COUP de JeUne POUR les piscines bruxelloises stevige OPFRisBeURt voor brusselse zwembaden

magaZine D’information De La ViLLe De bruXeLLes informatiemagaZine Van De staD brusseL

74 mars maart 2012

BRUXelles | BRUssel laeKen | laKen nedeR-OveR-HeeMBeeK HaRen

editeur responsable | verantwoordelijke uitgever: Freddy thielemans, Hôtel de ville – Grand-Place | stadhuis – Grote Markt – Bruxelles 1000 Brussel

Actua Police, priorité au recrutement et aux services en 2012 Politie zet in op aanwervingen en dienstverlening Habiter en ville Wonen in de stad Bruxelles s’offre une promenade Brussel krijgt een eigen wandelboulevard

COUP de JeUne POUR les piscines bruxelloises steviGe OPFRisBeURt vOOR brusselse zwembaden www.bruxelles.be

www.brussel.be

s’informer en ville info in de stad

Coup de jeune pour les piscines Stevige opfrisbeurt voor Pour améliorer le confort des piscines bruxelloises et réaliser des économies d’énergie, la Ville de Bruxelles lance deux grands projets : la rénovation du Complexe Sportif et de la piscine de Laeken et l’utilisation de la cogénération à la piscine de Neder-Over-Heembeek et dans les Bains du Centre.

Depuis plusieurs années, la Ville de

Bruxelles s’est engagée via l’Agenda 21 à faire du développement durable une de ses priorités. Les actions entamées passent par la gestion rationnelle de l’énergie dans les bâtiments communaux en vue de réduire l’impact environnemental de la Ville ainsi que les dépenses communales. Deux grands projets pour réaliser des économies d’énergies sont aujourd’hui en cours dans les trois piscines bruxelloises, grandes consommatrices d’énergie : la rénovation du Complexe Sportif et de la piscine de Laeken et l’utilisation de la cogénération à la piscine de Neder-OverHeembeek et dans les Bains du Centre. Une facture énergétique importante Le Centre Sportif et la piscine de Laeken ont été construits en 1969 pour répondre aux besoins et attentes des habitants en terme de pratique sportive. L’ensemble reflète un caractère moderniste, caractéristique de l’architecture des années 70. Aujourd’hui, le centre est un complexe sportif moderne et multidisciplinaire qui comporte une grande piscine en forme de L, un bassin d’apprentissage, des baignoires publiques, un solarium, une salle omnisports, une

salle d’arts martiaux et une cafétéria. Les consommations énergétiques sont donc importantes, tant au niveau de la production de chaleur que d’électricité. Malheureusement, comme beaucoup d’édifice de l’époque, l’isolation thermique du bâtiment reste sommaire et la facture énergétique est importante. La Ville a donc décidé de remédier au problème et de faire du Complexe Sportif et de la piscine de Laeken un bâtiment exemplaire (voir encadré). Vers un bâtiment exemplaire La Ville entend ainsi rénover et embellir le Complexe Sportif en changeant ses façades, en les isolant (15 à 25 cm d’isolation supplémentaire), en remplaçant ses châssis par des doubles ou triples vitrages, en isolant les toitures et les dalles de sol, en remplaçant ses équipements techniques de chauffage et de ventilation (avec récupération de chaleur via des échangeurs thermiques à haut rendement)… Le but étant de renforcer l’attrait du bâtiment actuel tout en améliorant de manière radicale ses performances énergétiques. Après rénovation, le complexe sportif deviendra un véritable bâtiment dit ‘basse énergie’, avec une consommation de chauffage inférieure à

