt. Je begeerte kan anderen schaden, je kunt niet zomaar altijd doen wat je wilt.’ Hij kiest voor de aanval door te laten zien dat we in wezen beesten zijn. ‘We doen wel beschaafd, maar iedereen draagt een dierlijke gewelddadigheid in zich. Het overheerst de wereld, daarom is Bush nu ook in Irak. Die impulsen zijn niet het probleem – het hoort bij wie we zijn. Wat ik wil laten zien is dat we ze steeds minder onder controle hebben. Mensen denken niet meer na over hun eigen gedrag.’ Geweld en pijn horen bij het leven, vindt hij. Mensen moeten dat onderkennen: ‘We zijn fucked, dat is de realiteit. Een Braziliaanse dichter zegt: de zelfmoordenaars hadden gelijk. Daar geloof ik bijna in, maar ik wil er niet in geloven.’

Foto: Ruud Jonkers

Tat gaat over het liefdesverdriet van een meisje, maar kan misschien beter beschreven worden als een mooie choreografie van een groep vrouwen die op brommertjes de horizon tegemoet rijdt. ‘Ik was nogal verbaasd dat ze in Rotterdam een verband zagen tussen wat ik maak en het werk van Van Sant’, vertelt voormalig 3D-animator Liew Seng Tat. ‘Bijzonder aan Van Sant vind ik zijn enorme flexibiliteit. Hij kan van elk script een film maken, of het nou een Hollywood-vehikel is of een onafhankelijke film. Hij laat zich door niets inperken. Hij waagde

het een remake van Hitchcocks psycho te maken en schrok er in last days ook niet voor terug de laatste dagen van Kurt Cobain als uitgangspunt te nemen. Hij is een gedurfd filmmaker. Daar heb ik me voornamelijk door laten inspireren. Mijn film zal mensen zeker beledigen. Ik hoop niet dat men denkt dat het een flauwe grap is. Het is een serieuze oproep tot meer vrijheid voor de Maleisische vrouw.’

Squatterpunk – live!

Rouwen in Patagonië

‘Film is dead!’ schreeuwt de website van Khavn De La Cruz. Een provocatie richting iedereen die nog celluloid als drager durft te gebruiken. Khavns productiemaatschappij Filmless Films predikt de digitale revolutie en, het moet gezegd, in squatterpunk bewijst de Filippijnse filmmaker dat ook digitale films er schitterend uit kunnen zien. squatterpunk is een journalistieke reportage en videoclip ineen. Gedraaid in een sloppenwijk, waar kinderen zwemmen in vervuild water, rugbyen en basketballen op stenige grond en poepen in het open veld. Dat alles tegen de achtergrond van mistige wolkenkrabbers, die ons eraan herinneren dat de welvaart binnen handbereik is. Is dit een aanklacht tegen sociale ongelijkheid? Op het eerste gezicht zou je denken van wel. Maar de kinderen wekken niet de indruk dat ze er zo erg aan toe zijn, omdat ze de hele tijd buiten spelen. Daar komt bij dat Khavn zijn uit de hand gedraaide beelden giet in een dynamische, gelikte montage, en ons de film lang – op een kleine tien minuten na – verdooft met opzwepende anarchopostpunk van zijn eigen band The Brockas. Aan de andere kant: was punk niet de muziekstroming die eind jaren zeventig opkwam in extreem-linkse kringen die de wereldorde omver wilden werpen? Het lijkt erop dat Khavn ons opzettelijk op het verkeerde been zet. Zowel filmstijl als muziekkeuze onderstreept de dubbelzinnigheid van beelden van in vieze sloppenwijken spelende kinderen.

Pablo Trapero won in 2000 een Tiger Award voor zijn speelfilmdebuut mundo grúa. nacido y criado is inmiddels de vijfde film van de Argentijnse filmmaker. In nacido y criado hebben Santiago en zijn vrouw Milli met hun dochter Josefina een heerlijk leven. De film introduceert hen met prachtige shots van stijlvolle foto’s en we zien intiem huiselijk verkeer: ze ontbijten, hangen op de bank of vrijen liefdevol. Tijdens een weekendje uit raakt het gezin betrokken bij een gruwelijk auto-ongeluk. Het beeld gaat op zwart en we horen slechts de ijselijke kreten van Santiago. Santiago reist af naar het ijzige, onherbergzame gebied van Patagonië om in een kleine mannengemeenschap te gaan leven en te werken. Niemand weet wat over zijn pijnlijke geschiedenis. In dit winterse gehucht is hij een man alleen. Hij wordt een man van weinig woorden, die soms onverklaarbare angstaanvallen heeft. Hij en zijn maten jagen, lummelen in de plaatselijke kroeg en vervelen zich op het miniatuurvliegveld waar ze werken. Het gebruik van zonnige, zuidelijke muziek op de achtergrond geeft een sterk contrast met de afgelegen, zelfverkozen ballingschap van Santiago. Maar na een begrafenis in het afgelegen gehucht komt het verleden onherroepelijk naar boven en besluit Santiago de confrontatie aan te gaan. Maricke Nieuwdorp

Vanessa Groenewegen

Meet the Maestro: Meet Gus Van Sant CR

Foto: Felix Kalkman Wo 31, 16:00, Pathé 7; vr 2, 14:30 Lantaren 1

Nacido y criado (Born and Bred) TT Pablo Trapero Wo 31, 22:15, Cinerama 6

Niels Bakker

Wendy Koops

Internationale première Bog of Beasts (Baixio das bestas) TG Foto: Felix Kalkman

wereldpremière Squatterpunk TT Khavn

Claudio Assis

Wo 31, 22:30, Zaal De Unie; vr 2, 15:00, Cinerama 2

Wo 31, 19:15, Pathé 5; do 1, 10:30, Pathé 5; za 3, 13:15, Pathé 4

Khavn en band geven woensdagavond een live optreden tijdens de voorstelling. 36th International Film Festival Rotterdam



interview

vlnr Wang Liren, Hu Shuli, Gan Xiao’er, Anne Jie, Ying Liang, Zhang Xianmin

foto: Daniëlle van Ark

Filmmakers Gan Xiao’er, Wang Liren en Ying Liang

‘In China leven wij in een periode van spirituele leegte’ De Chinese samenleving verandert in een razend tempo, en dat is te zien in een aantal Sturm und Drang-films van jonge regisseurs. Een gesprek met Gan Xiao’er ( raised from dust), Wang Liren (weed) en Ying Liang (the other half), en ook met raised from dust-producent/coscenarist/acteur Zhang Xianmin, en hoofdrolspeelster Hu Shuli. De Chinese karakters voor ‘warm’ en ‘lawaai’ vormen samen het woord voor gezelligheid. Zeer van toepassing op dit interview, dat algauw een soort mini-reünie blijkt te zijn. Oud-studiegenoten Gan Xiao’er en Wang Liren zien elkaar na tien jaar weer, Ying Liang is verheugd zijn collega’s eindelijk eens te ontmoeten. Naar goed Chinees gebruik worden consumpties aangesleept en sigaretten opgestoken, en steeds meer landgenoten sluiten zich aan bij het gesprek.

