Creative Suite 2 Boordevol creatieve vernieuwingen en productieverbeteringen
Overzicht vanaf de brug Adobe Bridge Adobe Photoshop CS2 Het beste programma voor beeldbewerking opnieuw verbeterd Adobe InDesign CS2 Alle keuze voor creatieve opmaak Helemaal klaar voor JDF Adobe Acrobat 7 Professional
De designwereld staat op zijn kop: efficiëntie is nu adembenemender dan ooit.
Het Intuos3-pentabletsysteem. Ontwikkeld voor digitale fotografen, 2D / 3D-designers en creatieve professionals in alle digitale media. Beleef het adembenemende ontwerp. Verhoog uw efficiëntie en productiviteit via het samenspel van de Grip Pen, ExpressKeys en Touch Strip. Benut de ergonomische voordelen en werk zonder moe te worden. Kies voor de vooraanstaande pentechnologie Penabled van marktleider Wacom.
www.wacom.com Let op het Penabled-logo! Zo bent u verzekerd van de natuurlijke vormgeving en topprestaties van Wacom’s gepatenteerde pentechnologie, zonder snoer en batterijen.
Adobe C reative S uite 2 - 3
Inhoud Creatiever en productiever
De rode draad in de Creative Suite 2
4
Verdere integratie tussen Adobe-programma’s Afgelopen anderhalf jaar lieten vele uitgevers, ontwerpers en servicebureaus zich overtuigen van de mogelijkheden van de Creative Suite en gingen aan het werk met de Suite. Een aantal van hen vertelt in deze uitgave over hun ervaringen. Het ziet ernaar uit dat de nieuwe Creative Suite – Creative Suite 2 – de eventueel laatste twijfelaars ook nog over de streep zal trekken. Deze Suite zit boordevol vernieuwingen. Dat zijn bijvoorbeeld creatieve mogelijkheden als Vanishing Point in Photoshop CS2 of Live Trace en Live Paint in Illustrator CS2. Maar de vernieuwingen houden niet op bij de creatieve mogelijkheden. Met Adobe Bridge houdt u veel beter overzicht op uw bestanden en Version Cue CS2 kan u helpen met het bijhouden van versies van bestanden. De nieuwe Suite zorgt ervoor dat u nog productiever wordt, dankzij snelheidsverbeteringen in Illustrator CS2 en de nieuwe Control Palet waarmee u efficiënter kunt werken dan voorheen. Steeds meer projecten worden dankzij internet niet meer op één plek gemaakt, maar op verschillende locaties. De nieuwe technologieën van bijvoorbeeld Version Cue en Server Based Review, waarbij mensen op verscheidene locaties tijdens de productie een PDF-bestand van commentaar kunnen voorzien tijdens een reviewcyclus, zijn een schakel in een moderne, digitale manier van werken. Deze manier van werken kan ook tijd besparen tijdens een productie. Adobe organiseert regelmatig seminars over Creative Suite, waarbij deze aspecten uitgebreid aan bod komen. Op onze webpagina www.adobe.nl/events vindt u alle evenementen terug. Eén ding is zeker: de nieuwe Creative Suite helpt u bij het maken van nog mooiere producten en zorgt ervoor dat u uw deadline nog makkelijker kunt halen. Ronald Baart, Manager Creative Pro, Adobe Systems Benelux
‘Met RAW kun je alle kanten op’
6
Fotograaf Joost Guntenaar over RAW en Adobe Bridge
Adobe Bridge: overzicht vanaf de brug
12
Adobe Bridge fungeert als brug tussen de programma’s
Version Cue: grip op al uw bestanden
15
Alle bestanden vanuit één plek beschikbaar
Photoshop: beeldbewerking opnieuw verbeterd
18
Vernieuwingen bij het verwerken van digitale foto’s
Illustrator: makkelijker en efficiënter werken
21
Nieuwe mogelijkheden en productiviteitsverbeteringen
InDesign: alle keuze voor creatieve opmaak
24
Meer gereedschappen voor efficiënt pagina’s maken
Acrobat: helemaal klaar voor JDF
28
Zonder problemen werken met het Job Definition Format
GoLive: makkelijk content produceren voor mobieltjes
30
InDesign-ontwerp eenvoudig geschikt maken voor website
Colofon Uitgave 2005 Adobe Creative Suite 2 is een uitgave van: Adobe Systems Benelux bv Hoogoorddreef 54a 1101 BE Amsterdam E-mail
[email protected] Telefoon +31 (20) 651 12 00 Fax +31 (20) 651 13 00 Dit magazine werd in opdracht van Adobe Systems Benelux geproduceerd door: Hans Frederiks, Amsterdam,
[email protected] het Firmament, Amsterdam,
[email protected] Tekst: Hans Frederiks Eindredactie: Jan Verberne, Tekst Verberne, Amsterdam Ontwerp & beeldbewerking: het Firmament, communicatie vormgevers, Amsterdam Druk: Tijl Offset, Zwolle
Adobe, het Adobe logo, Acrobat, GoLive, Illustrator, InDesign, Version Cue, Bridge en Photoshop zijn geregistreerde handelsmerken of handelsmerken van Adobe Systems in de Verenige Staten en/of andere landen. Apple, het Apple-logo, Mac OS en Macintosh zijn gedeponeerde handelsmerken of handelsmerken van Apple. Microsoft, het Microsoft-logo en Windows XP zijn gedeponeerde handelsmerken of handelsmerken van Microsoft Corporation. Quark, het Quark-logo en Quark XPress zijn geregistreerde handelsmerken van Quark, Inc. en alle daarbij aangesloten bedrijven. Alle overige handelsmerken zijn eigendom van hun respectieve eigenaren. © 2005 Adobe Systems, Inc. Alle rechten voorbehouden.
4 - Adobe C reative S uite 2
De rode draad in Crea INTEGRATIE TUSSEN DE APPLICATIES
De eerste Creative Suite was een groot succes. Dat was onder andere te danken aan de nauwe integratie tussen de applicaties in de Suite. Creative Suite 2 gaat hierin een stap verder. Met een browser, Adobe Bridge, al je bestanden beheren, doorzoeken en gebruiken en vanuit één punt de kleurmanagementinstellingen synchroniseren zijn twee voorbeelden van de nog nauwere integratie van Adobe Photoshop, Illustrator, InDesign, GoLive en Acrobat.
RONALD BAART, Manager Creative Pro bij Adobe Systems Benelux, hoorde alleen maar positieve reacties bij de introductie van Creative Suite 2. BAART: ‘De mensen die al met de eerste Creative Suite werken, zien veel nieuwe mogelijkheden. Vooral over Bridge is men enthousiast. Een klant zei dat hij gewend was dat Adobe veel creatieve nieuwe mogelijkheden in de programma’s stopt, maar dat er nu ook duidelijk wordt gekeken naar efficiencyverbeteringen: hoe kun je als gebruiker sneller en handiger werken. Tenslotte wil je het mooie werk dat je maakt op tijd af hebben. Met deze Creative Suite 2 kun je de deadline beter halen.’
Adobe luistert Het positieve commentaar van de gebruikers van de vorige versie die met de Photoshop File Browser aan de slag gingen, resulteerde
Adobe C reative S uite 2 - 5
tive Suite 2 in het besluit om in CS2 dat onderdeel naar een hoger niveau te tillen en het voor de hele Suite geschikt te maken. Zo ontstond Adobe Bridge, een sterk uitgebreide File Browser die met alle bestan-
in PDF, daarna in Illustrator en uiteindelijk in InDesign. Het kon soms wel twee jaar duren voordat een nieuwe technologie in alle applicaties beschikbaar was. Je ziet nu in de nieuwe Creative Suite dat Adobe Bridge meteen voor alle programma’s binnen CS2 ‘CREATIVE SUITE 1 GEBRUIKERS beschikbaar is. TechnoloZIEN VEEL NIEUWE MOGELIJKHEDEN gie als Bridge is een rode IN DE NIEUWE VERSIE’ draad die door alle programma’s heen loopt.’ den uit de Suite overweg kan. Ook op- en Return on investment aanmerkingen over Version Cue werden ter harte genomen, met als resultaat meer geDe beslissing om nieuwe producten van Adobe aan te schaffen wordt niet altijd albruiksgemak in Version Cue. BAART: ‘Het duurt meestal even voordat leen door de afdeling IT of Vormgeving mensen er het voordeel van gaan inzien; genomen. BAART: ‘Ik krijg feedback van onze klanten daar gaat tijd overheen. Het feit dat er een nieuwe technologie is, betekent nog niet dat dat de investering die ze hebben gedaan in ze direct gebruikt wordt. De tweede versie de Creative Suite vrij snel wordt terugverdiend. Dat is belangrijk. Uiteindelijk moet van Version Cue is ontstaan door de feedback die Adobe heeft gekregen van de geje binnen een bedrijf drie groepen mensen bruikers. Die vertelt wat voor die gebruikers tevredenstellen. Als eerste natuurlijk de mensen die ermee wel werkte en wat niet. In de nieuwe versie is Version Cue toegankelijker geworden, makwerken: zij zien dat ze sneller en prettiger kelijker om mee te werken. Daardoor zal kunnen produceren. De mensen die de investeringsvoorstellen ondertekenen, moeten het meer gebruikt gaan worden. Je ziet op dit moment dat een aantal bedrijven hun workflow ‘DOOR DE SUITE KUNNEN WE EEN verandert. NIEUWE TECHNOLOGIE GELIJKTIJDIG IN Een voorbeeld daarvan ALLE PROGRAMMA’S INTRODUCEREN’ is het werken met RGB in plaats van CMYK. Met die centrale instellingen voor colormanageook een goed gevoel hebben: zij zien graag ment is dat ook makkelijker te realiseren. een snelle return on investment. De laatste groep betreft de IT’ers. Zij zien ook de Dat maakt de trefzekerheid van je productie een stuk groter.’ voordelen van de Suite: je hebt maar één component die je moet installeren en je hebt één serienummer voor alle verschillende Betere integratie Het besluit van Adobe om alle programma’s programma’s. Dat is van belang als je met in één Suite te integreren vertaalt zich in licentieklanten te maken hebt die misschien wel tientallen Suites moeten installeren; dan gelijktijdige updates van alle programma’s en nauwere integratie van die programma’s, is het prettig als dat makkelijk gaat.’ met alle voordelen van dien. Met de Creative Suite 2 is het opnieuw gelukt. De Suite bevat talloze vernieuwingen BAART: ‘In het verleden kregen de verschillende applicaties elk op een ander moment en productieverbeteringen. In de volgende een update, waardoor het lastig was om geartikelen komt een groot deel aan de orde. Als u nog meer wilt weten: lijktijdig een nieuwe technologie te introduceren. Transparantie was als eerste aanwezig www.adobe.nl/creativesuite <
‘Adobe Stock Photos is de Google van de stockbeelden!’ Steven Roesbeke, Mac-specialist
MCCANN ERICKSON, BRUSSEL ‘We gaan absoluut met de Creative Suite 2 aan het werk, het heeft veel meer mogelijkheden dan CS1. Wij hebben een aantal demo’s gezien en in eerste instantie spreekt Adobe Bridge ons erg aan. Bridge is een erg handige file browser, is overal beschikbaar en je kunt op deze manier snel door je documenten zoeken. Ook je laatst geopende documenten zijn altijd bij de hand. Adobe Stock Photos is voor ons ook een uitkomst. Wij maken onder andere veel personeelsadvertenties en we zijn altijd op zoek naar geschikte beelden voor die advertenties. Daar gebruiken we veel stockfoto’s voor. Je kunt bij Adobe Stock Photos eerst een lage-resolutiebestand opvragen, die plaats je in InDesign. Je kunt het vervolgens voorstellen aan de klant en als die het goedkeurt, kun je het beeld kopen. Je kunt Adobe Stock Photos zien als de Google van de stockbeelden!’ ‘Ook de vernieuwingen in InDesign spreken ons erg aan. Een collega van mij, die erg veel werkt met XML-integratie, was meteen enthousiast over InDesign CS2 en zei dat we het alleen al om de nog uitgebreidere XML-mogelijkheden moesten aanschaffen en bij iedereen installeren. InDesign CS2 bevat veel nieuwe features, waarmee je bepaalde facetten van de opmaak kunt automatiseren. We kunnen folders en catalogi laten vertalen via een webinterface, door de klant zelf, en als de vertaling klaar is, kunnen we dankzij XML vrij eenvoudig het bestaande document in InDesign laten omzetten naar een andere taal. Dat wordt bij ons al in de praktijk gebruikt.’
