CPS presentatie: studiesucces met dyslexie in het mbo 1

CPS presentatie: studiesucces met dyslexie in het mbo

1



Hersenen rijpen door tot 23-25 jaar



Kwaliteit van de leeromgeving

bepalend voor de optimale uitgroei van het brein


2

Door steun, sturing en ervaringen verdwijnen nietefficiënte verbindingen – aanleren compensatie

FRUITTELER: snoeien en mesten CPS presentatie: studiesucces met dyslexie in het mbo

3



losse woorden



ook voor studenten met dyslexie!

Aantekeningen  =>kopieerkosten vergoeden?? Antwoordenboeken => digitaal beschikbaar?? 


4


5

 







Collegiale consultatie Tips / trucs / interventies, MBO pasklaar?!. Zo doen wij het in het VO, het kan vast ook anders!!! Het belang van studenten mét leerproblematiek staat voorop! Er uit halen wat er in zit! CPS presentatie: studiesucces met dyslexie in het mbo

6


7


8


9





Wat gaat goed? => Spin in het web, samenwerken! => Maatwerk, niet bij iedereen hetzelfde!!!! => % geslaagden met dyslexie is hoger dan gemiddelde % op onze school Wat kan beter? => Optimaler gebruik bestaande opties… => Samen als team en student kleine oplossingsgerichte interventies positief inzetten gericht op zelfstandigheid, zelfredzaamheid en zelfvertrouwen student CPS presentatie: studiesucces met dyslexie in het mbo

10

Wat gaat goed? => Spin in het web, samenwerken! => Maatwerk, niet bij iedereen hetzelfde!!!! => % geslaagden met dyslexie is hoger dan gemiddelde % op onze school  Wat kan beter? => Optimaler gebruik bestaande opties… => Samen als team en student kleine oplossingsgerichte interventies positief inzetten gericht op zelfstandigheid, zelfredzaamheid en zelfvertrouwen student 


11





 

   

D-Verklaring=entreebewijs extra begeleiding. Rapport deskundige opvragen !!!!! (oud – 2 jaar) => onderzoeksgegevens => begeleiding op maat / nodig? => wat werkt wel / niet? Dyslexiekaart VO of LVS (<->oudere studenten) -overzicht faciliteiten SE / CSE in het VO -warme overdracht(docenten/ouders?) vaker onderzocht CPS presentatie: studiesucces met dyslexie in het mbo

12


13



Mag het rapport niet lezen!



Verklaringen zijn eenheidsworst, onderzoek laat hele diverse



Testprocedure kent niet alle stappen SDN



Combinatie dyslexie- / dyscalculie-verklaring

situaties zien => maatwerk!


14



Mate van dyslexie Spellende of radende lezer Functioneel geletterd – verwerkingssnelheid Spelling én lezen / spellen NL= spellen E ??



IQ / valkuil: verbaal sterk!

  



Volledig onderzoek: didactische resistentie / hardnekkigheid CPS presentatie: studiesucces met dyslexie in het mbo

15



“Voorgetrokken” qua tijd en afspraken op maat



Extra hulp  Niet willen opvallen!



Puber?



 Stapje harder lopen nodig!

Vermijdingsgedrag t.a.v. lezen (schrijven)  Lezen echter in alle vakken! Bijna alle toetsen zijn schriftelijk!


16



 



Preventief handelen t.a.v. studenten met dyslexie afspraken vanuit opleiding Rechten / plichten van de student

Dyslexie mag niet de reden zijn waarom je niet het diploma haalt dat past bij je verstand.


17


18

 



- Docententeams - MT - Andere studenten / ouders

Probleem ervaren

i.p.v. wetenschappelijk uitleggen!



Oplossingen t.b.v. studenten met dyslexie zijn goed voor alle studenten! CPS presentatie: studiesucces met dyslexie in het mbo

19


20





Vlgones een oznrdeoek op een Eglnese uvinretsiet mkaat het niet uit in wlkee vloogdre de letteers in een wrood saatn, het einge wat blgdnaijrk is, is dat de eretse en de ltaatse ltteer op de jiutse patals saatn. De rset van de ltteers mgnoen wlikueig gpletaast wdoren en je knut vrelvorgens gwoennon lzeen wat er saatt. Dit kmot odmat we niet ekle ltteer op zcih lzeen maar het wroood als gheel. Wat is de truc ?/ Opmerkingen? CPS presentatie: studiesucces met dyslexie in het mbo