‘Men ontdekt dat de materialistische houding ook niet zaligmakend is’ De drie films van Gan Xiao’er, Wang Liren en Ying Liang hebben met elkaar gemeen dat ze zijn gedraaid met een digitale camera, opgenomen met voornamelijk niet-professionele acteurs en dat ze, voor Chinese begrippen, tamelijk ongewone of zelfs gewaagde onderwerpen aansnijden. raised from dust gaat over een kleine christelijke gemeenschap op het platteland. Gan Xiao’er: ‘Het is geen christelijke film geworden, maar wel eentje over christenen. Een geloofsrichting die snel groeit in China, maar een onderwerp dat je nooit in films tegenkomt. Ik denk dat de aantrek-

kingskracht van het nieuwe geloof ligt in het feit dat we in een periode van spirituele leegte leven. Nadat het overheersende staatscommunisme werd vervangen door de markteconomie, werd geld verdienen een hoofddoel in het leven van veel Chinezen. Maar inmiddels zijn we een paar jaar verder en ontdekt men dat die materialistische houding ook niet zaligmakend is.’

Veiligheid In the other half komt zelfs echt ieder denkbaar ‘ontwrichte samenleving’-thema aan bod in de scènes waarin cliënten praten met een advocaat over misstanden als huiselijk geweld, alcoholproblemen, scheidingen en bedrijfsongelukken met chemicaliën. Dat laatste is, vanwege het recordtempo waarin China industrialiseert, aan de orde van de dag maar wordt door de overheid gebagatelliseerd of doodgezwegen. Of zoals in de film letterlijk wordt gezegd: ‘Het economisch belang komt voor individuele veiligheid. Heb je je aan de voorschriften gehouden? Dan kan niemand je voor het gerecht iets maken.’ Ondanks de duidelijke aanklacht tegen de vele misstanden kent de film ook lichte momenten. ‘In China wordt zelfs hard gelachen om sommige scènes in het advocatenkantoor’, vertelt Ying Liang. ‘Sommige eisen voor een scheiding, zoals die van het koopzieke meisje, zijn vooral grappig.’ weed verhaalt over een gedesillusioneerde gelukszoeker die verliefd wordt op een prostituee. De hoofdpersoon is een van de vele binnenlandse immigranten: bijna iedereen die het harde bestaan op het platteland kan ontvluchten probeert een nieuw leven op te bouwen in de stad. Hun leefomstandigheden zijn daar vaak nog veel slechter, maar schaamte en angst

voor gezichtsverlies en vaak simpelweg gebrek aan geld voor een treinkaartje retour staan een terugkeer naar huis in de weg.

‘Het gevaar zit er in dat de film te populair wordt’ Overstap Opvallend is de verhaallijn over SARS, de besmettelijke ziekte die Azië in 2003 in zijn greep had, maar die zoals gebruikelijk door de Chinese overheid grotendeels werd verzwegen. Daarnaast bevat het een weliswaar kuis in het donker gefilmde, maar behoorlijk expliciete masturbatiescène, wat zeker ongehoord is. De regisseurs werken alledrie voornamelijk met amateur-acteurs. De hoofdrolspeler van weed is Mai Zi, een bevriende musicus uit Beijing, die ook de in de film zo belangrijke muziek heeft gecomponeerd. Hu Shuli, de ster van raised from dust stond in Gan Xiao’ers the only sons (IFFR 2004) voor het eerst voor de camera, maar heeft als een van de weinigen inmiddels de overstap naar een professionele carrière gemaakt. Gan Xiao’er werkte ditmaal weer met een amateur crew. ‘Alleen de geluidsman was professioneel. Alle anderen zijn studenten aan de South China University waar ik het keuzevak film geef. Hun hoofdvak is bijvoorbeeld schei- of natuurkunde.’

Piraterij Niet geheel verwonderlijk behoren dergelijke films dan ook tot het undergroundcircuit in China en is er weinig commerciële aandacht voor, zodat ze zelden een bioscoopuitbreng krijgen. Zhang Xianming is een belangrijk figuur in de niet-commerciële Chinese filmscene. Hij doceert aan de filmacademie van Beijing, acteert, produceert en recenseert.

Maar zijn grootste passie is het verspreiden en promoten van films om te zorgen dat ze een zo groot en vooral zo geïnteresseerd mogelijk publiek vinden. Internet wordt ook in China steeds belangrijker als verspreidingsmedium voor films. Zhang Xianming: ‘Je kunt natuurlijk een eigen site maken, waarvan mensen vervolgens de film kunnen downloaden. Dat wordt steeds meer gedaan. Het gevaar zit er in dat de film te populair wordt en dan liggen problemen met piraterij al gauw op de loer. Maar de meeste sites trekken niet meer dan een paar duizend bezoekers.’ Wat een heel behoorlijk aantal is in Nederland, maar natuurlijk in China beschouwd wordt als een lachertje met een bevolking van ruim 1,3 miljard. Toch is het beter dan niks. Want zoals Ying Liang het tot ieders instemming verwoordt: ‘Hoewel je er het minst mee verdient, bereik je er de meeste mensen mee. En aangezien wij toch geen films maken voor het geld...’ Elsbeth Jongsma (met dank aan tolk Jeroen Groenewegen) Wereldpremière Raised from dust - SD Gan Xiao’er Wo 31, 22:15,Cinerama 7; vr 2, 14:45, Cinerama 7, za 3, 22:30, Venster 2

Wereldpremière Weed – SD Wang Liren Wo 31, 10:45, Pathé 6; do 1, 20:00 Cinerama 7; vr 9:45, Cinerama 7

Europese première The other half – SD Ying Liang (Niet meer te zien op het festival) 36th International Film Festival Rotterdam

9

Foto’s: Daniëlle van Ark en Bram Belloni

faits divers Link

Niets zo interessant als het filmvak zélf. Vier films over wat zich afspeelt op en rond de set. Meestermonteerder Walter Murch vertelt onder andere hoe the godfather op zijn montagetafel tot klassieker werd. Les anges exterminateurs – Jean-Claude Brisseau Waar de creepy regisseur in Eddy Terstalls de boekverfilming – die aspiranten voor de hoofdrol aan het lijntje houdt in de hoop een van de dames tussen zijn lakens te krijgen – nog grappig is, wordt de fragiele verhouding tussen acteur en regisseur in les anges exterminateurs behoorlijk grimmig. Want wie manipuleert wie tijdens de audities waarin actrices zichzelf bevredigen (of dat spelen) eigenlijk? En wie is het meest kwetsbaar? Zeker in het licht van de rechtszaak die tegen Brisseau, de daadwerke­ lijke regisseur van deze film, is aangespannen door de afgewezen actrices.

Anche libero va bene

room # 209

Acteur en stand-upcomedian Joey Rasdien wordt wild van de Nederlandse nachtprogrammering, zoals wij zagen om half vier ‘s nachts. Bunny Chow, de film waarin hij speelt, draait donderdag 1 om 21:45 in Pathé 5, vrijdag 2 om 13:15 in Pathé 5, en zaterdag 3 om 22:15 in Pathé 3.

