Cultuureducatie met vitamines Plan van het primair onderwijs Hoogeveen Cultuureducatie met kwaliteit 2013/2014 en 2014/2015
Stuurgroep Cultuurmenu Hoogeveen, april 2013
0
1. Inleiding De Stuurgroep Cultuurmenu Hoogeveen dient namens alle basisscholen en het speciaal onderwijs in Hoogeveen voor 1 mei een gezamenlijk plan in op gemeentelijk niveau. Het plan gaat vergezeld met de formats per individuele school waarin de plannen en uitwerking zichtbaar zijn. De scholen hebben zichzelf ingedeeld in een scenario en gaan in de komende vier jaar het cultuuronderwijs steviger onderdeel maken van het curriculum. De Stuurgroep heeft de formats gebundeld. De scholen onderschrijven daarmee hun deelname aan het gezamenlijke plan. Voor het speciaal onderwijs is de deelname betrekkelijk nieuw, om die reden willen zij eerst in gesprek met de coördinatie van de Stuurgroep. De verwachting is dat ook zij een aanvraag indienen voor 1 juli. In bijlage 2 een overzicht van de ingeleverde formats d.d. 29 april 2013. Naschrift: 37 scholen hebben een aanvraag ingediend. 32 scholen van 1 juli zijn bevestigd. 5 scholen krijgen voor 1 oktober bericht.
2. Achtergrond Kunst & Cultuur Drenthe heeft van 2000 t/m 2012 het cultuurmenu gecoördineerd voor de basisscholen in Hoogeveen. De culturele instellingen verzorgden onderdelen van het cultuurmenu. Het huidige contract tussen gemeenten, onderwijs en K&C loopt af in schooljaar 2012/2013. De culturele organisaties, het onderwijs en de gemeente hebben besloten het cultuurmenu op lokaal niveau zelf te organiseren. De coördinatie Cultuureducatie wordt door de Bibliotheek Hoogeveen ingevuld in opdracht van de gemeente. De Stuurgroep zorgt voor een stevige basisstructuur waarin de culturele instellingen het cultuurmenu met CMK in opdracht van de scholen gaan uitvoeren. Het lokale aanbod en de vraag van de scholen is geïnventariseerd met behulp van een quickscan en de Klankbordgroep erfgoededucatie is uitgebreid met cultuurcontactpersonen voor cultuureducatie. We sluiten aan bij de Drentse visie Cultuureducatie met Kwaliteit en groeien van cultuureducatie naar cultuuronderwijs. Uitgangspunten: -
de vraag van het onderwijs staat centraal en de kwaliteit staat voorop
-
een goede afstemming en samenhang tussen lokale cultureel-educatieve initiatieven in Hoogeveen en omgeving
-
een duurzame en intensieve samenwerking tussen het lokale onderwijs en de culturele instellingen
-
een onderwijskundige visie die de culturele ontwikkeling van het kind centraal stelt (in plaats van korte aanbod-gerichte kennismakingen)
1
2. Wat doen de scholen nu ? In februari heeft de Stuurgroep een Quickscan uitgevoerd met 90% respons. Samenvatting van de uitkomsten: Beleid: -
Scholen hebben niet of nauwelijks visie in het schoolplan vastgelegd
-
Overzicht van de cultuuractiviteiten meestal gebaseerd op het oude K&C kunstmenu
-
4 scholen in Hoogeveen hebben een ICC-er
-
met certificaat
-
Taakuren variëren van 0 tot 5 tot 10 uur per jaar.
-
Er is voornamelijk sprake van incidentele losstaande activiteiten
-
Culturele activiteiten nu voornamelijk in vakoverstijgende projecten ondergebracht.
