Jaarverslag 2013
Jaarverslag Diabetes Fonds 2013 Vastgesteld door de Raad van Bestuur, Amersfoort, 10 april 2014 Goedgekeurd door de Raad van Toezicht, Amersfoort, 22 april 2014 Cover: Deelnemers van de DiaBeatit Run bij de finish in Amsterdam.
2 _ Diabetes Fonds Jaarverslag 2013
Inhoud Voorwoord ............................................................................................. 4 2. Doelstellingen 2013.......................................................................... 5 2.1 Missie en strategische doelstellingen..................................................................................... 5 2.2 Zo verliep het jaar .................................................................................................................. 5
3. Bestedingen....................................................................................... 7 3.1 Ontwikkel, verbind en verspreid kennis.................................................................................. 7 3.2 Stop de opmars.................................................................................................................... 14 3.3 Beter in Beeld....................................................................................................................... 15
4. Inkomsten en Communicatie......................................................... 19 4.1 Fondsenwerving................................................................................................................... 19 4.2 Collecte................................................................................................................................. 19 4.3 Donateurs, giften en schenkingen........................................................................................ 21 4.4 Geoormerkte opbrengsten en nalatenschappen.................................................................. 22 4.5 Samenwerking met bedrijven............................................................................................... 23 4.6 Acties vrijwilligers................................................................................................................. 24 4.7 Acties derden: VriendenLoterij, Lotto en Krasloterij............................................................. 26 4.8 Inkomsten uit beleggingen................................................................................................... 27
5. Personeel en Organisatie............................................................... 28 5.1 Personeelsbeleid................................................................................................................... 28 5.1.1 Medewerkers en vrijwilligers....................................................................................... 28 5.1.2 Vertegenwoordiging Diabetes Fonds.......................................................................... 29 5.1.3 Arbeidsvoorwaarden.................................................................................................... 29 5.2 Interne Organisatie............................................................................................................... 30 5.2.1 Administratieve processen.......................................................................................... 30 5.2.2 Huisvesting.................................................................................................................. 30 5.2.3 ICT............................................................................................................................... 30 5.3 Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen (MVO)............................................................ 30 5.4 Samenwerking...................................................................................................................... 31
6. Bestuur en Governance.................................................................. 33 6.1 Governance........................................................................................................................... 33 6.2 Verslag Raad van Bestuur..................................................................................................... 33 6.3 Verantwoordingsverklaring................................................................................................... 33
7. Vooruitblik 2014............................................................................. 37 Bijlagen............................................................................................... 38 Bijlage Organogram 2013........................................................................................................... 39 Bijlage Adviescommissies ......................................................................................................... 40 Bijlage Overzicht nevenfuncties bestuur en Raad van Toezicht................................................. 41
Jaarrekening 2013.............................................................................. 42 Begroting 2014........................................................................................................................... 68
3 _ Diabetes Fonds Jaarverslag 2013
Voorwoord Het jaar 2013 stond in het teken van verandering. Verandering op veel fronten om ons doel, een toekomst zonder diabetes, sneller en efficiënter te kunnen realiseren. We konden een aantal mooie resultaten melden naar aanleiding van onderzoek, onder andere de ontwikkeling van een ‘camouflagetruc’ voor getransplanteerde insulineproducerende cellen. Dat biedt hoop op de genezing van diabetes type 1. Een mooi voorbeeld van praktisch toepasbaar onderzoek is de ontwikkeling van voetdrukmeting in het AMC, waarmee voetwonden voorkomen kunnen worden. Om die resultaten te kunnen blijven boeken, is veel geld nodig, en vooral betrokkenheid van mensen die diabetesonderzoek op wat voor wijze dan ook willen steunen. Om die reden hadden we het afgelopen jaar veel aandacht voor de manier waarop we mensen nog beter kunnen betrekken. Daarvoor waren aanpassingen in onze organisatie nodig, die nu beter is toegerust voor de wensen van de groep voor wie we ons inzetten: mensen met diabetes. We kunnen beter inspelen op ontwikkelingen en sneller reageren op vragen en reacties van onze achterban.
Ook de samenwerking met verschillende partijen leidde in 2013 tot mooie resultaten. Met stichting DON financierden we gezamenlijk het onderzoeksconsortium rond de genezing van diabetes type 1. Daarmee kunnen we deze belangrijke onderzoekslijn voortzetten. Het Huis voor de Gezondheid, een initiatief van het Diabetes Fonds en vier andere gezondheidsfondsen, kreeg in 2013 definitief vorm met de verbouwing en inrichting van het pand. Door het delen van kennis en middelen hopen we de komende jaren nog efficiënter onze doelstellingen te bereiken. We konden het jaar afsluiten met een mooi financieel resultaat, ondanks de aanhoudende economische tegenwind. Daarmee is een goede basis gelegd voor 2014, waarin we met volle kracht doorgaan op de ingeslagen weg.
Dat heeft onder andere geleid tot een prachtig nieuw evenement: de DiaBeatit Run. De betrokkenheid van bijna tweehonderd lopers, hun begeleiders, talloze vrijwilligers en bedrijven die een bijdrage leverden was hart verwarmend en leidde bovendien tot een heel mooie opbrengst. Alle reden om op die weg door te gaan in 2014.
Hanneke Dessing, Algemeen directeur Diabetes Fonds
4 _ Diabetes Fonds Jaarverslag 2013
2. Doelstellingen 2013 2.1 Missie en strategische doelstellingen
2.2 Zo verliep het jaar
Statutaire doelstellingen De statutaire naam van het Diabetes Fonds is ‘Stichting Diabetes Fonds’. De stichting is gevestigd in Amersfoort en heeft tot doel ‘de bestrijding van diabetes mellitus en daarmee verband houdende complicaties’.
Afgelopen jaar stond in het teken van verandering. We hebben die verandering op veel fronten doorgevoerd.
De missie van het Diabetes Fonds: Naar een toekomst zonder diabetes. Het Diabetes Fonds maakt zich sterk om diabetes en complicaties te voorkomen en te genezen. We geven mensen met diabetes nu en in de toekomst een betere kwaliteit van leven. Hiertoe werft het Diabetes Fonds gelden voor weten schappelijk onderzoek en voorlichting, want elke oplossing begint met onderzoek.
Strategische doelstellingen Meerjarenbeleidsplan 2012-2015 In de periode 2012-2015 wil het Diabetes Fonds het volgende bereiken binnen drie thema’s: Ontwikkelen, verbinden en verspreiden van kennis Nieuwe kennis ontwikkelen over het ontstaan, voor komen en genezen van diabetes type 1, diabetes type 2 en geassocieerde complicaties. • Kennis uit wetenschappelijk onderzoek bereikt sneller en beter de zorgpraktijk en mensen met diabetes. • Donateurs en andere (potentiële) sponsors van het Diabetes Fonds zien beter tot welk resultaat hun steun leidt. De opmars van diabetes stoppen • De jaarlijkse groei van het aantal nieuwe mensen met diabetes is afgeremd. • Beperken van de gevolgen en complicaties van diabetes. Beter in beeld • Het publiek ziet diabetes als een ziekte met hoge impact en urgentie en is ervan overtuigd dat snelle oplossingen nodig zijn. • Het Diabetes Fonds wordt door het publiek en profes sionals herkend als de toonaangevende en betrokken organisatie voor de bestrijding van diabetes in Nederland.
We hebben een stevige aanzet gedaan tot een ver nieuwde organisatie, beter toegerust voor de wensen van de groep, voor wie we ons inzetten: mensen met diabetes. We hebben de interne organisatie en proces sen grondig aangepakt om beter in te kunnen spelen op ontwikkelingen en sneller en beter te kunnen reageren op vragen en reacties uit onze achterban. Bestaande activiteiten hebben we onder de loep genomen en verbeterd. Gefinancierde onderzoeken Het allerbelangrijkste resultaat is dat we in 2013 weer belangrijk wetenschappelijk onderzoek mogelijk hebben kunnen maken. Dankzij de steun van onze donateurs en vrijwilligers kenden we verschillende subsidies toe: zeven Diabetes Fonds Fellowships voor talentvolle onderzoekers en één Diabetes Fonds Innovatiesubsidie, bedoeld om onderzoek snel naar de praktijk te kunnen brengen. Daarnaast konden we samen met stichting DON het werk van professor Bart Roep en zijn team voortzetten en daarmee weer een stap zetten richting het genezen van diabetes type 1. Onze aanvraag voor cofinanciering van de topsector LSH voor het ontwikkelen van een kunstalvleesklier was helaas niet succesvol. Tegelijkertijd zagen we wel dat vele mensen met diabetes zich graag inzetten om deze innovatie mogelijk te maken. Met deze drive in gedachten zullen we in 2014 de kunstalvleesklier wederom op onze agenda zetten. Met kennis uit onderzoek hebben we in samenwerking met Scapino en onderzoekers een schoenenlijn ontwik keld voor mensen met diabetes en beginnende voet problemen. Deze schoenen zijn inmiddels bij Dolcis en Scapino te koop. Een deel van de opbrengst gaat naar diabetesonderzoek. Fondsenwerving vernieuwd Dit jaar ontwikkelden we nieuwe activiteiten voor fondsenwerving, met een hoge betrokkenheid van zowel mensen met diabetes als van hun omgeving. Een succesvol voorbeeld is de eerste DiaBeatit Run. Bijna tweehonderd lopers, vooral mensen met diabetes en hun familie en vrienden, liepen op 12 oktober een estafetterun van Rotterdam naar Amsterdam. De prach tige opbrengst van ruim € 72.437 komt ten goede aan onderzoek naar de genezing van diabetes.
5 _ Diabetes Fonds Jaarverslag 2013
We organiseerden in samenwerking met Mediq, één van onze partners, een succesvolle Blauwe Cirkel-bijeen komst, een bijeenkomst met de laatste ontwikkelingen over diabetesonderzoek voor zakelijke en particuliere relaties die zich met het Diabetes Fonds verbonden voelen. Met Mediq lanceerden we ook Sweetdreams, een fonds waarmee we dankzij een bijdrage van Mediq dromen van kinderen met diabetes kunnen realiseren. Met Scapino werkten we verder aan de ontwikkeling van de schoenenlijn voor mensen met diabetes. Dat leverde niet alleen goede en betaalbare schoenen op voor mensen met diabetes, maar ook substantiële extra inkomsten voor onderzoek. Website ingezet De resultaten van wetenschappelijk onderzoek moeten worden doorvertaald naar de praktijk. Dat doen we bij voorbeeld met het voedingsplatform op onze website. In eerdere jaren hebben we verschillende onderzoeks projecten gefinancierd over voeding en diabetes. Op basis hiervan is een richtlijn opgesteld; echter niemand zal met deze richtlijn onder de arm boodschappen gaan doen en de keuken induiken. Daarom hebben we de richtlijn doorvertaald naar recepten en praktische weet jes over voeding en diabetes. De Telegraaf heeft deze nieuwe pagina’s op onze site uitgebreid belicht in een weeklange rapportage. Huis voor de Gezondheid Ook met de definitieve realisatie van het Huis voor de Gezondheid verwachten we de doelstellingen van onze organisatie beter te kunnen realiseren. Binnen het Huis voor de Gezondheid hebben we samen met het Longfonds, Alzheimer Nederland, de Maag Lever Darm Stichting en Fonds Psychische Gezondheid een belang rijke stap gezet naar meer samenwerking in de komende jaren. In 2013 realiseerden we een gezamenlijke recep tie, ICT-omgeving en bedrijfsrestaurant. Daarnaast willen we deze samenwerking verbreden naar onder andere HR, financiën en facilitaire zaken.
Resultaat van afgerond wetenschappelijk onderzoek in 2013: Mogelijke verklaring voor hoger diabetesrisico Hindoestanen Mensen van Hindoestaanse afkomst – in Nederland vooral Surinamers van Indiase afkomst – hebben meer risico op diabetes type 2. Dat komt misschien doordat hun lichaamsvet anders is samengesteld dan bij mensen van Europese afkomst. Je ziet het aan de buitenkant niet, maar het vet in je lichaam kan wit zijn, bruin of zelfs beige. Dat zijn verschillende soorten vet die zich ook anders gedragen. Wit vet is slechter dan bruin vet. Wit vet scheidt namelijk ongezonde stoffen uit, terwijl bruin vet juist suiker en vet uit je eten verbrandt – zelfs als je stilzit. Uit onderzoek van dr. P. Rensen bij het LUMC bleek dat Hindoestaanse mannen ruim een derde minder bruin vetweefsel hebben dan mannen van Europese afkomst. De onderzoekers willen nu kijken of bepaalde medicijnen kunnen helpen om het bruine lichaamsvet actiever te maken, zodat het beter suiker en vet verbrandt en zo de gezondheid beschermt.
Inkomsten Niet alles ging volgens plan. De inkomsten bleven aanvan kelijk licht achter, waardoor we bijvoorbeeld tot onze spijt het geplande project ‘Gezondewerknemerspakket’ moes ten laten vervallen. Het tv-programma ‘Over leven met diabetes’ leidde tot een teleurstellend resultaat, maar via social media meldden zich toch veel nieuwe steunbetui gers. Door scherp bij te sturen konden we het jaar uitein delijk wel goed afsluiten, zelfs iets boven de begroting. Met de nieuwe organisatie en nieuwe fondsenwervings programma’s hebben we in 2013 dus laten zien dat er, ondanks de crisis, nog heel veel mensen zijn die met ons willen werken aan het vinden van oplossingen voor diabe tes. Op hun betrokkenheid bouwen we in 2014 voort.
6 _ Diabetes Fonds Jaarverslag 2013
3. Bestedingen 3.1 Ontwikkel, verbind en verspreid kennis Binnen het onderzoeksbeleid van het Diabetes Fonds zijn drie terreinen te onderscheiden: 1. Het genezen en voorkomen van diabetes type 1. 2. Het voorkomen en beter behandelen van diabetes type 2. 3. Het voorkomen en beter behandelen van de gevolgen van diabetes. Dit wilden we bereiken in 2013: • Toponderzoekers in Nederland behouden voor diabetesonderzoek door toekenning van vijf Diabetes Fonds Fellowships. • Samenwerking binnen het type 1 onderzoek stimuleren door het toekennen van één Diabetes Fonds consortiumsubsidie. • Resultaten uit eerder wetenschappelijk onderzoek vertalen naar toepassingen voor de praktijk door maximaal vijf Diabetes Fonds Innovatiesubsidies toe te kennen. • Innovatie en valorisatie op het terrein van glucose sensoren en bètacelimaging stimuleren door het Van ’t Hoff-programma financieel te ondersteunen. • Resultaten uit onderzoek toegankelijk maken voor donateurs en een breder publiek en in een breder kader plaatsen. • LeesbaarOnderzoek uitbreiden naar vijf ziektebeelden in 2013. • Samen met de donateurs van de Corona-Gallina Onderzoeksprijs het belang van fundamenteel diabetesonderzoek onder de aandacht brengen bij mensen met interesse in diabetesonderzoek. • Procedures omtrent toekennen van onderzoeks subsidies aanpassen, zodat (grote) donateurs kunnen bijdragen aan specifieke onderzoeksprojecten. • Inventarisatie uitvoeren, waarmee duidelijk wordt welke onderzoeksgebieden sterk vertegenwoordigd zijn in Nederland en hoe deze onderling samenhangen. Zo is het gegaan: Toponderzoekers behouden Zeven onderzoekers hebben in 2013 een Diabetes Fonds Fellowship ontvangen. Zij kunnen met deze subsidie hun diabetesonderzoekslijn verder verdiepen en zich blijvend binden aan het diabetesonderzoeksveld. Hiermee stimu leert het Diabetes Fonds dat er de komende jaren genoeg talent in Nederland is dat zich blijft richten op betere behandelingen van diabetes, effectievere preventie van complicaties en uiteindelijke genezing van diabetes.
De verdeling tussen senior en junior Fellowships is anders geworden dan gepland, aangezien verschillende aanvragers van senior Fellowships een Vidi-subsidie van NWO/ ZonMw hebben ontvangen. Daarop besloten we één senior Fellowship en zes junior Fellowships toe te kennen. Het senior Fellowship gaat naar: • Dr. J. Hoeks richt zich in het onderzoek op de spieren. Spieren halen veel suiker uit het bloed. Maar dat doen ze bij mensen met diabetes type 2 niet meer goed. Dit project bekijkt hoe dat komt. Waarom reageren spieren niet meer op insuline? De junior Fellowships zijn toegekend aan: • Dr. J.H. Ellenbroek gaat in dit onderzoek het geheim ontrafelen van twee stoffen voor de bescherming van de cellen die insuline maken. Uiteindelijk wil ze een manier vinden om de insulineproducerende cellen zichzelf beter te laten beschermen, zodat ze meer kans hebben om te overleven. Daarmee zouden we diabetes kunnen afremmen of zelfs voorkomen. Dit onderzoek wordt mede mogelijk gemaakt door een grote particuliere gift. • Dr. J.V. van Vliet-Ostaptchouk gaat onderzoek doen naar milieuverontreinigende stoffen. Deze stoffen hebben invloed op onze stofwisseling. Doel is te kijken of die invloed wereldwijd leidt tot een hoger risico op diabetes type 2. • Dr. J.A. Van Diepen richt zich op het feit dat mensen met diabetes vaker hart- en herseninfarcten krijgen dan normaal. Dit komt doordat hun aderen sneller verkalken. In dit onderzoek wordt nagegaan wat de oorzaak van die snellere verkalking is. • Dr. G.M. Nefs doet onderzoek naar de emotionele belasting van diabetes bij jongeren. Veel jongeren met diabetes type 1 hebben het emotioneel zwaar. Maar hoeveel van hen eigenlijk? En hoe zit het met hun ouders? Heeft het effect op hun diabetes? Als we dit weten, kunnen we uitzoeken hoe we deze families het beste kunnen helpen. • Dr. C. Coomans bouwt voort op eerder onderzoek dat heeft aangetoond dat verstoring van het dagnachtritme bij veel mensen leidt tot overgewicht en diabetes type 2. Nu is het zaak te bekijken of dat ligt aan de biologische klok in onze hersenen. • Dr. P.W. Jansen gaat onderzoeken hoe gezinnen gezonder kunnen worden. Ouders spelen een belang rijke rol in de gezondheid van hun kind. Maar gewoon ten in een gezin zijn moeilijk om zomaar te veranderen. Doel van het onderzoek is om een preventieprogramma te ontwikkelen waarmee ze in feite al heel vroeg ingrijpen om latere problemen te voorkomen.
7 _ Diabetes Fonds Jaarverslag 2013
Drie van de aanvragen hadden niet voldoende weten schappelijke kwaliteit of pasten niet binnen de criteria van het programma. De aanvragen zijn beoordeeld op wetenschappelijke kwaliteit en vervolgens voorgelegd aan de Maatschappelijke Adviesraad. In deze adviesraad zitten mensen met diabetes, ouders van kinderen met diabetes en zorgverleners. Zij hebben gekeken of de voorstellen aansluiten bij wat zij in de dagelijkse praktijk tegenkomen. Eind 2013 is op advies van de Maatschappelijke Advies raad en de wetenschappelijke referenten een toekenning gedaan aan het Erasmus MC in Rotterdam voor het ver volg van een succesvolle dieetinterventie voor mensen met diabetes type 2. Er zal gekeken worden of een very low calorie diet in de praktijk dezelfde positieve resultaten geeft als wat men in wetenschappelijke studies vond. De Maatschappelijk Adviesraad is in 2013 voor het tweede jaar betrokken bij de subsidieaanvragen in het kader van de Innovatiesubsidies. In 2014 zal de rol van de Maatschappelijke Adviesraad geëvalueerd worden.
Onderzoeker prof. dr. Bart Roep
Diabetes type 1: de kracht van samenwerking In 2013 is een consortiumonderzoek naar diabetes type 1 afgerond. Dit heeft tot hoopgevende resultaten geleid. De onderzoekers, onder leiding van prof. dr. Bart Roep, hebben ontdekt dat de bètacel geen onschuldig slachtoffer is, maar zelf een rol speelt in haar vernietiging. Ook is nu duidelijk wat de afweercellen precies doen in dit proces. Met deze kennis hebben de onderzoekers een therapie ontwikkeld: door een bepaald type afweer cel van diabetes type 1-patiënten buiten het lichaam te behandelen met vitamine D en vervolgens weer terug te geven, verwachten de onderzoekers dat het afweer systeem wordt hersteld en de aanval stopt. Het Diabetes Fonds heeft samen met stichting DON (Diabetes Onderzoek Nederland) een vervolg kunnen geven aan dit consortiumonderzoek naar diabetes type 1. Zij gaan bekijken of de therapie met vitamine D inderdaad tot de verwachtte effecten leidt en of hiermee de genezing van diabetes type 1 weer dichterbij komt. Dankzij het partnerschap met stichting DON kunnen we daar de komende jaren grote stappen in zetten.
Bovenstaand onderzoek illustreert hoe het onderzoek naar voeding en diabetes constant in beweging is. Om de adviezen die zorgprofessionals geven aan te laten sluiten bij de actuele stand van de wetenschap heeft het Diabetes Fonds een subsidie toegekend aan de Nederlandse Diabetes Federatie voor de herziening van de voedingsrichtlijn voor mensen met (hoog risico op) diabetes. De herziene voedingsrichtlijn is eind 2014 gereed en het Diabetes Fonds zal te zijner tijd ook een publieksversie ontwikkelen. LeesbaarOnderzoek uitbreiden In 2013 is samen met de andere partijen binnen het Huis van de Gezondheid ‘LeesbaarOnderzoek.nl’ verder uitgebreid naar de vijf aandachtsgebieden: diabetes, alzheimer, longaandoeningen, psychische gezondheid en maag-, lever- en darmaandoeningen. Een weten schapsredacteur is aangetrokken en er zijn inmiddels 270 publiekssamenvattingen beschikbaar, het Twitteraccount heeft vierhonderd volgers en de website is door 52.000 mensen bezocht. Hiermee blijft het aantal bezoekers achter op de beoogde 100.000, maar we zijn optimistisch over de groei van dat aantal.
Kennis voor resultaat in de praktijk Met de Diabetes Fonds Innovatiesubsidies wil het Diabetes Fonds kennis uit onderzoek sneller naar de praktijk laten vloeien. Er zijn vier aanvragen ingediend.
8 _ Diabetes Fonds Jaarverslag 2013
Uitreiking cheque Corona-Gallina prijs. V.l.n.r.: prof. dr. Patrick Schrauwen (winnaar Corona-Gallina Onderzoeksprijs), Sybilla Dekker (voorzitter Raad van Toezicht Diabetes Fonds) en prof. dr. Ton Rabelink (voorzitter Corona-Gallina Onderzoeksprijs). Foto: Nick Dors Photograpy
Corona-Gallina Onderzoeksprijs Met dank aan de Stichting Corona-Gallina konden we in 2013 voor de tweede maal de Corona-Gallina Onder zoeksprijs voor fundamenteel diabetesonderzoek uitreiken. Tijdens de Blauwe Cirkel-bijeenkomst op 14 november is de Corona-Gallina Onderzoeksprijs uitgereikt aan prof. dr. Patrick Schrauwen. Hij heeft de prijs gekregen voor zijn baanbrekende onderzoek naar insulineongevoeligheid bij diabetes type 2. Procedures onderzoekssubsidies aanpassen voor grotere gevers Het was niet nodig om de subsidieprocedures aan te passen voor giften die voor specifieke onderzoeks projecten zijn binnengekomen. De geoormerkte giften zijn via de bestaande subsidieprocedures uitgezet. Inventarisatie onderzoeksgebieden in Nederland We hebben in 2013 onderzoekers op het gebied van diabetes type 1 uitgenodigd voor een speciale bijeen komst voor meer coördinatie rondom het onderzoek naar diabetes type 1. De bijeenkomst heeft geleid tot een beschrijving van gebieden, waarop onderzoek nodig is. Die beschrijving hebben we, eind 2013, als uitgangs punt genomen bij de toekenning van subsidie voor een consortiumonderzoek gericht op diabetes type 1.
