voor werkers in het veld
cursussen Kerkzang.nl
●
KVOK
voor de praktijk van nu
●
VGK
●
SNK
●
Protestantse Kerk
Ter inleiding De kerkmuziekorganisaties die betrokken zijn bij de organisatie van de studiedagen OPMAAT – kerkmusicus & het nieuwe protestantse kerkboek – presenteren een aantal cursussen voor (amateur)kerkmusici. Zij doen dat in samenwerking met de Protestantse Kerk in Nederland. De directe aanleiding is de komst van het nieuwe liedboek. Maar ook de algemene liturgische praktijk vraagt om vorming en toerusting waardoor de amateur-kerkmusicus zijn of haar vaardigheden gericht kan trainen en vergroten. We geven dit aanbod deze titel mee:
WERKPLAATS voor KERKMUZIEK om te benadrukken dat het om praktische vorming gaat. Anders gezegd: we richten ons op de ambachtelijke kant van het liturgische en kerkmuzikale werk. We verwachten juist daarom dat de cursussen de kerkmuzikale werkzaamheden van de deelnemers ten goede komen en dat er tijdens de cursussen plezierig en zinvol gewerkt wordt. Alles – vanzelfsprekend - in dienst van een inspirerende kerkmuzikale praktijk. De cursussen zijn in twee vormen mogelijk. Voor de meeste cursussen geldt: u kunt ze bij ons aanvragen. In dat geval worden ze op een door de aanvrager ‘geleverde’ locatie gegeven, de aanvragen heeft ook zelf deelnemers geregeld. Wij zorgen voor een docent en in overleg worden vervolgens de data et cetera vastgesteld. Als bij de cursus de code [A] staat, is deze vorm bedoeld. De tweede vorm is dat de cursus op een van te voren bepaalde plaats en datum wordt aangeboden. In dat geval is de code [B]. Als de praktijk daar aanleiding toe geeft kan er wat betreft deze opties ook gewisseld worden. Voor alle cursussen geldt dat ze gegeven worden door ervaren, professionele kerkmusici. Wie dat zijn hangt af van de regio waarin de cursus wordt gegeven en de gevraagde vaardigheden. Diverse cursussen vormen een opstapje naar de cursus Kerkmuziek III, terwijl andere cursussen een aanvulling erop zijn. Informatie die nog ontbreekt wordt aan de hand van de praktijk ingevuld. Waar een prijs staat vermeld is dat voorlopig onder voorbehoud; het geeft wel een indicatie. De actuele gegevens zullen steeds op de websites van de organisatoren te vinden zijn. Suggesties zijn altijd welkom, ook als het gaat om cursusonderwerpen.
Kerkzang.nl
●
KVOK
●
VGK 2
●
SNK
●
Protestantse Kerk
Basiscursus orgelbegeleiding
Doelgroep [Beginnende] amateurorganisten | Achtergrond & doel Met de komst van het nieuwe liedboek worden organisten meer dan voorheen geconfronteerd worden met sterk uiteenlopende melodietypen. Kerkmusici krijgen een taak bij het aanleren van nieuwe melodieën. In kerken zonder cantor komt deze taak bij de organisten terecht. Daarnaast moeten zij kunnen beoordelen welke melodieën wel en welke niet voldoende tot hun recht komen wanneer ze op orgel begeleid worden. Dat vraagt om voldoende basiskennis.Ten aanzien van de melodieën die op orgel begeleidt kunnen worden, is het belangrijk dat de organist theoretisch en praktisch voldoende bagage heeft om de uiteenlopende melodietypen naar behoren te begeleiden. In dat kader zal het onder meer belangrijk zijn aandacht te geven aan tactus- en maattekens en hun betekenis voor de gemeentezang. Om de techniek van het begeleiden goed onder de knie te krijgen, hebben de cursisten over een langere periode regelmatig contacturen met de docent. Zowel aan de speeltafel als door middel van het terugluisteren van geluidsopnamen van kerkdiensten waarin de cursist speelt, kan de techniek eigen gemaakt worden. Cursusomvang 9 dagdelen, verspreid over 9 maanden | Aantal cursisten minimaal 6, maximaal 10 | Cursusvorm [A] | Prijs € 265, - pp