-
Methode ‘Moet je doen” wordt genoemd, maar wordt niet altijd actief ingezet
-
Alle scholen doen aan voorbereiding en verwerking van de activiteit
-
Voorkeur voor lesmateriaal is gebruik naar eigen inzicht
Top-6 Waar moet een culturele activiteit aan voldoen? -
Persoonlijke ontwikkeling stimuleren (zelfbeeld, sociale vaardigheden)
-
Talentontwikkeling stimuleren
-
Aansluiten bij bestaande activiteiten op school
-
Het moet cumulatief zijn: het bouwt wat betreft kennis en vaardigheden voort op wat eerder is gedaan
-
Integratie met andere vakgebieden
-
De activiteiten moeten dichtbij school plaatsvinden
Cultuurontmoetingen verbinden met : -
Kunstzinnige vorming (beeldend, muziek, drama, dans)
-
Taal
-
Samenleving
-
Geschiedenis
-
Aardrijkskunde
Top- 6 Ondersteuning: -
Voorbeelden doorgaande lijnen
-
Overzicht aanbod culturele activiteiten
-
Uitvoering culturele activiteiten
-
Maken van een schoolcultuurplan
-
Hulp bij ontwikkeling visie en beleid
-
Praktijkvoorbeelden
3. Doelstelling van de Stuurgroep Cultuurmenu Hoogeveen In 2016 hebben 30 scholen in Hoogeveen in het schoolleerplan een visie op cultuureducatie met horizontale en verticale doorgaande lijnen en hebben alle scholen een gecertificeerde/ deskundige interne cultuurcoördinator (per school of per cluster). De vraag staat centraal en deskundigheidsbevordering is een onderdeel van de structurele netwerken, waarin scholen en de lokale instellingen samenwerken.
2
4. Centraal stellen van de vraag Het oude cultuurmenu van Kunst & Cultuur Drenthe bestond jaarlijks uit één Kunstontmoeting (theatervoorstelling) en een kunsteducatief project in samenwerking met een lokale culturele instelling. De scholen hadden geen keuze en kregen allemaal hetzelfde programma, gebaseerd op kennismaking met de roulerende disciplines. Het onderwijsprogramma moest worden aangepast aan het cultuurmenu. In de komende 2 jaar gaan we een overgang maken van een vast menu naar een vrij menu, waarbij scholen activiteiten kunnen kiezen die aansluiten bij het eigen onderwijsprogramma. Het cultuurmenu gaat zich aanpassen aan het onderwijsprogramma.
Vast menu Het vaste aanbod biedt continuïteit en volledigheid. Het is een programma met een verticale ervaringslijn waarbij kinderen kennismaken met theater, muziek, dans, beeldend, literatuur, nieuwe media en erfgoed. Groep 1/ 2 Theater + Muziek of Dans + Erfgoed Groep 3/ 4 Theater + Beeldend of literatuur + Erfgoed of Nieuwe media Groep 5/ 6 Theater + Muziek of Dans + Erfgoed Groep 7/ 8 Theater + Beeldend of Nieuwe media of Literatuur + Erfgoed De school heeft echter wel een keuze binnen het vaste menu: per discipline bieden we minimaal 2 keuzes aan.
Vrije menu Het vrije aanbod geeft de gelegenheid om keuzes te maken die het beste passen bij het eigen cultuureducatiebeleid, thema’s en actualiteit. De school gaat daarmee naar eigen keuze een lijn opbouwen:
workshops gekoppeld aan kerndoelen, tussendoelen en competenties
kunstdisciplines, erfgoed en nieuwe media in thematische samenhang
kunstdisciplines, erfgoed en media geïntegreerd met een ander vakgebied
lessenserie/ blokken van een kunstdiscipline op zichzelf
structurele ruimte voor cultuuronderwijs in de weekplanning koppeling onderwijsaanbod en talentontwikkeling
Met het vaste menu en het vrije menu brengen we een groeimodel aan voor 2 jaar. Na twee jaar maken we de balans op en besluiten de Stuurgroep en Klankbordgroep, die de scholen vertegenwoordigen, of ze willen bijstellen. Na twee jaar is ook het moment voor Compenta om herziene plannen CMK in te dienen voor de schooljaren 2015-2016, 2016-2017.
