Grootseminarie Brugge
CURSUSAANBOD ACADEMIEJAAR 2013-2014
( Ontwerp op basis van vroeger)
AFDELING THEOLOGIE NIEUW TESTAMENT – Het Johannesevangelie prof. Jean Bastiaens (code: T1) € 120,00 maandag van 14.00 tot 15.50 uur In de cursus gaan we eerst uitvoerig in op de eigen theologische en literaire kentrekken alsook op de achtergronden van het vierde evangelie. Daarna geven we een doorlopende commentaar op een groot stuk van het evangelie, waarbij we vooral de theologische hoofdthematiek voor ogen houden. Op die manier proberen we de rijkdom van dit ‘geestelijk’, diepzinnig evangelie op het spoor te komen. In het laatste deel van de cursus zal ook aandacht geschonken worden aan het boek Openbaring van Johannes (Apocalyps).
KERKGESCHIEDENIS prof. Kurt Priem
(code: T2)
€ 90,00 Eerste semester: vrijdag van 14.30 u. tot 16.20 u. Tweede semester: vrijdag van 14.30u. tot 15.20 u.
Nieuwe Tijd In de chronologische benadering van het vak kerkgeschiedenis is dit jaar de Nieuwe Tijd aan de beurt. Na een schets van de kerkelijke situatie in de late middeleeuwen worden eerst de renaissance en het humanisme behandeld. Daarna komen de protestantse hervorming (Luther, Calvijn, anglicanisme) en de contrareformatie (concilie van Trente) aan bod. Vervolgens wordt er nog ingegaan op de missie in de Nieuwe Wereld en de religieuze tolerantie. De cursus besluit met een voorstelling van het oude bisdom Brugge (1559-1801).
FUNDAMENTELE THEOLOGIE (Code: T3) € 120,00 prof. Stefaan Franco Dinsdag van 9.00 u. tot 9.50 u. Woensdag van 9.00 u. tot 9.50 u.
De titel van deze cursus suggereert terecht dat de fundamenten van het geloof aan bod komen. Eerst wordt ingegaan op ‘geloven’ als menselijke grondhouding. Wat is ‘geloven’? Waarop steunt dat? Hoe kun je op vandaag op een verantwoorde en zinnige manier gelovig zijn? Daarnaast is ook de bijbelse ‘openbaring’ een fundament van het geloof in specifiek christelijke zin. De bijbel is voor christenen namelijk het ‘Woord van God’. Waarom zeggen wij bijvoorbeeld dat de bijbel ‘geïnspireerd’ is? Hoe gaat dat in zijn werk? Waarom bestaat de bijbel precies uit die boeken (canon)? Het christelijke geloof wordt tot op vandaag doorgegeven. Wat is ‘traditie’ en welk belang heeft ze voor de hedendaagse mens? Wat betekent het veelgebruikte woord ‘herbronning’ eigenlijk? Tenslotte gaan we in op de vraag naar de ‘dogma’s’. Wat wordt daarmee bedoeld? Welke rol spelen dogma’s in de kerk en wat is de plaats het leergezag? De cursus wil deze grondwoorden in het christelijke geloof verhelderen en verantwoorden voor de hedendaagse gelovige.
LITURGIE (code: T4) € 60,00 prof. Koen Vanhoutte Maandag van 11.00 u. tot 11.50 u. In deze cursus wordt een algemene inleiding op de liturgiewetenschap voorgesteld. Grote thema’s die we behandelen zijn onder andere: de basiselementen van een christelijke liturgie, de spanningsvelden waarin de liturgie zich binnen onze tijd en cultuur bevindt, de Bijbel in de liturgie, de viering van de zondag, de liturgische functies met in het bijzonder de rol van de voorganger, het vieren van de liturgie in de ruimte en in de tijd en de uitvaartliturgie. We bestuderen ook de liturgieconstitutie Sacrosanctum concilium van Vaticanum II en andere teksten van het leergezag die daarna zijn verschenen. Symboliek en ritueel worden in deze cursus niet behandeld, daar ze als basis zijn opgenomen in de cursus ‘Algemene sacramentenleer’.