Cursus orgelbegeleiding voor gevorderden
Doelgroep Gevorderde organisten | Achtergrond & doel Organisten die de basisvaardigheden van gemeentezangbegeleiding onder de knie hebben, kunnen zich verdiepen in uiteenlopende begeleidingsvormen. Het doel van de cursus is: kennismaken met deze vormen en die onder leiding van een docent in de praktijk onder de knie krijgen. Cursusomvang 4 dagdelen, verspreid over 2 maanden | Aantal cursisten Minimaal 6, maximaal 10 | Cursusvorm [A] | Prijs € 125, - pp
Basiscursus pianobegeleiding
Doelgroep Pianisten | Achtergrond & doel Het nieuwe liedboek bevat melodieën die beter op piano dan op orgel zijn te begeleiden. Bovendien bestaat de behoefte om naast het orgel ook de piano vaker in te schakelen als begeleidingsinstrument. Soms hebben de bespelers van het instrument jarenlang pianoles achter de rug, maar ze zijn onbekend met de kunst van het begeleiden van liturgische muziek en vooral gemeentezang. Soms zijn het organisten die merken dan een piano een heel ander instrument is dan het kerkorgel. Soms zijn het pianisten die het notenschrift niet of nauwelijks beheersen omdat ze spelen vanuit akkoordsymbolen. Afhankelijk van de deelnemers kunnen in deze cursus verschillende accenten worden gelegd. Wat de theorie betreft overlapt deze cursus die van de basiscursus orgelbegeleiding. Praktisch zal uiteraard vooral gekeken worden hoe men vanuit de specifieke eigenschappen van de piano de gemeentezang het best kan begeleiden. 3
Cursusomvang 4 dagdelen, verspreid over 2 maanden | Aantal cursisten Minimaal 6, maximaal 10 | Cursusvorm [A] | Prijs € 125, - pp
Basiscursus cantor
Doelgroep Cantores (amateur), redelijk tot goed zingende cantorij-/gemeenteleden, voorzangers, voorgangers | Achtergrond en doel Steeds vaker klinken in de protestantse kerkdienst andere zangvormen dan het strofenlied, zoals diverse vormen van responsoriaal zingen. In het nieuwe liedboek zal deze wijze van ´liturgisch zingen´ ruim vertegenwoordigd zijn en voor het uitvoeren van veel repertoire is dus een voorzanger nodig. De cursus biedt basale scholing voor de voorzanger, op het gebied van repertoireen stijlkennis, liturgisch functioneren, stemvorming en stemgebruik, samenwerking (liturgisch en kerkmuzikaal). Ook gaat de cursus in op het samenspel met de gemeente (o.a. aanleren van nieuwe liederen, vooroefenen). Zo gaat deze cursus over de cantor als voorzanger en als inspirator en stimulator van de gemeentezang Cursusduur 6 dagdelen, verspreid over maximaal 2-3 maanden | Aantal deelnemers Minimaal 8, maximaal: 10 | Cursusvorm [A],[B] | Prijs € 290, - pp
De cantorij van nu
Doelgroep Cantores, muzikale doeners, organisten of andere begeleiders | Achtergrond en doel Naast de ‘klassieke’ cantorij zijn er steeds vaker andere vormen: speelgroepen, kindercantorij, ad hoc-groepen, jeugdgroepen, musicalprojecten, Taizédiensten, vespers in 40dagen of Advent, paaswake, kerstnacht, cantatedienst, evensong, ouder/kindproject, etc. etc. Bovendien zijn er ook gemeenten of kerken zonder cantorij, waar mensen bij gelegenheid met plezier samen iets willen aanpakken. De komst van het nieuwe liedboek is een mooie kans om deze werkwijze in de eigen kerkgemeenschap te introduceren of uit te bouwen. Met of zonder cantorij, er zijn tal van kansen om gemeenteleden zingend te laten participeren en zingenderwijs het nieuwe liedboek te verkennen en toe te eigenen. In deze cursus wordt aandacht besteed aan deze praktijk: welke mogelijkheden zijn er, hoe pak je het aan, wat vraagt het qua organisatie e.a., waar vind je muziek etc. etc. . In het algemeen gesproken worden die vormen gekenmerkt door: ad hockarakter/projectmatig, wisselende bezettingen, diversiteit van stijl en repertoire. Cursusduur 7 á 10 dagdelen, verdeeld over maximaal 4 maanden | Aantal cursisten Minimaal 8, maximaal: 15 | Cursusvorm [A], [B] | Prijs Nader te bepalen
