1
Criminologica 2 Sample
2
Eerste druk augustus 2013 ISBN 978-1-291-53352-1 Omslagontwerp Fleur van Heest Copyright @ Thérèse Klok via Lulu
3
4
Inhoud Voorwoord
6
Eerwraak versus familiedrama's
7
Vaccinatie-vreugd
10
Huiselijk geweld en huishoudgeld
14
De toevalsfactor
18
Gevangen ouders
21
Mevrouw van der Sloot
26
5
Voorwoord Van het moment dat ik echt bij Lulu het eerste exemplaar van mijn eerste boek Criminologica had besteld, herinner me vooral nog dat ik daarna hysterisch glimlachend op de fets zat, met een liedje van Jason Mraz op herhaling. “You really did it, you fucking did it, yeah!,” zong hij me toe vanonder mijn knalroze koptelefoon. Niet een keer, maar zeker 8 keer, want ik kon het niet vaak genoeg horen. Ik had het echt gedaan; ik had een boek geschreven. Nu zijn we ruim anderhalf jaar verder en er is een hoop gebeurd, verwerkt en beschreven. Het tweede boek bestaat, omdat het kan. Met gemiddeld 1000 unieke bezoekers per maand heeft mijn site bestaansrecht en daar past best nog een boek bij, met wederom een geweldige omslag van Fleur van Heest. Dit is een pdf-sample met een kleine doorsnede van wat er in het gedrukte boek te lezen is, gecentreerd rond thema's als pharma-crime, overheidsbeleid en (anti-)social media. Mocht je een exemplaar willen bestellen, neem dan contact met me op via:
[email protected].
6
Eerwraak versus familiedrama's Goed nieuws! Eerwraak staat (weer) hoog op de politieke agenda! Dankzij het overlijden van een 16-jarig meisje in IJsselstein. Alleen jammer dat deze moordzaak geen eerwraak is (ook geen moord trouwens), maar eerder een uit de hand gelopen familiedrama. Als je het mij vraagt. Op 2 januari komt er een telefoontje binnen bij 112 dat er een ernstig gewond meisje in een woning aan het Safferpad in IJsselstein zou liggen. Politie, ambulance en traumahelikopter komen ter plaatse, maar ze overlijdt enige tijd later, nog in de woning. Haar 42-jarige moeder wordt opgepakt, zij zou haar dochter hebben neergestoken. Tot zover een ‘normale’ tragedie. Maar zodra blijkt dat het een Marokkaans gezin betreft en de aanleiding een ruzie over een relatie met een jongen zou zijn, viel het woord ‘eerwraak’ (eigenlijk vooral bij buurtbewoners en de Telegraaf). Onzin, en ik ga uitleggen waarom. Eerwraak Eerwraak, of liever gezegd eergerelateerd geweld, is ‘elke vorm van geestelijk of lichamelijk geweld gepleegd vanuit een collectieve mentaliteit in een reactie op een (dreiging van) schending van de eer van een man of vrouw en daarmee van zijn of haar familie waarvan de buitenwereld op de hoogte is of dreigt te raken’, aldus het WODC. De Rijksoverheid voegt hier aan toe dat het niet zo zeer voortkomt uit religie, maar te maken heeft met culturele en sociale regels binnen een aantal nietNederlandse gemeenschappen, en dan met name Argentinië, Colombia, Ecuador, Egypte, Guatemala, Iran, Irak, Israël, Somalië, Sudan, Syrië, Libanon, Turkije, Venezuela, India, Pakistan, Afghanistan en Marokko. Marokko staat inderdaad in dit lijstje, maar in Nederland komt eergerelateerd geweld vooral voor in gemeenschappen uit Iran, Irak, Turkije, maar ook onder Roma, Hindoestanen en orthodox-Christenen. Bij eergerelateerd geweld gaat het om het herstellen van de geschonden eer. Het verschilt per gemeenschap wat die eer inhoudt en welke waarde eraan wordt gehecht, zo wordt uitgelegd in het uitermate informatieve huiselijk geweld factsheet. Doorgaans is het zo dat vrouwen zich eerzaam moeten gedragen (verhullende kleding, maagd blijven voor het huwelijk, soms zelfs niet eens mogen praten met mannen) en bij een misstap is het aan de man om het te ‘zuiveren’. Daarom wordt eerherstellend geweld met name door mannen
7
gepleegd, zoals mishandeling, verminking, verstoting, gedwongen zelfmoord en in het uiterste geval eermoord. Belangrijke ingrediënten van de defnitie zijn familie-eer, collectieve mentaliteit (oftewel een beslissing van de familie) en publieke bekendheid, hiermee wordt het namelijk onderscheiden van andere vormen van relationeel geweld. En daarom is de doodslag op Mirjam Abarkan geen eerwraak. Mirjam / Maryam De politie bevestigt dat er al enige tijd problemen waren binnen het gezin. Maar dit waren gewone pubertijdsproblemen, zoals die nou eenmaal voorkomen in een gezin, en dan met name een Marokkaans gezin in Nederland. Mirjam, die eigenlijk Maryam heette, wilde een Westers leven, net als haar Nederlandse vriendinnen. Ze droeg geen hoofddoek, zat in het vmbo-examenjaar van de richting ‘zorg en welzijn’ van het Cals College, werkte in een lokale supermarkt, rookte, dronk en danste. De moeder was al enige tijd depressief toen ze haar dochter doodstak. Moeder en dochter hadden volgens de geruchten ruzie over het al dan niet leven volgens de regels van de Islam en Mirjams relatie met een jongen die mogelijk een Colombiaanse afkomst had. Hoe dan ook, dit is nu een gezin dat nooit meer hetzelfde zal zijn. Ze zijn hun 16-jarige dochter en zus kwijt en grote kans dat de moeder ook enige tijd niet thuis zal verblijven, maar in een gevangenis of kliniek. Bij het doodsteken van de eigen dochter zullen de woorden ‘ik wist niet wat ik deed’, 'ontoerekeningsvatbaar' en ‘waas voor de ogen’ wel eens kunnen vallen in de rechtszaal. Mijn vermoeden wordt bevestigd door een anonieme bron in de column van misdaadjournalist Korterink: “Soms doet waanzin gekke dingen,” zegt iemand die het gezin goed kent. “Er was een ruzie, toen pakte ze een mes en pas toen haar dochter op de grond lag besefte ze wat er was gebeurd. Ze belde haar zoon, die meteen naar huis kwam, en 112.” Een vriendin, de burgemeester van IJsselstein en een oom van Mirjam ontkennen ook dat er sprake zou zijn van eerwraak. Boze, depressieve moeder die haar dochter neersteekt voldoet nou eenmaal meer aan de kenmerken van een regulier familiedrama. Politieke praatjes Dat de Kamer de dood van Mirjam Abarkan gebruikt om opnieuw