actUa

Qu’est Ce Qu’un bÂtiment exemplaire ? voorbeeldgebouw? en 2007, la Région de Bruxelles-Capitale a organisé un appel à projets en vue de valoriser et de favoriser la construction et la rénovation de ‘Bâtiments exemplaires’. Un bâtiment exemplaire doit répondre à un certain nombre de critères. le projet doit chercher à minimiser les besoins en énergie et l’utilisation des sources d’énergies conventionnelles (mazout, gaz, électricité). il doit inclure des mesures de gestion des eaux, des déchets, de confort et de santé. il doit combiner des solutions innovantes et accessibles d’un point de vue financier. tout en répondant à des critères architecturaux et esthétiques élevés. Un bâtiment exemplaire est donc la preuve qu’il est Het Brussels Gewest lanceerde in 2007 een projectoproep possible d’atteindre voor de ontwikkeling en bevordering van voorbeeldgebouwen d’excellentes perforin renovatieprojecten en nieuwbouw. een voorbeeldgebouw mances énergétiques moet beantwoorden aan enkele criteria. Zo’n project moet de et environnementales energievraag en het gebruik van conventionele energiebronnen dans un budget raison(stookolie, gas en elektriciteit) beperken. verder zijn beheersnable. C’est dans cette maatregelen noodzakelijk voor water, afval, comfort en gezondoptique que s’inscrit le heid en moet er gekozen worden voor vernieuwende financieel projet de la piscine de haalbare oplossingen. daarbij moet rekening gehouden worden laeken. met de architecturale voorschriften en esthetische standaarden. een voorbeeldgebouw bewijst dat het mogelijk is om een hoog rendement te halen en tegelijkertijd minder te vervuilen en dit zonder overdreven kosten te maken. Zo wordt het zwembad van laken opgewaardeerd tot een voorbeeldgebouw.

bruxelloises brusselse zwembaden initiatieven om haar zwembaden milieuvriendelijker te maken en het gebruikscomfort te verhogen. Naast de renovatie van het Sportcentrum en het zwembad van Laken, komen er warmtekrachtkoppelingsinstallaties in het zwembad van Neder-Over-Heembeek en de Baden van het Centrum.

Via het programma Agenda 21 zet de Stad

zich al jaren prioritair in voor duurzame ontwikkeling. Om de ecologische voetafdruk te verminderen en de kosten van de energiefactuur te doen dalen, gaat men voor rationeel energiebeheer. Vandaag zijn er twee grote projecten van energiebesparing opgestart in drie zwembaden die bekendstaan als echte energieverslinders. We hebben het over de renovatie van het Sportcentrum en het zwembad van Laken en de installatie van een warmtekrachtkoppeling in het zwembad van Neder-Over-Heembeek en de Baden van het Centrum. Zware energiefactuur Het Sportcentrum en het zwembad van Laken dateren van 1969. De site wordt gekenmerkt door een modernistische infrastructuur in die typische bouwstijl van de jaren zeventig. Vandaag is het centrum een modern en multidisciplinair sportcomplex met een groot zwembad in L-vorm, een instructiebad, ligbaden, een solarium, een sporthal, een zaal voor vechtsporten en een cafetaria. Dat het gebouw veel energie verbruikt, bewijzen de maandelijkse kosten maar al te goed. De facturen voor ver-

warming en elektriciteit zijn veel te hoog. De Stad besliste daarom om de koe bij de horens te vatten. Het sportcentrum en het zwembad van Laken zitten nu op koers om een toonbeeld van energiezuinigheid te worden (zie kader). Op weg naar een voorbeeldgebouw De infrastructuur van het Sportcentrum zal grondig gerenoveerd worden. Naast een vernieuwing van de gevels en het aanbrengen van een extra isolatielaag van 15 à 25 cm, krijgen de ramen minstens dubbel glas. Daarbovenop gaat geld naar dakisolatie en zonnepanelen. De huidige technische uitrusting van de verwarmingsinstallatie en het ventilatiesysteem wordt vervangen door nieuwe hogerendementswarmtewisselaars die in staat zijn om warmte te recupereren. De bedoeling is de aantrekkingskracht van het gebouw te verhogen waarbij bijzondere aandacht uitgaat naar de ecologische voetafdruk. Het zal een echt lage-energiegebouw worden waarvan de totale energievraag voor ruimteverwarming lager zal zijn dan 60kWh per vierkante meter op jaarbasis. In het kader van het Gewestelijk Plan voor energiezuinige voorbeeld-