OUD TESTAMENT – De wijsheidsliteratuur (code: T5) € 120,00 prof. Noël Bonte Dinsdag van 10.00 u. tot 11.50 u. In deze cursus worden de Psalmen, het boek Job, het Hooglied, het boek Wijsheid, het boek Spreuken en het boek Prediker gelezen en becommentarieerd. Tijdens het eerste semester leren we de Psalmen lezen en bidden. Na een grondige inleiding volgt een bespreking van de Psalmen 'soort per soort': psalmen over de uittocht, psalmen vanuit
de ballingschap, psalmen vanuit nood, psalmen over de schepping, bedevaartspsalmen, psalmen van vertrouwen en psalmen over bevrijdend leiderschap. Het tweede semester vangt aan met een uitvoerige bespreking van het boek Job. Keer op keer doet Job ons nadenken over de relatie tussen God en het lijden. Heel anders van toon is het Hooglied, ook al een meesterwerk uit de bijbelse literatuur. Bij de bespreking ervan besteden we o.a. aandacht aan de vele manieren waarop het Hooglied gelezen werd en wordt. De boeken Wijsheid, Spreuken en Prediker geven ons dan weer de kans om te ontdekken hoe Israël poogde zijn traditie binnen een veranderende wereld gestalte te geven.
SACRAMENTENLEER – Sacramenten van verzoening en ziekenzalving prof. Stefaan Franco (code: T6) € 120,00 Woensdag van 9.00u. tot 10.50 u. Sacrament van boete en verzoening We vertrekken van een analyse van de crisis die ‘de biecht’ doormaakt. In een antropologische benadering staan we stil bij symbolen en mythen van het kwaad, bij meerdere types van schuldbeleving maar ook bij de symboliek van de verlossing en de niet evidente weg naar vergeving en verzoening. Daarop sluit een theologische benadering aan waarin we vertrouwdheid opbouwen met de bijbels-christelijke noties ‘zonde’, ‘vergeving’, ‘boete’ en ‘verzoening’. In het historisch deel bespreken we de ingrijpende veranderingen die de vormgeving van het boetesacrament in de loop van de kerkgeschiedenis heeft ondergaan. We eindigen met de voorstelling van een ontwerp voor de huidige liturgische pastoraal rond verzoening en boete in onze kerk.
Sacrament van de ziekenzalving De cursus over de ziekenzalving besteedt aandacht aan een antropologische benadering van ziek-zijn en genezen. We verdiepen ons ook in de christelijke visie op het lijden. Vervolgens bestuderen we de passage uit het slot van de Jakobusbrief (Jak 5, 13-18) die een grote rol heeft gespeeld in het totstandkomen van de ziekenzalving. Ook de lotgevallen van de ziekenzalving doorheen de tijden wordt besproken. Vooral de verschuiving in de richting van het ‘sacrament van de stervenden’ valt daarbij sterk op. We vragen ons verder af welke vernieuwing Vaticanum II voor dit sacrament gewenst heeft en welke liturgische orde van dienst heden ten dage voorligt. Ook actuele vragen over de bedienaar van de ziekenzalving en de zegening van stervenden komen uitdrukkelijk aan bod.
PASTORAALTHEOLOGIE prof. Philippe Hallein
(code: T7) € 60,00 Tweede semester donderdag van 10.00 u. tot 11.50 u.
De cursus “Pastoraal in de parochie” focust op het unieke gegeven dat het kerkelijke landschap sinds eeuwen verkaveld is in een netwerk van parochies. Wat is het wezen van de parochie? Wat is de eigen plaats van de parochie in de Kerk? Wat is de rol van de pastoor? Hoewel hij de eindverantwoordelijke is, heeft hij een schare van medewerkers, vrijwilligers en vrijgestelden. Wat is hun inbreng, hun statuut? We gaan op zoek naar pistes om toekomstgerichte parochies uit te bouwen. We verkennen de visie op parochiepastoraal (pastorale eenheden) zoals die in ons bisdom ontvouwd wordt.
MORAALTHEOLOGIE: prof. Philippe Hallein
(code: T8)
€ 120,00
Vrijdag van 9.00 u. tot 10.50 u. 1.1 Geschiedenis van de moraaltheologie (eerste semester) In dit eerste deel van de cursus overlopen we de geschiedenis van de moraaltheologie. We starten met de kerkvaders en concentreren ons in het bijzonder op Augustinus en zijn visie op morele vraagstukken. Ook het middeleeuwse morele denken wordt geanalyseerd, waarbij de rol van het geweten bij Thomas van Aquino bijzondere aandacht krijgt. Daarna bespreken we de invloed van Willem van Ockham, Luther, de school van Salamanca, de jezuïeten en het jansenisme op het moraaltheologisch denken. Een bijzondere uitwerking in de cursus krijgt Alfonso Maria de’ Liguori met zijn equiprobabilisme en het denken van John Henry Newman. Om de overgang naar de twintigste eeuw te maken worden ook de invloeden uit het humanisme en de Verlichting besproken. Het Tweede Vaticaans Concilie krijgt bijzondere aandacht omdat het probeert om het moraaltheologische denken tot een synthese te brengen. Ter afronding bekijken we welke richting(en) de moraaltheologie uitgaat aan het begin van de 21ste eeuw.