8
aandacht te vragen voor eerwraak en vrouwenonderdrukking is dus op zijn zachtst gezegd opmerkelijk. Mirjam was een enorm vrijgevochten en verwesterd jong meisje, haar ouders leken hier in principe weinig problemen mee te hebben; de enkele ruzies die haar doorsnee pubergedrag veroorzaakte, nam Mirjam voor lief. Maar elke politieke partij pikt een graantje mee van het ontstane gerucht dat het eerwraak zou betreffen. ‘Eerwraak‘, het klinkt ook zo lekker populistisch. Zo reageert PvdA-Kamerlid Keklik Yucel in de Telegraaf: “Het leed zit dieper. Veel meer vrouwen met mannen uit islamitische en Afrikaanse culturen worden thuis onderdrukt.” VVD-Kamerlid Malik Azmani doet ook een duit in het zakje: “Voor dit soort middeleeuwse praktijken mag in ons land geen plaats zijn.” Middeleeuwse praktijken zoals wat: opvoeding? De PVV roept uiteraard weer dat daders van eerwraak na hun straf het land moeten worden uitgezet en heeft om exacte cijfers gevraagd. Die overigens moeilijk te bepalen zijn, omdat niet elke mishandeling, huiselijk geweld of ander relationeel incident met de juiste code wordt weggezet bij de politie. Het meest zorgwekkend vind ik eigenlijk nog dat een groot deel van de 130 reaguurders op Elsevier.nl het hier roerend mee eens zijn en vooral vinden dat de politiek heeft zitten slapen. Om in reaguurdertaal te blijven: de politici zijn off-topic! Lieve mensen, dit is geen geval van eerwraak, maar een verdrietig familiedrama. Ik vrees eigenlijk dat Marokkaanse gezinnen dit voorbeeld zullen gebruiken om hun eigen vrijgevochten dochters in te teugelen (“zie je wat er gebeurt? En wat je je moeder aandoet?”) en daar zit niemand op te wachten.
9
Vaccinatie-vreugd Sinds een week of twee staan ze ongeduldig te trappelen aan de balie van de dokterspraktijk. De patiënten die voorzichtig en bezorgd vragen of ze ‘m wel krijgen dit jaar: de griepprik. Ik begreep het eerst niet zo goed; waarom zou je zo graag een prik willen? Tenzij het voor een goed doel is, zoals een Gele Koorts of Hepatitius Avaccinatie omdat je naar een ver en tropisch land op vakantie gaat. Geloof mij ook dat de mannen die voor een gonorroe prik komen, niet zo jofel de datum in hun agenda zetten. Terug naar de griepprik, onderdeel van een grootschalig vaccinatie-verhaal waar ontzettend veel geld aan wordt verdiend, allemaal in het kader van nationale gezondheid. Maar hoe noodzakelijk zijn die massa vaccinaties of worden we gewoon opgelicht? The jab-market Het RIVM, het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu, stelt dat elk jaar tussen de 1000 en 2000 mensen overlijden aan de gevolgen van griep. Het CBS heeft dit nog eens nagerekend en komt uit op 100 a 200 sterfgevallen per jaar. Dat scheelt nogal. Er is echter nog nooit onderzoek gedaan het nut van de griepprik. Terwijl het best zou kunnen. Je kunt kijken naar eventueel ziekteverloop (of doodsoorzaak) van mensen die de prik hadden moeten krijgen, maar hem niet komen halen. Dat zou zelfs op basis van dossierstudie kunnen, of middels selfreport. Intussen krijgen alleen risicogevallen in Nederland de infuenza-vaccinatie vergoed: 60-plussers (was 65+), chronisch zieken (longziektes zoals astma, COPD, hart- en of vaatziekte, diabetes mellitus, HIV- en nierpatiënten), mensen met verminderde weerstand door een ziekte of door een medische behandeling en mensen die in een gezin leven waarvan een familielid in een van de voorgaande categorieën vallen. Hypochonders mogen ‘m ook, maar die betalen de 17 euro vaccin-kosten en het zetten van de prik uit eigen zak. Uiteindelijk halen 4 miljoen mensen in Nederland jaarlijks de griepprik, dit kost de Nederlandse overheid zo’n 55 miljoen euro. “Heeft het nou allemaal wel zoveel zin?,” vraag ik me van achter mijn balietje af. Ja! Zeggen de farmaceutische fabrieken die hun categorie kwetsbare gerechtigden jaarlijks uitbreiden, zodat het niet lang meer zal duren voordat iedereen in aanmerking komt voor de griepprik. Nee! Zegt huisarts Hans
10