Lucide De Filmkrant is in estafette op zoek naar nieuwe festivalervaringen, naar aanleiding van het programmaonderdeel Happy Endings. Als zesde schrijver: Mariska Graveland. Vandaag ben ik op zoek gegaan naar zonlicht. En naar het antwoord op de vraag: hoe zou film smaken? Volgens Tony Conrad is film zuur. Hij stopte celluloid, stukjes paprika en peperkorrels in een weckpot en maakte er pickled film van. In TENT. staan de potten op een rij. Is dit film? Ja. Een filmfestival kan bestaan zonder projectie, zonder bioscoop en zelfs zonder film. Alleen licht is voldoende, zo bewijst het Speed of Lightprogramma op dit IFFR.

Daar speelt zich ook een piepklein Festival for Outdated Media af, oftewel The Art of Over­ head: met een overheadprojector, meestal uitermate slaapverwekkend, valt ook iets op­ wekkends te projecteren. Nog veel mooier is de Camera Lucida in V2. Natuurkunde op zijn best: onder invloed van hoge geluidsgolven geven microbubbels licht dat ultrakort straalt maar toch te zien is. Ze schijnen zo heet te worden als de zon en natuurkundigen hebben het vluchtige fenomeen nog niet kunnen verklaren. Ongrijp­ baar mooi. En vreemd. Je moet eerst een donkere ruimte binnengaan om zonlicht te zien. Licht dat ook nog eens ontstaan is door imploderende

bubbels. De kunstenaar zelf leidt je met een zaklampje naar zijn laboratorium. Pas onder deze geheimzinnige omstandigheden kijk je weer met extra aandacht naar het licht dat je dagelijks omringt. Kon je altijd maar zo kijken. Daarvoor heb je een verzamelpunt nodig. Welke naam je daaraan geeft – tentoonstelling, film­ festival, ochtendwandeling – doet er niet toe. Je kunt ook naar Finland gaan. Daar kijken ze wel met buitengewone aandacht naar de zon, die elk jaar na de kortste dag weer met veel gejuich wordt verwelkomd. De Fin Mika Taanila laat in galerie RAM de zon weer langzaam verdwijnen. Wie alleen het Speed of Light-programma bezoekt, ziet dus weinig film en veel zon, maar wat blijkt: een mens kan prima gedijen op alleen maar licht.

Anche libero va bene – Kim Rossi Stuart In dit gezinsdrama leert de vader en camera­ man een aloude les: de wil van de regisseur is wet. Tijdens het draaien van een autocom­ mercial weigert hij in te zoomen op de bolide. De kameel op de achtergrond is immers veel interessanter! Na een korte discussie verlaat hij de set, in de overtuiging dat hij wordt terugge­ roepen. Uiteraard een vergissing. Operation Filmmaker

Operation Filmmaker – Nina Davenport Met de val van Bagdad viel ook de droom van een Irakese filmstudent in duigen toen de film­ school in puin werd gelegd. Een Amerikaanse filmmaker ziet in de Irakees een uitgelezen kans om zijn schuldgevoel over de Irak-oorlog te sussen. Hij biedt hem een stageplaats aan bij het draaien van everything is illuminated, een film met onder andere Elijah Wood. Maar op de set blijken de cultuurverschillen tussen de twee al gauw onoverbrugbaar, zoals blijkt uit de docu­ mentaire die Nina Davenport over het tweetal maakte. Murch

Murch – Edie Ichioka, David Ichioka Deze documentaire over filmeditor Walter Murch is eigenlijk een snelcursus ‘wat is mon­ teren’. De meester vertelt hoe op zijn montag­ etafel the godfather, apocalypse now en the english patient klassiekers werden. Wendy Koops 36th International Film Festival Rotterdam

11

buiten de bios

Drieduizend pingpongballen Tussen alle toekomstvisioenen en digitale revoluties op het festival is er af toe ook ruimte voor een nostalgische terugblik. Herinnert u zich de kubus van Rubik nog? Vanavond schittert het icoon uit de jaren tachtig in Venster 1, in de performance Cubing van het Canadese collectief Artificiel. Onder het oog van een kleine camera spelen de leden van Artificiel met de kubussen. Door middel van ‘algoritmische processen’ worden de bewegingen en kleuren door computers omgezet in geluiden. Samen met de kleurvlakken van de kubussen, die gelaagd op het doek geprojecteerd worden, ontstaat een hedendaagse versie van een kleurorgel. De vier kubusspelende leden van Artificiel bekennen dat ze een beetje geeky zijn (zeg niet nerd, dat is iets heel anders), maar benaderen hun optredens naar eigen zeggen meer als een rockband. Nog meer geeky kubustechniek is te zien op de eerste etage van de Schouwburg.

Daar heeft de Electrotechnische Vereeniging van de TU in Delft een toren gebouwd van drie reuze kubussen. Elke kubus bestaat uit duizend LED-jes (minilampjes), verwerkt in pingpongballetjes. Speci­­al­e software zorgt ervoor dat steeds wisselende patronen en animaties zichtbaar worden in het grid van de lichtgevende balletjes. De 3D-Cubes toren is onderdeel van het Exploding Cinema-programma Speed of Light. Oorspronkelijk was het de bedoeling dat de lichttoren op het Schouwburgplein zou staan, maar daar werd na de storm van twee weken geleden voor de zekerheid vanaf gezien. Lot Piscaer

Cubing EX Artificiel 22:00, Venster 1 Gratis toegang met Tijgerpas of filmkaartje

3D-Cubes EX Electrotechnische Vereeniging (ETV) 1ste etage Schouwburg, entree gratis

Bescheiden bestsellers In de videolounge naast het Hilton is de dvdwinkel van het festival volop in business. Op een grote tafel zijn dvd’s en video’s uitgespreid, die samen een dwarsdoorsnede van het wat experimentelere werk van het filmfestival vertegenwoordigen. ‘Regisseurs komen hier zelf hun dvd’s brengen,’ vertelt een van de vrijwilligers. ‘Ze bepalen zelf de verkoopprijs. Wij houden de verkopen bij, en na het einde van het festival komen ze hun geld halen.’ De filmmakers maken dankbaar gebruik van de winkel. ‘Zo kunnen ze kijken hoe ze in de markt liggen.’ De zaken gaan aardig. ‘De echte liefhebbers doen hier behoorlijk grote aankopen. We hebben al meer dan dertienhonderd euro omgezet.’ Coördinator Jasper Brouwer vult aan: ‘Bescheiden bestsellers zijn de verzamel-dvd Dada cinema en het werk van Peter Tscherkassky. Zijn boek is zelfs al uitverkocht.’ Op de tafel liggen ook dvd’s van kleine onafhankelijke dvd-labels, zoals het Franse Lowave. Dit label biedt bijvoorbeeld de verzamelaar

