TENTOONSTELLING
DI 8 MAART I WO 23 MAART 2011 STEDELIJ KE BI BLlOTH EEK SI NT-NIKLAAS
H . Heyrn~ nplein3
VOOR ALU INFO: bi bllotl1 ~~k@51 nt· nIkl~ a5. be I maria n nS.\V}'C
[email protected] m IlIse. bats®te-ren~t.b~
CUrieu ,..tn l li IU " r. 1.:1 1'"
-
l~
.. '''' N /. t I
5I nt~,
o~
aay
LOS HET VOLGENDE KRUISWOORDRAADSEL OP AAN DE HAND VAN DE BEELD- EN TEKSTGEGEVENS OP DE PANELEN. HORIZONTAAL 5. Voornaam vader Anne Frank 6. Naam vriendin Anne frank 8. Leider van de SS 10. Voornaam overledene dodenmars AuschwitzRavensbrück 12. Aantal ondergedokenen in het Achterhuis 14. Hier begon de Tweede Wereldoorlog 16. Ziekte waaraan Anne Frank stierf 17. Plaats waar Joden werden omgebracht 20. Drijfjacht op Joden 21. Mens die het onderwerp was van bewuste uitroeiing. 22. Blanke niet-Jood
VERTIKAAL 1. Razzia tegen Joden 2. Weerstand tegen de Duitse bezetter 3. Voornaam zoon familie van Pels 4. Voornaam moeder van Anne Frank 7. Joods gebedshuis 9. Voornaam secretaresse Otto Frank 11. Spreekt zich uit over nationalisme (naam getuige) 13. Duits leider en dictator 15. Nazi-partij 17. Verplichte verblijfplaats voor Joden 18. Zichtbaar (stoffelijk) uiterlijk kenmerk van Jood zijn 19. Verkleinwoord van nationaal socialist
3
ZOEK HET BEGRIP IN DE AANGEDUIDE KOLOM AAN DE HAND VAN DE GEGEVENS OP DE PANELEN.
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13
Vul in! 1. Geboorteplaats van Anne Frank. 2. Concentratiekamp waar Anne Frank overleed. 3. Het huis waarin Anne Frank onderdook. 4. Voornaam van de moeder van Anne. 5. Nadelig vredesverdrag voor de Duitsers na de Eerste Wereldoorlog. 6. De totale uitroeiing van de Joden (Duits). 7. Ongeoorloofd onderscheid dat tussen mensen gemaakt wordt op grond van bepaalde kenmerken (huidskleur...) 8. Het uiten van minachting, vijandigheid of haat van het ene ras jegens een ander, voortkomend uit een gevoel van meerwaarde. 9. Waardevermindering van het geld door de zogenaamde loon- en prijsspiraal. 10. Het streven van een volk naar een eigen staat. 11. Doden door middel van gas. 12. Een recht dat de mens van nature toekomt. 13. Naam van de persoon die de deportaties van de Joden uit de Europese landen naar de concentratiekampen op het getouw zette. Het begrip is ……………………………………………………………………………………………. Leg dit begrip uit ………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………
4
TIJDBAND
Jaartal Vul de ontbrekende gegevens (vet gedrukt en met vraagteken achter de vermelde datum) aan in deze tabel. Deze gegevens hebben betrekking op Anne Frank en haar familie, vrienden, kennissen… Duitsland heeft de Eerste Wereldoorlog verloren (11-11-1918) 1918 1919
Het Verdrag van Versailles (26-6-1919) is zeer nadelig voor Duitsland
1925
Op 18 juli wordt Hitlers boek ‘Mein Kampf’ gepubliceerd. 12-5-1925? (tip: huwelijk)
1926
16-2-1926? Geboorte van ……………………… in Frankfurt a/M.