6 - Adobe C reative S uite 2
‘Met RAW kun je alle JOOST GUNTENAAR
Joost Guntenaar was een van de eerste fotografen in Nederland die zich met digitale fotografie bezighielden. Hij kwam al snel in aanraking met Adobe Photoshop. Over de twee laatste versies is hij enthousiast en dan vooral over het werken met RAW en Adobe Bridge. Een interview.
Je begon al vroeg met digitaal fotograferen?
kennis hebben en dat is eigenlijk nog steeds zo, alleen is het andere kennis. Neem Tri-Xfilm, waarmee ik vroeger veel schoot. Die film kon je op zoveel verschillende manieren ontwikkelen met telkens een ander resultaat. Dat vind ik ook zo leuk aan RAW-bestanden. Met mijn eerste Leaf-achterwand, waarmee ik al RAW kon fotograferen, heb ik heel veel zwart-wit portretten gemaakt. Ik ontdekte al snel dat als je zo’n bestand op twee manieren ‘ontwikkelde’, je ze heel mooi in elkaar kon monteren. Daarom ben ik ook enthousiast over Adobe Bridge. Vanuit Bridge kun je rechtstreeks met RAW-bestanden aan het werk. We zijn hier in de loop van de tijd steeds meer met RAW gaan werken en dat
‘Ik begon in 992 met Picture Publisher als fotobewerkingsprogramma. Ik kreeg dat op de cursus destijds. Ik dacht toen dat als ik zeventig zou zijn digitale fotografie het tegen die tijd helemaal zou zijn. Ik wilde dat ik in 205 nog gewoon mee kon, maar dat was in 998 ‘WE ZIJN STEEDS MEER MET RAW al bereikt. Op die comGAAN WERKEN EN DAT GAAT NU ERG putercursus werd me in GESTROOMLIJND IN CS2’ vier avonden het verschil uitgelegd tussen pixelgegaat nu erg gestroomlijnd in CS2. Eigenlijk richte bestanden en vectorbestanden. Ik had heeft digitaal werken alleen maar voordelen. drie avonden achter de rug toen een artdiJe kunt steeds besluiten een RAW-bestand rector tegen me zei: “Jij bent toch digitaal op een andere manier te ontwikkelen. Een bezig? Kun jij die telefoon voor mij digitaal negatief was, als het eenmaal ontwikkeld kieken?” Ik heb dat toen analoog gedaan was, een negatief. Daar kon je niet veel meer en snel ingescand. Dat was mijn eerste opaan doen, met RAW kun je nog heel veel dracht. Nu doe ik echt alles digitaal.’ kanten op.’
Bert Nienhuis.
Kennis van het gereedschap was altijd belangrijk voor een fotograaf?
’Wat betreft gereedschap is het vak totaal veranderd, maar één ding bleef hetzelfde: licht, kijken, analyseren wat je ziet en dat vertalen naar een tweedimensionaal beeld. Vroeger moest je veel techniek-
De investeringen in de begintijd waren enorm. ’In die tijd kocht ik mijn eerste Leaf-achterwand voor zo’n 80.000 gulden. Ik was de enige zelfstandige fotograaf in Nederland die zo’n Leaf had. Ik deed veel per-
Adobe C reative S uite 2 - 7
kanten op’
Joost Guntenaar
soneelwervingsadvertenties en die waren nog allemaal in zwart-wit. Ik moest meestal donderdagochtend schieten en ’s middags afwerken: ontwikkelen, contacten uitzoeken en afdrukken. Nu was het ’s morgens fotograferen en aan het eind van de ochtend was het klaar. De foto’s gingen via de telefoon naar de opdrachtgever, dat scheelde weer een koerier en een halve dag. Uiteindelijk leverden die investeringen in digitale apparatuur me wel geld op.’
Hoe ging de overstap naar Photoshop? ’Het was geen moeilijke keuze om naar Photoshop over te stappen. Ik had het gevoel
DIGITAAL NEGATIEF Steeds meer camera’s kunnen foto’s schieten in het RAW-formaat en steeds meer fotografen gebruiken dit formaat omdat het beeld nog zo ruw is dat ze er alle kanten mee uitkunnen. De witbalans kan bijvoorbeeld achteraf worden aangepast en door verschillende belichtingen uit een RAW-bestand te combineren zijn foto’s mogelijk die voorheen erg moeilijk of onmogelijk te realiseren waren. Er is één nadeel aan het RAW-formaat: het is niet een echt gespecificeerd formaat, elke camerafabrikant gebruikt zijn eigen RAW-formaat. Niet elk RAWbestand kan door alle software die RAW ondersteunt worden ingelezen en verwerkt. Niemand garandeert een fotograaf dat hij in 2050 zijn RAWbestanden nog kan gebruiken. De oplossing voor dit probleem is het Digitale Negatief-formaat (DNG), een nieuw formaat voor RAW-bestanden dat Adobe heeft ontwikkeld. DNG kan voor RAW-bestanden hetzelfde gaan betekenen als PDF voor documenten: standaardisatie. De specificaties van DNG zijn bekend en te downloaden bij Adobe. DNG is een open standaard voor RAWbestanden. Met de gratis Adobe DNG Converter is het nu al mogelijk om uw RAW-bestanden naar het Digitale Negatief-formaat om te zetten, zodat uw archief met digitale negatieven in de toekomst bruikbaar blijft. Meer informatie: www.adobe.nl/dng
bij versie 2.5 dat Photoshop zich veel sneller zou ontwikkelen dan bijvoorbeeld Picture Publisher. Ik ben nog met een andere concurrent van Photoshop bezig geweest, Live Picture, maar ook daarvan had ik het idee dat het dood liep. Als je dat voelt, weet je: ik moet hier niet in investeren. Bij Photoshop had ik een positief gevoel. Als ik naar de beeldbewerkingsstudio’s uit die tijd keek, die bijvoorbeeld met soft- en hardware van Barco werkten, zag ik dat Photoshop daar dicht tegenaan zat.’ ’Als er een nieuwe versie komt, probeer ik eerst of ik het wel leuk vind, ook al omdat je altijd moet wennen aan een nieuwe versie. Bij Photoshop 6 was ik niet erg gelukkig, bij 7 ook niet. Versie 5.5 was heerlijk, daar werkte ik goddelijk mee. Bij de CS-versie
zag ik ineens weer dingen die ik wilde gaan gebruiken en datzelfde had ik ook met CS2. Vooral omdat die workflow met RAW-bestanden zo goed is, heb ik nu meteen geüpdatet naar CS2.’ ‘Sinds kort ben ik bezig met InDesign, omdat ik iets aan het maken ben in boekvorm. Ik heb eerst de kat uit de boom gekeken met een testversie, maar ik werd zo enthousiast dat ik het heb gekocht. Ik heb ook wel met XPress gewerkt, maar daar werd ik radeloos van. Ik heb ook niet een echte grafische achtergrond. Bij Photoshop merkte je vanaf het begin dat het afkomstig was uit de donkere kamer, er zit allemaal donkere-kamerterminologie in. Je kunt er meer en preciezer mee werken dan in de doka, maar je ziet het er allemaal in terug. Het is het verlengde van de doka.’ >
8 - Adobe C reative S uite 2
Een Een fotograaf produceert vaak wel honderden foto’s per dag. Een digitale manier van werken vraagt een andere aanpak dan het werken met dia’s of negatieven. Een harde schijf met de foto’s kan crashen, dus backups van het fotoarchief zijn cruciaal. Informatie in de foto’s zelf over de maker en copyrights is belangrijk. Met behulp van Adobe Bridge kunt u bestanden makkelijk herbenoemen, IPTC-informatie toevoegen en RAW-bestanden verwerken. Wat vind je de belangrijkste vernieuwing in de nieuwe Creative Suite? ’Het allerleukste vind ik dat je dertig RAWbestanden tegelijk opent en corrigeert en dat je ze ook nog allemaal verschillend kunt corrigeren. Dat is het mooiste wat er is! Toen ik zag hoe dat werkte, heb ik het onmiddellijk besteld. Nu ben ik ook enthousiast geraakt over Bridge. Dat je kunt blijven werken in InDesign, dat je er dingen in en uit kunt slepen, dat het overal tussen de programma’s zit: dat is prachtig.’ ‘Dat je de colormanagement-instellingen in de verschillende programma’s kunt synchroniseren, vind ik ook erg belangrijk. Na 992 kreeg ik in de gaten dat ik ten onrechte vaak de schuld had gekregen van allerlei proble-
goed gedrukt te krijgen. Ik lever mijn bestanden in Adobe RGB. Een ontwerper moet weten dat er rotatiepersen zijn, offsetpersen enzovoort en dat voor die verschillende persen allemaal verschillend moet worden kleurgescheiden. Deze nieuwe synchronisatiemogelijkheden zijn zeker een stap in de goede richting...’ 1
Wat vind je de grootste verbeteringen in Photoshop in de loop der jaren?
’Het leukste en handigste zijn de correctielagen, de maskers en de transform-functies. Ik gebruik Liquify erg veel, zonder het te vertellen eigenlijk. Ik maak bij een portret vaak een oog of een mond iets groter, of een neus iets kleiner. Ik vervorm vaak mensen stiekem. Wat ook heel fijn is, hoewel ik er erg ‘PHOTOSHOP IS TE BESCHOUWEN aan heb moeten wennen, ALS HET VERLENGDE is de Healing Brush. Die VAN DE DONKERE KAMER’ werkt veel mooier dan standaard klonen met het men bij lithografen en drukkers: de foto was stempeltje. Ik heb in de CS2-versie al naar niet zwart-wit genoeg, te grijs of the hard, te Vanishing Point gekeken. Ik heb het nog niet paars, te groen, er was altijd iets mis met het nodig gehad, maar het is helemaal het einde. basismateriaal. Ik heb vrij snel geleerd dat Een dergelijke mogelijkheid heb ik vaak noje de lelijkste foto mooi kunt drukken, op dig gehad, maar was er nooit. Toen ik Vazijn minst net zo goed als de foto. Grafici nishing Point zag, schoten er onmiddellijk hebben vaak helemaal geen verstand van oude opdrachten door mijn hoofd waarbij colormanagement. Als fotograaf lever je af ik het perfect had kunnen gebruiken. Maar wat je mooi vindt. Als zij het willen drukken, uiteindelijk gaat het om het fotograferen en hebben zij de verantwoordelijkheid om het niet om Photoshop...’ <
1 Als u de RAW-bestanden van de fotosessie naar de harde schijf hebt getransporteerd, is het belangrijk om meteen informatie toe te voegen zoals maker, datum en copyrights: de algemene informatie die aangeeft dat u de maker en eigenaar van de foto bent. Dat kan met een Template met IPTC-informatie (standaard voor metadata van de International Press & Telecommunications Council) die u in Photoshop CS 2 hebt voorbereid. In Bridge selecteert u de bestanden en vanuit Append Metadata in het Tools-menu voegt u in één keer die informatie toe. 2 Vanuit Bridge kunt u ook in één keer de bestanden een andere naam geven en die tegelijkertijd kopiëren naar bijvoorbeeld een andere schijf, waardoor u een back-up maakt van de originele bestanden. In het Tools-menu kiest u Batch Rename. In de dialoog kunt u bepalen of u de bestanden in de map zelf een andere naam wilt geven of dat u ze wilt kopiëren naar een andere map of harde schijf en ze tegelijkertijd van een andere naam wilt voorzien. In dit geval wordt er tekst aan de bestaande bestandsnaam toegevoegd en worden de RAW-bestanden naar een nieuwe map gekopieerd.