1.2 Fundamenten van de moraaltheologie (tweede semester) In dit deel van de cursus behandelen we enkele belangrijke thema’s die aan de grondslag liggen van een moraaltheologisch denkkader. We bekijken van naderbij wat ons helpt om goed te handelen na een gewetensvol oordeel. De fundamenten van de moraaltheologie komen aan bod: het Bijbelse ethos, de menselijke vrijheid, de morele norm, zonde en vergeving, de deugdenleer, de morele wet, de natuurwet, het geweten, de rol van het magisterium, … Er is een specifieke aandacht voor de encycliek Veritatis splendor van Johannes Paulus II.
DOGMATIEK – Christologie prof. Stefaan Franco
(code: T9) € 120,00
Donderdag van 16.45 u. tot 18.35 u.
Het christelijk geloof staat of valt met de belijdenis ‘Jezus is de Christus. Hij is de Zoon van God en de Redder van de mensen’. Christo-logie - het woord zegt het zelf - is de systematische bezinning op de betekenis van die belijdenis.
In deze cursus komen de drie grote vragen uit de christologie aan bod. Eerst de historische vraag: wie was Jezus van Nazaret, wat weten we van Hem en wat weten we niet? Veel aandacht gaat daarin ook naar de kwestie van de verrijzenis. Dan volgt de theologische vraag: waarom belijden wij dat Hij de Zoon van God is en wat betekent dat? Hier bestuderen we o.a. de totstandkoming en de betekenis van het zogenaamde ‘christologisch dogma’. Ten slotte is er de soteriologische vraag: in welke zin kunnen wij zeggen dat Jezus Christus onze Redder is? We proberen een actueel antwoord te geven op die vraag.
KERKELIJK RECHT
(code: T10) € 60,00
Prof. Patrick Degrieck Vrijdag van 11.00 u. tot 11.50 u. De cursus bevat twee grote delen. Vooreerst de kerkelijke instellingen en ten tweede de verkondigingstaak van de kerk.
Het thema ‘Kerkelijke instellingen’ gaat eigenlijk over de structuur en ordening van de kerk. Er is de universele kerk en het hoogste gezag, maar er is ook het bisdom waarbinnen de kerk zich realiseert. De particuliere kerk realiseert zich in elk bisdom. Een bisdom is normaal territoriaal bepaald, maar kan ook personeel zijn. In essentie gaat het om een deel van het Volk Gods, verzameld rond de bisschop. De bisschop heeft rond zich zijn medewerkers en vooral de parochies vormen de basis voor het organiseren van de pastoraal en het kerkgebeuren. Een tweede thema betreft de verkondigingstaak van de kerk, ook wel eens de leertaak genoemd. Belangrijke items in dit verband zijn o.a. alles wat met catechese te maken heeft, de missieaktiviteit van de kerk, opvoeding, onderwijs, scholen en de universiteiten. Tenslotte zijn er ook nog de sociale communicatiemedia en in het bijzonder de boeken.
SPIRITUALITEIT prof. Bernard Bruning
(code: T11) € 60,00
Eerste semester donderdag van 10.00 u. tot 11.50 u. in het academiejaar 2013-2014 bewegen wij ons doorheen de geschiedenis van de spiritualiteit binnen het christendom. Na de spiritualiteit van het Oude en het Nieuwe Testament te hebben behandeld beginnen wij dit keer bij de apostolische Vaders. We proberen een kern van religieus leven te vatten, die zich doorheen de kerkelijke geschiedenis aftekent. De grote namen van het religieuze leven zullen telkens aan bod komen tot wij de laatste ontwikkeling heden ten dage bereiken. Het zal er voornamelijk op aankomen een waardering te krijgen van de verschillende stadia, die mogelijks tot vandaag actueel blijft.
