Beleef naast Ben Hur Live nog andere mooie momenten in Antwerps Sportpaleis en Lotto Arena Antwerps Sportpaleis Lotto Arena
DE VERTOLKERS SLAGEN IN DE KOLOSSALE UITDAGING OM IN DIE ENORME CONCERTZAAL EN IN DODE TALEN STERKE EMOTIES OVER TE BRENGEN, EN DAARBIJ OOK NOG STEVIG VECHTWERK TE LEVEREN, TE DANSEN EN PAARD TE RIJDEN
©Karsten Rabas
Variety
JANUARI Open Judo za 23 om 9.00 uur zo 24 om 9.00 uur
Depeche Mode za 23 om 20.00 uur
Dropkick Murphys vr 29 om 20.00 uur
Basket Antwerp Giants Ethias League za 30 om 20.00 uur
FEBRUARI Disney On Ice - Princess Wishes wo 3 om 15.00 en 18.30 uur vr 5 om 19.00 uur za 6 om 11.00, 15.00 en 19.00 uur zo 7 om 11.00 en 15.00 uur
Basket Antwerp Giants Ethias League za 13 om 20.30 uur
Stan Van Samang zo 14 om 20.00 uur
Reverze za 20 om 20.00 uur
Musikantenstadl wo 24 om 20.00 uur
Volleybal Finales Beker van België za 27 om 17.00 uur
Vlaams Nationaal Zangfeest zo 28 om 14.30 uur
MAART Dave Matthews Band ma 1 om 20.00 uur
Ben Hur Live vr 5 om 20.30 uur za 6 om 15.00 en 20.30 uur
Basket Antwerp Giants Ethias League za 6 om 20.00 uur za 20 om 20.00 uur
Humos Pop Poll de Luxe zo 14 om 19.00 uur
Zaalkorfbalfinales zo 21 om 13.30 uur
Sylver 10 Years za 27 om 20.00 uur
Stars Wars in Concert di 30 om 20.00 uur
APRIL Holiday on Ice - Energia vr 2 om 20.00 uur za 3 om 15.00 en 20.00 uur zo 4 om 15.00 uur
Back to the 90s
Milk Inc 2010 @ Sportpaleis
za 3 om 20.00 uur
vr 24 om 20.30 uur za 25 om 20.30 uur
Basket Antwerp Giants Ethias League di 6 om 20.00 uur za 10 om 20.00 uur za 17 om 20.00 uur wo 28 om 20.00 uur
OKTOBER Night of the Proms vr 22 om 20.30 uur za 23 om 20.30 uur do 28 om 20.30 uur vr 29 om 20.30 uur za 30 om 20.30 uur
Back to the 80s za 10 om 19.30 uur
Rihanna vr 16 om 20.30 uur
Houden van - Griffelrock di 20 om 14.30 uur do 22 om 14.30 uur
Ks Choice vr 23 om 20.00 uur
Rope Skipping European Masters zo 31 om 13.00 en 20.00 uur
NOVEMBER Night of the Proms do 4 om 20.30 uur vr 5 om 20.30 uur za 6 om 20.30 uur
Nekka-Nacht met Raymond van het Groenewoud za 24 om 20.30 uur
André Rieu do 18 om 20.30 uur
Das Frühlingsfest der Volksmusik di 27 om 19.30 uur
The War of The Worlds vr 26 om 20.00 uur
Harlem Globetrotters do 29 om 20.00 uur
Editors vr 30 om 20.00 uur
DECEMBER Thomas Cook Diamond Games wo 8 om 19.00 uur do 9 om 19.00 uur
MEI Hardcore Universe
The Golden Years za 11 om 20.30 uur
za 1 om 21.00 uur
Mika
Clouseau 2010 @ Sportpaleis vr 17 om 20.30 uur za 18 om 20.30 uur za 25 om 20.30 uur zo 26 om 15.00 uur
wo 5 om 20.30 uur
Basket Antwerp Giants Ethias League za 8 om 20.00 uur
Alicia Keys za 15 om 20.00 uur
Eric Clapton & Steve Winwood
JANUARI 2011 Apassionata za 8 om 15.00 en 20.00 uur zo 9 om 15.00 uur
zo 23 om 20.00 uur
Whitney Houston ma 24 om 20.30 uur
Michael Bublé zo 30 om 20.30 uur
Pixies ma 31 om 20.00 uur
JUNI Mark Knopfler
TICKETS Via de ticketknop bij het evenement op www.sportpaleis.be of www.lotto-arena.be of Tele Ticket Service 070/345.345 www.teleticketservice.com
zo 6 om 20.00 uur
SEPTEMBER Monster Jam za 11 om 13.00 en 18.30 uur zo 12 om 13.00 uur
Bezoek onze websites voor meer info, updates en vipaanbod
www.sportpaleis.be www.lotto-arena.be
’’
DE WAGENRENNEN JAGEN EEN GOLF VAN OPWINDING DOOR JE LICHAAM The Guardian
’’ CRITICI OVER ‘BEN HUR LIVE’ HET HOOGTEPUNT, DE WAGENWEDREN, IS ONMISKENBAAR INDRUKWEKKEND, BLOEDSTOLLEND ZELFS
INHOUD De grootse droom van een ex-autoracer
Evening Standard
’’
HET SLAVENSCHIP IS BRILJANT BEDACHT, EN HONDERDEN DANSERS EN ACROBATEN MAKEN EEN ROMEINSE ORGIE SEXY ZONDER DE OUDERS OP DE EERSTE RIJ TE CHOQUEREN
©dr
P. 4 De bestseller die ‘Oom Tom’ klopte P. 7 Hoofdrolspeler moest Aramees en Latijn leren spreken P. 8 Een jongensdroom van Filip Peeters komt uit P. 9 Het pittige brouwsel van componist Stewart Copeland (The Police) P. 10 Paardenfluisteraar Nicki Pfeifer kiest uit de beste bloedlijnen P. 11 ‘Ben Hur live’ in foto’s en cijfers P. 12 Achter de schermen leidt een Belg alles in goede banen P. 14 Info en reservering P. 15
The London Paper
’’ ’’
DE SHOW ZIT VOL SPECTACULAIRE MOMENTEN The Times
IN MIJN DERTIG JAAR ALS RECENSENT DENK IK NIET DAT IK OOIT ZO’N GIGANTISCH SPEKTAKEL HEB AANSCHOUWD The Telegraph
’’
©kr
©gs
3
PRODUCENT FRANZ ABRAHAM REED NOG IN FORMULE 3
Wagenrennen en zeeslagen in het Sportpaleis
‘BEN HUR DRAAIT OM RACEN EN RELIGIE’
Toen op 17 september vorig jaar Ben Hur live in première ging in de Londense O2-arena, had de show één bedoeling: de Oscarwinnende film van exact vijftig jaar oud tot leven brengen voor de ogen van de toeschouwers. De Duitse concertpromotor Franz Abraham liet de grote middelen aanrukken om het wereldwijd bekende verhaal van wraak en verzoening, liefde en haat te vertalen in een groots arenaspektakel. Vierhonderd acteurs, honderd dieren en een decor van epische omvang moesten de toeschouwers niet alleen verbluffen, maar ook ontroeren en meevoeren naar het Heilige Land tijdens de eerste jaren van onze tijdrekening.