Publiek Private Samenwerking Het Diabetes Fonds ziet de meerwaarde van samen werking met andere publieke en private partijen, zeker als het gaat om het vertalen van wetenschappelijk onderzoek naar concrete producten en toepassingen. Zo participeerde het Diabetes Fonds ook in 2013 in het Van ’t Hoff-programma. Daarin werkt TNO met gezondheidsfondsen en bedrijven aan het ontwikkelen van nieuwe medische technologie, waaronder een non-invasieve methode om bloedglucose te meten. Verder hebben we het afgelopen jaar gekeken of het mogelijk is gezamenlijk met andere partijen (bedrijven, universiteiten en gezondheidsfondsen) een aanvraag in te dienen bij de Life Science and Health (LSH) Impulse Call. Uiteindelijk hebben we twee aanvragen ingediend. Eén was gericht op het versterken van het Van ’t Hoffprogramma. Een tweede ging over het versnellen van de ontwikke ling van een kunstalvleesklier. Helaas honoreerde LSH geen van beide aanvragen. Wel werd bevestigd dat de kunstalvleesklier veel mensen aanspreekt. Het Diabetes Fonds zal dan ook in 2014 bekijken hoe deze ontwikke ling te versnellen is. Het Diabetes Fonds participeert in een publiek-private samenwerking over eilandjestrans plantatie: het Diabetes Cell Therapy Initiative (DCTI).
9 _ Diabetes Fonds Jaarverslag 2013
Dit project heeft van een internationaal panel zeer lovende kritieke ontvangen tijdens de mid-term review. Het onderzoek ligt op schema en levert nu al goede resultaten op. Die moeten uiteindelijk leiden tot een ver beterde techniek om eilandjes van Langerhans te kwe ken en te transplanteren. Resultaten van door het Diabetes Fonds gefinancierd onderzoek In totaal zijn dit jaar 17 door het Diabetes Fonds gefinan cierde onderzoeksprojecten afgerond. De totale waarde van die onderzoeken ligt op ruim € 2,8 miljoen. Eén ervan, het onderzoek van dr. J. Visser, is voortijdig beëindigd. De oorzaak hiervoor was dat het project niet haalbaar bleek na personeelswisselingen en de daarmee gepaard gaande vermindering van expertise op dit specialistische terrein. Van al deze en nog lopende projecten is een uitgebreide samenvatting beschikbaar op www.diabetesfonds.nl/onderzoek. Hieronder staan twee voorbeelden van interessante resultaten van afgeronde onderzoeken in 2013.
Voetdrukmeting voorkomt voetwonden bij diabetes Voetzweren of zelfs amputatie van teen, voet of been: het lot van veel mensen met diabetes. Een flink deel van de problemen kan worden voor komen met voetdrukmeting in de schoen, stelt bewegingswetenschapper Sicco Bus van het Acade misch Medisch Centrum (AMC). Wetenschappers van de afdeling revalidatie van het AMC onderzoch ten 170 mensen met diabetes en voetproblemen. Bij een deel van hen maten ze in de orthopedische schoen met een speciale meetzool de drukverdeling onder de voeten tijdens het lopen. De onderzoekers konden op basis van de gemeten druk de schoenen en steunzolen aanpassen en de druk verlagen op plekken die veel belast werden maar waar nog geen wonden te zien waren. Deze aanpak blijkt goed te werken, want de druk werd met gemiddeld 20 tot 30% verlaagd. Het Diabetes Fonds betaalde mee aan het onderzoek. Het onderzoek is gepubliceerd in het vakblad Diabetes Care.
Camouflage beschermt nieuwe cellen Nederlandse onderzoekers van het LUMC en het UMCU hebben met geld van het Diabetes Fonds iets belangrijks ontdekt. Tot nu toe stoot het lichaam nieuwe getransplanteerde cellen af die insuline maken. Het is de onderzoekers gelukt om een camouflagetruc af te kijken van virussen en toe te passen bij muizen. Daarvoor hebben ze die cellen genetisch veranderd. De resultaten zijn veelbelovend, maar moeten nog getest worden bij mensen met diabetes type 1. Deze methode zou de langdurige behandeling met anti- afstotingsmiddelen overbodig kunnen maken. Maar zover is het nog niet. Eerst moet vooral de veiligheid van de methode goed getest worden.
10 _ Diabetes Fonds Jaarverslag 2013
Diabetergestemd.nl
Nationaal Actieprogramma Diabetes is afgerond Het Nationaal Actieprogramma Diabetes (NAD), uitge voerd door de Nederlandse Diabetes Federatie (NDF), heeft gelopen van 2008 tot en met 2013. Het doel was het verbeteren van de kwaliteit van diabeteszorg en - preventie in Nederland. Het Diabetes Fonds heeft de afgelopen jaren het onderzoeksdeel van het NAD gecoördineerd. In het laatste jaar zijn drie onderzoeksprojecten afgerond, waaronder de evaluatie van het hele NAD. Dit liet onder andere zien dat op het einde van de looptijd van het NAD 90% van de zorgverleners conform de zorg standaard werkte. Daarnaast is er dankzij het NADonderzoeksprogramma een verbeterd zorgaanbod gekomen voor mensen met diabetes. Zo is het online programma Diabetergestemd nu breed beschikbaar voor mensen met somberheidsklachten en wordt dat programma ook vergoed door de zorgverzekeraar. De volledige rapportage van de resultaten van het Nationaal Actieprogramma Diabetes is te vinden op www.actieprogrammadiabetes.nl.
Veel mensen met diabetes type 1 chronisch vermoeid Chronische vermoeidheid komt vaak voor bij mensen met diabetes type 1. Bijna de helft van de mensen met diabetes type 1 is moe (40%). Niet gewoon moe, maar al langer dan een halfjaar zo ernstig moe dat ze hun dagelijkse bezigheden niet goed kunnen doen. Dat komt niet door schommelingen in de bloedsuikerspiegel maar door andere oorzaken, zoals onregelmatig slapen en weinig bewegen. Dat blijkt uit onderzoek van dr. Hans Knoop van het van het Radboudumc, betaald door het Diabetes Fonds. Een therapie die gericht is op gedrag kan mogelijk helpen.
11 _ Diabetes Fonds Jaarverslag 2013
In 2013 hebben we de volgende toekenningen gedaan voor onderzoek naar diabetes zie ook onze website: www.diabetesfonds.nl/onderzoek: Titel
Onderzoeker
Instituut
drs. K. Berk
Erasmus MC
Toekenning
Innovatiesubsidies Implementatie ‘Very Low Calorie Diet’ bij mensen met diabetes type 2 en overgewicht.
€ 34.226
Renewal Beta Cell Immunoprotection Moderating the dialogue between the immune system and beta-cells by therapeutic intervention.
€ 1.500.000 prof. dr. B.O. Roep LUMC
(waarvan € 750.000 door het Diabetes Fonds en € 750.000 door Stichting DON)
Diabetes Fonds Fellowships Emotional problems in adolescents with type 1 diabetes and their parents/caregivers: The true scope of the problem.
dr. G.M. Nefs
Universiteit van Tilburg
€ 275.000
The effect of dysregulation of the central clock on the development of obesity and insulin resistance.
dr. C. Coomans
LUMC
€ 275.000
Endocrine-Disrupting Chemicals and type 2 diabetes: what is their relationship?
dr. J.V. van VlietOstaptchouk
UMCG
€ 275.000
Pro-inflammatory programming of macrophages through C-type Lectin receptors: increasing the risk for atherosclerosis in patients with diabetes.
dr. J.A. van Diepen
Radboudumc
€ 275.000
PKA signalling and its role in the protection of pancreatic beta cell mass.
drs. J.H. Ellenbroek
LUMC
€ 275.000
MicroRNA regulation of skeletal muscle mitochondrial oxidative capacity: implications for type 2 diabetes mellitus.
dr. J. Hoeks
MUMC+
€ 325.000
Intergenerational transmission of type 2 diabetes: Does family behaviour contribute to the child’s diabetes risk?
dr. P.W. Jansen
Erasmus MC – Sophia
€ 275.000
prof. dr. L.P.A.J. Schrauwen
MUMC+
€ 50.000
C. Brinkman
NDF
€ 41.811
Corona-Gallina Onderzoeksprijs Corona-Gallina Onderzoeksprijs 2013 Actualisering voedingsrichtlijn Actualisering voedingsrichtlijn voor diabetes type 1 en 2
In 2013 zijn de volgende door het Diabetes Fonds gefinancierde onderzoeken naar diabetes afgesloten: Titel
Onderzoeker
Instituut
Toekenning
Non-invasive assessment of vulnerable plaque development with MRI in diabetes mellitus.
prof. dr. A.J. Rabelink
LUMC
€ 261.500
Role of the central nervous system in the regulation of triglyceride metabolism in plasma and adipose tissue.
dr. P.C.N. Rensen
LUMC
€ 270.000
Protection of transplanted beta cells from autoimmunity and allo-reactive T cells through viral immune evasion strategies.
prof. dr. E.J.H.J. Wiertz
UMCU
€ 270.000
Diabetes Fonds Projectsubsidies
12 _ Diabetes Fonds Jaarverslag 2013
Titel
Onderzoeker
Instituut
The effectiveness of using plantar pressure assessment and monitoring in prescription therapeutic footwear to reduce recurrence of plantar ulceration in diabetic patients: a multicentre randomized controlled trial.
dr. S.A. Bus
AMC
Toekenning € 236.329
Programmasubsidies Beta-cell replacement.
prof. dr. B.O. Roep LUMC
€ 578.329
Preventieprogramma LekkerLangLeven Verkenning als opstap naar de implementatie en evaluatie van het PreventieConsult Cardiometabool Risico.
prof. dr. D. Ruwaard
Universiteit Maastricht
€ 48.129
Ex ante kosteneffectiviteitsanalyse PreventieConsult CMR.
prof. dr. D. Ruwaard
Universiteit Maastricht
€ 78.191
Elucidation of the mechanisms of NOX2-induced diabetic cardiomyopathy: development of a GFP-NOX2 knock-in mouse model for diabetes research.
dr. C. Meischl
VUMC
€ 45.000
CTGF pathway inhibition to prevent blindness from fibrosis in proliferative diabetic retinopathy.
prof. dr. R.O. Schlingemann
AMC
€ 45.000
Unraveling the cause of the type 2 diabetes epidemic in the South Asian population: possible involvement of the brown adipose tissue?
dr. P.C.N. Rensen
LUMC
€ 50.000
dr. J.T.J. Visser
UMCG
€ 100.000
Het gebruik van een patiëntenportaal binnen een diabetesketenzorgprogramma.
prof. dr. G.E.H.M. Rutten
UMCU Julius Centrum
€ 117.084
Psychosociale hulp voor diabetespatiënten met chronische complicaties: een inventarisatie van zorgbehoefte en zorgaanbod in Nederland.
prof. dr. F.J. Snoek VUMC
€ 72.972
Praten met tieners over kwaliteit van leven. Evaluatie van een proefimplementatie in de zorg voor tieners met diabetes type 1.
M. de Wit PhD
€ 93.152
Diabetes Fonds Pilotsubsidies
Diabetes Research Grants Dietary factors and integrity of the intestinal barrier in the induction and development of type 1 diabetes. Opportunities for prevention and treatment. Stem van de patiënt
VUMC
NAD Onderzoeksprogramma Incidence and prevalence of different types of diabetes in children and adolescents in the Netherlands. First steps towards dr. T.C.J. Sas a national registry.
Albert Schweitzer Ziekenhuis
Implementation of a Web-based Cognitive Behavioural Self-Management Program (Diabetergestemd.nl) in Routine Diabetes Care.
prof. dr. F.J. Snoek VUMC
Evaluatie Nationaal Actieprogramma Diabetes
dr. S.P.J. Kremers
Universiteit Maastricht
Diabetes mellitus and the Nijmegen 4-day marches. The sweet effects of walking exercise.
dr. D.H.J. Thijssen
Radboudumc
€ 100.000
€ 150.000 € 248.970 € 90.513
13 _ Diabetes Fonds Jaarverslag 2013
3.2 Stop de opmars Naast onderzoek naar behandeling en genezing van diabetes is het ook belangrijk om te voorkomen dat mensen diabetes krijgen. Het aantal mensen met diabetes neemt heel snel toe. Dat is voor ons volop reden om aan preventie te blijven werken. Ook werken we eraan om voor mensen die al diabetes hebben de gevolgen van de ziekte te beperken. Om de opmars van diabetes te stoppen is een brede aanpak nodig, waarbij veel partijen samenwerken. Het Diabetes Fonds neemt de rol van aanjager op zich en wil daarbij andere partijen bewust maken van hun rol in het stoppen van de opmars. In deze rol maken we gebruik van kennis uit eerder gefinancierd onderzoek en vertalen we de resultaten van dat onderzoek door naar de praktijk. Dit wilden we bereiken in 2013: • 300.000 mensen zijn door activiteiten van het DF aan het bewegen. • Een ondersteuningspakket ontwikkelen voor bedrijven die gezondheid onder werknemers willen stimuleren. • Mensen met risico op diabetes tijdig opsporen en bewust maken van het verhoogde risico dat zij hebben. • 100.000 mensen hebben het receptenplatform bezocht. Zo is het gegaan: Bewegen Bewegen helpt bij het voorkomen van diabetes en is tevens goed voor mensen met diabetes om de kans op vervelende gevolgen van diabetes te verkleinen. Het beoogde grote beweegevenement met vier andere diabetespartijen is niet doorgegaan. Wel zijn er twee andere beweegevenementen georganiseerd. Het Diabetes Fonds heeft voor de achtste keer de Nationale Traploopweek georganiseerd: werknemers van bedrijven worden gedurende een week op een laagdrempelige manier aangezet om eens vaker de trap te nemen. Dit jaar betaalden bedrijven € 250 voor deelname aan de Traploopweek. Hoewel dat een bescheiden bedrag is, maakt het de drempel om deel te nemen wel hoger dan in voorgaande jaren. Dertig bedrijven hebben deelgenomen. Daarnaast is er ook voor de eerste keer de DiaBeatit Run georganiseerd. In deze dubbele marathon van Rotterdam naar Amsterdam liepen 12 teams mee. Naast de sportieve prestatie werd er ook ruim € 72.000 opgehaald voor diabetesonderzoek. Onze doelstelling om 300.000 mensen in beweging te brengen is niet behaald, er ligt wel een goede basis voor de komende jaren.
n e t h c a W op de lift?! t Óf je neem
de trap!
Word makkelijk fit op je werk traploopweek.nl
Werknemerspakket Het Diabetes Fonds heeft een verkenning uitgevoerd naar mogelijkheden om een Gezondewerknemerspakket samen te stellen en tegen betaling aan te bieden aan bedrijven. Dit pakket is aangeboden via een pilot tijdens de Traploopweek. Het bleek helaas niet mogelijk om het pakket kostenneutraal te ontwikkelen. Te weinig bedrijven gaven aan bereid te zijn te investeren in zo’n pakket. Daarom besloten we dit project niet verder uit te rollen. Voeding Het onderwerp ‘voeding’ leeft erg onder mensen met diabetes. Zij weten het Diabetes Fonds goed te vinden voor informatie over dit thema. Dat blijkt uit de verdubbeling van het aantal publieksvragen over voeding en de vele reacties op onze Facebook-posts over dit onderwerp. Ons receptenplatform heeft in het eerste jaar 129.318 bezoekers getrokken, waarmee de doel stelling ruim is behaald. Dat platform is het op een na best bezochte deel van onze website. Deze site is aangevuld met nieuwe recepten. Ook is er twee weken lang een recept in De Telegraaf geplaatst, inclusief
14 _ Diabetes Fonds Jaarverslag 2013
Receptenplatform op www.diabetesfonds.nl
aanvullende informatie over diabetes en het Diabetes Fonds. Rond de feestdagen is tevens een interview met de algemeen directeur gehouden over gezonde voeding in het tv-programma ‘Koffietijd’. Mensen met risico op diabetes tijdig opsporen. Met de Hartstichting, Nierstichting en organisaties van artsen heeft het Diabetes Fonds de afgelopen jaren gewerkt aan de totstandkoming van het PreventieConsult. Hoewel de partijen enthousiast zijn over het Preventie Consult verloopt de implementatie moeizaam. De struc turele bekostiging in de eerste lijn is een knelpunt. De partners van het PreventieConsult zijn op zoek naar mogelijkheden voor toekomstige financiering en borging van het initiatief. Aan VitaValley/Vital Innovators en Noaber Foundation is gevraagd een aantal business cases op te stellen om zo inzicht krijgen in de kosten en baten van het PreventieConsult voor verschillende stakeholders. De uitkomsten van de businesscases worden gebruikt om in 2014 in Nederland pilots te starten met mogelijke financieringsmodellen. De fondsen blijven ook in 2014 betrokken, maar staan wel meer op de achtergrond.
Dit jaar heeft het ministerie van VWS het Nationaal Programma Preventie (NPP) opgesteld. Het Preventie Consult is hierin opgenomen. Het NPP brengt initiatie ven en partijen bij elkaar en wil meer samenhang brengen in alle initiatieven op het gebied van preventie in Nederland. De opname in het NPP vergroot de moge lijkheden voor de implementatie van het Preventie Consult.
3.3 Beter in Beeld De ambities van het Diabetes Fonds zijn groot. We willen mensen met en zonder diabetes een gezonde toekomst bieden door het financieren van onderzoek naar het voorkomen en genezen van diabetes, door preventie en voorlichting. Door als Diabetes Fonds zicht baar en relevant te zijn, betrekken we verschillende groe pen mensen en (potentiële) partners bij onze missie. Het huidige economische klimaat maakt ons werk niet altijd makkelijk. We hebben te maken met steeds meer slagvaardige fondsenwervende organisaties en ook de economische crisis maakt een bezinning nodig op vragen als ‘Waar staan we voor als Diabetes Fonds?’ en ‘Waarin onderscheiden wij ons van andere organisaties?’
15 _ Diabetes Fonds Jaarverslag 2013
In 2013 hebben we daarom gewerkt aan een aan scherping van de positionering van het Diabetes Fonds. We hebben een klantenpanel opgezet om de wensen en behoeften van onze (potentiële) donateurs en vrij willigers beter in kaart te kunnen brengen. We spelen beter in op thema’s die bij onze achterban leven, zoals voeding, beweging en een gezond leven. Ook zoeken we op bovenstaande thema’s actief de dialoog met onze achterban en de media. Daarnaast zijn we begonnen met het initiëren van nieuwe fondsenwervende activiteiten, zoals online doneren en particuliere acties. We hebben de aangescherpte koers in 2013 ingezet en werken die in 2014 uit in concrete activiteiten, zodat we daar de komende jaren de vruchten van kunnen plukken. Dit wilden we bereiken in 2013: • Groei van de bekendheid rondom de impact van diabetes en waar het Diabetes Fonds voor gaat en staat bij relevante klantgroepen (meting in 2013 door middel van 0- en 1-meting). • Verstevigen van het imago van het Diabetes Fonds: imagocijfer van 6,5 naar 6,7. • Bij relevante klantgroepen gezien en ervaren worden als een organisatie die aansluit op de informatie behoefte en de behoefte om te participeren. • Draagt bij aan groei fondsenwerving bij relevante en nieuwe klantgroepen via andere kanalen en methodieken. Zo is het gegaan: Imago en bekendheid Het afgelopen jaar eindigden we met een imagocijfer van 6,6 als tweede goede doel op het vlak van gezondheid, meteen onder het KWF (6,7). De spontane naamsbekendheid is gelijk gebleven (op 8%) en de totale bekendheid is iets gedaald (van 87 naar 85%). In de media Het Diabetes Fonds is in 2013 veelvuldig in de landelijke en regionale media geweest. Enkele hoogtepunten uit gelicht: • De nieuwe cijfers van het RIVM met daaraan gekoppeld de reactie van het Diabetes Fonds werden via het ANP goed verspreid. • De ontwikkelingen rond de kunstalvleesklier kregen veel aandacht, onder andere in ‘De Wereld Draait Door’ en bij de NOS. • Zowel ‘Hart van Nederland’ als ‘RTL Nieuws’ vroegen meerdere malen om een reactie van de directeur
Kunstalvleesklier prototype 4 ontwikkeld door Inreda en AMC.
of adjunct-directeur in diverse nieuwsitems over diabetes. • Ambassadeur Barry Atsma behaalde met zijn abseil stunt als aftrap van de Traploopweek veel publiciteit, onder andere in De Telegraaf, in ‘Shownieuws’ en bij RTV Utrecht. • De eerste editie van de DiaBeatit Run deed het goed. Met een enthousiaste aftrap van Rotterdams burge meester Aboutaleb behaalde we diverse nieuwssites van grote dagbladen en ook RTV Rijnmond en TV West deden verslag van het event. De afzonderlijke teams wisten ook alle regionale media te halen. • We kregen meerdere malen aandacht in Koffietijd, waar o.a. onze vrijwilliger Marja Leijtens in het zonnetje werd gezet en receptenplatform werd belicht. • Ons persbericht over een onderzoek onder tieners op Wereld Diabetes Dag haalde alle grote regionale dagbladen. Diabetes Fonds panel Met het opzetten van een online panel krijgen we meer inzicht in de wensen en verwachtingen van ons achterban. Meer dan 1600 mensen met diabetes en naasten, vrijwilligers en donateurs zijn lid van het panel. Het eerste onderzoek betrof een diepgaand onderzoek. Dit onderzoek gaf inzicht in zowel de profielen als de wensen en behoeften van de panelleden. Dankzij nieuwe inzichten kunnen we onze werkzaamheden voor de verschillende doelgroepen steeds klantgerichter en meer op maat uitvoeren. Nieuwe kanalen en nieuwe doelgroepen Het afgelopen jaar hebben we hard gewerkt aan een actief online beleid (bijvoorbeeld: slimmer gebruik van social media).
16 _ Diabetes Fonds Jaarverslag 2013
Grafiek: Interactie per post op Facebook
Het luisteren en aangaan van de dialoog stond daarbij centraal. We startten 2013 met ongeveer 7.800 fans op Facebook. Dat aantal steeg in één jaar naar 18.000 fans; een toename van 130%. Met name de interactie per post laat een sterk stijgende lijn zien. Een interactie is een like, een comment of een share. Ook het aantal volgers op Twitter steeg: met 92%. Onderwerpen die hoog gewaardeerd werden en voor veel interactie zorgden, waren bijvoorbeeld de nominatie van de kunstalvleesklier voor de Herman Wijffels Innovatie prijs en het bericht op Wereld Diabetes Dag (‘Voor wie of waarom wil jij een toekomst zonder diabetes?’). Dat laatste bericht werd massaal geretweet.