21







In de volgende woorden zijn steeds een aantal van de letters vervangen door een cijfer. 1=één / 2=twee / 3-drie / 4=vier / 7=zeven / 8=acht / 9=negen / 0=o g8 = ga / 31= de


22





In de volgende woorden zijn steeds een aantal van de letters vervangen door een cijfer. 3room / gro93 / br893 /


23





In de volgende woorden zijn steeds een aantal van de letters vervangen door een cijfer.

k8r / 3uf / 2il / ko1 / 40l / w12 / s21r


24



31ur / 209g / 98ch2 / 7i1k / 4012


25



 

In de volgende woorden zijn steeds een aantal van de letters vervangen door een cijfer.

p88r3 / w821r / g8r19 / 71419 / 28921 / 219219


26


27



Taaf Deek IJnhas Briekem Oeltijk Stroukgewep



Nalleroonplinteng

    

Vas Zapod Stuikhaut Gelup Keenautluwer Gemuikschruft


28









Dit werk gaat eigenlijk heel eenvoudig. Je begint met alles naar soort in te delen. Soms zal één stapel toereikend zijn, dat hangt af van de hoeveelheid en het aantal soorten. Als je bij gebrek aan faciliteiten je heil ergens anders moet zoeken, is dat de volgende stap; anders zit je prima. Het is wel belangrijk niet te overdrijven. Je kunt beter te weinig doen dan teveel. Eerst lijkt dit niet belangrijk, maar er kunnen zich gemakkelijk problemen gaan voordoen. Een fout kan je duur komen te staan. Zolang je er nog niet aan gewend bent, lijkt de gang van zaken wat ingewikkeld. Maar al gauw zal het een facet van je leven gaan vormen. Of dit werk in de toekomst ooit niet meer nodig zal zijn, valt moeilijk te voorspellen, maar ach je kunt nooit weten (…) CPS presentatie: studiesucces met dyslexie in het mbo

29

De Was •Dit werk gaat eigenlijk heel eenvoudig. Je begint met alles naar soort in te delen. Soms zal één stapel toereikend zijn, dat hangt af van de hoeveelheid en het aantal soorten. Als je bij gebrek aan faciliteiten je heil ergens anders moet zoeken, is dat de volgende stap; anders zit je prima.


30



 

Het woord dyslexie komt uit het Grieks en is opgebouwd uit de woorden dys en lexie. Dys betekent: niet op de goede manier en lexie betekent: met geschreven taal om kunnen gaan. Dyslexie betekent dus dat lezen en vaak ook spellen moeilijkheden opleveren. De oorzaak daarvan is dat het stukje van de hersenen wat met taal bezig is een beetje anders werkt. Niet alle problemen met taal hebben te maken met dyslexie* *Bijwijzen bij voorlezen –witpapier er onder

*Geschreven voor leerlingen / Masterplandyslexie.nl CPS presentatie: studiesucces met dyslexie in het mbo

31

   







Het woord dyslexie komt uit het Grieks en is opgebouwd uit de woorden dys en lexie. Dys betekent: niet op de goede manier en lexie betekent: met geschreven taal om kunnen gaan. Dyslexie betekent dus dat lezen en vaak ook spellen moeilijkheden opleveren. De oorzaak daarvan is dat het stukje van de hersenen wat met taal bezig is een beetje anders werkt. Niet alle problemen met taal hebben te maken met dyslexie CPS presentatie: studiesucces met dyslexie in het mbo

32

  

Herkomst woord? Woorddelen? Woordbetekenis?



Wat merk je? Oorzaak?



Valkuil?



Grieks Dys en lexie Dys=geen goede manier Lexie=omgaan met geschreven taal Lezen (spellen) moeilijk Hersenen werken anders dan normaal Taalprobleem niet altijd veroorzaakt door dyslexie

33

  

Herkomst woord? Woorddelen? Woordbetekenis?



Wat merk je? Oorzaak?



Valkuil?