‘De man is gek’, wordt gefluisterd in de entourage van Franz Abraham. ‘Maar dan op een positieve manier.’ ‘Ik hou er gewoon van om iets te maken wat nog nooit getoond is’, zegt de producent van de gigantische arenashow ‘Ben Hur live’. De Duitser Franz Abraham (45) en zijn productiehuis Art Concerts maakten naam met grootschalige openluchtopvoeringen van Carmina Burana en Aida. Maar Abraham heeft ook een verleden als autoracer. De link met de wagenrennen in Ben Hur live is snel gelegd. Het duurde vijftien jaar voor Abraham dit spektakel op poten kon zetten. ‘Maakt dat me speciaal? Nee, ik vind het niet meer dan normaal dat je tot het uiterste gaat om te doen wat je wilt doen en alle obstakels te overwinnen’, vertelt een ontspannen Franz Abraham tijdens een blitzbezoek aan Antwerpen. ‘En met Ben Hur live waren er alléén maar obstakels.’ ‘Het was een gevecht om geld te vinden en vertrouwen te winnen. Veel mensen dachten dat het onmogelijk zou zijn om dit verhaal in deze vorm te vertellen, om wagenrennen te realiseren in een arena, noem maar op. Maar ik hou er nu eenmaal van om moeilijkheden op te zoeken en die te overwinnen, en om iets te maken wat nog nooit getoond is. Gelukkig waren er evengoed mensen die wel in mijn droom geloofden.’
400 ACTEURS, 100 DIEREN EN EEN DECOR VAN EPISCHE OMVANG VERBLUFFEN HET PUBLIEK VAN ‘BEN HUR LIVE’ Het verhaal van Ben-Hur zit zo in ons collectieve geheugen gebrand dat we zouden vergeten dat hij geen historisch personage is maar een literaire creatie. De Amerikaan Lewis Wallace verweefde in Ben-Hur: A tale of the Christ (1880) het leven van Jezus met het fictieve verhaal van de Joodse prins Judah Ben-Hur en zijn vroegere beste vriend, Messala, die hem verraadt en zijn moeder en zus in de gevangenis laat gooien. Ben-Hur wordt galeislaaf maar keert terug om Messala uit te dagen in een wagenren. Het verhaal heeft nog niets aan zeggingskracht verloren.
Kracht van rockconcert
4
IK DURF TE BEWEREN DAT NOOIT EERDER IN DE GESCHIEDENIS PAARDEN OP ZO’N GESOFISTICEERDE MANIER WERDEN GETRAIND ©Johan Depaepe
Vijftien jaar heeft Franz Abraham gewerkt aan Ben Hur live, met vallen en opstaan en heel wat financiële zorgen. Het concept omschrijft hij zelf als ‘een mengeling van de kracht van een rockconcert, de dynamiek van een musical, de magie van een speelfilm en de passie van een Griekse tragedie’, met als hoogtepunt de iconische wagenrennen. De ambitieuze producent kreeg hulp van specialisten als Stewart Copeland (The Police), decorontwerper Mark Fisher (Cirque du Soleil, U2) en paardentrainer Nicki Pfeifer. Het Sportpaleis in Antwerpen wordt binnenkort eventjes het Circus Maximus in Rome. Een tijdreis naar tweeduizend jaar geleden met technologie van de 21ste eeuw. Alleen Charlton Heston zal ontbreken.
zwaar ongeval had (zijn vader stierf trouwens in een crash met een racewagen in 1977 op het circuit van Hockenheim, nvdr.). Maar mijn fascinatie voor snelheid is nooit weggegaan. Bovendien was BenHur de eerste film die ik als twaalfjarige knaap zag. Ik was onder de indruk. Niet alleen van de wagenrennen en de gladiatoren, maar ook van de spirituele kant van het verhaal. Judah BenHur wordt enerzijds gedreven door haat en wraakgevoelens tegenover de Romeinen en zijn vroegere vriend Messala, en anderzijds door zijn liefde voor zijn familie en zijn vertrouwen in God. Die sterke gevoelens zorgen ervoor dat hij zijn vreselijke lot als galeislaaf overleeft. Uiteindelijk vindt hij verlichting en wordt hij een volgeling van Jezus.’