van der Linde in een interview met dagblad Trouw. Hij bevestigde hiermee een bericht dat in het het Geneesmiddelenbulletin had gestaan, dat er eigenlijk geen overtuigende wetenschappelijke aanwijzingen bestaan dat de griepprik werkt. Sterker nog; studies naar de werking ervan, gefnancierd door de farmaceutische industrie, hebben de resultaten een stuk gunstiger doen voorkomen dan ze eigenlijk zijn. Het getuigt ook van weinig onafhankelijkheid; wiens brood men eet, wiens woord men spreekt. Het offciele verhaal is dat je geen griep meer krijgt. Of nou ja, de kans verminderd met 70% en de ziekteverschijnselen zijn een stuk milder. Maar waar hebben we het over: natuurlijk is griep heel vervelend, ja, kan je er fink beroerd van voelen. Echte griep, veroorzaakt door het infuenza virus, zorgt voor infecties aan de luchtwegen. De meeste mensen die zeggen dat ze griep hebben, hebben gewoon een zware verkoudheid, maar de verschijnselen komen overeen. Apotheek.nl: “In het algemeen overheersen hoge koorts en hevige pijn. Verder kun je een rillerig gevoel hebben, spierpijn, keelpijn, hoesten, hoofdpijn, verstopte neus en niezen. De verschijnselen van griep verdwijnen vaak binnen drie tot vijf dagen. Na een echte griep kun je je nog een dag of tien slap en lusteloos voelen.” Griepklachten verdwijnen dus binnen 3 tot 5 dagen. Mensen die al ziek zijn, kunnen natuurlijk deze aanslag op hun immuniteit er niet bijhebben, maar ik heb nog niks gelezen waarvan ik denk dat massale, kostbare vaccinatie zinvol is. Het argument dat mensen zich dan minder ziek melden, houdt ook geen steek; want deze groep chronisch zieken en 65-plussers is niet echt oververtegenwoordigd op de banenmarkt. Vogels, kippen en Mexicanen Ik verbaasde me voor het eerst over het gedoe rond grootschalige vaccinaties tijdens de Grote Dreiging van de Mexicaanse griep. Wat was er nou helemaal aan de hand? De symptomen waren: koorts, zere keel, langdurig hoesten, diarree met als eventuele complicatie longontsteking. De maatregelen om het te voorkomen, waren vooral van hygiënische aard: handen wassen, zakdoekjes na gebruik weggooien en in je elleboog niezen. Waarom zou ik me dan in vredesnaam laten inenten met een cocktail van stoffen die ik helemaal niet ken? Toch had de overheid al voor mij en de rest van Nederland besloten, er werden namelijk 34 miljoen vaccins besteld. A
11
10 euro per stuk, dus dit geintje heeft de staat zo’n 340 miljoen euro aan belastinggeld gekost. Zou dit die tegenvaller zijn die het begrotingstekort heeft opgejaagd? Ondertussen is het gros van de vaccinaties nooit gebruikt en is de houdbaarheidsdatum al lang en breed verstreken. In totaal zijn er zo’n 32 mensen overleden aan de Mexicaanse griep in de periode oktober 2010- februari 2011. Dat is, met alle respect, een te verwaarlozen aantal. Dat Ab Klink, destijds minister van Volksgezondheid hier een slechte deal mee had, zeker in vergelijking met Spanje en Duitsland die slechts 7 euro per shot betaalden, blijkt wel uit de kritiek die uit zijn eigen huis komt. Financieel Dagblad: In een handgeschreven notitie onder aan de pagina schrijft Paul Huijts,directeur-generaal van het ministerie van Volksgezondheid: ‘Minister, de kans is groot dat we met deze maximale aanschaf te veel kopen. Ik zie echter niet hoe we, gegeven de adviezen van de topvirologen van Nederland, de hoeveelheid vaccins nu verder kunnen afbakenen. Achteraf zal dit niet uit te leggen zijn als de keuze verkeerd blijkt.’ De berichten over vogelgriep zijn tegenstrijdig. De ene bron zegt dat vaccinatie voor mensen tegen de vogelgriep niet mogelijk is, terwijl het EMA wel een pre-pandemisch vaccin heeft goedgekeurd. Dat wil zeggen dat ze tijdens een massale vogelgriepuitbraak mensen mogen gaan vaccineren met een test-middel (wel uitvoerig getest op een groep fretten), om zo een defnitief vaccin te ontwikkelen: de natte proefdierendroom van elke farmaceutische fabriek dus. De verplichte onderzoeksperiode (gemiddeld bij nieuwe geneesmiddelen zo’n 8 jaar) wordt hiermee voor het gemak overgeslagen. Houdt alleen maar op. De gewone griepprik beschermd in ieder geval niet tegen de vogelgriep. De kans dat je het krijgt is ook vrijwel nihil, tenzij je er hele nauwe contacten met kippen en ander gevogelte op na houdt. Het leukste is eigenlijk de reactie van bestuurders. Bij grootschalige vaccinaties wordt er namelijk rekening gehouden met openbare orde problematiek. Wat moet je namelijk met boze mensen die niet netjes in de rij willen wachten, of met onwillige mensen die zich niet willen laten vaccineren, uit geloofsovertuiging (of uit principe)? Maar waar gemeentelijke bestuurders zich het meest druk over maken zijn de gevallen waarbij de kans bestaat dat de patiënt komt te overlijden wegens allergische reactie op het vaccin: “Een op de dertig mensen heeft diabetes die met
12
fatale gevolgen op een vaccinatie kunnen reageren. Bij mensen met extreem eczeem, immuunstoornissen en HIV is in sommige gevallen de kans zelfs 100% dat men sterft aan het vaccin,” aldus burgemeesters.nl. Nou weet ik niet waar ze die informatie op baseren, maar die bijwerkingen (mensen met een allergie voor kippeneiwit wordt overigens afgeraden zich te vaccineren) staan niet in de handleiding voor praktijkondersteuners. Je zou het dus kunnen zien als grootschalige oplichting, want je betaalt hoe dan ook voor een griepprik; of je er nou recht op hebt of niet, of dat je hem nou haalt of niet, dit wordt allemaal verrekend in je zorgverzekering. Daarnaast is de werking nooit echt aangetoond. Als ik op Marktplaats iets bestel (laten we zeggen een I-Phone), en ik krijg iets anders wat niet hetzelfde effect heeft (laten we zeggen een my frst Phony), dan voel ik me ook bedonderd. Bovendien heb ik ook geen zin in risicovol proefdierschap en wacht ik dus lekker tot deze vaccinatie-fascinatie weer is overgewaaid, vanachter mijn balietje, waar ik zwijgend de uitnodigingsenveloppen dichtplak.