Lust:12 Sexy Shorts aan, of Resistances, met werk uit het Midden-Oosten en NoordAfrika (€ 25 per stuk). Grote avant-gardenamen ontbreken niet: Brakhage, Jonas Mekas, Maya Deren, ze zijn er allemaal, al zijn sommigen alleen op vhs te krijgen. Ook films die dit jaar vertoond worden, kun je reeds op dvd aanschaffen, zoals inzeyen sweet delight (€ 30) of the man of no return (€ 20). Regisseur Khavn heeft naast zijn films ook t-shirts van zijn band Squatterpunk in de aanbieding. Titels van voorgaande jaren zijn goedkoper: the O nly S ons (€ 15), room to let (€ 6). Zeer intrigerend zijn ook de curieus aandoende dvd’s met mooie Armeense krulletters van het regisseursduo Narine Mkrtchian en Arsen Azatian. Wie wil dat niet in zijn dvd-kast hebben? Lot Piscaer

Dvdwinkel, videolounge in het Hilton Dagelijks van 11:00 tot 23:00 open, zondag 4 februari gesloten. Gratis entree met Tijgerpas of filmkaartje.

foto: Felix Kalkman

Exhibitionisme 12:00 lezing David Benchetrit Workshop over het maken van politieke documentaires in Israël en Palestina. Hij belicht zowel de filmische kant als historische, sociale en politieke issues. Kleine Zaal Schouwburg, vrij entree 

From ‘Six Film Scripts by Yoko Ono’, Tokyo, June 1964 © 1964 Yoko Ono The Artists Cinema, Frieze Art Fair 2006 International Film Festival Rotterdam 2007

12:00 – 19:00 Seatless Cinema: Primary Phases Geprojecteerde patronen in rood, groen en blauw.

Venster 1, gratis op vertoon van een filmticket of Tijgerpas / walk in – walk out

17:00 Script Stage: Guo Xiaolu & Hui Rao In how is your fish today? speelt het scenarioschrijven zelf een opmerkelijke en geestige rol. De Unie, kaartjes bij de festivalkassa

20:00 Between Amateurs Simone Aughterlony en Meika Dresenkamp spelen een prikkelende performance van bewegende beelden en bewegende lichamen. De een danst graag, de ander houdt van filmen. Krijn Boon Studio, Schouwburg. Kaarten € 8, via de Schouwburg

36th International Film Festival Rotterdam

13

Working in the Lab This year, 41 participants are taking part in CineMart’s Rotterdam Lab, a special programme designed to teach young producers the ways of the film-business. “Many of the participants have never been to a big market before,” explains Jacobine van der Vloed who runs the Rotterdam Lab. “Some might have produced features, others are just starting.” The programme features a number of lectures, presentations, question-and-answer sessions, and one-on-one meetings with experienced professionals. This year’s programme includes workshops on How to CineMart by Ido Abram and Marten Rabarts from the Binger Filmlab and Sales-and-Distribution speed-dating with Michael J. Werner from Fortissimo and Thomas Mai from Trust Film Sales. Other sessions cover television and financing with Jan Vandierendonck (Eurimages), Jean-Baptiste Babin (Backup Film) and Meinolf

CineMart

Zurhorst (ZDF/ARTE); The Art of Co-Production Markets & Festivals. Participant Carolyn Johnson from Australia says the Rotterdam Lab, “is fantastically useful, particularly to meet sales agents and distributors to ask general questions.” “It’s good because we’re on the other side of the world, with few people to talk to,” adds Gavin Strawhan, from New Zealand. “It’s nice to know people here are also having a hard time!” For CineMart’s Bianca Taal, the Rotterdam Lab, “is a great opportunity to get to know emerging producers we can maybe welcome back later with a project in the CineMart or a film in the festival.” This year, two former participants have projects at the CineMart, Erik Hemmendorff with INVOLUNTARY and Thomas Leyers with LOST PERSONS AREA. The Rotterdam Lab is supported by a number of international partners. Liza Foreman

Jacobine van der Vloed

Photo: Ruud Jonkers

Tales from the Riverbank RIVER PEOPLE, a work-in-progress by Sixth Generation filmmaker and Rotterdam regular He Jianjun is garnering a lot of interest at the CineMart, according to producer Shan Dongbin. Shan, who is seeking e100,000 to finish the feature, showed a ten-minute trailer to CineMart attendees. “The story is set in the north-western part of China, on the Yellow River,” explains Shan,

Meet The Programmers Would you like to meet the person who selected your film for the IFFR?  Would you like to know more about our selection procedure?  Or do you just want to say ‘Hi!’ to our festival director Sandra den Hamer?    You are more than welcome to drop by in the Film Office on the 4th floor on Wednesday, January 31, 1.30 to 2.30pm.  Present:  Sandra den Hamer  Gerwin Tamsma  Peter van Hoof  Juliette Jansen  Irma Dulmers  Erwin Houtenbrink  Everybody with an IFFR accreditation is welcome. 

whose Beijing Culture Development Company is producing. “The family makes its living by fishing. But their way of life is going to disappear, because of new government rules which limit the fish they can catch.” “To reach a different part of the river, it takes time,” says Shan. “We tried to emphasize this slow way of life. Then we use close-ups to tell you the details about these people – how they

work, live and feel.” The storyline revolves around two boys, one who wants to move away, and one who wants to stay. Jianjun shot the movie cinema-verité style, with a real family of river people, shooting nine hours of footage, which was then edited into a narrative with the family re-enacting some scenes. If Shan raises the funds, he expects to be able to deliver the film in March 2007. RJH

Films Find Funding Two of this year’s CineMart participants received word Tuesday of funding grants from the Dutch Film Fund for two past CineMart projects. Writer-director Ineke Smits has been granted € 550,000 for her 2004 CineMart project, the musical THE AVIATRIX OF KAZBEK. Budgeted at € 1 million and set in the last war on the Dutch island of Texel. Smits is at the current CineMart, pitching THE HOUSE OF MY FATHERS, which she will direct for Rotterdam’s Volya Films (Denis Vaslin producing), about a young boy in the Arctic who has five fathers and becomes a storyteller.

Producer Stienette Bosklopper, meanwhile, has been awarded € 350,000 in the same special round of funding, and can now put Eugenie Jansen’s CALI MUCHO into pre-production. (Jansen is the first Dutch director ever to win the Tiger Award, for her 2002 SLEEPING ROUGH). Bosklopper still need € 200,000 – 300,000 and is running other funding applications. Bosklopper is at IFFR’s CineMart this year with NOW SHE YELLS from Cannes shorts director, Esther Rots. “It’s a multi-style, experimental film,” she says. SK

Click Flicks Talking about Rotterdam’s decision to stream most of its catalogue this year, project head Rob Duyser invites the Daily Tiger into what he calls “The Core”. It’s a grand name for what looks like an unremarkable collection of computer screens and servers; but on these machines are stored some 500-plus titles. From here, Duyser is able to monitor how delegates are using the database. So far, the figures are encouraging. By the mid-point of the festival, there had been 5,000

separate viewings of the material stored on the server. Users are also browsing the catalogue more heavily than they would if they had to physically request DVDs, Duyser suggests, with some 22,000 clicks made on the system to search for and cross-reference titles. In a related scheme, members of the public can access a small selection of the catalogue through the video lounge at the Hilton (sponsored by KPN): by Sunday, just under 1,000 viewers had made use of this service. EL