Religie is de drijvende kracht in het verhaal. ‘De drie grote wereldgodsdiensten zijn vertegenwoordigd in ons spektakel: het jodendom, het christendom en zelfs de islam – hoewel die in Jezus’ tijd natuurlijk nog niet bestond. We zien hoe het christendom organisch vanuit het joodse geloof is gegroeid. En ook de islam heeft raakpunWaarom bent u zo gepassio- ten met de andere wereldgodsdiensten. Een belangrijke boodneerd door dit verhaal? Franz Abraham: ‘Ik vat het sa- schap in deze tijden, vind ik.’ men als racen en religie. Ik heb nog geracet met Formule 3-wa- Dit is een gigantische productie gens, tot ik op mijn 22ste een maar het spektakel moet in de
WE ZEULEN DIE TONNEN MATERIAAL NIET MEE OM RECORDS TE BREKEN; DE TECHNOLOGIE STAAT TEN DIENSTE VAN DE EMOTIES EN DE INHOUD Franz Abraham, producent ‘Ben Hur live’
’’
eerste plaats wel een sterk verhaal dienen, begrijp ik. ‘Zeker. Want het verhaal heeft zo veel te bieden. Spektakelmomenten die ook kinderen aanspreken, zoals de gladiatorengevechten en de zeeslag, worden afgewisseld met sterk emotionele scènes. Ik heb al mensen zien huilen tijdens de show. Die emoties worden in de eerste plaats overgebracht door de acteurs, maar ook door het licht, het geluid, de decors... We zeulen die tonnen materiaal niet mee omdat we records willen breken; de technologie staat ten dienste van de emoties en de inhoud. De opwinding van het spektakel en de spirituele aspecten van het verhaal zijn volgens mij mooi in evenwicht.’ Een gouden regel in showbusiness is: werk niet met kinderen en dieren. U doet het wel. Dat is om moeilijkheden vragen. (lacht) ‘Dat klopt. Iedereen in het creatieve team zegt dat dit de meest gecompliceerde show is waar ze aan hebben meegewerkt.’ De lijst met creatieve mensen die u hebt verzameld, is vrij indrukwekkend. ‘En daar ben ik erg trots op. Stewart Copeland heeft bijvoorbeeld mooie symfonische filmmuziek
geschreven die tegelijk erg rockgedreven is en een mooie, authentieke Arabische component heeft. Al die invloeden zorgen voor een muzikale mengeling die perfect is voor Ben Hur live. Zo had ik het mij voorgesteld.’ ‘Het was ook essentieel om de beste paardentrainer ter wereld te engageren, en dat is Nicki Pfeifer onmiskenbaar. Het trainen van de paarden was het duurste en meest cruciale aspect van de hele productie. Ik durf te stellen dat nooit eerder in de geschiedenis van de mensheid paarden op zo’n gesofisticeerde manier werden getraind voor een vierspanrace, omdat ze moeten rennen op een relatief kleine oppervlakte.’ Er zijn plannen om ‘Ben Hur live’ in het Circus Maximus in Rome op te voeren, waar 2.000 jaar geleden ook gladiatoren vochten en paardenspannen raceten. Daar zal de geschiedenis zéker weer tot leven komen. ‘Ja, we staan heel dicht bij de bevestiging door het stadsbestuur van Rome. Stel je voor. Dat zou een magisch moment zijn. Ik kijk er nu al naar uit.’ Na vijftien jaar dromen en zwoegen werd uw project enkele maanden geleden realiteit. Hoe voelt een mens zich dan? ‘Trots, natuurlijk. Toen ik de wereldpremière in Londen zag, werd ik overspoeld door emoties. Het was ongelofelijk. Eerlijk gezegd, zolang we die gigantische investering niet hebben terugverdiend en de schuldenput niet hebben gedempt, voel ik me nog niet bevrijd. Maar de show is er wel, hij staat op poten en ik ga ervan uit dat hij even lang zal meegaan als de film.’
Franz Abraham, producent ‘Ben Hur live’
’’
Er wordt gevochten en gedanst in ‘Ben Hur live’, maar het orgelpunt komt natuurlijk van de race. Franz Abraham: ‘Ik ga ervan uit dat deze show even lang zal meegaan als de film.’ ©dr, kr, dr
5
BLIJF
‘BEN-HUR’ OP PAPIER, OP PELLICULE EN OP DE PLANKEN
De generaal die een bestseller schreef
OP DE HOOGTE
UNIEKE GREATEST HITS LIVESHOW
070-345 345
www.teleticketservice.com www.lotto-arena.be Surf naar www.sportpaleis.be of www.lotto-arena.be voor het complete overzicht van de activiteiten in beide zalen. Schrijf in voor onze elektronische nieuwsbrief als u op de hoogte gebracht wil worden van nieuwe evenementen.
!" " # $ %
HET BOEK I s Ben-Hur is het geesteskind van de Amerikaanse auteur Lewis ‘Lew’ Wallace (1827–1905). De man was advocaat maar vocht tussen 1861 en 1865 in de Amerikaanse Burgeroorlog aan de zijde van het winnende Noordelijke leger. Daar schopte hij het zelfs tot generaal. Later werd Wallace benoemd tot gouverneur in New Mexico en gezant in Turkije. s Lew Wallace (foto) was een © mb erg godvruchtige man. Hij schreef onder meer The fair God en The boyhood of the Christ. Zeven jaar onderzoek en schrijfwerk kostte het hem om Ben-Hur op papier te zetten. Omdat hij besefte dat hij een roman over het leven van Jezus moeilijk verkocht zou krijgen, vermengde hij diens levensverhaal met dat van een fictieve Joodse prins. s Al tijdens Wallaces leven was Ben-Hur een gigantisch succes. Het boek groeide uit tot de bestverkochte Amerikaanse roman van de 19de eeuw – het overtrof De negerhut van oom Tom – en is sinds zijn eerste verschijnen in 1880 nooit meer uit de handel geweest. HET EERSTE TONEELSTUK I s Ben Hur live is verre van de eerste poging om het verhaal op een podium te brengen. Nog tijdens Lew Wallaces leven, in 1899, ging een toneelversie op Broadway in première. s Jezus werd voorgesteld door een witte lichtbundel en de wagenren werd op een voor die tijd ingenieuze manier geënsceneerd: acht paarden trokken twee wagens voort op een draaiend plateau, terwijl het achtergronddoek achter de wagens ronddraaide.
Met of zonder streepje?