13
Huiselijk geweld en huishoudgeld Ik heb al eerder aandacht besteed aan huiselijk geweld, maar werd opnieuw op het fenomeen gewezen door een Facebookbutton: 'Huiselijk geweld – 46 personen raden dit aan'. Verongelijkt dacht ik nog: “wie haalt het in zijn hoofd om bij Facebook-interesses op ‘vind ik leuk’ te drukken bij huiselijk geweld?” Het blijkt echter te gaan om een nieuwe campagne van Engelse huiselijk geweld organisatie ‘Refuge‘. En Britse campagnes vind ik wel leuk, ze gaan altijd net iets verder, durven iets harder een statement te maken. Die vrouw die in de jaren ’90 verklaarde dat de oorzaak van haar blauwe plekken ‘zo’n goede vader was voor de kinderen’, is inmiddels net zo achterhaald als MC Hammer house-broeken. Gelukkig zijn de campagnemakers in Nederland daar inmiddels ook achter. Het is natuurlijk vreselijk dat er überhaupt nog campagnes nodig zijn om mensen te helpen die slachtoffer zijn van huiselijk geweld, want het probleem is dus nog steeds niet uitgeroeid. Defnitie: huiselijk geweld is geweld dat door iemand uit de huiselijkeof familiekring van het slachtoffer wordt gepleegd. Het gaat niet zozeer om de ruimte waar het geweld plaatsvindt, maar om de relatie tussen pleger en slachtoffer bijvoorbeeld: (ex)partner, gezins- en familieleden. Het geweld kan onder andere lichamelijk, seksueel en psychisch van aard zijn. De cijfers liegen er niet om. Uit een factsheet van kennisinstituut Movisie blijkt dat ruim 9% van de Nederlandse bevolking in de periode 2006-2010 wel eens getroffen werd door huiselijk geweld. Uit eerder onderzoek bleek dat 45% van alle vrouwen en mannen tussen de achttien en zeventig jaar ooit slachtoffer is geweest van huiselijk geweld, als kind, partner of ouder. Jaarlijks worden 197.000 vrouwen slachtoffer van lichte tot zeer ernstige vormen van lichamelijk en/of seksueel geweld. Mannen zijn ook slachtoffer van huiselijk geweld, maar vaker in de relatie met een broer of familie dan de eigen partner. Er zijn verschillende theorieën te vinden die het gedrag van een mishandelende man (soms vrouw) kunnen verklaren. Vanuit de sociologische benadering bijvoorbeeld, kan je huiselijk geweld verklaren vanuit de discrepantie die ontstaat wanneer de actuele sociale status en het gewenste status nogal uit elkaar liggen. Als dan ook nog economische hulpbronnen
14
(werk, geld, kunde, vaardigheden) ontbreken om het doel te bereiken, zorgt dat voor confict. Om toch een gevoel van dominantie (iets kunnen overheersen) te krijgen, wordt er geweld gebruikt. De sociale leertheorie houdt in dat een partner het in diens eigen ouderlijk huis heeft geleerd of elders in de maatschappij huiselijk geweld als acceptabele relationele tactiek heeft meegekregen. Huiselijk geweld kan ontstaan vanuit externe prikkels, maar ook van binnenuit; zo’n neurologische stoornis is meer een pathologische benadering. Het doel van huiselijk geweld is overigens altijd macht uitoefenen op de partner. Ik denk overigens niet dat mishandelende mensen op het moment suprême stilstaan bij de theorie achter hun gedrag, maar daar gaat het nu niet om. Crisis op crisis Vanuit eerder genoemde sociologische benadering is het niet zo gek te bedenken dat met de huidige economische crisis het huiselijk geweld alleen maar toeneemt. Dit blijkt ook uit Australisch onderzoek van het NSW Bureau of Crime Statistics and Research, gepubliceerd in september 2011. Uit een steekproef onder ruim 7000 vrouwen bleek dat degenen die de afgelopen 12 maanden ernstige fnanciële en/of persoonlijke stress hadden ervaren, tot 9 keer meer kans hadden om slachtoffer te worden van huiselijk geweld of hiermee bedreigd te worden. Crisisgevolgen zoals geldstress, schulden, (gok)verslaving en (angst voor) ontslag zorgt voor extra problemen thuis en kan dus een extra trigger vormen voor huiselijk geweld. Gooi alcohol en/of drugs in de mix en je hebt een kant-en-klaar recept voor problemen. Het werkt ook ‘economic abuse’ in de hand. Dat ontstaat wanneer een man diens partner volledig van hem afhankelijk maakt, door haar te frustreren tijdens een studie en te verbieden aan het werk te gaan, bijvoorbeeld. De vrouw heeft toestemming nodig om boodschappen te mogen doen, moet dan smeken om huishoudgeld en geen enkele fnanciële bestedingsmogelijkheid. Het is geen wonder dat deze vrouwen het extra moeilijk vinden om bij hun partner weg te gaan, want ze zijn het niet gewend fnanciële verantwoordelijkheden te hebben. Zeker in tijden van crisis komen daar nog extra problemen bij zoals krapte op de arbeidsmarkt en ingestorte huizenmarkt (moeilijk om aan hypotheek te komen, maar ook de particuliere huursector is problematisch).
15
Posterchild Per ongeluk werd ze het boegbeeld van vrouwelijke slachtoffers van huiselijk geweld: Rihanna. Met een afschuwelijke foto waarop Rihanna's gezicht te zien is met blauw geslagen ogen, opgezwollen jukbeenderen en een kapotte lip, was opeens duidelijk dat de popprinses ook maar een gewoon meisje was, bij wie gruwelijke dingen gebeuren . In een vlaag van woede werd ze namelijk door mede-muzikanten vriendje Chris Brown letterlijk de auto uitgeslagen. In interviews wil ze er liever niet over praten, behalve dan de boodschap benadrukken dat “meer nog dan de meisjes, de mannen er van moeten leren. Want iedereen focust zich op de vrouwen, maar het is niet hun probleem.” Rihanna is namelijk niet alleen slachtoffer van huiselijk geweld, maar ook van secundaire victimisatie. Zij krijgt door verschillende partijen de schuld; dit bleek uit een kleine enquete onder 200 jongeren in Boston, tussen de 12 en 19 jaar. Bijna de helft vond dat de mishandeling Rihanna’s eigen schuld is, en een groot deel neemt het haar kwalijk dat zij op deze manier Chris Browns carrière beschadigt. Secundaire victimisatie is verwant aan het criminologische idee van ‘blaming the victim‘. Op deze manier wordt ze opnieuw slachtoffer, maar dan van de negatieve reacties, om nog maar te zwijgen over de exposure en ongemakkelijke opmerkingen waar ze ongevraagd mee te maken krijgt, omdat iemand privé foto’s en een gedetailleerd politierapport heeft gelekt. Voor Chris Brown geldt overigens de sociale leertheorie. Een offciele Amerikaanse mannen-organisatie, 'A Call to Men', maakt namelijk van de gelegenheid gebruik om het mannelijke deel van de bevolking te onderwijzen: “Domestic Violence is the manifestation of sexism. This means that men, as a collective, are the problem. The collective socialization of men teaches men and boys that men are superior to women, that women are the property and objects of men and that they have less value than men. Chris Brown, like all men, is a product of that teaching.” A Call to Men is het dus eens met Rihanna. Opmerkelijk genoeg focussen de meeste campagnes zich doorgaans op de slachtoffers. Zij worden aangemoedigd hulp te zoeken, daadkracht te tonen en een reddingsplan op te stellen, door na te denken over hoe ze zichzelf en eventuele kinderen het beste kunnen beschermen. Zij zijn in beeld en worden vanuit die rol gebruikt om ook toeschouwers, getuigen en buren te motiveren stappen te zetten of ze wijzen op waarschuwingssignalen. Er zijn
16
maar weinig reclames te vinden die zich op daders richten en tegen de mishandelaar zeggen: “he joh, hou eens op!” Best bijzonder, nietwaar? Op deze manier zouden slachtoffers ook weer het idee kunnen krijgen dat zij er verkeerd aan doen door niet te reageren en in een uitzichtloze situatie te blijven hangen. Gelukkig wordt sinds de ontwikkeling van het huisverbod, waarbij niet de vrouw hoeft te vluchten naar een blijf-van-mijn-lijf-huis, maar de man met koffer op straat wordt gezet, dus ook de dader aangepakt. Doordat er directe consequenties aan het gedrag worden geplakt, is het een effectief middel tegen huiselijk geweld. Ik denk dat het belangrijk is om de aandacht voor het probleem van huiselijk geweld af en toe weer aan te wakkeren en de discussie gaande te houden. Als maatschappij moeten we er rekening mee houden dat zolang die economische crisis duurt (en scheiden dus duur is), de aantallen nog wel even zullen toenemen en dat zorg en maatschappelijk werk wegbezuinigen in ieder geval niet helpt. Noot auteur: naar aanleiding van deze blog ben ik geïnterviewd door radiostation SlamFM als 'expert' op het gebied van huiselijk geweld (en het tumultueuze liefdesleven van Rihanna).