3
Groeimodel
2013/2014
- vast menu en vrij menu
- deskundigheidsbevordering
- cursus ICC
- schoolcultuurplannen
- Ontwikkeling scenario 2 2014/2015
- vast menu en vrij menu
- deskundigheidsbevordering
- cursus ICC
- schoolcultuurplannen
- scenario 2 en 3 2015/2016
- vrij menu
- leerlijnen
- scholing plus - scenario 2 en 3 2016/2017
- vrij menu
- leerlijnen
- scenario 2, 3 en 4 Na vier jaar zitten de scholen in het gewenste scenario, waarvoor zij zelf de keuze maken. De opzet van het plan is dat de culturele instellingen de scholen ondersteunen om tot een eigen cultuureducatie invulling te komen.
5. Deskundigheidsbevordering De Stuurgroep heeft als doel dat alle scholen in Hoogeveen over vier jaar een visie op cultuureducatie hebben en een gecertificeerde/ deskundige (bovenschoolse) interne cultuurcoördinator. In de quickscan hebben alle scholen aangegeven behoefte te hebben aan ondersteuning. Zie ook hoofdstuk 2. De Stuurgroep regelt de cursus Interne cultuurcoördinator op maat in de eerste twee jaar. De ICC-er1 is na de cursus in staat om cultuureducatie te coördineren in de school, doet dit in samenwerking met directie, schoolteam en de culturele omgeving, zodat cultuureducatie structureel is opgenomen in het curriculum van de school, wat blijkt uit een visie/schoolcultuurplan en daaruit volgend een activiteitenplan. Tijdens iedere bijeenkomst wordt er gewerkt aan een gedeelte van het schoolcultuurplan. In overleg met directie en het bovenschools management wordt het landelijke programma ICC toegesneden op de lokale situatie, doelgericht en efficiënt op maat gemaakt. Zo weinig mogelijk extra werkbelasting voor de scholen en ondersteuning vanuit de bovenschoolse organisatie. Scholen kunnen ook kiezen voor een post-hbo scholing. De doorgaande lijnen zijn een belangrijke component in de cursus ICC op maat. Daarnaast nodigen we jaarlijks gastsprekers uit, die kunnen informeren over de diverse doorgaande lijnen en actuele onderwerpen. Voor de bestaande ICC-ers is dit een plus-scholing.
1
We houden de ontwikkelingen o.a. op de PABO’s met betrekking tot de scholing voor cultuurcoördinatoren
nauwlettend bij en adviseren en informeren het onderwijs.
4
6. Netwerken In de Stuurgroep Cultuurmenu Hoogeveen, een bestaand gemeentelijk netwerk, zit een vertegenwoordiging van de directies van Openbare, Protestants Christelijke scholen, de buitendorpen, een bijzonder neutrale school en vijf lokale culturele instellingen. De communicatie is aangescherpt en de afspraak is gemaakt dat alle directies en cultuurcontactpersonen de stukken van de Stuurgroep ontvangen. De bestaande Klankbordgroep erfgoededucatie is in maart/april uitgebreid met leerkrachten/ contactpersonen cultuureducatie en de 4 ICC-ers voor het samenstellen van het jaarlijkse programma, evaluatie, kennisdeling en terugkoppeling van en naar de teams. Ter voorbereiding van dit plan hebben we 2 informatiebijeenkomsten georganiseerd, met als doel draagvlak, motivatie en een haalbare keuze voor het ambitieniveau van de scholen. We maken dus gebruik van bestaande netwerken, contacten en afspraken. De website Cultuurenschoolhoogeveen.nl gaan we doorontwikkelen en de toegankelijkheid vergroten, zodat er één herkenbaar informatiepunt is voor het onderwijs en de aanbieders over het vaste en vrije cultuurmenu.