Kleuren verkennen in het liedboek
Doelgroep Predikanten en kerkmusici, taakgroepen en liturgiecommissies | Achtergrond en doel Tijdens deze 3 avonden van deze cursus maakt u kennis met de inhoud en de mogelijkheden van het liedboek. We brengen de theologische en liturgische context van 4
de eigen gemeente in kaart, kijken naar de muzikale wensen en mogelijkheden, besteden aandacht aan het omgaan met verscheidenheid, en oefenen in het overleg tussen allen die bij de muziek betrokken zijn. Er wordt een stappenplan aangereikt om te komen tot een eigen muzikaal profiel van de gemeente: wat past bij ons, en wat betekent dat voor het beleid van de komende jaren? Waar staan we nu, en waar willen we naartoe? Aan het eind van de cursus: heeft u zicht op de inhoud en de mogelijkheden van het liedboek kent u de verschillende stappen om te komen tot een muzikaal profiel van de eigen gemeente heeft u geoefend in het omgaan met verscheidenheid bent u een flink eind op streek als het gaat om het eigen muziekprofiel Cursusduur 3 avonden | Aantal deelnemers nader te bepalen | Cursusvorm [B] | Prijs Nader te bepalen
Deze cursus wordt georganiseerd door het PCTE (Prot. Centr. v. Toerusting en Educatie) van de Prot. Kerk. Informatie en inschrijving: http://www.pkn.nl/pcte (via ‘eredienst en kerkmuziek’ naar ‘nieuw liedboek’).
Musiceren met kinderen
Doelgroep Kerkmusici, kindernevendiensters, kinderwerkers, muzikale doeners | Achtergrond en doel Het spreekwoord zegt: wie de jeugd heeft, heeft de toekomst. Maar het is niet terecht om alleen om die reden speciale kerkmuzikale aandacht aan kinderen te geven, ze zijn het in zichzelf waard. Zoals ze zijn, zo maken ze deel uit van de kerkgemeenschap. Dat is het eerste uitgangspunt. Daaronder kunnen dan subdoelen hangen zoals: ‘wie de jeugd heeft…’, liturgisch/kerkmuzikale vorming, kinder- en jeugdwerk, gemeenteopbouw, aantrekkingskracht, via de kinderen de ouders. Bij Kerkzang.nl vindt al de Oecumenische Praktijkcursus Het Leiden van een Kinderkoor/cantorij plaats. In die cursus gaat het speciaal om het groepsgewijs zingen met kinderen, hier gaat het vooral om musiceren in het algemeen, instrumentaal en vocaal, met of zonder instrumentale muziekles elders. Cursusduur 7 á 10 bijeenkomsten van een dagdeel, verspreid over 4 maanden | Aantal deelnemers Minimaal 8, maximaal 10 | Cursusvorm [A], [B] | Prijs Nader te bepalen
Arrangeren
Doelgroep Organisten, cantores, andere kerkmuzikale doeners | Achtergrond en doel In een levendige en diverse kerkmuzikale praktijk is ruimte voor allerlei vormen van samenspel. Dat is gemakkelijker gezegd dan gedaan, want waar haal je de muziek vandaan? Hoe maak je arrangementen? Hoe kun je bestaande bewerkingen aanpassen aan de instrumenten waarover je kunt beschikken? Wat zijn de (on)mogelijkheden van de verschillende instrumenten? Wat gaat wel en wat gaat niet samen? Hoe ga je om met de verschillen in niveau? Een praktische cursus, gericht op de eigen praktijk. 5
Cursusduur Nader te bepalen | Aantal deelnemers Nader te bepalen | Cursusvorm [B] | Prijs Nader te bepalen
Lichte muziek
