Corporate Citizenship in Peru: De zon als warmtebron 6. De schoonste kilometer is de. kilometer die je niet rijdt 20. Energieprobleem?

2012



De schoonste kilometer is de kilometer die je niet rijdt 20



Energieprobleem? Er is geen energieprobleem! 28



De luchthaven van de toekomst is een duurzame biotoop 34

Corporate Citizenship in Peru:

De zon als warmtebron 6

Inhoud

Waarom MVO op papier? Een papieren MVO magazine. Terwijl iedereen weet dat papierverbruik een serieuze

GREENus

bedreiging is voor de bossen. Dat roept vragen op! Wat Imtech betreft heeft duurzaamheid alles te maken met verantwoord

4 MVO-beleid: serieuzer, volwassener en ambitieuzer

gebruik van resources. Meestal kiezen we

6 SSDC Peru: De zon als warmtebron

voor digitale communicatie, maar in het ge-

Energie-efficiency prioriteit nummer 1

16 Waste management: ‘Het gaat niet om hoeveel afval je

val van een magazine toch ook voor papier.

produceert, maar om hoeveel je reduceert’

Zelfs de jongere generatie vindt dat een

Imtech weet uitstekend in te spelen op de groeiende

20 Groene vloot: ‘De schoonste kilometer is de kilometer die je niet rijdt’

papieren magazine lekkerder leest dan een

vraag van klanten naar GreenTech en neemt op dit gebied

40 GREENus projecten

schermversie. Daar is niets mis mee, zolang

een leidende positie in Europa in. Een derde van onze

44 Code of Sustainable Supply: Alle ambities voor de keten in één code

het papier op een verantwoorde manier is

opbrengsten van ruim 5,1 miljard euro is gebaseerd op

geproduceerd. FSC-papier bijvoorbeeld, wat

groene technologie en duurzaamheidsoplossingen.

afkomstig is uit duurzaam beheerde bossen.

Wij verzorgen oplossingen op het gebied van (duurzame)

Dit MVO magazine is nóg duurzamer want

energie, energiebesparing, (decentrale) energiecentrales,

het is gedrukt op 100% gerecycled papier.

milieuoplossingen, groene schepen en mobiliteitsverbe-

En de CO2-uitstoot die bij de productie van

tering. Energie-efficiency is voor ons prioriteit nummer 1.

12 Europese stadions worden groener

dit magazine vrijkwam is gecompenseerd

Daar is namelijk nog een flinke slag te slaan. Als wij een

26 Smart energy cities: Een world wide web van energie

door de aankoop van carbon credits. Deze

stadion vergroenen kunnen wij het energieverbruik bij-

32 Britse waterbedrijven: Van grootverbruikers tot energieproducenten

komen voor een deel uit energiebesparende

voorbeeld met 30% laten dalen. Dat is winst voor de klant

34 De luchthaven van de toekomst: ‘Duurzaamheid ís rocket science’

projecten van Imtech in Zuid-Afrika en zijn

én het milieu. Ook decentrale duurzame opwekking, in

38 Je eigen cloud: ‘Het Nieuwe werken is een evolutie, geen revolutie’

ingekocht via het Fair Climate Fund (zie

combinatie met smart grids, is een groene groeimarkt.

42 Groene schepen: ‘Er is nog heel wat (milieu)winst te behalen’

pagina 18). Leest u liever de digitale versie?

Wij bouwen bijvoorbeeld energiecentrales waarbij afval

Bezoek dan onze website.

wordt omgezet in energie. Onze klanten wekken vaak

G R E E N tec h

zo veel energie op dat zij niet alleen zelfvoorzienend zijn,

G R E E N visio n

maar zelfs energie aan het openbare net kunnen bijleveren. Dat we met onze technologische knowhow een voortrek-



kersrol vervullen, zie je ook terug in onze eigen bedrijfs-

18 FairClimateFund: ‘De tijd van verspilling is voorgoed voorbij’

voering. Het afgelopen jaar hebben we onze eigen carbon

28 Energieprobleem? Er is geen energieprobleem!

footprint verder beperkt ten opzichte van onze groei en

22 Groen, groener, groenst

hebben we met een eigen Code of Sustainable Supply grote stappen gezet in ketenverantwoordelijkheid. Daarnaast namen we talloze groene initiatieven. MVO is een vanzelfsprekend onderwerp op onze agenda.



G R E E N p rojec t s

9 Ghost G180H: Het eerste volledig hybride superjacht 10 Duurzame voorbeeldprojecten Colofon Technische dienstverlener Imtech (circa 28.600 medewerkers, opbrengsten ruim 5,1 miljard euro, met 500 vestigingen in Europa en 100 vestigingen buiten Europa) neemt verantwoordelijkheid voor de gevolgen van haar activiteiten en beslissingen op de mens, het milieu en de maatschappij, en legt daarover verantwoording af. Imtech ontwikkelt zich snel tot een proactieve onderneming met een breed palet aan MVO-activiteiten. Niet alleen door betrokkenheid bij het realiseren van een verantwoorde, duurzame en leefbare samenleving. Ook door het verduurzamen van de eigen bedrijfsvoering en door talloze initiatieven te ontplooien op het gebied van duurzaamheid en corporate citizenship. Coverfotografie Imtech-medewerkers gaan in het kader van corporate citizenship de zonne-energie-industrie in Peru een boost geven. Eindredactie Trudy van Dijk, Anke van Houten, Pieter Koenders

mvo magazine 2

Redactionele productie De Nieuwe Lijn, Rotterdam Corrector Jan van de Staaij Vormgeving en lithografie Antonisse Vormgeving

Redactieadres Imtech N.V. Group Communications t.a.v. drs. P.J.A. Koenders Postbus 399, 2800 AJ Gouda telefoon + 31 182 54 35 28 e-mail [email protected]

Dr. ir. René van der Bruggen

15 HafenCity Hamburg

CEO Imtech N.V.

21 Groene zorg (warmtekrachtcentrale) 31 Verkeersmanagement Kopenhagen 37 Katowice: duurzaam shoppen en reizen 46 Autowereld wordt groen 48 Afval = energie

www.imtech.eu/mvo Fotografie Peter Arno Broer, Theo Berends, Getty Images, Maarten Laupman, Stephan van Leiden, Michelle Muus, Rens van Mierlo / Zero40 Studios (portretfoto Thomas Rau en interieurfoto’s RAU Office), John Peters, Kusters Fotografie (pand WNF) en Paqui Garcia-Arias / Nikolaus Schölzel Drukkerij Grafisch Goed Oplage: 15.000 Van dit magazine is ook een Engelse versie beschikbaar

@imtechCorporate

EU Ecolabel: FR/11/003

Dit magazine is CO2-neutraal geproduceerd. Dit magazine is op 100% gerecycled papier gedrukt en de CO2-uitstoot die toch nog bij de productie van dit magazine vrijkwam is gecompenseerd door de aankoop van carbon credits. Deze zijn afkomstig van de eigen MVO-partner NOVA uit Zuid-Afrika en worden geleverd door het FairClimateFund.



Bijlage:



MVO rapportage zoals opgenomen in



het Imtech Jaarverslag 2011.



Ontbreekt de bijlage? Bezoek dan www.imtech.eu

mvo magazine 3

GREEN us

MVO - beleid :

over zuinig rijden. De CSR Council geeft het raamwerk en het is aan de divisies om de

Serieuzer, volwassen en ambitieuzer

doelen te bereiken.’

Papier Het tweede onderwerp waar de CSR Council invulling aan heeft gegeven is het afvalbeleid. ‘Grootste bestanddeel daarin is het papiergebruik’, weet Salomons. ‘Ook dat getal moet naar beneden. We drukken het papiergebruik per gram uit in een percentage van de opbrengsten; in 2010 was dat 15% en dat moet terug naar 11% in 2015. Dat kan bijvoorbeeld door printerinstellingen te veranderen en bewuster om te gaan met printerpapier. Het restafval moet voor 95% worden gerecycled. Dit jaar starten we een campagne om

‘Als ik naar mijn tienerzoons kijk, zie ik dat ze het belangrijk vinden dat bedrijven fatsoenlijk omgaan met onze planeet’, zegt Mark Salomons, voorzitter van Imtech’s CSR Council. ‘Ik sluit me daar van harte bij aan. Ook Imtech moet z’n steentje bijdragen aan een duurzame samenleving en dat wordt een steeds serieuzere en meer meetbare inspanning. Dit jaar hebben we voor het eerst concrete, taakstellende doelen voor Imtech vastgesteld. Die zijn ambitieus, maar haalbaar.’

mvo magazine 4



at ons MVO-beleid serieuzer wordt,

medewerkers bewuster om te leren gaan met



merk je aan alles’, zegt Mark Salomons,

het overige afval, ook tijdens bijvoorbeeld



voorzitter van Imtech’s eigen CSR

montagewerkzaamheden.’

