RE0501 Da Vinci Code
03-12-2004
11:55
Pagina 22
De Da Vinci Code
In het voetspoor van
Hier hielp de albinomonnik zuster Sandrine om zeep 22 REIZEN JANUARI 2005
REIZEN JANUARI 2005
23
RE0501 Da Vinci Code
03-12-2004
11:55
Pagina 24
De Da Vinci Code in Parijs 1 km
Arc de Triomphe
Eiffeltoren
Gare du Nord
Ritz Hotel
Ch a Ély mpssée s
B Haus lvd sman
n
Louvre
Place de la Concorde Église St.-Sulpice PARIJS
d R.
Sei ne
Aan de muur hangt een postzegel. De Mona Lisa is tachtig bij vijfenvijftig centimeter groot – dat is niets in het gigantische Louvre – en hangt achter een vijf centimeter dikke plaat plexiglas
Notre Dame
rd ira aug Gare eV Montparnasse
Het Louvre en de befaamde Piramide
Het populairste boek van de laatste jaren, De Da Vinci Code, speelt zich bijna geheel af op echt bestaande plekken. Als gevolg daarvan is er een heus Da Vinci-toerisme ontstaan. Harri Theirlynck (Parijs) en Hans Bouman (Londen) volgden de helden van het boek, en de toeristen in hun voetspoor. TEKST: HARRI THEIRLYNCK EN HANS BOUMAN ∑ FOTOGRAFIE: EMILE LUIDER EN UITGEVERIJ LUITINGH-SIJTHOFF
Harry Potter? Een van Jacques Saunières voorgangers als grootmeester van de Priorij van Sion was Nicolas Flamel (1330-1418). Flamel treedt blijkbaar graag op in succesromans. In het eerste Harry Potterboek bezit hij (inmiddels 665 jaar oud!) de Steen der Wijzen.
24 REIZEN JANUARI 2005
H
ét boek van het jaar 2004 was natuurlijk De Da Vinci Code van Dan Brown. In de trein, op het strand, bij het zwembad, in het park, op de camping, overal kwam je ze tegen: lezertjes die geheel van de wereld waren omdat ze volkomen werden geabsorbeerd door de avonturen van geleerde Robert Langdon en cryptologe Sophie Neveu. De verklaring van het geweldige succes van deze thriller? Natuurlijk heeft het boek een spannende plot, maar waarschijnlijk zit het geheim van De Da Vinci Code hem vooral in het feit dat het allemaal zo waarheidsgetrouw lijkt. Het boek be-
weert een complot bloot te leggen: een complot van de RoomsKatholieke kerk waarbij eeuwenlang de hele wereld om de tuin is geleid. En het geweldige is: je kunt als lezer bijna alles zelf natrekken! Als bewijs voor zijn theorie voert auteur Dan Brown kunstwerken op die voor iedereen toegankelijk zijn en zijn helden beleven hun avonturen op plekken waar je zo naartoe kunt. Slaap als een baby Robert Langdon wordt in het begin van de roman wakker in een dure hotelkamer. ‘Waar ben ik in godsnaam?’, vraagt hij zich af. Langdon ziet het handboek voor gasten naast
V.l.n.r.: Mona Lisa, Madonna in de grot, ‘Piramyde Inversée’
zich liggen. Op de kaft staat: ‘Slaap als een baby in de lichtstad, logeer in het Ritz Hotel in Parijs.’ Het superdeluxe Ritz Hotel is voor gewone stervelingen als u en ik niet weggelegd. Het vijfsterrenhotel, daterend van 1898, kijkt uit over het duurste plein van Parijs: de Place Vendôme, dat rondom gestoffeerd is met juweliers en modezaken met namen als Fred Gianmaria, Dior, Mikimoto, Patek Philippe, Chanel, Mauboussin en Van Cleef & Arpels. (Je kunt op Place Vendôme overigens wel een Swatch kopen, er is een kleine, chique Swatch-shop.) Scott en Zelda Fitzgerald woonden in de Ritz. Coco Chanel stierf er. De Ritz is
ook het hotel waarvandaan Lady Diana op 31 augustus 1997 de laatste autorit van haar leven maakte, samen met vriend Dodi. Robert Langdon vertrekt uit de Ritz naar het Louvre, voor een dwingende afspraak met Bezu Fache, hoofdinspecteur van de Dienst Centrale Recherche. Die wil hem aan de tand voelen over de moord op Louvre-conservator Jacques Saunière, met wie Langdon die avond een afspraak had. Het is de vierde keer in m’n leven dat ik naar het Louvre ga, maar dit keer maken gebouw en entree sombere gevoelens in mij los. Ik draag het bacil van De Da Vinci Code mee
