CT-scan van het hart
U heeft zojuist gehoord dat er bij u een CT-scan van het hart zal worden gemaakt. In deze folder wordt uitgelegd wat een CT-scan is en hoe de gang van zaken is tijdens het onderzoek. Wat is een CT-scan Een CT-scan is een röntgenonderzoek. In een CT-scanner zit een röntgenbuis die om u heen draait en opnames maakt terwijl u op een onderzoekstafel ligt. Met behulp van de computer worden doorsneden van het lichaam gemaakt. Op basis van deze doorsneden kunnen onder andere de anatomie en de ligging van de organen beoordeeld worden. Op deze manier is het mogelijk eventueel aanwezige afwijkingen in een orgaan of lichaamsdeel in beeld te brengen. Belangrijke informatie vóór het onderzoek Röntgenstraling Bij een CT-scan wordt röntgenstraling gebruikt. Uw behandelend arts en de radioloog wegen het eventuele risico van het gebruik van röntgenstraling af tegen de informatie die het onderzoek kan opleveren. Bespreekt u het risico met uw behandelend arts. Jodiumhoudend contrastmiddel Voor een aantal onderzoeken is het noodzakelijk om tijdens het onderzoek jodiumhoudend contrastmiddel via een infuus in de bloedvaten (intraveneus ofwel i.v.) te spuiten. Wanneer mag er geen jodiumhoudend contrastmiddel toegediend worden? -
Bent u bekend met een te snel werkende schildklier, en gebruikt u hier geen medicijnen voor, dan mag er misschien geen jodiumhoudend contrast worden toegediend. Neem contact met uw behandelend arts.
-
Als u in het verleden na toediening van jodiumhoudend contrast via de bloedbaan een ernstige acute allergische reactie heeft gehad, mag u geen jodiumhoudend contrastmiddel toegediend krijgen zonder extra voorbereiding met medicatie. Zie alinea “allergie voor jodiumhoudend contrastmiddel”.
Allergie voor jodiumhoudend contrastmiddel Jodiumhoudende contrastmiddelen kunnen soms een allergische reactie veroorzaken. Het betreft meestal een milde reactie (niezen, jeuk of galbulten) die optreedt binnen een uur na het onderzoek. In zeldzame gevallen kan een ernstige reactie ontstaan. Daarom is het belangrijk te weten of u overgevoelig bent voor jodiumhoudend contrast. Als u bekend bent met een allergie voor jodiumhoudend contrastmiddel, krijgt u van uw behandelend arts ruim voor het onderzoek een recept voor medicijnen die een allergische reactie helpen voorkomen. Ook krijgt u voor het onderzoek op de afdeling Radiologie nog een ander medicijn toegediend. Dit medicijn kan de rijvaardigheid beïnvloeden. Houdt u er rekening mee dat u in dat geval na het onderzoek niet zelf mag autorijden. 2
Let op: het medicijn heeft een inwerktijd van een half uur. U wordt vriendelijk verzocht ruim een half uur voor uw afspraaktijd aanwezig te zijn. Na het maken van de CT-scan moet u ook nog een half uur wachten, dit is ter controle voor u. Af en toe ontstaan late reacties, dat wil zeggen een uur of langer nadat het contrastmiddel is toegediend. Meestal zal het gaan om huidreacties en/of jeuk. Deze gaan vanzelf over, maar bij ernstige last kunt u contact opnemen met uw huisarts. Meld de late reactie ook bij uw behandelend arts. Ernstige late verschijnselen kunnen worden voorkomen en behandeld met medicijnen. Nierfunctie Bij sommige patiënten bestaat er een risico op een tijdelijke verslechtering van de nierfunctie als jodiumhoudend contrastmiddel is toegediend in de bloedvaten. Daarom wordt bij alle patiënten, waarbij contrastvloeistof via een bloedvat wordt toegediend, de nierfunctie bepaald. Dit wordt gedaan door middel van een bloedonderzoek. De uitslag hiervan mag maximaal een jaar oud zijn. Indien er geen recente nierfunctie bekend is, dan moet de behandelend arts ruim voor aanvang van het CT-onderzoek een bloedonderzoek laten doen. Eventueel kan dit onderzoek ook op de dag van het CT-onderzoek plaatsvinden. Houdt u er dan wel rekening mee dat het 1,5 uur kan duren voordat de uitslag bekend is. Verminderde nierfunctie Als uit het bloedonderzoek blijkt dat de werking van de nieren onvoldoende is, moet worden bekeken worden hoe groot het risico van toediening van het contrastmiddel is. Mogelijk zijn er voorzorgsmaatregelen nodig. Mocht het nodig zijn, dan neemt uw behandeld arts contact met u op. Als de werking van de nieren niet ernstig is gestoord, zult u waarschijnlijk alleen het advies krijgen om de dag voor en na het onderzoek voldoende te drinken. Als de werking van de nieren te ernstig gestoord is, zijn er de volgende mogelijkheden: -
Uw behandelend arts gaat na hoe belangrijk het onderzoek of de behandeling voor u is en of er andere onderzoeken of behandelingen mogelijk zijn zonder jodiumhoudend contrastmiddel.