BIJBELS HEBREEUWS (code: T12) € 60,00 Prof. Noël Bonte Maandag van 17.45 u. tot 18.35 u. DEEL 1 Deze cursus, die twee jaar omvat, is bedoeld voor beginners. Er is geen voorkennis van het Hebreeuws nodig. Aan de hand van het leerboek Introduction to Biblical Hebrew (van Thomas O. Lambdin) wordt de student stap voor stap binnengevoerd in het bijbels Hebreeuws. De grammatica van het bijbels Hebreeuws (van J.P. Lettinga) dient als grammaticaal naslagwerk. Wekelijkse oefeningen helpen bij het aanleren. De bedoeling is op het einde van het tweede jaar het boek Genesis vlot te kunnen lezen en vertalen.
KERKLATIJN (code: T13) € 60,00 Prof. Kurt Priem In deze cursus reiken we eerst de basisprincipes aan van de Latijnse grammatica (vooral de verbuiging van de naamwoorden en de vervoeging van de werkwoorden. We analyseren Latijnse uitdrukkingen en citaten. Tenslotte lezen we een aantal teksten van klassieke en christelijke Latijnse auteurs. Als leidraad volgen we: R.Eikeboom, De canon van Latijnse teksten (klassiekers lezen in de oorspronkelijke taal), Davidsfonds, Leuven, 2009.”
AFDELING FILOSOFIE INLEIDING IN DE FILOSOFIE (code: F1) € 50,00 prof. Henk Laridon 1ste semester: maandag van 11.00 tot 11.50 u. 2de semester: dinsdag van 14.00 u. tot 14.50 u. Het eerste deel van deze cursus wil ons in de filosofie inleiden. Filosofie is helemaal in. Getuige daarvan zijn de talrijke ‘filosofische’ boeken en cursussen. Maar wat is filosofie? Met wat laat filosofie zich in? Wat mag je van filosofie verwachten? We pogen deze vragen te beantwoorden. Het tweede deel wil een filosofisch nadenken zijn over geloof, atheïsme en theïsme. Na een benadering van het fenomeen ‘geloven in’, proberen we het atheïsme te omschrijven. Waarom gelooft iemand niet in God? Wat is de waarde van zo’n houding? Wat zijn de leemtes? Daarna benaderen we de theïstische houding. Wat betekent het te geloven in een levensnabije God? Tenslotte wordt de vraag gesteld of je als gelovige wel kunt filosoferen.
THEODICEA prof. Ignace Verhack
(code: F2) € 90 1ste semester maandag van 14.00 u. tot 15.50 u. 2de semester maandag van 14.00 u. tot 14.50 u.
Theodicee betekent letterlijk rechtvaardiging van God (ten aanzien van het lijden in de wereld). Is zo’n project rationeel uitvoerbaar, is het zinvol? Of gaat het er veeleer om de aannemelijkheid van het geloof in God te verdedigen niettegenstaande de realiteit van lijden en kwaad? De vraag van de theodicee stelt ook een specifiek godsbeeld voorop: God als hoogste wezen, almachtig, alwetend, algoed. Daarom is theodicee naderhand ‘natuurlijke’ of ‘filosofische’ godsleer gaan betekenen. Eerst zullen we het godsbeeld van die theodicee situeren in de geschiedenis van het Westerse denken over God. Vervolgens zullen we met de hedendaagse filosofie de vraag stellen of er een alternatieve godsopvatting mogelijk is. In het licht daarvan keren we dan terug naar de oorspronkelijke vraag van de theodicee. We laten zien dat zo’n project meer dan één vraag in zich bergt. Vragen genoeg, maar is er ook een antwoord mogelijk?
GESCHIEDENIS VAN DE FILOSOFIE – Middeleeuwen (code: F3) € 60,00 prof. Henk Laridon (1ste semester) Dinsdag van 10.00 u. tot 11.50 u.
De westerse filosofie kent een traditie van ruim 25 eeuwen. Doorheen de geschiedenis hebben filosofen antwoorden gezocht op fundamentele vragen. Deze antwoorden van toen bepalen het filosofische discours van nu. In een cursus geschiedenis van de filosofie wordt het filosofisch bezig zijn binnen een bepaalde periode in de geschiedenis belicht. Dit semester behandelen we de ‘Middeleeuwen’. In de middeleeuwse filosofie staat de verhouding tussen het denken van de Oudheid en het christelijk geloven centraal. Dit wordt ook een belangrijk thema doorheen de cursus. Een eerste hoofdstuk staat even stil bij de kerkvaders. Daarna worden het denken van een aantal belangrijke middeleeuwse filosofen belicht: Boëthius, Johannes Scotus Eriugena, Abelardus, Bonaventura, Thomas van Aquino, Seger van Brabant en Willem van Ockham. Van al deze filosofen worden de belangrijkste thema’s uit het denken voorgesteld.