Council. ‘Terecht vormt MVO één van de acht belangrijke onderwerpen waarvoor

Leveranciers

afgelopen jaar een nieuw governance-model

‘Het derde onderwerp is ketenverantwoorde-

werd geïntroduceerd. Dit model is gericht op

lijkheid; daar hebben we belangrijke vooruit-

strategische controle met handhaving van het

gang geboekt door een Code of Sustainable

succesvolle decentrale businessmodel. Deze

Supply te introduceren voor onze leveranciers

formule werkt prima, want het garandeert

(zie pagina 44). Verschillende grote leveran-

het delen van best practices en commitment

ciers hebben die ook al getekend. Daarnaast

uit de organisatie. De CSR Council heeft

zijn CSR-doelstellingen geformuleerd die te

een integraal CSR-visiedocument opgesteld

maken hebben met HR, klanttevredenheid en

dat is goedgekeurd door de Directieraad

meer duurzame projecten voor onze klanten.

van Imtech.’

De HR Council heeft bijvoorbeeld de doelstelling aangereikt het toch al lage ziekteverzuim

CO2-targets

van 4% verder te verminderen.’

In de CSR Council zitten vertegenwoordigers uit alle divisies van Imtech. Salomons: ‘Sinds

Extra inspannen

vorig jaar zijn grote stappen gezet naar meer

Salomons is ervan overtuigd dat Imtech op

aantoonbare en meetbare verbeteringen

de goede weg is en ziet dat bevestigd in een

op milieugebied. Als voorbeeld noem ik de

bovengemiddelde plaats op de Transparan-

vermindering van onze CO2-uitstoot. In 2010

tiebenchmark. Imtech stond in 2011 met

hebben we een nulmeting uitgevoerd van

een score van 109 op de zevende positie in

onze CO2-uitstoot. Daaruit bleek dat ons wa-

de technologiesector. ‘Binnen de technolo-

‘Ik vind dat we volop moeten inzetten op innovatieve technologie

genpark voor ongeveer 80% de veroorzaker

giesector behoort Imtech tot de kopgroep.

om ons energieverbruik terug te dringen. Daarnaast moeten we

is van onze totale uitstoot. Daar gaan we dus

We moeten steeds meer doen om dezelfde

decentraal duurzame energie gaan opwekken. Energie moet dáár

op sturen. In 2015 moet onze totale uitstoot

plaats te behouden, dus we zullen ons extra

gemaakt worden waar het nodig is. Als ik minister van Milieu was,

per kilometer met 15% verminderd zijn ten

moeten inspannen om verder te stijgen. Dat

zou ik dat mede voor elkaar zien te krijgen door de teruglevering

opzichte van het basisjaar, 2010. Dat gaan

doen we natuurlijk graag. We gaan ervan uit

van overschotten aan het net tegen vaste prijzen, te stimuleren.

we bereiken door zuinigere en milieuvriende-

dat we met onze taakstellende doelen op

Dit geeft een enorme boost, net zoals in Duitsland gebeurt.’

lijkere auto’s en door voorlichting te geven

de goede weg zijn!’

M a r k S a lo m o n s :

mvo magazine 5

GREEN us

ssdc Peru:

De zon als warmtebron Het kan er vreselijk koud zijn, maar er is ook extreem veel zonnekracht.

Sterker nog, er is geen plek ter wereld waar meer potentiële zonne-energie aanwezig is dan in Peru. Imtech combineert deze natuurkracht binnen het SSDC-project 2012 met technologische kennis. ‘Wij zetten zonnetechnologie in voor verwarming van woningen en warmwatervoorzieningen in de regio rond Arequipa’, vertelt Javier Llanos, directeur van de divisie Imtech Spain. ‘We werken samen met lokale zonne-energiebedrijven. Zo hebben de lokale mensen straks alle nodige kennis in huis om het project zélf te vervolgen.’ avier Llanos, directeur van Imtech Spain, is trots op de mooie dingen

van Imtech. ‘Als Spanjaarden droegen wij de projecten rond biodiesel en

die zijn mensen gaan doen in Peru. Het project is onderdeel van Imtech’s

waterzuivering in Zuid-Afrika een warm hart toe. Maar we hadden grote

programma Shared Success in Developing Countries (SSDC). Binnen dat

aarzeling om hier echt mee te doen, vanwege potentiële taalproblemen. Voor

programma onderneemt Imtech maatschappelijke activiteiten in ontwikkelings-

ons kleefden daar te grote risico’s aan. Daarom hebben we gevraagd of we

landen, waaraan de technologische expertise van Imtechers vanzelfsprekend

een Spaanstalig SSDC-project konden uitvoeren.’

‘We nemen MVO serieus, en dan moét je gewoon je steentje bijdragen’

gekoppeld is. Llanos legt uit: ‘Onze kennis van technologie zetten we in door onder meer prototypen van zonne-energiesystemen te ontwerpen, aan te

Motivatie

leggen en te testen op prestaties en efficiëntie. We gaan daarbij samenwerken

Over de motivatie om zulke projecten te doen zegt Llanos: ‘Ik vind dat we als

met lokale zonne-energiebedrijven: het gaat immers om kennisdeling. Een

Imtech het goede voorbeeld moeten geven. Imtech is een succesvol bedrijf, en

tweede project is het aanleggen van speciale zonnesystemen voor scholen en

wat is er mooier dan je succes te delen? Bovendien nemen we MVO serieus,

We gaan samen systemen en oplossingen ontwikkelen die kleinschalig

Veel animo

een gezondheidspost. Dat is nodig, omdat de scholen ’s ochtends veel te

en dan móet je gewoon je steentje bijdragen. Voor Spanje ligt een project in

inzetbaar zijn. We werken samen met lokale ondernemers, maar ook met de

Om de benodigde specialisten te werven heeft Imtech Spain zes maanden

koud zijn en de zorg moeilijker kan worden geleverd als het water bevroren is.

een ontwikkelingsland in Latijns-Amerika voor de hand. De keuze had ook op

universiteit van San Pablo (UCSP) in Arequipa in Peru. Zo geven we een boost

geleden een oproep gedaan onder de medewerkers. Llanos: ‘Het aantal

We richten ons daarnaast op kennisoverdracht aan lokale ondernemers om

Chili of Bolivia kunnen vallen, maar het is dus Peru geworden. Bij dit project

aan de hele markt. We gaan in juni met een groep van acht specialisten naar

reacties was hartverwarmend. Tientallen mensen meldden zich aan, terwijl we

een impuls te geven aan technologische innovaties bij de productie

komen verschillende bijzonderheden samen, die het een echte uitdaging

Peru. Eigenlijk hadden we dat in april willen doen, maar dan is het regen-

er maar acht nodig hebben. Het was nog een klus om de juiste selectie te

van zonne-energie.’

maken!’

seizoen. In Peru kun je dan niet goed werken, zeker niet in de regio rond

maken en mensen zo min mogelijk teleur te stellen’, lacht hij. De deelnemers

Arequipa die op de grote hoogte van vier kilometer ligt. We willen het project

zijn afkomstig uit allerlei business units in Spanje. ‘Monteurs, maar ook

Taal

Kennis overdragen

in augustus afronden. Op dat moment moeten de lokale mensen alle nodige

engineers, elektriciens en mensen die kunnen overleggen met de lokale

Llanos is blij dat Imtech Spain na eerdere succesvolle internationale SSDC-

‘We gaan samenwerken met lokale zonne-energiebedrijven. We hebben er

kennis in huis hebben om het zelf te vervolgen.’

energiebedrijven. Want we zullen natuurlijk ook een lokaal netwerk moeten

projecten aan de beurt is om zijn steentje bij te dragen aan het MVO-beleid

daarom bewust voor gekozen om onze kennis breed beschikbaar te stellen.

mvo magazine 6

opbouwen om alle formele procedures goed te doorlopen.’

mvo magazine 7

GREEN projec t

Trots Op de vraag of er ook commerciële kansen liggen in Peru antwoordt Llanos: ‘Natuurlijk kijken we ook met een schuin oog naar de Latijns-Amerikaanse markt. Maar dat is niet het hoofddoel. Imtech wint er niets bij, behalve dan dat we trots mogen zijn op de bijdrage die we kunnen leveren aan het verbeteren van de lokale leefomstandigheden in een ontwikkelingsland. Ik vind het mooi om te zien dat Imtechers zo enthousiast kunnen raken om naast hun gewone werk iets voor de wereld te doen. Ook zetten we zo MVO in Spanje beter op de kaart.’

Publiciteit In de jaren dat Imtech ervaring heeft opgedaan met SSDC is gebleken dat er onder medewerkers grote belangstelling is voor de verrichtingen van het SSDC-team. Ook de projecten in Peru zullen gepaard gaan met de nodige publiciteit. Social media zullen hierin een belangrijke rol spelen, net als de online community Pifworld.

