CULTUURREGIO PAJOTTENLAND & ZENNEVALLEI

CULTUURREGIO PAJOTTENLAND & ZENNEVALLEI BELEIDSPLAN INTERGEMEENTELIJKE ERFGOEDWERKING 2015-2020 Beersel, Bever, Dilbeek, Drogenbos, Galmaarden, Gooik, Halle, Herne, Lennik, Liedekerke, Linkebeek, Pepingen, Roosdaal, Sint-Genesius-Rode, Sint-Pieters-Leeuw, Ternat

Cultuurregio Pajottenland & Zennevallei Beleidsplan intergemeentelijke erfgoedwerking 2015-2020

DEELNEMENDE ORGANISATIES Gemeenten Beersel, Bever, Dilbeek, Galmaarden, Gooik, Halle, Herne, Liedekerke, Lennik, Pepingen, Roosdaal, Sint-Pieters-Leeuw, Ternat, Vzw ‘de Rand’ voor Drogenbos, Linkebeek, Sint-Genesius-Rode, Provincie Vlaams-Brabant

2


INHOUDSOPGAVE

3

VOORWOORD VAN DE VOORZITTER

5

DEEL 1: ONZE AMBITIES VOOR DE KOMENDE BELEIDSPERIODE

7

A

8

EEN PARTICIPATIEF ERFGOEDBELEID

1

De historiek van het beleidsplanningsproces

8

1

Betrokkenheid bij de cultureel-erfgoedwerking, gisteren en morgen

9

B

MISSIE EN VISIETEKSTEN

11

1

Missie erfgoedconvenant Pajottenland & Zennevallei

11

2

Algemene visie van het erfgoedconvenant Pajottenland & Zennevallei

11

3

Visie op diversiteit en duurzaamheid voor de convenantwerking van de regio Pajottenland & Zennevallei

13

4

Visie op de uitvoering van een complementair cultureel-erfgoedbeleid

14

C

STRATEGISCHE EN OPERATIONELE DOELSTELLINGEN

17

D

MEERJARENBEGROTING

23

1

Meerjarenbegroting

23

2

Toelichting bij de begroting

26

DEEL 2: OMGEVINGS- EN SWOT-ANALYSE

29

A

INLEIDING OMGEVINGSANALYSE

30

B

DE 16 GEMEENTEN

31

1

Gegevens per gemeente

31

2

Enkele samenvattende gegevens voor alle gemeenten en steden in Pajottenland & Zennevallei

39

3

Huidige ondersteuningsregelingen door gemeentebesturen

44

4

Afstemming erfgoedbeleid met gemeentelijke BBC’s

48

C

DE (CULTUREEL-ERFGOED)ACTOREN

51

1

Inleiding en duiding bij de termen

51

2

Cultureel-erfgoedorganisaties

51

3

Dragers en gemeenschappen rond immaterieel erfgoed

56


3

4

Kerkfabrieken en parochies

56

5

Verenigingsleven: sport, jeugdwerk en socioculturele sector

56

6

Organisaties met expertise rond diversiteit

57

7

Scholen

58

D

STAKEHOLDERSANALYSE

59

E

EVALUATIE VAN DE WERKING VAN HET ERFGOEDCONVENANT 2011-2014

61

1

Conclusies van de eigen evaluatie

61

2

Conclusies van de evaluatie Agentschap Kunsten en Erfgoed

62

F

SWOT-ANALYSE

63

1

Sterktes

63

2

Zwaktes

64

3

Kansen

64

4

Bedreigingen

65

DEEL 3: ORGANISATIEGEGEVENS

67

A

ZAKELIJK BEHEER VAN HET INTERGEMEENTELIJKE SAMENWERKINGSVERBAND

68

1

Opvolging en evaluatie van de uitvoering van het cultureel-erfgoedconvenant

68

2

Inhoudelijke aansturing van de uitvoering van het cultureel-erfgoedconvenant

68

3

Controlemechanismen binnen het samenwerkingsverband

68

4

Andere opdrachten van het samenwerkingsverband

70

5

Vrijwilligerswerking voor de uitvoering van het cultureel- erfgoedconvenant

70

B

ORGANISATIE EN AANSTURING VAN DE CULTUREEL-ERFGOEDCEL

71

1

Inbedding van de cultureel-erfgoedcel binnen het intergemeentelijke samenwerkingsverband en evaluatie van de werking en het adviesorgaan

71

2

Delegatie van de beslissingsbevoegdheid

71

3

Personeelsbeleid

72

DEEL 4: BIJLAGEN

73

A

CULTUREEL-ERFGOEDACTOREN

74

B

OVERZICHT KOPPELING DOELSTELLINGEN EN FINANCIËN

93

4


VOORWOORD AAN ERFGOED WERKEN WE SAMEN… ELKE DAG OPNIEUW Op pad vertrekken is een hele uitdaging, maar eenmaal op weg gaat het al wat vlotter. Je kunt je steeds beter oriënteren en beetje bij beetje verzamel je nuttige bagage voor onderweg. Zo kom je steeds verder en worden je ervaringen steeds rijker. Een samenwerking tussen gemeenten is zo’n zoektocht. Het begin is avontuurlijk, maar stelselmatig worden de stappen groter, de resultaten duidelijker en de focus scherper. Tijdens de voorbije jaren, toen we deze tocht ondernamen, bereikten we heel wat mooie resultaten. We gaven nieuwe netwerken ruimte(heemkundigen, diversiteit, etc.), we hielpen ons erfgoed boven water komen en digitaliseren, we brachten het naar onze inwoners met de Nostalbus en het erfgoedkraam. Erfgoed is inmiddels een wezenlijk onderdeel van het beleid in de 16 gemeenten. Deze resultaten vormen een basis om op verder te bouwen. Ze zijn het fundament om een tweede , grotere stap te zetten. We willen namelijk onze horizon verbreden: door nieuwe doelgroepen aan te trekken en door erfgoed nog meer zichtbaar te maken. Maar we willen onze blik ook verdiepen door de netwerken te versterken en onze ondersteuningsmiddelen verder uit te bouwen. Willen we hierin echt slagen, dan kan dat enkel dankzij een hechte samenwerking. Want alleen door de krachten te bundelen, raken we verder. Gemeentes ondersteunen lokale initiatieven en vertalen het gedeelde erfgoedbeleid naar de eigen achterban, terwijl lokale vrijwilligers de motor van deze werking zijn. De cultuurregio en de erfgoedcel spelen een cruciale rol om deze werking naar een hoger niveau te tillen. Toch is deze weg verre van evident. Zeker in het huidige budgettaire klimaat is een bewuste keuze voor erfgoed en cultuur een moedige stap. Met dit voorliggende beleidsplan en het lidmaatschap van de projectvereniging bevestigen de partners hun gedrevenheid om samen aan de slag te gaan met erfgoed en cultuur en dit met een visie op lange termijn. Het resultaat ligt hier voor u: een goed uitgebalanceerd en gedragen plan met een duidelijk verhaal en een duidelijke richting. Ik wens dan ook mijn oprechte dank uit te drukken aan allen die dit vervolg mogelijk maken: lokale verenigingen en vrijwilligers die zich dagelijks inzetten voor ons erfgoed, de partners – bestuurders en ambtenaren- die de ruimte scheppen voor een hedendaagse erfgoedwerking en alle belanghebbenden, dichtbij of veraf, die het erfgoed in onze buurt mee een fris gezicht geven… elke dag opnieuw. Marc Snoeck Voorzitter Cultuurregio Pajottenland & Zennevallei


5

© Koen Demarsin © Koen Demarsin

6


CULTUURREGIO PAJOTTENLAND & ZENNEVALLEI BELEIDSPLAN INTERGEMEENTELIJKE ERFGOEDWERKING 2015-2020

DEEL 1: ONZE AMBITIES VOOR DE KOMENDE BELEIDSPERIODE


7

A EEN PARTICIPATIEF ERFGOEDBELEID 1 DE HISTORIEK VAN HET BELEIDSPLANNINGSPROCES1 De weg die we hebben afgelegd om te komen tot dit plan was leerrijk en boeiend. Kritisch reflecteren over je werking, denken en doen, strategieën uitzetten maar ook heel actiegerichte keuzes maken: het hoorde er allemaal bij. Maar wat dit traject vooral erg verfrissend maakte, was de manier waarop we samen met het hele veld vorm hebben gegeven aan het beleid voor de komende jaren. Die participatieve aanpak is niet nieuw voor de werking van de Cultuurregio Pajottenland & Zennevallei: de afstemming van het lokale erfgoedbeleid en het flankerende beleid vanuit het erfgoedconvenant2 is gebaseerd op permanent overleg waarbij lokale besturen en actoren dus steeds betrokken zijn. Zo worden plannen en acties formeel (via het cultuurbeleidscoördinatorenoverleg waarin de cultureel-erfgoedcel zetelt en waarbinnen prioriteiten bepaald worden) maar ook informeel (via reguliere individuele contacten met ambtenaren, vrijwilligers, lokale mandatarissen) afgetoetst. Een klankbordgroep (een kerngroep van lokale ambtenaren en een bestuurslid, verder klankbord genoemd) werkt de keuzes en acties verder uit; ambtenaren en het erfgoedveld toetsen die keuzes en acties verder af en ten slotte is het aan de bestuursraden, waar de bevoegde schepenen/ bestuurders deel van uitmaken, om alles te bekrachtigen. Verder zijn we ook heel trots op onze ‘omgevingsanalyse3 van het erfgoedveld van de streek’, een instrument van en door de erfgoedactoren. Vanaf juli 2011 bezochten de medewerkers van de cultureel-erfgoedcel en een tiental van haar vrijwilligers de lokale collectiebeheerders en erfgoedactoren. Hun noden en wensen werden gestructureerd genoteerd in een databank en verwerkt tot de omgevingsanalyse . Een werk dat trouwens nooit af is omdat het verder wordt aangevuld met momenteel niet gekende actoren (cf. deel 2, Omgevingsanalyse). We lieten ons trouwens ook langs onze meest participatieve kant zien in gesprekken die we organiseerden met de meeste cultuur- en erfgoedraden. Deze gesprekken werden gevoerd op basis van ‘lokale inspiratiegidsen4’ die per gemeenten werden opgemaakt. Zo’n inspiratiegids bevatte een overzicht en analyse van het lokale erfgoedveld, tips voor het lokale erfgoedbeleid, maar nodigde ook uit tot discussie met de betrokken schepenen en ambtenaren. De leden van de cultuur- en erfgoedraden ontvingen deze gidsen en het resultaat van de besprekingen. De cultureel-erfgoedcel maakte een overkoepelend verslag (cf. deel 2, 2.4) met conclusies die werden geformuleerd in samenspraak met de lokale cultuur- of erfgoedraden. Om te komen tot dit beleidsplan deden we er nog een schepje bovenop. Aan de basis van dit beleidsplanningstraject ligt immers een proces in de diepte en een proces in de breedte. Een planningsgroep5 voerde het 1 Vraag 4.1 van de aanvraag 2 cf. vraag 3 van de aanvraag 3 cf. vraag 4.1 van de aanvraag 4 cf. vraag 3 van de aanvraag 5 De planningsgroep bestond uit volgende leden: Koen Demarsin, erfgoedcel Pajottenland Zennevallei; Werner Godfroid, bestuurslid; Marleen Heysse, Archeduc; Barbara Jacobs, vrijwilliger; Ward Kerckhof, stad Halle; Mieke Maes, erfgoedcel Brussel; Sergio Servéllon, FelixArt; Karen Van Buggenhout, erfgoedcel Pajottenland Zennevallei; Kristien Van Hecke, regiocoördinator Vrije Tijd en Gregory Vercauteren, Faro

8


proces in de diepte, het proces in de breedte bestond uit gerichte bijeenkomsten met specifieke groepen stakeholders. We geven hier de verscheidene stappen van ons traject chronologisch weer: - In 2012 vonden er een aantal erfgoedkaravanen, sectorale bijeenkomsten, plaats met het doel de werking van het jonge erfgoedconvenant te evalueren en ook al vooruit te kijken naar wat nodig en wenselijk is voor de toekomst. Het materiaal van deze drie karavanen met musea en lokale archieven (1), met cultuurbeleidscoördinatoren en/of lokale erfgoedambtenaren (2) en met heemkringen en/of vrijwilligersorganisaties (3), vormt mee de input voor dit beleidsplan. - Daarnaast zagen in 2013 een aantal netwerken die naderhand ‘geofficialiseerd’ werden in het ‘heemkringenoverleg’ en ‘archievenoverleg’, het levenslicht. Binnen deze netwerken worden noden benoemd en ideeën voor de werking van het erfgoedconvenant uitgezet en afgetoetst. - De eigenlijke aftrap voor het beleidsplanningstraject gaven we op dinsdag 7 mei 2013 met een kick-off in aanwezigheid van de brede sector (bestuurders, ambtenaren, erfgoedactoren, vrijwilligers, geïnteresseerden). De deelnemers dachten hier een hele dag na over prioriteiten en keuzes voor de komende beleidsperiode. - Voor actoren die werken rond immaterieel erfgoed (ICE) was er een afzonderlijke werksessie op 16 oktober 2013. - Met al het materiaal uit deze werksessies maar ook met de gegevens uit de omgevingsanalyse (zie deel 2), ging de planningsgroep stapsgewijs aan de slag om van dit beleidsplan te maken wat het is. De planningsgroep kwam 5 keer samen. Het werk bestond vooral uit het actualiseren en bewerken van missie en visieteksten, de stakeholdersanalyse, het bepalen van de SWOT-elementen en de beleidsprioriteiten omzetten in strategische en operationele doelstellingen. - Op 25 oktober vond er een speciale werksessie voor lokale bestuurders plaats. Deze groep boog zich over de doelstellingen zoals die tot dusver geformuleerd werden en deed enkele zeer interessante suggesties ter verduidelijking en verfijning. - Op de bestuursvergadering van 24 januari kwamen de doelstellingen in ontwerp aan de orde. - Dit ontwerp werd in februari 2014 ook online aan het brede erfgoedveld ter beschikking gesteld zodat de erfgoedactoren de mogelijkheid kregen om opmerkingen te formuleren. - Op basis hiervan werd het beleidsplan definitief afgewerkt en goedgekeurd tijdens de bestuursvergadering van 14 maart 2014.

2 BETROKKENHEID BIJ DE CULTUREELERFGOEDWERKING, GISTEREN EN MORGEN6 Cultuurregio Pajottenland & Zennevallei heeft niet enkel op vlak van beleidsplanning een (weliswaar jonge) traditie van netwerking en participatie. Van bij de aanvang van de convenantwerking drie jaar geleden, waren betrokkenheid bij en draagvlak van de stakeholders speerpunten in functie van de uitbouw van het lokale erfgoedbeleid. Deze traditie wordt trouwens met een strategische doelstelling 3: NETWERKEN (cf. deel 1, C) van deze nieuwe aanvraag heel specifiek in de kijker gezet en ook nog versterkt. We geven hieronder mee wat dat tot nog toe betekende en in de toekomst zal betekenen. 1. Bestaande netwerken, zoals het heemkringenoverleg of het archievenoverleg, worden verder ondersteund en versterkt. Op die manier beschikt de convenantwerking over een instrument om met lokale doelgroepen in discussie te treden over relevante acties en doelstellingen en om acties op maat van deze groepen vorm te geven. We verwijzen hier specifiek naar operationele doelstelling 3,5 ‘nieuwe netwerken met aandacht voor immaterieel erfgoed’ (cf. deel 1, D.1). De ondersteuning van deze netwerken heeft trouwens een sneeuwbaleffect bij het vergroten van de lokale betrokkenheid: via deze netwerken worden immers weer andere partners betrokken bij de erfgoedwerking.

6 Vraag 4.2 van de aanvraag


9

De steeds groeiende omgevingsanalyse zal een belangrijke rol blijven spelen (zie ook operationele doelstelling 3,4, cf. deel 1, D.1) voor de activering van nieuwe netwerken: hierbij spreken we nieuwe actoren of erfgoedbeheerders immers aan en betrekken hen in de brede convenantwerking; bijkomend kennen we meteen ook hun noden en expertises. 2. Daarnaast zetten we verder in op de samenwerking met het ambtelijk niveau vanuit de gemeenten zelf. Via het overleg van cultuurbeleidscoördinatoren (en erfgoedambtenaren) en het klankbord geven we de acties van het convenant vorm door middel van de koppeling van acties van het convenant aan lokale acties (o.a. vanuit de cultuurraden). Zoals dat eerder ook al gebeurde (bij voorbeeld bij het project rond WOI), zullen de cultuur- en erfgoedraden tijdens de nieuwe beleidsperiode 2015-2020 en dat wanneer nodig, gehoord worden. 3. De (inmiddels traditionele) eindejaarsdrink zetten we uiteraard ook verder. Dit grote netwerkevenement is een platform om het actieplan op een eerder informele aan het brede erfgoedpubliek (ambtenaren, vrijwilligers, mandatarissen) voor te stellen. Het biedt ook de mogelijkheid om verdere reacties op te vangen en, waar nodig, te verwerken in volgende actieplannen. 4. Sommige projecten of acties komen niet vanuit deze netwerkmomenten tot stand, maar eerder vanuit opportuniteiten of vragen die de cultureel-erfgoedcel bereiken. Ook dan tracht de cultureel-erfgoedcel door het opzetten van een samenwerkingsverband gezamenlijk de doelen en de focus te bepalen. Zo brengt de cultureel-erfgoedcel rond Erfgoeddag of rond WOI geïnteresseerde spelers samen en ontwikkelt de cel acties in overleg met de geïnteresseerde actoren (bv. workshop mondelinge geschiedenis voor Erfgoeddag 2014 of uitbouw expomodule en algemene communicatie voor WOI). Bij het opzetten van projecten en acties geven we trouwens voorrang aan trajecten die vanuit een lokale vraag zijn ontstaan, waar er een duidelijke lokale nood was en waar er (liefst ook) een lokale actor bij betrokken kan zijn. Een voorbeeld hiervan is de begeleiding bij de uitbouw van het digitaal platform voor heemkringen, dat de lokale heemkringen uitwerken. Deze acties voorzien dus in een aftoetsing van het erfgoedbeleid met het lokale veld op basis van thematische netwerken.

10


B MISSIE EN VISIETEKSTEN 1 MISSIE ERFGOEDCONVENANT PAJOTTENLAND & ZENNEVALLEI7 Onze centraal gelegen regio Pajottenland & Zennevallei is een kruispunt van culturen en invloeden. Deze verscheidenheid biedt voor de cultureel-erfgoedwerking een waaier aan kansen. Wij brengen hier immers diverse achtergronden en allerhande tradities van omgang met cultureel erfgoed samen. Het zijn de vrijwilligers die samen met de professionelen deze verbindingen maken tussen mensen, plaatsen en dingen. Zo ontstaan er soms ook nieuwe betekenissen voor ons erfgoed. De erfgoedwerking in deze regio is dynamisch: bewoners en organisaties sporen erfgoed op en zorgen ervoor vanuit een eigen drive en specifieke kennis. Wij maken zo veel mogelijk mensen warm voor dit cultureel erfgoed en stimuleren hen om het door te geven aan wie na ons komt.

2 ALGEMENE VISIE VAN HET ERFGOEDCONVENANT PAJOTTENLAND & ZENNEVALLEI8 Cultureel erfgoed raakt de mensen in Pajottenland & Zennevallei. Dat gebeurt niet altijd zo maar. Daarvoor moeten er verbindingen gelegd worden tussen mensen onderling, tussen mensen en hun eigen cultureel erfgoed, tussen mensen en het cultureel erfgoed van anderen, tussen mensen die dagelijks met cultureel erfgoed bezig zijn en mensen die er niet (vaak) mee in aanraking komen. Verbinden is de rode draad doorheen onze werking. Die verbindingen zien we terugkomen in dynamische themaen projectlijnen, de basis van onze convenantwerking: in de publiekswerking, maar ook in de zorg voor het erfgoed en de ondersteuning van de actoren.

TERUGKIJKEN

Cultureel erfgoed is terugkijken. Het is een verzameling van herinneringen, ervaringen, emoties, kennis en vaardigheden, vastgelegd op materiële dragers of in de hoofden en harten van de mensen zelf. Het vertelt waar we vandaan komen en verbindt ons met vroegere generaties.

STILSTAAN

Cultureel erfgoed is stilstaan. Het is vaak niet zichtbaar. Daarom gaan we met een team deskundige vrijwilligers voortdurend op zoek naar erfgoed dat we nog niet (goed) kennen. We brengen het in kaart en betrekken het in onze werking.

7 Vragen 2 en 8 van de aanvraag 8 Vragen 2 en 8 van de aanvraag


11

Cultureel erfgoed is stilstaan. Het is vaak kwetsbaar. Dat verplicht ons er nauwgezet mee om te gaan. Deze zorg voor het materiële culturele erfgoed uit zich in het zoeken naar duurzame oplossingen voor lange termijnbewaring en –ontsluiting. Digitalisering is daarbij een belangrijk hulpmiddel, evenals het gezamenlijk onderzoeken van oplossingen voor depots. Het immateriële erfgoed borgen we. Dat impliceert het opsporen en documenteren van dat erfgoed, maar ook het ondersteunen van de hedendaagse beoefening of beleving ervan. Samen met de lokale bevolking staan we stil bij de waarde en het voortbestaan van dit immateriële erfgoed. Zorgen en borgen gebeuren niet vanzelf. Er is heel divers cultureel erfgoed en er zijn allerhande personen en gemeenschappen bij betrokken. Onze regio telt zestien grote en kleine gemeenten, sommige met een uitgesproken plattelandskarakter, andere meer verstedelijkt, met veel en met weinig nieuwkomers. Dat inspelen op lokale of thematische noden vereist een specifieke aanpak. We luisteren naar ieders noden en zoeken vervolgens naar de grootste gemene delers. Daarop ontwikkelen we onze ondersteuning: generieke instrumenten die tegemoet komen aan de vragen van velen.

VOORUITKIJKEN

Cultureel erfgoed is ook vooruitkijken. Het is een bibliotheek voor de toekomst. In het culturele erfgoed zitten nieuwe betekenissen verscholen. Daarmee slaan we een brug tussen verleden, heden en toekomst. Cultureel erfgoed is vooruitkijken. Dat betekent nieuwe verbindingen leggen. Omgaan met cultureel erfgoed is een manier om diverse groepen van mensen bijeen te brengen. We vertrekken vanuit herkenningspunten en besteden aandacht aan diverse achtergronden waaruit dit culturele erfgoed is voortgekomen. Zo leren bewoners van en met elkaar. Verbindingen leggen betekent samenwerken: kennis en krachten bundelen, afstemmen en afbakenen. Samenwerken betekent voor ons dat professionelen en vrijwilligers samen en gelijkwaardig de werking vormgeven. Ze delen hun kennis en ervaring en zetten hun werkkracht in waar nodig. Samenwerken betekent ook duidelijke afspraken maken en elkaar zoveel mogelijk aanvullen. Samenwerken is vooral leren van elkaar én samen een stapje verder zetten. We leggen verbindingen met andere maatschappelijke sectoren. Cultureel erfgoed is immers een maatschappelijk gegeven, dat breed ingebed is en moet blijven. We zien samenwerken en netwerken met andere sectoren dan ook als een noodzaak en een verrijking. Verbinden is communiceren. Dat doen we in netwerken en via digitale platforms. We brengen mensen, dingen en plekken samen in aantrekkelijke publieksactiviteiten. We gaan in op kansen en uitdagingen, we spelen kort op de bal en we denken aan de lange termijn. Zo zorgen we ervoor dat cultureel erfgoed zo veel mogelijk mensen in Pajottenland & Zennevallei raakt.