Een paardenspan uit de Broadwaybewerking. © rr
Judah Ben-Hur, heet Lew Wallaces held voluit. De Joodse familienaam Ben-Hur betekent letterlijk ‘zoon van Hur’ en wordt in het boek en in de meeste bewerkingen ervan met een koppelteken geschreven. Vele modernere teksten, vertalingen en producties zoals Ben Hur live laten het streepje echter wegvallen. Wat verkeerdelijk de indruk wekt dat Ben een voornaam is.
s De voorstelling was een grandioos succes en toerde gedurende meer dan twintig jaar door de Verenigde Staten, Europa en Australië, met naar schatting 6.000 voorstellingen op de teller van 1959, omdat de stuntlui écht en 20 miljoen toeschouwers in tegen elkaar raceten. De winde zalen. naar kon immers op een flinke geldsom rekenen. De crash in de DRIE FILMS I s Ben-Hur werd al verfilmd in de film is ook echt. s De derde verfilming kreeg elf kleuterjaren van de cinema. Regisseur Sidney Olcott maakte Oscars. Het is die versie met Charlton Heston uit 1959 die we in 1907 een stille filmversie van slechts een kwartier. Helaas had allemaal kennen. De film is zo’n icoon dat veel mensen niet eens de productiemaatschappij niet beseffen dat er andere films en de moeite genomen om de toeeen boek aan voorafgingen. stemming te vragen. Wegens Overigens werd ook Paul Newinbreuken op het auteursrecht man voor de titelrol gevraagd, werd ze veroordeeld tot een maar hij sloeg het voorstel af boete van 25.000 dollar – meer met de gevleugelde woorden: dan de prent gekost had. ‘Mijn benen zijn te lelijk om een s In 1921 verkocht Lews zoon tuniek te kunnen dragen.’ Henry Wallace de filmrechten aan Metro-Goldwyn-Mayer voor s Voor de MGM-studio was de 1959-versie een wanhoopsdaad 600.000 dollar. Regisseur Fred Niblo begon enkele jaren later te om uit de rode cijfers te geraken. Regisseur William Wyler, die filmen in Italië, maar door productieproblemen en de opkomst Fred Niblo in de jaren twintig nog had geassisteerd bij diens van het fascisme moest Califorstille Ben-Hur, kreeg de moeinië uiteindelijk het decor worlijke taak om voor een nooit den van het Romeinse Rijk. gezien filmavontuur te zorgen met het toen fabelachtige budget van 15 miljoen dollar. De film zou uiteindelijk vijf keer zoveel opbrengen. s In 1998 werd Ben-Hur door De race uit de film van 1925 is het American veelvuldig gekopieerd. ©mgm Film Institute verkozen tot een van de s De stille film ging in 1925 in honderd première en werd met een kosbelangtenplaatje van 4 miljoen dollar rijkste de duurste stille film ooit. De films uit investering werd ondanks het de gegrote succes amper terugverschiedenis. diend. s Voor sommige fans is de wagenren beter dan die in de versie
ONSTERFELIJK I s Ben-Hur blijft artiesten van alle slag inspireren. Zo moet Franz Abraham wel even hebben gevloekt toen hij lucht kreeg van de plannen van de Frans-Iraanse regisseur Robert Hossein om in 2006 in het Stade de France in Parijs een livespektakel te ensceneren ‘in eenzelfde kader als in de Oudheid’ – weliswaar voor slechts vijf voorstellingen. s Op 22 december 2001 ging in Singapore de Amerikaanse musical Judah Ben-Hur van Epic Entertainment in première. De gedroomde oversteek naar Broadway is er nooit gekomen. s Het Nederlandse toneelgezelschap De Ploeg (foto) bracht in het seizoen 20082009 een komische Ben Hur met negen acteurs. © rr s Op 9 mei 2009 begonnen de opnames voor een internationale tv-miniserie van vier uur. Kostprijs: 22 miljoen dollar. De wagenren wordt gefilmd in de oase Ouarzazate in de Marokkaanse woestijn. Een van de producenten is David Wyler, de zoon van William Wyler die de film van 1959 regisseerde. s Er bestaat ook een PlayStationspel (foto) gebaseerd op het verhaal: Ben Hur: Blood of braves.
© sierra
Charlton Heston als Ben-Hur in 1959. © epa
7
HOOFDROLSPELER SEBASTIAN THRUN KENT DE RISICO’S VAN HET VAK
‘Ik kreeg al een drietand in mijn been’
Charlton Heston was niet meer beschikbaar, maar de Duitse acteur Sebastian Thrun (30) toont zich een waardige opvolger. Thrun was vooral thuis in het klassieke en moderne toneelrepertoire voor hij de arena van ‘Ben Hur live’ instapte. ‘Dit is geen rol die je snel even tussendoor speelt.’ Wat wist u van Judah Ben-Hur voor u hierin terechtkwam? Sebastian Thrun: ‘Als kleine jongen was ik al tuk op al die sandalenfilms zoals Spartacus en Quo vadis. En Ben-Hur is natuurlijk de moeder van alle sandalenfilms. Daarom was ik erg gebrand op die rol. Maar ik moest het wel opnemen tegen 1.500 andere kandidaten. Ik kreeg de rol dus niet in de schoot geworpen.’ U hebt heel wat ervaring in theater en film, maar dit is van een heel andere orde. Raakt u zelf nog overweldigd van de schaal van ‘Ben Hur live’? ‘Zeker. Het vraagt om te beginnen een heel andere manier van acteren. Je speelt in een arena waar het publiek 360 graden rond jou zit, je kunt je niet verbergen. Bovendien moet je met je hele lichaam acteren. In een arena gaat klein spel verloren. Daarom moet je veel grotere uitdrukkingen en gebaren gebruiken. En voor een acteur is het natuurlijk adembenemend om voor 15.000 toeschouwers te staan. Ik ben nog steeds zenuwachtig voor ik op moet, en dat is maar goed ook.’ De eisen die aan uw rol worden gesteld, zijn dan ook niet min. ‘Ja, ik moest Aramees en Latijn leren spreken, danstraining volgen, leren vechten en paardrijden. Heel pittig allemaal. Ik voelde al snel dat ik mijn conditie moest opkrikken en daarom heb ik heel wat uren in de fitness gesleten. Dit is geen rol die je snel even tussendoor speelt. Ik heb alle andere opdrachten aan de kant geschoven, maar het is de moeite waard. Alsof je weer tien jaar oud bent en elke dag letterlijk in de zandbak mag spelen.’ (lacht) U moet nogal wat gevaarlijke dingen doen. Uw aandacht mag nooit verslappen. ‘Gevaarlijk is sterk uitgedrukt, maar je moet inderdaad op je quivive zijn. Werken met dieren houdt bijvoorbeeld altijd risico’s in, maar meestal loopt alles op wieltjes. We dragen allemaal veel zorg voor elkaar.’