Pifworld: de wereld veranderen op jouw manier Imtech werkt samen met Pifworld op het gebied van ontwikkelingssamenwerking. Pifworld is een digitale wereld

Jav ie r L l a n o s :

waarin je je eigen rol kunt kiezen om een echte bijdrage te leveren aan ontwikkelingssamenwerking. Pifworld noemt

‘Als ik het mocht zeggen, zou ik beginnen

zichzelf ‘a tool to change the world – your way’. Het idee

met educatie over het milieu. Beginnend in het

is dat iedereen wel iets bij te dragen heeft aan een betere

onderwijs, maar ook met publiekscampagnes.

wereld. Met Pifworld kun je dat op de manier doen die

Mensen zijn veel te weinig bezig met het

het beste bij je past. Bovendien kun je wat je doet, virtueel

milieu. In Spanje is het waterverbruik een groot

delen met je vrienden. Op Pifworld vind je allerlei projec-

probleem. Zeker dit jaar is het veel te droog en

ten en goede doelen waar je aan bij kunt dragen. Zo heeft

wordt de situatie zorgelijk. Iedereen móet weten

Imtech drie problemen omarmd, te weten: de productie van

hoe belangrijk het is dat we zuiniger zijn met

groene energie, in een soort kleiputten, geld inzamelen

energie en water!’

voor een auto voor lokale ondernemer Oscar, zodat hij 170.000 mensen kan bereiken bij verschillende waterprojecten, en de vergroening van een SOS Kinderdorp. Er zijn allerlei rollen beschikbaar die je naar eigen wens kunt kiezen. Je kunt geld geven, je als vrijwilliger

Eerste volledig hybride superjacht

ter plekke nuttig maken, bloggen over onderwerpen die de wereld verbeteren. Maar je kunt natuurlijk

De Ghost G180H is een ecologisch hoogstandje. Het luxe jacht dat gemaakt is van duurzame materialen verbruikt 30% minder energie dan vergelijkbare luxe jachten. Bij volledige bezetting zijn bij een stationair bedrijf zelfs besparingen tot 50% mogelijk. Naast een zuinig voortstuwingssysteem zit het jacht vol slimme snufjes om energie te besparen. De ramen zijn bijvoorbeeld bedekt met een keramische film die tot 80% zonnewarmte blokkeert. Het duurzame jacht werd ontwikkeld door Ghost Yachts, de Italiaanse ontwerpstudio Gloss Design en Imtech (Imtech Marine). Imtech is verantwoordelijk voor het ontwerp en de integratie van nagenoeg de volledige technologie.

ook fundraiser worden, of zelfs als team captain een team van fundraisers opzetten. Keuze genoeg! Bezoek voor meer informatie: www.pifworld.com

H e t S pa a n se S S D C -t e a m bes ta at u i t a dv iseu r s e n t ech n ici die n au w z u l l e n s a me n w e r k e n me t de p l a at se l ij k e pa r t ije n .

mvo magazine 8

mvo magazine 9

GREEN projec t s Greentech is core business voor Imtech. Op gebieden als energiebesparing, energieopwekking, verkeersoplossingen, groene schepen en duurzame ICT maken we keer op keer enorme groene slagen voor onze klanten. Dat is goed voor het milieu, voor de maatschappij en voor de portemonnee. Driedubbel winst dus.

FC Groningen voorziet 200.000 huishoudens van energie

Hoog en zuinig Torre de Cristal is niet alleen een van de grootste kantoorgebouwen in Madrid. Het is met een lengte van 250 meter en 52 etages ook nog eens de hoogste toren van Spanje.

De Euroborg, de thuishaven van voetbalclub

stroom te voorzien. De initiatiefnemer van het

Imtech verzorgt binnen een meer-

FC Groningen, wordt een belangrijke link in

project is de Energy Valley Top Club (EVTC). Een

jarig contract het multidisciplinair

een nieuw groen energienetwerk in de Noord-

groene denktank voor de energiesector die het

Nederlandse stad Groningen. Samen met nabijge-

noorden van Nederland als hét voorbeeld van

legen woningen, het bedrijventerrein Europapark

energiebesparing op de kaart wil zetten. Imtech

en een windpark zal het stadion in 2020 aan

is, naast onder meer BAM, Gasunie, GasTerra,

200.000 huishoudens groene energie leveren.

Groningen Seaports, Essent, FC Groningen en

Dat is genoeg om de hele stad Groningen van

Energy Valley, groenpartner binnen de EVTC.

onderhoud voor de kantoorruimten en de zes verdiepingen tellende parkeergarage. Energie-efficiency

Unieke energieoplossingen voor Stockholm Waterfront

heeft daarbij hoge prioriteit. Dit

’s Wereld eerste hybride zeeveerboten

Verduurzaming Nederlandse overheid

leidde in 2011 tot een reductie van

In het centrum van Stockholm verrijst Stockholm

de CO2-uitstoot van maar liefst

Waterfront. Een modern complex voor (internatio-

ruim 1.630 ton.

nale) congressen en evenementen, maar ook een hotel met 418 kamers en een eersteklas kantorencomplex met panoramisch uitzicht over het

Feed Design Lab

water en de stad. In het pand zijn verschillende Groen en geluidloos de haven in- en uitvaren

unieke energieoplossingen verwerkt. De dubbele

Veilig, gezond, divers, op maat samengesteld én betaalbaar.

en op volle zee in de meest-zuinig-stand verder.

beglazing van de gevel fungeert bijvoorbeeld niet

De kwaliteitseisen aan diervoeding zijn hoog. Om hieraan te

Imtech voorziet de twee nieuwe veerboten van

alleen als geluidsbarrière, maar ook als grote zon-

voldoen zijn onlangs de eerste stappen gezet om een Feed

het Schotse bedrijf Caledonian Maritime Assets

necollector die zorgt voor verwarming. Koeling

Design Lab op te richten in het Nederlandse tuinbouw-kennis-

Limited (CMAL) van een uniek energiemanage-

vindt plaats dankzij een enorme voorraad ijs (250

gebied Greenport Venlo. Het Feed Design Lab is een community

mentsysteem dat dit mogelijk maakt. De groene

ton) in combinatie met koud water uit het Klara

of practise met een innovatieprogramma, een living lab (een

Imtech-technologie zorgt voor een brandstofbe-

Sjö (Lake Klara). Imtech (NVS) implementeert

proeffabriek) en trainingscentrum. Een unieke omgeving waar

sparing en een afname van de CO2-uitstoot van

de klimaattechnologie, water- en sanitaire voor-

innovatie centraal staat. Zo kunnen er – in de praktijk – nieuwe

zieningen in het congrescentrum.

diervoedingen ontwikkeld worden. Maar ook slimme innovaties

minstens 20%. De veerboten, die straks de eerste hybride zeeveerboten ter wereld zijn, kunnen

De Nederlandse overheid neemt het voortouw als het gaat



om bijvoorbeeld organische reststromen

150 passagiers en 23 auto’s of twee vrachtwagens

om de verduurzaming van de vastgoedsector en vraagt Imtech



te verwerken tot hoogwaardig eiwit.

vervoeren en zullen korte routes gaan varen in het

hierbij steeds vaker als partner. Zo verzorgde Imtech onlangs



Ook Imtech is partner. Bezoek voor meer

gebied rond het Schotse Clyde en Hebrides.

alle ‘greentech’ oplossingen in het nieuwe stadhuis van de



informatie: www.feeddesignlab.nl.

gemeente Zaanstad – van innovatieve warmte-/koudeopslag tot

Schoner, slimmer en veiliger op de weg met Imflow

sprinklers en de meet- en regeltechniek. Recent werd Imtech onder meer betrokken bij de duurzame technologische renovatie en uitbreiding van het provinciekantoor in Haarlem en het nieuwe stadhuis van de gemeente Weert. Daarnaast verzorgt Imtech voor de Rijksgebouwendienst de komende vier jaar het groene technische beheer en onderhoud van ruim 420.000 m² kantoorhuisvesting.

Eind 2011 lanceerde Imtech Imflow, het eerste commercieel verkrijgbare platform voor coöpe-

Schoolvoorbeelden van energie-efficiëntie

Deutsche Post in één klap groen

Britse onderwijsinstellingen stellen steeds hogere eisen aan energie-efficiëntie,

Imtech voert de komende 15 jaar het energiebeheer uit van 800

om de veiligheid te vergroten, uitstoot te

energiebesparing, CO2-uitstoot en veiligheid. Slimme en groene Imtech-technologie

kantoren van Deutsche Post. Het is met 400 miljoen euro niet alleen

verminderen, het brandstofverbruik terug

helpt hen aan die eisen te voldoen. Een mooi voorbeeld hiervan is het East Park

de grootste order uit de geschiedenis van Imtech, maar ook de grootste

te dringen en betrouwbaardere reistijden in

Design Centre van de Loughborough University. Dit centrum met een collegezaal,

opdracht ooit op gebied van energie-efficiëntie in Duitsland. Op basis

stedelijk gebied te realiseren. Bijvoorbeeld door

ruimtes voor seminars, workshops, laboratoria en kantoren wordt niet alleen

van een energy contracting-model krijgt Imtech de complete verant-

prioriteit bij kruisingen te organiseren. Maar

een architectonisch hoogstandje. Het centrum wordt ook een energie-efficiënt

woordelijkheid voor de levering, het onderhoud en het beheer van alle

ook door adviezen te geven over het naderen

gebouw met onder meer een hightech energy monitoring system. Imtech verzorgt

energievoorzieningen. Dat legt de grootste postbezorger van Duitsland

en passeren van kruisingen. Zo wordt het

daarnaast energie-efficiënte (klimaat)oplossingen voor universiteiten, hogescholen

bepaald geen windeieren. De jaarlijkse besparing op de energie-

wegverkeer schoner, slimmer en veiliger. Imflow

en privé-instellingen in onder meer Nottingham, Cambridge, Basildon, Wisbech,

rekening kan oplopen tot wel 25% en de beperking van de uitstoot

ontving een internationale prijs voor de beste

Peterborough en Birmingham.