GESCHIEDENIS VAN DE FILOSOFIE 19DE EEUW (code: F4) € 60,00 prof. Henk Laridon (2de semester) Dinsdag van 10.00 u. tot 11.50 u. In de lijn van I. Kant, de invloedrijkste denker van de 18de eeuw, komt in de 19de eeuw voornamelijk in Duitsland één van de belangrijkste stromingen van het moderne denken op gang: het idealisme (met figuren als Fichte, Hegel en Schelling). In de cursus wordt vooral aan Hegel veel aandacht besteed. De reactie daarop komt van de zogenaamde links-hegelianen, voornamelijk van Feuerbach en Marx. Ook zij komen uitgebreid aan bod. Een heel aparte figuur is Schopenhauer, die tot op vandaag heel veel invloed heeft. Geniale denkers als S. Kierkegaard en F. Nietzsche krijgen veel aandacht. De cursus wordt afgerond met een beschrijving van de belangrijkste filosofen uit de 20ste eeuw.
INLEIDING IN DE BIJBEL (code: F5) € 60,00 prof. Patrick Degrieck Vrijdag van 9.00 u. tot 10.50 u. De cursus inleiding tot het O.T. is de ene helft van de tweeluik. Het andere deel betreft de inleiding in het N.T.. De geschiedenis van het bijbelse volk wordt basiskennis. Dat wordt de achtergrond voor de wordinggeschiedenis van het O.T.. We staan stil bij de vragen: wie schreef een bepaald boek? Waar? voor wie en in welke tijd? Vaak heeft het antwoord meerdere lagen, omdat de boeken verschillende redactielagen hebben. Dat fenomeen bekijken we nader samen met de grote lijnen van de ontwikkeling van het exegetisch of bijbels onderzoek. Tenslotte interesseert ons de vraag
hoe we dat woord van mensen toch op of zelfs op de eerste plaats ‘Gods Woord’ kunnen noemen, een woord om van te leven.
INLEIDING LITURGIE (code: F6) € 30,00 prof. Stefaan Franco 1ste semester: donderdag van 9.00 u. tot 9.50 u. De cursus ‘inleiding liturgie’ omvat een eerste kennismaking met de systematische reflectie op ‘liturgie’ en bestaat uit twee delen. Eerst wordt ingegaan op de vraag ‘wat is liturgie?’ Deze kwestie omvat een aantal deelaspecten zoals liturgie als eredienst, liturgie en leven, symbolen en hun zeggingskracht, rituelen en hun kenmerken, basiswoorden als ‘vieren’ en ‘gedenken’ en tenslotte de sacramenten en het kerkelijke jaar. A.d.h.v. een lexicon worden de studenten vertrouwd gemaakt met de voornaamste termen uit de liturgie.
In een tweede deel gaan we in op de liturgie van de Goede Week. Bij de bespreking van de diensten van de Heilige Week gaan we na wat er gebeurt op het praktische vlak maar we besteden vooral aandacht aan de betekenis van de verschillende onderdelen en hun onderlinge samenhang. De bedoeling is enerzijds dat de studenten de algemene kennis uit het eerste deel concreet kunnen maken. Maar anderzijds vooral dat zij tot een beter begrip en beleving komen van de centrale week in het leven van een christen. Aanbevolen literatuur: K. JOOSSE, Wat is liturgie? Achtergronden van de christelijke eredienst, Baarn, 1994; G. KARDINAAL DANNEELS, De liturgie van lijden, dood en opstanding. De viering van de heilige week, s.d., s.l.; J. LAMBERTS, Liturgie in 1000 woorden, Heeswijk, 1999.