Grieks Dys en lexie Dys=geen goede manier Lexie=omgaan met geschreven taal Lezen (spellen) moeilijk Hersenen werken anders dan normaal Taalprobleem niet altijd veroorzaakt door dyslexie


34


35



Het (snel) hardop verklanken van tekst



Traag stilleestempo

=



Begrip van de tekst (spellende lezers  radende lezers)



Korte termijngeheugen snel vol (talige informatie)



Niet op het woord kunnen komen (woordvinding)



Spelling (beetje / hoogfrequent / woordruïnes)



Hardnekkig ondanks oefenen en goed onderwijs



* def. Stichting Dyslexie Nederland (SDN) CPS presentatie: studiesucces met dyslexie in het mbo

36

Tijd Grotere letter (vergroting via computer) Daisy Digitaal eindexamen Computer uitwerken – voorleessoftware (laptop)

Tijd Grotere letter (vergroting via computer) Daisy –examen CD Digitaal eindexamen Computer uitwerken – voorleessoftware (laptop) Dictee / vervangende toets Minder Voorlezen door de docent / mondeling Aangepaste norm bij taal / spelling Vrijstelling MVT onderbouw Algemeen als bij CSE - persoonlijk t/m SE – tips en trucs!

  



Gelijk, anders. meer/minder

Dyslexiebeleid = schoolbeleid <->De compensatieregels CE staan vast!? Protocol op website / faciliteiten niet! * Maatwerk – * per afdeling / opleiding toch anders? Nou én?


39

    

Studenten laten wennen aan: - Gebruikersgemak - Veilige digitale examenomgeving -”Het werkt!” - Zelfstandig / zelfredzaam / zelfvertrouwen


40

    

   

* Digitaal examen Optie tot voorlezen via computerstem Uitwerken – sneller – leesbaarder Geen papieren versie / overzicht? – 1opgave WENNEN!!!! * Daisy-rom (natuurlijke stem) Luisteren en meelezen in papieren versie Uitwerken van veel tekst via voorleessoftware WENNEN!!!! CPS presentatie: studiesucces met dyslexie in het mbo

41



       

-teken-klank koppeling (automatiseringsprobleem) opgelost -ruimte over om tot betekenis te komen -sneller => geen voorleesbeurten / cijfer uitspraak => studenten hardop laten werken! => readingpen (losse woorden) => zorg voor een voorleesmaatje => docent leest zelf voor  opdr. 7, blz 63! => TTT 888 / ondertitels / Multi-sensorieel CPS presentatie: studiesucces met dyslexie in het mbo

42

   

    

Kurzweil / Sprint Clearoraed Wody E.a.

-

toets /eigen werk lezen / samenvatten

Wie scant lesboeken/materiaal? – gratis schoolboeken

1 jaar werkervaring / gewenning! Netwerk / stick / zelf aan te schaffen? Dedicon.nl Anderslezen.nl = voorgelezen studiemateriaal Gesproken boeken => km / woordenschat! CPS presentatie: studiesucces met dyslexie in het mbo

43



Spellende lezer Radende lezer



Wat doe je met meer tijd?



* niet overschrijven! -> op laptop –



leesbaar / spellingscontrole



* open vragen: past antwoord bij de vraag?



* overstrepen / sneller terugkijken CPS presentatie: studiesucces met dyslexie in het mbo

44

   

   

-niet visueel gehandicapt -veel plek op de bank -vergroot lettertype examens -laatste jaar voortijdig openen vergroting -vergroten bij een digitaal examen?! -op papier: antwoord blijft dicht bij de vraag invuloefeningen -beter “gevoel” CPS presentatie: studiesucces met dyslexie in het mbo

45

 

 





-schooltoetsen -20% meer tijd of 20% minder opgaven -nakijken wat af is -meer tijd / minder opgaven – minder stress -toetsen voor iedereen zodanig maken dat ze qua tijd ruim binnen de tijd af kunnen zijn. Kwaliteit / kwantiteit toets – minder nakijken CPS presentatie: studiesucces met dyslexie in het mbo

46


47

   

   

Pre-teaching Vaak en kort! Hoofdzaken – bijzaken – 2 kolommen (vooraf) - woordveld (nadien) Feiten kunnen ook in WRTS – Teach 2000 Engels / NL woorden via overhoorprograma’s Website methode met uitspraakfunctie Kunnen en kennen lijst / samenvatting boek CPS presentatie: studiesucces met dyslexie in het mbo

48

Mens en Maatschappij, thema 4 – blok 1 Vragen

Antwoorden

Noem 4 soorten natuurrampen

Tsunami, aardbeving, tornado, overstroming, bosbranden, vulkaanuitbarsting

Noem 2 voorbeelden

Overstroming Zeeland 1953 Bosbranden Australië.

Hoe is de aarde opgebouwd? (4)

Aardkern, mantel, korst en convectiestromen

Wat zijn endogene krachten?