van schadelijke emissies zoals CO2 is ongeveer 17.000 ton per jaar.

en meest innovatieve verkeersoplossing.

mvo magazine 10

ratieve intelligente transportsystemen (ITS). Het biedt gemeentes, wegbeheerders, hulpdiensten en logistieke ondernemers de mogelijkheid

mvo magazine 11

GREEN tec h

De jeugdige voetballiefhebber Rolf Merz kon nog niet vermoeden dat hij tientallen jaren later door heel Europa mee zou werken aan de verduurzaming van grote voetbalstadions. Inmiddels is het een feit. ‘De toekomst voor efficiëntere stadions ziet er zonnig uit’,

Europese stadions steeds groener

zegt Merz, die directeur is van het Imtech Competence Centre sports facilities and arenas. ‘En dat is zowel voor de planeet als voor

Stadions die door Imtech zijn vergroend:

stadionbezoekers heel goed nieuws.’

Imtech Arena (HSV Hamburg)



erduurzaming van stadions past perfect in Imtech’s beleid om gebouwen

we vaak de garantie dat er 30% energie zal worden bespaard en daarbovenop

en CO2 én de terugverdientijd. Ik heb het letterlijk meegemaakt dat een



in het algemeen te vergroenen. ‘Stadions vervullen daarbij een baken-

een bepaald aantal kiloton CO2-uitstoot. Daarnaast garanderen we een

opdrachtgever na het horen van die belofte binnen vijf minuten groen licht



functie’, volgens Rolf Merz. ‘Ten eerste omdat het per definitie grote

terugverdientijd van maximaal vier jaar. Het is een verhaal dat graag gehoord

gaf om een project uit te voeren.’

Allianz Arena (Bayern München en TSV 1860) Mercedes Benz Arena (Stuttgart)

gebouwen zijn waar veel bezuinigingsrendement op te behalen is. Ten tweede

wordt, en terecht. Inmiddels hebben we al veel Europese stadions groener

omdat veel mensen wel iets met voetbal hebben. Het zijn dus heel aanspre-

gemaakt (zie kader) en besprekingen hierover in Rusland zijn vergevorderd.

Maatwerk

kende voorbeelden van Imtech’s kunnen. Ik maak het maar al te vaak mee dat

Onze stadionexpertise is een krachtig instrument om aan klanten uit te

Op de vraag of het energie-efficiënte stadion voor Imtech een formule

de ogen van opdrachtgevers gaan glimmen zodra het over voetbal gaat.’

leggen wat Imtech doet.’

wordt die je vaker kunt toepassen, antwoordt Merz: ‘De winst in het energie besparen in stadions behaal je altijd op verschillende manieren. Om je een

Groene garantie

Het hele pakket

indruk te geven: bij ons meest recente voorbeeld, de Allianz Arena in München

Maar heeft de wens om zo’n stadion te verduurzamen nou een financiële of

Wat maakt nu dat juist Imtech hier zo goed in is? ‘Dat komt doordat hierin

(het stadion van Bayern München), heb je het over tientallen verschillende

een MVO-achtergrond? Merz: ‘Als wij stadions energiezuiniger maken gaan

veel expertises samenkomen’, vindt Merz. ‘We hebben eigen onderzoeks-

maatregelen. Natuurlijk kun je die vaak herhalen bij andere stadions, maar

milieuwinst en geldbesparingen hand in hand. Eén kiloton CO2-reductie levert

centra in de Duitse steden München en Hamburg waar we alle benodigde

tegelijkertijd is ieder stadion uniek. Ik schat in dat ongeveer de helft van de te

een kostenbesparing van 350.000 euro op. In Duitsland speelt er nog een

voorstudies doen en simulatiemodellen maken. Ook hebben we diepgaande

nemen maatregelen standaard is; de rest is maatwerk. Dat heeft onder andere

extra aspect mee en dat is het afschaffen van kernenergie. In 2022 worden

kennis over alle systemen die we kunnen koppelen en waar we energie kun-

te maken met de vorm van het gebouw, de hoeveelheid en soorten evene-

alle kerncentrales gesloten, en die zorgen nu nog voor ruwweg een derde van

nen besparen. Dat gaat van elektriciteit tot klimaat en ICT. Andere bedrijven

menten, en de aard van de aanwezige voorzieningen. Het stadion waar we

de Duitse energiebehoefte. Dat betekent dat we idealiter die behoefte gaan

kunnen een opdrachtgever alleen helpen op onderdelen, Imtech verzorgt het

hier zijn bijvoorbeeld (de Esprit Arena in Düsseldorf, zie foto) heeft, zoals

besparen. Imtech kan dat. Als wij een stadion onder handen nemen, geven

hele pakket. Bovendien garanderen we de genoemde besparingen in energie

meer arena’s, een nogal steil naar boven toelopende tribune, maar ook een

mvo magazine 12

Arena Auf Schalke (Schalke 04, Gelsenkirchen) SAP Arena (Mannheim) ISS Dome (Düsseldorf) Olympisch Stadion 2012 (Londen) Euroborg Arena (FC Groningen)

mvo magazine 13

GREEN projec t

dak dat gesloten kan worden. Nu wil je dat het op de zitplaatsen rond de 20 graden Celsius wordt en op het veld tussen de 10 en 15 graden Celsius. Onze energie-efficiënte oplossing zorgt voor de gewenste temperatuur op elke plek, zonder onnodig andere plekken te verwarmen. Verder zijn er tientallen andere maatregelen denkbaar; je kunt bijvoorbeeld regenwater verzamelen om het veld te besproeien. We kijken tot op detailniveau naar de besparingen die mogelijk zijn. Daarbij praten we met iedereen: van de technici tot de cateraars. We kijken altijd naar alle processen die er op en rond het stadion zijn. Zo maken we stadions steeds ‘slimmer’.’

‘Als wij een stadion onder handen nemen, geven we de garantie dat er 30% energie zal worden bespaard’ Toekomst Merz ziet een zonnige toekomst voor deze tak van sport. ‘Niet alleen tonen

A l l i a n z A r e n a va n F C B ay e r n M ü n che n .

individuele voetbalclubs interesse, we zij ook in gesprek met de Deutsche Fußbal Liga om vergroening onderdeel te maken van de licentieprocedure. In de nabije toekomst betekent dit 18 groene stadions in de Fußbal Liga. Op langere termijn willen we ons ook gaan richten op grote multifunctionele vrijetijdscomplexen voor onder meer sportwedstrijden, concerten en evenementen. De vergroening komt er kort gezegd op neer dat we via een milieuprogramma maatregelen nemen om energie, water en afval te besparen en door slimmer transport de CO2-uitstoot verder verlagen. Laatst hebben we een onderzoek uitgevoerd voor onze ‘eigen Imtech Arena’ van HSV Hamburg. Daaruit bleek dat al veel bezoekers met het openbaar vervoer komen. Ons

Energiepronkstuk Hamburgse HafenCity

doel is om dat binnen vijf jaar naar 70% te krijgen. Dat betekent dat we het stadion beter aan laten sluiten op het openbaar vervoer, wandel- en fietspaden verbeteren en fietsenstallingen uitbreiden.’

Mooie pluim

Het nieuwe hoofdkwartier van mediaconcern en uitgeverij Der Spiegel, waar zo’n 1.300 mensen werken,

Kort en goed: stadions zijn fantastische referentieobjecten. ‘Nog in januari kregen we, bij de ondertekening van het contract voor de Allianz Arena, een

Rolf Mer z:

is dé blikvanger van de HafenCity (de oude houthaven) in de Duitse stad Hamburg. Het kantorencomplex is aan

mooie pluim van de club. Tijdens de persconferentie zei FC Bayern Münchenvoorzitter Karl Heinz Rummenigge: ‘Bayern München heeft de verantwoor-

‘Als ik minister van Milieu was zou ik

delijkheid op zich genomen om de Allianz Arena het meest energie-efficiënte

zorgen voor een versnelde uitvoering

stadion ter wereld te maken en Imtech is onze exclusieve partner die dit

van onze Duitse wet gericht op 30%

mogelijk maakt. We willen het business-to-business-potentieel van Bayern

energiebesparing in 2020 en integrale

München te gelde maken via hoofdsponsoren zoals Audi en Adidas.’

energiebesparing verplicht stellen.

drie kanten omringd door water, waardoor de glazen gevels boven het water lijken te zweven. Even bijzonder als het uiterlijk is de groene technologie die in het gebouw verwerkt is. De dubbele gevel zorgt bijvoorbeeld voor natuurlijke airconditioning en de restwarmte en -koude wordt in het complex zelf opgeslagen en hergebruikt.