Sebastian Thrun met Lili Gesler, die Ben-Hurs grote liefde Esther speelt: ‘Ik heb heel wat uren in de fitness gesleten.’ © bhl
8
Er loopt vast wel eens iets mis. ‘Af en toe, ja. Zo heb ik tijdens het gladiatorengevecht eens een drietand in mijn been gekregen. Ik ben ook al tegen een decorstuk terechtgekomen dat er op dat moment niet had moeten staan. Zonder veel erg, overigens.’ Bent u nooit bang om van uw paard af te donderen? ‘Eigenlijk niet. Ik hou van paarden, maar ik heb met ze moeten leren omgaan. Je moet geen angst voor ze hebben, wél respect. Als paarden merken dat je bang bent, doen ze gewoon wat ze willen.’
DIT VOELT ALSOF JE WEER TIEN JAAR BENT EN ELKE DAG IN DE ZANDBAK MAG SPELEN Sebastian Thrun, hoofdrolspeler
’’
Maar u vindt het vast niet erg dat u een stuntdoublure hebt voor de paardenwedren. ‘Helemaal niet. (lacht) Want zoiets kun je niet snel even leren. Als Michael (Knese, die Messala speelt, nvdr.) en ik het zelf hadden gedaan, zou het er erg knullig hebben uitgezien. Mijn doublure is een specialist die het paardenrennen tot in de puntjes beheerst en meer dan een jaar met zijn dieren heeft getraind. Ik doe dan weer waar ik het beste in ben.’ Los van alle coole dingen die u mag doen, maakt Judah BenHur in het verhaal een hele ontwikkeling door. Ook daar kunt u als acteur uw tanden in zetten. ‘Dat is zo. Voor een acteur is het geweldig om die grote evolutie die hij beleeft, van het licht naar het donker en terug naar het licht, te kunnen spelen. Niet gemakkelijk ook, omdat de show zo snel gaat. In een arenaopstelling gaat het publiek zich snel vervelen, vandaar dat er een grote vaart zit in Ben Hur live, met veel spectaculaire momenten. Mijn favoriete scène is de zeeslag aan het einde van het eerste deel. Maar ondanks alle toeters en bellen raakt het verhaal niet ondergesneeuwd. Ik heb ondervonden dat het publiek heel sterk meeleeft en meevoelt met Judah Ben-Hur.’
FILIP PEETERS MAAKT JE WEGWIJS IN ‘BEN HUR LIVE’
‘Ik ben zelf niet vies van een stunt’ Om het verhaal van Ben-Hur zo authentiek mogelijk te vertellen, spreken de personages Latijn of Aramees, naargelang hun afkomst. Talen die maar weinig toeschouwers zullen beheersen. Vandaar dat elke opvoering een plaatselijke verteller heeft. In Antwerpen baant Filip Peeters zich een weg tussen de zeeschepen, strijdwagens en gladiatoren. En dat ziet hij goed zitten.
Filip Peeters (47) kan in Vlaanderen noch in Duitsland – waar hij ook stevig voet aan de grond heeft – anoniem over straat lopen. De schuld van zijn talrijke verschijningen in films en tv-series zoals Team spirit, Recht op recht, De zaak Alzheimer en zijn opvolger Dossier K., De indringer en Loft. Sinds 1997 stond hij niet meer op de planken; je zou zijn rol als verteller in Ben Hur live dan ook een soort theatercomeback kunnen noemen. ‘Al was het laatste stuk waarin ik stond toch een stuk kleiner van opzet’, lacht Peeters. ‘Een livespektakel als dit is een genre op zich. Stel je eens voor: vijf vierspannen die voor je neus strijden, met daarbij ook nog halsbrekende stunts. Tegelijk heeft Ben Hur live ook een grote theatrale waarde en dat is fijn. Al zal ik dan maar een klein schakeltje zijn in het geheel.’ Filip Peeters treedt als verteller in de voetsporen van Stewart Copeland, de exdrummer van The Police en componist van de eclectische muziek die bij Ben Hur live hoort. Een feit dat Peeters helemaal niet koud laat. Trots is hij zelfs, en blij dat hij gevraagd werd want hij heeft wel iets met het oude Rome. ‘Sandalenfilms zijn weer in trek, hè? Het oude Rome tot leven zien komen op televi-
sie en in de cinema spreekt de mensen nog steeds aan. En bij dit spektakel zie je het zelfs voor je eigen ogen gebeuren. Dichter bij gladiatoren en wagenraces zal ik wellicht niet geraken. (lacht) Dit is voor mij echt een jongensdroom die in vervulling gaat. Ik weet nog dat ik als klein jongetje Ben-Hur op een zondagnamiddag op televisie zag en daar compleet van ondersteboven was.’ De verteller hoeft geen halsbrekende stunts uit te halen. ‘Of het moet zijn dat ze dat tot op het laatste moment verzwijgen om mij niet af te schrikken’, grapt Peeters. Nochtans... ‘Met wat meer repetitietijd zou ik het wel zien zitten, hoor, zo’n wagenren en dan met je wagentje kantelen en door het paard meegesleept worden. Ik ben niet vies van een stunt meer of minder.’