Krachten die van binnenuit de aarde komen en voor beweging zorgen

Wat is magma?

Gesmolten gloeiend heet gesteente

Wat is verschil tussen hypoénmet studiesucces dyslexie in het episch- centrum van een mbo CPS presentatie:

Hypocentrum = diep in de aardkortst waar de platen tegen

49

Ingang RT => -Niet alleen zeggen dat studenten het ZO moeten doen, -maar samen actief doen, met actuele leerstof op de werkvloer met docenten!

-Wat doet MBO-opleiding om jou te helpen? En wat doe jij? -Dit is geen ruimte voor zielige studenten -20 tips – Wat lijkt je wat? -Mediatheek – Probeer een luisterboek! -Welke software / woordenlijsten / websites methode gaan we zo handig mogelijk uitproberen? -Vooruit leren / vooruitwerken / herhalen bij de MVT -Structuur in de zaakvakken – *Vraag en antwoord model =leerbare samenvatting *Woordveld CPS presentatie: studiesucces met dyslexie in het mbo

51







Hoe lees ik een tekst en beantwoord ik de vragen? (via leesstrategieën TALEN ook bij zaakvakken!) Wel of geen woordenschatschrift aanleggen? Samen lezen, leren en overhoren! (competitie) Een leesbaar eigen verhaal schrijven met voorleessoftware woordvinding – gedachten onder woorden brengen / fouten opsporen!


52

   





Opkomen voor mezelf -op een nette manier (voorleesbeurt / presentatie) –op tijd hulp vragen aan docent / begeleider medestudent/ tutor ! Evalueren dyslexiekaart (aanpassen maatregelen in de onderwijsovereenkomst Bespreken met begeleider (regelmatig =..)


53



Lijst met verlengers

 Verlenglokaal – rustig gelegen!

Eerder beginnen,samen uit! toetsstrips / examen-weken / oefenen centrale examens



Dossiers controleren voor inspectie Dossiergegevens samenvatten in startjaar in LVS



Brief naar de ouders én studenten

rechten / plichten) als aanvulling op introductie. CPS presentatie: studiesucces met dyslexie in het mbo

54

 

Informatiegesprekken

met ouders / mentor /als groep <->individueel



WAT werkt voor JOU?! – Doe je dat ook?



Oefenen (voor)examenjaar / langere periode







ook in de

Veilige examenomgeving

(zonder internet / keuze Daisy voorlezen via mediaplayer of Amice…..)

Installeren software – klaarzetten digitale examens! CPS presentatie: studiesucces met dyslexie in het mbo

55

 

   

“Jij moet eens leren lezen” = KANS – Wat vind jij lastig? SE spelling / overschrijven + MP-vorm = KANS – Welke andere SE-vorm? => vervangende opdracht => gecoacht dictee tijdens SE


56

   

 

Er MOET al zo veel! => niet drammen – wel duidelijk in oplossing => service => goed voor alle studenten / voor je les Houdt iedereen zich aan afspraken? Opleiding-overstijgend dyslexieprotocol = eindverantwoording MT CPS presentatie: studiesucces met dyslexie in het mbo

57


58





Ouders kennen hun kind het beste => tip school!

Ouders leveren een positieve bijdrage door begrip en belangstelling te tonen én waar nodig hun kind te coachen / te stimuleren. “Kinderen met een achterstand hebben actieve ouders nodig”



Verplichting van student én ouders om te oefenen.

Bron: Protocol Dyslexie en Diagnostiek en Behandeling in het kader van vergoeding Zorgverzekeraars (5%) CPS presentatie: studiesucces met dyslexie in het mbo

59



Structuur bieden – overzicht grotere periode (agenda!) Structuur bij plannen van huiswerk (week) geven Structuur bij maken / leren per vak geven



Realistische doelen / taken (uitvoerbaar – succes)

 



Randvoorwaarden zo gunstig mogelijk maken - Rustige werkplek met hulpmiddelen (computer / software) - (Vooraf) begrip voor je kind vragen – school informeren - Financiën:Verzekering CPS presentatie: studiesucces met dyslexie in het mbo

60

  

    

Beperk de tijd (eindtijd) Werk elke dag samen => routine  strijd Train niet wat je niet wilt trainen (ruzie / jouw manier) Niet ondertussen wat anders doen Succes “vieren” Geduld. Natuurlijk kun je het zelf sneller en beter Leg de nadruk op wat GOED gaat (bijwijzen!) Let op de tips/ trucs vanuit de RT(begeleiding)