met elke stap die ik in Parijs zet. Het verzonken atrium onder de glazen piramide kan ik niet meer als gewone entree zien; ik zie vooral de 666 ruiten erboven, het getal van de Satan, volgens Browns boek. Ik loop in gedachten met Robert Langdon door de Grand Galerie. In het boek een donkere verlaten ruimte (‘een ravijn’). Nu, op dinsdagmorgen 11.23 uur, druk als een stationshal tijdens de spits. Dikke stromen mensen lopen als zombies, zich niets gewaar van de schatten in hun directe omgeving, langs de meesterwerken van Titiaan en Caravaggio; bewegen zich vastberaden in één richting: die van La
Joconde (‘Monna Lisa’, zegt de richtingwijzer), zoals de Mona Lisa in het Louvre eigenwijs wordt aangeduid. Fotograferen verboden De Da Vinci Code, pag. 39: ‘Midden in de lichtcirkel lag het lichaam van de conservator naakt op de parket- Dubbel voordeel vloer, als een insect onder een mi- Dan Brown leunde bij het schrijven van De croscoop’. Voetje voor voetje, gedragen door de Da Vinci Code flink op menigte, bereik ik de zaal waar de de nonfictie-bestselMona Lisa moet hangen. Maar waar ler ‘Holy Blood, Holy is het meesterwerk van de Renais- Grail’ uit 1982, die sance? Aan de muur hangt een post- dankzij hem nu opzegel. De Mona Lisa is tachtig bij vijf- nieuw hoge verkoopenvijftig centimeter groot – dat is Ωcijfers haalt. REIZEN JANUARI 2005
25
RE0501 Da Vinci Code
03-12-2004
11:55
Pagina 26
Église Saint-Sulpice
Place Saint-Sulpice
‘De ‘rose ligne’ bestaat! De koperen lijn snijdt dwars door het hoofdaltaar van noord naar zuid en eindigt onderaan de obelisk.’
Website Robert Langdon, de held van De Da Vinci Code, is hoogleraar religieuze symboliek aan de universiteit van Harvard. Die functie mag dan niet bestaan, evenmin als de man zelf, er bestaat wel een website over beiden: www.robertlangdon.com.
26 REIZEN JANUARI 2005
niets in het gigantische Louvre – en hangt achter een vijf centimeter dikke plaat plexiglas. Voor de Mona Lisa staan twee jonge suppoosten die ons als verkeersagenten doorwuiven. Opschieten, dóórlopen, er moeten vandaag nog duizenden toeristen langs de Mona Lisa worden gejaagd. Fotograferen is streng verboden, ik schiet met m’n digitale camera vanuit de heup stiekem twee schutterige plaatjes. De vijf seconden die ik mag stilstaan tuur ik naar het plexiglas, om te kijken of ik de geheime woorden zie die conservator Jacques Saunière er in zijn doodstrijd heeft opgeschreven. In de roman vinden Sophie en Langdon met een ultraviolette lamp zes woorden: ‘So dark the con of man’ (‘Zo duister de zwendel van de mens’). Aan de andere kant van de zaal hangt een tweede schilderij van Da
Vinci: De Madonna in de grot. Achter de lijst daarvan had Saunière een sleutel verstopt, die weer een stap verder leidde richting ontsluiering van het geheim. Hou op! Hou op! Ik ben in de ban van de roman. Met de metro ga ik naar station SaintSulpice, lichtelijk gespannen, voor een bezoek aan de laatste en belangrijkste Parijse statie van De Da Vinci Code. De Place Saint-Sulpice is lekker groot met een megalomane fontein in het midden. Neem een voetbal mee en je kunt hier ‘s middags heerlijk een balletje trappen in de slagschaduw van de reusachtige Église Saint-Sulpice. In de roman stapt hier op het inktzwarte plein Silas, de albinomonnik, uit zijn zwarte Audi. ‘De nachtelijke bries deed zijn wijde pij wapperen.’