Doelgroep De klassiek geschoolde en/of georiënteerde kerkmusicus | Achtergrond en doel De klassiek geschoolde en/of georiënteerde kerkmusicus krijgt steeds vaker te maken met vormen van lichte muziek. Ook in het nieuwe liedboek zijn verschillende vormen en stijlen uit de lichte muziek vertegenwoordigd. Wat betekent dat voor gemeentezang en begeleiding? Wat zijn de muzikale mogelijkheden van deze muziek? En welke vaardigheden vraagt ze van de kerkmusicus, van de gemeente? Een praktische cursus die bestemd is voor de kerkmusicus die niet geschoold is in de lichte muziek. Cursusduur Nader te bepalen | Aantal deelnemers Nader te bepalen | Cursusvorm [B] | Prijs Nader te bepalen
Voorgaan in de liturgie
Doelgroep Iedereen die op een of andere wijze voorgaat in de liturgie. Daarbij valt om te beginnen te denken aan predikant maar ook aan ‘preeklezers’, voorgangers in de getijden, voorzangers et cetera. | Achtergrond en doel Voorgaan in de liturgie is een kunst op zich. Er is zelfs een speciale uitdrukking voor: Ars Celebrandi. Hoe krijgt dit voorgaan gestalte? Welke rol speelt kerkmuziek en kerklied daarbij? Wat is de wisselwerking tussen vorm en stijl aan de ene kant en liturgische praktijk en wensen aan de andere kant? Het doel van deze cursus is, ieder die op een of andere wijze voorgaat in de liturgie, beter toe te rusten voor zijn of haar taak. Cursusduur Nader te bepalen | Cursusvorm Nader te bepalen | Aantal deelnemers Maximaal 25 | Prijs Nader te bepalen
Veelkleurig of kleurenblind
Doelgroep voorgangers,kerkmusici, liturgiegroepen | Achtergrond en doel Wat past bij wat als het om liturgie gaat? Als het om kleding gaat weten we het wel. Sommige mensen kunnen alles dragen, maar de meesten doen er beter aan veiliger combinaties te kiezen. Een verrassend element kan, maar alleen omdat de rest een eenheid is. Veelkleurigheid is een woord wat je regelmatig tegenkomt als het over liturgie anno nu gaat. De gemeente is veelkleurig, dus ook de liturgie. Maar niet alle kleuren matchen, ook als het om liturgie en gemeente gaat. En niet alle kleurencombinaties passen bij elke gelegenheid, ook als het om liturgie en gemeente gaat. Het doel van deze cursus is om van elke kerkdienst een liturgische eenheid te maken, een mooie en sprekende combinatie van kleuren en klanken. We kijken daarbij vooral naar de liederen (stijlen, genres) en de liturgische functies (waarom dit lied wel/niet op deze plaats, in deze gemeenschap). En: zoals je bij kleding kunt zeggen: het is van een postzak gemaakt maar zij draagt het als een koningin, of: het pak is prachtig maar hij weet het niet te dragen, zo speelt bij liturgie de vraag naar de performance, de kunst van het vieren. Cursusduur 5 á 6 dagdelen | Cursusvorm [A], [B] | Aantal deelnemers | Prijs nader te bepalen 6
Aanmeldingsformulier Naam: Adres:
Postcode:
Woonplaats:
Telefoon:
E-mail:
Meldt zich aan / heeft belangstelling [doorhalen wat niet van toepassing is] voor de volgende cursus[sen]:
Basiscursus orgelbegeleiding
Musiceren met kinderen
Orgelbegeleiding voor gevorderden
Arrangeren
Basiscursus pianobegeleiding
Lichte muziek
Basiscursus cantor
Voorgaan in de liturgie
De cantorij van nu
Veelkleurig of kleurenblind
Inschrijving voor de cursus Kleuren verkennen in het liedboek: http://www.pkn.nl/pcte (via ‘eredienst en kerkmuziek’ naar ‘nieuw liedboek’). De cursussen worden georganiseerd a) op aanvraag (in dat geval zorgt de aanvrager voor locatie en voldoende deelnemers), of b) op basis van het aantal aanmeldingen, de Werkplaats voor Kerkmuziek zorgt voor de organisatie. Aanmelding toesturen naar onderstaand adres.