Adobe C reative S uite 2 - 9
RAW-workflow 2
4
5
3 3 Nog steeds in Bridge kunt u in de nieuwe map de foto’s voorzien van een waardering in de vorm van sterren en/of labels, waarna u de foto’s kunt sorteren op waardering. 4 In Bridge selecteert u een reeks foto’s die u tegelijkertijd wilt gaan bewerken. Met de opdracht command- of control-R opent u de bestanden in één keer in Adobe Camera RAW. In Camera RAW kunt u de witbalans aanpassen, een foto rechtzetten, helderheid en contrast aanpassen enzovoort. Aanpassingen voor een foto kunt u in één keer toepassen op een selectie van
foto’s. De aanpassingen die u doet, zijn niet destructief: u kunt ze later altijd weer ongedaan maken. U bepaalt welke van de aanpassingen u op de geselecteerde foto’s wilt toepassen. 5 U kunt vele bestanden tegelijk openen in Bridge Camera RAW, de eerste twintig gezamenlijk van een correctie voorzien, ze bewaren als DNG, PSD, JPEG of Tiff. Terwijl dit op de achtergrond gebeurt kunt u zonder Camera RAW te sluiten, de volgende set bewerken en bewaren. Ook kunt u terwijl Camera RAW bezig is met bewaren, een enkel bestand openen in Photoshop, of
alle beelden individueel van correcties voorzien en ze dan in één klap laten bewaren. Daarbij hoeft de Camera RAW-dialoog niet open te blijven. U klikt op Bewaar X aantal images en vervolgens op Done. Voor fotografen is Adobe Bridge een onmisbaar hulpmiddel om met grote hoeveelheden foto’s om te gaan. De hier geschetste workflow is een van de vele manieren waarop u met Bridge foto’s kunt klaarmaken voor verdere bewerking in Photoshop of voor het meteen plaatsen in InDesign. <
Expert Solutions
Ontworpen om te ontwerpen • De snellere G5-processors razen door grote beeldbestanden en lay-outs • Tot 8 GB geheugen voor snelle toegang tot grote bestanden en media • Seriële ATA harde schijven en Gigabit Ethernet voor een snelle gegevensoverdracht • Snelle, geïntegreerde I/O voor aansluiting van printers, scanners, camera’s, opslagapparatuur en andere apparatuur
for Design and Print Het is niet moeilijk te begrijpen waarom Apple het meest gekozen platform is binnen de Design en Print-sector. Zo is er het legendarische gebruiksgemak, de betrouwbaarheid en snelheid van Mac OS X, de kracht van de Power Mac G5 en PowerBook G4. Maar ook de baanbrekende rackmonteerbare servers, Xserve en Xserve RAID en natuurlijk de uiterst kwaliteitsvolle flat panel 20-inch, 23-inch en 30-inch HD Apple Cinema Displays. Apple Solution Experts helpen je de kracht en betrouwbaarheid optimaal benutten van Apple producten en de honderden nieuwe, gespecialiseerde programma’s die vandaag voor het Macplatform beschikbaar zijn. Het is een netwerk van technische experts met bewezen staat van dienst in de Design en Print, die elk vernieuwende en unieke oplossingen bieden om je workflow te verbeteren en je zo geld te besparen en tijdsverlies te minimaliseren.
Om meer te weten over bovenvermelde oplossingen, neem contact op met één van de Experts (Solution Experts Design en Print) hieronder vermeld of zoek een ASE in je buurt via www.apple.com/nl/solutionexperts (Nederland) of www.apple.com/benl/solutionexperts (België).
Solution Experts Nederland
Plaats
Tel.
Zuiderhoofdstraat 151, 1561 AK Krommenie
075 628 60 06
Nijverheidsweg 7-9, 3641 RP Mijdrecht
Axio Systems X-Alt Systems
Graphit
Plaats
Tel.
Online Gracs
Gen. De Wittelaan 9 bus 9, 2800 Mechelen
015 45 00 30
0297 28 96 91
Online Gracs
Dumolinlaan 5, 8500 Kortrijk
056 25 55 11
Birkstraat 108, 3768 HL Soest
035 609 93 33
S&S
Autolei 250, 2160 Wommelgem
03 236 50 10
Chroomstraat 10-12, 2718 RR Zoetermeer
079 360 01 00
Comit
Antwerpseweg 33, 2440 Geel
014 56 25 80
015 279 99 99
Sagam
Landegemstraat 8A, 9031 Drongen (Gent)
09 281 01 60
Wifac
PDF Diensten & Systemen
Kleveringweg 27, 2616 LZ Delft
Solution Experts België
© 2005 Apple Computer, Inc. Alle rechten voorbehouden. Apple, het Apple logo, Mac OS X, Power Mac G5, PowerBook G4 en XServe zijn handelsmerken van Apple Computer, Inc., die zijn gedeponeerd in de Verenigde Staten en andere landen.
12 - Adobe C reative S uite 2
Overzicht vanaf de br ADOBE BRIDGE
De grootste vernieuwing in de Creative Suite 2 is Adobe Bridge, dat als een brug fungeert tussen de verschillende programma’s in de Suite. De basis van Adobe Bridge is de File Browser, zoals die al een aantal versies in Photoshop is geïntegreerd. De File Browser is losgekoppeld van Photoshop en is als zelfstandige applicatie beschikbaar voor alle programma’s in de Suite. Behalve in de Suite wordt Bridge ook meegeleverd als u Photoshop CS2 los koopt.
beelden in een map zelf ligt, of Meta Data Focus, waarbij het accent op de informatie in de bestanden ligt.
Zoeken en vinden
Met Bridge kunt u alle bestandssoorten uit de Creative Suite organiseren, doorzoeken, er metadata aan toevoegen, de metadata van bestanden doorzoeken enzovoort. Daarnaast kunt u vanuit Bridge meerdere RAW-bestanden tegelijk bewerken of stockfoto’s zoeken op het internet, ze downloaden en kopen met de nieuwe Adobe-service Adobe Stock Photos. Bridge werkt ook nauw samen met Version Cue, dat in de nieuwe Suite meer mogelijkheden heeft gekregen. Bridge is als de brug van een schip van waaruit u uw bestanden bestuurt. Bridge is ook een brug tussen de verschillende programma’s in de suite.
Inzichtelijk, overzichtelijk Bridge maakt grote hoeveelheden bestanden inzichtelijk en overzichtelijk. Er zijn aller-
Hoe meer bestanden u op uw harde schijf hebt staan, des te moeilijker het wordt om er snel iets in te vinden. Metadata, extra informatie over een bestand dat in het bestand zelf zit opgeslagen, kunnen hierbij helpen. Dankzij metadata kunt u bijvoorbeeld bestanden vinden op trefwoord of maker en kunt u copyrightgegevens bewaren in een foto of tekening. In Bridge is het heel eenvoudig om de metadata van een bestand te doorzoeken, maar ook om die aan te passen of aan te vullen, bijvoorbeeld met een
lei manieren om naar bestanden op harde schijven, removable media en op servers te kijken. U kunt de bestanden als filmstrip langs laten komen, met bijvoorbeeld het accent op metadata. Als u wilt, bekijkt u alleen RAW-files; ook kunt u de bestanden uit een map één voor één als slideshow op het scherm BRIDGE IS ALS DE BRUG VAN EEN voorbij laten komen. VanSCHIP VAN WAARUIT U UW BESTANDEN uit Bridge kunt u bestanEFFICIËNT BEHEERT EN BESTUURT den labelen of voorzien van een waardering in de vorm van sterren. Net als in Photoshop metadata-template die u in Photoshop hebt kunt u de verschillende instellingen van de aangemaakt, waarin de copyrightgegevens ‘workspace’ van Bridge bewaren en snel opvan de maker van het bestand zitten. Met de roepen wanneer u op een andere manier Find-dialoog uit het Edit-menu kunt u op naar de bestanden wilt kijken. Er is al een lokale harde schijven en op netwerkvolumes aantal standaardinstellingen bijgevoegd, zoonder andere zoeken op naam, bestandsals Lightbox, waarbij het accent alleen op de soort en keywords.
Adobe C reative S uite 2 - 13
rug Bridge Center Bridge Center is de centrale plek in Bridge waar u ondersteuning vindt voor uw werkzaamheden. U kunt groepen van bestanden die open zijn in de verschillende programma’s van de Suite in één keer gezamenlijk bewaren als File Group, zodat u die bestanden later ook weer in één keer kunt openen. Bridge Center houdt ook bij welke bestanden u het laatst hebt geopend en in welke mappen u het laatst hebt gezocht. Met een klik op een bestand of map wordt vervolgens het bestand geopend in het oorspronkelijke programma of opent Bridge de desbetreffende map. Daarnaast heeft Bridge Center een RSS Reader, waarmee u bijvoorbeeld bij Adobe Studio in de gaten kunt houden wat voor nieuwe tips en trucs er zijn. Ook kunt u van daaruit nieuwe Version Cue-projecten starten.
Bridge Center: het centrum van Adobe Bridge met daarin de panelen voor Saved File Groups, Adobe Stock Photos en Recent Files. Daaronder de RSS Reader en onder andere de knoppen voor Help en het synchroniseren van de kleurmanagementinstellingen.
Daarnaast kunt u in één keer tussen de verschillende programma’s van de Creative Suite al uw kleurmanagementinstellingen synchroniseren, zodat de kleuren van een bestand bij bewerking en gebruik in de verschillende programma’s van de Suite er allemaal hetzelfde uitzien.
Zwevend palet Normaal gesproken neemt Bridge het gehele scherm in beslag. U kunt echter ook kiezen voor Compact Mode door op het icoon in >
De gesynchroniseerde instellingen voor kleurmanagement vanuit Adobe Bridge.
‘Meer rendement en kwaliteit met CS2’ Ton van Rooij, Manager Productie en Distributie
AUDAX PUBLISHING ‘Tussen april en december 2004 zijn alle titels van Audax Publishing overgestapt van Quark XPress op de eerste Creative Suite van Adobe en iedereen binnen de organisatie ziet het als een stap voorwaarts. De onvermijdelijke ‘wenperiode’ is bijzonder kort geweest en de omschakeling verliep vrijwel probleemloos, ook al omdat tijdens de trainingen al was gewerkt aan het maken van nieuwe basispagina’s in InDesign. We hebben bij die overstap weer kritisch naar onze werkprocessen gekeken, vooral naar de efficiency. Dankzij de Creative Suite konden we efficiënter werken. We hebben het gelijktijdig gecombineerd met de implementatie van colormanagement en we hebben de rol van de lithograaf eigenlijk uitgeschakeld. Onze vormgevers hebben twee dagen Photoshop- en twee dagen InDesign-training gekregen.’ ‘Op de Grafivak van afgelopen mei heb ik de nieuwe Creative Suite bekeken. We zijn van plan om naar versie 2 over te stappen en dat wil ik combineren met de introductie van InCopy binnen Audax. We zullen dit jaar twee tot drie titels daarop overzetten en de rest volgt dan in 2006. Het nieuwe Adobe Bridge zal voor ons tijd kunnen besparen en ons verder kunnen helpen om het werk te stroomlijnen.’ ‘Op het gebied van fotografie zit er allerlei leuks in en ook daar zullen we zeker meer gebruik van maken. Het wordt steeds makkelijker om een foto goed te corrigeren met bijvoorbeeld Smart Sharpen. Ik denk dat je met de introductie van CS2 nog meer rendement en nog meer kwaliteit uit de software kunt halen.’
14 - Adobe C reative S uite 2
Na een zoektocht naar foto’s op trefwoord kunt u bekijken wat de prijs van de foto is die u zou willen gebruiken.
sion Cue benaderen. U kunt er nieuwe projecten mee aanmaken en beheren en de verschillende versies van een document of project bekijken. Vanuit Bridge kunt u ook bestanden toevoegen aan een Version Cue-project of bestanden uit het ene project toevoegen aan het andere project.
Multi-image Camera RAW Steeds meer camera’s kunnen foto’s opslaan in RAW-formaat. RAW-data zijn de onbewerkte data zoals ze op het moment van de opname door de CCD werden geregistreerd. Op een RAWbestand kunnen later nog allerlei bewerkingen worden toegepast, zoals het aanpassen van de witbalans, de helderheid en het contrast of een ‘stop overof onderbelichting.’ Er zijn regelmatig reeksen RAW-bestanden waarop u dezelfde correcties zou willen uitvoeren. In Photoshop CS kon dat al met behulp van een action, maar de Creative Suite 2 gaat een flinke stap verder. U kunt vanuit Bridge grote hoeveelheden RAW-bestanden tegelijk bewerken. Selecteer een aantal RAW-bestanden
de rechter bovenhoek van het venster te klikken. Bridge wordt dan een zwevend palet van waaruit u bijvoorbeeld in InDesign bestanden van en naar een lay-out kunt slepen. Met Ultracompact Mode kunt u het nog kleiner maken als het palet nog steeds te veel ruimte op het scherm inneemt.
eerst een lage-resolutieversie om even in de opmaak in InDesign te kijken of de foto ‘werkt’. Als de foto naar uw zin is, koopt u vanuit Bridge de foto en rekent u vanuit Bridge in één keer af met de verschillende stockfotobureaus.