New Digital Platforms If Monday’s CineMart panel discussion showed anything, it’s that the digital future isn’t in the future: it’s now. And rather than to be feared as a hotbed of piracy, the Internet offers filmmakers an opportunity for more control. Using the Internet enables filmmakers to bypass the funding bodies, and build an audience in advance, pre-sell, create word-of-mouth, form a database for emailing and even find direct investment. “The traditional film business does not work!” said panelist Liz Rosenthal, of Earthly Delights Films and Quebec’s Digimart. “We had no money coming in!” “We also got tired of asking gatekeepers for permission to make films,” added Jeremy Nathan of South Africa’s DV8. Demand for content is increasing all the time, prompting moderator Michael Gubbins (editor, Screen International) to ask, “Why are producers holding back? Mobile operators will soon make no money on calls. Why aren’t producers leading?” Fear maybe? Unfamiliarity with new and developing business models, most likely. In which case Dagmar Heijmans’ website, Sellaband.com, is well worth a look. Here, potential investors can download MP3 files, read band profiles and then invest from as little as $10 a shot. Each band has to have $50,000, at which point Sellaband takes the band to the studio. “Yes, it’s music and not film, but it’s a business model that I believe could work for film,” says Heijmans. SK

At the Backup Films party...

Saving the night: Backup’s Jean-Baptiste Babin; Pauline Boisrond; Joel Tribout; Pascal Guerrin; Jacobine van der Vloed (Rotterdam Lab); Marit van den Elshout (CineMart); Olivier Aknin and David AtlanJackson.

Party guests enjoy a glass and a giggle.

Backing up on the dancefloor... till deep in the night. 

Photos: Felix Kalkman

36th International Film Festival Rotterdam

21

Interview

CineM(art)

Conscious dreams

World Premiere One of the few filmmakers to have a 2007 film showing at this year’s IFFR is Filipino director Raya Martin. The 22-year-old saw his debut feature A SHORT FILM ABOUT THE INDIO NACIONAL screened at last year’s festival, and is currently pitching his next project at the CineMart; even he seems taken aback by the speed of his own output. “I wasn’t expecting to have this second film at the festival. I did a residency with the Cannes Film Festival last year and what is supposed to be my second project is at the CineMart, but one of the IFFR programmers saw a screener of this film and encouraged me to finish it.” AUTOHYSTORIA, which Martin describes as “autobiography and history with a touch of hysteria,” was finished in the nick of time before he headed to Rotterdam and is now showing in the Sturm und Drang section. An enigmatic piece with little discernable narrative, Martin calls it “an experiment on reality and dreams.” “I’m not really concerned with narrative,” says Martin. “I’m a huge fan of cinema as an experience, rather that a statement of a moral lesson, so the whole things plays on sleeping, waking up in a dream, and dreams in cinematic terms. We’re used to seeing dreams as surrealist absurdist situations with people flying and a play of colours, but that’s not my idea of a dream. Dreams are very much close to reality.” Martin’s next project, INDEPENDENCIA, which he is pitching at CineMart, is more grounded in a socio-political reality, specifically in the Philippines at the time of the US occupation in the early 1900s. It tells the story of a mother and son forced to move away from the town they live in and take refuge in the woods, and the impact the American occupation has on their family’s lives. “It is part of a series of projects looking at times of struggle in the Philippines, but also the aesthetics of the times,” says Martin, who plans to shoot entirely in a studio and use painted backdrops. The narrative will be divided into two parts with a newsreel, also created by Martin, played during the intermission. He was inspired by the Filipino cinema of the era, or rather the lack of it, since most films were obliterated by the war. Only a handful remain, and even these are not easily accessible. “It’s my curiosity for these kinds of films. You see pictures and the imagination runs wild. So it will be the impression I have rather than a very accurate reconstruction of films made during those times.”

View From A Bridge(s)

Hi guys, Sandy calling. Yesterday, I felt a great need to go out of the office and buy a smoothie, and as I was going out, Richard, the other journalist, called me over to his desk (which, I might add, he is rarely at before midday!!!) to give me a bit of advice about my business writing. HIM (Richard): Look, Sandy, I want to set you right about the CineMart. You’re making us on the Tiger sound like idiots. But before that, can you quit telling the readers that I watch Guns N’ Roses videos on YouTube all the time? They’re not a cool band, but I guess it’s probably an age thing. ME (MS SANDY BRIDGES): Really sorry about that. But you should really try and get better tastes in music, you’re old enough as it is, you don’t want to make it look worse for yourself. HIM: True. Anyway, you ought to know that it’s called the CineMart, not the Cinemarket, like you keep saying. ME: Really? So they spelled it wrong? I guess it’s like when you’re writing in a magazine, if you spell it wrong the first time, you have to keep it that way, so that it keeps to that style all the way to the end. HIM: Er, that’s what we do on the Daily Tiger, but I don’t think they do it on other magazines, Sandy. Also, CineMart isn’t a place where you can buy and sell your used DVDs, like you wrote in your article. ME: It’s really not? What’s the point of it then? Is it just there for show? HIM: Don’t ask me. I mean, I have been in it a few times, but that’s generally only to dodge people I don’t want to meet coming up the escalators the other way. You have to be fast, though, you get about a second to make a sharp right turn, and you have to make it look natural. ME: You’re old but you’re fast. HIM: Both or neither. By the way, is it really true you shifted a DVD of I LOVE HUCKABEES down at the CineMart last year? ME: Sure did, I got ten bucks off of some English guy for it. I guess you read that in my Cinemarket report in last year’s Daily Tiger. HIM: Reckon you could shift my pirate copy of MUSIC AND LYRICS down there?

Raphael Abraham

Autohystoria SD Raya Martin

Photo: Felix Kalkman

Raya Martin Wed 31, 14:30, Zaal de Unie

After that, Richard put his headphones back on, and I finally got my smoothie!! See you guys tomorrow, at the last day! Signing off... Sandy Bridges

Feature

Born and bred Argentine director Pablo Trapero knows how to keep himself busy. A guest of IFFR’s CineMart, the director of NACIDO Y CRIADO (BORN AND BRED) manages to keep to a very tight schedule. His marathon agenda includes attending screenings of his film for Q&As while also maintaining an awesome average of 17 meetings a day with producers from all over the world in order to pitch his latest project, DESENCUENTRO. Trapero has come a long way since his first film, MUNDO GRÚA, which premiered at the Buenos Aires Independent Film Festival almost 10 years ago. It was at that festival where the film won the first prize in the competition, and established the filmmaker’s name as a constant reference when talking about the beginnings of that mysterious and much-debated entity, ‘New Argentine Cinema’. His role as one of the founders of Matanza Cine also placed him among Argentina’s most active film producers since the Nineties. After the success of his two next films, EL BONAERENSE and FAMILIA RODANTE, BORN AND BRED – a CineMart Project in 2006 – opened in Buenos Aires last year to a remarkable reception from both audiences and the media, who praised it

as a “turn into the depths of the soul and psychological universe by a filmmaker used to expressing strong social portraits in all his previous films”. BORN AND BRED tells the story of Santiago (Guillermo Pfening), a young husband and father who suddenly needs to go through an absolute change in his way of life and personality in order to survive an almost unthinkable family tragedy. Following Santiago’s new life, the film takes us to the far south of the Argentinean landscape, where the big screen will be filled up with the white emptiness of the snowy mountains of Patagonia. It is in the cold and vast openness of the dessert where Santiago’s silent and isolated new life begins to tremble, as his mind slowly starts to allow every hurtful memory he had managed to keep away to resurface. A story about the essential depths of parenthood and the dealing with that which is lost, BORN AND BRED screens today as part of the Cinema of the World: Time and Tide section. Augustín Mango Nacido y criado TT Pablo Trapero Wed 31, 22:15, Cinerama 6