Ik voel me licht beschaamd. Ik kom niet om te bidden of sculpturen te bekijken, ik ben op zoek naar sporen uit De Da Vinci Code. De pagina’s die betrekking hebben op de kerk heb ik uit de roman gescheurd en in mijn reisgids gevouwen. In de kerk lopen liefst zeven toeristen rond die minder scrupuleus zijn dan ik. Luid gebarend lopen ze met het boek in hun hand door het middenschip van de kerk. Wil je hier een bespottelijke indruk maken dan moet je tegen een priester van de kerk vertellen dat je onlangs een thriller hebt gelezen waarin zijn kerk een belangrijke rol speelt. ‘Hou op, hou op!’, zal hij zeggen, en hij zal zijn vingers in zijn oren steken en zijn biechthok in vluchten. 20.000 extra mensen bezochten afgelopen zomer de Église Saint-Sulpice met De Da Vinci Code als een missaal in hun handen.
Dezelfde mensen die in het Louvre aan de suppoosten vroegen in welke zaal curator Jacques Saunière werd vermoord. Ik ben één van hen. Met mijn fopreisgids in de hand loop ik naar het midden van de grote, donkere kerk. Ik sta stil voor het hoofdaltaar, op dezelfde plek waar in het boek Silas, de monnik/moordenaar, halt hield. ‘Ingelegd in de grijze, granieten vloer glinsterde een smalle, gepoetste koperen strook.’ De ‘rose ligne’ bestaat! De koperen lijn snijdt dwars door het hoofdaltaar van noord naar zuid en eindigt onderaan de obelisk. ‘De lijn had kleine streepjes, als een liniaal.’ Silas is boos Klopt. Het is een soort zonnewijzer. De streepjes op de lijn kunnen de
tijd aangeven. De lijn loopt tegen de voet van een grote Egyptische obelisk aan, die tegen de muur van de zijbeuk lijkt aangeplakt. Hier maakt de lijn een hoek van negentig graden en loopt omhoog over de obelisk, helemaal naar boven, om in de punt van de obelisk te eindigen. Daar bij die lijn, aan de voet van de obelisk, is de sluitsteen van de priorij verborgen. De Leermeester, het boze brein dat Silas stuurde, had gezegd dat de sluitsteen onder het teken van de roos (rose ligne) zou liggen. Ik kijk naar de plaats waar de fundamentalistische albinomonnik met de zware ijzeren votiefkandelaar van het altaar een tegel in stukken sloeg, op zoek naar het geheim. Nederlandse toeristen in de kerk – ik luister ze af – kloppen net als Silas op de vloer, onderwijl hardop overleggend. Ik hoor nu in drie talen
achter mij fluisteren over Silas, de moordenaar. De priesters van de Église Saint-Sulpice worden er helemaal gek van. Aan de muur van de kerk hebben zij een papier opgehangen waarop in het Engels hún verhaal staat. ‘Contrary to fanciful allegations in a recent best selling novel this is not a vestige SM-kerk of a pagan temple.’ Over de lijn staat er: ‘It was never cal- De Saint-Sulpice led a Rose Ligne. No mystical notion can heeft meer controbe derived from this instrument of astro- versiële bezoekers nomy, except to acknowledge that God gehad dan alleen de the creator is the master of time.’ sado-masochistisch Kortom: de meridiaan heeft géén aangelegde Silas. Markies de Sade zelf mystieke betekenis. Op het A4’tje lees ik verder dat de werd er gedoopt, letters P en S in de smalle ronde ra- net als de spiritueel men aan beide kanten van het trans- aan hem verwante ept voor Petrus en Sulpice staan, de dichter Charles patroonheiligen van de kerk. En níet Baudelaire. voor Priorij van Sion. Ja ja denk je, een voorbij ijlende Ω REIZEN JANUARI 2005
27
RE0501 Da Vinci Code
03-12-2004
11:55
Pagina 28
Na een reeks enerverende gebeurtenissen in en om Parijs… 28 REIZEN JANUARI 2005
...vliegen de vermoeide helden in het ochtendgloren naar Engeland
RE0501 Da Vinci Code
03-12-2004
11:55
Pagina 30
De Da Vinci Code in Londen 1 km
British Museum
Street Oxford
Temple Church
Hyde Park Buckhingham Palace
Waterloo Station Houses of Parliament Westminster Abbey
LONDEN e.o.