Stockfotografie
Bridge werkt nauw samen met Version Cue, het onderdeel van de Creative Suite waarmee u verschillende versies van bestanden en U BEWERKT EEN RAW-BESTAND IN van complete projecten PHOTOSHOP, TERWIJL BRIDGE DE REST bijhoudt. In plaats van telVAN DEZELFDE BESTANDEN AANPAST kens zelf een ‘Bewaar als’ handeling te doen, waarin Bridge, klik command/control-R en de bij u het document een nieuwe naam geeft, geselecteerde bestanden worden gezamenbewaart u het veranderde document met dezelfde naam als een nieuwe versie. Naast lijk geopend in de Camera RAW-interface. U kunt alle geselecteerde bestanden in één het bijhouden van de versies maakt Version keer aanpassen, met de instellingen die u in Cue het mogelijk om te bepalen wie wat mag doen met de verschillende bestanden uit een een van de RAW-bestanden hebt gebruikt. Vervolgens kunt u bijvoorbeeld een bestand project. Als een bestand in bewerking is bij verder bewerken in Photoshop en de rest het ene lid van de werkgroep, kan een ander er niet aan zitten. van de RAW-bestanden in de achtergrond laten aanpassen in Bridge. Via Bridge kunt u de workspaces van Ver<
Steeds meer publicaties maken gebruik van stockfotografie. U kunt bijna geen krant, tijdschrift of folder openslaan of u ziet wel de credits van bekende stockbureaus als Getty of Corbis of van de fotograaf die zijn foto’s aan het stockfotobureau leverde. Er zijn talloze stockfotobureaus, die allemaal vanuit hun eigen website te benaderen en te doorzoeken zijn, waardoor kiezen en zoeken in collecties omslachtig en ingewikkeld is. Adobe Stock Photos maakt het mogelijk om de collecties van stockbureaus in één keer te doorzoeken. Stel dat u in InDesign aan het werk bent en een bepaalde soort foto nodig hebt. Vanuit InDesign springt u dan naar Bridge, doorzoekt in één keer de collecties van verschillende leveranciers, downloadt
Version Cue en Bridge
Adobe C reative S uite 2 - 15
Version Cue GRIP OP AL UW BESTANDEN
Projecten worden groter en bestaan uit meer bestanden, deadlines worden krapper en klanten willen meer inspraak en ook meerdere versies zien. Het is steeds belangrijker om uit de wirwar van bestanden en versies van bestanden wijs te worden. Natuurlijk kunt u een duidelijk naamschema bedenken om uw bestanden uit elkaar te houden, maar op een gegeven moment weet u niet precies hoe versie 8 verschilt van versie 5 of 11. Daarnaast hoeft er maar één ogenblik van onbedachtzaamheid te zijn en u hebt uw bestand op een verkeerde plek opgeslagen, zodat u het op een cruciaal moment niet kunt vinden. Met Version Cue lost u deze versieproblemen moeiteloos op en hebt u uw bestanden altijd overzichtelijk en snel bij de hand.
Bewaren van een nieuwe versie vanuit InDesign CS2, inclusief commentaar bij de nieuwe versie.
Het openen van een bestand met versieinformatie van een project in een Version Cue CS2 workspace.
OP PDF GEBASEERDE REVIEWS Een volledige digitale workflow houdt ook in dat een reviewproces volledig digitaal is. Bij het maken van bijvoorbeeld een tijdschrift zijn er in de productie veel momenten waarop de pagina’s moeten worden bekeken en van commentaar voorzien, bijvoorbeeld door een artdirector, eindredacteur of klant. Dat kan dankzij Version Cue CS2 heel handig met behulp van PDF based Review. Vanuit de Version Cue-administratie start u een Version Cue CS2 PDF Review. In de browser-interface kiest u het PDF-bestand dat u wilt laten becommentariëren. In de dialogen die verschijnen bepaalt u wie het bestand van commentaar kan voorzien en vervolgens wordt er een e-mail verstuurd naar deze personen. Die openen het PDF-bestand vanuit een link in de e-mail-client in een browser (op de Mac is dat op dit moment alleen in Safari). In de browser worden de commentaren ingevoerd. Door te klikken op Send and Receive Comments zien de leden van de werkgroep welke commentaren er al zijn gegeven door de andere leden en sturen ze meteen hun eigen commentaren naar de Version Cue Server.
gebruikt. U kunt een Alternate zien als een versie die een eigen leven is gaan leiden parallel aan het oorspronkelijke ontwerp.
Workspaces Bij een volledige installatie van de Creative Suite wordt Version Cue CS2 automatisch geïnstalleerd en wordt het programma automatisch aangezet. Version Cue CS2 biedt aan zowel individuele gebruikers als aan kleine tot middelgrote werkgroepen krachtige gereedschappen om met bestanden te werken en deze te beheren. Tijdens het proces van ontwerp en creatie ontstaan er in de loop van de tijd verschillende versies van een document. Met Version Cue bewaart u deze verschillende versies van bijvoorbeeld een lay-out in een bestand op een Version Cue Server. In Adobe Bridge
Bij installatie van Version Cue C2 wordt een zogeheten Workspace aangemaakt, waarin de versies van de bestanden worden bewaard en waarin de XMP-metadata worden opgeslagen die bij die bestanden horen.
krijgt u kleine voorvertoningen te zien van de versies van hetzelfde bestand. Op een later moment in het ontwerpstadium kunt u een oudere versie zonder moeite tot de huidige VERSION CUE ZORGT ERVOOR DAT versie promoveren, zonEEN BESTAND ALTIJD TERUG TE der dat de andere versies VINDEN IS voorgoed verdwijnen. In Version Cue CS2 kunt u naast het bewaren van verschillende verDe Workspaces op de diverse computers sies ook zogenaamde Alternates bewaren. kunnen worden benaderd vanuit Adobe Bridge. Op elke computer waarop Version Dit kunnen volkomen verschillende varianten zijn van een ontwerp, bijvoorbeeld Cue draait, wordt een Workspace gecreëerd, voor een omslag waarin andere foto’s zijn die afhankelijk van de instellingen ook is te <
16 - Adobe C reative S uite 2
Het starten van een Version Cue PDF Review vanuit de browser.
U bepaalt wie er aan de Review mee kunnen doen en wanneer het commentaar binnen moet zijn.
‘Adobe Stock Photos lijkt ons erg handig’ Dejan Mladenovic, manager PrePress
HALLMARK
Browser Review met ‘live’ in het venster de commentaren van de verschillende deelnemers.
benaderen door andere gebruikers in een netwerk. Version Cue kan ook worden geïnstalleerd op een centrale server in een netwerk, waarop gezamenlijk aan een project kan worden gewerkt. Met de juiste instellingen kan een dergelijke server ook vanaf het internet worden benaderd. U kunt inloggen op een Workspace vanuit Adobe Bridge of vanuit de dialogen ‘Open’, ‘Bewaar’, ‘Bewaar als’ en ‘Plaats’. Een Workspace wordt voorzien van Projecten. In een Project bevinden zich de bestanden van een project. Bij een Project kunt u privileges geven aan degenen
die in dit project samenwerken: de InDesign-, Photoshop- en Illustrator-specialisten. De leden van een dergelijke werkgroep kunnen bij het openen van bijvoorbeeld een InDesign-bestand zien of dit het meest recente bestand is, of het in bewerking is bij een ander lid van de werkgroep enzovoort. In de grote berg van bestanden kan Version Cue CS2 ervoor zorgen dat een bestand van een project altijd te vinden is en dat u altijd weet wat de laatste versie van een document is. Samen met Adobe Bridge zorgt Version Cue voor een echte digitale workflow. <
‘Wij hebben inmiddels een versie van de tweede Creative Suite gekocht en zijn die nu aan het testen. Onze eerste indrukken zijn in ieder geval alleen maar positief. Over Bridge zijn we zeker enthousiast en ook voor Version Cue zien we veel mogelijkheden. Zeker in de voorstelfase, waar je met Alternates verschillende voorstellen van ontwerpen kunt maken. Onze 25 Macdesigners zullen daar zeker mee gaan werken.’ ‘Ik heb laatst in Kansas City met mijn collega’s van Creative Support gesproken over de nieuwe Creative Suite en daar is men ook InDesign aan het testen om de mogelijkheid te bekijken om van Quark XPress af te stappen en met InDesign te gaan werken.’ ‘We gaan hier in Nederland de volledige Creative Suite gebruiken voor onze workflow. De nauwe integratie tussen de verschillende programma’s spreekt ons heel erg aan, zoals de complete integratie van colormanagement in alle onderdelen van de Suite die je vanuit Bridge kunt regelen en het versiebeheer met Version Cue.’ ‘Wat wij ook erg leuk vinden is Adobe Stock Photos. Dat zal het kiezen van foto’s erg vereenvoudigen. We gebruiken regelmatig stockfoto’s. Dit geeft aan de ontwerpers meer tijd om creatief te zijn. Het lijkt wel of je met de Creative Suite met minder kennis meer kunt doen. Op een of andere manier is het Adobe gelukt om ingewikkelde dingen simpeler te maken. Ik denk daarom dat de training die nodig is om voor onze ontwerpers de overstap naar InDesign zo soepel mogelijk te laten verlopen, relatief kort zal zijn.’
�������������������������������������� ������������������������������������������� ����������������������������������������������������������������������� ������������������������������������������������������������������������������������� ���������������������������������������������������������������������������������������� �������������������������������������������������������������������
�������������������
���� � ������������������������������������� ��������������������������������� ����������������������������������� ������������������������������� ���������������������������������� ������������������������������������� ���������������������������� �������������������������������������� ��������������������������������������� ���� �������������������������������������� ������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������� �������������������������������������������������������������������������������������������������������������������� ���������������������������������������������������������������������������������������������������������
��������������������������������������������������������������������
���������������������������������������
18 - Adobe C reative S uite 2
Adobe Photoshop CS HET BESTE PROGRAMMA VOOR BEELDBEWERKING IS OPNIEUW VERBETERD
Naar verwachting worden er dit jaar wereldwijd 3,2 miljoen digitale spiegelreflexcamera’s verkocht. Het is daarom niet vreemd dat een flink deel van de vernieuwingen in Adobe Photoshop CS2 gericht is op het verwerken van digitale foto’s. De mensen die 1000 euro of meer uitgeven aan een digitale camera, investeren ook in het beste programma voor het werken met digitaal beeld – Adobe Photoshop.
Naast vernieuwingen op het gebied van werken met digitaal beeld zijn er talloze verbeteringen op het gebied van productiviteit, meer scripts, aanpassingen aan de interface en vooral veel nieuwe mogelijkheden.
Vanishing Point
Reduce Noise Een vervelend bijeffect bij het gebruik van hogere ISO-waarden in een digitale camera is dat – afhankelijk van cameratype en fabrikant – de ruis/korrel (‘noise’, zoals het bij digitale camera’s heet) in een foto toeneemt. Het probleem bij het wegwerken van ruis is vaak dat ook de detaillering, de scherpte van het bestand minder wordt. Met Reduce Noise kunt u in de verschillende kleurkanalen de ruis verminderen en ook de lelijke effecten verminderen die zijn ontstaan door
Met de plug-in Vanishing Point (verdwijnpunt) kunt u op een eenvoudige manier delen van een foto in het juiste perspectief van die foto plaatsen. Vanishing Point bevindt zich bij de filters. Als u het filter opstart, verschijnt de foto in een nieuw venster, net als bij IN PHOTOSHOP CS2 KUNT U het Liquify-filter. In het OOK DE MENU’S AAN venster kunt u boven op de UW EIGEN WENSEN AANPASSEN foto een grid aanbrengen van perspectieflijnen, die een teveel aan JPEG-compressie. U kunt kienaar de horizon verdwijnen. Met Vanishing Point in Photoshop CS2 blijft wat u ‘kloont’ zen voor de basisinstellingen of voor de Adsteeds in perspectief. U kunt niet alleen onvanced-instelling, waarbij u per kleurkanaal de ruis kunt aanpakken. Veelal is de meeste derdelen van een foto klonen en in perspectief zetten, maar ook tekst. bijvoorbeeld tekst ruis aanwezig in het blauwe kanaal, zodat u op een gebouw, dat in het juiste perspectief de ruis daar kunt verminderen. verdwijnt.
Image Warp Met Image Warp kunt u een beeld om een vorm, bijvoorbeeld de vorm van een blikje, vouwen. Dit is erg handig bij het visualiseren van verpakkingen. Image Warp vindt u in het Edit-menu bij Transform. In de Options Bar kunt u kiezen voor allerlei stijlen om het geselecteerde beeld om een vorm heen te vouwen.
Healing
Het retoucheren van een foto is in Photoshop CS2 nog eenvoudiger geworden. Met de Spot Healing Brush retoucheert u met één klik een foto. Door even met dit gereedschap over een deel van een foto te strijken haalt u razendsnel voorwerpen of vuil weg. Rode ogen corrigeren was nog nooit zo makkelijk. In het gereedschapspalet bij de Healing Brush vindt u ook de Red Eye tool.
Adobe C reative S uite 2 - 19
2
Allereerst tekent u op het beeld hoe het perspectief-grid moet lopen.
‘Meerdere redenen voor een upgrade naar CS2’
U hoeft niet eerst de rode ogen in een foto te selecteren: u klikt eenvoudigweg op het oog, zodat het rood wordt aangepast.