Pablo Trapero  

Photo: Ruud Jonkers

36th International Film Festival Rotterdam

23

Interview

premieres

Gardens In Autumn Otar Iosseliani’s new film Jardins en automne (Gardens in Autumn) is all about the pleasure of taking your time for the little things in life, so it’s somehow fitting that the 72-year-old Georgian-born director should be an hour behind schedule arriving for his interview with the Daily Tiger’s Edward Lawrenson. Revolving around Parisian politician Vincent’s efforts to adjust to the simple life after being ejected from his job, the film unfurls at a liesurely pace and abounds with Iosseliani’s trademark sense of quiet absurdity. Filmed in long unbroken takes, the film charts Vincent’s atttempt to get back to basics: leaving his palatial official residence and his glamorous wife, he returns to his modest apartment, spends long evening drinking with his old friends, and juggles a busy love life between four mistresses. Demonstrating Iosseliani’s acknowledged debt to Jacques Tati through low-key knockabout comedy – there are mishaps on rollerskates, drunken brawls and a running gag in-

volving rowdy Orthodox priests – the film boasts a wonderfully deadpan performance by Severin Blanchet as Vincent – and, most bizarrely of all, Michel Piccoli on mischievous form as Vincent’s elderly mother. This insight into the merits of periods of reflection following the pressures of high office feels like a piece of wise advice that comes with age, but Iosseliani maintains the film continues the preoccupations of his earlier work. “It follows what I’ve done before. It’s meant for old and young people who lose their appreciation for time without living their life. It’s meant to let them know that there’s time left to start living their lives.” Key to this is the contemplative, unhurried pace of the film. “Yesterday, I saw a movie in which there were 900 shots,” Iosseliani says. “In the final cut of my film, there are only 160 shots. I make long shots where the cut takes place within the shots. That determines the tempo of the film.” This can test the audience’s patience, but the rewards are ample, particularly the visual gags that pepper the movie.

Otar Iosseliani

“I’d rather have people watching the movie without subtitles. People might understand more,” he jokes. One of the film’s most surreal touches is the sight of veteran actor Piccoli gamely performing in drag. Asked

Photo: Ruud Jonkers

why he cast Piccoli, Iosseliani makes a typically sideways response: “It’s just the actor playing an old woman. He’s a wonderful man. He acts as if he wasn’t an actor. It’s very difficult for a professional actor not to act like

an actor,” he says, before abruptly ending the interview with a smile and strolling off; a man in a hurry to get back to the joys of idling.

Preview

The Old Weird America: Harry Smith’s Anthology of American Folk Music World Premiere

The original Anthology of American Folk Music compiled by the eccentric musicologist Harry Smith in 1952 marked a defining moment in contemporary music history. Paraphrasing American rock-critic Greil Marcus, the six-album Anthology delves into the “Old, Weird America”, spotlighting virtual unknowns like The Carter Family and Blind Lemon Jefferson, but more importantly, the vast repertoire of songs belonging to the tradition of American folk music. The Anthology had a palpable influence on the folk revival of the Sixties and has become an invaluable reference point for contemporary artists. Bob Dylan reportedly knows the entire Anthology by heart. Nick Cave, Wilco, Gillian Welch and countless others have also covered these songs. Between 1999-2000 producer Hal Willner (also of the Leonard Cohen tribute CAME SO FAR FOR BEAUTY) staged a series of tribute concerts for Harry Smith’s Anthology. The concerts were sprawling, six-hour affairs which invited artists – most of them significant standing – to re-interpret some of the music in the original collection. A selection of these performances have been collected in THE OLD WEIRD AMERICA: HARRY SMITH’S ANTHOLOGY OF AMERICAN FOLK MUSIC, a documentary made by Smith’s former assistant and head of the Harry Smith Archives in New York City, Rani Singh, which traces the roots of the original Anthology through to its continuing influence on contemporary music. The songs in the Anthology – and some of the contemporary interpretations – aren’t necessarily the prettiest or the greatest in American folk’s history. Smith himself explained in a 1969 Sing Out! interview: “The Anthology was not an attempt to get all the best records… a lot of these were selected because they were odd….” As such, some of these interpretations can be disconcerting, abrasive or plainly weird (Nick Cave’s dark possession of John The Revelator for a start). Others are exquisitely spare (Petra Haden’s Single Girl, Married Girl). The spirit of Harry Smith’s original Anthology was that it should inspire, morph and accumulate into the music of the generations that followed it – an idea inherent to the folk tradition itself. The excellent archival material used in the film contextualizes the wild and eclectic spirit of the tradition, channelled through modern day performances. Put together with an introduction by Hal Willner, interviews with performers and a smattering of frames of the outrageously eccentric man himself, this film is a comprehensive portrait of Harry Smith, his films, his art – and his devotion to collecting the music that would become his legacy. Ghita Loebenstein

The Old Weird America: Harry Smith’s Anthology of American Folk Music MP Rani Singh Wed 31, 10:15, Lantaren 1; Thur 1, 14:30, Zaal De Unie; Fri 2, 19:30, Pathé 6

Preview

Emergency Needs One of three directors invited by IFFR to make a short film inspired by the work of Gus Van Sant, Kevin Jerome Everson jokes that he got the offer “because I work fast.” In fact, Everson is an accomplished maker of shorts (he’s done over 40 experimental shorts over eleven years and has shown work in Rotterdam four times in the past five years); but there’s no question the deadline was tight: “it was late October when I got the call to make a film inspired by Gus Van Sant; so I had three months.” Although he “likes Gus Van Sant’s stuff”, Everson admits he’s not a fanatic obsessive. As such, he decided to interpret the brief freely. Taking a cue from the way Van Sant’s ELEPHANT, LAST DAYS and GERRY were speculative recreations of real-life events, Everson wanted to provide his interpretation of ‘the Cleveland shootout’, a street riot that took place in Cleveland, Ohio in 1968. “People knew

what happened but they don’t know how it started. I went with that premise,” says Everson. With a budget of € 50,000 (from IFFR), EMERGENCY NEEDS is a seven-minute film that mixes found footage of Cleveland mayor Carl Stokes’ statement to the press following the riots with a specially shot reconstruction of the press conference. Everson’s hopes to mix archive footage and reconstructed events on a grander scale for his planned feature RHINO. This revolves around the First Duke of Florence, who was half African, and will also use excerpts and staged recreations from a Sixties US cop show called MANNIX, using the relationship between the white hero and his African/American secretary to comment on – and parallel – his account of the Duke’s parentage. Emergency Needs CR Kevin Jerome Everson Wed 31, 16:00, Pathé 7; Fri 2, 14:30, Lantaren 1