7. Culturele onderwijsmarkt Sinds 2010 organiseert de Bibliotheek in samenwerking met de culturele instellingen in mei een culturele onderwijsmarkt. Voor de scholen de gelegenheid om kennis te maken met de lokale culturele instellingen, (beroeps) kunstenaars en (amateur)verenigingen. Een markt voor leerkrachten, directies, ouderraden, culturele aanbieders en educatieve medewerkers. Tijdens de markt zullen de certificaten worden uitgereikt aan de nieuwe ICC-ers en inspirerende sprekers worden uitgenodigd. Op de culturele onderwijsmarkt mei 2013 is de wetenschapsjournalist Mark Mieras uitgenodigd om te vertellen over het belang van cultuureducatie voor de ontwikkeling van kinderen. Belangrijke hersenfuncties als luisteren, kijken, verhalen, vertellen worden ondersteund door muziek, dans, drama, beeldende kunst en literatuur. Een boeiende spreker die de gezamenlijkheid van de nieuwe plannen in Hoogeveen stimuleert.
8. Deskundigheid culturele aanbieders De culturele instellingen ontwikkelen activiteiten op het gebied van cultuureducatie. Maar wat is de kwaliteit hiervan? De culturele instellingen leggen zichzelf langs de meetlat van o.a. de volgende indicatoren: Positie: In hoeverre is cultuureducatie geïntegreerd in de organisatie? Welke ervaring hebben we met het onderwijs? Welke kennis is aanwezig of gewenst over het onderwijs? Samenwerking: Wordt er samen gewerkt met andere partijen? Wie zijn dit? En hoe ziet deze samenwerking er uit? Bereik: Hoeveel kinderen worden bereikt? En wie zijn dit? (leerlingen, volwassenen, mensen die veel of weinig aan cultuur doen) Doelstelling: Waarom biedt een organisatie cultuureducatieve activiteiten? Wordt voornamelijk naar de eigen instelling gekeken (binnenhalen van meer bezoekers) of wordt er een breder doel nagestreefd zoals een bijdrage leveren aan cultureel burgerschap? Evaluatie: Wordt er geëvalueerd? Hoe leren we van eerdere activiteiten? Hoe doen we dit? Is dit structureel? We hebben als doel de Cursus Cultuur op maat op lokaal niveau te organiseren voor de Hoogeveense aanbieders. De cursus is bedoeld voor cultuuraanbieders die hun aanbod (nog) beter willen afstemmen op het basisonderwijs.
5
9. Productontwikkeling Op vraag van meerdere scholen ontwikkelen de culturele instellingen cultuureducatieve producten. Dé mogelijkheid voor onervaren lokale culturele aanbieders om in samenwerking met ervaren organisaties een product te ontwikkelen. We stimuleren culturele aanbieders deel te nemen aan de informatiebijeenkomst ‘Ondernemen met kwaliteit”. Scholen overleggen met elkaar in de klankbordgroep welke projecten zij graag willen ontwikkelen en kunnen aanbieders hiervoor vragen.
10.Financiën Het vaste en het vrije menu wordt zoals vanouds gefinancierd uit de bijdrage van de scholen en de gemeente. Scholen worden door het Rijk ondersteund op het gebied van cultuur om een stevig fundament te bieden. Scholen ontvangen jaarlijks 10,90 euro per leerling voor cultuureducatie. Deze middelen worden in Hoogeveen besteed aan het vaste en vrije menu. De extra gelden van CeMK (8,55) worden gebruikt voor: extra culturele activiteiten in het vrije menu, deskundigheidsbevordering, productontwikkeling en materialen. Daarnaast zijn de scholen van oudsher gewend gelden in te zetten voor een bijdrage van de organisatie van het cultuurmenu en de erfgoededucatie. De gemeente matcht deze bedragen. Verdeel % per leerling Vaste menu
Per ll
%
Schoolbijdrage activiteiten vaste menu
9,40
63%
Schoolbijdrage organisatie
2,50
17%
Gemeentelijke bijdrage
3,10
20%
Gemeentelijke bijdrage erfgoededucatie
1,75
50%
Schoolbijdrage erfgoed
1,75
50%
Schoolbijdrage activiteiten vrije menu /materialen cemk
6,50
60%
Bijdrage school deskundigheid cemk
3,45
30%
Erfgoededucatie
CeMK
11.Jaarlijkse verantwoording De scholen zijn verplicht om verslag te doen aan het Ministerie van de resultaten en de daarvoor ingezette middelen voor de inzet van de 10,90. De Stuurgroep coördineert op lokaal niveau de evaluatie en verantwoording van de jaarlijkse activiteiten van het cultuurmenu en de activiteiten CeMK voor de gemeente en Compenta. Iedere individuele school neemt deel aan de monitoring vanuit Compenta.