Website In 2013 zijn er ruim 1,2 miljoen unieke bezoekers op onze site geweest. Dat was 14% meer dan het jaar daar voor. Ook was er 44% meer terugkerend bezoek dan het jaar ervoor. Bezoekers komen vooral voor informatie over diabetes, recepten, nieuws en informatie over het voor komen van diabetes. Ook het aantal online donaties is gestegen met 24,5%. Steeds meer mensen bezoeken de site per mobiel of tablet; een tendens die flink doorzet.
Succesvolle (online) activiteiten die tot veel donaties leidden, waren: • de campagne tijdens de collecteweek met het schuddende collectebusje (14% meer donaties dan in 2012); • de campagne op Wereld Diabetes Dag op 14 november; • de informatie over de kunstalvleesklier. Het receptenplatform Het speciale onderdeel ‘Recepten’ op de website werd erg gewaardeerd en goed bezocht. Hier zijn niet alleen honderden recepten te vinden, voor mensen met diabetes, maar ook tips over gezond eten en adviezen over gezonde voeding, gebaseerd op de Voedingsrichtlijn die naar aanleiding van onderzoek door het Diabetes Fonds is ontwikkeld. Gemiddeld kwamen er in 2013 zo’n 25.000 bezoekers per maand. Voor de recepten werd samen werking gezocht met partners als de WeightWatchers en het Voedingscentrum. Het platform kreeg aandacht in diverse media, waar onder ‘Koffietijd’, dagblad De Telegraaf (een week lang dagelijks!), Margriet, online sites over voeding en via Wegener in regionale dagbladen. Nieuwsbrief smaakmakers Gezonde en lekkere recepten met handige tips blijven voor veel mensen met diabetes aansprekend. Daarom hebben we dit jaar een speciale nieuwsbrief ‘Recepten en nieuws voor mensen met diabetes’ ontwikkeld. Al meer dan 7500 mensen meldden zich hiervoor aan.
17 _ Diabetes Fonds Jaarverslag 2013
TV Commercial Wereld Diabetes Dag
Sweet Dreams Samen met Mediq en DVN richtten we een nieuw fonds op om dromen van kinderen met diabetes waar te maken. Het doel is diabetes zichtbaar te maken en bewust wording te creëren over wat het betekent om diabetes te hebben. En natuurlijk ook om kinderen met diabetes een extra steun in de rug te geven. Drie dromen gingen in vervulling.
Brochure ‘Diabetes: zo zit dat’ Met de nieuwe brochure ‘Diabetes: zo zit dat’, met daarin de meest gestelde vragen over diabetes, geven we op een laagdrempelige manier informatie over wat diabetes is. De brochure werd verspreid onder 4000 huisartsen in Nederland. Uit onderzoek blijkt dat lezers de brochure aansprekend, duidelijk en overzichtelijk vinden. Wereld Diabetes Dag Op deze dag waren we flink aanwezig in de media. Online en via tv- en radiocommercials lieten we mensen met diabetes aan het woord en vroegen we om een kleine bijdrage via sms. De Twittercampagne met de hashtag ‘ToekomstZonderDiabetes’ was op die dag voor lange tijd Trending Topic. Dit zorgde voor opmerkelijke cijfers: 354.807 vertoningen en 4.293 clicks. Het aantal volgers op Twitter en Facebook steeg bovendien met 33%.
18 _ Diabetes Fonds Jaarverslag 2013
4. Inkomsten en Communicatie Het beleid voor fondsenwerving was het afgelopen jaar sterk gericht op het verhogen van de efficiency. Op basis daarvan zijn projecten die onvoldoende rende ment opleverden geschrapt of anders opgezet. Dat heeft tot een flinke efficiencyslag geleid: de inkomsten zijn op peil gebleven met veel lagere kosten. We zien een stevige groei in de inkomstenbronnen die nieuw zijn ten opzichte van 2012. We zullen daarin ook de komende jaren investeren. Gezien de externe en interne omstandigheden is de groei een resultaat waar we tevreden over zijn.
4.1 Fondsenwerving
code voor externe communicatie, waarin is vastgelegd hoe de communicatie met externe belanghebbenden moet verlopen. Daarin wordt onder andere verwezen naar de geldende wet- en regelgeving op het gebied van telemarketing, brievenbusreclame en privacy wetgeving. Het Diabetes Fonds houdt zich bij zijn telemarketingactiviteiten aan de regelgeving van het Bel-me-niet Register. CBF-keurmerk Het CBF-percentage komt in 2013 uit op 17,7%. Het driejaarsgemiddelde blijft met 21,1% ruim binnen de norm van 25% die het CBF stelt. Dat resultaat is te danken aan onze aandacht voor een efficiëntere fondsenwerving.
In 2013 hebben we de ontwikkeling doorgezet die we eind 2012 startten om onze organisatie klantgerichter te maken. Het ambitieniveau is daarbij bijgesteld naar een realistisch scenario, gebaseerd op stabilisatie van inkomsten uit eigen fondsenwerving. De bijbehorende doelstelling is behaald, de totale inkomsten zijn € 7,15 miljoen. De klantgerichte benadering heeft in 2013 meer vorm gekregen. Analyses in de database geven meer inzicht in onze relaties en ons klantenpanel is een aantal keren ingezet om ervaringen en input te verkrijgen van onze achterban.
4.2 Collecte
Regelgeving rond fondsenwerving Voor de fondsenwerving houdt het Diabetes Fonds zich aan de gedragscode van het Instituut Fondsenwerving, waarin professioneel gedrag en zorgvuldigheid centraal staan. Daarnaast hanteert het Diabetes Fonds een eigen
De jaarlijkse huis-aan-huiscollecte is nog altijd van groot belang voor het Diabetes Fonds. Het blijft een grote uit daging om de collecte op peil te houden. Om ons heen zien we de inkomsten uit de collecte teruglopen, ondanks de enorme inzet door vrijwilligers.
De collecteweek
19 _ Diabetes Fonds Jaarverslag 2013
Dit wilden we bereiken in 2013: • Stabiliseren inkomsten op circa € 1,65 miljoen per jaar. • Verandering in de collecteorganisatie doorvoeren. • Verlagen van de kosten ten opzichte van de opbrengst naar maximaal 16,7%. • Nieuwe manieren van collecteren invoeren. Zo is het gegaan: De opbrengst van de collecte is 10% gedaald, naar € 1.465 miljoen, opgehaald door 25.000 collectanten. Tegelijk werden de kosten aanzienlijk beperkt, waardoor de netto-opbrengst in 2013 nagenoeg gelijk is gebleven aan die van 2012. Daarmee is de collecte nog steeds een belangrijke bron van inkomsten voor het Diabetes Fonds. We zijn blij met de grote groep vrijwilligers die ons hierbij ondersteunt. We zien de afgelopen jaren wel een terugloop in het aantal collectanten, ondanks veel inspanningen om mensen te werven. Tijdens de collecte hebben collectanten kaarten van de Vriendenloterij uitgedeeld. Deze actie heeft gezorgd voor circa 3.300 nieuwe loterijdeelnemers ten behoeve van het Diabetes Fonds. Dat resultaat heeft een deel van de teruggang in de collecteopbrengst kunnen compenseren. Een aantal collectanten heeft aangegeven deze actie niet te waarderen. Dat hebben we meegenomen in de evaluatie van de actie.
opbrengst hoefde maar te worden besteed aan kosten. Dat kwam mede doordat in 2013 niet hoefde te worden geïnvesteerd in de aanschaf van nieuwe collectebussen. De collectematerialen zijn voornamelijk online beschik baar gesteld. Dat scheelde veel druk- en portokosten. Bovendien is de werving tegen lagere kosten uitgevoerd. Nieuwe manieren van collecteren We hebben andere manieren van collecteren ingezet om vrijwilligers zoveel mogelijk op een voor hen passende manier te laten collecteren. Tijdens de campagneperiode rondom de collecteweek boden we ook de mogelijkheid om via onze website een gift voor de collecte te doen. We hebben mensen via social media-acties opgeroepen om van die mogelijkheid gebruik te maken. Dit heeft een bedrag van € 2.863 opgeleverd. Om de betrokkenheid van vrijwilligers bij de organisatie te verhogen, hebben we vier edities verzonden van onze digitale nieuwsbrief CollecteBuzz. In deze nieuwsbrief brengen we vrijwilligers op de hoogte van nieuws rondom de collecte en de ontwikkeling van onderzoek naar diabetes. Lokale collecteorganisatoren geven steeds vaker de voorkeur aan kleinere teams. Daarom zochten we in 2013 met nadruk naar organisatoren.
Efficiëntere collecteorganisatie In het eerste kwartaal van 2013 is afscheid genomen van een aantal regiocoördinatoren die de laatste jaren minder actief waren of om gezondheidsredenen moes ten stoppen. Er is een groep van negen regiocoördina toren overgebleven met wie in de loop van het jaar constructief het gesprek is aangegaan om te zoeken naar intensievere samenwerking rondom de collecte. In 2014 willen we deze samenwerking verder ontwik kelen in het kader van de aangescherpte positionering van het Diabetes Fonds. De regionale contacten in gebieden waar geen regio coördinator actief is, worden deels overgenomen door de afdeling Informatie en Services (I&S) van het Diabetes Fonds. Deze afdeling legt telefonisch contact met collecte organisatoren en verstrekt op verzoek informatie. Lagere kosten Door verregaande bezuinigingen op wervings- en mate riaalkosten is de collecte uiteindelijk gerealiseerd met een flinke kostenbesparing. Slechts 10% van de
Digitale nieuwsbrief Collectebuzz
20 _ Diabetes Fonds Jaarverslag 2013
We verdeelden een collecteplaats in veel gevallen in col lectewijken. Een andere manier is om de collecte in één plaats door een overkoepelend team van organisatoren te laten aansturen. In beide gevallen zien we de nood zaak tot het werven van meer organisatoren. Ook moet de verhouding tussen het aantal organisatoren en het aantal collectanten anders. Voor 2014 nemen we bovenstaande informatie mee in een plan om de collecte op peil te houden, waarbij we de nadruk leggen op de verbinding tussen de vrij willigers en de organisatie. Meer regionale zichtbaarheid van het Diabetes Fonds en aansluiting bij bestaande acties of evenementen in het land zijn hiervoor nood zakelijk. De bestaande en nieuwe vrijwilligers kunnen dan op een bij hen passende manier het Diabetes Fonds ondersteunen.
4.3 Donateurs, giften en schenkingen We zijn voor een groot deel van onze inkomsten afhan kelijk van onze (vaste) donateurs en mensen die ons incidenteel steunen. Alles bij elkaar levert dit een prachtige bijdrage op, die ingezet kan worden voor wetenschappelijk onderzoek en voorlichting. Dit wilden we bereiken in 2013: • Stabilisatie inkomsten uit donateurs- en bestemmings giften van € 2,3 miljoen. • Inkomsten uit notariële schenkingen op € 100.000. Zo is het gegaan: De inkomsten zijn met € 2.368 miljoen licht boven de begroting uitgekomen. Dat is een mooi resultaat in een markt die zeer onder druk staat. De inkomsten daalden met circa 6% ten opzichte van 2012. Daarmee zet de dalende tendens zich voort. In het voorjaar zijn er twee uitzendingen geweest van het tv-programma ‘Overleven met Diabetes’. Daarom heen hebben we ter ondersteuning een cross-mediale campagne opgezet die ook een fondsenwervende spinoff had. Doel van het tv-programma: nieuwe donateurs werven en zichtbaarheid geven aan de impact van diabetes. De kijkcijfers waren goed, maar het aantal geworven donateurs bleef achter bij de verwachting. Door activiteiten op social media hebben we uiteindelijk toch nog veel extra donateurs geworven; in totaal zijn er 440 donateurs geworven.
Zoals aangegeven keken we in 2013 sterk naar de efficiency van onze activiteiten, bijvoorbeeld op het gebied van telemarketing. Succesvolle acties zijn om die reden verder uitgebouwd, minder succesvolle acties stopgezet. In het najaar hebben we bijvoorbeeld een test uitgevoerd met het inzetten van een Boksbal voor de werving van donateurs op events. De resultaten waren redelijk, maar onvoldoende om vooralsnog een vervolg te geven aan de test. We hebben in 2013 ook verder vorm gegeven aan activi teiten rondom het thema ‘voeding’, inclusief ons online receptenplatform. Zo hebben we Smaakmakers ontwikkeld, een speciale e-nieuwsbrief. Ook hebben we op het receptenplatform aandacht gegeven aan specifieke seizoenen en thema’s en hebben we een online voedings quiz ontwikkeld, waarmee mensen laagdrempelig kennis vergaren over voeding. Het merendeel van deze deel nemers meldde zich vervolgens aan voor de e-nieuws brief Smaakmakers. De uitdaging voor 2014 is om de activiteiten onderling (nog) meer samenhang te geven. Onze trouwe donateurs zijn ook in 2013 van onschatbare waarde geweest. Zij hebben ervoor gezorgd dat we uit eenlopende onderzoeken kunnen (blijven) financieren. Zowel op papier (via ons donateursblad Dialoog) als via online kanalen (onze digitale nieuwsbrief, onze website, Twitter en Facebook) houden we onze donateurs op de hoogte van alle ontwikkelingen. Een aantal malen per jaar ontvangen zij een verzoek om steun. Een zeer grote groep was hiertoe bereid. Daarbij is dit jaar veel aandacht geweest voor een effectievere wijze van benaderen: het resultaat hiervan is dat we een lager aantal donateurs hebben benaderd, maar daarbij wel de inkomsten op hetzelfde peil hebben gehouden. Giften en schenkingen Het Diabetes Fonds ontvangt jaarlijks veel spontane giften, bijvoorbeeld naar aanleiding van een jubileum of verjaardag. Een deel van de inkomsten uit Giften en Schenkingen wordt verantwoord onder paragraaf 4.6 (‘Acties vrijwilligers’). Notarieel schenken In 2013 hebben we verschillende acties opgezet om notariële schenkers te werven. Zo deden we een speciale bijsluiter in ons donateursblad en hebben we een groep donateurs telefonisch benaderd. De doelstelling in inkomsten voor 2013 is behaald en het aantal notariële schenkingen is met 10% gestegen. De samenwerking met Schenkservice heeft verder geleid tot een rekentool op onze website en de mogelijkheid tot multi-schenken (‘meerdere-goede-doelen-in-één-schenking’).
21 _ Diabetes Fonds Jaarverslag 2013
Blauwe Cirkel bijeenkomst met relaties van het Diabetes Fonds bij Mediq in Utrecht. Foto: Nick Dors Photograpy
Ook zijn donateurs bij wie de akte ‘afliep’, benaderd om ze te bedanken voor deze structurele steun. Daarbij vroegen we of ze mogelijk opnieuw zouden willen kiezen voor een dergelijke geefconstructie. Eind 2013 hebben we voorbereidingen getroffen om verwachte wijzigingen in wetgeving door te vertalen naar onze activiteiten en communicatie.
Zo is het gegaan:
4.4 Geoormerkte opbrengsten en nalatenschappen
Versterken relaties Op 14 november (Wereld Diabetes Dag) is voor de tweede maal de Blauwe Cirkel-bijeenkomst georga niseerd bij – en mede mogelijk gemaakt door – Mediq in Utrecht. Tijdens deze bijeenkomst ontvingen we een groot aantal trouwe donateurs en relaties. Zij woonden een interessant programma bij over de laatste ontwik kelingen van onderzoeken naar de behandeling en genezing van diabetes.
In 2013 hebben we van een flink aantal mensen grotere bedragen mogen ontvangen. In de periode van publiciteit rondom de kunstalvleesklier (onder andere in ‘De Wereld Draait Door’) is er een verhoogd aantal contacten geweest en hebben we verscheidende donaties ontvangen. Dit wilden we bereiken in 2013: • Stabilisatie van inkomsten uit Fondsen op Naam op € 50.000. • Versterken van de relatie met zowel bestaande als potentiële gevers. • Inkomsten uit geoormerkte opbrengsten voor specifieke projecten van € 250.000. • Stabilisatie van inkomsten uit nalatenschappen op € 650.000.
Fondsen op Naam Er is € 92.500 ontvangen uit een totaal van vier Fondsen op Naam; meer dan € 40.000 boven ons streef bedrag. Eén van die fondsen is gestart in 2013 en staat op naam van stichting DON. Dit fonds wordt mede ingezet om gezamenlijk onderzoek te financieren.
Geoormerkte opbrengsten Eind 2013 heeft een zeer betrokken relatie van het Diabetes Fonds besloten om een fellowship van een ambitieuze onderzoeker te steunen, om daarmee bij te dragen aan onderzoek naar de genezing van diabetes. Daarnaast werden verschillende grotere giften ontvangen voor de ontwikkeling van de kunstalvleesklier, o.a. van de stichting Sugarfriends. Deze stichting stopte zijn
22 _ Diabetes Fonds Jaarverslag 2013
activiteiten in 2013, de opbrengsten werden verdeeld onder een aantal goede doelen, waaronder het Diabetes Fonds. De financiële doelstelling werd niet behaald, er is wel sprake van een mooie groei ten opzichte van 2012. Nalatenschappen De inkomsten uit nalatenschappen waren in 2013 fors hoger dan begroot. Met een totale som van € 1.02 miljoen waren deze inkomsten 40% hoger dan in 2012 en terug op het niveau van eerdere jaren. In 2013 hebben we diverse adviesgesprekken gevoerd met mensen die overwegen het Diabetes Fonds in hun testament op te nemen. Ook hebben we een aantal andere activiteiten uitgevoerd voor de werving van nalatenschappen, zij het in mindere mate. In 2014 volgt een doorstart van het programma ‘Actieve werving nalatenschappen’.
Zo is het gegaan: Scapino De samenwerking met Scapino/Macintosh Retail Groep kreeg in 2013 definitief vorm. In het voorjaar werd een tweede schoenenlijn gelanceerd voor mensen met beginnende voetproblemen als gevolg van diabetes. Deze lijn werd ontwikkeld in samenwerking met het door het Diabetes Fonds ingestelde Expertteam. Op deze wijze werd wetenschappelijke kennis naar de praktijk gebracht. De schoenen worden inmiddels ook via Dolcis verkocht en via retailers in de UK en België. Een deel van de opbrengst van deze schoenen wordt geïnvesteerd in voetonderzoek. In 2013 was de opbrengst voor het onderzoek € 143.841. Een prachtig resultaat!
4.5 Samenwerking met bedrijven In 2013 zocht het Diabetes Fonds actief de samen werking met bedrijven, om daarmee de doelstellingen te kunnen realiseren. Bijvoorbeeld om kennis uit onder zoek naar de praktijk te brengen. Dit wilden we bereiken: • Groei inkomsten uit samenwerkingsverbanden met bedrijven naar € 200.000.
Macintosh leverde eveneens een bijdrage aan de Blauwe Cirkel-bijeenkomst die we op Wereld Diabetes Dag organiseerden. Verder werd een basis gelegd voor meer activiteiten in 2014.
Ambassadeur Barry Atsma aan het abseilen tijdens de kickoff van de traploopactie.
23 _ Diabetes Fonds Jaarverslag 2013
Mediq Met Mediq werkte het Diabetes Fonds in 2013 op verschillende manieren samen. Via Sweetdreams bijvoorbeeld, een samenwerking van Mediq, Diabetes Fonds en DVN. Doel van de samenwerking: de dromen van kinderen waarmaken. Zo zorgden we dat een ontmoeting met een musical-ster mogelijk werd gemaakt en konden we zorgen voor ondersteuning door middel van bijlessen. Mediq stelde hiervoor € 25.000 ter beschikking, van dat bedrag werd slechts een beperkt deel gebruikt.
4.6 Acties vrijwilligers Bijdragen aan een toekomst zonder diabetes kan op veel verschillende manieren. Dat wisten we natuurlijk al, maar in 2013 lieten vrijwilligers nogmaals zien dat er echt van alles mogelijk is. Er werd geld ingezameld voor onderzoek door creatieve, sportieve, culinaire en inzame lingsacties te organiseren. Dit wilden we bereiken: • Inkomsten van € 160.000 door acties en evenementen van en door vrijwilligers. Zo is het gegaan:
Mediq was ook hoofdsponsor van de eerste DiaBeatit Run, een estafetteloop van Rotterdam naar Amsterdam. Dankzij Mediq konden we alle lopers voorzien van een T-shirt met opdruk en werden verschillende andere voorzieningen gerealiseerd. In november, tijdens Wereld Diabetes Dag, organiseer den we in het kantoor van Mediq een bijeenkomst voor bedrijven en particuliere relaties van het Diabetes Fonds, onder de titel ‘de Blauwe Cirkel’. Mediq faciliteerde deze bijeenkomst en zorgde ook voor een inhoudelijke bijdrage. Traploopactie In 2013 organiseerden we voor de achtste maal de Nationale Traploopactie. In een pilot hebben we bekeken of we de Traploopactie op meer structurele basis konden aanbieden aan bedrijven. Op basis van de evaluatie van de pilot besloten we om niet te kiezen voor de structurele vorm. Wel kozen we ervoor een bijdrage van € 250 voor deelname te vragen. Dertig bedrijven namen deel aan dit evenement, minder dan voorgaande jaren. High Five ondersteunde ons dit jaar door de Traploop actie bij de eigen klanten onder de aandacht te brengen, zowel via nieuwsbrieven als persoonlijk. Voor de pilot stelde High Five een aantal stappentellers beschikbaar. Nieuwe contacten 2013 was vooral een jaar, waarin we veel investeerden in het leggen van contacten met nieuwe bedrijven. Daarbij zoeken we vooral naar inhoudelijke aansluiting, bijvoorbeeld op het gebied van voeding of bewegen. We hopen dat dit in 2014 gaat leiden tot concrete samenwerkingen, waarmee we onze doelstellingen kunnen behalen.
In 2013 bouwden we een actieplatform om initiatief nemers van acties beter te faciliteren en meer zichtbaar heid te geven. Maar ook om mensen te inspireren door meer inzicht te geven in de acties die anderen onderne men. Speciaal voor initiatiefnemers van een actie is www.diabeatit.nl ontstaan. In het eerste jaar is die site voor 21 verschillende acties gebruikt. In totaal leverde dit € 189.265 op. Daarmee hebben we de begroting ruimschoots gehaald. Een paar voorbeelden: • Creatief was bijvoorbeeld Dana Hoogvliet, die haar kapsalon opende voor vrouwen die zich betrokken voelen bij diabetes. De hele dag, ook ‘s avonds, bezorgde zij dames en kinderen nieuwe coupes, in ruil voor een donatie aan het Diabetes Fonds.
Een nieuwe coupe in ruil voor een donatie aan het Diabetes Fonds.