Alles wat je om je heen ziet verbruikt Merz voelt zich overduidelijk als een vis in het water in zijn functie. ‘Ik voel me

energie; de kunst is om al die verschil-

bevoorrecht dat mijn dagelijkse werk eruit bestaat om een bijdrage te leveren

lende verbruikers wat minder te laten

aan het verbeteren van het milieu. Een nadeel? Omdat ik in zo veel stadions

verbruiken. Dat zet vooralsnog veel

onze technologie aan de man breng, kan ik geen fanatiek supporter van één

meer zoden aan de dijk dan groot-

bepaalde club meer zijn’, besluit hij lachend.

scheepse investeringen in alternatieve

Het gebouw verbruikt per vierkante meter slechts 100 KWh, vier keer minder dan bij een doorsnee gebouw. Imtech verzorgde het duurzame, energiezuinige technisch totaalconcept, inclusief engineering en implementatie.

energie.’

mvo magazine

14

mvo magazine 15

GREEN us

Wa ste management:

Je kunt zeggen

‘ Het gaat niet om hoeveel afval je produceert, maar om hoeveel je reduceert’

dat alles wat we weggooien afval is. Je kunt ook zeggen dat afval alles is wat we niet langer gebruiken of nodig hebben. Maar wie, net als Imtech, op een verantwoorde en duurzame manier met afval wil omgaan hanteert de volgende definitie: ‘Afval is alles wat we niet langer willen’, stelt Business Improvement Manager Mike Moss.



et lijkt een nuance, maar daarachter schuilt juist een groot verschil van

Striktere voorwaarden



inzicht. Het onderscheidt bedrijven en personen die achteloos met afval

Imtech start dit jaar ook een training voor projectmanagers, inkopers en



omgaan van bedrijven en personen die weloverwogen met afval omgaan.

bouwplaatspersoneel die in het teken staat van afvalmanagement. Moss:

Imtech gaat steeds bewuster om met haar eigen afvalstromen, zowel binnen

‘Daar wordt geleerd om vast te stellen hoeveel en welk afval Imtech op een

de eigen 600 kantoren als op de duizenden projectlocaties.

projectlocatie produceert en hoe dit afval verminderd kan worden. Het is een van de manieren om steeds gedetailleerder naar afval te kijken.’ Wat Moss

Waste Management Task Force

betreft zit er nog veel ‘verbeterpotentieel’ in het thema afvalbeperking.

‘Een bewijs daarvan is de oprichting van de Waste Management Task Force’,

‘Niet alleen bij Imtech, maar ook bij onze stakeholders. Denk aan strengere

vertelt Mike Moss in zijn kantoor ten zuidoosten van Londen. Moss is lid van

eisen van klanten en contracten met leveranciers waarin we meer focussen

de Task Force. ‘Imtech heeft ambitieuze doelen om haar afvalstromen te

op afvalbeperking. Uiteindelijk gaat het niet om hoeveel afval je produceert,

beperken en stelde daarom in de zomer van 2011 de Task Force aan. Onze

maar om hoeveel je reduceert.

strategie kent twee sporen: allereerst het reduceren van afval en als tweede het opschuiven van afval op de hiërarchische ladder.’ De hiërarchische ladder is opgesteld volgens Europese richtlijnen en geeft aan in welke ‘categorie’ afval valt. ‘Hoe hoger op de ladder, hoe minder impact de manier van afvalverwerking op het milieu heeft’, legt Moss uit.

Boven aan de ladder

M i k e M o ss :

Boven aan de ladder staat het hergebruik van materialen, gevolgd door: het recyclen van materialen, verbranding met opwekking van energie, verbranding

‘Het draait allemaal om gedrag en motivatie.

zonder opwekking van energie, afvalbehandeling via vergisting (met energie-

Bij het bepalen van een wereldwijde strategie zou

winning) en storten zonder terugwinning. Moss: ‘De Task Force ziet het als

ik ervoor zorgen dat de prijs van brandstoffen

haar doel om Imtech te faciliteren elk soort afval te kennen en het ieder jaar

zou afhangen van de milieueffecten in plaats van

een trede hoger op de ladder te krijgen.’ Maar eenvoudig is dat niet, weet

de marktprijzen (door middel van een transparante,

Moss. ‘De hoofdaannemer van projecten heeft in de regel het waste-removal-

vooraf bepaalde prijsindex over twintig jaar) en dat er

contract in handen. Waar wij als onderaannemer optreden kunnen we dus

daadwerkelijk moeite wordt gedaan om het verbruik

maar beperkt invloed uitoefenen op hoe het afval verwerkt wordt.’

te verminderen. Want zodra de klimaatsveranderingen echt merkbaar beginnen te worden, wie zal er dan

Actie ondernemen

opdraaien voor de kosten van de miljoenen mensen

‘Dat weerhoudt Imtech er niet van om waar het kan actie te ondernemen’,

die ontheemd worden door overstromingen, droogte

vertelt Moss. ‘Dit jaar zijn we begonnen met het verzamelen van afvaldata op

en het stijgende zeewaterpeil, of voor het herstellen

projectlocaties waar we zelf het afval verwerken. We brengen in kaart welk

van de schade die hierdoor of door gerelateerde

afval (metalen en soorten kunststof bijvoorbeeld) geproduceerd wordt en in

gebeurtenissen zoals orkanen is ontstaan? De

welke mate. Vervolgens voegen we daar alle informatie die al beschikbaar

economische kosten zullen enorm zijn, om maar

is over afvalstromen op onze projectlocaties aan toe.’ Op basis van deze data

niet te spreken van de emotionele kosten en

kan Imtech haar beleid voor afvalverwerking uitbreiden. ‘Je moet eerst het

internationale wrijvingen.’

afval dat je produceert ‘kennen’, voordat je het kunt verminderen en kunt weten hoe je ermee moet omgaan’, motiveert Moss.

mvo magazine 16

mvo magazine 17

GREEN vision

fa i rC l imatefund :

‘De tijd van verspilling is voorgoed voorbij’ De mensheid krijgt steeds vaker te maken met langdurige droogtes, extreme regenval en krachtige

aar staat het FairClimateFund voor? ‘Een eerlijk klimaat voor iedereen. Of anders gezegd: een betere

verdeling van de klimaatlasten. De (rijke) industrielanden stoten de meeste CO2 uit, maar het zijn de ontwikkelingslanden die het zwaarst gebukt gaan onder de gevolgen van die uitstoot. Zij hebben immers niet de middelen – geld en technologie – om zich goed te beschermen tegen overstromingen, droogtes en mislukte oogsten.’

Hoe werken jullie aan een betere verdeling van die klimaatlasten? ‘Door in ontwikkelingslanden klimaatvriendelijke projecten met arme gezinnen op te zetten waarmee we de uitstoot van CO2 terugdringen. Dat levert ons CO2-rechten op waarmee particulieren, bedrijven en organisaties klimaatneutraal kunnen worden.’

Is het kostbaar om klimaatneutraal te opereren? ‘Als je ziet wat het oplevert niet. Gemiddeld wordt per fte op kantoor jaarlijks

orkanen. Dat er een relatie is tussen de toename van extreem weer en de toename van CO2 in de atmosfeer is iets waar de meeste wetenschappers het over eens zijn. Het FairClimateFund (FCF) compenseert CO2-uitstoot van bedrijven, organisaties en particulieren door klimaatvriendelijke projecten in ontwikkelingslanden uit te rollen. Sales Coördinator Maarten Derksen van het FairClimateFund vertelt over het hoe en waarom.

zo’n 4.000 kilo CO2 uitgestoten. Om die uitstoot te compenseren rekenen wij ongeveer 50 euro. Voor een kantoor met zo’n 100 fulltime medewerkers kost het compenseren van de uitstoot dus 5.000 euro per jaar. En dit wordt

Toch is het imago van de CO2-markt nog niet geheel zuiver; soms

elk jaar minder als het kantoor vergroent en CO2-uitstoot terugdringt. Als FCF

wordt het gezien als ordinaire handel. Is dat terecht?

compenseren we momenteel zo’n 60.000 ton CO2-uitstoot per jaar.’

‘Het is een nog jonge markt, waarin veel geld te verdienen is. En dergelijke markten trekken cowboys aan, dat is algemeen bekend. Het helpt ook niet dat

Met welke projecten doen jullie dat?

er nu nog veel verschillende standaarden zijn. Dat komt omdat het gat tussen

‘We zijn nu bezig met de bouw van zo’n 18.000 kleinschalige biogasinstal-

wat bedrijven verplicht aan CO2-reductie moeten doen en vrijwillig mogen

laties in India. Het mooie is dat die meer opleveren dan alleen de reductie

doen, te groot is. Maar de markt wordt langzaam volwassen. Het FCF werkt in

van CO2. Families hoeven niet meer uren per dag naar hout te sprokkelen,

ieder geval met de hoogste standaard voor CO2-rechten, de Gold Standard.’

waardoor ze (economisch) productiever zijn. En omdat ze niet meer op hout

‘ We compenseren momenteel zo’n 60.000 ton CO2-uitstoot per jaar ’

M a a r t e n D e r k se n :

‘Dan zou ik beginnen met minder en verstandiger consumeren en vervolgens de impact van producten

koken, voorkom je ook gezondheidsproblemen veroorzaakt door rook. Zo is

Wat is volgens jou de status van verduurzaming van

op het milieu stapsgewijs

het in meerdere opzichten duurzaam.’

de samenleving? Staan we nog aan het begin?

opnemen in de kostprijs.