Mark Maldeghem
Optical Lens Correction Fouten die zijn ontstaan door de lens van een camera zijn eenvoudig te verbeteren met Optical Lens Correction. Met dit nieuwe filter verhelpt u ook snel fouten in het perspectief doordat de camera bij het fotograferen schuin werd gehouden, waardoor een gebouw lijkt om te vallen. Optical Lens Correction vindt u in het Filter-menu bij Distortion. U corrigeert moeiteloos perspectiefvertekeningen of bijvoorbeeld vertekeningen door extreme groothoeklenzen. Met behulp van een grid, dat over het beeld ligt, kunt u snel zien of lijnen van een gebouw in een foto goed horizontaal of verticaal lopen.
PROMEDIA BELGIË
Vervolgens selecteert u de vorm die u wilt gebruiken. In dit geval een raam aan de rechterkant van het huis. De vorm van de selectie neemt automatisch de vorm van het perspectief aan.
Smart Sharpen Een van de belangrijke handelingen bij het verbeteren van digitale foto’s is het verscherpen ervan. Met Smart Sharpen hebt u meer controle over de manier waarop de onderdelen van een foto worden verscherpt. Voor diverse soorten onscherpte zijn er instellingen, bijvoorbeeld voor beweging van het onderwerp of voor een camera die niet stil werd gehouden bij de opname. Deze nieuwe instelling geeft veel meer controle dan het aloude Unsharp Masking.
Vervolgens sleept u met ingedrukte alt-toets de selectie in het andere grid. Daar neemt de geselecteerde vorm automatisch de vorm aan van het grid waar het zich in bevindt.
>
‘We werken bij Promedia vanaf begin 2004 met de eerste Creative Suite en dat naar volle tevredenheid. De mensen zijn enorm gemotiveerd en hebben het idee dat ze tijd uitsparen doordat ze met InDesign zijn gaan werken en bijvoorbeeld met native Photoshopbestanden kunnen blijven werken. Ik heb de nieuwe Creative Suite nu drie keer gedemonstreerd gezien. Wij zijn erg te spreken over Bridge, de nieuwe browser die een rol van betekenis kan spelen in onze prepress-omgeving en ook Adobe Stock Photos is zeer interessant. We hebben een catalogus van ongeveer 30.000 verschillende clipartafbeeldingen, die we nu besturen met de Photoshop Browser. Adobe Bridge biedt nog meer functionaliteit, waarbij ook de mogelijkheid bestaat om de XMP-tags – informatie over de bestanden – daar in te voeren zodat we de bestanden later makkelijk kunnen terugvinden.’ ‘We gaan ook de vectoriseringstool Live Trace in Illustrator CS2 uittesten. Promedia biedt aan haar klanten op maat gemaakte illustraties aan. Deze worden veelal eerst met de hand ontworpen, daarna ingescand en ten slotte ingekleurd in Illustrator. Het ziet er naar uit dat Live Trace de productie hiervan kan optimaliseren. De prepressafdeling van Promedia verwerkt jaarlijks zo’n 15.000 logo’s die we op allerlei manieren van onze klanten binnenkrijgen. Het zou Ideaal zijn als wij die logo’s snel kunnen omzetten in vectoren. Vaak worden die nu in Illustrator met de hand overgetrokken. Live Trace zou daar perfect voor kunnen zijn.’
20 - Adobe C reative S uite 2
Vanuit Merge to HDR in het Automate-menu roept u de dialoog op waarin u de verschillend belichte foto’s kunt verzamelen. Merge to HDR voegt de verschillend belichte foto’s samen tot een 32-bits foto. Bij het klikken op OK wordt de foto omgezet naar 32-bits.
Merge to HDR Het dynamische bereik is het bereik van de helderste tot de donkerste waarde die de diafilm, negatieffilm of een beeldchip in één foto kan opnemen. Het contrast tussen lichte en donkere partijen bij een opname van een zonsondergang is nogal groot en veel te groot om in één shot te kunnen vangen. Bij fotografie wordt het dynamische bereik aangegeven in stops, waarbij elke F-stop de hoeveelheid licht halveert of verdubbelt die op de beeldchip valt. In Photoshop CS2 is een functie opgenomen waarmee u van een aantal opnames die met verschillende belichtingen zijn gemaakt, een HDR-opname kunt construeren. HDR staat voor High Dynamic Range, met als resultaat een spectaculaire foto die zeer grote lichtcontrasten in bijvoorbeeld een landschap kan overbruggen. Voor het maken van een HDR-beeld zijn minimaal drie opnames nodig, maar dat kunnen er ook vijf, zeven of meer zijn. De verschillende opnames moeten een voor een gemaakt worden met telkens een of twee stops onder- en overbelichting. Om de foto’s goed in elkaar te kunnen zetten moeten ze natuurlijk wel vanaf een stevig statief gemaakt zijn. In het File-menu onder Automate vindt u onderaan Merge to HDR. Daar kunt u de verschillende foto’s selecteren waarmee de HDR-opname moet worden samengesteld. Met deze techniek zijn spectaculaire foto’s te maken die voorheen onmogelijk waren. Het enige gevaar bij deze manier van werken is dat er onnatuurlijk uitziende foto’s kunnen ontstaan, maar in de beperking herkent men de meester.
Productiviteitsverbeteringen Wanneer u tijdens het maken van een montage een voorwerp hebt verkleind en dat voorwerp daarna toch weer groter wilt maken, hebt u een probleem: pixels weggooien kan altijd, pixels er opnieuw bij bedenken is veel moeilijker. Het kan wel, maar bij het opnieuw groter maken wordt het voorwerp daardoor onscherp en pixelachtig. Met het nieuwe Smart Object en Smart Object Layers kunt u blijven vergroten en verkleinen, omdat het oorspronkelijke beeld ingesloten
Bij het omzetten van het 32-bits beeld verschijnt een dialoog waarin u kunt bepalen hoe u de verschillende waarden uit het 32-bits beeld wilt omzetten naar 16- of 8-bits waarden.
(embedded) blijft bij de laag waarin gewerkt wordt. U schaalt dus nooit het oorspronkelijke voorwerp, maar een kopie op de laag, die verwijst naar het oorspronkelijke beeld. Dit heeft nog een extra voordeel. Als het oorspronkelijke bestand wordt gecorrigeerd, worden alle ingesloten Smart Objects in één keer ook gecorrigeerd. Behalve de mogelijkheid van het aanpassen en bewerken van Camera RAW-bestanden in Bridge, zijn er nog meer verbeteringen in de Camara RAW Editor aangebracht. Met Automatic Image Analysis wordt standaard een aantal aanpassingen gedaan aan exposure, shadows, brightness en contrast op basis van een analyse van het RAW-beeld. Deze automatische aanpassingen leveren veelal direct een goed beeld. U kunt echter altijd handmatig ingrijpen bij elk van de verschillende instellingen. U kunt in de dialoog ook meteen zien waar de schaduwpartijen dichtlopen of waar de hoge lichten
openbreken. Met de gereedschappen Crop en Straighten kunt u een uitsnede maken en heel handig een beeld rechtzetten. Instellingen die u voor een bestand hebt gemaakt, kunt u met één handeling kopiëren en ‘plakken’ op geselecteerde bestanden, die deze instellingen dan overnemen.
Uw eigen Photoshop Het idee uit de vorige versie van Photoshop van de eigen workspace die u kunt bewaren, is verder uitgewerkt. In Photoshop CS2 kunt u ook de menu’s aan uw eigen wensen aanpassen. In Photoshop kunt u met gegevens uit bijvoorbeeld een spreadsheet ‘data-driven’ beeld maken, waarmee u geautomatiseerd plaatjes kunt voorzien van bijvoorbeeld telkens een andere tekst. Deze nieuwe versie van Photoshop bevat nog veel meer nieuwigheden, zoals de mogelijkheden om met scripts grote hoeveelheden bestanden te verwerken en nog meer automatiseringsmogelijkheden in combinatie met Bridge. Al met al is dit een van de spectaculairste Photoshop-upgrades van de laatste jaren. <
Adobe C reative S uite 2 - 21
Adobe Illustrator CS2 MAKKELIJKER EN EFFICIËNTER WERKEN
Adobe Illustrator is inmiddels alweer achttien jaar oud en is marktleider op het gebied van vectorillustratiewerk. Net als de overige Creative Suite 2.0 pakketten, is ook Adobe Illustrator een ijzersterke upgrade. Illustrator CS2 biedt veel nieuwe mogelijkheden en veel productiviteitsverbeteringen.
In deze nieuwe versie worden de uitgebreide mogelijkheden van het programma dankzij een nieuw Control Palet makkelijker bereikbaar en daardoor ook makkelijker om mee te werken.
Interface Het contextgevoelige Control Palet, vergelijkbaar met het InDesign Control Palet, bevindt zich op een vaste plaats – bijvoorbeeld boven- of onderaan – op het scherm. In plaats van dat u talloze paletten open hebt om verschillende handelingen in een illustratie te verrichten, verricht u die handelingen nu vanuit één palet, dat zich aanpast aan de handeling die u wilt verrichten. Dit maakt het werken in Illustrator overzichtelijker en efficiënter. U kunt zonder het Font Palet te hoeven openen in het Control Palet font, stijl en grootte kiezen. Als u het palet later toch nodig hebt, klikt u op een blauw onderstreept woord om het desbetreffende palet op te roepen. Dankzij het Control Palet hoeft u dus minder paletten tegelijk open te hebben en hebt u toch snel de beschikking over het palet wanneer u dit nodig hebt. Vanuit het contextgevoelige Control-palet kunt u heel eenvoudig het palet kiezen dat u nodig hebt. In dit geval het Character-palet.
Workspaces Voor verschillend illustratiewerk hebt u diverse sets van paletten nodig. Net als in Photoshop of in Adobe Bridge kunt u nu in Illustrator CS2 uw eigen ‘workspaces’ bewa-
ren, waarbij u zelf bepaalt welke paletten u op het scherm wilt hebben en op welke plek op het scherm de paletten verschijnen.
Wacom Tablets Er zijn legio tekenaars die het gevoel van het werken met pen, viltstift of penseel prefereren boven het werken met een muis. Daarom maakte Wacom jaren geleden de eerste Wacom Tablets, waarop u met een drukgevoelige pen kon tekenen. Illustrator CS2 ondersteunt de recentste Wacoms, zoals het Intuos3-tablet en de Grip-pen. >
22 - Adobe C reative S uite 2
Na het kiezen van de Trace-options kunt u de tekening laten overtrekken en geschikt maken voor Live Paint.
Live Trace In 993 had Adobe een programma dat Streamline heette, waarmee u op pixels gebaseerde afbeeldingen kon omzetten naar vectoren, die dan bijvoorbeeld in Illustrator konden worden geopend en bewerkt. Streamline maakte de overstap naar Mac OS X niet en op het Windows-platform bleef het bij dezelfde versie 4 die ook al op Mac OS 7 draaide. In Illustrator CS2 krijgt u de beschikking over Live Trace om bitmaps om te zetten naar vectoren. Eigenlijk is deze mogelijkheid al een reden om te upgraden naar Illustrator CS2. Live Trace heeft veel meer mogelijkheden dan Streamline en werkt bijzonder goed. U hebt bij het omzetten de keuze uit dertien variaties, bijvoorbeeld van een schets met potlood naar vectoren, van een gedetailleerde tekening naar vectoren, vanuit een foto naar vectoren enzovoort. U kunt ook zelf bepalen hoe Live Trace de afbeelding overtrekt, door een aantal omzetmogelijkheden aan te passen. Live Trace is daadwerkelijk ‘live’, omdat u live kunt experimenteren met allerlei manieren van omzetten. Bij het omzetten van een kleurenfoto kunt u bepalen welk kleurenpalet of welke hoeveelheid kleuren u wilt gebruiken bij een omzetting naar vectoren. De resultaten van Live Trace zijn prachtig en voeren u meteen naar de volgende nieuwe mogelijkheid van Illustrator: Live Paint.
Live Paint Als u een tekening hebt ‘overgetrokken,’ ofwel omgezet naar vectoren, wilt u die misschien wel inkleuren in Illustrator. Dat was in vorige versies van Illustrator bij een dergelijke overgetrokken tekening niet erg eenvoudig. De paden die bij het overtrekken ontstaan, houden geen rekening met de inhoud van de tekening. Het pad dat een gezicht vormt, gaat ongemerkt over in de nek en het overhemd. De huidtint wilt u wel in het gezicht en de nek, maar niet op het overhemd. Met Live Paint kunt u vectortekeningen wel eenvoudig en snel inkleuren. Bij een standaard Illustrator-tekening liggen de
Omdat bij een tekening vaak niet alle vormen precies gesloten zijn, waardoor bij het inkleuren de inkt er ‘uit zou lekken,’ kunt u instellen waarmee Live Paint rekening moet houden voor het dichten van gaps (gaten).
Inkleuren met het Live Paint-verfemmertje.