PSYCHOLOGIE - Persoonlijkheidspsychologie prof. Gerard Wulleman (code: F 7) € 60,00 1ste semester: Dinsdag van 14.00 u. tot 15.50 u. In de inleiding komen de mogelijke invalshoeken van waaruit de persoonlijkheid bestudeerd kan aan bod. Verder gaat de aandacht naar determinanten die de ontwikkeling van de persoonlijkheid beïnvloeden. Drie belangrijke theorieën die elk een visie op persoonlijkheid vertegenwoordigen worden expliciet behandeld: de klassieke psychoanalytische benadering van Freud en in mindere mate van Jung en Adler. Vervolgens worden uitgangspunten van de humanistische persoonlijkheidtheorieën van Maslow en Rogers toegelicht. De theorieën over conditionering en sociaal leren als basis van de persoonlijkheid en de vermeldingen van enkele actuele trends in het persoonlijkheidsonderzoek sluiten de cursus af.
PSYCHOLOGIE – Godsdienstpsychologie prof. Gerard Wulleman (code: F8) € 60,00 2de semester: Dinsdag van 14.00 u. tot 15.50 u. De inleiding wil duidelijk de psychologie als wetenschappelijke benadering van het religieus gedrag onderscheiden van de religie die het persoonlijke en maatschappelijke leven beïnvloedt met haar verwijzing naar het bovennatuurlijke. Het eerste hoofdstuk over psychoanalyse en religie bespreekt de theorieën van Freud en van Jung. In de volgende hoofdstukken worden de religieuze ervaring en de religieuze attitudes vanuit enkele psychologische invalshoeken bestudeerd. Tenslotte komt geloof en ongeloof en de relatie met de ouderlijke symboliek en de hechting aan bod. De cursus eindigt met een theoretisch godsdienstpsychologisch model dat steunt op recent wetenschappelijk onderzoek .
ANTROPOLOGIE (code: F9) € 120,00 prof. Henk Laridon Woensdag van 9.00 u. tot 10.50 u.
In deze syllabus geven we enkele grote lijnen inzake een deelgebied van de filosofie, de wijsgerige antropologie of het filosofisch nadenken over het wezen van de mens. Wat is specifiek menselijk? Waartoe is de mens in staat? Wat is de zin van zijn bestaan? In een eerste gedeelte geven we een historisch overzicht van diverse mensopvattingen: het oorspronkelijk (bijbels) eenheidsdenken, de dualistische stromingen en het hedendaagse mensbeeld. In samenspraak met filosofen als J.P. Sartre, M. Heidegger, G. Marcel en E. Levinas behandelen we in een tweede gedeelte diepere wortels van de filosofische problematiek: wie is de ander voor mij, wat is de betekenis van de menselijke vrijheid, de dood en het voortbestaan? De cursus wil een inleiding zijn, een aanzet tot persoonlijke reflectie over het mens-zijn.
KOSMOLOGIE (code: F10) € 60,00 prof. Henk Laridon 1ste semester: Dinsdag van 9.00 tot 9.50 u. en woensdag van 10.00 u. tot 10.50 u. In deze cursus wordt een overzicht gegeven van hoe verschillende filosofen in de loop der tijden een visie ontwikkelden op het heelal en de samenstelling van de kosmos. Voorafgaandelijk is er
een beschouwing rond het begrip ‘natuurfilosofie’. Er wordt stilgestaan bij het mythisch en het Bijbels wereldbeeld. Figuren die verder aan bod komen zijn: Aristoteles, Ptolemeus, Descartes, Copernicus, Kepler, Newton en Darwin.
EPISTEMOLOGIE (code: F11) € 60,00 prof. Henk Laridon 2de semester: maandag van 10.00 u. tot 10.50 u. en dinsdag van 9.00 u. tot 9.50 u. Epistemologie (of kenleer) is de filosofische discipline die het menselijk kennen wil bestuderen. In deze cursus staan we eerst stil bij vragen als ‘wat is kennen?’ en ‘is kennis mogelijk?’ Daarna behandelen drie grote problemen van de kenleer. Een eerste probleem is de waarheidswaarde van onze kennis. Wat is waarheid? Wanneer is een uitspraak waar? Het werkelijkheidsprobleem is een tweede probleemgebied. Wat is de werkelijkheid? Is ze voor ons denken en spreken toegankelijk? Bestaat er een werkelijkheid los van mijn denken en spreken? Hoe kom ik tot zekere, vaststaande kennis? Op deze derde grote vraag hebben in de filosofische traditie het empirisme, het rationalisme en Kant een antwoord gezocht.