‘We zijn verder, want de koplopers hebben hun eerste stappen al gezet. Het

Zo raak je producenten

Is dit een nieuwe manier van ontwikkelingssamenwerking?

feit dat de Dow Jones bijvoorbeeld een Sustainability Index heeft, zegt heel

en consumenten in

‘Daar ben ik van overtuigd. Ontwikkelingssamenwerking is niet langer het

veel. Unilever heeft bekendgemaakt dat het de CO2-uitstoot van hun wereld-

hun portemonnee en

geven van geld aan arme landen. Ontwikkelingssamenwerking zal in de

wijde productielijn met 50% wil verlagen. Moet je nagaan wat dat betekent

vergroot je de motivatie

toekomst steeds meer plaatsvinden op basis van zakelijke overeenkomsten.

voor hun toeleveranciers! En kijk naar wat een bedrijf als Imtech doet; zij

voor innovatie

Ook wij werken samen met lokale partners, bijvoorbeeld met het Nova-

bouwen complete business cases rondom groene technologie. We gaan

en verduurzaming.’

instituut in Zuid-Afrika. Samen trainen we de lokale bevolking in efficiëntere

steeds efficiënter om met onze grondstoffen en fossiele brandstoffen, want

kooktechnieken, waarmee minder CO2 uitgestoten wordt.’

de tijd van verspilling is voorgoed voorbij.’

mvo magazine 18

mvo magazine 19

GREEN us

g roene vloot:

‘ De schoonste kilometer is de kilometer die je niet rijdt’ ‘ Scheurende autobestuurders verbruiken aanzienlijk meer brandstof ’

Een auto van de zaak is voor een aanzienlijk aantal Imtechers een essentieel hulpmiddel om hun werk goed uit te kunnen voeren en tegelijkertijd een belangrijke arbeidsvoorwaarde. ‘Maar een auto is en blijft een vervuiler en een energieverbruiker.’ Erik Dons, Group Compensation & Benefits, zoekt vanuit zijn functie naar een goede middenweg: het vergroenen van de

maken. Ter illustratie: de leasemaatschappij heeft een tool – de fleet agent – die jouw verbruik en uitstoot afzet tegen andere leaserijders met de dezelfde auto. Je kunt ook denken aan een mobiliteitsbudget: wie zuiniger rijdt, heeft voordeel. In een nieuwe internationale Imtech-werkgroep Sourcing Leasecars – die net is opgericht – gaan we nadenken hoe we volumevoordeel kunnen realiseren door direct met een fabrikant om de tafel

Nederlandse vloot.

te gaan. Daarbij gaan we ook brainstormen over hoe we de kosten en onze carbon footprint kunnen reduceren. Verder zouden we ons nog nadrukkelijker kunnen profileren met elektrische auto’s. Ik besef dat het elektrisch rijden nog in



aten we duidelijk zijn’, begint Dons. ‘Ons

is de kilometer die je niet rijdt. Ik ben een voor-

de kinderschoenen staat; toch vind ik dat er bij



wagenpark is een energieslurper, een fijn-

stander van Het Nieuwe Werken, een initiatief dat

onze vestigingen een paar aan de oplaadpaal



stofproducent en verantwoordelijk voor 80%

in Nederland nu voeten aan de grond begint te

moeten staan.’

van onze CO2-uitstoot. Maar de Imtech-vloot is

krijgen. We hebben hier een telepresence room

de afgelopen jaren wel veel schoner geworden. In

ingericht, waardoor we op onze locaties kunnen

Nederland, waar de vloot zo’n 3.500 auto’s telt,

blijven en toch live kunnen vergaderen. Daarnaast

komt dat vooral door de fiscale stimulans van de

stellen we in Nederland ook de NS-Business Card

overheid, die de bijtelling op schonere modellen

ter beschikking, waarmee je met de trein kunt

heeft verlaagd tot 20, 14 of zelfs 0%’, vindt Dons.

reizen. Verder kunnen medewerkers gebruik-

‘Daarnaast hebben we de meest vervuilende

maken van een vouwfiets die in de kofferbak past.

auto’s afgestoten. Van ons Nederlandse wagenpark

Dergelijke alternatieven blijven we promoten.’

‘Dan zou ik grammen CO2uitstoot als maatstaf nemen voor

bestaat 70% nu uit auto’s met een A- of B-label.

mvo magazine 20

Erik Dons :

het classificeren van auto’s in

Buiten Nederland komt dankzij lokale overheids-

Rijgedrag

maatregelen ook een vergroening op gang.’

Dons is ervan overtuigd dat de kosten van het

plaats van de huidige labeling.

wagenpark en de CO2-uitstoot nog met 10%

Ook zou ik programma’s ontwikkelen

Weg met de labeling

gereduceerd kunnen worden door het rijgedrag

om Imtechers bewuster te maken

De eerste stap die Dons naar verdere vergroening

van Imtechers te veranderen. ‘Ik rijd zelf op snel-

van de consequenties van hun

wil maken, is het afschaffen van die labeling als

wegen bijvoorbeeld nooit harder dan gemiddeld

rijgedrag. Daarnaast zou ik een rol

maatstaf. ‘Een A-label wil alleen zeggen dat het in

100 km/h. Dat is comfortabeler, veiliger, schoner en

willen spelen in het promoten

een bepaalde klasse een schone auto is. Dus een

goedkoper dan wanneer je sneller rijdt. Scheurende

van elektrisch rijden bij Imtech.

Hummer zou, sec gezien, ook een A-label kunnen

autobestuurders verbruiken aanzienlijk meer

Om te beginnen bij regionale

hebben. Veel beter is het om te kijken naar gram-

brandstof en hebben vaker boetes en schades.

servicewagens.’

men CO2-uitstoot. Maar nog veel beter is het om

Ik zou graag internationale programma’s willen

zo min mogelijk te rijden. De schoonste kilometer

ontwikkelen om Imtechers hiervan bewust te

mvo magazine 21

De tien MVO-trends

MVO is een beroep Een groeiend aantal bedrijfsmanagers heeft ervaring met het leiden van projecten die de duurzaamheid van het bedrijf verbeteren. Sommige van deze professionals hebben formele opleidingsprogramma’s gevolgd bij een universiteit. Deze managers zullen de kennis en vaardigheden die ze hebben opgedaan in meer projecten willen toepassen en, als ze binnen de bedrijfshiërarchie opklimmen, deze overdragen op anderen.

Cynthia Figge, pionier en opiniemaker in de MVO-beweging, ziet de volgende tien trends op het gebied van MVO.

De macht van de massa Het heeft geen zin om een geheim te bewaren dat al bekend is bij veel mensen. Sociale media (zoals Facebook en Twitter), websites die zich richten op duurzaamheid en duizenden bloggers, activisten en niet-gouvernementele organisaties zorgen ervoor dat een bedrijf niet langer zelf de volledige regie in handen heeft over wat er in de openbaarheid komt. Bedrijven zullen zich steeds actiever moeten opstellen in de sociale media om de publieke perceptie van hun gedrag te kunnen bijsturen.

Overheidsregulering neemt toe

Groen ketenmanagement Corporate supply chains zijn omvangrijk en complex, constant in beweging en van levensbelang. Naast het inzetten van een snelgroeiend arsenaal aan supply chain management-instrumenten om kosten- en prestatievoordelen bij hun leveranciers te halen, beginnen bedrijven deze en andere instrumenten nu ook te gebruiken om maatschappelijke prestaties te bevorderen.

Steeds meer werknemers willen werken voor een bedrijf waarvan de sociale prestaties overeenkomen met hun normen en waarden. Zo zegt 88% van universiteitsstudenten en jonge professionals bij de keuze van een baan rekening te houden met de MVOpositie van de werkgever. Volgens PricewaterhouseCoopers overweegt 86% zijn baan op te geven als de MVO-prestaties van de werkgever niet langer meer voldoen.

Bijna 60% van de

Concurreren met MVO

91%

continent maakt ruim 70% van de bedrijven een verslag over

rapporteert op dit moment

loopt met 91% voorop.

over duurzaamheid. China Cynthia Figge is medeoprichtster van EKOS International, een van de eerste consultancybedrijven die duurzaamheid in de bedrijfsstrategie integreerden. Ze hielp grote bedrijven als Boeing, Coca-Cola en Dow Jones een duurzaamheidsstrategie op te zetten en deze te integreren

De houding van een bedrijf ten aanzien van maatschappelijke verantwoordelijkheid heeft ook gevolgen voor de relatie met klanten, leveranciers en andere stakeholders. Deze houding speelt dan ook een rol bij elke serieuze discussie rond de merkbepaling en is onderdeel van de corporate strategy. Bedrijven die zichzelf benchmarken zullen het in een aantal opzichten goed doen, maar het kan zijn dat ze hun prestaties slecht communiceren. Betere communicatie van de prestaties van één bedrijf zet een cyclus in gang waarin ook de concurrenten hun prestaties openbaar zullen maken.

loopt hiermee de achterstand die er van oudsher op het westen bestond, snel in.