Br Vau id xh ge a Ro l l ad
em The
s
V.l.n.r.: Château Villette, het optrekje van Leigh Teabing; de 13de eeuwse Temple Church; in de rij voor Westminster Abbey; Sir Leigh vergist zich: onder deze beelden in Temple Church bevinden zich geen graven; het grafmonument van Sir Isaac Newton in Westminster Abbey.
Eerbetoon Brown eert zijn inspiratiebronnen. De naam van Graal-kenner Leigh Teabing verwijst naar twee auteurs van ‘Holy Blood, Holy Grail’: Richard Leigh en Michael Baigent. Teabing is een anagram van Baigent.
30 REIZEN JANUARI 2005
monnik schouwend. Als je zoveel moeite doet om De Da Vinci Code te weerleggen, moet er wel een kern van waarheid in zitten. Want ik ben in de greep van de roman en geloof elke complottheorie. De kerk uitlopend kijk ik voortdurend naar boven, naar de gaanderij, of zuster Sandrine Bieil daar niet verstopt zit, de religieuze die in de Da Vinci Code door de monnik op gruwelijke wijze wordt doodgeslagen. Silas is boos omdat hij zich belazerd weet. Onder de kapotte tegel leest hij een verwijzing naar een bijbelvers uit Job 38:11: ‘Tot hiertoe zult gij komen, en niet verder.’ Rillend verlaat ik de koude kerk om neer te zijgen op de gele bankjes van Café de la Mairie, op de hoek van het kerkplein, om te kijken of er nog meer albinomonniken in zwarte Audi’s aan komen rijden. De ober van Café de la Mairie gooit zijn fleso-
pener eerst in de lucht om vervolgens in één vloeiende beweging de kroonkurk van mijn pils te wippen. Ik tel in een half uur nog drie toeristen met de Da Vinci Code in hun hand, gedecideerd op weg naar de kerk. Nadat Langdon en zijn medestandster in het Da Vinci-avontuur, Sophie Neveu, via de sleutel van conservator Saunière een nieuwe spoor hebben gevonden, komen zij in contact met de schatrijke Britse Graaldeskundige Sir Leigh Teabing, die in de buurt van Versailles woont, in een gigantisch landhuis genaamd Château Villette. Ook dat gebouw bestaat echt. Alleen woont er geen excentrieke Engelsman, maar wordt het vandaag de dag uitgebaat als hotel. Heel slim: de eigenaars en een Amerikaanse touroperator bieden, in combinatie met een vijfdaags ver-
blijf in het hotel, een compleet Da Vinci Code Arrangement, inclusief bezoeken aan Louvre en SaintSulpice, een lunch in de Ritz en een groepsdiscussie over het boek onder leiding van een historicus. En dat alles voor de vriendenprijs van $ 4500, exclusief vlucht. Kortom: echt iets voor de Teabings onder ons. Stofzuigend misdienaartje Met behulp van het privé-vliegtuig van de gretige Sir Leigh, die hen vergezelt, maken Langdon en Neveu de oversteek naar Engeland. Een van de aanwijzingen van conservator Saunière luidt namelijk dat ze naar ‘het graf van een ridder’ moeten. En dat is te vinden in Temple Church in Londen, zo weet Teabing. Ze arriveren er op een vroege zaterdagmorgen, als de kerk nog gesloten is. Ik ben er op donderdagmiddag en tref hetzelfde lot. Hij was
