FOD VOLKSGEZONDHEID, VEILIGHEID VAN DE VOEDSELKETEN EN LEEFMILIEU
1
Culturele diversiteit en interculturele bemiddeling Stand van zaken - toekomstperspectieven
Hans Verrept Coördinatiecel Interculturele Bemiddeling
FOD VOLKSGEZONDHEID, VEILIGHEID VAN DE VOEDSELKETEN EN LEEFMILIEU
2
Stand van wetenschappelijk onderzoek
Etniciteit en gezondheidszorg ‘patient’s ethnicity significantly predicts the quality and intensity of care that they receive’ (Unequal Treatment, IOM, 2003)
FOD VOLKSGEZONDHEID, VEILIGHEID VAN DE VOEDSELKETEN EN LEEFMILIEU
3
Beleidsopties 1. De keuze voor interculturele bemiddeling keuze voor een intermediair met een uitgebreide rol • • • • • • •
tolken culture brokerage hulp en ondersteuning zoeken en melden van knelpunten conflictbemiddeling pleitbezorging voorlichting (naar Kaufert & Koolage, 1984)
FOD VOLKSGEZONDHEID, VEILIGHEID VAN DE VOEDSELKETEN EN LEEFMILIEU
4
2. Professionaliseren en stimuleren van tolken Waarom? Taal barrière leidt tot problemen • • •
toegankelijkheid kwaliteit van zorg ethische problemen (Bischoff, 2003; Jacobs et al., 2003; Bowen, 2001)
FOD VOLKSGEZONDHEID, VEILIGHEID VAN DE VOEDSELKETEN EN LEEFMILIEU
5
Het oplossen van de taalbarrière is noodzakelijk om De toegankelijkheid De kwaliteit van zorg Voor etnische minderheden te verbeteren (Bischoff, 2003; IOM, 2003; Council Of Europe, 2006)
FOD VOLKSGEZONDHEID, VEILIGHEID VAN DE VOEDSELKETEN EN LEEFMILIEU
6
FOD – Cel Interculturele Bemiddeling Aandacht voor standaarden (MMIA) Organisatie tolktrainingen Organisatie van terminologiegroepen Stimuleren van het geven van taalbijstand door interculturele bemiddelaars
FOD VOLKSGEZONDHEID, VEILIGHEID VAN DE VOEDSELKETEN EN LEEFMILIEU
7
Erkenning van de specificiteit van het medisch tolken Aandacht voor: •de gezondheid en het welzijn van de cliënt; • een goede hulpverlener – patiënt relatie; • duiden van culturele aspecten • empathische houding • gebruik van verstaanbare taal • bijdrage van de tolk tot het verstrekken van cultuurgevoelige zorgen (National Council on Interpreting in Health Care)
FOD VOLKSGEZONDHEID, VEILIGHEID VAN DE VOEDSELKETEN EN LEEFMILIEU
8
3. Werken met interculturele bemiddelaars die in het ziekenhuis hun vaste standplaats hebben Minimaal ½ voltijdsequivalent aanstelling Blijkt in zeer hoge mate bij te dragen tot het inzetten van de interculturele bemiddelaars Mogelijkheid tot specialisatie
FOD VOLKSGEZONDHEID, VEILIGHEID VAN DE VOEDSELKETEN EN LEEFMILIEU
9
4. Interculturele bemiddeling als instrument om de ‘culturele competentie’ van de hulpverleners te verhogen Culture brokerage (Kaufert & Koolage, 1984) Informatie en advies in verband met het omgaan met culturele diversiteit Het bespreekbaar maken van culturele aspecten die relevant zijn voor de zorgverstrekking
FOD VOLKSGEZONDHEID, VEILIGHEID VAN DE VOEDSELKETEN EN LEEFMILIEU
10
De effecten van opleidingen ‘cross-culturele vaardigheden voor hulpverleners’ zijn onduidelijk Het is evenmin duidelijk welke thema’s in een dergelijke opleiding precies behandeld dienen te worden Risico van stereotypering (IOM, 2003) De interculturele bemiddelaar als de veldassistent van de antropoloog
FOD VOLKSGEZONDHEID, VEILIGHEID VAN DE VOEDSELKETEN EN LEEFMILIEU
11
5. De intercultureel bemiddelaar heeft een signaalfunctie binnen het ziekenhuis Kamerbezoek Overleg met hulpverlener en verantwoordelijke
FOD VOLKSGEZONDHEID, VEILIGHEID VAN DE VOEDSELKETEN EN LEEFMILIEU
12
6. Creëren van de functie van Coördinator Interculturele Bemiddeling Belast met het op gang brengen van een proces van ‘interculturalisatie’ ‘een beleid gericht op het cultuurgevoeliger maken van de ziekenhuiszorg met het doel allochtone en autochtone (potentiële) zorgvragers gelijke kwaliteit en gelijke toegang tot de zorg te verschaffen’ (Raad voor Volksgezondheid en Zorg, 2000)
FOD VOLKSGEZONDHEID, VEILIGHEID VAN DE VOEDSELKETEN EN LEEFMILIEU
13
Knelpunten 1. Interculturele bemiddelaars worden onvoldoende systematisch ingezet
sensibiliseren van hulpverleners Æ organisatie vormingen voor hulpverleners
FOD VOLKSGEZONDHEID, VEILIGHEID VAN DE VOEDSELKETEN EN LEEFMILIEU
14
2. Ontbreken van duidelijke standaarden en deontologie Interculturele bemiddelaars kunnen niet terugvallen op handboeken die ‘de goede praktijk’ beschrijven
FOD VOLKSGEZONDHEID, VEILIGHEID VAN DE VOEDSELKETEN EN LEEFMILIEU
15
3. Ontbreken van een aangepaste opleiding Bestaande programma’s bereiden onvoldoende voor op de praktijk van het werken in het ziekenhuis Bestaande opleidingen leiden veelal niet tot een adequate verloning
FOD VOLKSGEZONDHEID, VEILIGHEID VAN DE VOEDSELKETEN EN LEEFMILIEU
16
Toekomstperspectieven 1. Aanzienlijke uitbreiding van het aantal ziekenhuizen waar interculturele bemiddeling beschikbaar zal zijn 2. Blijvende aandacht voor het aspect tolken 3. Meer aandacht voor de begeleiding van de interculturele bemiddelaars en coördinatoren interculturele bemiddeling Æ ontwikkelen van een code of good practice 4.
Hulpverleners en patiënten van het belang en de mogelijkheden van interculturele bemiddeling op de hoogte brengen d.m.v. folders
5. Het samenbrengen van materiaal dat voor allochtonen ontwikkeld werd in de verschillende ziekenhuizen