17
De toevalsfactor We zagen het al bij Jeffrey Kroes. Alle posters, herhalingen van Opsporing Verzocht, opsporingsberichten en bijdehante blogs van Nederlandse criminologen, leverden geen enkel resultaat op, behalve tot twee keer toe de verkeerde persoon arresteren, een donkere man die toevallig ook een ringbaardje had. Wat personeel op een school met een vaag onderbuikgevoel wel; zij zorgen uiteindelijk voor de aanhouding. Ik noem dit de toevalsfactor. Het gebeurt regelmatig dat verdachten zichzelf melden bij de politie, na een opsporingsoproep. Vooral eentje met onmiskenbaar duidelijke foto's. Van die foto's waarbij zelfs je blinde oma je herkent. Dan is het helemaal makkelijk. Maar de toevalsfactor moet zeker niet onderschat worden. Het zal net zo vaak een rol spelen als some good oldfashioned detective work. De controle tactiek Er worden regelmatig verdachte personen aangetroffen tijdens routinecontroles naar bijvoorbeeld alcohol- of verkeersovertredingen. Zoals de verdachte van een zware mishandeling in Baarn, mensen die gezamenlijk voor €60.000 schuld hadden bij de belasting en een Franse verdachte die in België werd gezocht voor twee ramkraken en een home-jacking. De politie zoekt naar krakkemikkige carrosserie (levert €220 op), kapotte achterlichten (€40), beschonken bestuurders (vanaf €220) of ontbrekende verzekeringspapieren (€500!), maar vindt een heleboel extraatjes. Met dit idee zijn er ook 'preventief fouilleren' gebieden in diverse stadscentra aangewezen, maar dat vind ik minder toevallig; omdat het toch een gerichter soort controles betreft. De dienende burger Er zijn behoorlijk wat voorbeelden van zaken die werden opgelost doordat burgers zich ermee gingen bemoeien. Terwijl twee agenten bezig zijn met een jongeman uit Tadjikistan, die verdacht wordt van een autokraak, rijdt er een man langs die de verdachte herkent van een steekpartij eerder dat jaar. Agenten die een onafgesloten auto doorzoeken, na een tip van een bezorgde passant, op zoek naar een aanwijzing om de eigenaar te achterhalen, stuiten op een nepwapen. Het is nog maar de vraag in hoeverre de rechter bereid is
18
om de man te veroordelen voor 'verboden wapenbezit', maar het is wel een leuk verhaal. In mijn oude regio is een keer een bankoverval verijdelt doordat een wachtende bezoeker, man van boven de 70 jaar, de overvaller op zijn hoofd mepte met een reclamebord. Er zijn vrij veel betrokken burgers die passief (stiekem 112 bellen en melden dat ze iets verdachts zien, al dan niet aangevuld met een handig fotootje dankzij de camera-optie van hun mobiel) of actief (verdachten tackelen, slaan, hoeken van achter) de politie op deze manier een dienst bewijzen. De domme dief De laatste categorie is de leukste. YouTube staat er vol mee, en op schattige poezenflmpjes na, moet bewijsmateriaal van domme dieven (en inbrekers en overvallers) het leukste zijn wat er is. De camerabeelden van de mislukte overval op een Rotterdamse kroeg zijn inmiddels legendarisch, net als die op een mislukte overval op een Haagse hoerenkast. Domme, of laten we zeggen onhandige, criminelen die prachtige schoensporen in de sneeuw achterlaten, hun legitimatie-bewijs laten liggen, of de ontslagbrief van de gevangenis waar ze zojuist uit zijn vrijgelaten. Toeval bestaat Ik heb het begrip 'toevalsfactor' niet zelf verzonnen. Het is een bestaand begrip, wat lastig mee te nemen is in offciële analyses, want toeval is... toeval, en dus niet in te calculeren. Als onderdeel van een Belgisch clustermodel om georganiseerde misdaad uit te leggen, komt het wel voor. Het staat tussen verwante factoren in het buitenland, in het eigen land, sociale en fnanciële factoren, overheid, en dus de toevalsfactor: die verwijst in dit geval naar toevallige vriendschapsbanden tussen individuen binnen en buiten de sector. Oftewel een misdaad staat niet op zichzelf, maar vind plaats in interactie met de omgeving. Toeval speelt ook een rol in het vóórkomen van misdaad: zogeheten crimes of opportunity (Felson en Clarke). Je vergeet je raam dicht te doen, de straatverlichting is stuk en je hebt net een nieuwe laptop gekocht. Allemaal niet vooropgezet, maar toevallig een mooie gelegenheid voor een insluiper om een finke slag te slaan. In het Nederlands wordt er ook wel 'de gelegenheid maakt de dief' gezegd. Dus daarom kan toeval ook best een factor zijn in het voorkómen van misdaad. Het is namelijk wel een
19
preventieve omstandigheid die best te vergroten is. Kijk, je kan het niet laten sneeuwen, maar de pakkans is niet alleen afhankelijk van sporenonderzoek en preventieve maatregelen zoals camera's, dna-douches, kogelwerend glas, deugdelijke buitenverlichting met bewegingssensoren en terrorblocks (soort stalen pulsbuis die een voertuig kan blokkeren). Als je de betrokkenheid van burgers kunt beïnvloeden, ervoor kunt zorgen dat mensen durven in te grijpen, en dat kan, kun je de toevalsfactor als het ware ook vergroten. Misschien is het dan geen toeval meer, maar dat maakt me nu even niet uit. De Stichting Maatschappij, Veiligheid en Politie, samengevat SMVP heeft onderzoek gedaan naar burgerbetrokkenheid en -ingrijpen en er een standpuntsdocument over uitgebracht, genaamd 'Burgeringrijpen'. Zij vatten omstanders-beïnvloedende gedragingen samen onder maatschappelijke, situationele en persoonlijke aspecten. maatschappelijke aspecten: sociopreventie, bevorderen pro-sociaal gedrag tijdens de opvoeding, informatie via de media, EHBO cursussen; situationele aspecten: wegnemen van ambiguïteit bij incidenten (gillen en schreeuwen door slachtoffers), communicatie tussen omstanders (elkaar aanspreken); persoonlijke aspecten: bevorderen competenties, kennis van gedragsalternatieven, persoonlijke hulpvragen. Ter verduidelijking: het is goed om als slachtoffer zijnde bijvoorbeeld de ambiguïteit van het incident weg te halen, door niet 'help' te roepen, maar duidelijker te zijn over het gebeuren. Dan zijn mensen sneller geneigd te reageren. Schreeuwen: "help, ik word beroofd / aangevallen of allebei," is al een stuk beter. U kunt ook de omstanders persoonlijk aanspreken, want anders zouden ze zich kunnen verschuilen onder misplaatst groepsgevoel. En anders is het altijd handig om toevallig een busje deo bij je hebben.