Ondernemingen in de UK, Japan en Zuid-Afrika voeren de ranglijst aan

en medeoprichtster van CSRHub. Bezoek voor meer informatie: www.csrhub.com

Onlangs hebben Bloomberg, Yahoo! en de Huffington Post bekendgemaakt te starten met berichtgeving over duurzaamheid of deze uit te bouwen. Deze kanalen reageren hiermee op de vraag naar deze informatie en dragen bij aan de groei en de nadere invulling van deze duurzame informatiebehoefte.

Publicaties over MVO nemen toe Van ongeveer 5.000 bedrijven en organisaties is genoeg informatie voorhanden voor een uitvoerig en eerlijk beeld van hun maatschappelijke prestaties. Daartegenover staan echter miljoenen organisaties die weinig of geen informatie publiceren. Elke nieuwe publicatiegolf in nieuwe contexten, zoals bedrijven uit tweede- en derdewereldlanden, particuliere bedrijven en non-profitorganisaties, helpt om alle andere spelers in beweging te krijgen.

mvo magazine 22

Europese

hun MVO-beleid. Denemarken

in hun bedrijf. Momenteel is ze COO

De gevestigde media beginnen MVO op te pikken

60%

Op het

grootste Chinese bedrijven

MVO is een duidelijk herkenbare en snelgroeiende markt Steeds meer consumenten beschouwen zichzelf als sterk gericht op duurzaamheid. Verwachting is dat deze markt snel verder zal groeien.

Duurzaamheid wordt een integraal onderdeel van het businessmodel Bedrijven die vooroplopen, zoals Nike, halen al voordeel uit het feit dat ze duurzaamheidsprincipes hebben geïntegreerd in hun innovaties, werknemersbeleid en marketing. Een voorbeeld: Nike heeft samen met negen andere organisaties, waaronder Yahoo!, de GreenXchange opgezet. Dit is een internetmarktplaats die volgens Nike zorgt dat ‘bedrijven samenwerken en hun intellectuele eigendommen delen, wat tot nieuwe businessmodellen op het gebied van duurzaamheid en tot innovatie kan leiden’.

Bron: KPMG International Survey of Corporate Responsibility Reporting 2011. *Die meededen aan het onderzoek.

Zelfs in de Verenigde Staten, waar regulering eigenlijk een ‘vies’ woord is, zijn belangrijke nieuwe regels opgesteld voor de openbaarmaking van maatschappelijke kwesties. Verschillende bedrijven combineren inmiddels hun MVO-rapportage met hun financiële rapportage in een ‘Geïntegreerd Verslag’. Als dit de norm wordt, kan dit ertoe leiden dat bedrijven beduidend meer en kwalitatief betere gegevens openbaar gaan maken.

De macht van de werknemer

Facts and figures

97%

als het gaat om duurzaamheidsverslaglegging. Alle Britse bedrijven* maken een duurzaamheidsverslag, gevolgd door Japan met 99% en Zuid-Afrika met 97%. Vooral de positie van Zuid-Afrika is opvallend. In 2005 maakte nog slechts 18% van de bedrijven* een verslag; in 2008 was dit 45%. De stijging is vooral toe te schrijven aan de corporate governance-code die vorig jaar van kracht werd.

50 mld

250 In 2011 maakte 95% van de 250 grootste

Van de bedrijven met een omzet

bedrijven ter wereld een

van meer dan 50 miljard dollar

rapportage over hun

maakt ruim 90% een duurzaam-

MVO-beleid. In 2001 was

heidsverslag; van de bedrijven met

dit nog slechts 45%.

een omzet van minder dan 1 miljard dollar maakt ‘slechts’ 48% een verslag.

mvo magazine 23

Benchmarks

GRI Het Global Reporting Initiative (GRI) is een internationale organisatie die richtlijnen voor

Er zijn verschillende nationale en internationale benchmarks op het gebied van MVO die elk weer een ander aspect van MVO vergelijken. Een greep uit de belangrijkste.

duurzaamheidsverslaggeving opstelt. Het is GRI’s missie om duurzaamheids-verslaggeving voor alle organisaties – ongeacht omvang, sector of locatie – zo routine-matig en vergelijkbaar te

Environmental Ship Index: de vervuiler betaalt De Environmental Ship Index (ESI) indexeert schepen op hun uitstoot. ‘Schone’ schepen krijgen

Transparantiebenchmark: kristalhelder MVO-jaarverslag

maken als financiële verslaggeving. Het Imtech MVO-jaarverslag voldoet aan GRI application level C.

Hoe helder rapporteert een bedrijf over de maatschappelijke

korting op bijvoorbeeld het havengeld. De ESI is

prestaties? Welke invloed hebben de kernprocessen op het

een initiatief van het World Ports Climate Initiative

milieu? Wat is de toekomstvisie op het gebied van MVO?

(WPCI), een collectief van 55 toonaangevende

De Transparantiebenchmark brengt de transparantie van het

havens wereldwijd, waarin projecten worden

MVO-jaarverslag van de 500 grootste ondernemingen van

gedefinieerd en geadopteerd door de verschillende

Nederland in beeld en is gebaseerd op het GRI en de Dow Jones

deelnemende havens. Dit alles onder auspiciën van

Sustainability Indexes. Aan de hand van een scorelijst kunnen

de International Association of Ports and Harbors

deelnemende ondernemingen de eigen prestaties vergelijken

(IAPH), de internationale belangenbehartiger van

met Europese en internationale referentiegroepen. In totaal

zeehavens. De ESI is ontworpen door de havens

zijn er 200 punten te behalen. Het bedrijf met de beste score

van Amsterdam, Antwerpen, Bremen, Hamburg,

ontvangt De Kristal. Imtech stond in 2011 met een score van

Le Havre en Rotterdam.

109 op de zevende positie in de technologiesector. DSM voert

Carbon Disclosure Project: groen beleggen

de lijst aan met een score van 198. De Transparantiebenchmark

Het Carbon Disclosure Project (CDP) geeft beleg-

is een initiatief van het Nederlandse ministerie van

gers inzicht in het effect van klimaatverandering

Economische Zaken, Landbouw en Innovatie.

voor de bedrijven waarin ze investeren. Het CDP heeft 41 miljard dollar onder zijn beheer,

Sustainalytics: verantwoord investeren

CO2-prestatieladder 2.0: duurzaam aanbesteden De CO2-prestatieladder 2.0 wordt door

doet ieder jaar onderzoek naar de gevolgen van klimaatverandering bij circa 3.000 beursgeno-

Onderzoeksbureau Sustainalytics doet onafhankelijk

teerde internationale bedrijven en maakt hier

onderzoek naar de duurzaamheid van bedrijven

een rapport over. De ondernemingen rapporteren

wereldwijd. Met deze duurzaamheidsinformatie van

zelf aan het CDP over de gevolgen van klimaat-

meer dan 3.000 bedrijven kunnen investeerders in hun

verandering voor hun onderneming, de omvang

portfolio afwegingen maken op basis van ESG-data

van hun CO2-emissies en eventuele reductie-

(environmental, social, governance) op bedrijfsniveau.

doelstellingen. www.cdproject.net

Nederlandse overheidsorganisaties en bedrijven gebruikt in het aanbestedingsproces. Hoe meer een bedrijf zich inspant om zijn CO2-uitstoot te

ISO 26000

reduceren, hoe meer kans op gunning, doordat

ISO 26000 is een internationale richtlijn

een hogere positie op de ladder beloond wordt

voor MVO: een hulpmiddel voor bedrij-

met een concreet voordeel in het aanbestedings-

ven die hun MVO-beleid willen bepalen.

proces in de vorm van een (fictieve) korting

Het is geen eisen stellende norm en kan

Bijna elk bedrijf vindt dat het maatschappelijk verantwoord moet ondernemen. Maar ondernemingen doen dat in verschillende gradaties. Hoe verhouden deze groene prestaties zich ten opzichte van andere bedrijven in Europa? Welke landen en bedrijven voeren de groene ranglijst aan? Wat levert maatschappelijk verantwoord ondernemen hun op? Wat zijn de duurzaamheidstrends voor 2012? En hoe groen is Imtech eigenlijk? Een overzicht, zwart op wit.