61


62

    

Dyslexiekaart bij onderwijsovereenkomst Software / websites Gratis software is ook goed www.BALANSdigitaal.nl www.Masterplandyslexie.nl



Lees websites van orthopedagogen



Boektitels voor studenten (“Ik heet niet dom”)



KPC Dyslexieprotocol CPS presentatie: studiesucces met dyslexie in het mbo

63


64



    

Vooral gunstig voor studenten met dyslexie / zwakke lezers Iedereen leest, ook de docent. Gewoonte kweken. Meerdere keren per week. Gesproken boeken “normaal”! Andere manier van kennis verwerven / intro onderwerpen CPS presentatie: studiesucces met dyslexie in het mbo

65

-leesplezier te laten ervaren, -koppelen inhoud module aan belangstelling -uitbreiding woordenschat te geven -door km te maken -herhaling van lastige woorden in tekst => geheugen =>toetsen /lesmateriaal beter kunnen lezen =>betere resultaten!



 

 



Het komt de rust en concentratie ten goede, ook in andere lessen. Jongens vinden lezen een stuk leuker. Leerlingen gevoelig voor argumenten als beter begrijpend, technisch, stillezenniveau =>betere cijfers. Vanzelfsprekende samenwerking docenten / vakken => draagvlak / collegiale consultatie Informeer én werk samen met ouders en bibliotheek / gemeente!


67

    

 

Collegiale consultatie over -toetsen / begrijpend lezen strategieën -kijkwijzer ondersteunen talig onderwijs -”opzoekboekje” talige interventies docenten -”opzoekboekje” tips en trucs voor studenten t.a.v taal / Hoe leer je losse woorden? - doorlopende leerlijn * vakoverstijgend oefenkilometers schrijfvaardigheid * informatievaardigheden/verslag/werkstuk CPS presentatie: studiesucces met dyslexie in het mbo

68

      

-teammiddag -toetsen kijken in duo’s -lay-out -vraagstelling – wat wil ik weten -wat is het goede antwoord – passende vraag -ordening vragen -vragen binnen de vraag


69

  



 

1. Kan ik het zeggen? (website) 2. Eerst E – NL Schuifblaadje gebruiken – én eventuele context Foutje? => 3 omhoog 3. Afleiding: Tekst lezen waar de woorden vandaan komen / ander leerwerk! 4. Nu NL – E leren (schuifblaadje) 5. Nu pas schrijven ( overhoorprogramma / hardop werken – spieken moet ) E-N, dan pas N-E CPS presentatie: studiesucces met dyslexie in het mbo

70


71

 

Vooral gunstig voor dyslectisch leerlingen Meer kilometers schrijfvaardigheid



Verzwaarde eindexameneisen vo => mbo? Kennismaking referentieniveau schrijven Taalbeleid / Doorlopende leerlijn



=> werkmiddag HELE sectie Nederlands????

 



* Ook voor rekenen! CPS presentatie: studiesucces met dyslexie in het mbo

72

voorbeeld van één domein


73

-Lees referentieniveau 2F schrijven! -Wat moeten jullie studenten kunnen? -Lees 2 schrijfproducten voor het vak Nederlands . * Gemiddelde leerling Wat gaat goed? Wat kan beter? Wat laat de leerling helemaal niet zien? => boodschappenlijst docent CPS presentatie: studiesucces met dyslexie in het mbo

74

-Dezelfde studenten - Schrijfproducten van praktijkverslag - Schooltoets waar taal niet telt Wat zie je gebeuren? Wat moeten docenten dus samen aanpakken? ⇒

Meer oefen kilometers schrijven NL / anders nakijken Doorlopende leerlijn opbrengst gestuurd

⇒

Meer

⇒

vakoverstijgende schrijfproducten / taalbeleid in alle vakken! CPS presentatie: studiesucces met dyslexie in het mbo

75


76


77


78

Contact Peter Snijders [email protected] Peter Snijders 06 – 1586 7025 [email protected] [email protected]

Plotterweg 30 3821 BB Amersfoort Postbus 1592 3800 BN Amersfoort

T [033] 453 43 43 F [033] 453 43 53 E [email protected] www.cps.nl

CPS presentatie: studiesucces met dyslexie in het mbo 1

Recommend Documents