brusseleir 74 mars | maart 2012

De Stad start binnenkort twee

4 — 5

s’informer en ville info in de stad

60kWh/m²/an. Pour répondre au programme des bâtiments exemplaires de la Région, 300 m² de cellules photovoltaïques et 100 m² de panneaux thermiques vont également être placés sur la toiture de la grande piscine. Du côté de Neder-Over-Heembeek et du centre La piscine de Neder-Over-Heembeek et les Bains du Centre ne sont pas en reste. Pour améliorer le confort de ces piscines et réaliser des économies d’énergie, la Ville opte pour la cogénération. Le procédé permet en effet de produire simultanément de la chaleur et de l’électricité, plus efficacement qu’une chaudière et une centrale électrique performantes. Le système produit donc lui-même de l’électricité, qui ne doit pas être achetée. Et si l’on ne consomme pas tout, celle-ci peut-être revendue et réinjectée dans le réseau. L’économie est donc double. D’autant qu’un kilowatt de gaz coûte moins cher qu’un kilowatt d’électricité. La cogénération permet donc d’améliorer le rendement des systèmes de production d’énergie, de réaliser des économies (de 10 à 20 %) et de réduire les émissions en CO2. Des études, basées sur des relevés détaillés des consommations réelles mais également sur un certain nombre d’hypothèses comme le prix de l’énergie ou la prévision du nombre d’heure de fonctionnement des installations ont révélé un potentiel important pour les piscines de Neder-OverHeembeek et du Centre. Ce qui a incité la Ville à aller plus loin dans la démarche. Une opération neutre pour la Ville En installant ces systèmes de cogénération, la Ville entend réaliser une opération fi nancière neutre. Les gains annuels par rapport à la situation existante devraient en effet permettre de rembourser l’investis-

complexe sportiF de laeken : le calendrier des travaux

kalender van de renovatie van het sportcentrum van laken:

1er avril 2012 : fermeture du Complexe sportif et préparation du chantier ; eté 2012 : date provisoire du début des travaux ; 1er janvier 2014 : date provisoire de réouverture du Complexe sportif au public.

1 april 2012: sluiting en voorbereiding van de werf; zomer 2012: vooropgestelde datum voor het begin van de werken; 1 januari 2014: geplande heropening van het sportcentrum.

séance d’information aux habitants Ce 20 mars 2012 à 18h à la Piscine de Laeken (73/89 rue du Champ de l’eglise). veuillez confirmer votre participation en mentionnant vos coordonnées complètes au plus tard avant le 15 mars 2012 auprès du service des sports de la ville de Bruxelles – service des sports – Palais du Midi – 3 rue Roger van der Weyden – 1000 – 02 279 59 50 – [email protected]

infosessie Op dinsdag 20 maart (18:00) in het Zwembad van Laken (Kerkveldstr. 73/89). Gelieve uw aanwezigheid op de infosessie te bevestigen. stuur hiervoor uw naam en gegevens ten laatste op 15 maart naar de dienst sport van de stad – Zuidpaleis– Rogier van der Weydenstr 3 – 1000 – 02 279 59 50 – [email protected]

sement en 10 ans, ce qui est l’espérance de vie type d’une cogénération, ou du moins la période après laquelle il faut réaliser un entretien conséquent de l’installation. Le gain sera donc principalement écologique. En effet, l’économie en énergie primaire et donc en émission de CO2 est évaluée à 50 tonnes par an et par projet. Sachant qu’une voiture classique qui parcoure 10.000 km émet l’équivalent d’une tonne de CO2, cette économie est significative !

actua

SPRINGEn!

à l’eau ! La Piscine de Neder-Over-Heembeek 1 piscine de 25 mètres, 1 bassin d’apprentissage, 1 solarium, 1 hammam, 1 sauna, 6 bains à bulles, 1 cafétéria. 120 rue de Lombartzijde – 1120 (Neder-OverHeembeek) – 02 268 00 43. Tarifs : 2,80 euros pour les Bruxellois (tarif réduit 2,30 euros, -16 ans 2 euros) 4 euros pour les non-Bruxellois (-16 ans 3 euros), gratuit pour les -3 ans. Ouverture : lun : 7h30 > 21h, mar > sam : 7h30 > 19h30, dim : 7h30 > 19h. En été (1er juillet > 31 août) : fermé : 13h40 > 14h. Périodes de fermeture en 2012 : 1er janvier, 9 avril, 1er mai, 17 mai , 28 mai, 21 juillet, 15 août, 1er novembre, 11 novembre et 25 décembre. Les Bains du Centre ont été construits en 1949 par l’architecte Maurice Van Nieuwenhuyse et inaugurés en 1953. Le lieu associe une piscine et un bassin d’apprentissage à des bains-douches. 28 rue du Chevreuil – 1000 – 02 511 24 68. Tarifs : 2,80 euros pour les Bruxellois (tarif réduit 2,30 euros, -16 ans 2 euros) 4 euros pour les non-Bruxellois (-16 ans 3 euros), gratuit pour les -3 ans. Piscines : lun > ven : 7h30 > 19h30. Bains-douches : mar > sam : 9h > 15h. Périodes de fermeture en 2012 : 1er janvier, 9 avril, 1er mai, 17 mai, 28 mai, 21 juillet, 15 août, 1er novembre, 11 novembre et 25 décembre