Kerkzang.nl
Anje de Heer Koningin Wilhelminalaan 3-5 3818 HN Amersfoort 033 2586484 (di-do 09.00-17.00 u)
[email protected] www.kerkzang.nl
7
Kerkzang.nl Kerkzang.nl – centrum voor de kerkzang richt zich op ondersteuning van ieder die betrokken is bij de vocale kerkmuziek binnen het brede spectrum van protestantse en protestantsoecumenische kerken. Dat gebeurt door het uitgeven van bladmuziek, het organiseren van studiedagen en cursussen, de invulling van bijeenkomsten van gemeenten, kerkenraden, cantorijen of belangstellenden en – speciaal voor kinderen, tieners en jongeren – de Kerkmuziekdagen voor de Jeugd en het Midwinterzingen. www.kerkzang.nl
KVOK KVOK staat voor Koninklijke Vereniging van Organisten en Kerkmusici. De doelstelling van de vereniging is a) de bevordering van het gebruik van het orgel, het orgelspel en de orgelcultuur in het algemeen, en b) de bevordering van de verantwoorde verzorging van de muziek in de eredienst, en al hetgeen het peil en de waardering van de kerkmuziek in het algemeen ten goede kan komen. www.kvok.nl
VGK De VGK, Vereniging van Gereformeerde Kerkmusici richt zich op organisten en kerkmusici binnen de andere kleine gereformeerde kerken. Het doel is de bevordering van een goede en stijlvolle verzorging van het muzikale gedeelte van de eredienst. Dat doel wordt nagestreefd met o.a. een tweemaandelijks tijdschrift, de uitgave van bladmuziek, de organisatie van cursussen en het geven van voorlichting rond liturgie, kerkmuziek en orgelbouw.
www.eredienst.com
SNK De Stichting Nieuwe Kerkmuziek heeft als doel de bevordering van liturgische muziek: kerkmuziek die een geïntegreerd onderdeel is van het geheel van de liturgie, en waarin actieve deelname van de gemeente het uitgangspunt is. De SNK doet dat vooral door de eigen website die kan fungeren als een portaal voor de Nederlandstalige kerkmuziek. Verder heeft de SNK een eigen cd-serie met vocale kerkmuziek van Nederlandse kerkmuziekcomponisten. www.kerkmuziek.nu
Protestantse Kerk in Nederland Het Protestants Centrum voor Toerusting en Educatie ondersteunt vrijwilligers en ambtsdragers van de Protestantse Kerk in Nederland bij hun werk in de plaatselijke gemeenten en de landelijke kerk. Het Toerustingscentrum biedt deze ondersteuning in de vorm van deskundigheidsbevordering. Daarvoor ontwikkelt het Toerustingscentrum cursusmateriaal en coördineert het de cursussen en trainingen die in het hele land worden gegeven door de gemeenteadviseurs en andere docenten. Het Toerustingscentrum organiseert onder andere de opleiding Kerkmuziek III en de jaarlijkse Werkweek voor Liturgie en Kerkmuziek in Hoeven.
www.pkn.nl/pcte 8