trouwens niet gemakkelijk te vinden, dit uit de 12de eeuw stammende ronde kerkje. Het ligt verscholen achter de gebouwen van de Middle en Inner Temples, twee van Londens vier beroemde Inns of Court, waar traditioneel lieden uit de advocatuur hun kantoren en woonruimte hebben. De straat die vanaf de drukke Fleet Street toegang geeft tot het gebied, is afgesloten met grote houten deuren. Geen auto komt erin. Alleen voetgangers kunnen via een klein zijdeurtje het gewijde gebied betreden. Het is een wonderlijke ervaring: zodra je deze sjofele toegangspoort bent gepasseerd zijn het verkeerslawaai en de drukte plotsklaps verdwenen en wandel je door smalle straatjes tussen sfeervolle bakstenen gebouwen. Ik passeer het huis van de vermaarde Doctor Johnson. Zelfs wie – an-
ders dan u en ik – geen idee heeft wie dat was, kent zijn uitspraak ‘When a man is tired of London, he’s tired of life’. En jawel hoor: daar ligt het ronde kerkje met zijn langwerpige aanbouw. Volgens Leigh Teabing was de ronde vorm een provocatie van de Tempeliers, die de kerk bouwden, aan het adres van Rome. Het Vaticaan vond immers dat kerken kruisvormig moesten zijn. In werkelijkheid is de ronde vorm van Temple Church geïnspireerd op de Kerk van het Heilig Graf in Jeruzalem. Meer mensen voelen vergeefs aan de deur van de kerk. Ze zien er niet uit als toeristen. Integendeel, ze zijn erg Engels, en onder ons gezegd ook erg, erg oud. Wat doen ze hier? Dan ineens zwaait de deur open. We mogen toch naar binnen! In het portaal van het kerkje krijg ik een soort misboekje uitgereikt. Juist ja, er
gaat zo een memorial service beginnen. Daar willen de dames en heren parochianen – want dat zijn het – vast geen nieuwsgierige journalist bij hebben. Terwijl meer gelovigen binnentreden maak ik snel een ronde. Daar zijn ze, de liggende stenen beelden van ridders, waarvan Teabing en de zijnen dachten dat ze graven markeerden. Totdat het stofzuigende misdienaartje, dat hen tegen de regels in had binnengelaten, hen uit de droom hielp: er ligt helemaal niemand begraven in Temple Church. Op dat moment begrepen onze vrienden dat ze op een verkeerd spoor zaten. Het orgel zet in, het in rood geklede koor schraapt de keel. Snel maak ik me uit de voeten.
Don’t mention... Hoewel Temple Church oorspronkelijk uit 1185 stamt, is het door talloze veren herbouwingen ‘de facto’ veel jonger. Vooral de Luftwaffe richtte in 1941 ernstige schade aan.
Niks geen metaaldetector Later op diezelfde zaterdagochtend in Londen spoeden Langdon en Ω REIZEN JANUARI 2005
31
RE0501 Da Vinci Code
03-12-2004
11:55
Pagina 32
Internet ∑ www.danbrown.com Prima website over de auteur, met alles over de achtergronden van zijn boeken (hij schreef er vier), literatuurverwijzingen en veel foto’s. ∑ www.louvre.fr Frans-, Engels- en Spaanstalige officiële site van dit gigantische museum, met o.m. een reeks virtuele rondleidingen. ∑ www.templechurch.com Alles over de geschiedenis en het heden van de Temple Church in Londen, inclusief foto’s van interieur en exterieur. ∑ www.westminster-abbey.org Uitgebreide site waarop alle voor de Da Vinci-toerist relevante locaties te zien zijn, plus nog zeer veel meer. ∑ www.rosslynchapel.org.uk Voor zo’n relatief kleine en onbekende kapel heeft Rosslyn Chapel een uitgebreide website met veel informatie. Men claimt 30.000 hits per week, een score die alles met De Da Vinci Code te maken moet hebben. Toch ontbreekt op deze site, net als op de andere bovengenoemde sites (behalve uiteraard www.danbrown.com ), elke verwijzing naar het boek.