12


3 VISIE OP DIVERSITEIT EN DUURZAAMHEID VOOR DE CONVENANTWERKING VAN DE REGIO PAJOTTENLAND & ZENNEVALLEI9 MAATSCHAPPELIJKE EN CULTURELE DIVERSITEIT

De regio Pajottenland & Zennevallei is één en al verscheidenheid en diversiteit. Deze diversiteit zit in de sterke verschillen tussen de gemeentes en in de demografische verscheidenheid die een direct gevolg is van de ligging naast Brussel, de taalgrens en aan de grenzen van provincies. Deze diversiteit is voor de werking van het convenant een realiteit en een uitdaging. Daarom is verscheidenheid een kernwoord in de missie van het erfgoedconvenant. De thematiek komt ruimschoots aan bod in de omgevingsanalyse en in de doelstellingen. Verbinden is een kernwoord uit de visie van het convenant. We werken aan sociale duurzaamheid door verbindingen mogelijk te maken tussen groepen met verschillende achtergronden en mogelijkheden via hun eigen cultureel erfgoed. Zo vergroten we het onderlinge begrip en smeden we banden. We nemen diversiteit structureel op in de werking. Vanwege de demografische situatie van de gemeenten van het convenant focussen we op etnisch-culturele diversiteit en leggen daarbij de klemtoon op: Interculturele competenties ontwikkelen bij het eigen personeel. Diversiteit is geen op zichzelf staande doelstelling maar een basisattitude en een permanent aandachtspunt binnen de organisatie. De cultureel-erfgoedcel ontwikkelt de nodige interculturele competenties door voortdurende vorming, consultatie van experten, samenwerkingsverbanden, proefprojecten en evaluatiemomenten. Inzicht brengen in de diversiteit en de koppeling met cultureel erfgoed. Het cultureel-erfgoedconvenant levert inspanningen om de bewoners van de regio diversiteit in hun omgeving te leren zien, te analyseren en de koppeling met lokaal cultureel erfgoed te maken. Hiervoor vertrekken we vanuit overeenkomsten (en dus niet vanuit verschillen) en benaderen we diversiteit als een interessant gegeven. Het gaat hierbij niet enkel om het leren over anderen maar vooral om het leren met en van elkaar. Confrontatie en discussie over statische, veranderende en nieuwe identiteiten gaan we hierbij niet uit de weg. Interculturaliseren van de cultureel-erfgoedsector. De cultureel-erfgoedcel sensibiliseert en ondersteunt erfgoedwerkers om met diversiteit om te gaan en in hun werking op te nemen. Interculturaliseren loopt als een rode draad doorheen de gehele werking van het convenant. Samenwerking buiten de cultureel-erfgoedsector: De cultureel-erfgoedcel zoekt zelf en stimuleert intersectorale samenwerking rond diversiteit. Intersectorale samenwerking, in de eerste plaats met de integratiesector, is cruciaal om nieuwe methodieken te ontwikkelen en expertise te delen. Het convenant tekent eveneens in op het actieplan armoedebestrijding en levert daaraan vanuit de eigen werking een bijdrage.

9 Vraag 8 van de aanvraag


13

DUURZAAMHEID

Zorgen en borgen zijn kernopdrachten voor het convenant. Cultureel erfgoed doorgeven aan toekomstige generaties kan alleen als we oog hebben voor de lange termijn en daar nu naar handelen. Voor duurzaamheid geldt hetzelfde als voor diversiteit: het is een structureel onderdeel van de werking. We leggen daarbij de klemtoon op: Projectwerking met blijvende waarde. Elke project- of themalijn beoogt duurzame resultaten op verschillende terreinen. Om dit te realiseren toetsen we projecten op hun lange termijneffecten. Nieuwe projecten moeten behoud van het materiële erfgoed, borging van het immateriële erfgoed en de opgedane expertise voor latere generaties verzekeren. Duurzame relaties. Samenwerken zit in ons DNA. Samenwerking betekent voor ons het aangaan van duurzame, lange termijnrelaties. Digitaliseren. Digitaliseren is een middel om te conserveren en te ontsluiten. Daarom werken we aan digitalisering van collecties in samenwerking met Erfgoedplus.be. Deze samenwerking garandeert een gestandaardiseerde, uitwisselbare en breed toegankelijke ontsluiting. We sensibiliseren collectiebeheerders over digitalisering en ondersteunen hen waar nodig. Met onze partners in het heemkringen- en archievenoverleg en in andere thematische netwerken werken we aan oplossingen voor duurzame digitale opslag. We versterken onze expertise door samenwerking met expertisecentra als Packed en met het steunpunt voor cultureel erfgoed Faro. Ecologie. De cultureel-erfgoedcel werkt zo veel mogelijk op een ecologische manier en draagt deze werkwijze uit naar haar omgeving. Daarom is er samenwerking met andere sectoren (landschap, milieu, streekproducten…) en zoeken we naar commerciële partners, die ecologisch werken of ecologisch verantwoorde producten aanbieden.

4 VISIE OP DE UITVOERING VAN EEN COMPLEMENTAIR CULTUREEL- ERFGOEDBELEID10 CONTEXT

De drie bestuursniveaus in Vlaanderen, de Vlaamse Gemeenschap, de provincies en de gemeenten, voeren elk een eigen cultureel-erfgoedbeleid. Toch is het ook belangrijk dat er duidelijke afspraken zijn tussen deze bestuursniveaus over de basisverantwoordelijkheden ten aanzien van cultureel erfgoed en de vele groepen van cultureel-erfgoedspelers. Op die manier kan men inspanningen en instrumenten op elkaar afstemmen, synergie én meerwaarde creëren. De Vlaamse Regering, de provincies (vertegenwoordigd door de Vereniging van Vlaamse Provincies, VVP) en de gemeenten (vertegenwoordigd door de Vereniging van Vlaamse Steden en Gemeenten, VVSG) sloten aldus een protocol. Dat protocol bevat afspraken over de samenwerking en de taakverdeling met het oog op de ondersteuning van de cultureel-erfgoedsector en de ontwikkeling van het cultureel-erfgoedbeleid.


14


VISIE

De partnergemeenten van de projectvereniging Pajottenland & Zennevallei onderschrijven de bepalingen zoals vermeld in het protocol. Dit doen zij door uitvoering te geven aan het gemeentelijk cultureel-erfgoedbeleid door volgende acties: 1) De gemeenten gebruiken het kwaliteitslabel als basis voor een ondersteuningsbeleid van cultureel-erfgoedorganisaties. De gemeenten zijn bereid om het kwaliteitslabel te gebruiken als basis voor een ondersteuningsbeleid. Voor de vorm van dit ondersteuningsbeleid en de uitvoeringen stemmen zij de procedures af via de projectvereniging Cultuurregio Pajottenland & Zennevallei: cf. punt 3. 2) De musea en culturele archiefinstellingen worden bij het lokale niveau ingedeeld op basis van de criteria vermeld in de bijlage bij het protocol. In overeenstemming met de bepalingen van het protocol, delen de gemeenten via de projectvereniging Cultuurregio Pajottenland & Zennevallei (cf. punt 3) de musea en culturele archiefinstellingen in bij het lokale niveau, die: 1) een kwaliteitslabel behalen; 2) een collectie hebben die van lokaal belang is; 3) een werking met lokale reikwijdte uitbouwen, waarbij de instellingen expertise binnen de lokale gemeenschap binnenbrengen; 4) een culturele en maatschappelijke verantwoordelijkheid op zich nemen op lokaal niveau 5) kennis en expertise op een actieve en receptieve manier ter beschikking stellen van de cultureel-erfgoedgemeenschap. Daarnaast kan de projectvereniging extra criteria bepalen voor indeling bij het lokale niveau en de toekenning van de ondersteuning, bijvoorbeeld de rol die de instelling opneemt in de uitvoering van het intergemeentelijke cultureel-erfgoedbeleid. Dit wordt verfijnd in het reglement (cf. punt 3). 3) De procedures en ondersteuningsmiddelen worden op elkaar afgestemd. De gemeenten stemmen hun beleid voor indeling op lokaal niveau met elkaar af. Hiervoor gebruiken zij het platform van de Cultuurregio Pajottenland & Zennevallei. De projectvereniging neemt volgende rollen op zich: 1) de indeling van musea en culturele archiefinstellingen op lokaal niveau 2) de ondersteuning van musea en culturele archiefinstellingen na indeling op lokaal niveau. Daarnaast blijft de gemeentelijke ondersteuning van de cultureel-erfgoedorganisaties complementair aan de steun die de instelling kan verkrijgen door indeling op het lokale niveau. Dit betekent concreet dat: 1) De cultureel-erfgoedinstellingen die een kwaliteitslabel behalen en ingedeeld worden op lokaal niveau (zowel gemeentelijke als niet-gemeentelijke) ook ondersteund worden vanuit de projectvereniging. De aanvraag tot indeling bij het lokale niveau en de aanvraag tot ondersteuning gebeurt op niveau van de projectvereniging; beide zijn aan elkaar gekoppeld. Zo wordt na het behalen van het kwaliteitslabel de aanvraaglast beperkt. De projectvereniging stelt hiervoor een reglement op en voorziet de mogelijkheid tot aanvraag. De middelen voor de ondersteuning worden voorzien vanuit de inbreng van de partners van de projectvereniging. Als een cultureel-erfgoedinstelling aan de voorwaarden voldoet, komt de organisatie in aanmerking voor 1) een basissubsidie en 2) een variabel bedrag; dit alles binnen de perken van de begroting.


15

2) De cultureel-erfgoedinstelling neemt hiervoor een rol op die ten goede komt aan (de actoren en het cultureel erfgoed binnen) het werkingsgebied van de projectvereniging. Deze return wordt vastgelegd in een overeenkomst tussen de projectvereniging en de ontvangende erfgoedinstelling en is altijd gekoppeld aan de doelstellingen van het cultureel-erfgoedconvenant en is aangepast aan de aanwezige expertise en de mogelijkheden van de cultureel-erfgoedinstelling. Op deze manier wordt de ontvangende organisatie als partner betrokken bij de uitvoering van het intergemeentelijke cultureel-erfgoedbeleid. De return kan bijvoorbeeld bestaan uit het verlenen van advies over conservering en digitalisering, uit het meewerken aan thematische projecten of uit het uitvoeren van een bepaalde convenantsopdracht tout court. 3) De mogelijkheid tot aanvraag voor ondersteuning, de concrete aanvraag- en toekenningsprocedure, een subsidiereglement en de voorwaarden voor ondersteuning worden verder uitgewerkt tijdens de beleidsperiode 2015-2020 en ten laatste tegen de toekenning van een kwaliteitslabel aan een cultureel-erfgoedinstelling binnen een van de partnergemeenten. 4) De gemeenten bevestigen dat de ondersteuning via de bijdrage vanuit de Cultuurregio Pajottenland & Zennevallei zoals hierboven beschreven, complementair is aan de bestaande ondersteuning vanuit de gemeenten. Dit betekent dat een cultureel-erfgoedinstelling van dezelfde ondersteuningsmiddelen vanuit de gemeente kan genieten als de ondersteuning die het kreeg vooraleer de instelling een kwaliteitslabel ontving, ze op lokaal niveau werd ingedeeld en de toekenning van ondersteuning vanuit de projectvereniging ontving. Zo werken de ondersteuning vanuit de gemeente en vanuit de Cultuurregio Pajottenland & Zennevallei complementair. De procedure voor indeling bij het lokale niveau en ondersteuning (aanvraag-mogelijkheid, reglement, procedure, koppeling tussen indeling en ondersteuning-mogelijkheid) worden uitgewerkt tijdens de beleidsperiode 2015-2020 van het cultureel-erfgoedconvenant en ten laatste tegen toekenning van een kwaliteitslabel aan een erfgoedinstelling binnen een van de partnergemeenten. Voor de beleidsperiode 2015-2020 worden op niveau van de projectvereniging de nodige personele inzet en de nodige financiële middelen voorzien voor de ondersteuning van cultureel-erfgoedinstellingen die ingedeeld zullen worden bij het lokale niveau. 4) De lokale cultureel-erfgoedorganisaties die een kwaliteitslabel willen behalen, worden hiervoor ondersteund. Cultureel-erfgoedorganisaties op het grondgebied van de projectvereniging, die een kwaliteitslabel wensen aan te vragen, kunnen hierbij rekenen op de steun van de cultureel-erfgoedcel Pajottenland & Zennevallei. Hiervoor wordt de noodzakelijke personeelsinzet binnen het beleidsplan voorzien. 5) Voor de begeleiding en de ondersteuning van deze organisaties, wordt afgestemd met andere niveaus, waaronder de provincie Vlaams-Brabant. In overeenstemming met de bepaling in het protocol in verband met een complementair ondersteuningsbeleid, werkt de projectvereniging samen met andere bestuursniveaus, zoals de provincie Vlaams-Brabant, en stemt de rollen en acties af met betrekking tot de begeleiding van cultureel-erfgoedinstellingen die een kwaliteitslabel wensen te behalen en instellingen met een kwaliteitslabel die bij een niveau ingedeeld wensen te worden en aanspraak wensen te maken op ondersteuning.

16


C STRATEGISCHE EN OPERATIONELE DOELSTELLINGEN11 Hieronder volgen de strategische en operationele doelstellingen voor de beleidsperiode 2015-2020, het hart van dit beleidsplan. Deze doelstellingen komen niet uit de lucht vallen, maar zijn het resultaat van de grondige SWOT-analyse die werd uitgevoerd op alle gegevens die vooraf werden verzameld door de betrokken partners. Voor deze gegevensanalyse en de SWOT-analyse, verwijzen we naar deel 2 van deze nota. We brengen hieronder telkens de strategische en operationele doelstellingen. Per operationele doelstelling geven we ook welke partners deze doelstelling zullen uitvoeren, hoe we het resultaat van de doelstelling meetbaar zullen maken en geven we, wanneer gekend, een voorbeeldactie mee. Voor de koppeling met de (financiële en personeels)middelen verwijzen we naar de Excel sheet als bijlage B.

1 STRATEGISCHE DOELSTELLING 1: PUBLIEKEN: Cultureel erfgoed raakt de mensen in de regio Pajottenland – Zennevallei. Onze erfgoedprojecten activeren de bewoners op verschillende niveaus tot nadenken, beleven, participeren en bewaren.

OPERATIONELE DOELSTELLING 1:

De themaen projectlijnen vormen het uitgangspunt bij de erfgoedwerking met de regiobewoners. • Uitvoerders en rollen: > cultureel-erfgoedcel - coördineert de themaen projectwerking > gemeentebesturen en cultuurbeleidscoördinatoren - voeren de thematische projectlijnen mee uit > actoren – participeren: werken als partner mee aan bepaalde thematische projecten • Meetbaar resultaat: elk thematisch project heeft een eigen actieplan, dat ingebed is in de diverse doelstellingen van het beleidsplan • Voorbeeldacties: project rond sporterfgoed, reizende expo’s


Er is een thematische doelgroepenwerking met bijzondere aandacht voor kinderen, jongeren en mensen met een migratiegeschiedenis. • Uitvoerders en rollen: > cultureel-erfgoedcel - coördineert de doelgroepenwerking; is de eerstelijnspartner tussen het veld en de doelgroepen(organisaties) > intermediairen en/of zelforganisaties - ondersteunen en stellen expertise ter beschikking om doelgroepen te bereiken: vb. ondersteuning in participatief werken > gemeentebesturen en cultuurbeleidscoördinatoren - participeren: hebben oog voor deze doelgroepen en worden daarin gevormd en begeleid vanuit het convenant 11 Vraag 6 van de aanvraag


17

> actoren - participeren: hebben oog voor deze doelgroepen en worden daarin gevormd en begeleid vanuit het convenant • Meetbaar resultaat: elke specifieke doelgroep (kinderen, jongeren en mensen met een migratiegeschiedenis) komt minstens eenmaal aan bod in de thematische doelgroepenwerking • Voorbeeldacties: participatief themaproject i.s.m. jongeren, algemene aandacht voor het actieplan armoedebestrijding bij publieksprojecten, ontwikkelen educatief materiaal


Binnen de publiekswerking is er steeds ruimte voor experimenteel en innovatief werken; verworven inzichten worden gedeeld. • Uitvoerders en rollen: > cultureel-erfgoedcel - adviseur: houdt de vinger aan de pols op vlak van vernieuwde inzichten in publiekswerking en verspreidt die inzichten; coördineert experimentele en innovatieve projecten of fungeert als partner en/of adviesverlener > gemeentebesturen en cultuurbeleidscoördinatoren - participeren: worden geactiveerd om de ruimte die er is voor experiment en innovatie mee in te vullen > actoren - participeren: worden geactiveerd om de ruimte die er is voor experiment en innovatie mee in te vullen > cultureel-erfgoedorganisaties voor volkscultuur en landelijke expertisecentra voor cultureel erfgoed, steunpunt voor cultureel erfgoed Faro - adviseur en partner: wisselen expertise uit, vormen partner bij experimentele publieksprojecten • Meetbare resultaten: er is een procesevaluatie van elk project; van minstens een experimenteel project deelt het convenant de ervaringen en resultaten met een brede groep geïnteresseerden binnen en buiten de Cultuurregio Pajottenland en Zennevallei • Voorbeeldacties: participatief publieksproject waarbij jongeren vrij spel krijgen, implementeren nieuwe media in publieksprojecten, op basis van controverse maatschappelijk debat op gang brengen binnen publieksproject


De publiekswerking is sectoroverschrijdend. • Uitvoerders en rollen: > cultureel-erfgoedcel – partner / coördinator: partnerrol in samenwerkingsprojecten met andere sectoren > gemeentebesturen en cultuurbeleidscoördinatoren - coördinator: stimuleren het sectoroverschrijdend samenwerken tussen verschillende gemeentediensten > andere sectoren zoals toerisme, integratiesector, jeugdsector, natuur-en milieusector, sociale sector, sector van het onroerende erfgoed - participeren: werken actief mee in publieksprojecten rond erfgoed en zien erfgoed als hefboom om eigen doelstellingen te realiseren • Meetbaar resultaat: samenwerking met minstens drie sectoren • Voorbeeldacties: i.s.m. de jeugdsector wordt educatief erfgoedmateriaal ontwikkeld, i.s.m. de integratiesector wordt een project voor en door migranten ontwikkeld, i.s.m. met diverse sectoren wordt het magazine PenZine uitgegeven


Immaterieel cultureel erfgoed (ICE) heeft een bevoorrechte plaats binnen de publiekswerking. • Uitvoerders en rollen: > cultureel-erfgoedcel - initiator en coördinator: activeert de ICE-sector en coördineert opbouw netwerk > actoren - participeren: werken samen met ICE-gemeenschappen > ICE-gemeenschapen - partner/ organisator: zijn partner bij organisatie van publieksprojecten

18


> gemeentebesturen en cultuurbeleidscoördinatoren - partner en organisator: leveren informatie aan over ICE en ICE-gemeenschappen binnen de gemeente en bouwen zelf projecten rond het eigen ICE uit • Meetbaar resultaat: er zijn minimaal twee publieksprojecten rond ICE • Voorbeeldacties: uitgave van een scheurkalender in het teken van het immaterieel erfgoed in de regio; realisatie van een gezamenlijk project voor Erfgoeddag 2016 (rituelen)

2 STRATEGISCHE DOELSTELLING 2: ONDERSTEUNING: Erfgoedwerkers zijn mee met de tijd Lokale erfgoedzorgers, zowel vrijwilligers als professionelen, houden er een kwaliteitsvolle en hedendaagse erfgoedwerking op na; gemeentebesturen en de projectvereniging ondersteunen hen daarin optimaal.


Lokale actoren krijgen advies op maat. • Uitvoerders en rollen: > cultureel-erfgoedcel - intermediair tussen adviesvragers en adviesverleners. > provincie Vlaams-Brabant - adviseur/ ondersteuner: helpt lokale actoren met advies op maat > cultureel-erfgoedorganisaties voor volkscultuur en landelijke expertisecentra voor cultureel erfgoed, steunpunt voor cultureel erfgoed Faro - adviseur/ ondersteuner: helpt lokale actoren met advies op maat > actoren - partner/ participeren: delen expertise (zeker musea en archieven met kwaliteitslabel) • Meetbaar resultaat: een antwoord op elke vraag • Voorbeeldacties: de opmaak van het webplatform en de toolbox; adviesverlening op lokale projectvergaderingen


Er is een toolbox met nieuwe en bestaande instrumenten ter ondersteuning van lokale noden. • Uitvoerders en rollen: > cultureel-erfgoedcel - initiator, coördinator: coördineert de uitbouw en het beheer van de toolbox en implementeert de tools bij de actoren > provincie Vlaams-Brabant - partner: ontwikkelt mee de toolbox > cultureel-erfgoedorganisaties voor volkscultuur en landelijke expertisecentra voor cultureel erfgoed, steunpunt voor cultureel erfgoed Faro - partner: ontwikkelen mee de toolbox > gemeentebesturen en cultuurbeleidscoördinatoren - intermediair/ ondersteuner: kennen de toolbox en zorgen ervoor dat het materiaal doorstroomt; signaleren noden, waarvoor nieuwe tools ontwikkeld kunnen worden > actoren - participeren: maken gebruik van de instrumenten en delen ervaringen • Meetbaar resultaat: er is een toolbox, die jaarlijks aangevuld en geactualiseerd wordt • Voorbeeldacties: vorming, technisch websiteplatform, Erfgoedplus.be, sjablonen, handleidingen


Er is een duurzame werking rond de zorg voor het erfgoed door het inzetten van sterke partnerschappen. • Uitvoerders en rollen: > cultureel-erfgoedcel - adviseur, intermediair: maakt afspraken met partnerorganisaties over zorg, verwijst door naar ‘erfgoedzorgverstrekkers’ > provincie Vlaams-Brabant - adviseur, coördinator: de depotmedewerkers van de provincie VlaamsBrabant geven antwoorden op lokale noden rond behoud en beheer > cultureel-erfgoedorganisaties voor volkscultuur en landelijke expertisecentra voor cultureel erfgoed, steunpunt voor cultureel erfgoed Faro - adviseur: bieden antwoorden op lokale noden rond behoud en beheer


19

> instellingen met een kwaliteitslabel op nationaal, provinciaal of lokaal niveau of met specifieke specialisaties - adviseur/ coördinator: geven antwoord op lokale vragen rond behoud en beheer • Meetbaar resultaat: er is minstens een actie rond erfgoedzorg met minstens een andere partner per jaar • Voorbeeldacties: samenwerking met provincie Vlaams-Brabant voor begeleiding bij Erfgoedplus.be: in samenwerking met Felixart Museum worden vormingen rond registratie en bewaring georganiseerd; aansluiting bij de ondersteuning van het VIAA waar mogelijk


De cultureel-erfgoedcel ondersteunt de besturen bij de opmaak en de uitvoering van de eigen cultureel-erfgoedwerking en dit binnen het kader waarin verantwoordelijkheden werden afgebakend. • Uitvoerders en rollen: > ultureel-erfgoedcel – faciliteert en verleent advies > gemeentebesturen en cultuurbeleidscoördinatoren - organisator: gebruiken dit beleidsplan om het eigen cultureel-erfgoedbeleid aan te scherpen met concrete acties • Meetbaar resultaat: er is een jaarlijks overleg over de afstemming van de lokale cultureel-erfgoedwerking met het cultureel-erfgoedbeleidsplan • Voorbeeldacties: vorming voor lokale cultuur- en jeugdambtenaren rond erfgoedwerking, gespreksronde langs schepenen en cultuurbeleidscoördinatoren naar aanleiding van het nieuwe beleidsplan


De cultureel-erfgoedcel begeleidt collectiebeherende instellingen die het initiatief nemen tot het verkrijgen van een kwaliteitslabel en gaat een overeenkomst aan met instellingen met kwaliteitslabel. • Uitvoerders en rollen: > cultureel-erfgoedcel – begeleidt > raad van bestuur Cultuurregio Pajottenland & Zennevallei - verleent subsidie • Meetbaar resultaat: elke collectiebeherende instelling die een kwaliteitslabel wenst te behalen wordt hierin begeleid; gekwalificeerde instellingen ontvangen een subsidiebedrag en worden ingeschakeld voor één of meerdere doelstellingen van het convenant. • Voorbeeldacties: begeleidingstraject voor een instelling, aangaan mini-convenant met gekwalificeerde instellingen, groepsplaatsbezoek bij instellingen met lokale indeling

3 STRATEGISCHE DOELSTELLING 3: NETWERKEN: Erfgoedkennis en –expertise worden spontaan gedeeld Erfgoedactoren versterken en stimuleren elkaar door kennis en expertise uit te wisselen binnen netwerken.