Bij Live Trace kunt u in de voorkeuren kiezen om wat voor soort illustratie het gaat die u wilt ‘overtrekken.’ Naast de verschillende keuzemogelijkheden als Technical Drawing of Hand Drawn Sketch, kunt u ook zelf instellingen maken als de standaardinstellingen niet voldoen.
Adobe C reative S uite 2 - 23
Grijswaardenafbeeldingen kunnen in Illustrator CS2 heel eenvoudig een kleur krijgen door er een spotcolor op te slepen.
‘Adobe luistert tenminste naar zijn klanten’ Bob Hellmons, Studio Manager
NIKE ‘Ik heb bij de demo van de nieuwe Creative Suite een aantal dingen gezien waar we bij Nike eigenlijk op zaten te wachten. In Illustrator 10 was het multipage exporteren in PDF uit het programma verdwenen. Wij maakten daar veel gebruik van en dat is ook de reden dat we niet waren overgestapt op de eerste versie van de Creative Suite en dat we nog met Illustrator 8 werken. Nu het terug is in Illustrator CS2, is dat voor ons een belangrijke reden om over te stappen.’ ‘Daarnaast zijn Live Trace en Live Paint voor ons van belang. Wij werken met designer’s sketches, die we kunnen scannen en dan heel makkelijk kunnen overtrekken en inkleuren. Dat scheelt ons heel veel tijd en werk. Wij gebruiken hier voornamelijk Adobe Illustrator en maken de illustraties en werktekeningen van de kledinglijn die Nike uitbrengt. Die worden gebruikt voor de catalogus, maar gaan ook naar de fabrieken, zodat zij weten hoe ze alles moeten maken. Wat voor Nike ook belangrijk is, is colormanagement. In de hele Creative Suite is dat allemaal gelijk te trekken.’ ‘De nieuwe Creative Suite is een hele stap vooruit. Wat ons erg opvalt, is dat Adobe een bedrijf is dat naar zijn klanten luistert. Nike neemt behoorlijk wat pakketten af – misschien speelt dat ook mee, maar het is prettig om te merken dat onze op- en aanmerkingen worden opgepikt en dat Adobe er iets mee doet. Dat is iets anders dan de arrogantie van sommige bedrijven die zeggen: dit is het programma, daar moet je het mee doen.’
verschillende, losse onderdelen waaruit een tekening bestaat op elkaar gestapeld, bij Live Paint worden de losse elementen Live Paint Objects en kunt u overlappende onderdelen als losse stukken inkleuren. U kunt elke combinatie van randen en vlakken selecteren en die vervolgens inkleuren. Live Paint is ideaal om snel een vectortekening, die bijvoorbeeld is ontstaan vanuit Live Trace, in te kleuren. Met Gap Detection kunt u voorkomen dat de inkt verder ‘doorlekt’ naar een aaneengesloten vorm doordat een vlak niet gesloten is, waardoor de kleur ook in het aangrenzende vlak terechtkomt. Met
SVG en Flash
Voor het web en content voor mobiele apparaten zijn er twee formaten van belang: SVG (Scalable Vector Graphics) en Flash. MET HET CONTROL PALET STAAN MINDER Illustrator CS2 heeft onPALETTEN TEGELIJK OPEN EN HEBT U TOCH dersteuning voor het reSNEL DE BESCHIKKING OVER EEN PALET cente SVG .-formaat en voor SVG Tiny, een forGap Detection kunt u de ‘inkt’ laten stopmaat dat belangrijk is voor het creëren van pen waar u dat wenst. bestanden die geschikt zijn om te tonen op mobiele telefoons. Bestanden die u volgens Samenwerking met Photoshop deze standaard hebt gecreëerd in Illustrator Illustrator had altijd al uitgebreide onderCS2, kunt u verder geschikt maken voor het steuning voor het werken met allerlei asgebruik op mobiele telefoons in GoLive CS2 pecten van een Photoshop-bestand. In (zie pagina 30-3). Illustrator CS2 gaat deze ondersteuning en In deze nieuwe versie van Illustrator kunt integratie nog verder. Illustrator kan werken u tekst en tekeningen exporteren als Flashmet de Layer Comps uit Photoshop. Bij het animaties, waarbij u kunt bepalen hoe de openen van een Photoshop-bestand kunt u lagen in het Illustrator-bestand zich in de in een preview bekijken welke Layer Comp animatie zullen gedragen. u wilt importeren. Daarnaast krijgt u vanuit het Filter- en Effects-menu rechtstreeks de Adobe Illustrator CS2 heeft nog veel meer beschikking over Photoshop CS2-filters, zovernieuwingen en verbeteringen, bijvoorals Blur of Distort. beeld uitgebreidere PDF-ondersteuning – zoals het bewaren van een Illustrator-bestand als een PDF/X-bestand – en beteSpotcolors voor Grayscale In Illustrator CS2 kunt u heel eenvoudig re controle over de manier waarop u uw een grijswaardenafbeelding uit Photoshop kleur MET LIVE PAINT KUNT U VECTORgeven door er een kleur TEKENINGEN EENVOUDIG EN SNEL uit het Swatch Palet op INKLEUREN te slepen. Hetzelfde geldt voor dropshadows, die u op dezelfde manier van een spotcolor kunt ‘strokes,’ de omlijning van uw paden, wilt plaatsen, enzovoort. Eigenlijk zijn alleen al voorzien. Deze afbeeldingen met spotcolor kunnen zonder problemen in een opmaak Live Trace en Live Paint en het nieuwe worden verwerkt en daar – indien gewenst – Control Palet genoeg redenen om over te stappen op Illustrator CS2. kleurgescheiden worden als CMYK. <
24 - Adobe C reative S uite 2
Alle keuze voor creati ADOBE INDESIGN CS2
Adobe InDesign is niet meer weg te denken als ontwerpgereedschap. Dit komt mede door de perfecte integratie met de overige pakketten in de Creative Suite. Veel ontwerpers zijn naar InDesign overgestapt en niet alleen omdat ze het bij de Creative Suite ‘cadeau kregen’, maar omdat ze ontdekten dat het een modern, efficiënt en uitgebreid opmaakpakket is. Met InDesign CS2 gaat Adobe verder op de ingeslagen weg: meer gereedschappen voor efficiënt en creatief opmaken.
MS Word importeren Het Word/RTF-importfilter is sterk verbeterd. In het verleden kon u bij het importeren bepalen dat u de formatteringen in de tekst in een Word-bestand niet wilde gebruiken. Dat was jammer als de schrijver op specifieke plekken in de tekst cursief had gebruikt om woorden meer nadruk te geven. U moest dat dan handmatig aanpassen in de lay-out. Nu kunt u kiezen om dat soort formatteringen wel over te nemen. U kunt bepalen hoe InDesign moet omgaan met stijlconflicten tussen Word en InDesign, wat er moet gebeuren met beeld dat in het Wordbestand zit opgeslagen, enzovoort. Ook kunt u de voetnoten die in een Word-bestand zijn gemaakt, overnemen in de lay-out. Een belangrijke reden voor een upgrade naar InDesign CS2 is waarschijnlijk Object Styles, waarmee u kenmerken van voorwerpen, bijvoorbeeld een specifieke schaduw of een combinatie van een tekstkader, paragraafstijl en tekstomloop in één keer op een ander voorwerp kunt toepassen. Vanuit het Object Styles-palet kunt u een stijl oproepen en toepassen. U kunt een Object Style ook baseren op een reeds bestaande Style; als u de oorspronkelijk Style aanpast, wordt ook de Style die erop is gebaseerd, aangepast.
Voetnoten In InDesign CS2 kunt u, naast de voetnoten uit een Word-bestand, ook rechtstreeks met voetnoten werken. In het Type-menu kiest u voor Insert Footnote. In hetzelfde menu bij Document Footnote Options kunt u bepalen hoe die voetnoot zich moet gedragen op het gebied van formattering en nummering.
Lagen en fragmenten De integratie tussen de programma’s in de Suite gaat steeds verder. In InDesign CS1
Adobe C reative S uite 2 - 25
ieve opmaak
‘Rechtstreeks bestanden slepen vanuit Bridge’ Annelou Aalders, Technology Manager Advertentiebedrijf
TELEGRAAF
De mogelijkheden voor het importeren van MSWordbestanden zijn in InDesign CS2 flink uitgebreid. Naast het rechtstreeks kunnen importeren van beeld dat zich in het Word-bestand bevindt, kunt u ook bepalen hoe MSWord-stijlen moeten worden vertaald naar stijlen in InDesign.
Met de Anchored Object Options kunt u precies bepalen hoe een inline object – in dit geval een illustratie die bij een stuk tekst hoort – zich zal gedragen als de tekst gaat verlopen.
formaat (INX). Het INX-formaat is gebakon u al een gelaagd Photoshop- of PDFbestand importeren. In deze nieuwe versie seerd op XML-technologie en maakt gebruik van de krachtige scriptingmogelijkheden in van InDesign kunt u ook de zichtbaarheid InDesign. Snippets zijn ook erg klein, zovan die lagen controleren. U kunt bij het importeren al bepalen welke laag uit het dat u ze ook makkelijk – bijvoorbeeld per e-mail – kunt uitwisselen. Photoshop-bestand zichtbaar moet zijn; ook U kunt bijvoorbeeld een tabel voor hergeals het bestand eenmaal in de opmaak is geplaatst, kunt u nog ingrijpen in de zichtbaarbruik geschikt maken door deze als Snippet te bewaren. Deze fragmenten kunt u opslaan heid van de lagen van dat bestand. U hebt voor hergebruik en ze delen met collega’s. ook de mogelijkheid om bij het plaatsen van een Photoshop-bestand te kiezen voor een Een Snippet maken is heel makkelijk. U Layer Comp, waardoor het makkelijker wordt U KUNT NU MEERDERE GESELECTEERDE om verschillende versies STIJLEN IN ÉÉN KEER OP EEN STUK TEKST van hetzelfde PhotoshopLOSLATEN bestand te gebruiken. Bij het plaatsen van een PDFbewaart een Snippet door die eenvoudig van bestand kunt u ook de zichtbaarheid van de de pagina af te slepen, bijvoorbeeld naar de lagen bepalen. Daarnaast is het nu mogelijk om PDF-bestanden die uit meerdere pagiAdobe Bridge. Wanneer u een Snippet in een lay-out plaatst of ernaartoe sleept, maakt na’s bestaan te plaatsen, waarbij u kunt kieInDesign opnieuw het oorspronkelijke obzen om een specifieke pagina uit het bestand te plaatsen of in één keer de verschillende ject aan in precies dezelfde opmaak en het fragment krijgt dezelfde oorspronkelijke popagina’s uit het bestand. sitie op de pagina.
Snippets
In InDesign CS2 kunt u objecten van een InDesign-lay-out bewaren als InDesign Snippets (InDesign-fragmenten). Snippets zijn gebaseerd op het InDesign Interchange-
Tekst Het werken met tekst, een belangrijk onderdeel van vormgeving, is in InDesign nog handiger geworden. Dankzij nieuwe >
‘Bij de Creative Suite 2 introductie heb ik aandachtig de demo’s gevolgd. Ik heb een aantal mooie dingen gezien, waaronder Adobe Bridge. De Filebrowser van Photoshop in de eerste Creative Suite werkte altijd al heel prettig, Adobe Bridge is de uitgebreide versie van de File-browser die nu voor alle programma’s in CS2 beschikbaar is. Daardoor kun je heel makkelijk je bestanden beheren, selecteren en combineren. Wat ik erg makkelijk vind, is dat je vanuit Adobe Bridge je bestanden kunt slepen in InDesign en ze zo rechtstreeks in je paginaopmaak kunt plaatsen. Wat in de praktijk ook erg handig is, is dat je vanuit Adobe Bridge een aantal bestanden kunt selecteren en die in batch, in de achtergrond, in één keer kunt verwerken. Als je heel veel plaatjes in een zelfde serie hebt, kun je die beelden nu snel en efficiënt in de achtergrond bewerken, zonder dat je daarvoor naar Photoshop moet gaan. Photoshop heeft een aantal heel mooie nieuwe functies, zoals Vanishing Point. In Illustrator CS2 is met Live Trace het voormalige Streamline gelukkig weer terug. Eén van de ontwerpers hier op de studio bij De Telegraaf was meteen razend enthousiast toen ik het hem vertelde.’ ‘Wat ik ook erg belangrijk vind in deze nieuwe Suite is de mogelijkheid om de colormanagementinstellingen van alle programma’s in de Suite in één keer te kunnen synchroniseren. Je geeft één keer aan met welke profielen je wilt werken en dan staan de instellingen overal gelijk.’
26 - Adobe C reative S uite 2
Adobe Bridge kan in InDesign als een palet fungeren van waaruit u elementen op een pagina kunt slepen.