Stewart Copeland was de verteller bij de Londense opvoeringen van ‘Ben Hur live’. Bij ons neemt Filip Peeters die rol over. ©dr
DIT IS ECHT EEN JONGENSDROOM DIE IN VERVULLING GAAT. DICHTER BIJ GLADIATOREN EN WAGENRACES ZAL IK WELLICHT NIET GERAKEN ‘Het laatste theaterstuk waarin ik stond, was toch een stuk kleiner van opzet’, lacht Filip Peeters. ©Goedefroit
Filip Peeters, verteller
’’
9
Bij de piratenscène hoort vingervlug gitaarspel. © dr
Muziek op de grens van twee werelden Je zou de muziek van ‘Ben Hur live’ wat oneerbiedig een bont allegaartje van epische filmmuziek, rock en wereldmuziek kunnen noemen. Maar dan ga je voorbij aan de ruime ervaring die Stewart Copeland op elk van die domeinen kan voorleggen.
In het begin kunnen ze nog dansen als vrienden: Judah Ben-Hur, Messala en Esther. © kr
Het verhaal loopt tot de kruisiging van Christus. ©gs
10
Rockliefhebbers kennen Stewart Copeland (57) als oprichter en drummer van The Police, maar hij heeft ook tientallen film-, videogame- en tv-scores, opera’s, balletpartituren en zelfs een aantal koorstukken achter zijn naam staan. Hij debuteerde als filmmuziekcomponist met Francis Ford Coppola’s Rumble fish in 1983. Als zoon van Miles Copeland Jr., muzikant in het orkest van Glenn Miller én CIA-agent, bracht Stewart Copeland een groot deel van zijn jeugd door in het MiddenOosten. Die invloed en zijn kennis van de muziek uit die regio waren redenen genoeg voor producer Franz Abraham om hem de muziek van Ben Hur live toe te vertrouwen. ‘Dit project gaf mij de gelegenheid om mijn liefde voor extravagante spektakels te combineren met grootse, opera-achtige orkeststukken, oosterse invloeden en percussie, en harde rock. Eén pittig multidimensionaal brouwsel als het ware’, zegt Copeland. Dat ook Franz Abraham en regisseur Philip Wm. McKinley vertrouwd waren met zowel theater, opera als rockconcerten maakte van dit drietal zielsverwanten. Graven in herinneringen In februari 2009 begon Copeland met het schetsen van de muzikale contouren. Zoals het een drummer betaamt, begon hij met het vastleggen van de ritmische patronen. Om ritmes en melodieën met een oosterse inslag tevoorschijn te toveren, hoefde Stewart Copeland niet veel research te doen; hij hoefde maar te graven in de herinneringen aan
IK KON MIJN LIEFDE VOOR EXTRAVAGANTE SPEKTAKELS HIER COMBINEREN MET OPERA-ACHTIGE ORKESTSTUKKEN, OOSTERSE PERCUSSIE EN HARDE ROCK Stewart Copeland, componist
’’
zijn tienerjaren in Egypte en Libanon. Dat Oosterse sausje over de traditionelere orkest- en rockmuziek vergroot de authenticiteit van Ben Hur live. Copeland hield het niet bij zijn herinneringen alleen. Zijn zoektocht bracht hem onder meer naar Turkije. ‘Op de grens tussen het Westen en het Oosten namen we met ons team een fascineren-
de verzameling instrumenten op. Ze werden bespeeld door plaatselijke muzikanten, virtuozen op typisch oosterse koper-, hout- en snaarinstrumenten.’ Multi-instrumentalist De opnames van de muziek voor Ben Hur live waren een huzarenstukje op zich, herinnert Copeland zich. ‘In juli begonnen we de show te repeteren in Düsseldorf. In een andere studio waren intussen muzikanten aan het werk, zoals het kwartet ElbtonalPercussion uit Hamburg en de Duitse gitaarvirtuoos Thomas Blug, die zijn vingervlugge spel op de piratenscène losliet. Tegelijk waren we via een ISDN-lijn verbonden met de Village Studios in Los Angeles waar violist Charlie Bisharat, multi-instrumentalist Judd Miller en de jonge gitarist Artin Karamian – specifiek voor de wagenren – hun partijen opnamen.’ De orkestklanken komen niet uit een bakje met samples maar van het Slovaaks Nationaal Symfonisch Orkest, dat zowat 90 minuten partituur te spelen had. Het hele opnameteam trok daarvoor naar de vaste speelplek van het orkest. De muziekopnames hebben dus wel wat weg van de grote omzwervingen die Judah Ben-Hur moest maken om weer in Jeruzalem te geraken.