Er is een webplatform om informatie uit te wisselen. • Uitvoerders en rollen: > cultureel-erfgoedcel – coördineert de uitbouw van het webplatform, faciliteert vervolgens > actoren – participeren: actieve gebruikers van het platform; aanleveren en opnemen van informatie > gemeentebesturen en cultuurbeleidscoördinatoren - participeren: actieve gebruikers van het platform; aanleveren en opnemen van informatie > steunpunt voor cultureel erfgoed Faro - adviseur/ ondersteuner: uitwisseling van expertise rond webplatform, contentuitwisseling • Meetbaar resultaat: het gebruik van het webplatform neemt jaarlijks toe • Voorbeeldacties: uitbouw web-platform, vorming rond gebruik web-platform, aanvullen web-platform met eigen expertise

20



Binnen collegagroepen worden kennis en ervaring uitgewisseld. • Uitvoerders en rollen: > cultureel-erfgoedcel - faciliteert collegagroepen, adviseert, deelt expertise > actoren - activeren de netwerken en brengen eigen expertise in • Meetbaar resultaat: er is een verslag van elke bijeenkomst van de collegagroepen • Voorbeeldacties: bijeenkomsten van heemkringen, archivarissen, musea


Erfgoedactoren werken samen met andere sectoren en vice versa. • Uitvoerders en rollen: > cultureel-erfgoedcel - activeert de cultureel-erfgoedactoren om over sectoren heen samenwerking aan te gaan > gemeentebesturen en cultuurbeleidscoördinatoren - Initiator en coördinator: stimuleren het sectoroverschrijdend samenwerken tussen verschillende gemeentediensten > regio-organisaties in andere sectoren - partner en participeren: activeren hun achterban om samen te werken met de cultureel-erfgoedsector > actoren – Participeren: gaan actief op zoek naar interessante samenwerkingsverbanden buiten de gekende sector(en) • Meetbaar resultaat: het aantal erfgoedactoren, dat samenwerkt met andere sectoren, stijgt. • Voorbeeldacties: extra toelages binnen impulsreglementen bij samenwerking met andere sectoren, ontmoetingsmomenten organiseren, andere sector uitnodigen op collegagroepen


De omgevingsanalyse is actueel en legt de basis voor expertise-uitwisseling, ondersteuning en de ontwikkeling van themaen projectlijnen. • Uitvoerders en rollen: > cultureel-erfgoedcel – coördineren: houdt de omgevingsanalyse actueel • Meetbare resultaten: de omgevingsanalyse wordt continu geactualiseerd en aangevuld; de omgevingsanalyse vormt de basis voor nodenanalyses; actoren verbonden aan thematische projectlijnen worden eerst binnen het kader van de omgevingsanalyse bevraagd • Voorbeeldacties: vrijwilligersteam wordt op pad gestuurd om kerkfabrieken, sportverenigingen en ICEactoren te bevragen en hun collectie te analyseren, de jeugdsector in de regio wordt verkend


Er zijn nieuwe netwerken opgestart binnen en buiten de erfgoedsector, vanuit de themaen projectlijnen en met speciale aandacht voor ICE. • Uitvoerders en rollen: > cultureel-erfgoedcel - Initiator: spoort potentiële netwerken op, faciliteert en ondersteunt de netwerken • Meetbare resultaten: (ICE-)actoren kennen de cultureel-erfgoedcel, worden gesensibiliseerd over de erfgoedwaarde van hun activiteiten en wisselen onderling expertise en ervaring uit. • Voorbeeldacties: er wordt een intersectoraal netwerk opgericht rond een thematisch project, Erfgoeddag vormt de aanleiding om nieuwe, tijdelijke netwerken op te richten en expertise te delen en nieuwe thema’s aan te snijden


21

4 STRATEGISCHE DOELSTELLING 4: INTERNE WERKING: Een krachtige interne werking vormt de motor voor professionelen, vrijwilligers en partners. Onze interne werking is krachtig, dynamisch, gedragen en gebaseerd op de inzet van eigen personeel, vrijwilligers en partnerschappen. De werking verenigt op een dynamische manier vrijwilligers en professionelen.


Er is een activerend vrijwilligers-, personeels- en competentiebeleid. • Uitvoerders en rollen: > cultureel-erfgoedcel - coördineert • Meetbaar resultaat: er zijn jaarlijks functionerings- en evaluatiegesprekken met alle medewerkers • Voorbeeldacties: functieprofielen, vrijwilligersbeleid en competentiebeleid worden geactualiseerd en geïmplementeerd


De gemeentebesturen zijn de pijlers van de convenantwerking. • Uitvoerders en rollen: > cultureel-erfgoedcel - communiceert en sensibiliseert > gemeentebesturen - profileren zich permanent als de dragers van het cultureel-erfgoedconvenant • Meetbaar resultaat: gemeentebesturen verlengen de projectvereniging en leveren een financiële, logistieke en personele bijdrage aan de cultureel-erfgoedwerking • Voorbeeldacties: gespreksronde langs gemeentebesturen, sensibiliseringsacties, werkingsverslagen, communicatieplan naar gemeentebesturen implementeren


De vrijwilligers dragen de uitvoering van de convenantwerking als volwaardige medewerkers. • Uitvoerders en rollen: > cultureel-erfgoedcel - begeleidt vrijwilligers > vrijwilligers - coördineren eigen taken en projecten, delen expertise met personeel en andere vrijwilligers • Meetbaar resultaat: vrijwilligers zijn opgenomen in het organigram; er zijn opvolgingsgesprekken met vrijwilligers • Voorbeeldacties: vrijwilligers omgevingsanalyse leiden elkaar op, vrijwilligers PenZine delen expertise met professionelen, infrastructuur is afgestemd op noden vrijwilligers


Er zijn structurele partnerschappen die een duurzame en kwaliteitsvolle erfgoedwerking verzekeren. • Uitvoerders en rollen: > cultureel-erfgoedcel – spoort synergetische partnerschappen op en gaat partnerschappen aan > structurele partners - coördineren in samenwerking met cultureel-erfgoedcel bepaalde doelstellingen van het beleidsplan • Meetbaar resultaat: partnerschappen zijn structureel verankerd en officieel vastgelegd • Voorbeeldacties: overeenkomsten met structurele partners, overlegstructuren uitbouwen.

22


D MEERJARENBEGROTING 1 MEERJARENBEGROTING12 Uitgaven

2015

OD

Omschrijving

1.1

De themaen projectlijnen vormen het uitgangspunt bij de erfgoedwerking naar de regiobewoners.

Acties

FTE

2016 werkingskosten

0,25

FTE

2017 werkingskosten

0,2

FTE

2018 werkingskosten

0,25

FTE

2019 werkingskosten

0,2

FTE

2020 werkingskosten

0,2

FTE

werkingskosten

0,2

website (zie generieke kosten) onderhoud lopende tentoonstelling

1.500

1.500

1.530

1.530

thematisch project 1 (communicatie, educatie, samenwerking met partners) 2015-2018 WOI

8.000

5.000

5.000

11.900

5.000

20.500

5.000

thematisch project 2

1.561

0

thematisch project 3 impulsbedragen bij thematisch project 1,2

Er is een thematische doelgroepenwerking met bijzondere aandacht voor kinderen, jongeren en mensen met een migratiegeschiedenis.

6.034 0,2

voorbereiding participatief project

5.071 0,2

participatief project 500

student Zuiddag Binnen de publiekswerking is er steeds ruimte voor experimenteel en innovatief werken; verworven inzichten worden gedeeld.

0,2

2.015 0,25

10.000

32.500

1.900

2.007

0,15

0,15

4.000

medewerking inburgering en diversiteit 1,3

5.008

1.561

100 0,2

nieuwe media

10.000

3.000

0

0

1.000

500

500

500

100 0,2

3.500

100 0,2

3.000

100 0,2

3.060

0

100 0,15

1.000

100 0,1

1.020

2.000

participatief project, zie 1.2 expertisedeling 1,4

De publiekswerking is sectoroverschrijdend

0 0,4

500 0,2

500 0,2

500 0,2

Penzine

15.000

10.000

10.000

10.000

10.000

10.000

2.500

2.500

2.550

2.000

1.500

1.500

Immaterieel cultureel erfgoed (ICE) heeft een bevoorrechte plaats binnen de publiekswerking

500 0,1

500 0,15

scheurkalender

2.000

traject ice naar Erfgoeddag 2016 en opvolging 2017 (Erfgoeddag zelf zie 3.5)

5.000

510 0,1

510 0,05

Lokale actoren krijgen advies op maat

520 0,05

1.500 0,2

0,2

520 0

2.000

2.000

andere acties 2,1

500 0,2

educatief materiaal netwerk leerkrachten 1,5

0 0,2

0,2

0,2

1.500 0,2

1.500 0,2

12 Vragen 6, 11 en 12 van de aanvraag


23

vergaderingen 2,2

Er is een toolbox met nieuwe en bestaande instrumenten ter ondersteuning van lokale noden

pm 0,3

pm 0,2

pm 0,2

pm 0,2

pm 0,2

vorming

500

500

510

510

520

520

webplatform

1.000

1.000

1.020

1.020

1.040

1.040

Erfgoedplus

14.500

14.500

0

0

0

0

handleidingen

600

600

612

612

624

624

10.000

7.500

1.000

1.000

1.020

500

0

1.500

website overige tools 2,3

Er is een duurzame werking rond de zorg voor het erfgoed door het inzetten van sterke partnerschappen

0,2

partnerschappen (o.a. depotnetwerk) De erfgoedcel ondersteunt de besturen bij de opmaak en de uitvoering van de eigen cultureel-erfgoedwerking en dit binnen het kader waarin verantwoordelijkheden werden afgebakend

0,15

600

vorming 2,4

600

500 0,1

vorming

0,15

600

500 0,05

400

0,15

600

510 0,05

400

0,15

510 0,05

400

3,1

De erfgoedcel begeleidt collectiebeherende instellingen die het initiatief nemen tot het verkrijgen van een kwaliteitslabel en gaat een overeenkomst aan met instellingen met kwaliteitslabel

0,05

0,05

0,05

0,1

600

400

0,05

600

520 0,3

voorbereiding nieuw convenant 2,5

pm 0,2

520 0,3

400

400

5.000

10.000

0,1

0,1

begeleiding

500

500

500

500

500

500

ondersteuning

0

7.500

7.500

12.000

15.000

15.000

Er is een webplatform om informatie uit te wisselen.

0,1

netwerking

0,1

500

0,1

400

0,1

408

0,1

408

0,1

416

416

webplatform zie 2.2 3,2

Binnen collegagroepen worden kennis en ervaring uitgewisseld.

0,1

0,1

0,1

0,1

0,15

vergaderingen

1.500

1.500

1.500

1.500

1.500

2.250

samenwerkingsprojecten collegagroepen

1.600

1.000

1.500

1.500

2.000

2.000

inspiratiecafés 3,3

0,1

Erfgoedactoren werken samen met andere sectoren en vice versa

500 0,1

500 0,1

510 0,1

510 0,1

520 0,1

520 0,1

impulsbedragen zie 1.3 ontmoetingsmomenten 3,4

De omgevingsanalyse is actueel en legt de basis voor expertiseuitwisseling, ondersteuning en de ontwikkeling van themaen projectlijnen

24

500 0,2

500 0,25

0,2

gids collecties in de regio (enkel digitaal)

0

0

expertisedeling vrijwilligerswerking

500

500

database

600

vrijwilligers op pad voor themawerking (zie 1.1)

500

510

510 0,25

520 0,2

0

0

510

2.040

520 0,25

0

0

0

3.000

1.000 2.000


3,5

Er zijn nieuwe netwerken opgestart binnen en buiten de erfgoedsector, vanuit de themaen projectlijnen en met speciale aandacht voor ICE

0,2

0,2

0,2

0,1

0,1

Erfgoeddag

3.000

10.500

3.000

3.000

2.000

5.000

nieuwe netwerken

500

500

510

510

520

520

netwerk ICE 4,1

0,15

Er is een activerend vrijwilligers-, personeels- en competentiebeleid

500 0,25

vorming personeel

500 0,25

510

510

0,25

0,25

520

520

0,25

0,25

1.500

1.500

1530

1530

1560,6

1.561

500

500

510

510

520

520

fondsenwerving opvolging personeelsbeleid 4,2

4,3

4,4

0,4

De gemeentebesturen zijn de pijlers van de convenantswerking

0,3

0,3

0,3

0,3

0,35

gids aanbod erfgoedcel (enkel digitaal)

0

0

0

0

0

0

vorming en ondersteuning leden raad van bestuur

500

500

510

510

520

520

De vrijwilligers dragen de uitvoering van de convenantswerking als volwaardige medewerkers.

0,25

0,25

0,25

0,25

0,25

0,25

opleiding eigen vrijwilligers

1.000

500

500

500

500

500

onkostenvergoeding vrijwilligers

4.000

4.500

5.000

5.000

5.000

5.000

Er zijn structurele partnerschappen die een duurzame en kwaliteitsvolle erfgoedwerking verzekeren

0,2

0,2

0,2

0,2

0,2

0,2

vergaderingen

500

500

510

510

520

520

eindejaarsdrink

5.000

5.000

4.600

4.600

4.400

4.500

streeksamenwerking

500

500

510

510

520

520

samenwerking erfgoedcellen

500

500

510

250

250

250

generieke werking

0,2

0,2

0,2

0,2

0,2

0,2

werkingskosten (kantoor, verplaatsing enz)

45.920

43.304

43.966

44.200

46.749

46.942

totaal alle werkingskosten (cultureel-erfgoedcel en doelstellingen)

138.320

147.904

134.026

122.800

131.843

119.024

Totale loonkost totaal

4

235.646

3,5

374.000

210.671

3,5

235.692

358.647

3,5

369.726

237.246

3,5

360.061

240.018

3,5

242.217

371.862

361.248

Inkomsten

2015

2016

2017

2018

2019

2020

Vlaamse Gemeenschap

300.000

300.000

300.000

300.000

300.000

300.000

gemeenten P&Z

57.324

57.897

58.476

59.061

59.652

60.248

reserve projectvereniging

16.176

4500

0

11.210

Subsidies (provincie Vlaams-Brabant: projecten publiekswerking, erfgoeddepots)

6.000

verkoop materiaal

500

750

750

1.000

1.000

1.000

Totaal

374.000

358.647

369.726

360.061

371.862

361.248


25

2 TOELICHTING BIJ DE BEGROTING13 UITGAVEN De personeelskosten zijn begroot op basis van 3,5 voltijdse medewerker vanaf 2016. Deze personeelsbezetting is noodzakelijk om de doelstellingen uit het beleidsplan op te volgen en uit te voeren. De begroting van de personeelskost gaat uit van de kosten van de huidige bezetting per personeelslid / per jaar (waaronder loonkost, verzekeringen, verplaatsingsvergoedingen, etc.) Dit is terug te vinden in de tabel ‘personeelskost’. Bij de berekening werd er uitgegaan van een indexsprong van gemiddeld 1% per jaar (aangepast om de twee jaren) en van de mogelijke veranderende familiale situatie bij de werknemers. De verloning van de werknemers wordt voorzien vanuit het bedrag dat de Vlaamse Gemeenschap via het erfgoedconvenant ter beschikking stelt. De algemene werkingskost is gebaseerd op het gemiddelde van de werkingskosten van de jaren 2011-2013. Dit gemiddelde vormt de basis voor de werkingskosten vanaf 2015, tweejaarlijks aangepast aan een stijging van de index met 1% per jaar. Kosten afhankelijk van de inhoudelijke doelstellingen werden begroot op basis van de gemiddelde kosten voor vergelijkbare doelstellingen voor de periode 2011-2013 van het huidige cultureel-erfgoedconvenant. Hierbij valt het verschil op tussen projecten met een hoge financiële kost (bijvoorbeeld bij doelstelling 1: Publieken) tegenover projecten met een lagere financiële kost, maar met een hogere personeelsinzet (bijvoorbeeld bij doelstelling 3: Netwerken). De reden hiervoor is dat doelstelling 3 een hoge personeelsinzet vraagt (samenbrengen, overleg, begeleiding, etc.), maar dat de werkingskosten voor deze doelstelling laag blijven, terwijl de doelstelling Publieken (met thematische trajecten, sensibilisering, publiekswerking, etc.) een grotere financiële inbreng vraagt door de aard van de activiteiten die daarmee verbonden zijn (bv. impulssubsidies, publieksprojecten, etc.). Voor de vier inhoudelijke doelstellingen en de bijhorende acties werd uitgegaan van de gekende situatie, tweejaarlijks aangepast aan de index (1 %). Bij de doelstelling 2.5 (i.v.m. het ondersteuningsbeleid) wordt het bedrag dat opgenomen is in de begroting voor de begeleiding tot het behalen van het kwaliteitslabel en de subsidie voor instellingen met een kwaliteitslabel en ingedeeld worden bij het lokale niveau, voorzien vanuit de inbreng van de deelnemende partners. Inkomsten De partnergemeenten en vzw De Rand voor de drie faciliteitengemeenten Drogenbos, Linkebeek en SintGenesius-Rode, dragen elke 0,2 euro per inwoner bij voor de uitwerking van het cultureel-erfgoedbeleid. De provincie Vlaams-Brabant zal 0,04 euro per inwoner met een maximum van 20% van het maatschappelijk kapitaal bijdragen. Dit is vergelijkbaar met de huidige situatie. De begroting van de bijdrages van de partners vertrekt van een gemiddelde bevolkingsgroei voor de streek van 1% per jaar. In de begroting wordt ook externe subsidiëring voorzien. Dit wordt in eerste instantie ingecalculeerd voor de jaren waar thematische projecten gepland staan. Daarnaast wenst de projectvereniging ook de eigen inkomsten te verhogen (bv. door verkoop van eigen producten, etc.) zodat de kosten voor deze acties meer in balans gebracht kunnen worden. De projectverenging kijkt eveneens uit naar andere financieringskanalen afhankelijk van de opportuniteiten en de strategische keuzes van de lopende trajecten. Deze kanalen kunnen evenwel nog niet in de begroting ingebracht worden. De projectvereniging heeft tijdens de voorbije jaren een eigen reserve opgebouwd. Deze reserve wordt deels opnieuw geïnjecteerd in de cultureel-erfgoedwerking en dit tijdens de jaren die de grootste financiële inspanningen vragen.


26


Om het cultureel-erfgoedbeleid gestalte te kunnen geven, is niet enkel de inbreng uit middelen van de partners, eigen inkomsten en de inbreng uit nieuwe fondsen noodzakelijk, maar ook de inzet van de medewerkers voor de cultureel-erfgoedcel. De eigenheid (qua diversiteit, bevolkingsdichtheid en uitgestrektheid) van de streek en de doelstellingen van het beleidsplan, vragen voor de uitvoering van het erfgoedbeleid de inzet van voldoende en van kwalitatief personeel. De inzet van 3,5 medewerkers is een minimum om voor de gemeenten een kwalitatief cultureel-erfgoedbeleid te kunnen verwezenlijken en ondersteunen. Voor de uitbouw van de cultureel-erfgoedcel en de verdere ontplooiing van het cultureel-erfgoedbeleid en de cultureel-erfgoedwerking vraagt de projectvereniging de inbreng vanuit de Vlaamse Gemeenschap, zoals aangegeven in de begroting. Extra inbreng van de gemeenten, niet zichtbaar in de begroting Naast de investeringen door de partners, zichtbaar in de begroting, ondersteunen de partners de lokale cultureel-erfgoedwerking via verscheidene kanalen: 1) De ondersteuning van (erfgoed)verenigingen via lokale subsidiereglementen, met logistieke ondersteuning of door personeelsinzet vanuit de gemeente. Zie hiervoor het overzicht in de omgevingsanalyse (de 16 gemeenten en huidige ondersteuningsregelingen door gemeentebesturen). 2) Ondersteuning van de werking van de cultureel-erfgoedcel: de partners verbinden zich ertoe om de cultureel-erfgoedcel dezelfde dienstverlening te geven als een lokale vereniging. De werking en omkadering van de cultureel-erfgoedcel wordt ondersteund door de diensten van de gemeente Dilbeek a rato van 5000 euro per personeelslid per jaar.


27

© Koen Demarsin

28



DEEL 2: OMGEVINGS- EN SWOT-ANALYSE


29

A INLEIDING OMGEVINGSANALYSE14 In deze omgevingsanalyse hebben we ons enerzijds geconcentreerd op een overzicht van én een inzicht in de partners die het nauwst betrokken zijn bij het cultureel-erfgoedconvenant, het brede veld van actoren dat door het cultureel-erfgoedconvenant wordt ‘bediend’. Concreet gaat dat over de steden en gemeenten en de (erfgoed)actoren in de regio Pajottenland & Zennevallei. Dit deel van de omgevingsanalyse kan bekeken worden als een geheel van concentrische cirkels waarbij eerst de actoren die het nauwst met de convenantwerking verbonden zijn en het meeste belang hebben bij de cultureel-erfgoedwerking uitgebreid in beeld worden gebracht. Dus: hoe dichter de actor bij de convenantwerking staat, hoe uitgebreider de gegevensverzameling is. De komende beleidsperiode zal deze omgevingsanalyse verder aangroeien.