De Da Vinci Code: de plot Op een nacht wordt de Amerikaanse hoogleraar Robert Langdon in het Parijse Ritz Hotel uit zijn bed gebeld: de conservator van het Louvre, met wie hij eerder die avond een afspraak had en die niet was komen opdagen, blijkt in het museum te zijn vermoord. Tijdens zijn doodstrijd heeft de man echter een aantal cryptische aanwijzingen achtergelaten, die mogelijk meer vertellen over zijn moordenaar en de achtergronden van de moord. Symbooldeskundige Langdon en politiebeambte annex cryptologe Sophie Neveu (die de kleindochter van de conservator blijkt) volgen die aanwijzingen, die hen langs tal van beroemde plekken voeren. Naast het Louvre en de Saint-Sulpicekerk in Parijs, passeren onder meer de Temple Church en Westminster Abbey (Londen) en Roslynn Chapel (Schotland) de revue. De conservator blijkt aan het hoofd te hebben gestaan van de Priorij van Sion, een genootschap dat een geheim bewaart waarvan onthulling het einde kan betekenen van de katholieke kerk. Tenzij Langdon en Neveu de cryptische aanwijzingen van de conservator volgen en het geheim van de Priorij achterhalen, zal een van de belangrijkste feiten uit de wereldgeschiedenis voorgoed verloren gaan. Belangrijkste tegenstander van het duo: de fanatieke, oerconservatieve sekte Opus Dei, voor wie vernietiging van het geheim van levensbelang is.
Rose ligne? Soms ‘helpt’ Dan Brown de werkelijkheid een handje. Rosslyn Chapel werd niet door de Tempeliers gebouwd en de naam komt niet van Rose Ligne maar van het Schotse ‘ross’ (heuvel) en ‘lynn’ (water). Maar ach...
32 REIZEN JANUARI 2005
Neveu zich naar Westminster Abbey. Sir Leigh is inmiddels in handen gevallen van de vijand, of althans zo lijkt het. Langdon en Neveu moeten naar het graf van Newton, ergens in de abdij, waar ze een nieuwe aanwijzing hopen te vinden. Ook bij mij is het inmiddels zaterdagochtend. En hoewel ik Westminster Abbey net als onze helden buiten het hoogseizoen bezoek – zij in april, ik in oktober – moet ik plaatsnemen in een lange wachtrij. Komt natuurlijk door de controle bij de ingang, waar sinds kort een metaaldetector is geplaatst. De slechterik uit het boek, de geheimzinnige Raadgever, weet niettemin langs slinkse weg een pistool naar binnen te smokkelen. Wanneer ik, na twintig minuten in de regen te hebben gestaan, mijn kaartje koop, blijkt de metaaldetector echter op de duim van Dan Brown terug te vinden. Ik mag, net
Rosslyn Chapel, dat sinds ruim een jaar zijn bezoekersaantallen zag verveelvoudigd. Boven het gecodeerde plafond.
De Kapittelzaal, waar Robert Langdon en Sophie Neveu de Leermeester aftroeven.
als iedereen, zonder enige controle doorlopen, compleet met mijn Samsonite-trolley (ik ben al uitgecheckt uit mijn hotel en ga hierna door naar Heathrow). Daar kan nota bene wel een bom inzitten! Hoezeer ik er ook naar speur: er loopt niet één toerist met De Da Vinci Code rond, evenmin als ik die eergisteren in Temple Church aantrof. Openbaart zich hier het onmiskenbare verschil tussen toeristen die Frankrijk bezoeken (toch een beetje ordinair) versus zij die Engeland aandoen? Wat een beetje water al niet kan doen voor het beschavingsniveau van je bezoekers. De Kapittelzaal (Chapter House), waar de Leermeester Langdon en Neveu onder schot neemt, blijkt gesloten, maar door het gietijzeren hek is de ruimte toch goed te bekijken. Anders dan in het boek, schijnt er vandaag geen zon door de fraaie gebrandschilderde ramen.