LITERATUUR EN LEVENSBESCHOUWING DOSTOJEVSKI, Misdaad en straf. (code: F12) € 60,00 prof. Jan Parmentier 2de semester: Donderdag van 10.00 tot 11.50 u. Voor vele lezers en ook voor een groot aantal auteurs is Fjodor Dostojevski (1821-1881) een reus in de wereldliteratuur. Zijn romanpersonages worstelen met de eeuwige vragen: vrijheid en lot, goedheid en lijden, schuld en vergeving, liefde en vervreemding, schijn en zijn, mens en God. We kunnen hem lezen als vertolker van de spanning in de 19de eeuw tussen moderniteit en traditie, maar ook vandaag zoeken mensen wat de goede richting is voor persoon en samenleving: individualisme of verbondenheid met volk en godsdienst? Hoofdbrok van de cursus is de lectuur van de roman Misdaad en straf (1866). Als een van de sleutels tot interpretatie situeren we Dostojevski’s leven en werk in de Russische geschiedenis en literatuur. We bekijken hem ook door de bril van de psychologie. De kennismaking met tragische personages uit het theater van William Shakespeare (o.a. Hamlet) verruimt ons perspectief.
WERELDGODSDIENSTEN prof. Inge Cordemans Inleiding
(code: F13) € 60,00 Donderdag van 16.45 u. tot 18.35 u.
ALGEMENE INLEIDING Het fenomeen godsdienst of religie wordt in deze cursus algemeen bestudeerd. Dit gebeurt vanuit verschillende invalshoeken. Na een inleiding over het fenomeen religie en het bestuderen ervan, gaat de cursus dieper in op de “homo religiosus”. Daarna gaat de aandacht naar het eigen religieuze taalspel. De religieuze ervaring komt aan bod in het hoofdstuk over de beleving van het goddelijke. Een ander hoofdstuk behandelt de verschillende manieren om de godsdiensten onder te verdelen. Enkele fundamentele beschouwingen rond de interreligieuze dialoog ronden deze cursus af.
Islam
(code: F14) € 60,00 Donderdag van 16.45 u. tot 18.35 u.
Deze cursus beoogt een kennismaking met de islam als wereldgodsdienst. Na de kennismaking met de profeet Mohammed en zijn opvolgers en de verspreiding van de islam, wordt stil gestaan bij de belangrijkste geloofselementen van het islamitische geloof. Hierin worden de vijf geloofselementen besproken: het geloof in één God, in de engelen, in de heilige boeken, in de gezanten en de profeet en in het laatste oordeel. Daarna komt een kennismaking met de koran aan bod, met aandacht voor de koraninterpretatie. Bij de levenswijze van de moslims heeft de cursus aandacht voor de vijf zuilen van de islam als voor de islamitische wet. De cursus sluit af met de bespreking van een aantal islamitische feesten.
WETENSCHAPPEN prof. Irmgard Poelaert
(code: F15) € 60,00 1ste semester: Dinsdag van 16.45 u. tot 17.35 u.
Deze cursus wetenschappen beperkt zich tot een verkenning doorheen de menselijke biologie. Wat is de zin van de biologie in de opleiding? Studie van de biologie is geen neutrale wetenschappelijke activiteit. De biologie doet ons vragen stellen over de plaats van de mens in de natuur, de waarden, het bewustzijn, de schoonheid, ethische vragen en zoveel meer. Het accent van deze cursus ligt op de menselijke erfelijkheid: de genetica. Volgende onderwerpen worden besproken: de embryonale ontwikkeling, monogene of Mendeliaanse overerving, multifactoriële overerving, mutaties en erfelijke afwijkingen en als laatste de moleculaire genetica met de recente ontwikkelingen van de DNA technologie bv. de stamceltherapie.
Omdat de studie van de genetica wel enig kennis en inzicht veronderstelt van de Eucaryote cel (menselijke cel), de celfuncties en de biologische moleculen starten we de cursus wetenschappen met een basis celbiologie. Tijdens de lessen worden ook een aantal wetenschappelijke teksten gelezen en besproken.
KUNSTGESCHIEDENIS (code: F16) € 60,00 prof. Jean-Luc Meulemeester 1ste semester: Woensdag van 17.00 u. tot 18.30 u. In de lessen kunstgeschiedenis bouwen we verder op het begraven en de grafkunst door de eeuwen heen, na het eerste deel in het schooljaar 2011-2012. We gaan vooral aandacht besteden aan grafmonumenten door de eeuwen heen, vooral in de westerse kunst. Meteen komt ook de symboliek, enkel voorname begraafplaatsen en necropolen aan bod. We proberen dit door te trekken tot in de twintigste eeuw.