36th International Film Festival Rotterdam

25

tigers

Preview

Bog Of Beasts

Morten Hartz Kaplers

With a title like BOG OF BEASTS (BAIXIO DAS BESTAS), you would not expect this film to pull its punches, and it doesn’t. Set in a small rural town in Brazil’s north-east, it depicts a rural area that was once sustained by a thriving sugar cane industry but has since been sent spiralling into economic and moral ruin. What has been left is a moribund wasteland where inhabitants while away their days listlessly until their frustrations boil over into violence at night. What is most disturbing is that this malaise is not bound by gender, race, class or age. A student sleeps the day away on a sofa, berating his mother, until it is time to take to the streets and terrorise the local whores with a rabid sexual aggression that reaches a frightening pitch; the local whores in turn bicker with each other, wishing each other ill and delighting in misfortune; and an old man and his friend sit on a porch bemoaning the state of the world. “There is no honour in the world left unwounded, nor moral unbetrayed,” says one; but he is no moral guardian, in fact quite the contrary. By day, he verbally abuses his young granddaughter and keeps her in servile isolation. By night he takes her to the back of

Photo: Ruud Jonkers

Interview

World Premiere

Fictional assassin “I had lawyers on this film from the very beginning,” says Morten Hartz Kaplers of his new film AFR. “The moment I got this idea, the first thing I did was call my lawyer and ask her how many years will I go to prison for this?” Kaplers is joking but there’s little doubt AFR will spark heated debate in his native Denmark. Assembled like a lengthy TV currents affairs programme, the movie is a fake documentary revolving around the assassination of real-life (and still very much alive) Danish Prime Minister Anders Fogh Rasmussen, killed (in the film) by a young anarchist called Emile. “Actually, no one knows about the film in Denmark yet. I tried to keep it unofficial. I won’t say I expect it, but it might be controversial. There’s no precedence for this kind of film in Denmark.” With its series of fabrications about Rasmussen’s personal life, including an allegation of an affair the politician has with Emile following the suicide of his son, the film is deliberately challenging viewing. Talking about Rasmussen’s response to the controversy in Denmark over newspaper cartoons

depicting the prophet Mohammed, in which he stated his support for the freedom of the press, Kaplers believes his film “could test how much the Danish PM means what he said in the wake of the protests about the cartoons. I really believe and hope that the way he receives this film will testify to his – and Denmark’s – openness.” A further point of controversy with the Danish political establishment is likely to be the film’s inclusion of actual politicians, interviewed as if Rasmussen were dead, paying him glowing tributes. Was it difficult to secure their involvement? “Let me put it this way, I had to use some creativity,” says Kaplers. “They know they are in this film, but they don’t know the context in which they appear. I can’t tell you how I did it but the politicians I filmed will probably be surprised when the film comes out. I don’t know if they will be annoyed because many politicians in Denmark have been saying how art should provoke and we should respect freedom of speech,” he says. “Well, it may annoy them a little bit,” he laughs. Funding such an unusual project wasn’t easy. “That’s a very complicated story. My

movie may look like shit,” he says of the film’s televisual feel and its use of low-resolution, authentic-looking archive material, “but it’s actually rather expensive. I shot for seven months, and that’s a long time.” The lengthy shooting process also meant that Kaplers was reluctant to rely on a professional actor to play Emile. “It would be almost impossible to keep an actor on hold for that long.” For that reason, he decided to play the alleged assassin himself. “I had plenty of footage of myself that was useful to the story. Also, some of the scenes were quite dangerous – we filmed some real-life protests where we expected riots. I felt I couldn’t be responsible for putting someone else in those kinds of situations.” Finally, Kaplers adds, he felt it was only right that he should fictionalize his own life in the same way he’d done with Rasmussen: “I thought if I do this to the Prime Minister, I’ve also got to do it to myself.” Edward Lawrenson

a petrol station and strips her naked, allowing a gathered multitude to oggle her for a small fee. Images of voyeurism abound in the film – if they are not watching this grotesque theatre, protagonists are seen slumped slackjawed in front of the TV. Cláudio Assis’ debut feature, 2002’s AMARELO MANGA (MANGO YELLOW) had its fair share of ambivalent characters, but there was a raucous humour that undercut its darker moments. This is a far bleaker portrait of Brazil, in which ideals have been abandoned, everyone is a dreamer or an opportunist out to earn a fast buck and hope is little more than a pipedream. Perhaps there is some redemption to be found in art? An abandoned cinema which local roughnecks use as their diabolical playground would suggest otherwise. “You know the best thing about cinema?” asks one. “You can do whatever you like.” Raphael Abraham Bog Of Beasts TG Cláudio Assis

Wed 31, 19:15, Pathé 5; Thur 1, 10:30, Pathé 5; Sat 3 13:15, Pathé 4

International Premiere

AFR TG Morten Hartz Kaplers

Wed 31, 21:45, Pathé 5; Thur 1, 13:15, Pathé 5; Sat 3, 16:00, Pathé 4

Cláudio Assis

Photo: Felix Kalman

Preview

International Premiere

Fourteen Japanese filmmakers are adept at finding finance for films about subjects that many in other countries would consider too despairing. As Rotterdam audiences will be aware, this can lead to some interesting psychological portraits. FOURTEEN, by Hirosue Hiromasa (THE LOST HUM) focuses on a schoolteacher who’s troubled by her teenage past. The interest results from the way that Hirosue draws comparisons between the teacher’s insecurities and those of her fourteen-year-old students. We may grow as we get older, but we can still be haunted by the problems which dogged us in our youth, says the film. FOURTEEN exists in a bleak mental landscape, but its powers of intuition stop it from ever becoming boring. The film begins with teenage Ryo stabbing a female schoolteacher with a pencil. Flash forward twenty years and she’s teaching fourteen-

year-old herself – as well as undergoing therapy to try and overcome the ongoing effects of the event. She meets Koichi, a troubled piano teacher who she knew back in her schooldays. Together, they try to come to terms with the challenges of the present and the problems of the past. The nub of the piece is, as Ryo’s psychologist explains, that “no one can be fourteen again”. Ryo, she says, has chosen to teach fourteen-year-olds in an attempt to live vicariously through them. She subconsciously hopes that this experience will exorcise the demons that made it happen. Unfortunately, it just leads to more pain and depression. Hirosue skilfully relates the problems of the adults to the problems of the students. Ryo’s students are a cruel and unfeeling bunch, bent on petty vendettas and bullying. (Bullying is a terrible problem in Japa-

nese schools). In FOURTEEN, the insecurities of youth and middle age don’t seem to be that different. Hirosue makes the point that, although our social situations may change, our inner drives and psychology often remain the same. Hirosue himself started his career as an actor, working in small theatre productions during his teens. In 2001, he formed the experimental filmmaking unit Gunioiro/Ultramarine with Takahashi Izumi, who also worked on FOURTEEN. He also directed and starred in SAYONARA SAYONARA (2004), which won the Runner-up Award at the PIA Film Festival. Most of his films have been screened in Rotterdam. Fourteen TG Hirosue Hiromasa Wed 31, 15:45, Pathé 4; Sat 3, 10:30, Pathé 3