Aan het eind van mijn rondtocht door Westminster Abbey – waarbij ik een voorgeschreven route heb moeten volgen – beland ik in het Schip. Ik loop naar een van de in een soort rode togen geklede Church Marshalls, en stel lichtelijk besmuikt de vraag die collega Theirlynck in Parijs niet over zijn lippen kreeg. De Marshall reageert met een flauwe glimlach. ‘Dat kunt u wel zeggen ja. Het aantal keren dat mij naar het graf van Newton wordt gevraagd is met zeker 100% toegenomen.’ Over hemelbestormende theorieën in Dan Browns boek kan hij zich weinig druk maken. ‘Het is een fictiewerk, dat begrijpen de mensen wel.’ De ontspannen reactie heeft waarschijnlijk veel te maken met het feit dat Westminster Abbey al sinds jaar en dag de belangrijkste kerk van Engeland is, altijd goed voor een grote stroom bezoekers. Men is hier
wel wat gewend. Als ik voor het graf van Newton sta ontwaar ik eindelijk toch een glimpje Da Vinci-toerisme. Twee stellen – een oosters en een westers – staan te smoezelen, terwijl ze naar het fraaie beeldhouwwerk bij het graf kijken. Als de Church Marshall uit het zicht is verdwenen slaat het oosterse stel (u hoort mij niet zeggen dat het Japanners zijn!) aan het fotograferen, wat ook hier natuurlijk verboden is. Hij met zijn Coolpix, zij met haar telefoon. Hè hè, gelukkig. Stem van Maria Magdalena De climax van De Da Vinci Code speelt zich af in de Kapittelzaal van Westminster Abbey, waar de slechterik wordt ontmaskerd en ontwapend, maar er volgt nog een fraaie apotheose in Rosslyn Chapel, niet ver van Edinburgh. Dat is een schattig klein kerkje, anders dan Brown
beweert niet door de Tempeliers gebouwd, maar wel voorzien van een plafond met een gecodeerde boodschap die tot de dag van vandaag niet is ontcijferd. De website van de kapel krijgt tegenwoordig 30.000 hits per week, een aantal dat natuurlijk alleen te verklaren is door De Da Vinci Code. Ten slotte keert Robert Langdon, nu zonder Sophie Neveu, terug naar het Louvre. In het duister, onder een sterrenhemel, bekijkt hij daar de Pyramide Inversée: de plek waar zich het bewijs zou bevinden van het geheim dat zo’n belangrijke rol speelt in het boek. Langdon meende er de stem te horen van Maria Magdalena, die hem eeuwenoude wijsheden toefluisterde. Beetje kitscherig einde. Wij houden het op een lichte westenwind, nauwelijks hoorbaar, maar zwoel voor de tijd van het jaar. ∑
Korting op De Da Vinci Code Onlangs verscheen een bijzondere, geïllustreerde editie van De Da Vinci Code. Deze luxe gebonden uitgave bevat 150 kleurenillustraties van alle schilderijen, gebouwen, locaties etc. die in het boek voorkomen. Het 522 pagina’s dikke boek kost € 29,95, maar lezers van REIZEN Magazine betalen met deze bon, die u bij de boekhandel kunt inleveren, slechts € 25. ———————————————————————————————————
Kortingsbon voor de geïllustreerde versie van Dan Browns De Da Vinci Code In plaats van € 29,95 betaal ik met deze bon slechts € 25, voor De Da Vinci Code. ——————————————————————————————————— Actiecode: (00000)501-22233 Deze kortingsactie is geldig bij alle boekhandels en warenhuizen van 23 december 2004 t/m 31 januari 2005 (niet in combinatie met andere aanbiedingen en kortingen).
REIZEN JANUARI 2005
33