‘De verbeteringen kunnen we meteen toepassen’ Ronald van den Boomen, ICT Change Manager
PHILIPS DESIGN
mogelijkheden als Apply Next Style kunt u meerdere geselecteerde stijlen in één keer op een stuk tekst loslaten. Daarnaast is de spellingchecker verbeterd. U kunt tekst dynamisch laten spellen, waarbij bijvoorbeeld vergeten hoofdletters aan het begin van een zin worden aangegeven of het feit dat er twee dezelfde woorden achter elkaar zijn gebruikt. Met drag and drop kunt u stukken geselecteerde tekst slepen en neerzetten binnen en tussen tekstkaders, tabellen, weergaven en documenten. Ook vanuit andere toepassingen, zoals bijvoorbeeld Microsoft Word, kunt u tekst slepen naar een InDesign-layout.
Slagschaduwen Met de nieuwe opties voor Ruis en Spread kunt u het uiterlijk van slagschaduwen en doezelaars op het scherm en op de afdruk verder verfijnen. Ruis geeft ze een ruwere of korreligere textuur, waardoor ze beter en mooier worden gedrukt zonder ‘banding.’ Spread regelt de sterkte van de vervaging in slagschaduwen.
Ondersteuning voor JDF InDesign CS2 kan ook overweg met informatie van en voor het Job Definition Format (JDF), een elektronisch formaat voor een jobticket dat gedurende het complete productieproces alle informatie over het te maken drukwerk in zich bewaart. Als u een PDF-bestand vanuit InDesign exporteert, kunt u er JDF-informatie aan toevoegen. U dient wel Acrobat Professional 7.0 uit de Creative Suite op uw computer te hebben geïnstalleerd om dit mogelijk te maken. Er is nog veel meer nieuws in InDesign om uw productiviteit te verhogen. Neem Verankerde Objecten, die aan tekst vastzitten, waarbij u kunt bepalen hoe de tekstomloop moet worden als de tekst gaat verlopen en het Verankerde Object mee loopt. Of neem handigheidjes als Paste Without Formatting, waarbij de tekst de eigenschappen van het invoegpunt krijgt. Ook alle mogelijkheden uit het PageMaker Plug-in pakket zijn in deze versie geïntegreerd. En dan hebben we nog niet eens alles genoemd.
‘De eerste Creative Suite draait nu al weer een tijdje bij Philips Design en inmiddels helemaal naar onze zin. Het was een hele omschakeling. We hadden nogal wat Illustrator-documenten – we maken al onze verpakkingen in Illustrator – die door de nieuwe tekstengine gingen verlopen. Nu we dat eenmaal achter de rug hebben en zijn overgeschakeld naar de volledige OpenType-library, denk ik dat iedereen door de bank genomen zeer tevreden is.’ ‘We zijn tegelijkertijd gemigreerd van Quark XPress naar Adobe InDesign. Dat was een van de belangrijke redenen om binnen Philips Design de Creative Suite te introduceren. Omdat we in lijn wilden blijven met de Adobe-producten, zijn we geswitcht naar InDesign, ook omdat dat samen met de OpenTypelibrary perfect crossplatform draait.’ ‘Onze IT-groep en een representant van de mensen die het meest met de Creative Suite werken, hebben een demo gekregen van de nieuwe versie. We hebben gekeken waarmee we rekening moeten houden bij het introduceren van de CS2. De features die we gedemonstreerd kregen, werden erg positief ontvangen. Er zitten duidelijk verbeteringen in het totale product die we meteen kunnen toepassen. Wat ons en de mensen die verpakkingen maken erg aansprak, is de mogelijkheid om in Photoshop veel beter in perspectief te werken, met grids, smart objects, image warps en dergelijke. Ook de snelheidsverhoging van Illustrator CS2, opties als Live Trace en Live Paint spraken erg tot de verbeelding.’
Adobe C reative S uite 2 - 27
InCopy CS2 Het werk van een eindredacteur die correcties aanbrengt op geprinte pagina’s, waarbij de pagina’s eindeloos heen en weer gaan naar de vormgeving totdat het resultaat in orde is, is niet meer van deze tijd. Alle kopij is digitaal, de opmaak is digitaal en dus ligt correctie op de computer voor de hand. Er zijn eindredacteuren die met een opmaakpakket leren werken; een nobel streven, en het werkt vaak goed. Toch is er een betere manier: Adobe InCopy CS2, een professioneel tekstverwerkings- en lay-outbewerkingsprogramma dat nauw is geïntegreerd met Adobe InDesign CS2. Met InCopy CS2 kunt u met een kleine werkgroep van twee tot twaalf mensen een redactionele workflow opzetten, waarbij de redactie zich met de tekst kan bezighouden en de vormgever met de vorm.
Assignments
Met InCopy CS2 is het mogelijk om in een eenmaal gemaakte lay-out de tekst op lengte te maken, de afbrekingen aan te passen, enzovoort. U kunt in InCopy de exacte lay-out zien zoals die in InDesign CS2 eruitziet; de tekst is rechtstreeks in de lay-out aan te passen zonder InDesign CS2 te hoeven gebruiken. Maar er kan ook in tekstmodus gewerkt worden of in Galleymodus, waarbij de redacteur de tekst in kowelke tekstelementen de tekstschrijver of lommen te zien krijgt, precies zoals die in de eindredacteur mag bewerken. Voordat er aan een tekst kan worden gewerkt, wordt de opmaak zijn, met dezelfde afbrekingen. Beide programma’s hebben dezelfde teksteerst het tekstelement ‘ingechecked’. Op het engine en hetzelfde afbreekprogramma, zodat DE TEKST IS IN INCOPY RECHTSTREEKS er geen verloop van tekst IN DE LAY-OUT AAN TE PASSEN ZONDER optreedt. Een eindredacINDESIGN TE HOEVEN GEBRUIKEN teur kan dus precies zien wat de effecten zijn van ingrepen in de tekst. Hij heeft de beschikmoment dat de ontwerper in het Assignking over dezelfde alineastijlen, tekststijlen ment-palet ‘Check in’ aangeeft, wordt de en geneste stijlen die de vormgever heeft tekst op de server vrijgegeven zodat de redacteur er in InCopy mee aan het werk gebruikt. In de InCopy-workflow werkt u met zogeheten Assignments. kan. Op dat moment kan de vormgever Vanuit InDesign maakt de ontwerper een er niet aanzitten. Na een ‘Check in’ vanuit Assignment aan. In InDesign wordt bepaald InCopy kan er weer in InDesign aan worden gewerkt. Het InCopy-venster, in Galley-modus, waarbij u precies kunt zien hoe de regels van de tekst in de kolom lopen en waar de afbrekingen zitten.
Nieuw in InCopy CS2
In de nieuwe versie van InCopy kan de eindredacteur ook beelden uitsnijden, schalen en plaatsen in frames die de ontwerper daarvoor heeft klaargezet. Ook kunt u nu op een handige manier al geformatteerde tekst tijdens het kopiëren en plakken van de formattering ontdoen, zodat de tekst het formaat van het invoegpunt krijgt. U kunt in InCopy CS2 zelf macro’s aanmaken voor tekst die regelmatig terugkomt, zoals bijvoorbeeld bij het schrijven voor dit tijdschrift van de steeds terugkerende woorden Adobe Creative Suite 2. Bij het importeren van Microsoft Word-bestanden kunt u stijlconflicten tussen die van Word en InDesign oplossen door zelf te bepalen welke Word-stijl bij een opmaakstijl in InDesign hoort. Meer informatie: www.adobe.nl/incopy <
28 - Adobe C reative S uite 2
Helemaal klaar voor J ADOBE ACROBAT 7 PROFESSIONAL
Klanten vragen drukkers steeds sneller te leveren tegen steeds scherpere prijzen. Om te kunnen blijven concurreren is het zaak voor drukkers om een soepele workflow te creëren, waarin PDF/X of Certified PDF een belangrijke rol spelen. JDF – Job Definition Format – wordt in de nabije toekomst evenzeer van belang, doordat het verschillende onderdelen in het grafische proces, die in het verleden los van elkaar stonden, met elkaar laat communiceren. In Acrobat 7 kunt u zonder problemen aan het werk met JDF.
Samen praten
In de dagelijkse workflow op een drukkerij speelt de papieren orderzak nog een cruciale rol. De offerte mag dan misschien uit een computer komen, calculatie, nacalculatie, het doorgeven van gegevens naar een binder, de meeste handelingen staan los van elkaar, al hebben ze nog zoveel met elkaar te maken. De moderne, ideale workflow zou geautomatiseerd moeten zijn, waarbij de verschillende onderdelen in de workflow elkaar perfect opvolgen. Als het gedrukte product dan aan de klant wordt geleverd, is met één druk op de knop te zien wat deze klus heeft opgeleverd. Die ideale workflow gaat mogelijk worden dankzij JDF, het Job Definition Format. JDF is een standaard die onder andere is gebaseerd op Adobe’s Portable Job Ticket
Het doel van JDF is om software en machines met elkaar te laten praten – en dat niet alleen, ze moeten elkaar ook nog kunnen begrijpen en met elkaar kunnen samenwerken. Dat kunnen machines zijn van een en dezelfde fabrikant, maar ook machines en software van verschillende fabrikanten. Neem bijvoorbeeld een managementinformatiesysteem (MIS), waarmee de planning en offertes worden gemaakt en waarin de status van een job wordt bijgehouden. De informatie uit een dergelijk systeem was vaak niet beschikbaar voor bijvoorbeeld de binder, terwijl de informatie over een drukorder voor de doorloop en verwerking van die order cruciaal is. Al die verschillende machines en informatiestromen in het totale grafische proces werken op dit moment niet als één geheel samen. JDF moet de brug zijn tussen de eilanden waaruit een productie op dit mo-
Format (PJTF), dat zich bezighield met een variëteit aan prepresshandelingen zoals layout, imposition, trapping en processen in de RIP’s. In een drukkerij zijn er behalve de prepress ook press en postpress: het drukken zelf en JDF MOET DE BRUG ZIJN TUSSEN DE de afwerkingen bij een EILANDEN WAARUIT EEN PRODUCTIE OP binder. Die handelingen DIT MOMENT BESTAAT zijn ook een integraal onderdeel van de workflow en het is essentieel dat ook die onderdelen ment bestaat. Het kan in ieder geval twee onderdelen koppelen: de productie zelf en geïntegreerd werden in de geautomatiseerde workflow. CIP4 – International Cooperation het managementinformatiesysteem. Als het for the Integration of Processes in PrePress, werkt zoals beloofd, is er sprake van meer efficiency en van een grotere doorvoersnelPress and PostPress, een non-profitorganisatie waarin allerlei bedrijven uit de grafische heid van een job; dus geeft het besparingen industrie deelnemen – stelde de specificaties op de kosten en een klant die meer tevreden is. voor JDF samen.
Adobe C reative S uite 2 - 29
JDF
Voor het maken van een JDF-bestand dient u eerst bij de Contacts, Media en Submission Manager informatie over de publicatie in te vullen.
JDF in Acrobat 7 Professional Het proces begint bij de klant van de drukker. De klant weet hoeveel pagina’s het drukwerk wordt, of het zwart-wit of fullcolour wordt, het formaat van het drukwerk enzovoort. De JDF-workflow moet dan ook bij de klant beginnen. Voor de klant speelt Acrobat 7 Professional daarbij een belangrijke rol. Vanuit Acrobat 7 kunnen JDFbestanden worden aangemaakt. Een drukkerij kan voor klanten JDF-templates maken, die onder andere de PDF Conversion Settings bevatten en de profielen voor preflight. Omdat de JDF ook bijvoorbeeld de informatie van de hoeveelheid pagina’s bevat, gaat werken met JDF verder dan alleen een preflight-inspectie. Dankzij de informatie in het JDF-bestand kan Acrobat 7 verifiëren of de job wel compleet is. Bij een preflight-inspectie is het niet mogelijk te controleren of er een pagina ontbreekt; je kunt alleen zien of de aangeleverde pagina’s zelf in orde zijn. In de ideale workflow gaat het JDF-bestand regelmatig – bijvoorbeeld per e-mail – heen en weer van drukker naar klant en omgekeerd. De drukker stuurt in eerste instantie een JDF-template naar een klant, die in Acrobat 7 Professional de specificaties voor het drukwerk invoert. Dat gaat terug naar de drukker, die het in zijn managementinformatiesysteem invoert en er een offerte uit laat rollen. Daarna gaat het JDF-bestand terug naar de klant, die het gebruikt om de uiteindelijk drukgerede PDF-bestanden mee te maken.