36th International Film Festival Rotterdam

27

World Premiere

Interview

Day-old Flick Filipino director/rock musician/poet Khavn doesn’t hang around when making a film. In fact, with a four-day filming schedule, SQUATTERPUNK (ISKWATERPANGK), which plays in the Time & Tide section at this year’s festival, counts as one of his longer shoots. One of his sixteen features was shot in only two hours; and another consisted of a series of oneminute shots. Khavn already has 60 shorts to his name. “I come from the world of writing where you just put it down in one go,” he explains of his filmmaking approach. “I call them ‘day-old flicks’, like the Filipino street food, day-old chicks.” Shot on handheld camera, and featuring music from Khavn’s band The Brockas, and other, top Filipino musicians, SQUATTERPUNK blends a stylish stream of black-and-white images with the raw sounds of Filipino rock to create an 80minute film about the country’s slum problem. “The government just isn’t really doing anything,” says Khavn. “It’s been the same for fifty or sixty years. They bring in the poor people from the provinces, who don’t know anything, to vote for them, and then they do nothing.” Although SQUATTERPUNK focuses on this sad reality, the documentary-style movie refrains from being even remotely depressing. “I’m not into message films,” says Khavn. “But if there is one, it’s that happiness is for free.” Khavn, however, is not that happy about the problem. “Nothing ever changes in this Republic,” he says. “Even after Marcos, the people who came after him were just the same. When SQUATTERPUNK played at the Manila Film Festival recently, where it won the Grand Jury Prize, the film was censored to remove shots of children sniffing glue to stave off hunger. “It’s tragic-comic. There is nothing you can do but laugh or cry,” says Khavn. To accompany the screening tonight at 22.30 in Zaal De Unie, the bands will perform a live soundtrack. Liza Foreman

Squatterpunk TT Khavn

Photo: Bram Belloni

Khavn Wed 31, 22:30, Zaal de Unie; Fri 2, 15:00, Cinerama 2

Preview

12:08 East of Bucharest The first long feature film by Corneliu Porumboiu, 12:08 EAST OF BUCHAREST, takes its time. The first half of the film is a very slowpaced description of the everyday lives of the protagonists, in a little Romanian town called Vaslui, east of Bucharest. Watching the first half, we sense however that there is more to this film. And we are right. The second half of the film is also slow-paced and minimalist but, at the same time, hilariously funny. It’s a realtime transmission of a TV show on the local TV station, in which two protagonists try to persuade the host of the show (and the public) that the revolution, during which the dictatorial regime of Ceausescu was overthrown, also happened in Vaslui, and that they too were part of this heroic event. Most of the viewers think that the pair are just plain liars and drunks. A similar show was aired on a local TV station in Porumbiou’s birthplace, Vaslui, for real and this inspired the director to make his film. “The first phone call by

a viewer in the film is actually an authentic transcript of a real call”, says Porumboiu, adding, “I needed the first, long and slow-paced, part of the movie in order to describe the monotonous and desperate life of my protagonists – life which motivates them to defend their alleged heroism during the TV show at any cost.” It’s obvious that the film has to say plenty about Romanian society, although Porumboiu points out that his point of view in the film is the point of view of the cameraman on the show, who, after he experiments with camera, decides to put it in a neutral and objective position. This objectivity gives the viewer a chance to make his or her own remarks about how the Romanian (and other Eastern European) societies deal with their revolutionary past, and how that past impacts on their everyday lives. “This film is more about the transition period than about the revolution,” remarks Porumboiu. Brilliant humor was crucial to enable the film to make its poignant

art

statement on post-Communist reality. “Humor and humorous takes on some serious subjects like politics play a very important role in our society, as well as in all other Eastern European societies,” says Porumboiu. When questioned about the recent Romanian film renaissance, Porumboiu responds: “This is a big thing, because it’s the first time in history that Romanian film is being recognized internationally.

In the Nineties, Romanian films were made mostly by old directors who made ‘tourist movies’, which masked reality. Now there is a new film generation that makes sincere films that show that reality. These films are local, but universally understandable.” Juraj Kukoc 12:08 East of Bucharest TT Corneliu Porumboiu Thur 1, 17:30, Cinerama 4; Sat 3, 13:15, Doelen Juriaanse Zaal

Slow Days

Feature

Rebirth of a film nation Although the local critical success of the Croatian film SLOW DAYS (screening in ­IFFR’s Time and Tide Programme), from debut filmmaker Matija Kluković (24), came as a surprise, praise for domestic films is once again a regular thing among Croatian film critics. A couple of years ago, the situation was completely different. In the war and postwar period of the Nineties, Croatian films were not well regarded and the domestic public reacted with animosity even to the sight of a Croatian film’s poster. Although a group of talented young filmmakers, dubbed ‘Young Croatian Film’, emerged after the war, the quality of their films didn’t meet the expectations of critics and the public. Then things changed. Over the past few years, a number of films have enjoyed international success (awards in Berlin and Karlovy Vary, for example), and Croatian films are being touted as “the best in the region”. It’s maybe pointless to search for an explanation for this renaissance, but it should be pointed out that it’s not all that sudden. Many recent successful films have, in fact, been made by representatives of ‘Young Croatian Film’, now older and more mature. The two most important of these are Dalibor Matanić (FINE DEAD GIRLS, 2002; I LOVE YOU, 2005) and Vinko Brešan (MARSHAL, 2003; WITNESSES, 2003). They made a series of socially and politically provocative films about different subjects, of which some are still sort of taboo in Croatia – war crimes by Croatian soldiers, humorous views of the war, corruption, lesbians, AIDS… Matanić’s films are, apart from being socially critical, energetically paced and masterfully stylized. A director who is threatening to dethrone Matanić and Brešan is Ognjen Sviličić. After his much-praised minimalist film SORRY FOR KUNG FU (2004), about a girl who gives birth to a Chinese’s child in a highly conservative Croatian province, he made ARMIN, which will world premiere in Berlin. Another director to look out for is Arsen Ostojić (A WONDERFUL NIGHT IN SPLIT, 2004). Another (kind of) renaissance in Croatia is linked to the presentation of film art. Although Croatian cinema is still very ‘Hollywoodised’, film fans can find a safe haven at numerous film festivals. Even in a small country like Croatia, there are some 30 festivals, so there is a real festival mania (for a while, there was even a festival dedicated to wedding videos!). These festivals in Croatia are the only places which can attract wider audience to watch art films, many of which will have a huge festival audience, followed by a disastrous cinema release. Still, better to have festivals than nothing at all. Juraj Kukoc

36th International Film Festival Rotterdam

29