Naast het documenteren van deze actoren worden ook anderen relevante gegevens van en over deze partners opgenomen. Voor de gemeenten gaat dat bij voorbeeld over de ondersteuning die gemeenten geven op basis van het gemeentelijk erfgoedbeleid en over de manier waarop er afstemming is gezocht tussen dit plan en de gemeentelijke BBC. Bij het luik over de cultureel-erfgoedorganisaties gaan we dan bij voorbeeld weer dieper in op hun expertises, noden en behoeften. We sluiten het actorengedeelte af met een uitgebreidere stakeholdersanalyse, namelijk een inzicht in àlle betrokkenen bij het cultureel-erfgoedconvenant. Verder geven we nog de belangrijkste conclusies mee uit de evaluatie van de werking van het cultureel-erfgoedconvenant 2011-2014 en uit de evaluatie die door het Agentschap Kunsten en Erfgoed werd gedaan. Al deze gegevens vormden de basis voor onze SWOT-analyse. We geven de SWOT-elementen aan het einde van dit deel mee.


30


B DE 16 GEMEENTEN 1 GEGEVENS PER GEMEENTE15 BEERSEL

Beersel ligt in de zuidrand van Brussel en bestaat uit vijf deelgemeenten: Alsemberg [3], Beersel [1], Dworp [4], Huizingen [5] en Lot [2]. Beersel grenst aan Wallonië en wordt door drie faciliteitengemeenten gescheiden van Brussel. - Oppervlakte: 30,01km² - Bevolkingsaantal: (per 1 januari 2012) 24.209 inwoners - Aantal vreemdelingen in 2011: 1.945 - Aantal vreemdelingen per 1000 inwoners: 80,3 - Cultuurdienst: 1 vte diensthoofd vrije tijd en 1 vte administratieve medewerker - Archiefdienst: 1 vte archivaris - Cultuurbeleidsplan: ja - Cultuurcentrum: cc De Meent - Aantal leners bibliotheek t.o.v. de totale bevolking (in %) in 2011: 18,9 - Vrijetijdsaanbod per 10.000 inwoners in 2012 Cursussen en voordrachten

Evenementen

Expo

Film

Muziek

Theater -of dansvoorstelling

33

9

16

0

18

7

Sport

Uitgaan

Uitstappen

1

27

BEVER

Bever ligt in de zuidwestelijke hoek van de provincie Vlaams-Brabant en grenst aan Oost-Vlaanderen en Henegouwen. De officiële taal is er het Nederlands. Daarnaast zijn er taalfaciliteiten voor de Franstalige minderheid. Binnen de gemeentegrenzen liggen geen andere kernen. - Oppervlakte: 1978 hectare - Bevolkingsaantal: (per 1 januari 2012) 2.171 inwoners - Aantal vreemdelingen in 2011: 62 - Aantal vreemdelingen per 1000 inwoners: 28,8 - Cultuurdienst: 1vte cultuurambtenaar (ook andere bevoegdheden) 15 De cijfers over bevolking en cultuur zijn afkomstig uit de Gemeentelijke profielschetsen 2013, http://aps.vlaanderen.be/lokaal/beleidsplannen/gemeentelijke-profielschets.html


31

- Cultuur- of gemeenschapscentrum: nee - Bever heeft geen bibliotheek - Vrijetijdsaanbod per 10.000 inwoners in 2012 Cursussen en voordrachten

Evenementen

Expo

Film

41

Muziek


88

Sport

Uitgaan

5

Uitstappen

14

DILBEEK Dilbeek ligt ten westen van Brussel, aan de rand van het Pajottenland. Dilbeek heeft zes deelgemeenten: Dilbeek, Groot-Bijgaarden, Itterbeek, Schepdaal, Sint-Martens-Bodegem en Sint-UlriksKapelle. - Oppervlakte: 41,17 km² - Bevolkingsaantal (per 1 januari 2012) 40.388 inwoners. Dilbeek is na Leuven de tweede grootste gemeente van Vlaams-Brabant - Aantal vreemdelingen in 2011: 2.856 - Aantal vreemdelingen per 1000 inwoners: 71 - Cultuurdienst: 1 vte cultuurbeleidscoördinator, 2,75 vte administratief medewerker - Archiefdienst: 1 vte archivaris, 2 vte administratief medewerker - Cultuurbeleidsplan: ja - Cultuurcentrum: cc Westrand - Aantal leners bibliotheek t.o.v. de totale bevolking (in %) in 2011: 25,4 - Vrijetijdsaanbod per 10.000 inwoners in 2012 Cursussen en voordrachten

Evenementen

Expo

Film

Muziek


Sport

Uitgaan

Uitstappen

25

8

6

11

14

16

4

5

7

DROGENBOS Drogenbos ligt ten westen van Brussel en is een van de zes faciliteitengemeenten in de Vlaamse Rand. Drogenbos heeft geen deelgemeenten. - Oppervlakte: 2,49 km2 - Bevolkingsaantal: (per 1 januari 2012): 5.013 inwoners - Aantal vreemdelingen in 2011: 730 - Aantal vreemdelingen per 1000 inwoners: 147,9 - Cultuurdienst: een medewerker (van vzw De Rand) - Cultuurbeleidsplan: nee - Gemeenschapscentrum: De Muse

32


- Drogenbos heeft geen bibliotheek - Vrijetijdsaanbod per 10.000 inwoners in 2012 Cursussen en voordrachten

Evenementen

Expo

Film

Muziek


Sport

Uitgaan

Uitstappen

4

2

6

0

3

2

0

0

4

GALMAARDEN Galmaarden is een landelijke gemeente in de provincie Vlaams-Brabant, in het noorden en het westen grenzend aan de verstedelijkte gebieden Ninove en Geraardsbergen, en voor het overige omringd door andere plattelandsgemeenten uit het Pajottenland: Gooik, Herne en Bever. Galmaarden telt drie deelgemeenten: Galmaarden, Tollembeek en Vollezele. - Oppervlakte: 34,93 km² - Bevolkingsaantal: (per 1 januari 2012) 8.535 inwoners - Aantal vreemdelingen in 2011: 122 - Aantal vreemdelingen per 1000 inwoners: 14,3 - Cultuurdienst: 1 vte diensthoofd cultuurbeleid en 1vte administratieve medewerker - Gemeenschapscentrum: het Baljuwhuis - Aantal leners bibliotheek t.o.v. de totale bevolking (in %) in 2011: 15,3 - Vrijetijdsaanbod per 10.000 inwoners in 2012 Cursussen en voordrachten

Evenementen

Expo

Film

Muziek


Sport

Uitgaan

Uitstappen

69

23

6

0

11

11

19

16

28

GOOIK De gemeente Gooik ligt in het westen van de provincie Vlaams-Brabant, op de provinciegrens met Oost-Vlaanderen. Gooik heeft vier kernen: Gooik, Oetingen, Kester en Leerbeek. - Oppervlakte: 39,69 km² - Bevolkingsaantal: (per 1 januari 2012) 9.181 inwoners - Aantal vreemdelingen in 2011: 174 - Aantal vreemdelingen per 1000 inwoners: 19,1 - Cultuurdienst: 1 vte cultuurbeleidscoördinator - Cultuurbeleidsplan: ja - Gemeenschapscentrum: De Cam - Aantal leners bibliotheek t.o.v. de totale bevolking (in %) in 2011: 23,2


33

- Vrijetijdsaanbod per 10.000 inwoners in 2012 Cursussen en voordrachten

Evenementen

Expo

Film

Muziek


Sport

Uitgaan

Uitstappen

32

9

7

1

10

3

7

3

8

HALLE Halle ligt in de provincie VlaamsBrabant, ongeveer 15 kilometer ten zuidwesten van Brussel, aan de Zenne. Sedert 1 januari 1977 omvat de stad de voormalige gemeenten Buizingen, Halle en Lembeek. - Oppervlakte: 44,40 km² - Bevolkingsaantal: (per 1 januari 2012) 36.852 inwoners - Aantal vreemdelingen in 2011: 2.099 - Aantal vreemdelingen per 1000 inwoners: 57,9 - Cultuurdienst: directeur vrije tijd (1vte) ondersteund door een halftijdse administratieve kracht (0,5 vte). - Daarnaast is er de geïntegreerde erfgoeddienst ‘vzw Meta’ die de diensten toerisme, erfgoed/museum en archief samenbrengt (6 vte) - Cultuurbeleidsplan: ja - Cultuurcentrum: cc ’t Vondel - Aantal leners bibliotheek t.o.v. de totale bevolking (in %) in 2011: 25 - Vrijetijdsaanbod per 10.00,0 inwoners in 2012 Cursussen en voordrachten

Evenementen

Expo

Film

Muziek


Sport

Uitgaan

Uitstappen

13

4

3

0

4

2

3

2

8

HERNE Herne is een plattelandsgemeente in het Pajottenland. Herne grenst aan de gemeenten Bever, Galmaarden, Gooik en Pepingen, en aan de taalgrens met Henegouwen. Groot-Herne bestaat sinds de fusie uit vier dorpskernen: Herne zelf en de deelgemeente Herfelingen en Sint-Pieters-Kapelle, en Kokejane, een gehucht van Herne met een eigen parochie (tussen de dorpskernen van Herfelingen en Herne). - Oppervlakte: 44,63 km² - Bevolkingsaantal: (per 1 januari 2012) 6.572 inwoners - Aantal vreemdelingen in 2011: 125 - Aantal vreemdelingen per 1000 inwoners: 18,9 - Cultuurdienst: 0,5 vte cultuurbeleidscoördinator

34


- Cultuurbeleidsplan: ja - Gemeenschapscentrum: neen - Aantal leners bibliotheek t.o.v. de totale bevolking (in %) in 2011: 25,3 - Vrijetijdsaanbod per 10.000 inwoners in 2012 Cursussen en voordrachten

Evenementen

Expo

Film

Muziek


Sport

Uitgaan

Uitstappen

38

23

3

2

11

9

33

37

30

LENNIK Lennik bestaat uit de deelgemeenten Gaasbeek, Sint-Martens-Lennik en Sint-Kwintens-Lennik. In het noorden van Sint-Kwintens-Lennik ligt Eizeringen, dat verschillende gehuchten omvat (o.a. Tuitenberg, Ten Nelleken, Hunsel). Ook de parochie Sint-Gertrudis-Pede behoort gedeeltelijk tot Lennik (maar grotendeels tot Schepdaal en dus tot Dilbeek). - Oppervlakte: 30,80 km² - Bevolkingsaantal: (per 1 januari 2012) 8.915 inwoners - Aantal vreemdelingen in 2011: 246 - Aantal vreemdelingen per 1000 inwoners: 27,7 - Cultuurdienst: 1vte vrije tijd - Cultuurbeleidsplan: ja - Gemeenschapscentrum: GC Lennik - Aantal leners bibliotheek t.o.v. de totale bevolking (in %) in 2011: 15,5 - Vrijetijdsaanbod per 10.000 inwoners in 2012 Cursussen en voordrachten

Evenementen

Expo

Film

Muziek


Sport

Uitgaan

Uitstappen

12

10

9

4

10

4

28

16

24

LIEDEKERKE De gemeente Liedekerke ligt in het westen van Vlaams-Brabant aan de Dender die de grens vormt met de provincie Oost-Vlaanderen. Liedekerke heeft Affligem, Roosdaal en Ternat als Vlaams-Brabantse buurgemeenten. - Oppervlakte: 10,08 km² - Bevolkingsaantal: (per 1 januari 2012) 12.646 inwoners - Aantal vreemdelingen in 2011: 465 - Aantal vreemdelingen per 1000 inwoners: 37,1


35

- Cultuurdienst: 1 vte cultuurbeleidscoördinator en 3 vte administratieve medewerkers voor vrije tijd - Cultuurbeleidsplan: ja - Gemeenschapscentrum: GC Warande - Aantal leners bibliotheek t.o.v. de totale bevolking (in %) in 2011: 32,9 - Vrijetijdsaanbod per 10.000 inwoners in 2012 Cursussen en voordrachten

Evenementen

Expo

Film

Muziek


Sport

Uitgaan

Uitstappen

29

17

2

2

9

13

13

7

10

LINKEBEEK Linkebeek grenst in het zuidwesten aan Brussel en is een van de zes faciliteitengemeenten in de Vlaamse Rand. Linkebeek heeft geen deelgemeenten. - Oppervlakte: 4,15 km2 - Bevolkingsaantal: (per 1 januari 2012): 4.787 inwoners - Aantal vreemdelingen in 2011: 593 - Aantal vreemdelingen per 1000 inwoners: 123,4 - Cultuurdienst: een medewerker (van vzw De Rand) - Cultuurbeleidsplan: nee - Gemeenschapscentrum: De Moelie - Linkebeek heeft geen bibliotheek - Vrijetijdsaanbod per 10.000 inwoners in 2012 Cursussen en voordrachten

Evenementen

Expo

Film

Muziek


Sport

Uitgaan

Uitstappen

15

0

2

0

6

8

0

2

4

PEPINGEN Pepingen in het Pajottenland telt zes deelgemeenten: Pepingen zelf, en Beert, Bellingen, Bogaarden, Elingen en Heikruis. In de deelgemeente Pepingen liggen de kleine gehuchten Beringen en Kestergat. - Oppervlakte: 36,05 km² - Bevolkingsaantal: (per 1 januari 2012) 4.417 inwoners - Aantal vreemdelingen in 2011: 54 - Aantal vreemdelingen per 1000 inwoners: 12,1 - Cultuurdienst: 0,5 cultuurbeleidscoördinator (ook bevoegd voor toerisme) - Cultuurbeleidsplan: ja - Gemeenschapscentrum: GC Pepingen

36


- Aantal leners bibliotheek t.o.v. de totale bevolking (in %) in 2011: 20,3 - Vrijetijdsaanbod per 10.000 inwoners in 2012 Cursussen en voor-drachten

Evenementen

Expo

Film

Muziek


Sport

Uit-gaan

Uitstappen

29

11

5

0

0

7

7

0

23

ROOSDAAL Roosdaal ligt aan de rand van het Pajottenland en de Denderstreek, op de grens van de provincies Vlaams-Brabant en Oost-Vlaanderen. Het grenst aan Liedekerke, Ternat, Lennik, Gooik en Ninove. De deelgemeente Pamel is een verstedelijkte woonkern en de deelgemeenten Onze-Lieve-Vrouw-Lombeek, Strijtem en Borchtlombeek zijn landelijke kernen. - Oppervlakte: 21,69km² - Bevolkingsaantal: (per 1 januari 2012) 11.260 inwoners - Aantal vreemdelingen in 2011: 316 - Aantal vreemdelingen per 1000 inwoners: 28 - Cultuurdienst: op de cultuurdienst werken 1 vte cultuurbeleidscoördinator en 0,5 vte administratieve medewerker. - Cultuurbeleidsplan: ja - Gemeenschapscentrum: GC Het Koetshuis - Aantal leners bibliotheek t.o.v. de totale bevolking (in %) in 2011: 19,6 - Vrijetijdsaanbod per 10.000 inwoners in 2012 Cursussen en voor-drachten

Evenementen

Expo

Film

Muziek

Theater -of dans-voorstelling

Sport

Uit-gaan

Uitstappen

59

54

5

0

28

9

37

20

27

SINT-GENESIUS-RODE Sint-Genesius-Rode ligt ten zuiden van Brussel en grenst aan de Vlaamse gemeenten Hoeilaart en Beersel. SintGenesius-Rode is een van de zes faciliteitengemeenten in de Vlaamse Rand. De gemeente heeft geen deelgemeenten. - Oppervlakte: 22,77 km2 - Bevolkingsaantal: (per 1 januari 2012): 17.934 inwoners - Aantal vreemdelingen in 2011: 3.019 - Aantal vreemdelingen per 1000 inwoners: 168,2 - Cultuurdienst: een medewerker (van vzw De Rand)


37

- Cultuurbeleidsplan: nee - Gemeenschapscentrum: De Boesdaalhoeve - Aantal leners bibliotheek t.o.v. de totale bevolking (in %) in 2011: 19,9 - Vrijetijdsaanbod per 10.000 inwoners in 2012 Cursussen en voordrachten

Evenementen

Expo

Film

Muziek


Sport

Uitgaan

Uitstappen

12

2

0

1

9

2

1

1

6

SINT-PIETERS-LEEUW Sint-Pieters-Leeuw ligt in het zuidwesten van de provincie, tussen Brussel en Halle. De gemeente grenst aan Lennik, Dilbeek, Anderlecht, Beersel en Halle. Sint-Pieters-Leeuw is de kerngemeente na de fusie met Vlezenbeek, Oudenaken, Sint-Laureins-Berchem en Ruisbroek. - Oppervlakte: 40,38 km² - Bevolkingsaantal: (per 1 januari 2012) 32.246inwoners - Aantal vreemdelingen in 2011: 3.500 - Aantal vreemdelingen per 1000 inwoners: 109,8 - Cultuurdienst: 1 cultuurfunctionaris en 2 administratieve medewerkers. De dienst Toerisme (1,5vte) heeft erfgoed als bevoegdheid. - Archiefdienst: 1vte archivaris - Cultuurbeleidsplan: nee - Cultuurcentrum: GCC Coloma - Aantal leners bibliotheek t.o.v. de totale bevolking (in %) in 2011: 17,7 - Vrijetijdsaanbod per 10.000 inwoners in 2012 Cursussen en voordrachten

Evenementen

Expo

Film

Muziek


Sport

Uitgaan

Uitstappen

10

4

4

0

1

1

19

2

7

TERNAT Ternat ligt in het noordwesten van Vlaams-Brabant en wordt omgeven door Asse en Affligem, Dilbeek, Lennik, Roosdaal en Liedekerke. De deelgemeenten Ternat, Wambeek en SintKatherina-Lombeek vormen samen de fusiegemeente Ternat. - Oppervlakte: 24,48 km² - Bevolkingsaantal: 15.142 inwoners - Aantal vreemdelingen in 2011: 422 - Aantal vreemdelingen per 1000 inwoners: 28

38


- Cultuurdienst: 1vte vrijetijdscoördinator ( incl. cultuurbeleidscoördinator) en 0,5 vte administratieve medewerker - Cultuurbeleidsplan: ja - Cultuurcentrum: CC De Ploter - Aantal leners bibliotheek t.o.v. de totale bevolking (in %) in 2011: 17,9 - Vrijetijdsaanbod per 10.000 inwoners in 2012 Cursussen en voor-drachten

Evenementen

Expo

Film

Muziek


Sport

Uitgaan

Uitstappen

26

10

2

2

21

22

13

7

13

2 ENKELE SAMENVATTENDE GEGEVENS VOOR ALLE GEMEENTEN EN STEDEN IN DE REGIO PAJOTTENLAND & ZENNEVALLEI

De gemeenten zijn zeer verschillend qua grootte: van de op een na grootste in Vlaams-Brabant, nl. Dilbeek, tot de kleinste van de provincie, nl. Bever.


39

Er is een groot verschil tussen de gemeenten qua aandeel van vreemdelingen op de totale bevolking. Dit varieert van ver onder het gemiddelde van het Vlaams Gewest (Pepingen, Galmaarden, Gooik) tot gemiddelden die daar ver tot zeer ver boven zitten. De faciliteitengemeenten Sint-Genesius-Rode en Drogenbos spannen de kroon. Zes gemeenten zitten boven het Vlaamse gemiddelde.

40


De migratiepercentages schommelen in de meeste gemeenten voor Belgen rond de 5%, voor niet-Belgen rond de 0,6%. De gemeenten met het grootste percentage niet-Belgen vertonen de meeste migratiedynamiek, zowel van Belgen als van vreemdelingen (Drogenbos, Linkebeek, Sint-Genesius-Rode, Sint-Pieters-Leeuw).


41

Instroom vreemdelingen 2011 Nederlander

EU+ zonder NL

Derdelander

Onbepaald

Totaal

Beersel

3

28

244

4

279

Bever

0

0

1

0

1

Dilbeek

3

50

72

2

128

Drogenbos

1

23

22

1

47

Galmaarden

1

6

2

0

9

Gooik

0

1

7

0

8

Halle

11

90

117

14

219

Herne

0

1

1

0

2

Lennik

3

16

18

0

37

Liedekerke

1

8

21

0

30

Linkebeek

0

15

7

0

22

Pepingen

1

2

1

0

4

Roosdaal

1

4

13

0

18

Sint-Genesius-Rode

0

81

40

1

122

Sint-Pieters-Leeuw

8

52

47

0

107

Ternat

3

13

14

1

31

Totaal regio

36

390

627

23

1064

De instroom van buitenlanders, uitgesplitst naar herkomst geeft aan dat in er in 2011 in deze regio alleen meer buitenlanders van buiten de EU instroomden dan over heel Vlaanderen als geheel. De nabijheid van Brussel zal hier een belangrijke oorzaak van zijn. Nederlanders zijn er dan weer opvallend minder binnengekomen dan in Vlaanderen als geheel. De grootste instroom vond plaats in Beersel en Halle, gevolgd door Dilbeek en Sint-Genesius-Rode. De geringste instroom was er in Bever, Herne en Pepingen. Ook hier zijn er dus weer grote verschillen tussen de gemeenten.

42



43

De bevolkingsgroei week de afgelopen 10 jaar weinig af van het Vlaams gemiddelde. 5 gemeenten kenden een sterkere groei, 3 gemeenten zaten ongeveer op hetzelfde niveau als Vlaanderen en 8 zaten eronder. De prognoses verschillen van het Vlaamse gemiddelde: er is voor 4 gemeenten een krimp in aantocht (Drogenbos, Linkebeek, Lennik en Gooik), 6 gemeenten zullen onder het Vlaamse groeiniveau blijven en 6 gemeenten zullen erop of iets erboven uitkomen.

3 HUIDIGE ONDERSTEUNINGSREGELINGEN DOOR GEMEENTEBESTUREN Alle gemeenten bieden ondersteuning aan lokale erfgoedinitiatieven in de vorm van subsidies, logistieke of personele ondersteuning. De personele ondersteuning is terug te vinden bij de gegevens per gemeente (cf. hoger). De structurele logistieke en financiële ondersteuning staat hieronder opgelijst. Ook ondersteunende organisaties hebben een specifiek aanbod voor lokale erfgoedinitiatieven.