Klaar voor JDF Acrobat 7 Professional is klaar voor werken met JDF. De gereedschappen voor JDF vindt u in het Tools-menu bij Print Production of in de Print Production-gereedschapsbalk. Door op de JDF-knop uiterst rechts op de gereedschapsbalk te klikken, verschijnt de JDF-dialoog op het scherm, waarin u alle informatie voor het JDF-bestand kunt in-
De Print Production-toolbar.
hier kiezen. Uiteindelijk worden alle bestanden die voor het drukwerk nodig zijn, hierin toegevoegd. Dat kunnen drukklare PDFbestanden zijn, maar ook ‘native’ InDesignbestanden. Als de JDF compleet is, kan de job worden verstuurd. Acrobat voert dan de volgende taken uit: de eventueel aanwezige InDesign-bestanden worden omgezet naar PDF met de instellingen uit het JDF-bestand,
voeren. Voordat u een JDF-bestand kunt aanmaken, maakt u een Submission Setup met de Submission Manager. Daarin staan bijvoorbeeld de PDF Conversion Settings gespecificeerd met het preflight-profiel en de manier waarop het JDF-bestand moet worden verstuurd of aangeleverd. De volgende stap in het proces is de definitie van het drukDANKZIJ ACROBAT 7 IS JDF NU EEN werk: op wat voor papier REALITEIT EN NIET MEER ALLEEN EEN gaat het worden gedrukt, SPECIFICATIE wordt het zwart-wit of kleur enzovoort. Dit wordt gedaan met de Media Manager, die vervolgens worden de PDF-bestanden geveu vanuit dezelfde dialoog oproept. De klant rifieerd – bijvoorbeeld of alle pagina’s aanvan de drukker kan dit deel gedeeltelijk inwezig zijn en of het formaat klopt –, waarna vullen, waarna de drukker de ontbrekende de preflight plaatsvindt. Als alles in orde is, gegevens, zoals de dikte van het papier, later kan het bestand worden verstuurd. invult. Vervolgens moeten bij de Contacts Manager de adres- en contactgegevens van Dankzij Acrobat 7 is JDF nu een realiteit de drukkerij worden ingevoerd. en niet meer alleen een specificatie. JDF Het JDF-bestand wordt aangemaakt door kan daadwerkelijk worden ingezet in een op de linkerknop in de dialoog te klikken: workflow tussen klant en drukker. Dankzij New. Daarin wordt vervolgens alle nog verondersteuning van Adobe kan JDF in het der benodigde informatie ingevoerd. Als de grafische proces even belangrijk worden als drukker een JDF-template heeft, kunt u die PostScript en PDF nu zijn. <
30 - Adobe C reative S uite 2
Content-productie vo MAKKELIJK GEMAAKT MET ADOBE GOLIVE CS2
GoLive bestaat alweer tien jaar en kent in de nieuwe versie in CS2 misschien wel zijn mooiste upgrade tot nu toe. GoLive CS2 is hechter geïntegreerd in de Creative Suite, waardoor het makkelijker wordt om een InDesign-ontwerp voor drukwerk om te zetten voor een website. Ook de gereedschappen in GoLive zijn sterk verbeterd, zoals het maken van websites met behulp van van CSS, Cascading Style Sheets
gebruikte lay-out met drie kolommen, een lay-out voor het vormgeven van een weblog of voor een Design Company. In de Inspector kunt u de verschillende CSS-eigenschappen aanpassen. Met behulp van – van tevoren gemaakte – CSS Block Objects, de bouwstenen van een CSS-site, sleept u met drag-and-drop een pagina ‘in elkaar’. Ook de CSS-editor van GoLive CS2 is sterk verbeterd. U kunt er de broncode mee bekijken en tijdens het bewerken van CSSstylesheets de syntaxis controleren. Met de GoLive CS2 SDK (software developer kit) kan een ontwikkelaar zelf CSS Block Objects maken, die bijvoorbeeld zijn gebaseerd op een style guide van een bedrijf, of CSS Block Objects naar eigen lay-out. Steeds meer sites worden gemaakt Mobiele apparaten op basis van CSS. De code voor websites Na het Wap-fiasco voor mobiele telefoons van een aantal jaren geleden lijkt internet die worden gebouwd met CSS is compact, een CSS-site is makkelijker te onderhouden op een mobiele telefoon nu, dankzij GPRS en er zijn visueel aantrekkelijke sites mee en UMTS en de niet-aflatende inspanningen van KPN en Vodafone, toch eindelijk te maken. Het coderen in CSS is echter complex, moeilijker dan in HTML, waardoor veel ADOBE GOLIVE CS2 MAAKT HET ontwerpers ervoor terugWERKEN MET CASCADING STYLE SHEETS schrikken. Adobe GoLive EENVOUDIGER EN VISUELER CS2 maakt het werken met CSS eenvoudiger en visueler; degenen die willen en kunnen door te breken. Voor die mobiele telefoons coderen, kunnen dit naar hartelust blijven moet content worden gemaakt, en dat is iets waarop GoLive zich al sinds 999 sterk doen. In het nieuwe CSS-palet kunt u kiezen uit heeft gericht. GoLive CS2 neemt een unieke verschillende basislay-outs, zoals een veelpositie in met zijn ondersteuning voor door
Adobe C reative S uite 2 - 31
or mobieltjes dere Nokia, Siemens en Sony Ericsson) een voorvertoning krijgen hoe uw MMS-message eruitziet op een specifieke telefoon.
Package voor GoLive
het W3C erkende open standaarden zoals XHTML, SMIL, SVG Tiny en MPEG-4. Ook Nokia en Sony Ericsson ondersteunen deze standaarden. SVG Tiny is de de facto standaard voor interactieve sites voor mobiele telefoons. Elke mobiele telefoon van Sony Ericsson die nu wordt geproduceerd, kan ermee uit de voeten. In GoLive CS2 kunt u SVG Tinycontent genereren en die vanaf uw Mac of Windows-pc met Bluetooth op een mobiele telefoon uittesten. Ook het maken van SMIL en MMS wordt door het programma ondersteund. U kunt op uw scherm met behulp van mobiele telefoon-skins (van onder an-
In de eerste versie van de Creative Suite zat in InDesign de Package for GoLive, een exportmogelijkheid voor het web. In InDesign CS2 is die functionaliteit uitgebreid. U kunt met Package for GoLive nu meteen een XHTML-website genereren, waarmee u snel een prototype van een website kunt maken. Als er een CSS-template voor de website is, kunt u die onmiddellijk toepassen op de pagina’s uit Package for GoLive om er een CSS-website mee te maken.
Weblog authoring Wereldwijd maken steeds meer mensen een weblog. Veel van die weblogs zijn gebaseerd op de technologie van SixApart, Type Pad en Movable Type. GoLive CS2 kan werken met de ‘tags’ van Movable Type en Type Pad. Het aanpassen van de standaard lay-out van dit soort technologie is niet echt eenvoudig. Met GoLive CS2 kunt u de templates, samen met de CSS-stylesheets, van dit soort weblogs ‘wysiwyg’ aanpassen zonder u te hoeven verdiepen in ingewikkelde code. <
Linksboven Package for GoLive. Onder en rechts de template voor een CSS-site en de site in bewerking.
‘Wij geven nu alleen nog maar les in InDesign’ Peter van der Zon
GRAFISCH LYCEUM, AMSTERDAM ‘In ons eerste en tweede jaar wordt alleen nog les in InDesign gegeven. We gaan nu over op OS X en daardoor werken we nu nog slechts met InDesign. Heel veel stageleerlingen hadden al in InDesign les gekregen. De leerlingen die komend leerjaar op stage gaan, hebben helemaal geen les meer gehad in Quark XPress, maar omdat je niet weet wat je in de praktijk zult tegenkomen, konden die leerlingen – indien de nood aan de man kwam – bij ons nog een stoomcursus XPress volgen. Het bleek echter dat er nog maar weinig stagebedrijven met XPress werken en dat er dus amper leerlingen zo’n stoomcursus hoefden te volgen. Veel bedrijven hebben inmiddels de overstap naar de Creative Suite gemaakt. Dat is ook de ervaring van onze stagedocenten; veel reclamebureaus worden door hun moederbedrijven verplicht om met InDesign te gaan werken. Het was voor ons uiteindelijk geen moeilijke keuze om alleen nog les te geven in InDesign. Het Grafisch Lyceum Amsterdam is helemaal om naar InDesign en de Creative Suite. We zullen geen XPress meer upgraden.’ ‘We gaan nu aan het werk met de Creative Suite. Ik draai het zelf al een tijd en ik ben er erg over te spreken. Het werken met PDF is vele malen makkelijker dan in XPress – ook om uit te leggen aan de leerlingen. De bediening van InDesign is laagdrempeliger en gebruiksvriendelijker dan XPress. Het is makkelijker om te leren, ook al omdat de interface in de hele Suite op elkaar is afgestemd. De leerlingen pakken het heel snel op.’
U verzorgt de fotosessie. Wij zorgen voor de afdrukken. Het gaat om uw bron van inkomsten. En uw studio is afhankelijk van uw vermogen om de beste prints te leveren in de kortst mogelijke tijd. Daarom hebt u een printer nodig die het direct de eerste keer helemaal goed doet, elke keer weer. Geen wonder dat steeds meer professionele fotografen overstappen op HP fotoprinters zoals de HP Photosmart 8750 fotoprinter. In combinatie met HP papier en de uitstekende HP Vivera inkt produceert deze printer verbluffend mooie zwart-wit- of kleurenprints met het ingebouwde, gemakkelijk te gebruiken HP kleurbeheersysteem. U kunt zich volledig concentreren op de sessie, omdat u zich geen zorgen meer hoeft te maken over de prints. Kijk hoe HP u helpt om direct de eerste keer perfecte afdrukken te krijgen. Ga naar www.hp.com/go/pro-photo.
HP PHOTOSMART 8750 PRINTERSERIE
HP DESIGNJET 90 PRINTERSERIE
€ 449,-*
Vanaf
excl. BTW
Printen zonder witranden op 330 x 483 mm (A3+) • HP Photoret Pro met 9 inktkleuren – inclusief printen in grijstinten en speciale blauwtinten • Direct vanuit de camera printen via de 4 geheugenkaartslots of PictBridge • De HP Photosmart 8750gp bevat de HP Colourimeter voor schermkalibratie op basis van GretagMacbeth™-technologie •
Ga nu voor een gratis print (gelimiteerde editie) naar www.hp.com/go/pro-photo.
HP INKT EN PAPIER VOOR HP PHOTOSMART 8750 PRINTERSERIE
€ 1.340,-*
excl. BTW
458 mm (18") mediabreedte (A2+) Automatische interne kleurkalibratie om de juiste kleuren te creëren bij elke print • Snelheid: 4 minuten per A3+ foto in presentatiemodus • 82 jaar lichtbestendig met HP Vivera inkt** • De HP Designjet 90gp bevat de HP Colourimeter voor schermkalibratie op basis van GretagMacbeth™-technologie • •
HP Premium Plus proofingpapier, glanzend; HP Premium fotopapier, satijnglans: dik, stevig papier met consistente glans- of satijnglansfinish. Beschikbaar op A3+ formaat voor prints zonder witranden. Directe kleurstabiliteit • HP mat fotopapier voor zwart-witprints. Beschikbaar op A3+ formaat voor prints zonder witranden • HP Nr. 102 grijze fotocartridge met Vivera inkt. Werkelijk neutraal zwart-wit met een laag metamerisme. Duidelijke, scherpe afbeeldingen met een uitzonderlijke lichtbestendigheid*** •
BEL
+31 (0)172 47 48 08
KIJK OP
www.hp.com/go/pro-photo
RAADPLEEG
uw HP Business Partner
Copyright © 2005, Hewlett-Packard Company, L.P. Alle rechten voorbehouden. *De vermelde prijzen zijn verkoopadviesprijzen, excl. BTW. Het aanbod geldt zolang de voorraad strekt. **Tests van Wilhelm Imaging Research, Inc. wijzen uit dat prints die zijn gemaakt met HP Nr. 85 inktcartridges en HP Premium Plus papier, circa 82 jaar binnen achter glas kunnen worden tentoongesteld voordat zichtbare verbleking of vlekvorming optreedt (raadpleeg voor meer informatie www.wilhelm-research.com). *** Indien bewaard in een fotoalbum; bij gebruik van de HP Nr. 344 driekleureninktcartridge, de HP Nr. 101 blauwe fotocartridge en de HP Nr. 102 grijze fotocartridge op HP Premium Plus fotopapier. Gebaseerd op lichtbestendigheidstests van Wilhelm-Research.com, respectievelijk achter glas en bij kamertemperatuur in het donker voor vergelijkbare systemen. Meer informatie over duurzaamheidstestfactoren is beschikbaar op http://hp.com/go/premiumplusphoto.