24 _ Diabetes Fonds Jaarverslag 2013
• Niek de Heij ging de sportieve uitdaging aan om een halve marathon te lopen voor het Diabetes Fonds. Hij heeft diabetes type 1 en moest hard trainen om deze prestatie neer te zetten. Zijn doel was: mensen inspireren om ook in actie te komen, bijvoorbeeld door onderzoek naar diabetes te steunen. Dat is hem zeker gelukt. Er hebben enkele nieuwsartikelen in de lokale media gestaan en hij heeft in Amersfoort een mooi bedrag van € 1.000 overhandigd. • Lekker en gezond eten en daarmee een toekomst zonder diabetes steunen. Dat is wat kok Martijn van Eldert van Café van Zanten in Amersfoort mogelijk maakte. Hij heeft zelf diabetes type 1 en kon de gasten daarom als geen ander adviseren. Martijn vertelde zijn verhaal in onze e-nieuwsbrief Smaakmakers en maakte van zijn culinaire actie een smaakvol succes. • Diabetes is er altijd en overal. Dat zorgt ervoor dat mensen het Diabetes Fonds steunen bij vrolijke gebeurtenissen, maar ook bij verdrietige. De collecte bus van het Diabetes Fonds was dan ook aanwezig op onder andere bruiloften, verjaardagen, jubilea, afscheids ceremonies en doopsfeesten. Heleen Blok vroeg voor haar verjaardag bijvoorbeeld geen cadeaus maar geld voor onderzoek naar diabetes type 1. Dat heeft haar zoon namelijk. Haar vrienden en familie reageerden allemaal enthousiast. Het leverde € 412,50 op. Een prachtig cadeau! • Spullen inzamelen en de opbrengst van de verkoop schenken aan het Diabetes Fonds was in 2013 een trend. De beste voorbeelden zijn het jaarlijkse Handwerk festijn en de kledinginzameling van Stichting KoVaMo. •
Niek de Heij heeft diabetes type 1 en leverde een topprestatie. Hij liep de 21 van Alphen en haalde € 1.000 op. Foto: Walter Planije
De Stichting KovaMo kon een recordbedrag van € 29.000 overhandigen. Hulp van vrijwilligers die plaatselijk een inzamelingsactie organiseerden was hierbij onmisbaar. Evenement DiaBeatit Run Vrijwilligers organiseerden niet alleen zelf acties, er deden in 2013 bijna tweehonderd mensen mee aan de eerste editie van de DiaBeatit Run op 12 oktober. Dit is een jaarlijks fondsenwervend evenement dat door het Diabetes Fonds in het leven is geroepen om extra financiële middelen te krijgen voor diabetesonderzoek. Gestart werd vanaf de Euromast in Rotterdam, die eerst beklommen moest worden. Vervolgens werd een dubbele marathon gelopen naar Amsterdam. Burgemeester Aboutaleb deed de aftrap in Rotterdam, wat veel aan dacht opleverde in zowel regionale als landelijke media. Het was fantastisch om met zo’n grote groep mensen bij elkaar te zijn die een toekomst zonder diabetes willen en daar veel voor over hebben. Er deden Bekende Nederlanders mee, maar ook diabetesonderzoeksteams, bedrijven, mensen met diabetes, ouders van kinderen met diabetes en echte sportievelingen. Deze mooie mix van partijen die onmisbaar zijn voor het bereiken van een toekomst zonder diabetes haalde € 72.437 op. Een veelbelovend resultaat voor de tweede editie in 2014. Mediq was hoofdsponsor van het evenement.
Heleen Blok haalde met haar verjaardag € 412,50 op voor het Diabetes Fonds en dus voor haar zoon Ruben met diabetes type 1.
25 _ Diabetes Fonds Jaarverslag 2013
Uitreiking van de cheque tijdens de DiaBeatit Run. Enkele donaties kwamen binnen na afloop van de DiaBeatit Run, waardoor het bedrag bij de finishh op de foto iets lager is dan het definitieve bedrag.
Wandelvierdaagse het Gooi en Handwerkfestijn Vaste evenementen voor het Diabetes Fonds zijn de Wandelvierdaagse het Gooi in juni en het Handwerkfestijn van vrijwilliger Marja Leijtens in september. Tijdens het vijf jarige jubileum van de Wandelvierdaagse het Gooi zijn alle records gebroken. Er liepen ruim 1400 wandelaars mee. Dankzij de wandelaars en verschillende sponsoren ontving het Diabetes Fonds een cheque van € 10.000 van de orga nisatie. Het Handwerkfestijn beleefde zijn zevende editie, daar werd het recordbedrag van € 13.335 opgehaald. We zijn blij met de inspanningen van alle vrijwilligers, deel nemers, sponsoren en bezoekers aan deze evenementen.
4.7 Acties derden: VriendenLoterij, Lotto en Krasloterij
investeerde evenals voorgaande jaren in de werving van deelnemers aan de VriendenLoterij, specifiek voor het Diabetes Fonds. De effectiviteit van de reguliere wervings acties staat echter onder druk. Tijdens de collecteweek hebben we daarom een ander type gezamenlijke actie met de VriendenLoterij georganiseerd, waarmee we geoormerkte loten hebben geworven. De inkomsten daarvan zijn pas zichtbaar in 2014. In 2013 hebben we gewerkt aan een aanvraag voor een extra project. In februari 2014 was het Diabetes Fonds een van de gelukkigen bij het Goed Geld Gala met een toekenning ontvingen van € 425.000. Dit bedrag wordt in 2014 verantwoord.
Dit wilden we bereiken: • Inkomsten uit acties derden / loterijen: € 1,65 miljoen.
Zo is het gegaan: De inkomsten uit geoormerkte loten zijn gedaald ten opzichte van 2012. De totale inkomsten uit de Vrienden Loterij was € 1.14 miljoen. Het Diabetes Fonds
Hanneke Dessing en Michiel Verboven van de VriendenLoterij bij de uitreiking van de cheques.
26 _ Diabetes Fonds Jaarverslag 2013
Het Diabetes Fonds ontving ook inkomsten uit de Lotto en de Krasloterij, via Stichting Loterijacties Volks gezondheid. Deze inkomsten bedroegen € 384.909. De totale inkomsten kwamen met ruim € 1,52 miljoen een kleine € 60.000 lager uit dan in 2012.
4.8 Inkomsten uit beleggingen Dit wilden we bereiken: • Inkomsten uit beleggingen op € 200.000.
daarom tegen een laag risico aangehouden op spaar rekeningen of wordt belegd in kortlopende obligaties zonder valutarisico.
4.9 Communicatie met belanghebbenden Communicatie met alle belanghebbenden is een belang rijk aandachtspunt voor het Diabetes Fonds. Om die reden wordt er snel gereageerd op vragen. Indien nodig wordt verwezen naar collega-organisaties, zoals de DVN of de NDF. Klachten worden zo snel mogelijk afgehandeld, meestal ruim binnen de termijn van drie weken die ervoor staat in de officiële procedure.
Zo is het gegaan: Het resultaat uit beleggingen in 2013 is € 221.351. Het Diabetes Fonds besteedt ingezameld geld vooral aan onderzoek. De onderzoeksprojecten die gefinancierd worden, duren in de meeste gevallen vier jaar, soms ook langer. Per jaar wordt circa € 3,5 miljoen aan wetenschappelijk onderzoek uitgegeven; een groot deel daarvan wordt gereserveerd en gedurende de looptijd van het onderzoek in gedeelten uitbetaald. Daarnaast is het Diabetes Fonds volgens de regels van het Centraal Bureau Fondsenwerving (CBF) verplicht een financiële reserve aan te houden om eventuele onvoorziene tegen vallers op te kunnen vangen en te zorgen dat het fonds zijn werkzaamheden kan blijven voortzetten. Dat is de zogenaamde ‘continuïteitsreserve’. De Commissie Herkströter heeft hiervoor in 2003 een advies opgesteld en er een maximum aan verbonden: anderhalf maal de jaarkosten van de organisatie. In 2011 is besloten de omvang van de continuïteits reserve te koppelen aan de omvang van het risico van plotseling tegenvallende inkomsten. De continuïteits reserve is verlaagd tot ongeveer € 2,5 miljoen, waarvan € 2 miljoen ter dekking is van het risico van tegenvallende inkomsten en € 0,5 miljoen om strate gisch in te zetten als zich goede kansen voordoen. Hoe beleggen we? Het Diabetes Fonds kiest voor een risicomijdende manier van beleggen. Eind 2012 besloot de Raad van Toezicht (RvT) om het deel van het vermogen dat bestemd is om aangegane onderzoeksverplichtingen mee te betalen niet langer in effecten te beleggen. In aandelen wordt daarom niet meer belegd. In plaats daarvan wordt het vermogen dat bestemd is voor onder zoeksverplichtingen als spaartegoed aangehouden, om zo elk risico van waardeverlies te beperken. Voor het deel van het vermogen dat opzij is gezet als continuïteit reserve zijn reëel kapitaalbehoud en een laag risico belangrijke factoren. Dit deel van het vermogen wordt
Informatie uit vragen en klachten wordt meegenomen bij de ontwikkeling van campagnes en voorlichtings materialen. We vullen de informatie op onze website regelmatig aan op basis van de behoefte die leeft bij het publiek. Op die manier voorkomen we ook een over schot aan vragen, doordat mensen vaak al antwoord vinden voordat ze hun vraag aan ons stellen. Afhandeling van klachten In 2013 zijn in totaal 113 klachten geregistreerd. Klachten kunnen mondeling of schriftelijk bij het Diabetes Fonds worden ingediend. De aard van de klachten was zeer verschillend in 2013: het ging om eenvoudig op te lossen zaken in de administratieve sfeer, maar ook om klachten naar aanleiding van een mailing. Alle klachten zijn indivi dueel en met een zorgvuldig opgestelde reactie beant woord – meestal per mail en soms telefonisch of per brief. Waar nodig werden klachten of vragen gebruikt voor op de website. Ze werden dan geplaatst onder de tab ‘Veelgestelde vragen’. Het aantal klachten over de campagnes was beperkt. Er zijn klachten ontvangen naar aanleiding van een mailing en VriendenLoterij-loten tij dens de collecte. Deze klachten zijn meegenomen in de evaluatie van die activiteiten. Afhandeling van vragen In 2013 werden 240 publieksvragen geregistreerd. Vragen die doorverwezen worden naar andere organisa ties zijn hierin niet meegenomen. Vragen werden, zoals ook nu nog gebruikelijk is, door medewerkers van Infor matie & Services afgehandeld. Welke afdeling antwoordt, hangt af van de aard van de vraag. Vragen hebben vaak betrekking op inhoudelijke aspecten van diabetes of op wetenschappelijk onderzoek. Indien nodig doen kennismedewerkers zelf research om een vraag goed te beantwoorden, of raadplegen zij externe specialisten. In alle gevallen sluiten we zoveel mogelijk aan bij het perspectief van de vraagsteller.
27 _ Diabetes Fonds Jaarverslag 2013
5. Personeel en Organisatie 5.1 Personeelsbeleid Op het gebied van P&O werkt het Diabetes Fonds nauw samen met de Nederlandse Diabetes Federatie (NDF). Zo voert de P&O-adviseur werkzaamheden uit voor beide organisaties en volgen we dezelfde arbeids voorwaarden. Daarnaast is er op het gebied van P&O in 2013 ook gewerkt aan een nauwere samenwerking binnen het Huis voor de Gezondheid. Zo zijn er samen met de vier andere fondsen binnen het Huis voor de Gezondheid afspraken gemaakt rondom arbeidsmobiliteit. In 2013 hebben twee medewerkers gebruik kunnen maken van deze afspraken. Dit is een belangrijke stap richting meer kennisuitwisseling tussen fondsen en meer mogelijkheden voor medewerkers om zich persoonlijk te ontwikkelen.
5.1.1 Medewerkers en vrijwilligers Begin 2013 heeft er een reorganisatie plaatsgevonden om klantgerichter te kunnen werken. Er zijn teams samengesteld die zich richten op specifieke klant groepen: Particuliere Geldgevers, Particuliere Tijdgevers en Strategische partners. Daarnaast is er een team Kennis & Onderzoek, team Corporate & Webcare en team Informatie & Services. Die werken nauw samen met de klantgroepen. Het team bedrijfsvoering verleent ondersteuning aan de hele organisatie. Bij deze nieuwe werkwijze horen ook andere competenties. Die hebben we in huis kunnen halen door de huidige medewerkers te trainen en door bij de vervanging van de (natuurlijke) uitstroom te letten op het aantrekken van nieuwe competenties. De gemiddelde bezetting is in 2013 vrijwel op het niveau gebleven van 2012.
Samenstelling Managementteam (MT) • Mevrouw drs. J.W.M. Dessing, algemeen directeur; • De heer dr. D.M. Hettinga, hoofd kennis & informatie, tevens adjunct-directeur; • De heer E. Stellwag, hoofd communicatie, marketing & fondsenwerving; • De heer E.J. Rougoor, hoofd bedrijfsvoering (tot december 2013). Helaas hebben wij in 2013 afscheid moeten nemen van Evert Rougoor. Evert was als hoofd bedrijfsvoering de drijvende kracht achter de financiële en facilitaire zaken bij het Diabetes Fonds en zette zich ook met veel enthousiasme in voor het Huis voor de Gezondheid. Ook wist hij met zijn creativiteit, humor en mensenken nis een stempel te drukken op veel andere zaken binnen de organisatie. Tot onze grote spijt moesten we hem vanwege ziekte een groot deel van 2013 missen en is hij in december 2013 overleden. Vrijwilligers Naast de inzet van een beperkt aantal medewerkers kan het Diabetes Fonds rekenen op de inzet van veel vrijwilligers. Allereerst zijn er de collectanten, collecte leiders, wijkhoofden en regiocoördinatoren. Die waren ook in 2013 allemaal essentieel voor de landelijke collecte. Het Diabetes Fonds is een van de laatste fondsen die de collecte op uitvoerend niveau puur met vrijwilligers uit voert. De 25.000 collectanten werken in heel Nederland en worden ondersteund door twee fte’s vanuit het bureau van het Diabetes Fonds en negen vrijwillige regiocoördinatoren door het hele land. Naast de collecte worden ook andere activiteiten van het Diabetes Fonds ingevuld door vrijwilligers.
Medewerkers Diabetes Fonds: 31/12/2010
31/12/2011
31/12/2012
31/12/2013
Aantal medewerkers
35
32
31
30
Aantal fte
27,1
26,5
25,7
25,9
Man/Vrouw
9/26
7/25
6/25
5/25
Gemiddelde leeftijd
41
41,6
40
41,1
2010
2011
2012
2013
Gemiddelde bezetting
27,2
26,5
26,5
26
Instroom
12,8%
20,7%
25,0%
19,6%
Uitstroom
9,1%
23,3%
21,8%
23,5%
28 _ Diabetes Fonds Jaarverslag 2013
De leden van de Raad van Toezicht, Wetenschappelijke Adviesraad en Maatschappelijke Adviesraad werken alle maal op vrijwillige basis, evenals de ambassadeurs en de vele wetenschappelijke referenten. Hun aller inzet is essentieel voor het beoordelen van subsidieaanvragen, het adviseren van de Raad van Bestuur en het controle ren van het beleid van het Diabetes Fonds. Ook op ons kantoor kunnen we regelmatig rekenen op vrijwilligers. Van telefonist tot klusjesman en of het nu gaat om data-invoer of om het verzenden van collectematerialen. In alle gevallen kunnen we rekenen op een groep vrij willigers die zich soms al jarenlang inzetten voor het Diabetes Fonds. Het Diabetes Fonds waardeert alle inzet van vrijwilligers zeer en probeert daarom de voorzieningen voor vrijwilligers zo goed mogelijk te verzorgen. Zo krijgen vrijwilligers (indien gewenst) de onkosten die zij maken vergoed en wordt zoveel mogelijk gezorgd voor goede instructies en middelen. Voor vrijwilligers die direct met de organisatie in contact staan of op het bureau werkzaam zijn, is de gedragscode van toepassing. Ook zij kunnen een beroep doen op de klachtenregeling.
5.1.2 Vertegenwoordiging Diabetes Fonds Het Diabetes Fonds neemt deel aan verschillende werkgroepen en commissies, om vanuit gezamenlijkheid efficiënter te werken aan de eigen missie. Naast de nevenfuncties van de algemeen directeur was het Diabetes Fonds in 2013 vertegenwoordigd in: • Bestuurlijk Overleg PreventieConsult: de heer dr. D.M. Hettinga; • SGF Commissie Wetenschappelijk Onderzoek: mevrouw dr. S. Pieper; • SGF Commissie Preventie: mevrouw. drs. M. Schrijver; • Werkgroep Orgaandonatie: mevrouw drs. A. Penders; • Bestuur Nederlandse Diabetes Federatie: de heer prof. dr. E.C. Klasen; • NAD Themacommissies: mevrouw drs. M. Schrijver (themacommissie 1: Preventie), mevrouw drs. J.W.M. Dessing (themacommissie 2: Positie van de patiënt) en de heer dr. D.M. Hettinga (themacommissie 3: Kwaliteit, organisatie en kennis).
5.1.3 Arbeidsvoorwaarden Het Diabetes Fonds wordt geleid vanuit het kantoor in Amersfoort. Het krijgt geen rechtstreekse overheids subsidie en is afhankelijk van giften van particulieren en
bedrijven. Om dit geld zo zorgvuldig mogelijk te besteden, zijn er betaalde medewerkers in dienst. De meesten van hen werken in deeltijd. De inzet van goed gekwalificeerd personeel waarborgt continuïteit en een zo efficiënt mogelijke besteding van gelden voor onderzoek en voor lichting rondom diabetes. Het Diabetes Fonds heeft zijn eigen arbeidsvoorwaarden. Die worden jaarlijks getoetst aan wet- en regelgeving en worden na overleg met het personeel vastgesteld door het bestuur. In de arbeids voorwaarden probeert het Diabetes Fonds een maat schappelijk verantwoorde werkgever te zijn. De brutosalarissen per maand, bij een voltijd aanstelling, zijn als volgt: Functie
Van (€)
Tot (€)
Algemeen directeur
7.100
9.800
Management
3.800
6.350
Beleidsmedewerkers
2.650
3.800
Administratief personeel
2.150
3.200
Overig personeel
2.000
2.600
Naast salaris ontvangt het personeel 8% vakantiegeld en geniet het een aantal secundaire arbeidsvoorwaarden, zoals een pensioenregeling (PFZW), een tegemoetkoming in de reis- en sport kosten, een fietsregeling en goede opleidingsmogelijk heden. Het Diabetes Fonds kent geen dertiendemaanduitkering of andere bonusregelingen. In 2013 is besloten de jaarlijkse indexering van de salaris sen niet toe te passen en salarisverhogingen te beperken, om daarmee de kosten van de organisatie te beperken. Verder geldt er een ‘regeling ongewenste omgangsvormen’ en is er een geschillenregeling ingesteld. Intern zijn er twee vertrouwenspersonen en is er ook een externe, onafhan kelijke vertrouwenspersoon die geraadpleegd kan worden. Bezoldiging directie De Raad van Toezicht heeft het bezoldigingsbeleid, de hoogte van de directiebeloning en de hoogte van andere bezoldigingscomponenten vastgesteld. Het beleid wordt periodiek geactualiseerd. Bij de bepaling van het bezoldi gingsbeleid en de vaststelling van de beloning volgt het Diabetes Fonds de Adviesregeling Beloning Directeuren van Goede Doelen van VFI en de Code Wijffels (zie www.vfi.nl). Het voor de toetsing aan VFI-maxima relevante werkelijke jaarinkomen van de directie bedroeg in 2013 voor mevrouw drs. J.W.M. Dessing € 101.187.
29 _ Diabetes Fonds Jaarverslag 2013
5.2 Interne Organisatie 5.2.1 Administratieve processen De externe accountant, PWC, beoordeelt naast de jaarrekening ook de beheersing van de administratieve processen. Gelijk aan de jaren 2009-2012 heeft PWC ook in 2013 dit onderdeel wederom als ‘goed’ beoordeeld. In 2013 zijn de rapportagetemplates uit het financieel administratiesysteem verbeterd, waardoor er nu sneller bijgestuurd kan worden. Daarnaast is de koppeling met het klantrelatiebeheer-systeem (CRM-systeem) versterkt, waardoor er nu beter inzicht is in de kosten en opbrengsten per campagne. In 2013 zijn ook voor bereidingen getroffen voor aansluiting bij het systeem dat door meer fondsen in het Huis voor de Gezondheid gebruikt zal gaan worden. Ook kunnen daarmee proces sen ondersteund worden die tot nu toe geen ICT-onder steuning hebben. Deze zullen modulair worden geïmplementeerd in 2014.
5.2.2 Huisvesting Het Diabetes Fonds is gehuisvest in het Huis voor de Gezondheid in Amersfoort. In dit pand zitten verschillende gezondheidsfondsen en gelieerde organisaties. In 2013 is het samenwerken en het delen van services verder vormgegeven. Met dank aan een bijdrage van de Vrienden Loterij is de benedenverdieping ingericht als ontvangst ruimte en bedrijfsrestaurant. Daarnaast zijn en worden zaken als vergaderzalen, archief, ICT, facilitaire diensten, schoonmaak en beveiliging gezamenlijk ingekocht en geregeld. Ook zijn plannen gemaakt om deze samen werking verder uit te breiden naar ondersteunende diensten, zoals HR en financiën. Dit zal in 2014 verder vorm krijgen. Hiermee is het Huis voor de Gezondheid niet alleen een efficiënte vorm van huisvesting, maar levert het ook winst op bij vele andere activiteiten. Medewerkers van verschillende fondsen ontmoeten elkaar bij de receptie, in de kantine of elders in het Huis en wisselen ervaringen en tips uit. Dat zorgt voor kwaliteitsverbetering in de activiteiten van het Diabetes Fonds en daarmee voor een slagvaardigere organisatie.
5.2.3 ICT Door de introductie van een Single European Payment Area (SEPA) was ook het Diabetes Fonds genoodzaakt
zijn systemen en communicatieprotocollen aan te passen aan deze nieuwe Europese richtlijnen. Een strakke planning en goede begeleiding hebben ertoe geleid dat het Diabetes Fonds per medio oktober SEPA proof is. Tegelijkertijd hebben we ons georiënteerd op een nieuw CRM-systeem, zodat we medio 2014 zo’n nieuw systeem zouden kunnen invoeren. Maar na een grondige analyse, het opstellen van een programma van eisen, de bestude ring van een drietal mogelijke nieuwe systemen evenals de ontwikkelingen op dit gebied binnen het Huis voor de Gezondheid- hebben we besloten het contract voor het huidige CRM-systeem te verlengen. Dit brengt aan de ene kant een aanzienlijke bezuiniging op de kosten met zich mee en aan de andere kant biedt het ons de moge lijkheid aan te sluiten bij een systeem dat door meerdere partijen binnen het Huis voor de Gezondheid kan worden gebruikt. In het kader van ‘samenwerking zoeken binnen het Huis voor de Gezondheid’ is het Diabetes Fonds op het gebied van ICT (in het bijzonder het functioneel applicatiebeheer) een samenwerking aangegaan met het Longfonds. Deze samenwerking betreft de dagelijks voorkomende ICT-werkzaamheden. Het Longfonds biedt hierbij zijn menskracht aan ter ondersteuning. Samen met een leverancier van diensten op dit gebied zijn hier goede afspraken over gemaakt, die voor het Diabetes Fonds geleid hebben tot een kostenreductie op het gebied van functioneel beheer.
5.3 Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen (MVO) Het Diabetes Fonds wil nu en in de toekomst verantwoord ondernemen. Dat hebben we altijd al gedaan, omdat dat bij onze organisatie past. We streven naar een voort durende verbetering van onze bedrijfsprocessen om tot een duurzaam werkende organisatie te komen. We werken op veel terreinen maatschappelijk verantwoord. Zo hebben we een beperkt aantal parkeerplaatsen en geen lease auto’s. Ook stimuleren we het gebruik van openbaar vervoer, werkfruit, ‘groen’ papier, minder papierverbruik en duurzame koffie. Waar mogelijk vermijden we vlieg reizen (en anders zorgen we dat we de CO2-uitstoot compenseren). MVO is een voortdurend aandachtspunt van het Managementteam - dat goed kijkt hoe het Diabe tes Fonds nóg meer maatschappelijk verantwoord kan ondernemen. Om hier scherp op te blijven, zijn we in 2013 lid geworden van MVO Nederland.