BEERSEL

1. Subsidie voor het sociaal-cultureel werk > Hoeveel: de subsidieregeling omvat basissubsidies, werkingssubsidies, bijzondere subsidies. > Wie: elke vereniging aangesloten bij de cultuurraad (muziek, toneel, dans of beeldende kunst). 2. De gemeente stelt lokalen aan de heemkring Van Witthem ter beschikking

44


BEVER

Geen structurele subsidies; ondersteuning via cultuurraad en gemeentepersoneel

DILBEEK

1. Subsidies socioculturele verenigingen > Wie: verenigingen die lid zijn van de cultuurraad 2. De gemeente stelt lokalen ter beschikking aan de heemkringen en aan Familiekunde Vlaanderen, Afdeling Dilbeek

DROGENBOS

1. Basissubsidie > Hoeveel: 150 euro/werkingsjaar; 500 euro/werkingsjaar voor fanfares > Wie: plaatselijke, erkende socioculturele verenigingen 2. Werkingssubsidie > Hoeveel: volgens puntensysteem > Wie: plaatselijke, erkende socioculturele verenigingen 3. Bijzondere Eenmalige Subsidie (BES) > Naargelang de aard van deze omstandigheden (bv jubileum, uitzonderlijke omstandigheden of activiteiten) zijn er verschillende voorwaarden en termijnen > Hoeveel: 500 € voor jubileumviering van 20-jarig bestaan tot 1125 € voor jubileumviering voor meer dan 60-jarig bestaan > Wie: plaatselijke, erkende socioculturele verenigingen 4. Starterssubsidie > Voorwaarden: opgericht zijn op privé-initiatief, zonder beroepsdoeleinden, winst- of handelsoogmerken; zetel in Drogenbos hebben; bestaan uit minstens 10 leden; een bestuur hebben van minstens 3 leden; sociaal-culturele activiteiten organiseren binnen de gemeente Drogenbos > Hoeveel: 150 € > Wie: Verenigingen die nog geen volledig werkjaar actief zijn binnen de gemeente Drogenbos 5. De gemeente stelt lokalen ter beschikking aan heemkring Sicca Silva

GALMAARDEN

1. Basis- en werkingssubsidie voor socioculturele verenigingen > Hoeveel: de subsidies worden verdeeld aan de hand van een puntensysteem, waarbij elke activiteit een aantal punten krijgt volgens haar aard; de waarde van een punt is gelijk aan het krediet ingeschreven in de begroting, gedeeld door de som van de behaalde punten van alle verenigingen die een dossier voor werkingssubsidies hebben ingediend > Wie: alle socioculturele verenigingen van Galmaarden 2.Cultuurprojecten > Voorwaarden: bijzonder of vernieuwend van aard, gemeenschapsvormend, een verhoogde cultuurparticipatie van de Galmaardse bevolking tot doel. De activiteit wordt georganiseerd op het grondgebied van Galmaarden of is uitsluitend op de inwoners van Galmaarden gericht. > Hoeveel: max. 500 € > Wie: een samenwerkingsverband tussen verenigingen, waarvan minstens één vereniging met werking in Galmaarden of een samenwerkingsverband tussen de cultuurraad van Galmaarden en minstens één vereniging met werking in Galmaarden 3. De gemeente bewaart en toont de archieven van toneelauteur Jaak Ballings en dichter Andries D’Hoeve


45

GOOIK

1. Cultuursubsidie > Wie: Gooikse culturele verenigingen die door de gemeente erkend zijn > Link: http://www.gooik.be/Cultuursubsidies.html 2. De gemeente stelt lokalen ter beschikking aan de heemkring en aan het Muziekinstrumentenmuseum

HALLE

1. Subsidie voor bouwen, verbouwen en aankoop van infrastructuur voor verenigingen > Hoeveel: voor 50% van de totale kosten, met een maximum van 20 000 € per infrastructuur per vijf jaar > Wie: één of meerdere erkende Halse verenigingen die zich richten op vrijetijdsbesteding; één of meerdere diensten en/of instellingen die zich inzetten op het vlak van lokaal sociaal beleid in Halle 2. De stad ondersteunt erfgoedwerking via META (Museum, Toerisme, Stadsarchief)

HERNE

1. Basis- en werkingssubsidie voor socioculturele verenigingen > Hoeveel: de subsidies worden verdeeld aan de hand van een puntensysteem, waarbij elke activiteit een aantal punten krijgt volgens haar aard; de waarde van een punt is gelijk aan het krediet ingeschreven in de begroting, gedeeld door de som van de behaalde punten van alle verenigingen, die een dossier voor werkingssubsidies hebben ingediend > Wie: alle socioculturele verenigingen van Herne 2. De gemeente voorziet een erfgoedlocatie in het te herbestemmen Domenicanessenklooster

LENNIK

1. Subsidiereglement > Link: http://www.lennik.be/subsidiereglement-cultuur.html 2. Projectsubsidies jeugd > Voorwaarden: het project moet culturele, artistieke, vormende en/of sociale activiteiten ontwikkelen die vernieuwend zijn, voornamelijk gericht zijn op kinderen en jongeren tot en met 30 jaar, openstaan voor iedereen die tot de doelgroep behoort, afgebakend zijn in tijd, geen commercieel doel nastreven > Wie: elk jeugdwerkinitiatief, erkend door de Lennikse jeugdraad; samenwerkingsverbanden tussen verschillende jeugdverenigingen, aangesloten bij de Lennikse jeugdraad; elke groep jongeren, waarvan tenminste de helft in Lennik gedomicilieerd zijn; de Lennikse jeugdraad

LIEDEKERKE

1. Ondersteuning gebeurt via personeel en projectmatig 2.De gemeente ondersteunt ook de heemkring voor het ter beschikking stellen van lokalen

PEPINGEN

1.Beleidssubsidie > Voorwaarden: de basissubsidie is een forfaitair bedrag dat jaarlijks wordt toegekend; de basisgegevens van de vereniging moeten op het daartoe voorziene document ingevuld worden en het activiteitenverslag dient ingevuld te worden met de gegevens van het afgelopen werkingsjaar > Hoeveel: 50 € per vereniging die de basisgegevens indient; de actie-ondersteunende subsidie is een subsidie die toegekend wordt op basis van een puntensysteem > Wie: Elke Pepingse vereniging die voldoet aan de algemene bepalingen

46


ROOSDAAL

1. Subsidie socioculturele verenigingen: > Wie: alle verenigingen aangesloten bij de Roosdaalse cultuurraad > Hoeveel: een basissubsidie van 0,50 euro per lid van de vereniging en een werkingssubsidie volgens puntenstelsel 2. Subsidie voor jeugdprojecten: > Voorwaarden: - vormende-, culturele- of ontspanningsactiviteiten voor de eigen leden of opengesteld voor een ruimer publiek - de activiteit vormt een aanvulling op de gewone werking en biedt een meerwaarde aan de leden en aan een ruimer publiek > Wie: Roosdaalse socioculturele verenigingen, individuen of organisaties met jeugdwerking 3. Subsidies cultuurprojecten > Voorwaarden: het project moet cultuur als thema centraal stellen; vernieuwend zijn binnen de gemeente Roosdaal; een zelfstandige identiteit vertonen of een eigen profiel; gericht zijn op een breed publiek; een uitstraling hebben die verder reikt dan de grenzen van de verschillende deelgemeenten; in de gemeente Roosdaal plaatsvinden; een afgebakende tijdspanne hebben; de eventuele toegangsprijs voldoende laagdrempelig houden; geen commerciële doeleinden hebben > Wie: elke Roosdaalse inwoner of vereniging 4. De gemeente stelt lokalen ter beschikking aan de heemkring

SINT-PIETERS-LEEUW

1. Cultuurtoelage voor artistieke, wetenschappelijk sociale manifestaties en voordrachten > Voorwaarden: artistieke, wetenschappelijke, culturele of sociale manifestatie; voordracht handelend over kunst, wetenschap, cultuur of sociaal > Link: http://www.sint-pieters-leeuw.be/content/content/record.php?ID = 698&s_navID =141

TERNAT

2. Projectsubsidie > Voorwaarden: het project moet bevorderlijk zijn voor de ontplooiing en de maatschappelijke participatie van volwassenen, kinderen of jongeren op cultureel en educatief vlak; vernieuwend op instrumenteel vlak, doelgroep, methodisch vlak, samenwerking…; voor de maximale subsidie moet het project een meerwaarde betekenen voor de gemeente Ternat; medewerkers van de cultuurdienst hebben op ieder moment toegang tot het project; de gemeente Ternat moet vermeld worden op de publicaties m.b.t. het project; het voorzien van een uitbetalingstermijn van min. 2 maand; toelichting van de inhoud, inkomsten en uitgaven van het project; na afloop van het project dient de organisator een duidelijk verslag in > Link: http://www.ternat.be/Subsidies-cultuur-Ondersteuningsreglement.html

DROGENBOS, LINKEBEEK EN SINT-GENESIUS-RODE VIA VZW DE RAND EN FELIXART DROGENBOS

1. Ondersteuning voor verenigingen in de faciliteitengemeenten > De socioculturele verenigingen kunnen een beroep doen op de personeelsinzet en de ondersteuning in de drie gemeenschapscentra (De Muse – Drogenbos; De Moelie –Linkebeek; De Boesdaalhoeve – Sint-Genesius-Rode) > Voor de heemkundige werking van Linkebeek stelt GC De Moelie lokalen ter beschikking. > FeliXart Museum en vzw De Rand werken nauw samen in het kader van socioculturele (erfgoed)projecten

DE CULTUREEL-ERFGOEDCEL PAJOTTENLAND ZENNEVALLEI

Het volledige aanbod is terug te vinden op: http://www.erfgoedcelpz.be/wat-doen-we


47

4. AFSTEMMING ERFGOEDBELEID MET GEMEENTELIJKE BBC’S16 Vanuit de strategische doelstelling 1 (collecties in kaart brengen) van het lopende convenant, ondernam de cultureel-erfgoedcel het initiatief om het cultureel erfgoed en de erfgoedverenigingen van de partnergemeenten in kaart te brengen, alsook hun noden en behoeften. Daarbij werden ook bezoeken gebracht aan gemeentelijke cultuur- of erfgoeddiensten. De resultaten van dit onderzoek werden in 2013 opgenomen in een algemene omgevingsanalyse enerzijds, maar ook in een lokale analyse voor elke gemeente afzonderlijk. De cultureel-erfgoedcel stelde deze lokale analyses, in de vorm van individuele, lokale inspiratiegidsen ter beschikking aan elke gemeente afzonderlijk. Het doel van deze gids was drieledig: • feedback bieden aan elke gemeente • het aanreiken van ideeën om op maat van de gemeente het lokale erfgoed en de werking daarrond te versterken • het aanreiken van een discussie-instrument om het beleid van de individuele gemeenten bij de opmaak van de beleids- en beheercyclus af te kunnen stemmen op het (toekomstige) beleid vanuit de Cultuurregio Pajottenland & Zennevallei en omgekeerd. De cultureel-erfgoedcel bezocht bijgevolg elke partner (deelnemende gemeenten en vzw De Rand voor de 3 faciliteitengemeenten) in een consultatieronde; lichtte de inspiratiegids toe, zocht in een discussie overeenkomsten tussen het gemeentelijke erfgoedbeleid en de inspiratiegids; de partners en de cultureel-erfgoedcel bepaalden de prioriteiten samen. We bundelden het resultaat van deze bezoeken in een overkoepelend verslag en we verwerkten de output in het beleidsplanningsproces voor het nieuwe cultureel-erfgoedconvenant. Intussen groeiden vanuit deze gesprekken ook al acties voor het werkjaar 2014 (bijvoorbeeld ‘ontwikkeling van lokale expomodules’ sluit aan op de nood in verschillende gemeenten om erfgoed op verschillende plaatsen eenvoudig zichtbaar te maken). We geven hieronder systematisch en per gemeente de belangrijkste items mee:

BEERSEL

• Gids sluit aan bij cultuurbeleid voor Beersel • Inzet op erfgoedpunt in bibliotheek • Expertisedeling vanuit archivaris voor verenigingen • Vraag naar grote publiekstrekkende cultureel-erfgoedprojecten

BEVER

• Intensiveren van erfgoedwerking en contact verstevigen tussen cultureel-erfgoedcel en cultuurraad • Nood aan ondersteuning rond archieven

DILBEEK

• Gids sluit aan bij het cultuurbeleid van Dilbeek


48


DROGENBOS, LINKEBEEK, RODE (DE RAND VZW)

• Goede ideeën voor 3 faciliteitengemeenten • Focussen op aantrekken van vrijwilligers • Onderzoeken of een plaats is voor erfgoedmateriaal in Drogenbos • Samenwerking tussen Linkebeek en Drogenbos vergroten (ism FeliXart Museum) • Willen betrokken blijven bij thematische trajecten van convenant

GALMAARDEN

• Veel erfgoed, troeven beter uitspelen, bijvoorbeeld collectie Jaak Ballings • Algemene oproep naar vrijwilligers gelanceerd • Vooral interesse in digitalisering en immaterieel erfgoed

GOOIK

• Inzet op cultuureducatie • Financiële input voor werking heemkring • Meer culturele vorming, ook rond erfgoed (vooral vorming van volwassenen)

HALLE

• Gids is input om met META 17 verder aan de slag te gaan • Insteek voor nieuwkomers is interessant: meer betrekken van nieuwkomers (zowel allochtonen als autochtone inwijkelingen) en diensten die contact hebben met nieuwkomers; betrekken en koppelen van verschillende soorten Hals erfgoed (uit verschillende hoeken) is de uitdaging • Immaterieel erfgoed: mogelijkheden rond dialect, broederschappen en Sint-Veroonsmars

HERNE

• Focus op collecties: hele verwervings-, digitaliserings- en bewaringstraject (Erfgoedplus.be, Domenicanessenklooster)

LENNIK

• Erfgoedeelraad is erg geïnteresseerd in digitalisering en Erfgoedplus.be

LIEDEKERKE

• Gids sluit aan bij het cultuurbeleid van Liedekerke • Interesse in digitalisering

PEPINGEN

• Belangrijkste lokale actiepunten: ondersteunen activiteiten gemeentelijke erfgoedwerkgroep; digitale inventarisatie van lokaal cultureel erfgoed en samenwerking cultureel-erfgoedcel verder ontplooien • Nood aan lokale vrijwilligerswerking

17 META – Museum, Erfgoed, Toerisme, Archief, het samenwerkingsverband met het Zuidwest Brabants Museum, de dienst Toerisme, het Stadsarchief en de overige stedelijke erfgoedwerking.


49

ROOSDAAL

• Erfgoedpunt in de bibliotheek • Accenten liggen op digitaliseren, ondersteuning van de erfgoedcel Rausa, cultuureducatie, eigen archiefen collectiewerking van Rausa • Aan de erfgoedcel PZ wordt gevraagd te ondersteunen op gebied van digitaliseren, sensibiliseren, educatie, methodiekontwikkeling voor archiefen collectiewerking en eventueel algemene erfgoedcursussen

SINT-PIETERS-LEEUW

• Gids sluit aan bij het cultuurbeleid van Sint-Pieters-Leeuw • Inzet vooral op depotbeleid, WOI

TERNAT

• Gids sluit aan bij het cultuurbeleid van Ternat • Ruimte voor erfgoed in de gemeente en expertise ter plaatse

50


C DE (CULTUREEL-ERFGOED) ACTOREN 1 INLEIDING EN DUIDING BIJ DE TERMEN Onder de term (cultureel-erfgoed)actoren vallen alle organisaties en instellingen die momenteel tot de focus van het cultureel-erfgoedconvenant behoren. Een groot deel ervan bestaat uit organisaties waarvoor de zorg voor het cultureel erfgoed vandaag een hoofdtaak is of op zijn minst een belangrijk aandachtspunt, we noemen ze voor alle duidelijkheid ‘cultureel-erfgoedorganisaties’. We gaan zeer uitgebreid in op deze groep onder punt 2. Cultureel-erfgoedorganisaties. De twee volgende groepen, namelijk de ‘dragers en gemeenschappen rond immaterieel erfgoed’ en de ‘kerkfabrieken en parochies’ zitten in een overgangsgroep. Tot deze twee categorieën behoren organisaties die wel degelijk met cultureel erfgoed bezig zijn maar niet altijd op een bewuste en/ of gestructureerde wijze. Beide groepen staan hoog op de prioriteitenlijst van het cultureel-erfgoedconvenant. Vervolgens komen er drie groepen, nl. het verenigingsleven, organisaties met expertise rond diversiteit en scholen die niet meteen erfgoed in huis hebben of een erfgoedwerking, maar wel - en dit ook aansluitend bij onze algemene en brede visie op cultureel erfgoed in deze regio - tot onze actoren behoren. We gaan hieronder dus concreet in op al deze groepen. Voor de groepen die het dichts bij het cultureel-erfgoedconvenant staan, is de informatie uitgebreid en gedetailleerd. Voor de anderen groepen is het duidelijk dat er nog heel wat opzoekingwerk moet gebeuren.

2 CULTUREEL-ERFGOEDORGANISATIES

In 2011 startte de cultureel-erfgoedcel Pajottenland & Zennevallei een gefaseerd onderzoek naar de cultureel-erfgoedorganisaties in de regio. Een eerste stap bestond uit enkele verkennende gesprekken met deskundigen over opzet en aanpak van dit onderzoek, gevolgd door de ontwikkeling van een methode om de informatie over de cultureel-erfgoedorganisaties te kunnen opslaan, verwerken en te ordenen. We baseerden ons hierbij op bestaande sjablonen, zoals het Cometa-model 18. In een volgende fase trok de cultureel-erfgoedcel een groep vrijwilligers aan, die werden opgeleid tot echte collectieregistratoren en dus zelfstandig op pad konden om het onderzoek bij de verschillende collectie-eigenaars uit te voeren. Aangezien onze regio uitgestrekt is en er heel veel cultureel-erfgoedorganisaties aanwezig zijn, beslisten we in eerste instantie te focussen op collectiebeherende organisaties die de erfgoedwerking als kerntaak hebben zoals heemkringen, lokale musea en archieven….) en op gemeentelijke collecties (gemeentearchieven, gemeentecollecties). Zoals hoger al gezegd is het de bedoeling dat de collectieregistratoren in volgende fases zich steeds meer zullen toeleggen op de vele andere collecties uit de streek zoals daar zijn de kerkelijke collecties, sportcollecties, etc. 18 Cometa is een gestandaardiseerde methode om collecties te beschrijven op deelcollectieniveau. http://www.faronet.be/dossier/cometa


51

ALGEMENE INFORMATIE OVER DE CULTUREELERFGOEDORGANISATIES Een groot deel van de organisaties rond immaterieel erfgoed zijn al gekend, maar nog niet bezocht door onze registratoren. We hebben ze wel al in ons overzicht opgenomen (8.1). In dit onderzoek werden ook alle OCMW- en gemeentearchieven meegenomen omdat we wilden weten of deze organisaties een culturele archiefwerking hebben. In de meeste gemeentelijke archiefinstellingen is er een duidelijk gebrek aan professionele archiefwerking waardoor er ook weinig erfgoedwerking te melden valt. De situatie op het vlak van de professionele werking is in de OCMW-archieven iets gunstiger en dit omwille van de aanwezigheid van een adviserende archivaris, in dienst van de Welzijnskoepel West-Brabant (die overigens ook voor enkele gemeentearchieven werkt). Toch kunnen we ook hier weinig echte erfgoedwerking onderscheiden; dat komt dan weer voornamelijk door de privacy-gevoeligheid van het materiaal. Verder valt er in deze regio het grote aantal musea, heemkringen, verenigingen rond traditionele sporten en volksspelen, schutterijen en carnaval-, feest- en jaarmarktverenigingen op. In de categorie streekgastronomie en streekproducenten zijn vooral bierbrouwerijen de hoofdrolspelers. Enkele belangrijke gegevens op een rij: • Er werden tot op vandaag data verzameld van 138 erfgoedorganisaties. • Er is nog geen volledig overzicht van alle organisaties immaterieel erfgoed. De gegevens daarover zijn dus indicatief, met name die van de verenigingen rond traditionele sporten en carnaval-jaarmarkten. • Er zijn meer organisaties rond immaterieel dan rond materieel erfgoed. • Er is weinig erfgoedactiviteit zichtbaar in de faciliteitengemeenten, met uitzondering van Drogenbos, waar er een actieve heemkring is. • De erfgoedorganisaties steunen vooral op vrijwilligers. Een interessante categorie vrijwilligers, die onze aandacht verdient en die een grote bijdrage kan leveren qua expertise en ervaring, zijn de ‘professionele vrijwilligers’; dit zijn vrijwilligers die een erfgoedopleiding of een professionele werkkring in de erfgoedsector hebben. • Professioneel (lees: betaald) personeel is vooral te vinden in de musea: > Wilcharmuseum (gemeente Beersel), papiermolen Herisem (vzw) > Dilbeek – Tramsite Schepdaal (De Lijn en Herita) > Drogenbos - FeliXart Museum (Vlaamse Gemeenschap, provincie Vlaams-Brabant en De Rand vzw) – ingedeeld bij het regionale niveau > Zuidwestbrabants museum (stad Halle) en museum Hallerbos (Agentschap voor Natuur en Bos) > Lennik – Kasteel van Gaasbeek (instelling van de Vlaamse Gemeenschap) > Sint-Pieters-Leeuw - Rozenmuseum en –tuin (Agentschap voor Natuur en Bos) • In Beersel, Dilbeek, Halle en Sint-Pieters-Leeuw is er een professionele gemeentearchivaris; in Halle heeft het OCMW een professionele archivaris.

ANALYSE OP VLAK VAN ALGEMENE ERFGOEDWERKING Er is vooral gevraagd naar wat organisaties doen en slechts indirect naar hun expertise (die daarmee samenhangt). De gegevens die werden verzameld (bijlage A 5), zijn antwoorden op de vraag: waar zijn jullie het meest mee bezig? • Lokale erfgoedorganisaties besteden veel aandacht aan lokale geschiedenis en lokaal erfgoed; het gaat hier dus voornamelijk over inhoudelijke expertise.

52


• Specifieke thema’s die nu in enkele organisaties naar voor komen zijn industrie en nijverheid, tram en mobiliteit, bier. Het verder onderzoeken van gezamenlijke thema’s is belangrijk voor het uitwisselen van expertise. • Er is geen expertise genoemd op vlak van vrijwilligerswerking, management en organisatie. Op vlak van publiekswerking zien we een grote verscheidenheid in activiteiten. Activiteiten vinden evenwel meestal plaats op eigen terrein, voor een eigen vast publiek, weinig gestructureerd, weinig ondersteund door de gemeente. De meeste activiteiten zijn vrij traditioneel en instellingsgericht. • Het is de vraag hoe effectief de publieksactiviteiten zijn. Er is veel versnippering maar ook veel overlap. Tegelijkertijd is de autonomie van verenigingen dn ook weer hun grote sterkte. • Er zijn nog veel kansen op vlak van publiekswerking zoals linken leggen tussen materieel en immaterieel erfgoed, expertise-uitwisseling, werken met erfgoed van nieuwkomers. • Er zijn veel websites van erfgoedorganisaties, maar ze zijn niet allemaal even up-to-date en ook niet zo makkelijk te vinden op het internet. • Er zijn heel wat mogelijkheden op vlak van educatieve werking; slechts enkele organisaties focussen momenteel op erfgoededucatie. • Vooral bij publiekrechtelijke archieven ontbreekt een vorm van publiekswerking. Er is gedurende de eerste werkjaren van het convenant vooral gewerkt met organisaties die cultureel erfgoed als hoofdtaak hebben: heemkundige kringen, musea en archieven. Door middel van onze erfgoedkaravanen (netwerkbijeenkomsten voor cultureel-erfgoedorganisaties) werd er ook gestart met onderlinge netwerking, samenwerking en expertise-uitwisseling. De meestal zeer lokaal verankerde organisaties werken enthousiast mee aan deze initiatieven en vinden de weg naar elkaar en elkaars activiteiten. Het FeliXart Museum, dat regionaal is ingedeeld, speelt een actieve rol in het delen van expertise en het aanbieden van faciliteiten rond behoud en beheer met de lokale erfgoedactoren. De meeste lokale organisaties hebben een aanspreekpunt voor erfgoed ter plaatse. In sommige gemeenten is er echter niemand ‘aanspreekbaar’ voor erfgoedkwesties. Dat gemis kan jammer genoeg niet (altijd) worden ondervangen met bovenlokale netwerkinitiatieven. Aangezien er in de meeste gemeenten ook weinig tot geen professionele erfgoedorganisaties zijn, is zo’n lokaal aanspreekpunt des te belangrijker.