Baden van het centrum De Baden, ontworpen door architect Maurice Van Nieuwenhuysse, zijn gebouwd tussen 1949 en 1953. De locatie bevat een zwembad, een instructiebad, ligbaden-douches. Reebokstraat 28 – 1000 – 02 511 24 68. Tarieven: 2,8 euro voor Brusselaars (verminderd tarief 2,3 euro, -16 jarigen 2 euro) 4 euro voor niet-Brusselaars (-16 jarigen 3 euro), gratis voor -3 jarigen. Zwembaden: ma - vr: 7:30 > 19:30. Ligbaden: ma tot za: 9 tot 15 uur. Sluitingen in 2012: 9 april, 1, 17 & 28 mei, 21 juli, 15 augustus, 1 & 11 november en 25 december.

Scannez et découvrez les piscines de la Ville de Bruxelles | Scan de code en ontdek de zwembaden in Brussel

gebouwen worden er 300m2 zonnepanelen en 100m2 thermische zonnepanelen geïnstalleerd op het dak van het grote zwembad. Van N-O-H tot de Baden van het Centrum En er staan ook verfraaiingen op stapel in het zwembad van Neder-Over-Heembeek en de Baden van het Centrum. Om het comfort voor gebruikers te verbeteren en belangrijke energiewinsten te boeken, besliste men te kiezen voor een systeem van warmtekrachtkoppeling. Een warmtekrachtkoppelingsinstallatie kan immers gelijktijdig elektriciteit en warmte produceren. Dat is een pak voordeliger dan een klassieke verwarmingsinstallatie en een elektriciteitscentrale. Omdat het systeem zelf elektriciteit opwekt, moet die niet meer aangekocht worden. En wanneer het zwembad die elektriciteit niet nodig heeft, wordt de opgewekte elektriciteit gewoon doorverkocht en op het elektriciteitsnet geplaatst. Dat levert dus een dubbele winst op want een kilowattuur gas kost heel wat minder dan een kilowattuur elektriciteit. Een warmtekrachtkoppeling staat toe om het rendement van de installaties te verhogen en gelijktijdig tot 20% minder energie te verbruiken, met een lagere CO2uitstoot tot gevolg. Uit onderzoek op basis van enerzijds gedetailleerd reëel gebruik en een aantal hypotheses anderzijds (zoals de energieprijs of het aantal gebruiksuren van de installaties), blijkt dat er flink bespaard zal worden in N-O-H en de Baden van het Centrum. Een nuloperatie voor de Stadskas De installatie van de nieuwe warmtekrachtkoppelingen zal alvast geen gat in de stadskas slaan. Boekhoudkundig kunnen we zelfs spreken van een financiële nuloperatie. Dankzij de verwachte winstprognoses wordt de investering op tien jaar tijd terugverdiend. Die periode staat ook gelijk aan de verwachte levensduur van zo’n installatie. In de eerste plaats zal het gaan om ecologische winsten. 50 ton minder CO2-uitstoot per project op jaarbasis luiden de verwachtingen. Als je weet dat de CO2-uitstoot van een gewone auto die jaarlijks 10.000km rijdt, gelijkstaat met zowat één ton CO2-uitstoot, gaat het om een belangrijke bezuiniging.

Brusseleir 74 mars | maart 2012

Het zwembad van Neder-Over-Heembeek Een 25-meterbad, een instructiebad, een solarium, een Turks stoombad, een sauna, zes bubbelbaden, een cafetaria. Lombardsijdestraat 120 – 1120 (Neder-OverHeembeek) – 02 268 00 43. Tarieven: 2,8 euro voor Brusselaars (verminderd tarief aan 2, 3 euro - 16 jarigen 2 euro) 4 euro voor niet-Brusselaars (-16 jarigen 3 euro), gratis voor -3 jarigen. Openingstijden: ma: 7.30 tot 21 uur, di tot zo: 7.30 tot 19:30. Zomer (1 juli > 31 augustus) gesloten: 13.40 tot 14:00. Sluitingen in 2012: 9 april, 1 mei, 28 mei, 21 juli, 15 augustus, 1 & 11 november en 25 december.

6 — 7