1929
Uitbreken economische crisis (geld = waardeloos, massale werkloosheid) 12-6-1929? (tip: geboorte)
1932 1933
Hitlers partij – NSDAP – haalt de overwinning in Duitsland (31 juli) 30-1-1933: Hitler wordt Rijkskanselier (leider van de regering). Eerste concentratiekampen voor politieke tegenstanders. Boycot van Joodse winkels en vrije beroepen. Openbare boekenverbranding. 14 juli: Duitsland = dictatuur (verbod politieke partijen). 1-6-1933: Annes ouders besluiten om uit Duitsland weg te gaan. Edith, Margot en Anne gaan eerst logeren bij oma Holländer in Aken. Otto Frank reist naar Nederland 15-9-1933? Otto Frank werd directeur van …………………………………………... (vul aan). 5-12-1933: Edith en Margot verhuizen naar Amsterdam. Anne vertrekt enkele maanden later.
1934
Hitler wordt Führer én Rijkskanselier. 1-1-1934: Anne Frank gaat naar de Montessorischool (samen met andere Nederlandse kinderen)
1935
Rassenwetten (rechten van de Joden worden beperkt)
1936
Bezetting van de gedemilitariseerde Rijnzone.
1937
1-6-1937? De familie Frank maakt kennis met ………………………………………… ……………………………………………………… (drie vluchtelingen uit Osnabrück)
1938
Annexatie Oostenrijk en Sudetenland. 9-11-1938: Kristallnacht = vernieling Joodse synagogen, winkels en huizen… 8-12-1938: de familie Frank maakt kennis met de uit Duitsland gevluchte Fritz Pfeffer. Waarom mag hij niet huwen met zijn niet-Joodse vriendin Charlotte Kalette?
1939
Annexatie Tsjechië. 1-9-1939: Duitsland valt Polen binnen. Begin van de Tweede Wereldoorlog in Europa, want Engeland en Frankrijk verklaren de oorlog aan Duitsland… 1-3-1939: Oma Holländer komt bij de familie Frank inwonen.
1940
Capitulatie Frankrijk. De ‘strijd om Engeland( beslecht in het voordeel van de Britten (1941), ontstaan as Duitsland-Italië-Japan. 1-12-1940: Otto Franks bedrijf verhuist naar de Prinsengracht 263 in Amsterdam. Hij moet zijn bedrijf overgeven aan Nederlandse bedrijfsleiders
1941
Duitsland valt Rusland binnen (operatie Barbarossa). Joden moeten Davidster dragen. Eerste vergassingen in Auschwitz. 7-12-1941: begin van de oorlog in de Stille Oceaan (na aanval op
5
Pearl Harbour door Japanners). 16-7-1941? (tip: huwelijk)
1-9-1941? Waarom gaan Anne en Margot nu naar het Joods lyceum?
1942
De nazi’s besluiten tot de massale uitroeiing van de Joden (Eichmann beraamt de plannen voor de deportatie naar de concentratiekampen en Himmler geeft het bevel tot overbrenging naar de vernietigingskampen). Het Duitse leger wordt verslagen in Egypte (Slag van Al Alamein). De Japanse vloot wordt verslaan (Slag bij Midway). 29-1-1942: overlijden oma Holländer. 12-6-1942? (tip: verjaardagsgeschenk) 5-7-1942? (tip: oproepbrief) 6-7-1942? (tip: verhuis) 13-7-1942? (tip: familie van Pels) 16-11-1942? (tip: Fritz Pfeffer)
1943
Duitse leger verslagen bij Stalingrad. Geallieerde bombardementen op Berlijn. Overgave Italië. Roosevelt (V.S.A.), Stalin (Sovjetunie) en Churchill (Groot-Brittannië) bespreken hoe ze Duitsland en Japan kunnen verslaan. Voorbereiding van de Verenigde Naties.