DE COLLECTIES VAN DEZE ERFGOEDORGANISATIES Van de 138 bekende erfgoedorganisaties, weten we van 73 organisaties dat zij een collectie beheren (de organisaties immaterieel erfgoed werden nog niet onderzocht). Deze collecties zijn in kaart gebracht met behulp van de Cometa-methodiek, aangevuld met gegevens over behoud en beheer. De collecties zijn onderverdeeld in deelcollecties, nl. in ‘archiefbestanden’, ‘audiovisuele’, ‘bibliotheek’-, ‘documentaire’ en ‘museale’ collecties. De grootste verscheidenheid aan collecties is te vinden bij de heemkringen en de musea. Nadere analyse van de deelcollecties (zie bijlage A) geeft aan dat er veel deelcollecties uit de 20e eeuw zijn (publiekrechtelijk archief, boeken, foto’s). De meest voorkomende deelcollecties zijn: • Archiefbestanden: > Gemeentearchief na fusie 1977 tot vandaag > Archief OCMW 1977 tot vandaag > Persoons- of familiearchief > Verenigingsarchief • Audiovisuele collecties: > Dvd’s > Video’s > Bibliotheekcollecties:


53

> Boeken 20e-21e eeuw > Tijdschriften • Documentaire collecties: > Foto’s > Affiches > Kaarten en plannen • Museale collecties (objecten): > Niet-gemotoriseerde werktuigen > Tweedimensionale kunstobjecten Hat was niet altijd haalbaar om de omvang van de deelcollecties te bepalen omdat ze meestal nog niet geregistreerd (en dus ook niet ‘geteld’ zijn). Ook de aard van de deelcollecties was vaak moeilijk te omschrijven bij gebrek aan registratie (vooral in gemeentearchieven). Digitalisering, of het gebrek eraan, is een belangrijk aandachtspunt. Cultureel-erfgoedorganisaties digitaliseren vaak op eigen houtje; een gestructureerde aanpak ontbreekt vaak. Alle gemeenten hebben zich aangesloten bij Erfgoedplus.be19 waardoor er een instrument beschikbaar is voor gestandaardiseerde registratie en ontsluiting. Er is in deze regio weinig verschil tussen musea en heemkundige kringen als we het hebben over collectieprofiel en publiekswerking, met uitzondering van Gaasbeek en Felixart. We kunnen stellen dat de meeste musea een heemkundig profiel hebben. Een aantal gemeenten heeft een eigen (kunst)collectie. Sommige beheren deze goed, andere hebben niet echt een beheerder en ook weinig zicht op de aard, de omvang en de conditie ervan. Een witte vlek is het hedendaags verzamelen, ook het verzamelen van erfgoed van nieuwkomers (van binnen of buiten België). De meeste cultureel-erfgoedorganisaties richten zich immers op ouder materiaal. Daardoor ontstaan er gaten in collecties en weerspiegelen collecties te weinig het erfgoed van àlle inwoners van Pajottenland & Zennevallei.

CONCLUSIES OP VLAK VAN ONTSLUITING VAN COLLECTIES Registratie is een groot struikelblok. De collecties die wel geregistreerd werden, zijn vaak niet ontsloten en dus ook niet of moeilijk te consulteren. Vooral de documentaire collecties (het gaat hier onder andere om grote hoeveelheden foto’s, knipsels, bidprentjes en rouwbrieven) zijn het meest problematisch op vlak van ontsluiting. De oorzaak van deze problematiek ligt vaak aan het hybride karakter van deze lokale collecties. Er bestaat jammer genoeg geen bruikbaar registratie- en ontsluitingsinstrument voor dit erfgoed. De beperkte ontsluiting maakt ook de toegankelijkheid van collecties moeilijk; dit geldt vooral voor boekencollecties. Er zijn nochtans twee belangrijke, doch moeilijk toegankelijke bibliotheekcollecties, die voor alle gemeenten van het convenant van belang zijn: die van het kasteel van Gaasbeek en van de heemkring Holveo.

19 Erfgoedplus.be is het registratie- en ontsluitingssysteem van de provincies Vlaams-Brabant en Limburg en de stad Leuven. Erfgoedplus.be verzamelt informatie over erfgoed. Al het erfgoed dat in de databank terecht komt, wordt op een gelijkaardige, gestandaardiseerde manier beschreven en wordt met elkaar gelinkt. www.erfgoedplus.be

54


CONCLUSIES OP VLAK VAN BEHOUD & BEHEER, IN HET BIJZONDER DEPOTS Hoewel in vele gemeenten het gemeentebestuur een of meerdere lokalen ter beschikking stelt aan een cultureel-erfgoedorganisatie, blijft ruimtegebrek voor het bewaren van cultureel erfgoed een veel voorkomend probleem. Er zijn meestal wel voldoende depots maar collecties worden vaak verspreid bewaard (ook in gemeenten) en er is zeker weinig gericht depotbeheer. Op die manier dreigt erfgoed toch te verdwijnen. Documentaire collecties stellen de meeste eisen qua beheer: veel dragers daarvan, zoals papier, films en geluidsbanden, zijn kwetsbaar. Er zijn weinig audiovisuele collecties, waarschijnlijk omdat daar afspeelapparatuur voor nodig is (er is hier immers vaak een probleem van verouderde dragers die niet meer afspeelbaar zijn). Veel audiovisueel materiaal zit nog bij particulieren. Enkele collecties hebben geen beheerder; het spreekt voor zich dat daar een oplossing voor gezocht moet worden.

ALGEMENE CONCLUSIES OP VLAK VAN CULTUREELERFGOEDWERKING Tijdens de plaatsbezoeken en de gesprekken die we hier voerden, konden we -formeel of informeel – heel wat informatie verzamelen over de manier waarop er rond en met de collecties wordt gewerkt. We geven ze hier geclusterd weer: De erfgoedorganisaties zijn zich in grote mate bewust van de problemen en er is veel goede wil om de zaken in orde te brengen. De motivatie en gedrevenheid van de erfgoedwerkers is aanstekelijk en vormt vaak de basis waarop de cultureel-erfgoedwerking van de gemeenten drijft. Door de strakke verbondenheid met de fysieke omgeving is er ook veel ervaring in en kennis over lokaal onderzoek. De verbondenheid van de cultureel-erfgoedorganisaties met het Pajottenland en/of de Zennevallei is een stimulans voor samenwerking. Op vlak van collectievorming ligt er nog een open veld op vlak van hedendaags verzamelen, ook van het erfgoed van nieuwkomers. Voor de registratie van het erfgoed zoeken organisaties vaak naar een geschikte inventarisatiemethode voor de hybride collecties. Ook een systeem om te digitaliseren en tegelijk daarmee collecties online te ontsluiten is gewenst. Het gebrek aan voldoende mensen om te registreren is vaak een probleem en men is steeds op zoek naar eenvoudige systemen om te registreren. Heel wat organisaties hebben vragen naar het overzetten van audiovisueel materiaal op duurzame dragers en naar de conservering van documentaire collecties. Organisaties willen onderzoek graag bekend maken aan collega-erfgoedorganisaties. Er is behoefte aan gestructureerde publiekswerking van verschillende organisaties in gemeenten, onder andere met linken tussen materieel en immaterieel erfgoed en met erfgoed van nieuwkomers. Verder is er vraag naar het ontwikkelen van een educatieve werking, het ontwikkelen van publiekswerking bij gemeentearchieven, een actuele website per erfgoedorganisatie, die ook makkelijk terug te vinden is, goede en betaalbare sprekers voor publieksactiviteiten van heemkundige kringen.


55

In sommige gemeenten is er niemand aanspreekbaar met betrekking tot erfgoed (bijvoorbeeld Linkebeek, Bever, Galmaarden, Dilbeek, Herne). Dat maakt het vinden van een lokale aanspreekpartner echt tot een aandachtspunt. Op vlak van expertise is het belangrijk dat erfgoedorganisaties zich bewust zijn van de expertise die ze in huis hebben, zodat deze in kaart gebracht kan worden. Op het vlak van organisatie, management en vrijwilligerswerking is er nood aan een gestructureerde en doordachte aanpak in cultureel-erfgoedorganisaties. Organisaties willen graag nieuwe vrijwilligers aantrekken; men wil hier ook graag voor ‘recruteren’ onder inwijkelingen. Tot slot werden er nog een aantal kansen en bedreigingen benoemd. De meest interessante kans is de grote instroom van inwoners van buiten de regio Pajottenland & Zennevallei omdat er hier een mogelijkheid ligt om nieuwe inwoners via het erfgoedverhaal (en hun eigen erfgoed) te betrekken bij de reeds bestaande dynamieken in de regio. Tegelijkertijd zorgt deze kans voor een grote uitdaging, namelijk het smeden van banden tussen de nieuwe inwijkelingen en de bewoners die hier reeds generaties gevestigd zijn.

3 DRAGERS EN GEMEENSCHAPPEN ROND IMMATERIEEL ERFGOED

De meeste verenigingen die zich bezighouden met immaterieel erfgoed in deze regio zijn al gekend. Bovendien werden ze ook al bevraagd naar aanleiding van dit beleidsplanningstraject en werd met hun noden rekening gehouden bij de opmaak van dit beleidsplan. Vanaf 2014 wordt er gestart met een diepgaandere omgevingsanalyse van het immaterieel erfgoed in samenwerking met Tapis Plein, en dit in aanloop van een groter project in 2016.

4 KERKFABRIEKEN EN PAROCHIES Het vrijwilligersteam van het cultureel-erfgoedconvenant startte in 2013 met het opmaken van een veldkaart van de kerkfabrieken en parochies en hun collecties in deze regio. De gegevens worden ingevoerd in de databank en gedeeld via Archiefbank Vlaanderen. In 2014 wordt er verder gewerkt aan deze veldkaart.

5 VERENIGINGSLEVEN: SPORT, JEUGDWERK EN SOCIOCULTURELE SECTOR Archiefbank Vlaanderen startte in 2013 in samenwerking met een vrijwilliger van de cultureel-erfgoedcel met een analyse van de sportverenigingen en hun collecties. De gegevens worden ingevoerd in de databank en gedeeld via Archiefbank Vlaanderen. Deze omgevingsanalyse wordt verdergezet in 2014. In de nieuwe beleidsperiode zal er dan een koppeling van deze gegevens komen met een thematisch project. Vanuit deze thematische projecten zullen in de toekomst bv. ook jeugdverenigingen en socioculturele verenigingen kunnen bevraagd worden.

56


6 ORGANISATIES MET EXPERTISE ROND DIVERSITEIT In 2013 werd het integratie- en diversiteitsveld in de regio Pajottenland & Zennevallei in kaart gebracht en gedeeld met de cultureel-erfgoedsector. Dit resulteerde in de gids ‘Organisaties met expertise omtrent de thema’s interculturaliteit, diversiteit, migratie en inburgering; nationaal – regionaal P&Z – lokaal’. Dit document biedt een overzicht van de organisaties die in deze regio met die thematiek bezig zijn. Dit is een uitgelezen kans voor de cultureel-erfgoedsector en de cultureel-erfgoedcel om geschikte partners te vinden om projecten rond migratie en interculturele uitwisseling te organiseren. Het document is beschikbaar op http://www.erfgoedcelpz.be/diversiteit-interculturaliteit

ACTOREN VAN HET INTEGRATIE- EN INBURGERINGSBELEID Steden en gemeenten: integratiediensten en welzijn: er zijn in de regio 6 integratiediensten: in Halle, Beersel, Liedekerke, Sint-Pieters-Leeuw, Ternat en Dilbeek. In Halle is eveneens een integratieraad. De OCMWdiensten van elke gemeente hebben ook de opdracht het recht op maatschappelijke integratie te waarborgen en zijn daardoor eveneens een geschikte partner voor de cultureel-erfgoedsector. Provinciaal integratiecentrum (PRIC): Het PRIC Vlaams-Brabant heeft vijf regiovestigingen waarvan een in Halle. Het PRIC werkt aan een samenleving die positief omgaat met diversiteit en waarin mensen die behoren tot een etnisch-culturele minderheid volwaardig participeren aan het maatschappelijk leven. Provinciaal onthaalbureau inburgering – Halle: het inburgeringsbureau Vlaams-Brabant heeft zes vestigingen waarvan een in Halle. Het doel is mensen van buitenlandse origine te stimuleren tot een volwaardig participatie in de Vlaamse samenleving. Het Onthaalbureau inburgering maakt de nieuwe burgers wegwijs en zet daarbij volop in op zelfredzaamheid. Dit gebeurt via inburgeringstrajecten. Kruispunt Migratie-integratie–Vlaanderen: het expertisecentrum Kruispunt Migratie-integratie deelt kennis en expertise over migratie en integratie.

HET ETNISCH-CULTURELE MIDDENVELD Minderhedenforum – Vlaanderen: spreekbuis en belangenbehartiger van personen van vreemde herkomst. Federaties van etnisch-culturele verenigingen: de federaties van etnisch-culturele verenigingen zijn de aanspreekpunten en ondersteuners voor meer dan 1600 lokale groepen van etnisch-culturele minderheden. Er zijn zes federaties actief in de regio Pajottenland & Zennevallei; vzw AIF, Federatie Wereldvrouwen, ACLI Vlaanderen, FMV, IC en FMDO. Allochtone verenigingsleven in onze regio: in de gids ‘Organisaties met expertise omtrent de thema’s interculturaliteit, diversiteit, migratie en inburgering; nationaal – regionaal P&Z – lokaal’ lijsten we de diverse allochtone verenigingen op. Er zijn 26 verenigingen gekend die actief zijn in de regio Pajottenland & Zennevallei. Contacten met deze verenigingen verlopen bij voorkeur via de federaties.


57

ANDERE ORGANISATIES IN DE REGIO PAJOTTENLAND & ZENNEVALLEI vzw PIN (Partners en integratie) Halle: Pin vzw heeft tot doel heeft om, in samenwerking met gemeenten, OCMW’s, reguliere diensten en de zelforganisaties, integratie-bevorderende activiteiten op te zetten en initiatieven en acties te ontwikkelen die het samenleven in diversiteit stimuleren. Pin vzw biedt ondersteuning aan de lokale opvanginitiatieven van OCMW’s, faciliteert een multiculturele ontmoetingsruimte waar verschillende verenigingen hun stek hebben. Daarnaast is er ook het project ‘Toeleiders in de diversiteit’. Vzw Pin heeft haar zetel in Halle. Arch’educ en Café Combinne: Arch’educ is één van de 13 volkshogescholen in Vlaanderen. Ze zorgen voor een gevarieerd en aantrekkelijk vormingsaanbod in de regio Halle-Vilvoorde. Multiculturaliteit en integratie zijn belangrijke thema’s in hun vormingen, lezingen en uitstappen. Expertise rond deze thematiek ontwikkelden ze ook door de organisatie van Café Combinne. Café Combinne is een interculturele praatgroep waar Nederlands gesproken wordt. Anderstaligen ontmoeten er Nederlandstaligen om te praten over allerlei dingen: werk, hobby’s, koken... Opvangcentrum asielzoekers Alsemberg: het Rode Kruis organiseert op verzoek van de federale overheid sinds 1989 een deel van de opvang van asielzoekers. Het opvangcentrum van het Rode Kruis in Alsemberg opende zijn deuren op 15 december 1998 in de gebouwen van het Brugmann-Instituut, het vroegere sanatorium van OCMW-Brussel. Het centrum richt zich zowel naar families als naar alleenstaande mannen en vrouwen, er is plaats voor ongeveer 165 bewoners. Wereldcultuurfestival TingaTinga Liedekerke: TingaTinga was oorspronkelijk bedoeld als éénmalig feest vanuit het vrijwilligerswerk Nederlands voor anderstalige kinderen. Omdat het zo’n groot succes was werd het festival een jaarlijks wederkerend evenement. TingaTinga is uitgegroeid tot een sfeervol wereldcultuurfestival dat opgebouwd is volgens drie pijlers: wereldkeuken bereid door vrijwilligers met allochtone roots, wereldmuziek en een kinderdorp.

ANDERE NATIONALE ORGANISATIES MANA vzw Sama Saman Anders vzw Centrum voor gelijkheid van kansen en racismebestrijding

BRUSSEL Bon vzw

2.3.7 SCHOLEN Alle scholen in de regio zijn gekend bij de cultureel-erfgoedcel Pajottenland & Zennevallei. In 2014 wordt van start gegaan met een nodenanalyse bij de scholen en leerkrachten door middel van focusgesprekken in samenwerking met het cultuur-educatief platform van de provincie Vlaams-Brabant, Magda vzw. Op die manier krijgt de cultureel-erfgoedcel een beter zicht om in de volgende beleidsperiode gerichte educatieve acties te ondernemen, afgestemd op de strategische doelstellingen.

58


D STAKEHOLDERSANALYSE Een stakeholdersanalyse gaat verder dan het bepalen van de cultureel-erfgoedactoren, het veld dat ‘bediend’ wordt door het cultureel-erfgoedconvenant. Die cultureel-erfgoedactoren kwamen trouwens hoger onder B. en C. al uitgebreid aan bod. In een stakeholdersmapping en -analyse geven we een beeld van alle partners en relaties die op een of andere manier betrokken zijn bij het cultureel-erfgoedconvenant. We geven de stakeholders hieronder in vier groepen weer; die groepen geven inzicht in de positionering van die specifieke groepen ten opzichte van het cultureel-erfgoedconvenant. De volgorde heeft geen betekenis. Groep 1: veel belang en veel macht. Dit zijn de hoofdrolspelers of ‘topstakeholders’. “Richt veel aandacht op deze groep en betrek ze in de besluitvorming. Consulteer ze regelmatig en houd ze zeer betrokken.” - Vlaamse Gemeenschap - Gemeentebesturen - Gemeente Dilbeek (als gastheer voor de cultureel-erfgoedcel) - Stuurgroep cultureel-erfgoedcel - Provinciebestuur - Raad van bestuur erfgoedconvenant - Erfgoed- en cultuurdienst provincie - Regiocoördinator vrijetijd - Erfgoedcoördinatoren (personeel) - Agentschap Kunsten en Erfgoed - De Rand vzw - Cultuurbeleidscoördinatoren - Klankbordgroep cultureel-erfgoedcel - Gemeentelijke cultuur- en erfgoedraden Groep 2: weinig belang en veel macht. Moeilijke maar belangrijke groep omwille van de hoge invloed en/of veel macht.” Consulteer deze stakeholders en betrek ze waar en wanneer mogelijk. Probeer hun belangstelling en betrokkenheid te vergroten.” - Beoordelingscommissie erfgoedconvenant Groep 3: veel belang en minder tot weinig macht. Dit is een belangrijke groep waarmee rekening moet worden gehouden. In deze groep bevinden zich de potentiële ondersteuners en ambassadeurs. “Betrek deze stakeholders in minder risicovolle activiteiten. Houd ze op de hoogte over de aspecten waar zij belangstelling voor hebben en waar ze kunnen bijdragen.” - Vrijwilligers van de cultureel-erfgoedcel - Erfgoedplus.be - Musea ingedeeld bij het Vlaamse niveau - Musea, regionaal erkende Vlaams Brabant - Musea, lokaal - Erfgoeddepots - Streekgidsen Zuidwest-Brabant - Toerisme Pajottenland Zennevallei - Streekproductenproducenten - Erfgoedbeheerders uit andere sectoren


59

- Erfgoedactoren in regio: musea, archieven, erfgoedverenigingen - Pajottenland+ - Reuzenverenigingen - Toerismemedewerkers - Erfgoedgeïnteresseerde - Kerkfabrieken - Heemkringen - Bibliotheken - Publiek - Gemeentelijke archiefdiensten - Regionaal Landschap Pajottenland & Zennevallei - Scholen - Arch’educ - Onthaalbureaus - Gemeentelijke integratiediensten - Toerisme Vlaams-Brabant Groep 4: weinig belang en weinig macht. Minst belangrijke groep. “Houd ze op de hoogte en informeer ze via algemene communicatie; probeer ze meer betrokken te maken.” - Organisatoren processies - Seniorenverenigingen - Fanfares - Carnavalsverenigingen - Jaarmarktcomités - Verenigingen volkssport - Vrijwilligersorganisaties (breed) - Onroerend Erfgoed - Andere erfgoedcellen ( oa Erfgoedcel Brussel, Erfgoedcel Leuven, Erfgoedcel Land van Rode, Erfgoedcel Aalst) - FARO - Heemkunde Vlaanderen - Archiefbank Vlaanderen - Gemeentelijke jeugddiensten - Expertisecentra voor cultureel erfgoed - Leca - Rusthuizen - Sport - Regionale pers - Universiteiten en hogescholen in Vlaanderen - Landelijke pers - Culturele centra - Toerisme Vlaanderen - Koepel Heemkunde Vlaams-Brabant

60


E EVALUATIE VAN DE WERKING VAN HET ERFGOEDCONVENANT 2011-2014 1 CONCLUSIES VAN DE EIGEN EVALUATIE Sinds de inwerkingtreding van het cultureel-erfgoedconvenant regio Pajottenland & Zennevallei in 2011, werd er permanent intern geëvalueerd. Wat volgt zijn de conclusies uit de evaluaties die werden gehouden tijdens de erfgoedkaravanen, door de klankborden en bij de bevragingen van het politieke niveau.

WERKING CULTUREEL-ERFGOEDCEL De cultureel-erfgoedcel is zichtbaar aanwezig. Bij sommigen bestaat wel de indruk dat de cultureel-erfgoedcel ‘alles wel zal oplossen’ met de teleurstelling tot gevolg wanneer men beseft dat dat niet zo is. Zo hoor je bij voorbeeld dat sommige spelers veel bevraagd werden maar niet het resultaat bereikten dat ze gehoopt hadden. De cultureel-erfgoedcel fungeert eerder als een makelaar dan als kenniscentrum rond erfgoed.