20
Gevangen ouders Mijn zondagen zijn lui. Schandalig lui. Als in: ontbijt op bed met koffe en cornfakes en serietjes kijken op de laptop lui. Maar nadat ik drie afeveringen van Girls had gekeken en enigszins behoefte had aan iets verantwoords, kwam ik per ongeluk terecht op Hollanddoc; mijn go-to plaats in zo’n geval. Toevallig was net de mini-doc ‘De moeder van Jan’ begonnen. Jan ' De moeder van Jan' is een korte documentaire (15 minuten) van Anneloor van Heemstra. Hij is ook vertoond op het Cinekid festival van 2012, dat geeft ook meteen de doelgroep aan, hij is voor iedereen vanaf 8 jaar. De camera van Anneloor volgt de elfjarige Jan wiens moeder in de gevangenis zit. De ouders van Jan zijn gescheiden en de nieuwe vriend van zijn moeder had een shady handeltje in tropische vissen. Vissen die op haar naam het land in kwamen en op haar adres werden afgeleverd. Voel je hem al aankomen? Jan’s moeder niet (zegt ze). In de derde partij tropische vissen zat een lading harddrugs verstopt. Mama wordt als medeplichtige gezien en door de rechter tot een paar jaar cel veroordeeld. We zien Jan op het moment dat zijn moeder al een jaar vast zit en hij worstelt met zijn vragen. Hij wil graag weten hoe zij zich voelt, hoe het echt met haar gaat. Vragen die zijn vader, bij wie hij woont en zijn oma niet kunnen beantwoorden. Met verbazing kijk ik naar deze elfjarige jongeman die zo goed kan praten over zijn gevoelens en zorgen. Tegelijkertijd vind ik het vreselijk dat hij dit zo jong moet meemaken en leeft met een moeder op afstand. Een moeder die een vreselijke stommiteit heeft begaan, maar gelukkig wel haar zoon serieus genoeg neemt om hem eerlijk antwoord te geven: “ik word hier goed behandeld. Ik krijg te eten en word niet geslagen of zo. Ik heb zelfs leuk werk. ” Ze werkt in de bibliotheek en in een onderwijsproject. “Maar ja, ik mag natuurlijk niet achter de computer…” zegt ze enigszins teleurgesteld. Het allerbelangrijkste wat ze haar zoon en de kijkers meegeeft is dit: “De deur gaat altijd dicht en er is hier niemand die van mij houdt.” En dat besef, zou voor iedereen de reden moeten zijn om niet naar de gevangenis te willen. Er is daar niemand die van je houdt. Je hebt medegevangenen, bewakers en allerlei ambtenaren en beleidsmakers, maar
21
niemand die echt van je houdt. Het probleem doet zich voor dat er mensen in de gevangenis belanden die niemand meer hebben (al dan niet omdat ze ze zelf hebben omgebracht), nergens om geven en niks meer te verliezen hebben. Om nog maar te zwijgen over emotieloze psychopaten. Voor hen heeft (dreigen met) gevangenisstraf eigenlijk geen enkele resocialiserende zin , maar dat is weer een heel ander verhaal. Kinderen van gevangen ouders Jan is een van de vele kinderen in Nederland die leven met een ouder in de gevangenis. Hoeveel het er precies zijn, is niet duidelijk. In Nederland weten we het alleen voor de moeders. Geschat wordt dat elk jaar zo’n 800-1200 kinderen een moeder hebben die in de gevangenis zit. Het is onduidelijk waar die schatting op is gebaseerd. Een ander bericht zegt dat 60% van de vrouwen in de gevangenis een of meerdere kinderen hebben en met zo’n 775 vrouwen vast in 2011 (dat is wel het laagste aantal in jaren, sinds 2002 zijn het er gemiddeld 940 per jaar geweest), zou het cijfer iets lager kunnen uitkomen. Dit gemiddelde van 940 vrouwen is slechts een fractie van het aantal moeders dat elk jaar in Engeland in de gevangenis beland, namelijk 10.181 (in 2011, een verdubbeling sinds 1996. Uit een onderzoeksspecial van Engelse krant the Independent blijkt dat zo’n 17.240 kinderen tijdelijk opgroeien zonder moeder, omdat deze in de gevangenis zit. Het gros komt bij de grootouders terecht, of bij vrienden en familie, een deel in pleegzorg. Persoonlijk vind ik het nogal bizar dat de vaders niet of nauwelijks (slechts 9%) naar voren stappen om hun eigen kinderen op te voeden. Als kind van een stel ouders die nog steeds getrouwd zijn en niet meer op hun naam hebben staan dan een of twee parkeerboetes, kan ik me niet voorstellen hoe het is om op te groeien in een gezin met alleen een vader of moeder. Laat staan dat een van beiden absent is wegens detentie. Maar wat vertel je je kind als achterblijvende ouder? Gevangenzorg Nederland raadt aan open kaart te spelen, om een geheimzinnige sfeer rond de afwezigheid te voorkomen. Kinderen kunnen zich van alles in hun hoofd halen over de ‘verdwijning’ van de ouder, voelen zich schuldig, schaamte, woede. Dat blijft als blijkt dat de ouder in de gevangenis zit, maar daar kan over gepraat worden, andere tips van de organisatie zijn: •
22
De gevangen ouder niet veroordelen, anders denkt het kind misschien dat hij niet meer van de ouder mag houden.