30 _ Diabetes Fonds Jaarverslag 2013
De officiële opening van het Huis voor de Gezondheid door Burgemeester Bolsius van Amersfoort.
5.4 Samenwerking Diabetes is te groot voor het Diabetes Fonds om alleen op te lossen. Dat kunnen en willen we niet. Samen sta je sterk! Het Diabetes Fonds kiest ervoor om op een paar punten samenwerkingen aan te gaan om zo de focus te behouden. Het diabetesveld Het Diabetes Fonds is lid van de Nederlandse Diabetes Federatie (NDF) en werkt veel samen met de andere leden van de NDF. Met de Diabetes Vereniging Nederland (DVN) zijn we in 2011 een intensief traject gestart om meer samen op te trekken. Voor het publiek is het immers niet altijd duidelijk wat DVN en wat het Diabetes Fonds doet. Beide partijen zijn dan ook bereid meer af te stemmen en samen op te trekken. Bij de DVN heeft in 2012-2013 een reorganisatie plaatsgevonden, waarbij in 2013 zowel een nieuw bestuur als een nieuwe directeur is aangetreden. Daarom zijn de gesprekken over intensivering van de samenwerking op een lager pitje gezet. Wel blijft vanuit beide organisaties de insteek om deze samenwerking in 2014 verder te verdiepen en elkaar zo te versterken.
In 2013 is ook de samenwerking met stichting Diabetes Onderzoek Nederland (DON) van start gegaan. Aangezien de missie van het Diabetes Fonds en die van stichting DON veel gemeen hebben, is besloten om elkaar te versterken op het terrein van fondsenwerving en het financieren van onderzoek. Zo hebben stichting DON en Diabetes Fonds in 2013 gezamenlijk het consor tium gefinancierd dat onder leiding van prof. dr. Bart Roep onderzoek doet. Daardoor kan dat belangrijke onderzoek voortgezet worden. Ook zijn er concrete plannen om in 2014 verschillende fondsenwervende activiteiten beter op elkaar af te stemmen en zo meer geld voor diabetes onderzoek op te halen. Gezondheidsfondsen Een tweede samenwerkingsverband waar het Diabetes Fonds aan deelneemt, is de Samenwerkende Gezond heidsfondsen (SGF). Hierin heeft het Diabetes Fonds ervoor gekozen om input en medewerkers te leveren op vooral de gebieden wetenschappelijk onderzoek, preventie en lobby. Bij wetenschappelijk onderzoek leidt de samenwerking tot meer eenheid in bijvoorbeeld de financiering van onderzoek, maar ook bij zaken zoals
31 _ Diabetes Fonds Jaarverslag 2013
dierproeven en co-morbiditeit (het hebben van meer dere ziekten tegelijk). Het is voor het Diabetes Fonds efficiënter en doeltreffender om dit soort zaken samen met collegafondsen te bepalen dan als fonds alleen. Dat geldt ook voor bijvoorbeeld lobbyactiviteiten op het gebied van preventie. Huis voor de Gezondheid Een derde samenwerking waar het Diabetes Fonds veel tijd in steekt maar ook veel uit haalt, is het Huis voor de Gezondheid. Samen met het Longfonds (voor heen Astma Fonds), Alzheimer Nederland, de Maag Lever Darm Stichting en Fonds Psychische Gezondheid is in 2012 een deel van het pand ‘De Argonaut’ in Amersfoort gehuurd. Door samen te wonen, kunnen we ook beter samenwerken. In 2013 heeft deze samen werking vorm gekregen in bijvoorbeeld de gezamenlijke receptie/ontvangst, kantine, ICT, facilitair management, schoonmaak en beveiliging. Het ‘samenwonen’ heeft het ook makkelijker gemaakt om de krachten te bundelen op andere terreinen. Zo hebben verschillende medewerkers een kijkje in de keuken kunnen nemen van collega fondsen. Ook wordt er informeel en formeel regelmatig afgestemd en ‘gespard’ over ontwikkelingen in weten schappelijk onderzoek, voorlichting, preventie, communi catie en fondsenwerving. Maar ook vindt nadrukkelijk samenwerking plaats op het gebied van bedrijfsvoering.
Van ’t Hoff-programma Het Diabetes Fonds heeft in 2012 een geheel nieuwe samenwerking opgezet, die in 2013 is voortgezet en uitgebreid. Samen met TNO is een Shared Researchprogramma, - het Van ’t Hoff programma, opgezet waarin bedrijven, gezondheidsfondsen en TNO samen werken aan nieuwe medische technologie. Specifiek voor diabetes wordt er gewerkt aan een nieuwe glucose sensor waar je geen bloed voor hoeft te prikken. Ook is men een methode aan het ontwikkelen om levende bètacellen in de alvleesklier te meten. Voor dit soort trajecten is veel expertise nodig van wetenschappers, evenals de ervaring van bedrijven om kennis te vertalen naar een concreet product. Die expertise en ervaring worden steeds vaker gebundeld in publiek-private samen werkingen. De overheid stimuleert dat en stelt cofinan ciering beschikbaar voor dit soort initiatieven. In 2013 is het Van ’t Hoff-programma uitgebreid met onder andere Alzheimer Nederland, Parkinson Vereniging, Hersen stichting en Nierstichting.
32 _ Diabetes Fonds Jaarverslag 2013
6. Bestuur en Governance De eenhoofdige Raad van Bestuur wordt gevormd door de algemeen directeur. De algemeen directeur bestuurt het Diabetes Fonds en heeft eindverantwoordelijkheid voor de leiding en uitvoering van het beleid en de activi teiten, dit- onder toezicht van een Raad van Toezicht. Deze raad is belast met het integraal toezicht houden op het beleid en wordt bijgestaan door een Financiële Audit Commissie. De Raad van Bestuur laat zich, ten behoeve van besluit vorming over subsidies voor wetenschappelijke onder zoeksprojecten, adviseren door een adviesraad en adviescommissies van het Diabetes Fonds, waaronder de Wetenschappelijke Adviesraad. De organisatie bestaat uit de volgende klantenteams: Kennis & Onderzoek, Particuliere tijdgevers, Particuliere geldgevers, Strategische Partnerships, Corporate & Webcare, Informatie & Services en Bedrijfsvoering. Een organogram is opgenomen in de bijlagen.
6.1 Governance Het Diabetes Fonds wil op een verantwoorde manier met de bijdragen van donateurs en andere inkomsten omgaan. Het laat ook graag zien in welke mate de inspanningen bijdragen aan het voorkomen en genezen van diabetes en complicaties. Het Diabetes Fonds probeert daarom zo transparant mogelijk te werken en volgt de door de branche vastgestelde richtlijnen voor goed bestuur. In 2013 is afscheid genomen van één lid van de Raad van Toezicht. De opvolging van dit lid heeft medio 2013 plaatsgevonden. Meer over de Raad van Toezicht staat vermeld in de verantwoordingsverklaring.
6.2 Verslag Raad van Bestuur De Raad van Bestuur is belast met de (dagelijkse) besturing van het Diabetes Fonds, het richting geven aan de organisatie. De Raad van Bestuur zorgt voor de werving, besteding en het beheer van financiële middelen en de vertegenwoordiging van de organisatie. Ook zorgt de Raad van Bestuur voor het adequaat functi oneren van de organisatie in het algemeen. Daarvoor stelt de Raad van Bestuur de meerjarenbeleidsvisie, het jaarplan en de begroting op; deze worden ter goed keuring voorgelegd aan de Raad van Toezicht. Over de uitvoering van het jaarplan wordt periodiek gerapporteerd
aan de Raad van Toezicht. De Raad van Bestuur van het Diabetes Fonds werd in 2013 gevormd door mevrouw drs. J.W.M. Dessing. Tot de belangrijkste aandachtspunten van de Raad van Bestuur behoorden dit jaar: • het verwerven van inkomsten uit onder andere het programma ‘grotere gevers’, het bedrijfsleven en nalatenschappen; • het actief agenderen van de diabetesproblematiek in de media en bij relevante beleidsmakers; • de intensivering van samenwerking met verschillende partijen in het diabetesveld. Zo heeft de algemeen directeur regelmatig contacten onderhouden en plannen voor verdergaande toekomstige samenwerking gemaakt met stichting DON. Ten slotte was ook de samenwerking binnen het Huis voor de Gezondheid een belangrijk aandachtspunt. De Raad van Bestuur heeft onder andere de volgende stukken in 2013 vastgesteld: • De formatie van de bezetting op kantoor in 2013. • Het jaarverslag over 2012. • Het jaarplan voor 2013. • De algemene arbeidsvoorwaarden voor 2013. • De toekenning van subsidies voor onderzoeks projecten. • De goedkeuring en afwijzing van onderzoeks rapportages. • De (her)benoemingen van leden van de Weten schappelijke- en Maatschappelijke Adviesraad.
6.3 Verantwoordingsverklaring De Raad van Toezicht en Raad van Bestuur van het Diabetes Fonds onderschrijven de principes van goed bestuur zoals die zijn opgenomen in het toetsingskader van het CBF-Keur. Zoals de toetsingssystematiek van het CBF voorschrijft, legt de Raad van Toezicht verant woording af over drie principes: 1. O nderscheid de functies toezicht houden, besturen en uitvoeren. 2. O ptimaliseer de effectiviteit en efficiency van beste dingen. 3. O ptimaliseer de omgang met belanghebbenden. Scheiding toezicht, bestuur en uitvoering Het Diabetes Fonds maakt een heldere scheiding tussen de functies ‘toezicht houden’, ‘besturen’ en ‘verantwoorden’. De principes van goed bestuur zijn verankerd in het
33 _ Diabetes Fonds Jaarverslag 2013
bestuursmodel. De Raad van Bestuur bestuurt de stichting en geeft de organisatie richting. De Raad van Toezicht is belast met het integrale toezicht op het beleid van de Raad van Bestuur en op de algemene gang van zaken binnen de stichting. De Raad van Toezicht volgt de organisatie van het Diabetes Fonds op diverse manieren en vlakken. In 2013 heeft de Raad van Toezicht vijf keer vergaderd. In een vaste vergaderstructuur zijn ter goedkeuring het jaarplan, de begroting, het jaarverslag en de jaarrekening voor gelegd aan de Raad van Toezicht. Daarnaast agendeert de Raad van Toezicht onderwerpen naar inzicht en actualiteit, zoals samenwerkingsverbanden en het goededoelenveld. Ook wordt de Raad van Toezicht geïnformeerd over de campagnes en evenementen gedurende het jaar. De algemeen directeur en adjunct-directeur wonen alle vergaderingen bij. De leden van het MT lichten waar nodig de schriftelijke rapportages toe. De Raad van Toezicht overtuigt zich er met regelmaat van of de ingebouwde controles functioneren; ook een jaarlijkse zelfevaluatie maakt hier onderdeel van uit. Bijzondere aandachtspunten voor de Raad van Toezicht in 2013 waren onder andere: • een jaarplan en begroting voor 2013; • financiële resultaten; • de samenwerking met verschillende partijen in het diabetesveld (in het bijzonder Stichting DON en de DVN); • het Huis voor de Gezondheid; • ontwikkelingen in het goededoelenveld; • vermogensbeleid; • resultaten van onderzoek. Samenstelling Raad van Toezicht De Raad van Toezicht van het Diabetes Fonds bestaat uit zeven personen. Allen zijn vrijwillig lid en ontvangen geen bezoldiging. Indien de leden van de Raad van Toezicht daar prijs op stellen, ontvangen zij een reis kostenvergoeding. Leden van de Raad van Toezicht worden benoemd voor een periode van vier jaar en zijn eenmaal herbenoembaar. Er is een rooster van aftreden, waarbij ook de herbenoemingen worden vastgelegd. De leden van de Raad van Toezicht worden benoemd en ontslagen door de Raad van Toezicht en geworven aan de hand van een profielschets. Bij de benoeming van leden wordt gelet op een evenwichtige samenstel ling van leden met expertise op een (of meerdere) van de volgende disciplines: wetenschappelijk onderzoek binnen het diabetesveld, diabeteszorg, marketing, media, bedrijfsleven, financiën en ervaringsdeskundigheid.
M. Alma, aangetreden als RvT-lid Diabetes Fonds in 2013
Er wordt voorts gestreefd naar diversiteit op basis van onder andere leeftijd, geslacht en maatschappelijke ach tergrond. De leden dienen te beschikken over bestuur lijke kwaliteiten en blijk te geven van betrokkenheid bij diabetes en het Diabetes Fonds. In 2013 heeft mevrouw drs. Van Leeuwen na 8 jaar afscheid genomen van de Raad van Toezicht. In 2013 is als opvolger benoemd in de Raad van Toezicht- mevrouw M. Alma, op het moment van benoeming Industry Leader Branding bij Google. Zij is belast met de portefeuille marketing & communicatie. In de Raad van Toezicht van het Diabetes Fonds hadden gedurende het jaar 2013 de volgende personen zitting: • Mevrouw S.M. Dekker (voorzitter) • Mevrouw drs. M. Alma, vanaf september 2013 • De heer drs. M.J.M. van den Berg • De heer prof. dr. W.W. Boonstra • Mevrouw dr. C.B. Brouwer • De heer prof. dr. E.C. Klasen • Mevrouw drs. A. van Leeuwen MCC, tot september 2013 • De heer P.H. Vergeer Zelfevaluatie Raad van Toezicht Naast de evaluatie van het beleid en het functioneren van de Raad van Bestuur evalueert de Raad van Toezicht ook eenmaal per jaar zijn eigen functioneren. In de zelf evaluatie 2013 is aandacht besteed aan: • de rol van de individuele leden; • de samenstelling van de Raad van Toezicht; • de wijze waarop de raad als geheel zijn taken met betrekking tot toezicht, advies, werkgeverschap en integriteit van de organisatie heeft uitgevoerd; • de informatievoorziening vanuit de Raad van Bestuur; • de prioriteiten en aandachtspunten voor de daarop volgende periode.
34 _ Diabetes Fonds Jaarverslag 2013
In de zelfevaluatie is in het bijzonder gesproken over het agenderen van specifieke thema’s ter bespreking in de vergadering, zoals onderzoek en strategische samenwerkingen. De Raad van Toezicht is positief over de samenstelling van de Raad, het eigen functio neren en de informatievoorziening vanuit de Raad van Bestuur. Raad van Bestuur en MT De Raad van Bestuur is eenhoofdig en wordt gevormd door de (statutair) algemeen directeur. De algemeen directeur is eindverantwoordelijke en legt verantwoor ding af aan de Raad van Toezicht. De algemeen directeur heeft een dienstverband voor onbepaalde tijd. De Raad van Toezicht evalueert jaarlijks het functioneren van de algemeen directeur. Dit gebeurt in diens afwezig heid. Het jaarlijkse functioneringsgesprek wordt gevoerd met de voorzitter van de Raad van Toezicht en de voorzitter van de Financiële Audit Commissie (FAC). De uitkomsten en afspraken worden opgetekend in een gespreksverslag dat wordt opgenomen in het personeelsdossier. De directeur stelt het beleid vast van het Diabetes Fonds. Het beleid wordt ontwikkeld in overleg met het Management Team (MT) en wordt goedgekeurd door de Raad van Toezicht. Optimale besteding van middelen Het Diabetes Fonds heeft een heldere planning- en controlcyclus, gebaseerd op het meerjarenbeleidsplan en de jaarplannen. De effectiviteit en efficiency worden in de eerste plaats afgemeten aan de realisatie van de doelstellingen uit het meerjarenbeleidsplan en de precisering daarvan in het jaarplan en de begroting. In het toezicht op de financiën van het Diabetes Fonds wordt voorzien door interne controlemaatregelen, zoals vastgelegd in de omschrijving Administratieve organisatie/ Interne controle (AO/IC). De Financiële Audit Commissie toetst de kwartaalrapportages van het bureau, de rappor tages van de vermogensbeheerder en de interne admini stratieve organisatie. Daarnaast is de Audit Commissie belast met het beoordelen van de risico’s. De Audit Commissie doet verslag aan de voltallige Raad van Toezicht. De effectiviteit en efficiency van de beste dingen van het bureau zijn een belangrijk aandachtspunt bij de toetsing. De wijze van fondsenwerving heeft de voortdurende belangstelling van de Raad van Toezicht. Hierbij worden de beleidsdoelstellingen op het gebied van onderzoek en voorlichting als toetssteen gehanteerd.
Er zijn geen leningen, voorschotten en garanties verstrekt aan bestuur en individuele toezichthouders. Financiële Audit Commissie (FAC) De FAC bestaat uit ten minste drie leden, die worden benoemd, geschorst en ontslagen door de Raad van Toezicht. De Raad van Toezicht benoemt de voorzitter van de FAC in functie. De Audit Commissie wordt gevormd door drie leden van de Raad van Toezicht: de heer Van den Berg (voorzitter), de heer Boonstra en de heer Vergeer. Vanuit het bureau neemt de algemeen directeur deel aan de FAC. Het hoofd bedrijfsvoering licht de financiële situatie toe in de vergaderingen. In 2013 is de FAC viermaal bijeengekomen. Externe controle CBF en accountant Tweemaal per jaar wordt een accountantscontrole uit gevoerd door PricewaterhouseCoopers, waaronder een interim- en een externe controle. De goedkeuring van de jaarrekening gebeurt door de Raad van Toezicht in aanwezigheid van de externe accountant. Daarnaast voert het Centraal Bureau Fondsenwerving (CBF) jaar lijks een controle uit op de jaarrekening en vindt eenmaal in de vijf jaar een uitgebreide controle plaats. In 2012 is het Diabetes Fonds hertoetst. Het CBF heeft zijn keurmerk opnieuw toegekend – ditmaal tot 2016. Doelbesteding De geworven fondsen moeten zoveel mogelijk worden besteed aan de primaire doelstellingen van het Diabetes Fonds: voorlichting en onderzoek. Het Diabetes Fonds streeft er daarom naar de kosten voor administratie en beheer zo laag mogelijk te houden. Toekenning van onderzoeksprojecten gebeurt na een zeer zorgvuldige beoordelingsprocedure, waarbij externe deskundigen en een wetenschappelijke en maatschap pelijke adviesraad nauw betrokken zijn. De voortgang van de toegekende onderzoeksprojecten wordt nauw gevolgd middels rapportages en werkbezoeken. De resultaten van de projecten worden bekendgemaakt bij relevante doelgroepen, zoals publiek, patiënten en zorgverleners. Omgang met belanghebbenden Het Diabetes Fonds is een organisatie met maat schappelijke doelstellingen en heeft daardoor vele belanghebbenden – van donateurs tot overheden, van onderzoekers tot leveranciers. Het Diabetes Fonds probeert zoveel mogelijk ruimte te geven aan wensen, vragen en klachten van belanghebbenden.
35 _ Diabetes Fonds Jaarverslag 2013
Patiënten, donateurs, wetenschappers en pers kunnen eenvoudig via de website of telefonisch contact met ons opnemen. Daarnaast is er op verschillende evenementen ruimte voor persoonlijk contact. De Raad van Toezicht is zich bewust van de verschillende groepen belanghebbenden en houdt de verschillende perspectieven scherp in de gaten. Donateurs, patiënten en vrijwilligers De primaire groep belanghebbenden bestaat voor het Diabetes Fonds uit mensen met (kans op) diabetes en donateurs. Bij iedere actie of uiting van het Diabetes Fonds wordt gekeken naar de impact hiervan op deze twee doelgroepen. Klachten en opmerkingen worden zorgvuldig beantwoord en geregistreerd. In 2013 zijn in totaal 113 klachten ontvangen, en deze zijn zorgvuldig beantwoord. Naast de donateurs kent het Diabetes Fonds nog een groep zeer betrokken belanghebbenden: de vrijwilligers. Jaarlijks gaan ongeveer 25.000 vrijwilligers de straat op om te collecteren voor het Diabetes Fonds. De collectanten krijgen informatie middels een nieuwsbrief. Daarnaast wordt er indirect persoonlijk contact onderhouden via regiohoofden en collecteleiders. Het Diabetes Fonds is erg zuinig op deze grote groep zeer betrokken belanghebbenden.
Wetenschappers Eveneens een belangrijke groep belanghebbenden bestaat uit de onderzoekers die een beroep doen op de onderzoeksgelden die het Diabetes Fonds toekent. Het Diabetes Fonds is zich ten volle bewust van de wederzijdse afhankelijkheid die het met deze groep heeft. We zorgen dan ook voor een goede relatie met die wetenschappers, onder andere door heldere informa tie te leveren over het beleid van het Diabetes Fonds en door hen regelmatig te ontmoeten. Ook kennen we een bezwaarprocedure voor onderzoekers bij de toekenning van subsidies. In de samenstelling van onze adviesorga nen streven we bovendien naar een vertegenwoordiging van patiënten, de geneeskunde en de wetenschap. Het Diabetes Fonds ziet voor zichzelf ook een belangrijke rol in zowel het verspreiden van kennis naar zorgverleners en onderzoekers als het vertalen van wetenschappelijke inzichten naar bruikbare informatie voor mensen met diabetes. Werknemers Ook het belang van medewerkers van het Diabetes Fonds wordt onderkend, door bijvoorbeeld het betrekken van de medewerkers bij wijzigingen in arbeidsvoorwaarden en regelmatige bureau overleggen. Ten minste eenmaal per jaar wonen twee leden van de Raad van Toezicht een bureauoverleg met het voltallige personeel bij. In 2013 waren dat mevrouw Dekker en de heer Klasen.
36 _ Diabetes Fonds Jaarverslag 2013
7. Vooruitblik 2014 De trends en ontwikkelingen in 2013 zijn onmiskenbaar en we zien kansen tot groei om meer onderzoek te kunnen financieren. Deze tijd vraagt om andere inspan ningen, om andere manieren van communiceren en om andere, innovatieve manieren van werven. Door nu te investeren in communicatie en voorlichting, strategische samenwerkingen, acties door derden en werven via social media kunnen we intrinsiek meer geld werven in de jaren voor ons. En dus ook meer geld aan onderzoek besteden. De investering is niet alleen financieel van aard. Een – deels – nieuwe weg vergt ook veel van alle betrokke nen vanuit het Diabetes Fonds. De veranderingen die in 2013 ingezet zijn naar een klantgerichtere organisatie zullen verder geïntensiveerd worden. We kijken kritisch of we de juiste competenties in huis hebben. Onderzoek Het geld van onze donateurs zullen we inzetten om wetenschappers nieuwe ideeën over het ontstaan, behandelen en genezen van diabetes uit te laten werken. Ook zal er geld beschikbaar zijn om de resultaten uit eerder wetenschappelijk onderzoek door te vertalen naar de praktijk; hierin zoeken we de samenwerking met andere gezondheidsfondsen, universiteiten en bedrijven. Aanscherping positionering We investeren in succesvolle introductie van een aange scherpte positionering van het Diabetes Fonds. Daardoor kunnen we beter inspelen op de snelle veranderingen in de markt van maatschappelijke ondernemingen. We kunnen onze boodschap, waarom we geld werven voor onderzoek, beter voor het voetlicht brengen. Maar ook kunnen we onze huidige fondsenwervende activiteiten verbeteren en verstevigen, en ons optimaal richten op nieuwe bronnen van inkomsten: strategische samen werkingen, particuliere acties door derden en op termijn social payments.
in de media. Dat doen we onder andere vanuit kennis uit wetenschappelijk onderzoek. We willen binnen het thema ‘iedereen heeft recht op een gezond leven’ zoveel mogelijk het maatschappelijke gesprek aangaan en daarin ook modereren. We kunnen die positie claimen, want diabetes is de aanjager van veel complicaties, zoals nierfalen, hart- en vaatziekten, blindheid en helaas nog veel meer. Strategische samenwerking We hebben het afgelopen jaar al mooie resultaten geboekt in de samenwerking met bedrijven, zoals de speciaal ontwikkelde schoenen voor mensen met diabetes en beginnende voetproblemen, verkocht door Dolcis en Scapino. De markt om ons heen, in binnenen buitenland, laat zien dat hier nog veel ruimte voor groei is. Bedrijven werken steeds transparanter en hebben beleid voor maatschappelijk ondernemen. Maar er is vooral ook een trendverschuiving: van corporate responsibility (‘naast winst maken iets goeds doen voor de maatschappij’) naar creating shared value (‘gezamenlijk met de maatschappij een meerwaarde bieden voor de samenleving’). Met ons beleid op het gebied van strategische samenwerkingen zullen we dan ook vol inzetten op dit type samenwerkingen. Acties door derden Voor wat betreft particuliere acties door derden liggen de voorbeelden voor het oprapen. Wellicht ontstaat hier al enige verzadiging bij het publiek. Maar gezien de veelbelovende resultaten van de eerste sponsorloop DiaBeatit Run liggen ook hier voor het Diabetes Fonds nog veel mogelijkheden.