The Police-drummer Stewart Copeland bracht zijn jeugd door in Egypte en Libanon. De oosterse inspiratie voor ‘Ben Hur live’ was snel gevonden. © ap
Dravende sterren HET ANDALUSISCHE VIERSPAN
Tijdens de wagenrennen halen de paarden al snel 56 km per uur. © Gabor Scott
Paarden trainen is als kinderen opvoeden Ondanks de getalenteerde cast en de honderden figuranten zijn het toch de paarden die de show stelen in ‘Ben Hur live’. De Duitser Nicki Pfeifer, die een stevige reputatie heeft als trainer, stuntrijder en wagenmenner, stoomde de edele viervoeters klaar. Dankzij hem voelen Artos, Rhodos, Ceasar, Zeus en co zich kiplekker in de arena. Voor de menselijke cast van Ben Hur live werden uitvoerige audities gehouden, maar ook de paarden zijn niet lukraak gekozen. Zonder uitzondering behoren ze tot gerenommeerde bloedlijnen, vooral afkomstig van stallen in Spanje en Nederland. Voor de wagenrennen werd gekozen voor Andalusiërs en Friezen, terwijl de Arabieren uitstekende zadelpaarden zijn. Nicki Pfeifer (36) leeft al van zijn zevende tussen de paarden en kent hun ziel als geen ander. Op zijn 21ste begon hij zijn eigen paardenshowteam, Excalibur. Meer dan een jaar leefde en werkte Pfeifer met welgeteld 45 dieren in de buurt van Neuendorf in Duitsland om ze voor te bereiden op Ben Hur live. Hij had er een hele klus aan, vooral met de paarden die moesten opdraven in de wagenrennen. Voor een paard is het im-
ces maakte en op welke plaats in het vierspan elk paard het best rendeerde. Het dagelijkse trainingsschema was erg intensief, zowel voor de paarden als voor de trainer. De middelen die Pfeifer tot zijn beschikking had, vallen eigenlijk eenvoudig samen te vatten: veel liefde en begrip, duidelijke richtlijmers niet evident om in een span nen en af en toe eens een streng vast te zitten. Een groot deel van woord – het klinkt bijna als het ophet werk van de trainer bestond voeden van kinderen. erin de dieren te laten wennen aan het harnas waarmee ze met de wa- Individuele behandeling gen verbonden zijn. Daarbij komt nog een grote kennis over de paardenziel, natuurlijk. Speciaal harnas Nicki Pfeifer beroemt zich erop Rennen kunnen ze in de show net dat hij al van bij de eerste selectie zo hard als in een natuurlijke om- het talent, de sterktes en zwakhegeving. Tijdens de wagenrennen den van elk paard afzonderlijk halen de paarden al snel 56 km per kan herkennen, wat het hem mouur. Als trainer deed Pfeifer een gelijk maakt om elk paard een inberoep op hun natuurlijke in- dividuele behandeling te geven. stinct. Tegelijk leerde hij de dieren In totaal heeft Nicki Pfeifer om samen te werken en versterkte 45 paarden voorbereid op hun rol: hij hun vertrouwen in de menner 22 zwarte Friezen, 22 grijze Lippien in elkaar. Daarvoor ontwikkel- zaners en de twaalf jaar oude Arde de paardenfluisteraar een spe- tos, die de anderen in toom moet ciaal harnas, waarmee hij elk houden. Voor elke speelreeks gaat paard apart kan aanvoelen en stu- telkens de helft van de paarden ren. Het liet Pfeifer ook toe om te mee op tournee – de rest geniet ondervinden welke vooruitgang dan van rust in Pfeifers stallingen, het dier tijdens het trainingspro- net buiten Berlijn.
■ Rhodos is een zes jaar oude, zware en krachtige Andalusiër. Een ruwe bolster met een blanke pit die zich door weinig zaken uit het lood laat slaan. Hij is het alfamannetje van het Andalusische vierspan. ■ Olivo is twee jaar ouder en laat zich opmerken door zijn snelheid en wendbaarheid. Hij is erg opmerkzaam en soms ook wel op zijn hoede. ■ Torus is met zijn vier jaar de jongste van het team Andalusiërs: zwierig, alert en uitbundig. Zijn vrienden noemen hem ‘Bugs Bunny’ omdat zijn bovenste tanden zo ver uitsteken. ■ Duende is acht jaar oud, erg groot voor een Andalusiër, opgewekt en onverschrokken. Hij straalt rust en kalmte uit en is de natuurlijke leider van het team.
HET FRIESE VIERSPAN ■ Artos is twaalf jaar oud en de ‘koning van de stal’. Hij is erg dominant van aard en de onbetwistbare nummer één onder de Friezen. ■ Ceasar is nog maar zes en het ‘kakkernestje’ van het span. Daardoor is hij nog niet zo sterk als de anderen en ook nog wat op zijn hoede. Toch laat hij zich niet kennen. ■ De achtjarige Zeus is de hardste werker van zijn ploeg. Hij staat altijd paraat en levert steeds een voorbeeldige prestatie. Zoals het harde werkers past, blaast hij daarbij niet te hoog van de toren. ■ Theo is al elf en laat zich nog maar door weinig van de wijs brengen. Hij is uitermate betrouwbaar en ontspannen, en de absolute steunpilaar van het span.
11
Sprekende cijfers ■ De productiekosten bedragen zowat 6,5 miljoen euro, zonder de lopende kosten per opvoering. ■ ‘Ben Hur live’ wordt gespeeld op ’s werelds grootste toerende podium. Het is bijna 2.500 m2 groot. ■ Nog eens 2.000 m² wordt gebruikt als backstageruimte voor tenten en stallen. ■ De voorstelling maakt gebruik van 50 decorstukken; het grootste is 11 meter hoog. ■ In de arena duiken 5 vierspannen, 2 galeischepen en 9 piratenbootjes (gebouwd op quads) op. ■ Cast en crew bestaan uit zowat 400 mensen. ■ Naast 46 paarden, ezels en pony’s wordt ‘Ben Hur live’ ook bevolkt door tientallen duiven en roofvogels. ■ Om alle materiaal en mensen te vervoeren, zijn 62 vrachtwagens en 20 bussen nodig. ■ De tournee sleept 1.000 kostuums en meer dan 4.000 rekwisieten met zich mee. ■ Technici moeten op elke speelplek 50 km kabels leggen en aansluiten. ■ De show doet een beroep op welgeteld 310 luidsprekers en 260 bewegende spots. ■ In totaal maakt ‘Ben Hur live’ gebruik van 12 ton lichtmateriaal en 24 ton geluidsuitrusting. Het totale belastinggewicht van de productie bedraagt 1.050 ton. ■ ‘Ben Hur live’ is het eerste 360-gradenspektakel met lokaliseerbare surround sound. Dat betekent dat je de acteurs effectief door de luidsprekers hoort praten op de plek waar ze zich bevinden. ■ Op elke locatie wordt 620 ton zand uitgestrooid.