PRODUCTEN ERFGOEDWERKING IN DE REGIO Thematische trajecten zijn voldoende goed uitgewerkt: gedeelde betrokkenheid; breder kijken dan eigen sector, samenwerking etc. is goed > Goed als eyecatcher en om erfgoed in de gemeenten eenvoudig zichtbaar te maken > Als projecten uitgewerkt worden, moeten ze fundamenteler en duurzamer: achterliggend doel is verankeren en versterken van erfgoed en werking in de regio Zijn de ondersteuningsmogelijkheden voldoende gekend en benut? > Cultureel-erfgoedcel wordt gezien als aanspreekpunt, spil netwerk..: goed om deze resultaten na zo’n korte tijd te hebben > Op korte tijd zeer diverse mensen binnengekomen en betrokken (eigen vrijwilligers, etc.) > Toepassingsmogelijkheden van ondersteuningsmiddelen zijn te beperkt bekend Zijn er ondersteuningsmiddelen die ontbreken? Of waarvan de meerwaarde beperkt is? > overleg voor archieven, tussen kleine musea, tussen heemkringen > Vraag naar basispakket / rugzak voor ondersteuning: een portfolio met aanbod vanuit de cultureel-erfgoedcel > Systemen voor registratie (archieven + collecties) en ontsluiting (kleine websites voor heemkringen

COMMUNICATIE Externe communicatie: > Fris, aantrekkelijk, kort op de bal > Welk doel en effect heeft de communicatie?


61

Hoe verloopt de interne communicatie (gemeenteadministratie, raad van bestuur, lokale besturen)? Naar bereik en toegankelijkheid? > Goede een-op-een-relatie tussen cultureel-erfgoedcel en ambtenaren en lokale erfgoedorganisaties > Zichtbaar, toegankelijk, groot bereik, diverse werking, samenwerkingsmogelijkheden, nieuwsbrief, polsen van embryonale ideeën > Meer resultaten van een opzet laten zien > Moeilijkheid om iedereen evenwichtig te laten participeren

AANWEZIGHEID IN DE GEMEENTEN (MANDATARISSEN/ DE RAND) Meerwaarde van de cultureel-erfgoedcel: > Erkenning van cultureel erfgoed als item; stabiliteit in de verenigingen, voor het eerst werken rond cultureel erfgoed, omgaan met opportuniteiten en verbinden, inspelen op mogelijkheden Verdere inzet: > Samenwerken lokale acties

2 CONCLUSIES VAN DE EVALUATIE VAN HET AGENTSCHAP KUNSTEN EN ERFGOED Ook door het Agentschap Kunsten en Erfgoed werden er evaluatiemomenten ingelast. We geven hier de belangrijkste conclusies van het Agentschap weer: Goede inzet op: - het in kaart brengen van de lokale cultureel-erfgoedorganisaties en -collecties; - het activeren en versterken van de lokale vrijwilligers; - het planmatig communiceren binnen en vanuit de projectvereniging; - het samenwerken om nieuwe methodieken te introduceren bij het lokale cultureel-erfgoedveld; - het kennisdelen met andere intergemeentelijke samenwerkingsverbanden en steden met een cultureel-erfgoedconvenant. Er is nog een te beperkte of onvoldoende inzet op: - het effectief realiseren van experimentele projectwerking rond bv. de uitbouw van de website tot een volwaardig interactief platform; - het inzetten op en expertisedeling rond diversiteit en interculturaliteit. Het agentschap geeft volgende prioritaire aandachtspunten mee, waarmee de organisatie rekening moet houden bij het indienen van een nieuwe aanvraag: - documenteer de bestaande afspraken inzake bevoegdheidsverdeling tussen bestuur en cultureel-erfgoedcel in een schriftelijke neerslag; - voorzie functiebeschrijvingen voor alle medewerkers van de projectvereniging en aansluitend ook een organogram voor de hele organisatie. Er moet ook meer ruimte zijn voor de periodieke evaluatie van de verschillende medewerkers; - tracht een interactief platform voor het lokale cultureel-erfgoedveld effectief te realiseren. - zet actiever in op de aspecten diversiteit en interculturaliteit binnen het lokale cultureel-erfgoedbeleid en werk aan de expertisedeling daarrond.

62


F SWOT - ANALYSE Alle gegevens die hierboven in het twee deel van dit plan werden opgenomen, vormden de basis voor de kritische reflectie die resulteerde in het opsommen van sterktes, zwaktes, kansen en bedreigingen, de zgn. SWOTelementen. Door middel van de gekende correlatie van deze SWOT-elementen, kwamen we tot beleidsdomeinen, beleidsprioriteiten en vervolgens tot onze doelstellingen. Maar hiervoor verwijzen we terug naar het eerste deel van deze nota. De SWOT-elementen worden hier geclusterd weergegeven:

1 STERKTES

• Enorm draagvlak vanuit het werkveld voor de werking van de cultureel-erfgoedcel • Goede start cultureel-erfgoedcel en positieve evaluatie convenant • engagement van personeel & vrijwilligers • Laagdrempelige toegang tot cultureel-erfgoedcel • Versterking cultureel-erfgoedcel (personeel) • Drive van erfgoedwerkers (professioneel en vrijwillig) om samen te komen, informatie uit te wisselen en samen te werken. • Grote participatie van erfgoedactoren • Grote goesting om rond erfgoed te werken, zowel bij lokale besturen als lokaal erfgoedveld (heemkringen, vrijwilligers) • Brede basis – draagvlak • Goede samenwerking tussen regioactoren + bouw aan regioverhaal • Sterk opgebouwd netwerk binnen de regio als buiten de regio • Actief netwerk van erfgoedactoren • Samenwerking met andere streekpartners (Regionaal landschap, Pajottenland+, volkshogeschool…) is realiteit • Sterke regionale samenwerkingsverbanden in de regio Pajottenland & Zennevallei • Samenwerkingen met andere sectoren in Pajottenland & Zennevallei • “Pajottenland” is een begrip • Sterk regiogevoel, een zeer aanwezige streekidentiteit in de regio Pajottenland & Zennevallei (die iedereen weliswaar anders aanvoelt of interpreteert, wat geen probleem is. • Sterke samenhang van erfgoedelementen in de streek, terug te vinden als basis voor identiteit • Cultureel-erfgoedcel groeit als partner in streekgegeven en identiteit • Dynamische groep vrijwilligers • Engagement vrijwilligers • Behoefte aan samenwerking en uitwisseling vanuit professionele erfgoedspelers • Erfgoedplus.be als instrument voor ontsluiting collecties Pajottenland & Zennevallei • Erfgoed bij organisaties die erfgoed niet als kerntaak hebben • Zeer grote hoeveelheid organisaties die op één of andere manier bezig zijn met tradities en cultuur van alledag; immaterieel cultureel erfgoed • Ligging van de regio; centraal in België en Vlaanderen, naast Brussel, naast de taalgrens • Huidig erfgoedbeleid focust ook op jeugd • Resultaten onderzoek erfgoedveld en actoren > stevige basis


63

2 ZWAKTES

• Te hoge verwachtingen naar cultureel-erfgoedcel toe • Cultureel-erfgoedcel als quasi enige bruggenbouwer tussen erfgoed en andere sectoren • Blijvende verwachting dat cultureel-erfgoedcel alles oplost vs. emancipatie van het erfgoedveld • Verschillende gemeenten = verschillende visies op erfgoedbeleid • Zeer grote regio met veel en diverse gemeenten (in grootte; bevolkingssamenstelling; aanpak van beleid) • Grote regio biedt weinig mogelijkheden tot maatwerk; bovendien dringen de acties van cultureel-erfgoedcel te weinig door en zijn de mogelijkheden te weinig gekend • Afwezigheid van ondersteuningsaanbod dat voldoende bekend is bij diverse actoren • Sterkte van ondersteuning hangt af van sterkte lokale aanspreekpartner > zwakkere lokale besturen vragen minder hulp waardoor the usual suspects geholpen worden en wie het echt nodig heeft, blijft zitten • Er is niet altijd lokale ondersteuning op maat (logisch: geen ruimte voor); we moeten zoeken naar genoeg gemeenschappelijke punten om aan te werken. • De rol van de cultureel-erfgoedcel in het kader van het complementair- en ondersteuningsbeleid is onduidelijk • Overheersen traditionele manier van werken erfgoedorganisaties • ‘Brave, traditionele’ ontsluitingen • Weinig professionele erfgoedspelers in de regio; weinig professionele archiefwerking in de regio • Weinig aandacht voor educatie bij erfgoedspelers (wegens de lage hoeveelheid professionelen?) • Weinig erfgoedspelers in de faciliteitengemeenten • Weinig investering in collecties vanuit het gemeentelijk beleid; bewaaromstandig-heden, registratie, collectiebeleid. Zowel van de eigen collecties (vb. archief en gemeentecollectie) als voor de collecties van vrijwilligersorganisaties in de regio. • Zeer beperkte digitalisering erfgoed • Te weinig inzet op immaterieel erfgoed • Creatieve ideeën van buiten erfgoedsector te weinig geëxploreerd • Zeer matige betrokkenheid van bevoegde ambtenaren uit de betrokken gemeenten • Bestaan van cultureel-erfgoedcel hangt af van erkenning (project) en goodwill gemeenten • Beperkte erfgoedkennis bij lokale besturen bemoeilijkt het maken van langetermijnvisie • Bestaande erfgoedorganisaties verdwijnen (Holveo), wat met opgebouwde deskundigheid, archieven, … (vergrijzing erfgoedvrijwilligers) • Erfgoed is verspreid en zeer moeilijk om overzicht over te krijgen

3 KANSEN

• Toenemende aandacht voor erfgoed vanuit lokale verbondenheid • Toenemende aandacht voor immaterieel cultureel erfgoed • Bewustwording rond immaterieel erfgoed • Link naar Brussel • Band met Oost-Vlaanderen en Henegouwen • Vergrijzing als kans voor nieuwe vrijwillige erfgoedkrachten • Immigratie in de regio, steeds meer diverse bevolkingsgroep verbreedt de mogelijkheden van het erfgoedverhaal • Sociale media; immers erfgoed is een sociaal gegeven, zonder sociale beweging heeft erfgoed geen betekenis. • Focus van erfgoedpartners op samenwerking • Regiocoördinator als verbindend element voor vrijetijd in de regio • De provinciale regioscreening, hoe gemoedelijk dat ding ook voortkabbelt, lijkt me toch een kans om een reeks samenwerkingsverbanden die rond aanverwante thema’s werken, te gaan consolideren • Lokale erfgoedcellen opbouwen, eventueel intergemeentelijk (bv. Herne, Galmaarden, Bever)

64


• Vrijetijdsbeleving groeit en clustert zich (bv. Bed en Breakfast biedt niet alleen logies maar zoekt of creëert arrangementen) • Externe hulpmiddelen ter beschikking > gratis en uniform (Erfgoedplus.be, Europeana, ICE) • De wil om moeilijke thema’s niet uit de weg te gaan (migratie)

4 BEDREIGINGEN

• Sterke nadruk op streekidentiteit • Verenging van de regio Pajottenland & Zennevallei tot een 19e-eeuwse idylle: terugtrekken en geslotenheid • Groot migratiepercentage voor de gemeenten naast Brussel (bewoners komen en gaan, moeilijkheid om iets op te bouwen) • Grote mobiliteit en verloop van inwoners in regio verkleint de lokale gedragenheid/ lokale gebruiken (bv. Immaterieel erfgoed) • Crisis en besparingen bedreigen verdere lokale investering in erfgoed en dreigt de blik volledig naar de cultureel-erfgoedcel te richten / Financiële crisis • Door crisis terugschroeven van middelen en dus ook mogelijk verlies van sterke lokale partners (Halle: museum en archief...) • Werking van het erfgoedconvenant is afhankelijk van logistieke en financiële slagkracht van de gemeenten • Vaagheid en breedte van de term erfgoed; erfgoed heeft enge en brede betekenissen, diverse interpretaties, afbakening van het onroerend erfgoed • Grote diversiteit in de regio: huidige erfgoedwerking wordt een niche • Een zekere bedreiging ligt er toch in dat het toerismeconvenant zou doodbloeden, met als gevolg verlies van partnerorganisatie Pajottenland & Zennevallei • Spanningsveld lokaal vs. regionaal (opdracht convenant = lokaal!) • Rol van provincie & afstemming met deze diensten


65

© Jente Boone

66



DEEL 3: ORGANISATIEGEGEVENS


67

A ZAKELIJK BEHEER VAN HET INTERGEMEENTELIJKE SAMENWERKINGSVERBAND20 1 OPVOLGING EN EVALUATIE VAN DE UITVOERING VAN HET CULTUREEL-ERFGOEDCONVENANT De uitvoering van het cultureel-erfgoedconvenant ligt in eerste instantie in handen van de cultureel-erfgoedcel. De cultureel-erfgoedcel rapporteert aan de raad van bestuur en het dagelijks bestuur. De raad van bestuur keurt actieplannen en jaarverslagen goed (in overeenstemming met de doelstellingen van het convenant), keurt de begroting goed en houdt toezicht op de boekhouding. Daarnaast houdt de raad van bestuur toezicht op het verloop van de procedures (aanbestedingen, personeelsbeleid, etc.) en neemt beslissingen ten aanzien van strategische keuzes (bv. ondersteuningsbeleid, beleidsplan, etc.). De raad van bestuur komt hiervoor minstens vijfmaal per jaar samen. Het dagelijks bestuur komt samen naargelang de noodzaak. De boekhouding wordt gevoerd door een professionele boekhouder. Controle op de boekhouding wordt jaarlijks door een externe boekhouder uitgevoerd.

2 INHOUDELIJKE AANSTURING VAN DE UITVOERING VAN HET CULTUREELERFGOEDCONVENANT De cultureel-erfgoedcel staat grotendeels in voor de (aansturing van de) inhoudelijke uitvoering van het cultureel-erfgoedconvenant. De cultureel-erfgoedcel staat grotendeels in voor de uitvoering van het beleid, samen met de cultureel-erfgoedgemeenschappen en de gemeentelijke partners en diensten. Cultureelerfgoedinstellingen die een kwaliteitslabel behalen en lokaal ingedeeld en ondersteund worden, zullen in de uitvoering van het cultureel-erfgoedconvenant ingeschakeld worden. De procedure hiervoor wordt uitgewerkt tijdens de beleidsperiode 2015-2020 (cf. visie ondersteuningsbeleid in het beleidsplan). De cultureel-erfgoedcel wordt op haar beurt inhoudelijk bijgestaan door een klankbord en het overleg van cultuurbeleidscoördinatoren. Daarnaast blijft een permanente opvolging door het cultureel-erfgoedveld mogelijk door de collega-groepen. De raad van bestuur toetst de actieplannen en acties aan de doelstellingen van het beleidsplan (actieplannen uitgewerkt door cultureel-erfgoedcel met input vanuit het beleidskader en raad van bestuur, het klankbord, de collegagroepen en de cultuurbeleidscoördinatoren). Zie voor deze vraag ook in het beleidsplan Deel 1, A: ‘Een participatief erfgoedbeleid’


68


Daarbij zijn een aantal controlemomenten ingelast: • Tussentijdse opvolging van het cultureel-erfgoedconvenant door het bestuur: ca. 8 keer per jaar (actieplan, raad van bestuur, klankbord) • Periodieke rapportering van de cultureel-erfgoedcel aan het bestuur: maandelijks (raad van bestuur, halfjaarlijks werkingsverslag, nieuwsbrieven en persberichten, mailverkeer) • Jaarlijkse evaluatie van het cultureel-erfgoedconvenant door klankbord en via het actieplan en het jaarverslag op de bestuursvergadering

3 CONTROLEMECHANISMEN BINNEN HET SAMENWERKINGSVERBAND De oprichtingsakte, de statuten en het huishoudelijk reglement vormen het afsprakenkader voor de projectvereniging en de uitvoering van het personeelsbeleid. Voor de uitvoering van het personeelsbeleid dient de rechtspositieregeling van de gemeente Dilbeek als richtinggevend kader. Daarbij hebben de verschillende geledingen (bestuur, personeel, externe betrokkenen) een afgebakende functie. • Financieel: > Het invoeren van betalingen wordt uitgevoerd door medewerkers van de cultureel-erfgoedcel. De betalingen worden bevestigd (naargelang grootte) door 1 of 2 leden van de raad van bestuur (waaronder de penningmeester). De boekhouding wordt opgemaakt door de accountant en minstens 2 keer per jaar is er een voortgangscontrole over de budgeten door de raad van bestuur. Het financieel jaarverslag wordt gecontroleerd (audit) door een extern accountant en vervolgens goedgekeurd door de raad van bestuur. > De lonen van de werknemers worden uitbetaald door een lid van de raad van bestuur. • Subsidiebedragen: > De toekenning van subsidiebedragen gebeurt door externe commissies. • Juridisch: > Bestekken worden opgemaakt door medewerkers van de cultureel-erfgoedcel. Een commissie (internen en externen) oordeelt over de ingediende dossiers op basis van vastgestelde criteria en formuleert een voorstel, waarop de raad van bestuur een beslissing neemt. • Personeelsbeleid: > Beslissing met betrekking tot het personeelsbeleid (aanwerving, opvolging) worden afgetoetst aan de rechtspositieregeling van de gemeente Dilbeek, die door de projectvereniging gevolgd wordt. > Aanwervingen gebeuren in samenspraak met de personeelsdienst van de gemeente Dilbeek, in aanwezigheid van externe experten. De procedure volgt de procedure van de gemeente Dilbeek. De conclusies van de jury worden aan de raad van bestuur bezorgd, waarna de raad van bestuur een beslissing neemt. Daarbij zijn een aantal controlemomenten ingelast: • Tussentijdse opvolging van het budget: ca. 3 keer per jaar (actieplan, jaarverslag, tussentijdse stand op raad van bestuur) • Periodieke rapportering van de cultureel-erfgoedcel aan het Bestuur: maandelijks (raad van bestuur, halfjaarlijks werkingsverslag, nieuwsbrieven en persberichten, mailverkeer)


69

4 ANDERE OPDRACHTEN VAN HET SAMENWERKINGSVERBAND Naast de cultureel-erfgoedwerking, heeft de projectvereniging Pajottenland & Zennevallei nog een andere opdracht, namelijk de ondersteuning van culturele initiatieven in het Pajottenland en de Zennevallei. Hieronder vallen de ondersteuning van initiatieven als ‘Weg van Klassiek’ of de ondersteuning van werkgroepen (zoals regionaal bibliothekenoverleg). Alle initiatieven hebben een eigen werking en eigen middelen. In de boekhouding is er een duidelijk onderscheid tussen de verschillende deelwerkingen die door middel van aparte codes zichtbaar zijn (bv. WVK, BIB, etc.)

5 VRIJWILLIGERSWERKING VOOR DE UITVOERING VAN HET CULTUREELERFGOEDCONVENANT In 2014 werd een erfgoedcoördinator aangeworven voor wie vrijwilligerswerking een belangrijk deel van uitmaakt van het takenpakket. Deze coördinator is verantwoordelijk voor de verfijning en de uitvoering van het vrijwilligersbeleid. Voor de uitvoering van het cultureel-erfgoedconvenant werkt de cultureel-erfgoedcel met ca. 10 vrijwilligers voor twee verschillende opdrachten: • de (actualisering en uitbreiding) van de omgevingsanalyse (bezoek en beschrijving van lokale erfgoedcollecties) • de ondersteuning van thematische digitaliseringstrajecten: vrijwilligers ondersteunen verenigingen die hun erfgoed willen digitaliseren. Met deze keuze geeft de projectvereniging aan dat werken met vrijwilligers een belangrijk en wezenlijk deel uitmaakt van de uitvoering van het convenant. De vrijwilligers worden specifiek ingezet voor bepaalde opdrachten en zijn voor deze opdrachten ook echte co-creatoren. Uiteraard wordt er voorzien in een zeer degelijke ondersteuning van deze vrijwilligers. De vrijwilligers: • doorlopen bij de start van hun opdracht een intakegesprek waarin naar verwachtingen gepolst wordt; • worden geïnformeerd over hun rechten en plichten (zij krijgen daarvoor een onthaalgids met praktische info; met de vrijwilligers wordt een contract afgesloten) • zijn voldoende verzekerd voor de opdrachten (B.A. en ongevallenverzekering) • kunnen rekenen op voldoende ondersteuning (persoonlijke begeleiding door een medewerker van de cultureel-erfgoedcel, specifieke opleidingsmomenten, infosessies, literatuur, workshops …). In 2014 wordt de vrijwilligerswerking verder verankerd in het personeelsbeleid en de werking van de cultureel-erfgoedcel. Dit geeft uiting aan het groeiende belang van de medewerking van vrijwilligers, dat de projectvereniging nastreeft.

70


B ORGANISATIE EN AANSTURING VAN DE CULTUREEL-ERFGOEDCEL21 1 INBEDDING VAN DE CULTUREEL-ERFGOEDCEL BINNEN HET INTERGEMEENTELIJKE SAMENWERKINGSVERBAND EN EVALUATIE VAN DE WERKING EN HET ADVIESORGAAN De cultureel-erfgoedwerking is de belangrijkste opdracht van de projectvereniging. De werknemers van de cultureel-erfgoedcel staat in nauw contact met het bestuur van de projectvereniging. Zij zijn daarbij vertegenwoordigd in de raad van bestuur en het dagelijks bestuur van de projectvereniging. De evaluatie van de werking van de cultureel-erfgoedcel gebeurt daarbij eveneens door de raad van bestuur: 1) Inhoudelijk: door middel van voorlegging van het actieplan, goedkeuring en toetsing aan het beleidsplan en het jaarverslag; 2) Op vlak van functionering van de cultureel-erfgoedcel: door middel van beslissingen wat betreft personeelsbeleid en –opvolging, interne structurering en financiële opvolging etc. op vraag van het bestuur en voorbereid door de cultureel-erfgoedcel. Advies aan de cultureel-erfgoedcel wordt verstrekt door het klankbord, het dagelijks bestuur en de raad van bestuur.

2 DELEGATIE VAN DE BESLISSINGSBEVOEGDHEID Er is een delegatie van de beslissingsbevoegdheid naar de cultureel-erfgoedcel. Concreet gaat het hier over o.a.: • Inhoudelijk: bv. de omzetting van acties afgesproken binnen het actieplan en op de raad van bestuur. • Financieel: de uitgave van middelen tot 2500 € Er zijn controlemechanismen met betrekking tot de beslissingsbevoegdheid: • Limietbedrag op beslissingsbevoegdheid (2500 €) en controle en uitvoering van betalingen door bestuursleden (cf. supra) • Functiescheiding voor voorstellen, goedkeuren bestelling en voor uitvoeren van de betaling. In 2014 werd een coördinator voor de cultureel-erfgoedcel aangenomen. Tot de opdracht van de coördinator behoren onder andere het documenteren en verfijnen van de bestaande afspraken inzake bevoegdheidsverdeling tussen bestuur en de cultureel-erfgoedcel en van de werkprocedures. 21 Vraag 10 van de aanvraag


71

3 PERSONEELSBELEID: (PERSONEELSINSTRUMENTEN, AANWERVING, VERLONING EN EVALUATIE) Voor de uitvoering van het personeelsbeleid volgt de projectvereniging de rechtspositieregeling van de gemeente Dilbeek. Dit geldt voor alle deelaspecten: verloning en vergoeding (incl. extralegale voordelen), verzekering, aanwerving, etc. De coördinator van de cultureel-erfgoedcel heeft de bevoegdheid om het personeelsbeleid van de cultureel-erfgoedcel verder te verfijnen en dit conform de bovengenoemde rechtspositieregeling. Hieraan wordt in 2014 prioriteit gegeven. De cultureel-erfgoedcel bestaat momenteel uit 4 werknemers: • De coördinator staat in voor het zakelijke beheer (uitvoering personeelsbeleid, financiële opvolging en begroting, opvolging beleidsplan, actieplanning, etc.), algemene erfgoedbeleidsondersteuning en –bepaling, ondersteuning van de raad van bestuur en ondersteuning van actoren in samenwerking met de erfgoedcoördinator ondersteuning - vrijwilligerswerking. • De erfgoedcoördinator publieken communicatie staat in voor het communicatiebeleid en de werking rond communicatie, erfgoededucatie, opvolging Erfgoeddag, de publiekswerking, ondersteunde acties naar actoren en erfgoedgemeenschappen (roerend erfgoed en immaterieel erfgoed) rond communicatie, publiekswerking, etc. • De erfgoedcoördinator ondersteuning-vrijwilligerswerking staat in voor de permanente omgevingsanalyse, de vrijwilligerswerking van de cultureel-erfgoedcel en het vrijwilligersbeleid, de opvolging van collega-groepen, het opvolgen van het ondersteuningsbeleid en het voorzien en opvolgen van ondersteuningsmiddelen voor erfgoedbeheerders (bv. Erfgoedplus.be, etc.) • De projectmedewerker (halftijds): is verantwoordelijk voor de uitbouw van thematische projecten in samenspraak met de erfgoedcoördinatoren en volgens de lijnen van het erfgoedbeleidsplan.