• •
•
Bedenk van te voren welk antwoord u geeft op vragen over het delict van de ouder of wanneer de ouder naar huis komt. Leg uit hoe het leven in de gevangenis eruitziet. Bijvoorbeeld dat de ouder een kamer heeft, met een bed, een wc en een tafel. Hij/zij krijgt elke dag te eten, kan televisie kijken, volgt misschien lessen. Hij/zij heeft gewoon eigen kleren aan en geen gevangenispak zoals kinderen misschien denken. Stimuleer het kind om contact te houden met de ouder, maar laat het vrij om te kiezen als het (tijdelijk) geen contact wil.
Voor de allerkleinsten heeft Dienst Justitiële Inrichtingen het prentenboekje 'een mama in de gevangenis' ontwikkeld, om het leven van een kind, in dit geval Thomas en zijn apenvriendje Charlie, met een mama in de gevangenis in beeld te brengen. Thomas uit het boekje woont overigens ook bij zijn opa en oma, en niet bij zijn vader... Gestreepte pyjama Soms hoef je niks te vertellen. Onder bepaalde omstandigheden mag een moeder haar kind in de gevangenis bij zich houden. In 1993 is er in PI Ter Peel begonnen met een experiment waarbij vrouwen hun kinderen tot vier jaar bij zich mogen houden, dus tot het moment dat het kind leerplichtig wordt. Voor die tijd mochten alleen baby’s tot 9 maanden bij de moeder blijven. Ter Peel is een inrichting met een half open karakter, waar voornamelijk licht gestrafte vrouwen verblijven die aan het eind van hun detentie meer vrijheid krijgen. Overdag volgen de moeder een dagprogramma en gaan de peuters en kleuters naar een kinderdagverblijf in Seventem. Voordat je denkt: “Jeetje, wat zielig, zo’n onschuldig kind in de gevangenis“, bedenk dan dat het dus niet 23 uur per dag achter tralies in een gestreepte pyjama zit en daarna een uurtje mag luchten. Het is juist zo dat 3/4 van deze vrouwen al alleenstaand is, en er geeneens een partner is om het kind op te vangen. Als er wel een beschikbare partner is, dan wil slechts 14% voor het kind zorgen. De kinderen komen dus vooral terecht bij familie of via jeugdzorg in een pleeggezin of gezinsvervangende tehuizen. Als je het dan zo kan regelen dat het kind een band met de eigen moeder kan opbouwen, opvoed-ondersteuning krijgt in de vorm van het project ‘Betere Start’, de moeder lessen kan volgen en leert te spelen met haar kind en daarna samen verder kunnen leven, dan zou dat ook de voorkeur moeten krijgen. Er is
23
echter in Ter Peel slechts plek voor 5 gedetineerde vrouwen met hun kinderen op de moeder-met-kind-afdeling. De Inspectie voor Sanctietoepassing van het Ministerie van Justitie is in ieder geval heel tevreden over de afdeling. De vrouwen zelf ook, zo vertelt Ria: “Voor mijn veroordeling zat ik ruim vijf maanden in het huis van bewaring, zonder m’n dochter. Ze zat toen in een pleeggezin, dat vond ik echt erg, want ik wist niet bij wie ze was. Daar maakte ik me echt zorgen over. (…) Joy heeft niet door dat we in de gevangenis zitten. Ik vertel haar dat we op vakantie zijn in Center Parcs, en we mogen twee weekenden in de maand naar huis.“ Risico Statistisch gezien is gevangenschap van de ouder een risicofactor of voorspellende factor voor toekomstig crimineel gedrag. Met name David P. Farrington heeft hier veel en langdurig onderzoek naar gedaan. Farrington vond dat van alle jongens met een criminele vader 49% zelf politiecontacten had gehad, tegenover 18% van de jongens die geen criminele vader had. (…) Verder bleek dat criminaliteit van moeders een sterkere invloed had op dochters en criminaliteit van vaders een sterkere invloed op zonen. Uit ander onderzoek blijkt dat in Nederland de gevangenisstraf niet het grootste probleem is, zeker niet voor kinderen onder de 7 jaar, maar wel de gerechtelijke veroordeling (strafblad) en de gepleegde delicten. Vooral geweldsdelicten van de vader lijken een risico te vormen voor toekomstig delictgedrag van het kind. In Engeland speelt de gevangenisstraf van de ouder wel een rol, waarschijnlijk omdat daar meer, strenger en sneller gestraft wordt. Het verschil is al zichtbaar in het aantal vrouwen dat vast zit. Het gevolg is wel dat de kinderen van deze gevangen ouders zelf ook sneller en meer in de gevangenis belanden. De Engelse situatie gaat mogelijk veranderen, aangezien er stemmen opgaan om de relatief korte gevangenisstraffen voor vrouwen voor doorgaans niet-gewelddadige delicten om te zetten naar ‘community service’ maatregelen, dat gaat schelen. Zelf denk ik dat de opvoedprogramma’s heel waardevol kunnen zijn, zoals Triple P en Betere Start, zeker als je beseft dat sommige vrouwen niet eens
24
weten hoe ze met hun kind kunnen spelen, omdat ze dat nooit hebben geleerd. Kinderen worden niet met een gebruiksaanwijzing geboren, en sommige mensen hebben meer hulp nodig dan anderen, die hulp is echter ook buiten de gevangenis beschikbaar, dus het is zo zonde dat het zover moet komen. Verder heb ik het idee dat er een denkomslag of een grootschalige anticonceptie campagne nodig is: slechts 9% van de Engelse vaders en 14% van de Nederlandse vaders is bereid om de zorg van hun kind op zich te nemen als de moeder in de gevangenis belandt. Als kind voel je je dan toch dubbel verlaten. Dat lijkt mij, behalve dat er niemand is die van je houdt, nog een reden om als ouder niet naar de gevangenis te willen. En het gebrek aan luie zondagen met Girls en koffe. En vrijheid.