Communicatie en voorlichting We communiceren op een andere manier met onze achter ban (vooral mensen met diabetes en hun omgeving). We gaan een open dialoog aan, we betrekken hen veel meer, we motiveren en inspireren. We willen daarbij relevant en onderscheidend zijn. Vanuit de kerngedachte dat iedereen recht heeft op een gezond leven, beloven we om alles in het werk te stellen om te komen tot oplossingen voor diabetes. Ook agenderen we thema’s op het gebied van gezond heid en diabetes, en reageren we op relevante berichten
37 _ Diabetes Fonds Jaarverslag 2013
Bijlagen
38 _ Diabetes Fonds Jaarverslag 2013
Bijlage Organogram 2013
Raad van Toezicht Raden van Advies
Algemeen directeur*
Teamleider financiën Sr. financieel medewerker
Managementassistent
Adjunct directeur*
Hoofd Marketing, Communicatie & Fondsenwerving*
Corporate & Webcare
Klantgroep Part. Tijdgevers
Klantgroep Part. geldgevers
Teamleider
Teamleider
Teamleider
Adviseur Marketing intelligence / bestuurs secretaris Klantgroep marketeer
Klantgroep marketeer
Klantgroep marketeer
Klantgroep medewerker
Database marketeer Online marketeer
PR adviseur
Relatiemanager MD
Wetenschaps redacteur
Webadviseur
P&O adviseur
Hoofd Kennis & Informatie**
Klantgroep Strat. partnerships
Informatie & Services
Kennis & Onderzoek
Coördinator
Teamleider
Relatiemanager Medew. Informatie & Services (4x)
Kennismede werker (3x) Wetenschaps redacteur Lees baar Onderzoek (HvdG project)
* lid MT ** Adjunct-directeur is tevens Hoofd Kennis & Informatie 39 _ Diabetes Fonds Jaarverslag 2013
Bijlage Adviescommissies Wetenschappelijke Adviesraad (WAR) Voorzitter dr. H.J. (Henk-Jan) Aanstoot, nationaal expertisecentrum Diabeter Leden • Dr. ir. G.M. (Geesje) Dallinga-Thie AMC, vasculaire geneeskunde tot 01-11-2013 • Prof. dr. G. (Gertjan) van Dijk RUG, neuro-endocrinologie • Prof. dr. E.J.M. (Edith) Feskens WUR, voeding en epidemiologie • Dr. B.E. (Bastiaan) de Galan, Radboudumc, algemene interne geneeskunde • Prof. dr. A.K. (Bert) Groen UMCG, kindergeneeskunde • Dr. F. (Frits) Holleman AMC, interne geneeskunde, namens het NVDO • Dr. B.P.C. (Bobby) Koeleman UMCU, medische genetica • Dr. P.J.M. (Pieter) Leenen Erasmus MC, immunologie • Prof. dr. M.G.A.A.M. (Giel) Nijpels VUMC, huisartsgeneeskunde • Prof. dr. F. (Frans) Pouwer UvT, medische psychologie • Prof. dr. H. (Hanno) Pijl LUMC, endocrinologie • Prof. dr. L.P.A.J. (Patrick) Schrauwen MUMC+, humane biologie • Prof. dr. C.D.A. (Coen) Stehouwer MUMC+, interne geneeskunde • Dr. H.W. (Harold) de Valk, UMC Utrecht, interne geneeskunde • Dr. P. de Vos (Paul), UMC Groningen, pathologie & medische biologie
Maatschappelijke Adviesraad (MAR) Alle MAR-leden zijn op 1 november 2012 aangetreden Voorzitter Mevrouw J.M. (Annemarie) Bevers Leden • De heer A.B.M. (Arthur) ten Have • Mevrouw R. (Rolanda) Käser • De heer R. (Ronald) Kooij • Mevrouw I. (Ida) Miedema, namens de DVN • Mevrouw D. (Doeschka) Motmans • De heer W.G.J. (Wouter) van Munster MBA • De heer T.H. (Herman) Pompe • Mevrouw I. (Ingrid) Ruys • Mevrouw M.L. (Marlies) Schimmelpenninck • Mevrouw M. (Marianne) van der Valk • De heer J. (John) Willems
40 _ Diabetes Fonds Jaarverslag 2013
Bijlage Overzicht nevenfuncties bestuur en Raad van Toezicht Mevrouw drs. J.W.M. Dessing Algemeen directeur sinds 1 juni 2012 • Bestuurslid Stichting Loterijacties Volksgezondheid • Lid lobbywerkgroep Samenwerkende Gezondheids fondsen (SGF) • Bestuurslid stichting Huisvesting voor het Huis voor de Gezondheid Mevrouw S.M. Dekker (oud-minister VROM) Voorzitter van 1 maart 2007 tot 1 maart 2015 • Voorzitter van Taskforce en Stichting Talent naar de Top • Voorzitter Raad van Toezicht Kadaster • Voorzitter Nationaal Openbaar Vervoer Beraad (NOVB) • Voorzitter van de Strategische Adviesraad Bouw en Ondergrond, TNO • Voorzitter Tafel van Borging, Maasvlakte II • Voorzitter Raad van Toezicht Kennis voor Klimaat • Lid College financieel toezicht – Curaçao, Sint Maarten en BES • Lid Raad van Commissarissen Bank Nederlandse Gemeenten • Lid Raad van Commissarissen Royal HaskoningDHV • Lid Raad van Advies MDLI- Marokkaans, Nederlands Leiderschap Instituut • Lid Raad van Aanbeveling Provada Nederlandse Beurs voor de Bouw en RO • Lid Raad van Advies Instituut voor Genderstudies, Radboud Universiteit • Lid Comité van Aanbeveling stichting Women Conference • Lid Adviescommissie Nederlands Instituut Slavernij • Ambassadeur Nederland Equality Pays Off – European Mevrouw drs. M. Alma Van 01 september 2013 tot 01 september 2017 • Industry Leader Branding en lid van het management team Google Nederland in 2013 De heer drs. M.J.M. Van den Berg Van 1 april 2011 tot 1 april 2015 • Chief Operations Officer PGGM Investments, statutair lid van de directie Vermogensbeheer. • Lid directie IMAP Hedge Fund, Dublin (Ierland)
De heer prof. dr. W.W. Boonstra Van 1 januari 2012 tot 1 januari 2016 • Onderdirecteur en Chief Economist van Rabobank Nederland • Bijzonder hoogleraar Economische en Monetaire politiek, Faculteit der Economische Wetenschappen en Bedrijfskunde, Vrije Universiteit • Externe adviseur Beleggingscommissie van de Stichting Pensioenfonds Gasunie • Voorzitter Monetary Commission van de European League for Economic Cooperation (ELEC) • Secretaris / penningmeester Nederlandse afdeling van ELEC: Europese Liga voor Economische Samen werking (ELES) • Bestuurslid SEO Economisch Onderzoek Mevrouw dr. C.B. Brouwer Van 01 april 2012 tot 01 april 2016 • Internist Onze Lieve Vrouwe Gasthuis te Amsterdam • Lid bestuur Medische Staf OLVG • Voorzitter Dr. Evert van Ballegooie Stichting • Secretaris Stichting Diabetes Education Study Group Nederland (DESG) De heer prof. dr. E.C. Klasen Van 1 maart 2007 tot 1 maart 2015 • Adviseur Raad van Bestuur Leids Universitair Medisch Centrum • Voorzitter Strategische Adviesraad TNO Gezond Leven • Voorzitter commissie ‘Systeemfalen’ ZonMw • Voorzitter Wetenschappelijk College Fysiotherapie KNGF • Voorzitter Raad van Toezicht Hartstichting Nederland • Voorzitter NWO Spinoza commissie • Voorzitter Coördinatieraad Medical Delta • Lid Raad van Toezicht VU/VUmc • Lid Adviesraad voor het Wetenschaps- en Technologie beleid (AWT) • Lid Bestuur Nederlandse Diabetes Federatie • Lid NWO-commissie Beroep- en Bezwaarschriften • Lid Raad van Toezicht Universitair Medisch Centrum Trinity Health, Dublin (Ierland) • Lid Algemeen Bestuur Leids Universiteitsfonds (LUF) De heer P.H. Vergeer Van 2 november 2006 tot 2 november 2014 • Ervaringsdeskundige (diabetes type 1) • Erelid Diabetesvereniging Nederland • Voorzitter Stichting Gilde Utrecht • Voorzitter Vereniging van eigenaren Radboudveste
41 _ Diabetes Fonds Jaarverslag 2013
Jaarrekening 2013 Jaarrekening: Balans.........................................................................................................................................43 Staat van Baten en Lasten..........................................................................................................44 Algemene toelichting waarderingsgrondslagen......................................................................... 47 Toelichting op de balans............................................................................................................. 50 Toelichting op de Staat van Baten en Lasten.............................................................................. 57
Overige gegevens: Voorstel verwerking resultaat..................................................................................................... 65 Gebeurtenissen na balansdatum................................................................................................ 65 Controleverklaring....................................................................................................................... 66
Bijlage: Begroting 2014........................................................................................................................... 68
42 _ Diabetes Fonds Jaarverslag 2013
Diabetes Fonds Balans 31/12/2013 2013
2012
€
€
Inventaris
93.147
90.055
Computerapparatuur en programmatuur
69.778
102.730
ref ACTIVA Materiële vaste activa
1
5.884
11.580
168.809
204.365
Aandelen
0
1.261.968
Obligaties
0
3.882.905
Alternatieve beleggingen
0
542.534
Garantieproducten
0
0
Totaal financiële vaste activa
0
5.687.407
Kantoorinventaris Totaal materiële vaste activa Financiële vaste activa
2
Vorderingen en overlopende activa
3
1.466.724
2.101.258
Liquide middelen
4
10.588.644
4.282.496
12.224.177
12.275.526
2. 500.000
2.500.000
789.915
720.899
0
349.681
3.289.915
3.570.580
TOTAAL PASSIVA Reserves en fondsen Reserves
5
Continuïteitsreserve Bestemmingsreserve t.b.v. de doelstelling Reserve waardeverschillen beleggingen Totaal reserves Fondsen
6
Bestemmingsfondsen
342.574
155.776
Totaal bestemmingsfondsen
342.574
155.776
3.632.489
3.726.356
5.200.393
4.619.736
28.000
50.000
5.228.393
4.669.736
Totaal reserves en bestemmingsfondsen Langlopende schulden
7
Subsidieverplichtingen lange termijn Overige langlopende schulden Totaal langlopende schulden Kortlopende schulden Subsidieverplichtingen korte termijn
8
2.583.875
3.175.340
Overige kortlopende schulden
9
779.420
704.094
3.363.295
3.879.434
12.224.177
12.275.526
Totaal kortlopende schulden TOTAAL
43 _ Diabetes Fonds Jaarverslag 2013
Diabetes Fonds Staat van Baten en Lasten 2013
ref
2013
Begroting 2013
2012
€
€
€
BATEN Baten eigen fondsenwerving Collecte
10
1.465.135
1.650.000
1.636.468
Donateurs en giften Nalatenschappen Fondsen op naam Geoormerkte opbrengsten Samenwerking bedrijven
11 12 13 14 15
2.368.796 1.018.047 92.500 74.274 185.097
2.300.000 650.000 50.000 250.000 225.000
2.523.930 724.185 52.500 0 9.617
Particuliere acties
16
189.265
160.000
85.135
5.393.114
5.285.000
5.031.835
Totaal baten eigen fondsenwerving Subsidie-inkomsten
17
15.927
0
141.122
Baten uit acties van derden Inkomsten samenwerkingsverbanden Rentebaten en baten uit beleggingen Som der baten
18 19 20
1.524.165 0 221.351 7.154.557
1.600.000 0 200.000 7.085.000
1.579.805 150.409 720.416 7.623.587
Ontwikkel, verbind en verspreid kennis Stop de opmars Beter in beeld Totaal doelbesteding
21 22 23
3.301.512 319.394 2.198.515 5.819.421
3.052.161 604.974 2.184.826 5.841.961
3.555.795 510.252 2.255.423 6.321.470
Kosten eigen fondsenwerving Overige wervingskosten Kosten beheer en administratie
24
952.188 34.407 442.408
996.580 70.000 466.459
1.042.560
7.248.424
7.375.000
7.970.653
-93.867
-290.000
-347.066
LASTEN Besteed aan doelstellingen
Som der lasten Resultaat
25
458.313
Resultaatbestemming Reserves Continuïteitsreserve Bestemmingsreserve t.b.v. de doelstelling
0 69.016
0 -501.441
-349.681
173.599
Fondsen op Naam Bestemmingsfonds t.b.v. de hal HvdG Bestemmingsfonds onderzoeksprijs
2.500 0 25.000
2.500 -21.724 0
Bestemmingsfonds kunstalvleesklier
15.457
0
143.841 -93.867
0 -347.066
Reserve waardeverschillen beleggingen Fondsen
Bestemmingsfonds Scapino
44 _ Diabetes Fonds Jaarverslag 2013
Toelichting Resultaat Diabetesf Fonds 2013 Het Diabetes Fonds laat een negatief resultaat zien van € 93.867 dit jaar. Dit wordt veroorzaakt doordat we meer geld hebben besteed aan onze doelstellingen en hiervoor geld hebben onttrokken uit de doelstellingsreserve, die de afgelopen jaren is gevormd. Daarnaast hebben we in 2013 uit verschillende bronnen zogenaamde geoormerkte gelden ontvangen, die besteed moeten worden aan een specifiek doel, bijvoorbeeld voor de kunstalvleesklier. De gelden die we in 2013 nog niet hebben besteed, omdat de procedure hiervoor nog loopt of om andere redenen, zijn apart gezet in enkele speciale bestemmingsfondsen en zullen conform de afspraken met de gevers en onze doelstellingen alsnog worden besteed. Deze geoormerkte gelden worden voorlopig toegevoegd aan de doelbestedingsreserve, maar wel apart geadminis treerd, tot we ze kunnen besteden aan het doel waarvoor ze gegeven zijn. In onderstaande opstelling wordt dit verduidelijkt: 2013
2012
€
€
-93.867
-347.066
2.500
2.500
0
-21.724
Onderzoeksprijs
25.000
0
Kunstalvleesklier
15.457
0
Scapino
143.841
0
Totaal (bestemmings) fondsen
186.798
-19.224
Resultaat voor mutatie Reserves
-280.665
-327.842
-349.681
173.599
Resultaat
69.016
-501.441
Resterend positief resultaat in 2013 toegevoegd aan Bestemmingsreserve
69.016
Resultaat conform Staat van Baten en Lasten (pagina 44 van de Jaarrekening) Toegevoegd aan bestemmingsfondsen Hamers Douma (fonds op naam) Huis vd Gezondheid
Vrijval (-) of dotatie (+) reserve waardeverschillen Beleggingen
-501.441
Resterend negatief resultaat in 2012 onttrokken aan Bestemmingsreserve e.e.a. conform doelstellingen Stand bestemmingsreserve per 01/01/2013 Mutatie Stand bestemmingsreserve per 31/12
720.899
1.222.340
69.016
-501.441
789.915
720.899
Specificatie mutatie bestemmingsreserve 2013 Stand bestemmingsreserve per 01/01/2013 Mutatie resultaat boekjaar t.l.v. bestemmingsreserve
720.899 -93.867
Mutatie dotatie bestemmingsfondsen t.l.v. bestemmingsreserve
-186.798
Mutatie reserve waardeverschillen beleggingen t.g.v. bestemmingsreserve
349.681
Totaal mutaties t.g.v. bestemmingsreserve Stand bestemmingsreserve per 31/12/2013:
69.016 789.915
45 _ Diabetes Fonds Jaarverslag 2013
Kasstroomoverzicht Kasstroomoverzicht
2013
2012
€
€
-93.867
-347.066
Kasstroom uit operationele activiteiten Bedrijfsresultaat Aanpassingen voor:- afschrijvingen 128.868
109.093 109.093
128.868
Veranderingen in vlottende middelen: - vorderingen
634.534
141.245
- kortlopende schulden (excl. schulden aan banken)
-516.139
-1.030.854
Totaal kasstroom uit operationele activiteiten
118.395
-889.609
221.351
720.416
133.621
-1.107.807
Kasstroom uit investeringsactiviteiten Investeringen materiële vaste activa
-73.537
-1.731
Desinvesteringen materiële vaste activa
0
1.357
Desinvesteringen financiële vaste activa
5. 687.407
1.196.373
Totaal kasstroom uit investeringsactiviteiten
5.613 870
1.195.999
Kasstroom uit financieringsactiviteiten Mutatie subsidieverplichtingen en langlopende schulden Totaal kasstroom uit financieringsactiviteiten
558.657
-172.095
558.657
-172.095
Mutatie geldmiddelen
6.306.148
-83.903
Stand geldmiddelen per 1 januari
4.282.496
4.366.399
10.588.644
4.282.496
6.306.148
-83.903
Stand geldmiddelen per 31 december Mutatie geldmiddelen
46 _ Diabetes Fonds Jaarverslag 2013
Algemene toelichting en waarderingsgrondslagen Dit jaarverslag en deze jaarrekening zijn opgesteld volgens de richtlijn RJ650. Doelstelling
geven van het in artikel 2:362 lid 1 BW vereiste inzicht noodzakelijk is, is de aard van deze oordelen en schat tingen inclusief de bijbehorende veronderstellingen opgenomen in de toelichting op de desbetreffende jaarrekeningposten.
De missie van de Stichting Diabetes Fonds luidt: Naar een toekomst zonder diabetes. Het Diabetes Fonds maakt zich sterk om diabetes en complicaties te voorkomen en te genezen. We geven mensen met diabetes nu en in de toekomst een betere kwaliteit van leven. Hiertoe werft het Diabetes Fonds gelden voor wetenschappelijk onderzoek en voorlichting, want elke oplossing begint met onderzoek.
Deze missie vormt het bestaansrecht van het Diabetes Fonds en ligt daarmee ten grondslag aan de meerjaren doelstellingen, zoals verwoord in het meerjarenbeleids plan van het Diabetes Fonds 2012-2015. Waarderingsgrondslagen Activa en verplichtingen worden in het algemeen gewaardeerd tegen de verkrijgings- of vervaardigings prijs of de actuele waarde. Indien geen specifieke waar deringsgrondslag is vermeld, vindt waardering plaats tegen de verkrijgingsprijs. De jaarrekening is gebaseerd op continuïteitsveronder stelling. Bijzondere waardeverminderingen van vaste activa De stichting beoordeelt op iedere balansdatum of er aanwijzingen zijn dat een vast actief aan een bijzondere waardevermindering onderhevig kan zijn. Indien derge lijke indicaties aanwezig zijn, wordt de realiseerbare waarde van het actief vastgesteld. Verlies door een bijzondere waardevermindering wordt direct als een last verwerkt in de Staat van Baten en Lasten. Vergelijking met voorgaand jaar De gehanteerde grondslagen van waardering en van resultaatbepaling zijn ongewijzigd gebleven ten opzichte van het voorgaande jaar. Schattingen Om de grondslagen en regels voor het opstellen van de jaarrekening te kunnen toepassen, is het nodig dat de Raad van Bestuur over verschillende zaken een oordeel vormt, en dat de Raad van Bestuur schattingen maakt die essentieel kunnen zijn voor de in de jaar rekening opgenomen bedragen. Indien het voor het
Afschrijvingen op materiële vaste activa Materiële vaste activa worden vanaf het moment van ingebruikneming afgeschreven over de verwachte toekomstige gebruiksduur van het actief. Indien een schattingswijziging plaatsvindt van de toekomstige gebruiksduur, dan worden de toekomstige afschrijvingen aangepast. Boekwinsten en -verliezen uit de incidentele verkoop van materiële vaste activa zijn begrepen onder de afschrijvingen. Materiële vaste activa De materiële vaste activa worden gewaardeerd tegen de aanschafwaarden minus de afschrijvingen. De afschrij vingen zijn lineair en de afschrijvingspercentages per jaar zijn als volgt: • Inventaris 10% • Computerapparatuur en -programmatuur 33,33% • Kantoormachines 20% • Vervoermiddelen 20% In het jaar van aanschaf wordt over zes maanden afgeschreven. Beleggingen De beleggingen zijn gewaardeerd tegen de beurswaarde per balansdatum. Zowel de gerealiseerde als de nietgerealiseerde resultaten ten gevolge van koerswijzigin gen worden in de Staat van Baten en Lasten verantwoord. Het niet-gerealiseerde beleggingsresultaat wordt gedoteerd of onttrokken aan de reserve waarde verschillen beleggingen, voor zover deze reserve een positief saldo heeft. Bij de bepaling van het resultaat zijn, voor zover niet anders wordt vermeld, de aan het boekjaar toe te rekenen baten en lasten opgenomen. Vorderingen Vorderingen worden bij eerste verwerking gewaardeerd tegen de reële waarde van de tegenprestatie. Handels vorderingen worden na eerste verwerking gewaardeerd tegen de geamortiseerde kostprijs. Voorzieningen wegens oninbaarheid worden in mindering gebracht op de boekwaarde van de vordering. Liquide middelen Liquide middelen bestaan uit kas, banktegoeden en deposito’s met een looptijd korter dan twaalf maanden. Rekening-courantschulden bij banken zijn opgenomen
47 _ Diabetes Fonds Jaarverslag 2013
onder schulden aan kredietinstellingen vermeld onder de ‘kortlopende schulden’. Liquide middelen worden gewaardeerd tegen nominale waarde. Schulden Schulden worden bij de eerste verwerking gewaardeerd tegen reële waarde. Transactiekosten die direct zijn toe te rekenen aan de verwerving van de schulden worden in de waardering bij de eerste verwerking opgenomen. Schulden worden na de eerste verwerking gewaardeerd tegen de geamortiseerde kostprijs, zijnde het ontvangen bedrag rekening houdend met agio of disagio en onder aftrek van transactiekosten.