72



DEEL 4: BIJLAGEN


73

A CULTUREELERFGOEDACTOREN 1 LIJST ERFGOEDORGANISATIES Archief gemeente Beersel

Beersel

Publiekrechtelijk archief

Archief OCMW Beersel

Beersel


Wilcharmuseum

Beersel

Museum

Museum papiermolen Herisem

Beersel

Museum

Heemkundig Genootschap van Witthem Beersel

Beersel

Heemkunde en lokale geschiedenis

Gemeente Beersel

Beersel

Gemeentelijke cultuurdienst

Geuzestekerij Drie Fonteinen

Beersel

Streekgastronomie en streekproducenten

Bezoekerscentrum “De Lambiek”

Beersel


Brouwerij Oud-Beersel

Beersel


De geuzen van oud Beersel vzw

Beersel


Geuzestekerij Hanssens Artisanaal

Beersel


HORAL (Hoge Raad voor Ambachtelijke Lambiekbieren)

Beersel


Jaarmarktcomité Beersel

Beersel

Carnaval-, feest- en jaarmarktverenigingen

Jaarmarktcomité Dworp

Beersel


Jaarmarktteam Lot

Beersel


Waaile van Dwoerp

Beersel

Kunst en cultuur

Walschot nv

Beersel


Archief gemeente Bever

Bever


Archief OCMW Bever

Bever


De Makrallen

Bever

Historische (reuzen)stoeten en processies

Archief gemeente Dilbeek

Dilbeek


Tramsite Schepdaal

Dilbeek

Museum

Heemkring BKW Sint-Martens-Bodegem

Dilbeek


Archief OCMW Dilbeek

Dilbeek


Heemkring Bodeghave

Dilbeek


Familiekunde Vlaanderen regio Dilbeek

Dilbeek


Dilbeeks Erfgoed

Dilbeek

Monumenten en landschappen

Jaarmarktcomité Dilbeek

Dilbeek


74


Schepdaal Leeft vzw

Dilbeek


Volksdansgroep Pajottenland

Dilbeek

Ambacht en volkskunst

Wolsem Reuzengilde

Dilbeek


Heem- en Geschiedkundige Kring Sicca Silva Droogenbosch

Drogenbos


FelixArt Museum

Drogenbos

Museum

Archief gemeente Drogenbos

Drogenbos


Archief OCMW Drogenbos

Drogenbos


Museum van het Belgisch trekpaard

Galmaarden

Museum

Museum De Mijnwerker

Galmaarden

Museum

Archief gemeente Galmaarden

Galmaarden


Archief OCMW Galmaarden

Galmaarden


Gemeente Galmaarden

Galmaarden

Andere

Broederschap van het Heilig Kruis

Galmaarden


Jaarmarktcomité Tollembeek

Galmaarden


Pauwelgilde

Galmaarden


The White Star Division

Galmaarden

Erfgoedbeleving en reenactment

Gilde Heilig Kruis Galmaarden

Galmaarden

Traditionele sport, volksspelen en schutterij

Vereniging der Kaatsamateurs Galmaarden

Galmaarden


Kaatsclub Op en over Galmaarden

Galmaarden


Duivenmaatschappij De Stalen Pen Galmaarden

Galmaarden


Schuttersgilde Willem tell Galmaarden

Galmaarden


Vinkenmaatschappij De Statiezangers Galmaarden

Galmaarden


Kaats- en voetbalclub Pallieters Tollembeek

Galmaarden


Kaatsclub Commando Tollembeek

Galmaarden


Vinkeniersvereniging de Markzangers

Galmaarden


Duivenbond De Eendracht Tollembeek

Galmaarden


Duivenclub De Reisduif Vollezele

Galmaarden


Archief gemeente Gooik

Gooik


Archief OCMW Gooik

Gooik



75

Volksinstrumentenmuseum De Cam

Gooik

Museum

Heemkundige Kring Gooik

Gooik


Muziekmozaïek vzw

Gooik

Kunst en cultuur

Gemeente Gooik

Gooik

Andere

Gilde van het Paardenvolk

Gooik


Jaarmarktcomité Gooik

Gooik


Archief stad Halle

Halle


Archief OCMW Halle

Halle


Crypte-schatkamer van de basiliek van Halle

Halle

Museum

Klokkentorenmuseum Halle

Halle

Museum

Koninklijke Geschied- en Oudheidkundige Kring Halle

Halle


Bosmuseum Hallerbos

Halle

Museum

Zuidwestbrabants Museum en Servaiscollectie

Halle

Museum

Brouwerij Boon

Halle


Confrérie van de Vaantjesboer

Halle


De Hofmaarschalken

Halle


Koninklijke Belgische Duivenliefhebbersbond vzw (KBDB)

Halle


Lambiekstoempers vzw

Halle


Lembeek Leeft!

Halle


Mariaprocessie Halle

Halle


Oude Volksambachten Nu

Halle


Carabiniers, Cavalerie, Etat-Major, Kasdragers, Soldatenclub Congo

Halle


Radiomuseum

Halle

Museum

Archief gemeente Herne

Herne


Archief OCMW Herne

Herne


Hernia

Herne

Kunst en cultuur

Heemkundige Kring Sint-Peeters ter Waerden

Herne


Herne Kartuis

Herne


De Retro Vrienden

Herne


Jaarmarktcomité Herne

Herne


Koninklijke Schuttersgilde Onze Lieve Vrouwe

Herne


Sint-Veroonmars :

76


Koninklijke Sint Peeters Gulde Ter Waerden

Herne


Andreas Masiuskring

Lennik


Archief gemeente Lennik

Lennik


Archief OCMW Lennik

Lennik


Lenniks Archief

Lennik


Kasteel van Gaasbeek

Lennik

Museum

Gemeente Lennik

Lennik

Andere

Jaarmarktbestuur Lennik

Lennik


Vertellerscollectief ‘t Wachtwoord

Lennik


Archief gemeente Liedekerke

Liedekerke


Archief OCMW Liedekerke

Liedekerke


Liedekerks Heemkundig Genootschap

Liedekerke


LAHN - Linkebeeks Archief Natuur Heemkunde

Linkebeek


Het Huize Lismonde vzw

Linkebeek

Museum

Archief gemeente Pepingen

Pepingen


Archief OCMW Pepingen

Pepingen


Gemeentelijke Erfgoedwerkgroep Pepingen

Pepingen

Cultuur- of erfgoedraad

Bellingahaim

Pepingen


Museum voor audiovisuele technieken Pepingen

Pepingen

Museum

HOLVEO (Het oude land van Edingen en Omliggende, het oude land van Gaasbeek

Regio


Archief gemeente Roosdaal

Roosdaal


Archief OCMW Roosdaal

Roosdaal


Windmolen Hertboom

Roosdaal

Museum

Erfgoedcel Rausa

Roosdaal


Provinciaal Proefcentrum voor Kleinfruit

Roosdaal


Arjaun

Roosdaal


Davidsfonds Sint-Genesius-Rode

Sint-GenesiusRode

Kunst en cultuur

Jaarmarkt Rode

Sint-GenesiusRode


Archief gemeente Sint-Pieters-Leeuw

Sint-Pieters-Leeuw


Archief OCMW Sint-Pieters-Leeuw

Sint-Pieters-Leeuw


Rozenmuseum en –tuin

Sint-Pieters-Leeuw

Museum

Werkgroep Streek- en Volkskunde Sint-Pieters-Leeuw

Sint-Pieters-Leeuw


Erfgoedcel Sint-Pieters-Leeuw

Sint-Pieters-Leeuw


Brouwerij Belle Vue (ABInbev)

Sint-Pieters-Leeuw


Brouwerij Lindemans

Sint-Pieters-Leeuw



77

De Verenigde Aardbeikwekers

Sint-Pieters-Leeuw


Koninklijke Schuttersgilde SintSebastiaan Sint-Pieters-Leeuw

Sint-Pieters-Leeuw


Archief gemeente Ternat

Ternat


Archief OCMW Ternat

Ternat


Cultuur en Heemkring Sint-Gertrudis

Ternat


Davidsfonds Wambeek

Ternat

Kunst en cultuur

Jaarmarktcomité Ternat

Ternat

Carnaval-, feest- en j aarmarktverenigingen

Sinksencomité

Ternat


Wijkcomité Dorp Wambeek en sportclub Het Velooke

Ternat


78


2 SOORT EN AANTAL ERFGOEDORGANISATIES PER GEMEENTE


79

1

Heemkunde, lokale geschiedenis en genealogie met collectie

1

Heemkunde, lokale geschiedenis en genealogie zonder collectie

3

1

1

2

2

1

1

Museum

3


2


1


3

Erfgoedbeleving en reenactment 1

Kunst en cultuur

1

Streek-gastronomie en streekproducenten

7


11

1

1

2

1

1

1

5

Totaal 17

1

1

1

2

1

1

2

1

5

2

2

2

2

2

1 2

2

2

1 2

1

Historische (reuzen) stoeten en processies

1

1

Kunst en cultuur 1

1 1

1

Monumenten en landschappen

Ternat

3 1

Gemeentelijke cultuurdienst

Sint-Pieters-Leeuw

Sint-Genesius-Rode

Roosdaal

Pepingen

1

Cultuur- of erfgoedraad

1

1

1

1

1

2

2

2

1 2

1 2

1

2

18 2

32

1

14

3

2

1

1

1

1

3

2

1

2

1

8

1

2 3

1

2

Totaal

80

Linkebeek

Liedekerke

Lennik

1

Herne

Gooik

1

Halle

Galmaarden

Drogenbos

Dilbeek

Bever

Beersel Andere

1

1

3

14

15

138



81

3 OVERZICHT VAN DE ORGANISATIES ROND ROEREND ERFGOED

82


4 ORGANISATIES MET BETAALD PERSONEEL


83

5 ZWAARTEPUNTEN IN DE WERKING

84


6 PUBLIEKSWERKING


85

86


7 COLLECTIES


87

88


8 DETAILS DEELCOLLECTIES


89

90



91

9 TREFWOORDEN EN THEMA’S COLLECTIES

10 OMVANG DEELCOLLECTIES

92


B OVERZICHT DOELSTELLINGEN EN FINANCIËN


93

94


1.

SD

De bewoners worden door onze erfgoedprojecten op verschillende niveaus geactiveerd tot nadenken, beleven, participeren en bewaren.

PUBLIEKEN: Cultureel erfgoed raakt de mensen in Pajottenland-Zennevallei

Omschrijving

Er is een thematische doelgroepenwerking met bijzondere aandacht voor kinderen, jongeren en mensen met een migratiegeschiedenis.

Binnen de publiekswerking is er steeds ruimte voor experimenteel en innovatief werken; verworven inzichten worden gedeeld.

De publiekswerking is sectoroverschrijdend

1,3

1,4

De themaen projectlijnen vormen het uitgangspunt bij de erfgoedwerking naar de regiobewoners.

Omschrijving

1,2

1,1

OD

2015

nieuwe media

Ism de jeugdsector wordt educatief erfgoedmateriaal ontwikkeld, ism de integratiesector wordt een project voor en door migranten ontwikkeld, ism met diverse sectoren wordt het magazine Penzine uitgegeven,…

expertisedeling

participatief project, zie 1.2 0,4

0

3.500

0,2

0,2

0

3.000

100

100

student Zuiddag 0,2

1.000

500

participatief project medewerking inburgering en diversiteit Participatief publieksproject waarbij jongeren vrij spel krijgen, implementeren nieuwe media in publieksprojecten, op basis van controverse maatschappelijk debat op gang brengen binnen publieksproject,…

10.000

4.000

voorbereiding participatief project

Participatief themaproject ism jongeren, algemene aandacht voor het actieplan armoedebestrijding bij publieksprojecten binnen de beoogde doelgroepen (bv. punten 2.1.2 - solidaire open regio/ 2.2.4 - inclusief beleid/ 2.2.5 integraal beleid/ doelstelling 5.3, pt. 99 -diversiteit in publiek en pt. 100 cultuureducatie), ontwikkelen educatief materiaal, 0,2

0,2

0,2

500

3.060

100

500

3.000

5.008 0,25

0,2

0,2

500

1.000

100

500

0

2.015

5.000

11.900

1.530

werkingskosten

0,15

0,2

FTE

2019

0

1.561

werkingskosten

0,2

0,15

500

1.020

100

500

10.000 5.071

0,2

FTE

2018

1.900

6.034

20.500

5.000

1.530

werkingskosten

impulsbedragen bij thematisch project

5.000

0,25

FTE

2017



5.000

8.000

werkingskosten

thematisch project 1 (communicatie, educatie, samenwerking met partners) 2015-2018 WOI

0,2

0,2

FTE

2016

1.500

werkingskosten

1.500

0,2

0,25

FTE

onderhoud lopende tentoonstelling

website (zie generieke kosten)

Projectlogo, thematische deelwebsites, reizende expo’s, …

Acties

0,2

0,1

0,15

0,2

FTE

2020

500

2.000

100

2.007

32.500

1.561

werkingskosten


95

2

ONDERSTEUNING: Erfgoedwerkers zijn mee met de tijd

De erfgoedcel ondersteunt de besturen bij de opmaak en de uitvoering van de eigen cultureel-erfgoedwerking en dit binnen het kader waarin verantwoordelijkheden werden afgebakend

2,4

De erfgoedcel begeleidt collectiebeherende instellingen die het initiatief nemen tot het verkrijgen van een kwaliteitslabel en gaat een overeenkomst aan met instellingen met kwaliteitslabel

Er is een duurzame werking rond de zorg voor het erfgoed door het inzetten van sterke partnerschappen

2,3

2,5

Er is een toolbox met nieuwe en bestaande instrumenten ter ondersteuning van lokale noden

Lokale actoren krijgen advies op maat

Immaterieel cultureel erfgoed (ICE) heeft een bevoorrechte plaats binnen de publiekswerking

2,2

2

1,5

vorming

Begeleidingstraject voor een instelling, aangaan mini-convenant met gekwalificeerde instellingen, groepsplaatsbezoek bij instellingen met lokale indeling,….

voorbereiding nieuw convenant 0,05

400

500 0,1

vorming Vorming voor lokale cultuur- en jeugdambtenaren rond erfgoedwerking, gespreksronde langs schepenen en cbc’s naar aanleiding van nieuw beleidsplan,…

600

partnerschappen (o.a. depotnetwerk)

Samenwerking met provincie Vlaams-Brabant voor begeleiding bij erfgoedplus.be: in samenwerking met Felixart worden vormingen rond registratie en bewaring georganiseerd; aansluiting bij de ondersteuning van het VIAA waar mogelijk… 0,15

0,15

0,15

0,05

0,05

400

500

600

0,05

0,05

400

510

600

0,05

0,05

400

510

600

500

612

0

1.020

510

pm

1.500

510

0,15

0,2

0

0,05

624

0

1.040

520

pm

1.500

520

0,1

0,3

5.000

400

520

600

10.000 0,2

0,2

0

0,05

10.000 1.500

0

1.020

612

0

1.020

510

pm

2.000

510

10.000 2.000

overige tools

1.000

0,2

0

0,1

10.000 2.550

website 1.000

14.500

14.500 600

Erfgoedplus handleidingen

600

1.000

500

500

pm

1.000

0,2

2.000

500

vorming

pm

0

0,15

10.000 2.500

webplatform

vorming, technisch websiteplatform, erfgoedplus, sjablonen, handleidingen,…

vergaderingen

De opmaak van het webplatform en de toolbox; adviesverlening op lokale projectvergaderingen… 0,3

5.000

traject ice naar Erfgoeddag 2016 en opvolging 2017 (Erfgoeddag zelf zie 3.5) andere acties

2.000

scheurkalender

0

500 0,1

netwerk leerkrachten Uitgave van een scheurkalender in het teken van het immaterieel erfgoed in de regio. Realisatie van een gezamenlijk project voor erfgoeddag 2016 (rituelen),…

15.000 2.500

Penzine educatief materiaal

0,1

0,3

0,1

0,2

0

0

10.000

10.000

400

520

600

1.500

7.500

624

0

1.040

520

pm

1.500

520

1.500

96


4

3

INTERNE WERKING: Een krachtige interne werking vormt de motor voor professionelen, vrijwilligers en partners.

Erfgoedactoren versterken en stimuleren elkaar door kennis en expertise uit te wisselen binnen netwerken

NETWERKEN: Erfgoedkennis en -expertise worden spontaan gedeeld

De omgevingsanalyse is actueel en legt de basis voor expertiseuitwisseling, ondersteuning en de ontwikkeling van themaen projectlijnen

Er zijn nieuwe netwerken opgestart binnen en buiten de erfgoedsector, vanuit de themaen projectlijnen en met speciale aandacht voor ICE

3,4

3,5

Er is een activerend vrijwilligers-, personeels- en competentiebeleid

Erfgoedactoren werken samen met andere sectoren en vice versa

3,3

4,1

Binnen collegagroepen worden kennis en ervaring uitgewisseld.

Er is een webplatform om informatie uit te wisselen.

3,2

3,1

500

vrijwilligers op pad voor themawerking (zie 1.1)

vorming personeel fondsenwerving

1.500

500

netwerk ICE Functieprofielen, vrijwilligersbeleid en competentiebeleid worden geactualiseerd en geïmplementeerd,…

3.000 500

Erfgoeddag nieuwe netwerken 0,25

600

database

0,2

500

expertisedeling vrijwilligerswerking

Er wordt een intersectoraal netwerk opgericht rond een thematisch project, erfgoeddag vormt aanleiding om nieuwe, tijdelijke netwerken op te richten en expertise te delen en nieuwe thema’s aan te snijden,…

0

500

gids collecties in de regio (enkel digitaal)

Vrijwilligersteam wordt op pad gestuurd om kerkfabrieken, sportverenigingen en ice-actoren te bevragen en hun collectie te analyseren, de jeugdsector in de regio wordt verkend, …

ontmoetingsmomenten

impulsbedragen zie 1.3 0,2

500 0,1

inspiratiecafés Extra toelages binnen impulsreglementen bij samenwerking met andere sectoren, ontmoetingsmomenten organiseren, andere sector uitnodigen op collegagroepen, ….

1.500 1.600

500

vergaderingen

0,1

0,1

samenwerkingsprojecten collegagroepen

Bijeenkomsten van heem-kringen, archivarissen, musea,…

webplatform zie 2.2

netwerking

Uitbouw webplatform, vorming rond gebruik webplatform, aanvullen webplatform met eigen expertise,…

500 0

begeleiding ondersteuning

0,25

0,15

0,25

0,1

0,1

0,1

500

1.500

500

500

10.500

2.000

500

0

500

500

1.000

1.500

400

7.500

0,25

0,2

0,2

0,1

0,1

0,1

500

1530

510

510

3.000

510

0

510

510

1.500

1.500

408

7.500

0,25

0,2

0,25

0,1

0,1

0,1

500

1530

510

510

3.000

2.040

1.000

0

510

510

1.500

1.500

408

12.000

0,25

0,1

0,2

0,1

0,1

0,1

500

1560,6

520

520

2.000

0

0

520

520

2.000

1.500

416

15.000

0,25

0,1

0,25

0,1

0,15

0,1

500

1.561

520

520

5.000

3.000

0

520

520

2.000

2.250

416

15.000


97

werkingskosten geïndexeerd om de twee jaar: in 2017 en 2019

Onze interne werking is krachtig, dynamisch, gedragen en gebaseerd op de inzet van eigen personeel, vrijwilligers en partnerschappen. De werking verenigt op een dynamische manier vrijwilligers en professionelen.

De vrijwilligers dragen de uitvoering van de convenantswerking als volwaardige medewerkers.

Er zijn structurele partnerschappen die een duurzame en kwaliteitsvolle erfgoedwerking verzekeren

4,3

4,4

generieke werking

De gemeentebesturen zijn de pijlers van de convenantswerking

4,2

374.000

374.000 0

inkomsten Verschil inkomsten uitgaven

235.646

Totale loonkost totaal

138.354

totaal alle werkingskosten (cultureel-erfgoedcel en doelstellingen) 4

45.920

0,2

werkingskosten (kantoor, verplaatsing enz)

generieke werking

3,5

0,2

500

500 500

streeksamenwerking samenwerking erfgoedcellen

0

358.647

358.647

210.671

147.975

43.304

500

5.000

500 5.000

500

4.500

500

500

0

vergaderingen

0,2

0,25

0,3

500

eindejaarsdrink

0,2

4.000

onkostenvergoeding vrijwilligers overeenkomsten met structurele partners, overlegstructuren uitbouwen, ...

1.000

opleiding eigen vrijwilligers

0,25

500

vorming en ondersteuning leden raad van bestuur Vrijwilligers omgevingsanalyse leiden elkaar op, vrijwilliger PenZine delen expertise met professionelen, infrastructuur is afgestemd op noden vrijwilligers,…

0

0,4

500

gids aanbod erfgoedcel (enkel digitaal)

Gesprekkenronde langs gemeentebesturen, sensibilisatie-acties, werkingsverslagen, communicatieplan naar gemeentebesturen implementeren, ondersteuning raad van bestuur

opvolging personeelsbeleid

3,5

0,2

0,2

0,25

0,3

0

369.726

369.726

235.692

134.034

43.966

510

510

4.600

510

5.000

500

510

0

510

3,5

0,2

0,2

0,25

0,3

0

360.061

360.061

237.246

122.815

44.200

250

510

4.600

510

5.000

500

510

0

510

3,5

0,2

0,2

0,25

0,3

0

371.862

371.862

240.018

131.843

46.749

250

520

4.400

520

5.000

500

520

0

520

3,5

0,2

0,2

0,25

0,35

0

361.248

361.248

242217,274

119.031

46.942

250

520

4.500

520

5.000

500

520

0

520

CULTUURREGIO PAJOTTENLAND & ZENNEVALLEI

Recommend Documents