1944
Massale geallieerde bombardementen op Duitsland en Japan. D-Day: geallieerde landing in Normandië. Opstand Joodse getto in Warschau. Duitsers vernietigen gaskamers in Auschwitz (oprukkende Rode leger). Mislukte aanslag op Hitler. 4-8-1944? (tip: inval) 8-8-1944? (tip: naam kamp) 3-9-1944? (tip: naam kamp) 6-9-1944: Aankomst onderduikers in Auschwitz. Herman van Pels wordt hier vergast. November 1944?: Anne en Margot Frank worden samen met Augusta van Pels naar het kamp ………………………………… gebracht. 20-12-1944? (tip: Fritz Pfeffer)
1945
Verdeling van Duitsland (Conferentie van Yalta). Bevrijding concentratiekamp Bergen-Belsen (15 april). Russen en Amerikanen ontmoeten elkaar op de Oder-Neissegrens (27 april). Zelfmoord Hitler (30 april). V-day op 8 mei. Atoombommen op Japan (overgave). Oprichting Verenigde Naties. Berechting nazi-misdadigers. 6-1-1945: Anne’s moeder Edith Frank overlijdt in Auschwitz. 18-1-1945: Duitsers beginnen met ontruiming Auschwitz. Peter van Pels wordt gedwongen mee te gaan naar het concentratiekamp Mauthausen. 26-1-1945? bevrijding Auschwitz door de Russen. ………………………… komt vrij.
6
Maart 1945? (tip: overlijden) 9-4-1945: Auguste van Pels sterft in Theresienstadt (Tsjechië). 5-5-1945: sterfdatum Peter van Pels (Mauthausen). 3-6-1945: Otto Frank is weer terug in Amsterdam. Hij trekt in bij Miep Gies en Jan Gijs. Augustus 1945: Otto Frank verneemt dat Anne en Margot in het concentratiekamp Bergen-Belsen gestorven zijn.
1947
Eerste publicatie van Anne’s dagboek. Wat was de titel van het boek?
1948 1960
Universele Verklaring van de Rechten van de Mens. 3-5-1960: Opening van het achterhuis als museum. Het museum krijgt de naam '’Anne Frank Huis'’. 19-8-1980? (tip: Otto Frank)
1980
DUID OP ONDERSTAANDE KAART HET TRAJECT AAN (LIJN) DAT ANNE EN MARGOT FRANK HEBBEN MOETEN AFLEGGEN TUSSEN DE VERSCHILLENDE CONCENTRATIEKAMPEN (START: INHECHTENISNEMING, EINDE: OVERLIJDEN). BEREKEN OOK DE AFGELEGDE AFSTAND IN KM – SCHAAL KAART 1/10000000).
7
HET FASCISME ALS ALTERNATIEF VOOR DE DEMOCRATIE
Na de nederlaag van Duitsland werd op 9 november 1918 de Weimar Republiek (de ‘novemberstaat’) opgericht. De grondwet van Weimar (13 augustus 1919) voorzag in een Bondsrepubliek met − Rijkspresident − Algemeen stemrecht vanaf 20 jaar − Een Rijksraad met opheffend veto t.o. de besluiten van de Rijksdag (parlement) − Recht op referendum (volksraadpleging) Door een samenloop van omstandigheden kwam de Weimar Republiek echter nooit van de grond. Historici geven de volgende oorzaken: − Het gebrek aan democratische traditie van het Duitse volk (Duitsers zagen de democratie als een opgelegde staatsvorm) − Het gebrek aan politieke stabiliteit (liefst 23 regeringen tussen 1918 en 1923!) Zoek op de eerste panelen van de tentoonstelling uit welke de drie andere oorzaken waren. − ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… − ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… − ………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………… Deze laatste problemen waren het sterkst aanwezig in landen waar de democratische traditie het zwakst was, namelijk in Duitland en Italië. Kortom, de Duitsers stelden de doeltreffendheid van de democratie in vraag. Zo wordt het fascisme kandidaat-opvolger van de democratie! Gemeenschappelijke kenmerken van het fascisme: − ongelijkheid = basis van al het bestaande => racisme (ongelijkheid tussen rassen) − traditionalisme (runetekens uit het oud-Germaanse schrift, zoals de Swastika of hakenkruis) − totalitarisme (politiestaat, dictatuur): machtsconcentratie en machtswillekeur (geloof in de leider, geen scheiding der machten, volmachten voor de geheime staatspolitie of GESTAPO) − irrationaliteit (verheerlijken eigen ras) − corporatisme (in plaats van vakbonden)
2