Grondslagen voor de bepaling van het resultaat Algemeen Het resultaat wordt bepaald als het verschil tussen ener zijds de opbrengstwaarde van de geleverde prestaties en anderzijds de kosten en andere lasten over het jaar. De opbrengsten op transacties worden verantwoord in het jaar waarin zij zijn gerealiseerd. Het resultaat wordt tevens bepaald met inachtneming van de verwerking van ongerealiseerde waardeverande ringen van op reële waarde gewaardeerde: vastgoedbeleggingen; onder vlottende activa opgenomen effecten; afgeleide financiële instrumenten die niet zijn aange merkt als afdekkingsinstrument. Subsidieverplichtingen De in een boekjaar aangegane subsidieverplichtingen worden in dat jaar in het geheel ten laste van de Staat van Baten en Lasten gebracht. Deze verplichtingen worden gedeeltelijk in het lopende jaar en gedeeltelijk in volgende jaren afgewikkeld. De in de loop van het jaar werkelijk betaalde voorschotten en afrekeningen worden met de subsidieverplichtingen verrekend. Baten uit eigen fondsenwerving Baten uit eigen fondsenwerving worden verantwoord in het jaar waarin de ontvangst heeft plaatsgevonden, met uitzondering van baten uit nalatenschappen. Baten uit nalatenschappen Baten uit nalatenschappen worden verantwoord in het jaar waarin de omvang betrouwbaar kan worden vast gesteld. Baten uit acties derden Baten uit acties van derden worden verantwoord in het jaar waarin de ontvangst heeft plaatsgevonden en op
basis van een schatting van het nog te ontvangen bedrag over het verslagjaar. Subsidiebaten Subsidiebaten worden opgenomen tegen het in het verslagjaar aan subsidie toegekende bedrag. Rentebaten en rentelasten Rentebaten en rentelasten worden tijdsevenredig ver werkt, rekening houdend met de effectieve rentevoet van de desbetreffende activa en passiva. Uitvoeringskosten Onder uitvoeringskosten verstaan we de kosten van per soneel, huisvesting, kantoorkosten en algemene kosten. Deze uitvoeringskosten worden op basis van de bezet ting (het aantal fte’s) toegerekend aan Fondsenwerving, Beheer en Administratie, Wetenschappelijk Onderzoek, Preventie en Voorlichting. Als basis voor de toebedeling van uitvoeringskosten aan Beheer en Administratie geldt de volgende bezetting: directeur 50%, financieel medewerker 100%, manage mentassistente 100%, adjunct-directeur 25% en bestuurssecretaris 25%. Bij de berekening worden de personele kosten door belast op basis van de individuele loonkosten. De andere uitvoeringskosten wordt doorbelast op basis van een gemiddelde per fte. Een specificatie van de toebedeling is op pagina 62 opgenomen. Personeelsbeloningen Periodiek betaalbare beloningen Lonen, salarissen en sociale lasten worden op grond van de arbeidsvoorwaarden verwerkt in de winst-en-verlies rekening voor zover ze verschuldigd zijn aan werk nemers. Pensioenen De stichting heeft alle pensioenregelingen verwerkt vol gens de verplichtingenbenadering. De over het verslag jaar verschuldigde premie wordt als last verantwoord. Mutaties in de pensioenvoorziening worden ook in de winst-en-verliesrekening verwerkt. Het Diabetes Fonds heeft de pensioenregeling van alle medewerkers ondergebracht bij het Pensioenfonds Zorg en Welzijn (PFZW) op basis van het standaard pensioen reglement van PFZW (middelloonregeling). De dekkings graad is per eind december 109%. Er is geen indexering toegepast.
48 _ Diabetes Fonds Jaarverslag 2013
Richtlijn 271 biedt de mogelijkheid om deze regeling als een toegezegde bijdrageregeling te verwerken, omdat: a) het Diabetes Fonds is aangesloten bij een bedrijfs takpensioenfonds (PFZW) en tezamen met andere rechtspersonen dezelfde pensioenregeling toepast; b) het Diabetes Fonds geen verplichting heeft tot het voldoen van aanvullende bijdragen, niet zijnde een ver hoging van toekomstige premies als sprake is van een tekort bij PFZW. De (pre-)pensioenregeling van PFZW voldoet aan beide voorwaarden. De regeling mag derhalve onder RJ 271 verwerkt worden als een toegezegde-bijdrageregeling. Dit betekent dat de premienota’s van PFZW onder de pensioenlasten verwerkt zijn en het nog niet betaalde deel van de premienota’s onder kortlopende schulden Kosten van Beheer en Administratie De richtlijn RJ650 schrijft voor dat de kosten voor Beheer en Administratie apart worden vermeld. Dit zijn de kosten die de organisatie maakt in het kader van de interne beheersing en administratievoering en niet wor den toegerekend aan fondsenwerving of doelstelling. Naast directe kosten zoals kosten van bestuur en Raad van Toezicht, kosten Planning & Control en verslagleg gingskosten, wordt ook een deel van de uitvoerings kosten toegerekend aan Beheer en Administratie. Voor de toegepaste toerekeningpercentages: zie hierboven bij ‘Uitvoeringskosten’. Het Diabetes Fonds stelt als norm dat de kosten voor Beheer en Administratie maximaal 6,5% van de totale lasten mogen zijn. In 2013 was dit percentage 6,1%.
Kasstroomoverzicht Het kasstroomoverzicht is opgesteld volgens de indi recte methode. De geldmiddelen in het kasstroomover zicht bestaan uit de liquide middelen. Ontvangsten en uitgaven uit hoofde van interest zijn opgenomen onder de kasstroom uit operationele activiteiten. Transacties waarbij geen instroom of uitstroom van kasmiddelen plaatsvindt, waaronder financiële leasing, zijn niet in het kasstroomoverzicht opgenomen. De betaling van de leasetermijnen uit hoofde van het financiële leasing contract is op twee manieren aangemerkt. Voor het gedeelte dat betrekking heeft op de aflossing als een uit gave uit financieringsactiviteiten. En voor het gedeelte dat betrekking heeft op de interest als een uitgave uit operationele activiteiten. Operationele leasing Bij het Diabetes Fonds kunnen er leasecontracten bestaan waarbij een groot deel van de voor- en nadelen die aan de eigendom verbonden zijn, niet bij de stichting ligt. Deze leasecontracten worden verantwoord als operationele leasing. Verplichtingen uit hoofde van operationele leasing worden, rekening houdend met ontvangen vergoedingen van de lessor, op lineaire basis verwerkt in de Staat van Baten en Lasten over de loop tijd van het contract. Toelichting op de balans en Staat van Baten en Lasten Van pagina 50 tot en met 56 vindt u een toelichting op de balans en van pagina 57 tot en met 64 een toelichting op de cijfers uit de Staat van Baten en Lasten. De num mers verwijzen naar het referentienummer in de balans en de Staat van Baten en Lasten.
49 _ Diabetes Fonds Jaarverslag 2013
Toelichting op de balans In het kort Het balanstotaal is op hetzelfde niveau gebleven ten opzichte van 2012. In 2013 hebben er weinig investeringen plaatsgevonden en zijn de activa door de reguliere afschrijving verminderd. Om elk risico op waardeverlies te beperken zijn alle beleggingen verkocht. Daardoor is de waarde van de financiële activa met € 5,7 miljoen tot nihil verminderd. Dit is de voornaamste reden dat de liquide middelen met € 6,3 miljoen zijn toegenomen. Het totaal aan reserves is met € 230.000 gedaald, doordat we conform de begroting een deel van de doelbestedingsreserve hebben ingezet om meer te investeren in de doelbesteding. De continuïteitsreserve is gehandhaafd op het niveau van € 2,5 miljoen. De reserve waardeverschillen belegging is eind 2013 nihil, vanwege de volledige verkoop van de beleggingen. De reserve doelbesteding is ondanks de onttrekking ten behoeve van de doelbesteding uiteindelijk met € 120.000 toegenomen, doordat de reserve waardeverschillen beleggingen aan de reserve doelbestedingen is gedoteerd. 1. Materiële vaste activa
Inventaris
Computerapparatuur en-programmatuur
Kantoorinventaris
Totaal
€
€
€
€
Cumulatieve aanschafwaarden
358.465
833.486
118.964
1.310.915
Cumulatieve afschrijvingen
-268.410
-730.756
-107.384
-1.106.550
90.055
102.730
11. 580
204.365
Stand per 1 januari 2013
Boekwaarden per 1 januari 2013 Mutaties 2013: Investeringen
0 23.278
43.722
6.537
73.537
Desinvesteringen
0
-31.773
0
-31.773
Afschrijvingen desinvesteringen
0
31.773
0
31.773
-20.186
-76.674
-12.233
-109.093
3.092
-32.952
-5.696
-35.556
381.743
845.435
125.501
1.352.679
-288.596
-775.657
-119.617
-1.183.870
93.147
69.778
5.884
168.809
Afschrijvingen Saldo Stand per 31 december 2013 Cumulatieve aanschafwaarden Cumulatieve afschrijvingen Boekwaarden per 31 december 2013
De materiële vaste activa worden aangewend in het kader van de bedrijfsvoering.
50 _ Diabetes Fonds Jaarverslag 2013
2. Financiële vaste activa
Aandelen €
Alternatieve beleggingen
Garantieproducten
Obligaties
Totaal
€
€
€
€
Waarde per 1 januari 2013
a
1.261.968
542.534
0
3.882.905
5.687.407
Herbelegging
b
166
0
0
0
166
Verkopen/afloop
c
-1.329.427
-541.046
0
-3.884.407
-5.754.880
Aankopen
b
0
0
0
0
0
Gerealiseerd resultaat
d
67.293
-1.488
0
1.502
67.307
Waarde per 31 december 2013
e
0
0
0
0
0
Samenstelling portefeuille
31/12/2008 31/12/2009 31/12/2010 31/12/2011 € € € €
31/12/2012 €
12/31/2013 €
Aandelen Alternatieve beleggingen Garantieproducten Aandelen in vastgoedfondsen Obligaties Liquide middelen Totaal
1.173.977 1.303.697 2.102.735 1.705.188 524.260 497.150 1.037.899 710.767 814.521 825.703 847.873 874.900 0 0 0 0 7.332.632 4.130.143 4.711.060 3.592.925 2.774.080 5.298.205 3.865.969 4.366.399 12.619.470 12.054.898 12.565.536 11.250.179
1.261.968 542.534 0 0 3.882.905 4.282.496 9.969.903
0 0 0 0 0 10.588.644 10.588.644
Beleggingsresultaat
2008 €
2009 €
2010 €
2011 €
2012 €
2013 €
Interest Dividenden
453.670 34.724
346.641 23.744
269.534 22.898
208.053 38.030
155.864 39.436
149.074 4.970
Totaal direct beleggings resultaat
488.394
370.385
292.432
246.083
195.300
154.044
0 -1.344.954
66.805 422.473
-126 357.685
-90.272 -142.140
176.764 348.351
67.307 0
-1.344.954
489.278
357.559
-232.412
525.115
67.307
-856.560
859.663
649.991
13.671
720.415
221.351
3,9%
3,6%
2,3%
1,4%
3,7%
2,1%
Direct beleggingsresultaat
Indirect beleggingsresultaat Gerealiseerd resultaat Niet-gerealiseerd resultaat Totaal indirect beleggingsresultaat Totaal resultaat beleggingen Totaal rendement excl. niet-gerealiseerd resultaat
Eind 2012 heeft de Raad van Toezicht besloten om het deel van het vermogen dat bestemd is om aan de aangegane onderzoeksverplichtingen te voldoen niet langer in effecten te beleggen, maar als spaartegoed aan te houden, om zo elk risico op waardeverlies te beperken. Dit heeft in 2013 geresulteerd in volledige liquidatie van de effectenporte feuille en omzetting hiervan in spaar- en banktegoeden.
51 _ Diabetes Fonds Jaarverslag 2013
3. Vorderingen en overlopende activa 31/12/2013
31/12/2012
€
€
518.788
598.674
19.471
429.075
Vriendenloterij
309.515
306.539
Krasloterij en lotto
152.278
156.044
Samenwerkingsverbanden
155.336
225.311
Huis voor de Gezondheid bankgarantie\waarborgsom\voorschot
139.144
252.000
0
31.576
Interest
31.875
12.102
Najaarsmailing/collecte
10.720
3.065
129.597
86.872
1.466.724
2.101.258
Nalatenschappen Debiteuren
Interest obligaties
Overige vorderingen Totaal vorderingen en overlopende activa
De grootste post bestaat uit te ontvangen bedragen uit nalatenschappen. Die post is licht afgenomen ten opzichte van 2012. De debiteuren zijn sterk afgenomen vanwege het afgeronde project Nationaal Actieprogramma Diabetes. De betaling voor het vierde kwartaal van de loterijen vindt in 2014 plaats en is daarom eind 2013 opgenomen als ‘nog te vorderen’. Alle vorderingen hebben een looptijd van korter dan één jaar 4. Liquide middelen Liquide middelen
31/12/2013
31/12/2012
€
€
Rabobank
344.754
89.245
ING
520.022
300.977
0
2.381.599
9.723.822
1.510.463
46
212
10.588.644
4.282.496
Fortis ABN Kas Totaal liquide middelen
De liquide middelen zijn sterk toegenomen vanwege de volledige liquidatie van de effectenportefeuille. Van het totaal aan liquide middelen staat er € 9.511.731 op deposito- en spaarrekeningen. De liquide middelen staan, met uitzondering van een bankgarantie van € 37.126, ter vrije beschikking aan de stichting, met name om aan de reeds toegezegde subsidieverplichtingen van ruim € 7,7 miljoen te voldoen.
52 _ Diabetes Fonds Jaarverslag 2013
5. Reserves 31/12/2013
31/12/2012
€
€
2.500.000
2.500.000
0
0
2.500.000
2.500.000
720.899
1.222.340
Continuïteitsreserve Stand per 1 januari Mutaties Stand per 31 december Bestemmingsreserve t.b.v. de doelstelling Stand per 1 januari Mutaties Stand per 31 december
69.016
-501.441
789.915
720.899
349.681
176.082
Reserve waardeverschillen beleggingen Stand per 1 januari Mutaties Stand per 31 december Totaal Reserves
-349.681
173.599
0
349.681
3.289.915
3.570.580
Het Diabetes Fonds houdt een aantal reserves aan. De reserves bestaan uit de volgende posten: • Continuïteitsreserve; • Bestemmingsreserve ten behoeve van de doelbesteding; • Reserve waardeverschillen beleggingen tot begin 2013. Continuïteitsreserve De continuïteitsreserve heeft als doel de voortgang van de werkzaamheden van het Diabetes Fonds veilig te stellen. De hoogte is gebaseerd op een risicoanalyse en is vastgesteld op € 2.500.000. Hiermee wordt het risico van een maximale eenmalige inkomstendaling van € 2.000.000 in enig jaar gedekt. Daarnaast is een bedrag van € 500.000 opgenomen om strategisch te kunnen inzetten voor het geval dat zich een bijzondere kans voordoet die niet uit de reguliere begroting kan worden gefinancierd. De hoogte van de reserve valt binnen de door de commissie Herkströter aanbevolen norm. De continuïteitsreserve heeft de omvang van iets minder dan eenmaal de jaarlijkse uitvoeringskos ten. Het bestuur en de Raad van Toezicht heeft besloten de continuïteitsreserve ongewijzigd aan te houden. Bestemmingsreserve ten behoeve van de doelstelling De bestemmingsreserve ten behoeve van de doelstelling is een tijdelijke reserve en wordt gebruikt om een over schot in enig jaar te bestemmen ten behoeve van de doelstelling in de daaropvolgende jaren. Een deel van de activi teiten in 2013 is gefinancierd vanuit deze reserve. Deze bestedingsbeperking of dit bestedingsdoel heeft het bestuur met goedkeuring van de RvT in de reserves aangebracht. Reserve waardeverschillen beleggingen De reserve waardeverschillen beleggingen diende ter dekking van niet-gerealiseerde beleggingsresultaten. Aange zien in 2013 de volledige effectenportefeuille is geliquideerd, is deze reserve nu nihil. Met de liquidatie van de effec tenportefeuille is het eerder ongerealiseerde beleggingsresultaat gerealiseerd. Dit resultaat is toegevoegd aan de bestemmingsreserve ten behoeve van de doelstelling.
53 _ Diabetes Fonds Jaarverslag 2013
6. Fondsen Bij bestemmingsfondsen is door derden een specifiek bestedingsdoel aan de ter beschikking gestelde middelen gegeven. Dat kan door een Fonds op Naam in te stellen. Dit soort fondsen kunnen bestaan uit een lening en een ver mogensbestanddeel. Gezamenlijk zorgen Fondsen op Naam voor financiering van meer onderzoek naar het ontstaan en de genezing van diabetes. Naast Fondsen op Naam zijn er twee bestemmingsfondsen. Allereerst ten behoeve van de Corona-Gallina Onder zoeksprijs, die in 2013 werd uitgereikt. Daarnaast is er een reserve ten behoeve van de voorgenomen aanpassingen van de entree van het Huis voor de Gezondheid. Voor die aanpassingen is van de Vriendenloterij in 2011 € 100.000 ontvangen. Bestemmingsfondsen
31/12/2013
31/12/2012
€
€
52.500
50.000
2.500
2.500
55.000
52.500
78.276
100.000
0
-21.724
78.276
78.276
Stand per 1 januari
25.000
25.000
Mutaties bij
75.000
0
100.000
25.000
Mutatie af
50.000
0
Stand per 31 december
50.000
25.000
0
0
Hamers Douma Fonds Stand per 1 januari Mutaties bij Stand per 31 december Bestemmingsfonds t.b.v. entree HvdG Stand per 1 januari Mutaties Stand per 31 december Corona-Gallina Onderzoeksprijs
Subtotaal per 31 december
Fonds op naam Stichting DON Stand per 1 januari Mutaties bij
50.000
0
Subtotaal per 31 december
50.000
0
Mutaties af
50.000
0
0
0
0
0
Stand per 31 december Scapino Stand per 1 januari Mutaties bij
143.841
0
Stand per 31 december
143.841
0
0
0
Mutaties bij
15.457
0
Subtotaal per 31 december
15.457
0
342.574
155.776
Kunstalvleesklier Stand per 1 januari
Totaal bestemmingsfondsen
54 _ Diabetes Fonds Jaarverslag 2013
7. Langlopende schulden Subsidieverplichtingen lange termijn Per 31 december 2013 bedragen de subsidieverplichtingen voor wetenschappelijk onderzoek in totaal € 7.784.268. Het Diabetes Fonds splitst de subsidieverplichtingen in twee categorieën: af te wikkelen na een jaar na de balansdatum (lange termijn) en af te wikkelen binnen een jaar (korte termijn). Op basis van de looptijd van en de voortgang in de afwikkeling van de subsidieverplichtingen is de omvang van de subsidie verplichtingen op lange termijn € 5.200.393. Voor een specificatie van de subsidieverplichtingen en het verloop hiervan wordt verwezen naar het schema onder punt 8. Van het totaal aan subsidieverplichtingen is de resterende verplichting op de lopende door het Diabetes Fonds (mede)gefinancierde onderzoeken over meer dan vijf jaar nihil. Overige langlopende schulden Deze post bevat het langlopende leningsdeel van de verschillende Fondsen op Naam. Het in het komende jaar af te lossen gedeelte (€ 30.000) is onder overige kortlopende schulden verantwoord. Van het totaal aan overige lang lopende schulden is het af te lossen deel na vijf jaar nihil. 8. Subsidieverplichtingen korte termijn Deze subsidieverplichtingen worden binnen een jaar betaald en zijn in totaal € 3.097.263. Voor een specificatie van de lopende subsidieverplichtingen en het verloop hiervan in 2013 wordt verwezen naar onderstaand schema. Specificatie lopende subsidieverplichtingen Openstaand eind 2012
Toegezegd in 2013
Uitbetaald in 2013
Vrijval 2013
Openstaand eind 2013
€
€
€
€
€
7.795.075
3.097.263
2.805.554
-302.516
7.784.268
Totaal verplichtingen Onderzoek
Verdeling van kortetermijn- en langetermijnverplichting Openstaand eind 2013
Verplichting korte termijn
Verplichting lange termijn
€
€
€
7.784.268
2.583.875
5.200.393
Totaal verplichtingen Onderzoek
9. Overige kortlopende schulden
31/12/2013
31/12/2012
€
€
Crediteuren
380.649
388.771
Nog te betalen bedragen
266.785
238.555
Kortlopende schulden Fonds op Naam
30.000
30.000
Loonbelasting/Sv/PZW
50.263
46.768
Huis voor de Gezondheid
51.724
0
779.420
704.094
Alle kortlopende schulden hebben een looptijd van korter dan één jaar.
55 _ Diabetes Fonds Jaarverslag 2013
Niet uit de balans blijkende rechten en verplichtingen Meerjarige financiële verplichtingen Tot 15 maart 2013 gold een huurvrije periode voor de partners van het Huis voor de Gezondheid voor de gehuurde ruimte in het pand de Argonaut. Per 15 maart is de nieuwe huurovereenkomst ingegaan tussen Achmea en de stich ting Huis voor de Gezondheid. Per diezelfde datum hebben de partners een huurovereenkomst met stichting Huis voor de Gezondheid afgesloten en is er een waarborgsom gestort ter grootte van 3 maanden huur. De huurovereen komst is aangegaan voor de duur van tien jaar. De verplichting binnen een jaar is € 249.576; tussen de één en vijf jaar € 998.304; en meer dan vijf jaar € 1.048.000. Het Diabetes Fonds heeft een contract met ITEC ten behoeve van de print- en kopieerapparatuur. Het gaat om huur en onderhoud. De verplichting binnen een jaar is € 25.395; tussen de één en vijf jaar € 41.120; en meer dan vijf jaar nihil. Voorwaardelijke verplichtingen Er waren eind 2013 geen voorwaardelijke toekenningen. Niet verwerkte rechten Per einde boekjaar is er een vruchtgebruik of fideï-commis de residuo op een viertal nalatenschappen. Deze nalaten schappen zijn op nihil gewaardeerd.
56 _ Diabetes Fonds Jaarverslag 2013
Toelichting op de Staat van Baten en Lasten Het Diabetes Fonds heeft in 2013 met beperkte kosten de inkomsten kunnen verhogen. Er is hiervoor een flinke efficiencyslag gemaakt. Dankzij de beperking van kosten kon er veel meer worden geïnvesteerd in onderzoek dan gepland. Ook de relatief grote vrijval uit onderzoek werd opnieuw in onderzoek geïnvesteerd. Er is sprake van een stevige groei in de ‘nieuwe’ inkomstenbronnen ten opzichte van 2012. Ook de komende jaren zal in die nieuwe bronnen worden geïnvesteerd. De doelbestedingsreserve werd maar in beperkte mate aangesproken. Lasten Ondanks een jaar met veel personeelsuitval plus een verbouwing, verhuizing en reorganisatie, zijn de kosten goed in de hand gehouden. De lasten zijn vooral hoger door een forse extra investering in onderzoek.