©foto’s BHL, Dieter Roeseler, Karsten Rabas, Gabor Scott
12
13
BELG SIMON HAWETT LEIDT ALLES IN GOEDE BANEN
‘In mijn job moet je ook een beetje psycholoog zijn’ In het internationale gezelschap van ‘Ben Hur live’ treffen we ook een Belg aan: assistent-tourmanager Simon Hawett. Een zwerver van nature die al heel wat adelbrieven kan voorleggen. Zo toerde hij jarenlang met Cirque du Soleil. Wat doet een assistent-tourmanager? Simon Hawett: ‘Kort samengevat zorg ik ervoor dat alles goed geolied verloopt. Daarom ben ik al twee dagen voor de artiesten ter plaatse in de arena, die dan nog helemaal leeg is. Elke arena is anders en ik moet ervoor zorgen dat de artiesten perfect weten waar ze wanneer moeten zijn, waar ze moeten klaarstaan, waar de kostuumwissels gebeuren, enzovoort. Alleen zo kan de voorstelling in de beste omstandigheden verlopen.’ Dat lijkt me geen gemakkelijke, veeleer een erg stresserende op-
gewend, maar dit is toch veruit de grootste show waaraan ik al heb meegewerkt. Dat maakt het ook zo fascinerend om erbij te kunnen zijn. Ik kan samenwerken met mensen van verschillende nationaliteiten, mensen uit verschillende disciplines, en daar leer ik ontzettend veel van. Ik was bijvoorbeeld geen paardenliefhebber maar ik ben het wel geworden. Nu zou ik op het internet dracht voor een spektakel van weleens informatie durven op te zoeken over bepaalde volbloeddit kaliber. ‘Absoluut. Het gaat zelfs zo ver rassen.’ dat we pijlen op de grond aanbrengen om de weg te wijzen, en Jullie zijn echte zwervers, altijd daarna leg ik alles nog eens bijna ‘on the road’. Wat bevalt je zo individueel aan elke artiest uit. aan dit leven? Sommigen moeten zich bijvoor- ‘Ik kom uit een familie van reizibeeld in vijftig seconden omkle- gers. Ik denk soms dat we zigeuden van een Romeinse soldaat in nerbloed hebben. Ik heb neven en een slaaf, wat wij een quick change nichten over de hele wereld, van noemen. Dat kan niet zonder Israël tot Amerika. Zelf ben ik in een goede voorbereiding en België geboren uit Britse ouders. Mijn vader was hier in de jaren goede aanwijzingen.’ ‘Ik ben al het een en ander zestig verzeild geraakt voor zijn werk.’ ‘Tot nu toe bevalt dat rondtrekken me wel. Ooit wil ik me settelen, maar ik heb nog niet beslist
SOMMIGEN MOETEN ZICH IN 50 SECONDEN OMKLEDEN VAN EEN ROMEINSE SOLDAAT IN EEN SLAAF. DAT KAN NIET ZONDER EEN GOEDE VOORBEREIDING Simon Hawett, assistent-tourmanager
’’
waar. Ik heb mij al eens ergens gevestigd, maar na een tijdje moest ik toch weer wegtrekken. De drang was te sterk.’ Ook de cast en crew van ‘Ben Hur live’ zijn erg internationaal gekleurd. Vraagt het een speciale aanpak om al die culturen één taal te laten spreken? ‘Ik denk, zonder te willen opscheppen, dat dat een beetje mijn specialiteit is. Ik hou van talen, ik sta open voor verschillende culturen en gewoontes, en daarom huren mensen mij ook in.’ ‘Het is niet altijd evident om alle neuzen in dezelfde richting te krijgen, maar je hebt natuurlijk je ervaring. Ik kan me bijvoorbeeld best wel boos maken, terwijl je sommige mensen op andere momenten met fluwelen handschoenen moet aanpakken. In mijn job moet je ook een beetje psycholoog zijn.’ (lacht)
PRAKTISCH
IK BEN AL HET EEN EN ANDER GEWEND, MAAR DIT IS TOCH VERUIT DE GROOTSTE SHOW WAARAAN IK AL HEB MEEGEWERKT. IK LEER ONTZETTEND VEEL. ÉN IK BEN EEN PAARDENLIEFHEBBER GEWORDEN
Regie: Philip Wm. McKinley (The boy from Oz) Verteller: Filip Peeters (Loft) Script: Shaun McKenna (musical The lord of the rings) Muziek: Stewart Copeland (The Police, Rumble fish, Wall Street) Decorontwerp: Mark Fisher (Pink Floyd The wall, Rolling Stones, U2, openings- en slotceremonie Olympische Spelen Peking) en Ray Winkler (Cirque du Soleil BeLIEve, Robbie Williams) Licht: Patrick Woodroffe (ABBA, Michael Jackson, Rolling Stones)
Simon Hawett, assistent-tourmanager
Opvoeringen in Antwerpen
’’
sing voor mezelf of mijn familie. Als kind stond ik al op het podium en ik heb nog gedanst. Ik heb altijd in deze sector gewerkt. Een van mijn broers geeft les in danstechnieken, maar of we echt zo’n artistieke familie zijn? Ik denk dat het toch een beetje mijn Stond het in de sterren geschre- eigen keuze was.’ ven dat je in de entertainmentbranche zou terechtkomen? ‘Het was alleszins geen verras-
Vrijdag 5 maart 2010 om 20.30 uur Zaterdag 6 maart 2010 om 15 uur en om 20.30 uur Sportpaleis, Schijnpoortweg 119, Antwerpen-Merksem www.sportpaleis.be
Kaarten Categorie 1: 95 euro Categorie 2: 75 euro Categorie 3: 62 euro Categorie 4: 52 euro Categorie 5: 42 euro Categorie 6: 32 euro Categorie 7: 22 euro Reserveren via www.benhurlive.be of 070-345.345
COLOFON ‘Ben Hur live’ is een bijlage bij Het Nieuwsblad/De Gentenaar van 22 januari 2010. Samenstelling: Johan Depaepe Werkten mee: Koen Brebels, Tim De Cock (foto- en eindredactie), Evelyne Soenen (lay-out) Verantwoordelijke uitgever: Peter Vandermeersch, Gossetlaan 28, 1702 Groot-Bijgaarden
Een laatste ererondje voor de winnaar. ©Dieter Roeseler
14
15