-
U krijgt via een infuus voor en na de toediening van contrastmiddel extra vocht toegediend. Hiervoor is een dagopname in het ziekenhuis noodzakelijk. De afspraak voor de CT-scan en de dagopname worden tegelijkertijd gemaakt. Het infuus met vocht heeft 4 uur voor en 4 uur na het onderzoek de tijd nodig om de nieren “te spoelen”.
Medicijnen Uw medicijnen mag u altijd innemen (met een beetje water), ook als u nuchter moet zijn voor het CT-onderzoek. Gebruikt u Metformine (een medicijn bij suikerziekte) en bent u bekend met een slechte nierfunctie, dan mag u dit medicijn niet innemen op de dag van het onderzoek. 3
Het is raadzaam 2 dagen na het contrastonderzoek de nierfunctie te laten controleren. Als de nierfunctie niet verder is verslechterd, mag u weer starten met de Metformine. Let op: neem altijd contact met uw behandelend arts voordat u met medicatie stopt. Voor vrouwen (Eventuele) zwangerschap Röntgenonderzoek kan beter niet gedaan worden als (de kans bestaat dat) u zwanger bent. Bent u in verwachting of twijfelt u hierover, bespreekt u dit dan met uw behandelend arts. Bij twijfel moet het onderzoek gedaan worden binnen tien dagen na de eerste dag van de menstruatie (=ongesteldheid). Verander zo nodig uw afspraak. Borstvoeding Contrastmiddelen worden waarschijnlijk zeer beperkt uitgescheiden in de moedermelk. Met de huidige kennis is het niet waarschijnlijk dat een kind dat moedermelk krijgt schade ondervindt van eventueel uitgescheiden contrastmiddel. Zekerheidshalve luidt het advies dat gedurende 24 uur na i.v. contrastmiddeltoediening van borstvoeding moet worden afgezien. Gedurende deze periode wordt de melk afgekolfd en weggegooid. Voorbereiding thuis Om het hart te scannen is een rustige hartslag belangrijk. Om die reden mag u vanaf de avond voor het onderzoek de volgende middelen niet meer gebruiken: koffie, thee, cola, energiedranken (of andere voedingsmiddelen met cafeïne), chocolade en bananen. Op de dag van het onderzoek mag u normaal eten, maar liever geen heel zware maaltijden. Rook niet voor het onderzoek. Belangrijk advies: Drink de dag voor het onderzoek en op de dag van het onderzoek 1-2 liter water, aangelengde limonade of (kruiden)thee. Voldoende drinken beschermt uw nieren en zorgt dat het toegediende jodiumhoudend contrast weer snel door het lichaam kan worden uitgescheiden. Patiënten met hartfalen dienen zich echter aan hun vochtbeperking te houden. Soms komt het voor dat er een beetje bloed of contrastmiddel word gemorst op kleding. Dit is vervelend en wij doen ons best om dit te voorkomen. Toch wordt aangeraden om hier rekening mee te houden en kleding aan te trekken dat eventueel vuil kan worden. Voor vrouwen: vrouwen doen er goed aan een beha zonder beugels en metalen haakjes te dragen. De beha moet anders voor het onderzoek uitgetrokken worden. Voor aanvang van het onderzoek zal eerst een infuus geprikt worden. Dit infuus maakt het lastiger om bovenkleding uit te trekken. 4
Voorbereiding in het ziekenhuis Het infuus dat nodig is voor de intraveneuze contrasttoediening, wordt voor het onderzoek alvast ingebracht door de radiologisch assistente. Als u voor het testen van de doorbloeding van de hartspier (perfusiescan) komt, krijgt u 2 infuusslangetjes. Het onderzoek In de CT-kamer krijgt u een korte uitleg over hoe het onderzoek in zijn werk gaat. U komt op de tafel te liggen, die door de ronde opening van de CT-scanner schuift. De scan wordt gemaakt op het ritme van het hart. Hiervoor plakken we een aantal plakkers (elektroden) op de borst. Het is belangrijk dat u tijdens het onderzoek in dezelfde houding blijft liggen. Als u niet stil ligt, is het mogelijk dat een belangrijk deel van het onderzoek minder goed is te beoordelen. Het onderzoek bestaat uit meerdere scans van maximaal 10 seconden, waarbij gevraagd wordt uw adem ongeveer 10-15 seconden in te houden. Tijdens het inspuiten kunt u kortdurend een warm gevoel krijgen tijdens het inspuiten van het contrastmiddel. De totale duur van het onderzoek bedraagt meestal 20 - 30 minuten. De meest voorkomende scans van het hart zijn: -