Baten uit eigen Fondsenwerving 10. Collecte De dalende lijn van de collecte zet zich ook dit jaar voort, in lijn met wat we bij andere fondsen zien. De collecte opbrengst is iets meer dan 10% lager dan over 2012. Daar staat tegenover dat ook de kosten voor de collecte aanzienlijk lager zijn dan het voorgaande jaar. 11. Donateurs en giften De inkomsten van donateurs en giften hebben we ruim boven begroting kunnen afsluiten, bij aanzienlijk lagere kos ten. Het beleid voor de fondsenwerving was sterk gericht op het verhogen van de efficiency. Activiteiten die onvol doende rendement opleverden zijn stopgezet of anders opgezet. 12. Nalatenschappen De nalatenschappen zijn terug op het niveau van twee jaar geleden en liggen daarmee fors boven onze vrij conser vatieve begroting. 13. Fondsen op Naam De Fondsen op Naam zijn bijna verdubbeld, met name door het nieuwe Fonds op Naam van de Stichting Diabetes Onderzoek Nederland (DON) van € 50.000. Van de baten fondsen op naam heeft € 62.500 een bijzonder bestedings doel. Daarvan is € 2.500 niet besteed en via de resultaatverdeling ondergebracht in een bestemmingsfonds. 14. Geoormerkte opbrengsten Hoewel de begroting niet gerealiseerd werd, is er sprake van een stevige groei in geoormerkte giften, met name door een grote gift van een particulier voor de genezing van diabetes type 1 en giften voor de ontwikkeling van een kunstalvleesklier. De geoormerkte opbrengsten zijn besteed in 2013, met uitzondering van € 15.457 voor onderzoek naar de kunstalvleesklier. Voor dat onderzoek is een bestemmingsfonds gevormd. 15. Samenwerking bedrijven De inkomsten uit bedrijven zijn met name hard gegroeid door de opbrengsten uit de samenwerking met Scapino. Die samenwerking richtte zich op de ontwikkeling van een schoenenlijn voor mensen met diabetes. Van deze inkomsten heeft € 143.841 een bijzonder bestedingsdoel. Deze inkomsten zijn via de resultaatverdeling in een bestemmings fonds ondergebracht. 16. Particuliere acties Steeds meer mensen organiseren particuliere acties voor het Diabetes Fonds. Die acties hebben in 2013 tot een flinke groei in inkomsten geleid. Ook de inkomsten uit de DiaBeatit Run, een estafetteloop voor het Diabetes Fonds, zijn hierin meegenomen.
57 _ Diabetes Fonds Jaarverslag 2013
17. Subsidie-inkomsten Dit zijn de inkomsten voor de onderzoeksactiviteiten die het Diabetes Fonds uitvoert voor het Nationaal Actie programma Diabetes (NAD) van de Nederlandse Diabetes Federatie. Deze activiteiten liepen begin 2013 af. Subsidie-inkomsten
Realisatie 2013
Begroting 2013
Realisatie 2012
€
€
€
Inkomsten NAD
15.927
0
141.122
Totaal subsidie-inkomsten
15.927
0
141.122
18. Baten uit acties van derden De opbrengsten uit de loterijen (acties derden) vallen 3,5% lager uit dan 2012. Bij de Vriendenloterij liepen met name de inkomsten uit geoormerkte loten terug, doordat de effectiviteit van de reguliere wervingsacties onder druk staat. Het Diabetes Fonds heeft eind 2013 deelgenomen aan een nieuwe actie; de inkomsten daaruit zijn pas zichtbaar in 2014. De inkomsten uit de Lotto en Krasloterij bleven licht onder het niveau van 2012. Baten uit acties van derden
Realisatie 2013
Begroting 2013
Realisatie 2012
€
€
€
0 0
0 0
4.500 4.500
434.691 704.565 1.139.256
550.000 650.000 1.200.000
477.561 683.871 1.161.432
363.694 21.215 384.909
400.000 0 400.000
325.820
1.524.165
1.600.000
1.579.805
0
0
150.409
1.524.165
1.600.000
1.730.214
29.126
60.000
118.799
Inkomsten uit acties van derden Diverse acties Overige acties Vriendenloterij (VL) VL geoormerkte loten VL ongeoormerkte loten Via Stichting Loterijacties Volksgezondheid Krasloterij en Lotto Nabetaling voorgaande jaren Totaal Stichting Loterijactie Volksgezondheid Totaal inkomsten acties derden Inkomsten samenwerkingsverbanden Totaal aandeel actie derden Totaal kosten acties van derden
88.053 413.874
19. Inkomsten uit samenwerkingsverbanden De inkomsten uit samenwerkingsverbanden waren nihil, doordat het samenwerkingsverband LekkerLangLeven met de Hart- en Nierstichting is beëindigd.
58 _ Diabetes Fonds Jaarverslag 2013
20. Rentebaten en baten uit beleggingen De baten uit beleggingen, vooral renteopbrengsten door liquidatie van de effectenportefeuille begin dit jaar, vallen met € 221.351 ruim 10% hoger uit dan begroot. Op de volgende pagina worden de baten uit beleggingen gespecificeerd. Rentebaten en baten uit beleggingen
Realisatie 2013 €
Gerealiseerd beleggingsresultaat Verkoop aandelen Verkoop alternatieve beleggingen Dividenden Interest obligaties en deposito’s Verkoop obligaties
0 0 4.970 149.074 67.307
Totaal gerealiseerd beleggingsresultaat
221.351
Begroting 2013 €
Realisatie 2012 € 128.451 34.803 39.436 155.865 13.510
200.000
372.065
Ongerealiseerd beleggingsresultaat Aandelen Alternatieve beleggingen Obligaties Garantieproducten
0 0 0 0
Totaal ongerealiseerd beleggingsresultaat
0
0
348.351
221.351
200.000
720.416
Totaal rentebaten en baten uit beleggingen
130.432 38.444 179.475
59 _ Diabetes Fonds Jaarverslag 2013
Besteed aan de doelstelling Algemeen De kosten van Stop de Opmars zijn lager dan begroot, doordat naar aanleiding van een pilot besloten werd tot een minder brede opzet van het geplande project De Traploopweek. Een bestedingsbeperking van € 50.000, die na een interne prognose, medio 2013 is doorgevoerd heeft ook tot verlaging van lasten geleid. Aan Beter in Beeld is meer besteed dan begroot, mede door het positioneringstraject dat we zijn ingegaan. De besparingen die we hebben gerealiseerd en de dit jaar forse vrijval van toegekende onderzoeks- subsidies heb ben we ten goede kunnen laten komen aan financiering van onderzoek. We hebben bijna € 600.000 meer aan onder zoekssubsidies kunnen besteden dan begroot. 21. Ontwikkel, verbind en verspreid kennis
Doelbesteding kennis Toekenningen Directe kosten onderzoek Doorbelaste uitvoeringskosten t.b.v. kennis Totaal kennis Vrijval onderzoek projectverplichtingen Totaal doelbesteding Wetenschappelijk Onderzoek
Realisatie 2013
Begroting 2013
Realisatie 2012
€
€
€
3.097.263
2.465.000
3.055.037
35.772
35.000
36.390
3.133.035
2.500.000
3.091.427
477.259
552.160
541.569
3.610.294
3.052.160
3.632.996
-308.781
0
-77.201
3.301.513
3.052.160
3.555.795
Realisatie 2013 €
Begroting 2013 €
Realisatie 2012 €
85.858 233.536 319.394
355.000 249.974 604.974
265.073 245.179 510.252
€
Begroting 2013 €
Realisatie 2012 €
764.742
730.000
763.408
420.473
570.000
624.164
1.013.300 2.198.515
884.826 2.184.826
867.852 2.255.423
22. Stop de Opmars Doelbesteding Stop de Opmars Preventieactiviteiten Doorbelaste uitvoeringskosten t.b.v. preventie Totaal doelbesteding preventie 23. Beter in Beeld Doelbesteding Beter in Beeld Eigen voorlichtingsprojecten Doorbelaste fondsenwervingskosten t.b.v. voorlichting Doorbelaste uitvoeringskosten t.b.v. voorlichting Totaal doelbesteding voorlichting
Realisatie 2013
24. Kosten eigen fondsenwerving en voorlichting Omdat fondsenwerving en voorlichting steeds nauwer met elkaar verweven zijn, bijvoorbeeld via de website, wordt een deel van de kosten van fondsenwerving doorbelast aan voorlichting. Daarvoor is in 2012 een verdeelsleutel vast gesteld, mede op basis van het meerjarenplan. Met voorlichtingscampagnes en in toenemende mate via sociale media verspreiden we kennis uit onderzoek naar onze doelgroepen, maar ook de fondsenwervende campagnes krijgen steeds meer een voorlichtend karakter. Bijvoor beeld in het programma voor grote gevers, waar fondsenwerving en voorlichting over onderzoek hand in hand gaan. Het beleid voor fondsenwerving was het afgelopen jaar sterk gericht op het verhogen van de efficiency. Niet alleen door het slim combineren van voorlichting, onderzoek en fondsenwerving, maar ook door voortdurend kritisch te kijken naar de lopende projecten. Projecten die onvoldoende rendement opleverden zijn daarom stopgezet of anders 60 _ Diabetes Fonds Jaarverslag 2013
opgezet. Dat heeft tot een flinke efficiencyslag geleid: de inkomsten zijn op peil gebleven met veel lagere kosten. Als gevolg van de efficiencyslag bleek het niet mogelijk om al het budget doelmatig te besteden. Soms door capaciteits gebrek bij partners/leveranciers. Soms doordat processen meer tijd vergden. En soms ook doordat bij een slechte kosten-batenverhouding besloten werd een activiteit niet te continueren en er niet snel genoeg een adequaat alternatief voorhanden was. Daardoor is er sprake van een onderbesteding. Kosten eigen fondsenwerving
Realisatie 2013
Begroting 2013
Realisatie 2012
€
€
€
Collecte
158.005
275.000
314.859
Donateurs
502.395
565.000
782.251
63.661
95.000
35.637
Fondsen op Naam
0
0
2.888
Giften en schenkingen
0
0
15
Bedrijfsgiften
0
60.000
0
131
40.000
20.823
12.318
40.000
67.220
Grotere gevers
Nalatenschappen Overige kosten fondsenwerving Acties vrijwilligers
104.436
65.000
24.635
Subtotaal kosten eigen fondsenwerving
840.946
1.140.000
1.248.327
Doorbelasting aan voorlichting
-420.473
-570.000
-624.164
Totale directe kosten eigen fondsenwerving
420.473
570.000
624.164
Doorbelaste uitvoeringskosten t.b.v. fondsenwerving
531.715
426.580
418.397
Totaal kosten eigen fondsenwerving
952.188
996.580
1.042.560
CBF-percentage In 2013 heeft het Diabetes Fonds een percentage kosten werving eigen baten ten opzichte van de baten eigen fondsenwerving van 17,7%. Dit percentage was 20,7% over 2012 en 25,0% over 2011. Hiermee is het gemiddeld percentage over de afgelopen drie jaar 21,1%. 25. Beheer en Administratie De kosten van Beheer en Administratie zijn de kosten die het Diabetes Fonds maakt in het kader van de interne beheersing en administratievoering en die niet worden toegerekend aan fondsenwerving of de doelstelling. Naast de directe kosten (zoals die van het bestuur en de Raad van Toezicht, de kosten van Planning en Control en verslag leggingskosten) wordt ook een deel van de uitvoeringskosten toegerekend aan Beheer en Administratie. Uitvoerings kosten worden op basis van het aantal fte’s verdeeld. Als basis voor de toebedeling van uitvoeringskosten aan Beheer en Administratie geldt het volgende: directeur 50%, adjunct-directeur 25%, financieel medewerker 100%, managementassistent 100% en bestuurssecretaris 25%. Kosten Beheer en Administratie (B&A)
Realisatie 2013
Begroting 2013
Realisatie 2012
€
€
€
1.527
6.000
3.406
59.302
49.000
56.316
4.417
15.000
15.532
37.311
25.000
18.726
Doorbelaste uitvoeringskosten t.b.v. B&A
339.851
371.459
364.333
Totaal kosten Beheer en Administratie
442.408
466.459
458.313
Bestuurskosten Planning en control Verslaglegging Overige kosten B&A
Het Diabetes Fonds stelt als norm dat de kosten voor Beheer en Administratie maximaal 6,5% van de totale lasten mogen zijn. Over 2013 is dit percentage 6,1%.
61 _ Diabetes Fonds Jaarverslag 2013
Lastenverdeling 2013 Volgens de richtlijn moeten de lasten toebedeeld worden aan de werving van baten, de doelstelling en aan Beheer en Administratie. Onderstaand schema geeft deze verdeling weer. Daaronder staan de kengetallen die betrekking hebben op de besteding in 2013.
Bestedingen
Kennis
Stop de Opmars
Beter in Beeld
Fondsenwerving
Acties Belegderden gingen
B&A
Totaal 2013
Budget 2013
2012
€
€
€
€
€
€
€
€
€
€
3.097.263
0
0
0
0
0
0
3.097.263
2.465.000
3.297.967
-308.781
0
0
0
0
0
0
-308.781
0
-77.201
Voorlichtings activiteiten
0
85.858
764.742
0
0
0
0
850.600
1.085.000
785.551
Publiciteit en communicatie
0
0
420.473
420.473
29.126
0
0
870.072
1.210.000
1.367.127
Subsidies Vrijval
Uitvoeringskosten 348.046
170.308
738.959
387.758
0
0
247.840
1.892.911
1.815.000
1.862.696
Huisvesting
Personeelskosten
41.620
20.366
88.365
46.368
0
0
29.637
226.356
220.000
168.950
Kantoor- en algemene kosten
67.535
33.047
143.388
75.241
0
0
48.091
367.301
300.000
276.815
Afschrijving en rente
20.059
9.815
42.588
22.347
0
0
14.284
109.093
150.000
128.868
Totaal uitvoeringskosten
477.259
233.536
1.013.300
531.715
0
0
339.851
2.595.661
2.485.000
2.437.329
Directe kosten
35.771
0
0
0
0
5.281
102.557
143.609
130.000
159.880
Totale kosten
3.301.512
319.394
2.198.515
952.188
29.126
5.281
442.408
7.248.424
7.375.000
7.970.653
CBF-percentage
17,7%
18,9%
20,7%
% Besteding doelstelling tov totale baten
81,3%
82,5%
82,9%
% Besteding doelstelling tov totale lasten
80,3%
79,2%
79,3%
6,1%
6,3%
5,8%
% Kosten Beheer en Administratie tov totale lasten
62 _ Diabetes Fonds Jaarverslag 2013
Uitvoeringskosten Personeelskosten De gemiddelde personeelsbezetting over 2013 bedroeg 26 fte (2012: 26,5 fte). De gemiddelde salariskosten per fte bedroeg € 48.622 (2012: € 46.926). Voor meer informatie over salarisschalen wordt verwezen naar de website www.diabetesfonds.nl. Doordat er in 2013 relatief veel tijdelijk personeel is ingezet als gevolg van ziekte en uitval, en er ook veel aan werving van personeel is besteed, zijn de totale personeelskosten boven de begroting uitgekomen. Er zijn geen werknemers werkzaam in het buitenland. Directiebezoldiging De algemeen directeur valt onder de algemene arbeidsvoorwaarden van het Diabetes Fonds. Het jaarsalaris van de algemeen directeur blijft met een BSD-score van 425 binnen de bandbreedte van de VFI-beloningsregeling. Aan de algemeen directeur zijn geen leningen, voorschotten of garanties verstrekt. Voor een toelichting op het beleid en de uitgangspunten voor de directiebezoldiging verwijzen we naar hoofdstuk 5.1.3 (‘Arbeidsvoorwaarden’) van het jaar verslag. Naam
J.W.M. Dessing
Functie
Algemeen directeur
Dienstverband Looptijd
Onbepaald
Uren
38 uur
Parttime %
100% ; vanaf 01-10-2013 90%
Periode
1/1/2013-31/12/2013
Bezoldiging Bruto loon
€ 93.706
Vakantiegeld
€ 7.481
Totaal jaarinkomen
€ 101.187
Sociale lasten (werkgeversdeel)
€ 8.472
Belastbare vergoedingen
€ 194
Pensioenlasten (werkgeversdeel)
€ 14.919
Totaal bezoldiging 2013
€ 124.772
Totaal bezoldiging 2012
€ 100.915
De bezoldiging viel in 2012 lager uit omdat de opvolging van de algemeen directeur dhr. H.P. Kuipers niet aansluitend maar twee en een halve maand later is geweest. Huisvestingskosten De huisvestingkosten zijn hoger dan begroot. Dit komt doordat de Nederlandse Diabetes Federatie, die een deel van de vloer van het Diabetes Fonds huurt, in 2013 sterk in omvang is afgenomen. Deze afname is veroorzaakt door de beëindiging van het NAD-programma. De vrijgevallen ruimte kon in 2013 niet op dezelfde voorwaarden worden door verhuurd aan nieuwe onderhuurders. Inmiddels zijn er nieuwe afspraken gemaakt, waardoor naar verwachting in 2014 de huisvestingskosten zullen afnemen.
63 _ Diabetes Fonds Jaarverslag 2013
Kantoor en algemene kosten en afschrijving De kantoorkosten zijn hoger dan begroot door eenmalige extra kosten. Er zijn inmiddels maatregelen genomen om dat in 2014 te voorkomen, onder andere door betere financiële afspraken met onderhuurders over het gebruik van diverse faciliteiten. De afschrijvingen zijn lager; we hebben minder hoeven investeren. De investeringen binnen het Huis van de Gezond heid zijn gedekt uit andere budgetten, onder andere van de Vriendenloterij, en uit de incentive en huurvrije periode die door de eigenaar is gegeven voor de verbouwing en inrichting van de verdiepingen. Uitvoeringskosten
Personeelskosten
Realisatie 2013
Begroting 2013
Realisatie 2012
€
€
€
1.305.118
1.314.800
1.221.978
Sociale lasten
189.717
183.201
179.292
Pensioenpremie
164.171
176.015
148.116
Salarissen
Reiskosten
40.393
38.721
46.158
142.445
14.893
132.568
Overige personeelskosten (incl. opleidingen)
51.067
87.370
134.586
Totaal personeelskosten
1.892.911
1.815.000
1.862.696
202.315
199.498
140.491
16.055
14.194
12.896
7.986
6.308
15.563
226.356
220.000
168.950
161.463
150.668
148.347
85.794
55.721
16.790
Algemene kosten
120.044
93.611
111.678
Totaal kantoor en algemene kosten
367.301
300.000
276.815
109.093
150.000
128.868
2.595.661
2.485.000
2.437.329
Uitzendkrachten/tijdelijk personeel
Het aantal medewerkers werkzaam buiten Nederland is nihil. Huisvestingskosten Huur Schoonmaak Overige huisvestingskosten Totaal huisvestingskosten Kantoor en algemene kosten ICT-beheer Overige kantoorkosten
Afschrijving Totaal afschrijvingskosten Totale uitvoeringskosten te verdelen
64 _ Diabetes Fonds Jaarverslag 2013
Overige gegevens Voorstel verwerking resultaat Met de liquidatie van de effectenportefeuille is het eerder ongerealiseerde beleggingsresultaat gerealiseerd. Dit gerealiseerde resultaat is toegevoegd aan de bestemmingsreserve ten behoeve van de doelstelling. Een deel van de opbrengsten van het Hamers Douma Fonds wordt, conform afspraak, toegevoegd aan het fonds. De CoronaGallina Onderzoeksprijs is in 2013 uitgekeerd, en het fonds ten behoeve van de onderzoeksprijs van € 50.000 in 2015 is met € 25.000 toegenomen ten opzichte van eind 2012. De bestemmingsgiften voor onderzoek naar de kunst alvleesklier zijn in een apart bestemmingsfonds hiervoor opgenomen. Het van Scapino ontvangen bedrag in 2013 is voor het met Scapino afgesproken onderzoek in een bestemmingsfonds ondergebracht. €
Voorstel verwerking resultaat 2013: Reserves Continuïteitsreserve
0
Bestemmingsreserve t.b.v. de doestelling
69.016
Reserve waardeverschillen beleggingen
-349.681
Fondsen Fondsen op Naam
2.500
Bestemmingsfonds onderzoeksprijs
25.000
Bestemmingsfonds kunstalvleesklier
15.457
Bestemmingsfonds Scapino
143.841 -93.867
Gebeurtenissen na balansdatum Er hebben zich na de balansdatum geen gebeurtenissen voorgedaan die hier vermeld dienen te worden.
65 _ Diabetes Fonds Jaarverslag 2013
Controleverklaring
66 _ Diabetes Fonds Jaarverslag 2013
67 _ Diabetes Fonds Jaarverslag 2013
Begroting 2014 Diabetes Fonds Hieronder de begroting 2013 zoals vastgesteld door de Raad van Bestuur en goedgekeurd door de Raad Toezicht op 19 februari 2014. Baten Opbrengsten eigen fondsenwerving
Begroting 2014 €
Collecte
1.400.000
Donateurs en giften
2.100.000
Nalatenschappen Fondsen op Naam
900.000 50.000
Geoormerkte opbrengsten
200.000
Strategische samenwerkingen
250.000
Social payments Particuliere acties/actieplatform Totaal opbrengsten eigen fondsenwerving
0 250.000 5.150.000
Overige opbrengsten Acties derden Beleggingen
1.400.000 215.000
Subsidie-inkomsten
0
Vrijval toekenningen
0
Totaal overige opbrengsten
1.615.000
Totaal baten
6.765.000
Lasten Doelbesteding Kennis Stop de Opmars
2.910.000 345.000
Beter in beeld
2.458.000
Totaal doelbesteding
5.713.000
Eigen fondsenwerving
1.014.000
Overige werving Beheer en administratie Totaal lasten Resultaat Waarvan uit bestemmingsreserve t.b.v. de doelstelling (resultaatbestemming)
65.000 440.000 7.232.000 -467.000 467.000
68 _ Diabetes Fonds Jaarverslag 2013
Colofon Heeft u vragen of wilt u informatie ontvangen? Bel (033) 462 20 55 of mail naar
[email protected]. Financieel steunen? Maak uw gift over op giro 5766, t.n.v. Diabetes Fonds, Amersfoort. Voor specifieke vragen over nalaten of speciale vormen van doneren, bel Informatie & Services (033) 462 20 55 of mail
[email protected]. Wilt u collecteren? De vrijwilligerscoördinator brengt u graag in contact met de collecteleid(st)er bij u in de buurt. Bel vrijwilligers coördinator Henriëtte Bijl op (033) 462 20 55 of mail haar via
[email protected]. Wilt u subsidie aanvragen voor wetenschappelijk onder zoek? Kijk op www.diabetesfonds.nl/voor-onderzoekers of neem contact op met de afdeling Kennis & Onderzoek (wetenschappelijk onderzoek). Bel (033) 462 20 55 of mail naar
[email protected] t.a.v. Jeanette Rothuizen. CBF Het Diabetes Fonds kreeg in 1996 als één van de eerste charitatieve instellingen in Nederland het keurmerk van het Centraal Bureau Fondsenwerving (CBF). Het CBF geeft dit keurmerk aan een instelling die voldoet aan de strenge eisen en criteria ten aanzien van beleid, fondsen werving, bestedingen en verslaglegging. Het keurmerk is verlengd tot 1 januari 2016.
Mei 2014, Diabetes Fonds Stationsplein 139 3818 LE Amersfoort Telefoon (033) 462 20 55 Fax (033) 461 08 73
www.diabetesfonds.nl
69 _ Diabetes Fonds Jaarverslag 2013
Stationsplein 139 3818 LE Amersfoort Telefoon (033) 462 20 55 Fax (033) 461 08 73 www.diabetesfonds.nl