6
Bijlage 1 Gegevens
Stuurgroep Cultuurmenu Hoogeveen Leontien Hagevoort
Gemeente Hoogeveen
Gea Verburg
Bijeen Openbaar Onderwijs
Tjeerd de With
PricoH
Genardus Schalk
Neutrale basisschool Het Blokland, N’Schut
Douwe Zeldenrust
Scala, Centrum voor de Kunsten
Femmy Benjamins
Theater De Tamboer
Harm Jan Endema
Het Podium
Ida Henstra
Museum De 5000 Morgen
Jolien de Vries
Bibliotheek (notulist)
Jannie ten Hove
Bibliotheek (Coördinator Cultuurmenu)
Klankbordgroep Cultuurmenu Sandra van Iterson
Juliana van Stolberg
Lydia Wellen
Prof. Titus Brandsma
Alice Bieringa
Het Spectrum
Femmy Veuger-Kerssies
Mozaïek Hollandscheveld (werkgroep erfgoededucatie)
Wubbo Bremmer
De Sprong (werkgroep erfgoededucatie)
Richard Winter
De Driesprong (werkgroep erfgoededucatie)
Marjan Petstra
De Weidebloem
Wytske Wienen / Gerda Bakker
Johannes Calvijn
Femmy Benjamins
Scala/ Theater De Tamboer
Harm Jan Endema
Het Podium
Ida Henstra
Museum 5000M
Jolien de Vries
Bibliotheek
Jannie ten Hove
Bibliotheek (Coördinatie Cultuurmenu)
Contactadres en informatie: Bibliotheek Hoogeveen Jannie ten Hove Willemskade 27 7902 AV Hoogeveen 0528 -268131
7
Bijlage 2: Overzicht deelnemende scholen
Bijeen Stichting openbaar primair onderwijs 1. OBS Apollo 2. OBS De Driesprong 3. OBS De Goudvink 4. OBS De Posthoorn 5. OBS De Schuthoek 6. OBS De Zandloper 7. OBS Hoeltien Rahder 8. OBS Hoeltien Oostenbrink 9. OBS Hoeltien Vogelvlucht 10. OBS Het Rastholt 11. OBS Spectrum 12. OBS Kienholt 13. Villa Kakelbont PricoH Protestants Christelijk Onderwijs Hoogeveen 14. PCBS Juliana van Stolbergschool 15. PCBS ’t Kofschip 16. PCBS De Krullevaar 17. PCBS De Morgenster 18. PCBS Het Palet 19. PCBS De Sprong 20. PCBS De Weidebloem 21. PCBS De Regenboog Overig 22. De Akker - Pesse 23. Het Blokland - Noordscheschut 24. RK Prof. Titus Brandsma 25. GBS Johannes Calvijn 26. Het Mozaïek – Hollandscheveld EN3 Vereniging voor PCO 27. De Hoeksteen - Nieuweroord 28. De Regenboog - Noordscheschut 29. De Hoeksteen – Nieuwlande 30. Palm – Elim Aanvraag voor 1 juli: 31. EBS Fontein 32. SO G.J. van der Ploegschool en De Windroos (vso) 33. SO Carrousel 34. Montessorischool Hoogeveen Definitief geen deelname: 35. SO Kameleon 36. Reformatorische school Eben Haëzer
8