Afbeelden van de kranslagaders
Het doel van dit onderzoek is vernauwingen van de kleine vaten rond het hart op te sporen. Voor dit onderzoek is een trage hartslag erg belangrijk. Bij een snelle hartslag kunnen er medicijnen gegeven worden die de hartslag vertragen. In sommige gevallen kan de verwijzende arts u tabletten mee geven om de ochtend voor het onderzoek in te nemen. Als het nodig is, geven we vlak voor de scan medicatie per tablet of infuus om de hartslag te vertragen. Daarnaast geven we kort voor de scan een spraytje onder de tong met een medicijn dat de bloedvaten rond het hart verwijdt. Dit medicijn kan soms kortdurend hoofdpijn veroorzaken. Over het algemeen worden deze medicijnen goed verdragen, en uw verwijzende arts zal nagaan of deze medicijnen in uw geval een bezwaar vormen. -
Perfusiescan, het testen van de doorbloeding van de hartspier
Het CT onderzoek van de kransslagaders kan worden uitgebreid met een scan om de bloedtoevoer naar de hartspier te onderzoeken. Hiervoor wordt een medicijn toegediend dat de doorbloeding van het hart doet toenemen. Voor de toediening van dit medicijn is een tweede infuusslangetje in de arm nodig. Gedurende de toediening (ongeveer 5 minuten) van het medicijn kunt een warm en drukkend gevoel op de borst krijgen. Wanneer u astma hebt of hartritmestoornissen dan dient u de arts hiervan op de hoogte te stellen. Voor dit onderzoek moet u uw adem iets langer inhouden, ongeveer 30 seconden. Let op: voor de perfusiescan is het zeer belangrijk dat u absoluut geen cafeïne-houdende dranken heeft genuttigd. Wanneer dit per ongeluk toch het geval is dient u de medewerkers hiervan op de hoogte te stellen. Omdat het cafeïne gebruik een onjuiste uitslag kan geven, is het dan beter dit deel van het onderzoek uit te stellen. 5
Voorbereiding op hartklepvervanging De patiënten die een CT scan ter voorbereiding van een mogelijke hartklepvervanging ondergaan hebben geen aanvullende medicijnen nodig. Om de bloedvaten af te beelden wordt er wel contrastvloeistof toegediend. Naast de boven genoemde onderzoeken zijn er nog meer redenen om het hart met behulp van een CT-scan af te beelden. Hiervoor kunnen specifieke voorbereidingen gelden, die dan door uw behandelend arts met u besproken Na het onderzoek Na afloop van het onderzoek hoort u van de laborant(e) of het onderzoek klaar is. Het infuusslangetje wordt verwijderd. Daarna kunt u de afdeling verlaten. Voor opgenomen patiënten wordt vervoer terug naar de afdeling geregeld, evenals eventueel ambulancevervoer voor poliklinische patiënten. Drinkt u in elk geval tot een dag na het onderzoek voldoende (1,5– 2 liter) water, aangelengde limonade of (kruiden)thee, zodat de nieren het contrastmiddel goed kunnen uitscheiden. Bovenstaande geldt niet voor patiënten met hartfalen en een vochtbeperking. De uitslag Het CT-onderzoek wordt door een radioloog bestudeerd en met eventuele vorige onderzoeken vergeleken. Hierna maakt de radioloog een verslag voor uw behandelend arts. Verhindering Als u verhinderd bent, belt u dan ruim van te voren (tenminste 2 dagen voor het onderzoek) naar het Planbureau Radiologie Erasmus MC, telefoonnummer (010) 704 02 65. Vragen Deze folder geeft geen volledige informatie, maar dient ter ondersteuning van de informatie gegeven door uw arts. Mocht u na het lezen ervan nog vragen hebben belt u dan gerust met een laborant(e) van het CT-onderzoek, telefoonnummer (010) 703 37 05. U kunt uw vraag ook stellen aan de laborant(e) die het onderzoek uitvoert.
6
Vragen en aantekeningen
7
www.erasmusmc.nl
0000434
© Erasmus MC - Patiëntencommunicatie - 12/15
Aan de inhoud van deze folder kunnen geen rechten worden ontleend