25
Mevrouw van der Sloot Als chronische single vraag ik het me wel eens af. Waar haal ik heden ten dage nog een leuke, vrijgezelle, niet-homoseksuele man vandaan, liefst eentje die ook een beetje aantrekkelijk is en een fatsoenlijk gesprek kan voeren? Het antwoord kwam uit onverwachte hoek: de gevangenis! “Misschien ben ik wel echt te kritisch,” dacht ik toen ik verbaasd las dat Joran van der Sloot ging trouwen. Nou ja, misschien dan. Want vooralsnog is het een niet-bevestigde roddel die de advocaat van Joran, Maximo Alter, zelfs met klem ontkent: “Natuurlijk heb ik dat niet gedaan. Ik ben zijn advocaat en hou me bezig met juridische zaken. Ik ga Jorans privézaken toch niet met de pers bespreken? Als hij al zou gaan trouwen, dan zou ik natuurlijk niet de persoon zijn die dit naar buiten zou brengen.” Maar met deze geruchten en een aanhoudende stroom liefdesbrieven die hun weg naar Joran weten te vinden, heeft hij een nieuwswaardiger liefdesleven dan deze criminologe. Foute mannen Wat is dat toch met vrouwen die op foute mannen vallen. En in de categorie ‘Fout’ zijn de Joran van der Sloots, Anders Breiviks, Joseph Fritzls en Marc Dutrouxen van deze wereld toch wel de hoofdprijs. Want ook die laatste drie krijgen naast hatemail ook stapels liefdesbetuigingen. Macht erotiseert. Zoveel is duidelijk. Maar de machteloosheid die gepaard gaat met een gevangenisuniform en beperkte bewegingsvrijheid blijkbaar ook. De vrouwen willen wellicht een luisterend oor bieden, het noodzakelijke begrip tonen en een sprankelend lichtje zijn in de duisternis van een beklemmend cellencomplex. Op deze manier voelen ze zich misschien ‘belangrijk’, ‘gewild’ en ‘nodig’. Het idee dat er reikhalzend naar hun met parfum besprenkelde brief wordt uitgekeken zal hun hart doen gloeien. Lekker oldschool romantisch ook. Als of het een zeeman of militair betreft: die zijn ook nooit thuis. En je weet tenminste zeker waar die uithangt, hoeft nooit de wc-bril meer omlaag hoeven doen en slingerende sokken opruimen. De vrouwen denken ook dat zij hem wel kunnen veranderen of hebben gewoon last van het ‘Reddende Engel syndroom’ (white knight syndrome). Glenda Tompkins uit Leicestershire herkent die gevoelens, in een interview met de BBC vertelt ze over haar correspondentie met Wayne Tompkins, ter dood veroordeelt wegens de moord op een minderjarig meisje. Onterecht, volgens Glenda die tot zijn dood in zijn onschuld heeft geloofd. Zijn
26
onterechte veroordeling vormde zelfs een bron voor haar aantrekkingskracht naar hem toe: “Er was zoveel bewijs richting zijn onschuld, ik wilde hem daar zo veel mogelijk bij helpen.” In een artikel in de Opzij van Margot Minjon uit 1997 legt universitair docent psychiatrie Frans Koenraadt uit dat er waarschijnlijk geen sprake is van ‘echte verliefdheid’. “Uit Amerikaans onderzoek blijkt dat ze dat vooral doen uit nieuwsgierigheid en om zo’n man een beetje aandacht te geven. Ze identifceren zich met de benarde positie van de gedetineerde.” Het gebeurt echter wel dat vrouwen in een later stadium echt verliefd worden op hun pen pal. Als er meer en meer geschreven wordt en beide partijen elkaar beter leren kennen, beginnen ze meer in de man te zien (onschuld, een gekwetste ziel, een onbegrepen man wiens potentie bekneld is geraakt in een harde maatschappij). De vrouwen ervaren het schrijven ook als therapeutisch, zij kunnen naar hartelust eerlijk en open zijn over alles, of er een heel leven bij fantaseren. Consequenties zijn er toch niet. Wat gaat hij doen? Boos ophangen? Informatie tegen haar gebruiken? Haar de deur uitzetten? Het vooroordeel dat alleen sneue, onaantrekkelijke kattenvrouwtjes het gezelschap van gevangenen opzoeken, wordt door psychotherapeute Nelleke Nicolaï meedogenloos ontkracht, in datzelfde Opzij-artikel: “Het zijn juist leuke, jonge vrouwen die het heel goed doen in het leven. Vaak hebben ze een carrière van jewelste.” Lonely caged hearts Hoe vreemd is dit eigenlijk? Er blijven legio vrouwen bij mannen die eigenlijk in de gevangenis hadden moeten zitten. En hoeveel vrouwen trouwen er met mannen die ze eigenlijk ook niet zo goed kennen? Legale jurisprudentie kan waardevollere informatie opleveren dan een gefabriceerd Facebook profel. Hoe komen deze mannen nou aan die vrouwen (andersom trouwens ook hoor: vrouwelijke gevangenen krijgen ook fanmail van mannelijke bewonderaars)? Een profelpagina aanmaken op Pepper of Lexa zit er niet bij in een gevangenis waar internet uit den boze is. De vrouwen vinden hun weg naar de gevangenisbrievenbus zelf, er zijn ook organisaties die bemiddelen tussen pen-pals zoals Bonjo, Inside-Outside in Groningen en natuurlijk Amnesty International. Het leukst is echter Meet-an-Inmate, een
27
soort supermarkt met contactadvertenties waar je gevangenen kan uitkiezen per leeftijdscategorie. Nou vooruit dan maar. Leeftijdsgroep: 33. Wat zich aan mij openbaart, zou door Theodore Dalrymple ernstig afgekeurd worden als mogelijke levenspartners. Kaalgeschoren koppen, dikke nekken, tatoeages in de nek, booskijkende ogen en hier en daar een vriendelijk kijkende bebrilde man waarvan ik meteen denk 'meer een hacker dan een killer'. Dalrymple somt in zijn boek ‘Leven aan de onderkant van de samenleving’ een paar punten op, waarvan elke vrouw ze zou moeten kennen en gebruiken als checklist om een mogelijk nieuw vriendje al dan niet goed te keuren. Bovengenoemd uiterlijk gecombineerd met littekens opgelopen bij een kroeggevecht en love-hate tatoeages op knokkels scoren erg weinig punten. Mocht Joran nou toch gaan trouwen, is dat wel relaxt voor zijn bruid. Mevrouw van der Sloot-to-be hoeft zich geen zorgen te maken over de trouwlocatie. Peru is altijd lekker warm, ze zal alleen wel zelf de catering moeten verzorgen. Het begrip ‘getuige’ krijgt ook opeens een heel andere betekenis. Mocht ze nou op een gegeven moment toch het gevoel hebben dat het niet helemaal lekker loopt, kan ze altijd nog mijn blog over huiselijk geweld lezen. Je weet maar nooit, zijn gedrag uit het verleden voorspelt weinig goeds voor de toekomst.
28
29