Groene bedrijfsvoering verdient zich terug

op de inschrijfprijs. De CO2-prestatieladder is

dus niet worden gebruikt voor certifi-

oorspronkelijk ontwikkeld door railnetwerk-

cering. De richtlijn helpt organisaties te

Bedrijven die open communiceren over hun duurzame strategieën

beheerder ProRail. Versie 2.0 is duidelijker,

bepalen wat MVO voor hen betekent.

zien dit op een positieve manier terug in de prijs van hun aandelen. Dat

breder toepasbaar en sluit aan bij het Besluit

En helpt bij het structureel invoeren van

Aanbestedingsregels voor Overheidsopdrachten. De onafhanke-

MVO. ‘Het is een handige tool om keuzes

Dow Jones Sustainability Indexes

blijkt uit een onderzoek van de Amerikaanse universiteiten Davis en

lijke Stichting Klimaatvriendelijk Aanbesteden & Ondernemen

te maken, die Imtech in het afgelopen

De Dow Jones Sustainability Indexes volgen de financiële

bij in de dagen rond de berichtgeving over het duurzame beleid

(SKAO) is verantwoordelijk voor de toekenning van certificerings-

jaar heeft omarmd’, legt Mark Salomons

prestaties van de meest vooraanstaande ondernemingen

van de bedrijven. Wat blijkt? Na het verschijnen van een bericht stegen

niveaus. Op de ladder worden zes prestatieniveaus onderscheiden

(voorzitter van Imtech’s CSR Council)

wereldwijd die duurzaamheid tot een speerpunt hebben

de aandelenprijzen gemiddeld met een 0,5%. Een marktwaarde die al

(0 tot en met 5). Imtech (Imtech Infra) is een van de eerste

uit. ‘Alle Imtech-divisies hebben zich

gemaakt. De indexen bieden betrouwbare en objectieve

snel in de miljoenen loopt. Bij kleine bedrijven stegen de

bedrijven in Nederland die voor niveau 5 zijn gecertificeerd.

gecommitteerd aan deze norm.’

benchmarks voor het beheer van duurzaamheidsfondsen.

aandelenprijzen zelfs met 2%.

mvo magazine 24

Berkeley. De onderzoekers hielden van 172 bedrijven de aandelenprijzen

mvo magazine 25

GREEN tec h

sma r t c i t ies :

Een world wide web van energie Smart (Energy) Cities zijn steden die in de ideale situatie geheel energiezelfvoorzienend en CO2-neutraal zijn. Het concept is een specialiteit van Imtech. Peter Eilers, lid van de Executive Board van Imtech Deutschland en al twintig jaar

N a a r ee n S m a r t C i t y i n d r ie s ta ppe n : 1 : D e e n e rg ie - e f ficie n c y v e rg rot e n 2 : D e e n e rg iep ro d u c t ie dece n t r a l ise r e n 3 : D e e n e rg iep ro d u c t ie v e r d u u r z a me n

actief in de energiemarkt: ‘Je moet uitgaan van het slim verbinden van kleinere eenheden. Het model van grote centrales die de productie voor hele steden verzorgen is een overblijfsel uit het begin van de 20ste eeuw dat vandaag de dag niet langer houdbaar is.’

H e t r esu lta at: 1 : Ee n a fn a me va n de e n e rg iebeh o e f t e

va n 3 0 tot 6 0 %

2 : A fn a me va n de CO 2 - u i t s to ot

tot 10 0 %



en goed voorbeeld van een Imtech Smart Energy City is de Duitse stad

Internet



Bottrop’, vertelt Peter Eilers. ‘In deze stad wordt een grootscheeps

‘Ik voorzie dat de ontwikkeling van de energiemarkt parallellen zal krijgen met

Nu worden we een serviceprovider die de klant door een steeds veranderende



experiment uitgevoerd, waarbij het energieverbruik in 2020 gehalveerd

de opkomst van internet. Er zijn straks niet langer voornamelijk grote centrales

energiemarkt loodst en naar een klimaatneutrale energievoorziening kan

zal zijn. Tegelijkertijd wordt de energieproductie gedecentraliseerd. Dat is

meer, maar je koppelt kleinere, decentrale locaties op een intelligente manier

begeleiden. Wij kunnen het totale energiesysteem van een gebouw, wijk, stad

stap twee. Zo krijg je een Smart City, waarbij we bij de derde stap de

aan elkaar. Om bij een klein voorbeeld te beginnen: mijn werkkamer stemt

of industriecomplex analyseren, verbeteren en verduurzamen.’

energieproductie verduurzamen door opwekking van biogas, windenergie of

de energiebehoefte af op mijn aanwezigheid. Door een koppeling met mijn

zonne-energie. Maar ook op kleinere schaal heeft Imtech de mooiste referen-

Outlook-agenda weet de kamer wanneer ik er zal zijn. Pas wanneer ik er ben,

Verbinden

staan inzetten voor energie-efficiëntie.

ties van Europa. In het Poolse Katowice ontwikkelen we een winkelcentrum

gaan de verwarming en het licht aan. Dit concept van de smart room kun je

Maar wanneer kun je nu zeggen dat de Smart City gelukt is? Eilers: ‘Ik denk

Je kunt minstens de helft van de nu gebruikte

dat energie-efficiënt zal zijn. De energie wordt decentraal opgewekt met

dan verder doorvoeren. Want als mijn kamer dit kan, kan de verdieping dat.

niet dat je op een dag wakker wordt en kunt zeggen: ‘Nu hebben we de eerste

energie in gebouwen besparen! In dit stadium

500 warmtepompen en in een energy cloud ondergebracht: de winkels

En het gebouw, en mijn buurt, en de stad.’

Smart City klaar. Het is eerder een ontwikkeling waarbij de delen van een stad

loont het veel meer om energie te besparen

die níet smart zijn steeds kleiner worden. Ik verwacht dat we in het Westen

dan om alternatieve energie te produceren.

kunnen met hun eigen pomp inloggen en wisselen onderling energie uit.

Peter Eilers :

‘Ik zou alle middelen die mij ter beschikking

Voor de Deutsche Bank in Frankfurt hebben we besparingen bereikt van

Betaalbaar

in 2050 alles hebben gerealiseerd wat we nu voor ogen hebben. Wat je wel

Een kilowatt energie besparen is efficiënter

67% op de verwarming en koeling, 55% op het elektriciteitsverbruik

‘Het mooie van dit alles: Imtech kan dit én het is betaalbaar! Wij adviseren

moet bedenken, is dat het natuurlijk niet ophoudt bij de stadsgrenzen. We

dan een kilowatt zonne-energie produceren;

en 74% op het waterverbruik. Ook in het complex van chipbouwer Infineon

de bereikte besparing opnieuw te investeren, net zolang totdat je een volledig

willen ook Smart Cities met elkaar verbinden, waardoor er als het ware een

zo simpel is het.’

dat door Imtech onder handen genomen is zijn besparingen van meer

klimaatneutraal gebouw hebt. Imtech heeft zich in de afgelopen jaren rap

‘world wide web van energie’ ontstaat. Maar als iedereen nu met zijn eigen

dan 50% gerealiseerd.’

ontwikkeld naar technisch dienstverlener met een forse energieportefeuille.

kamer begint, kan het van daaruit verder groeien.’

mvo magazine 26

mvo magazine 27

GREEN vision

M VO - goeroe thoma s r au :

‘Energieprobleem? Er is geen energieprobleem!’ oen Rau twintig jaar geleden met zijn bureau begon en duurzaamheid

uitgerold. Er ís helemaal geen energieprobleem. We hebben zon, wind,

als uitgangspunt nam, was noch de maatschappij noch het bedrijfsleven

water, geothermie… Het probleem is dat we die bronnen niet activeren!’

daar klaar voor. ‘In onze ontwerpen omarmen we de natuurlijke wetmatigheden – zonlicht, zwaartekracht – en streven we naar lowtech-oplossingen

Circulaire economie

voor hightechvragen. Technologische hulpmiddelen proberen we zoveel

‘Waar we wel mee te kampen hebben, is een grondstoffenprobleem’,

mogelijk te vermijden. Kijk, water stroomt van boven naar beneden. Maak

vindt Rau: ‘Want die grondstoffen zijn wél eindig en we hebben er geen

daar gebruik van. Dan is een gebouw pas intelligent.’ Een ander uitgangs-

alternatieven voor. Om uitputting van de aarde te voorkomen moeten we

punt van het bureau is contextgericht bouwen. Een gebouw komt voort

overschakelen van een lineaire naar een circulaire economie.’ Rau legt uit:

uit de context waarin het komt te staan. Een pand op deze plaats kan dus

‘De huidige recycling is gebaseerd op het lineaire model waarin winst-

heel anders zijn dan een gebouw 200 meter verderop. We inventariseren

maximalisering centraal staat en niet het daadwerkelijke behoud van de

eerst alle parameters en randvoorwaarden uit de omgeving en ontwerpen dan pas.’

Verrassende denkrichtingen Enkele spraakmakende voorbeelden van verrassende denkrichtingen in het werk van RAU? Het hoofdkantoor van het Wereld Natuur Fonds in het Nederlandse Zeist dat evenveel energie opwekt als het verbruikt en wordt verwarmd door de mensen die er werken. ‘Dit gebeurt door het betonactiveringsprincipe’, legt Rau uit. ‘Mensen verwarmen door hun aanwezig-

‘Wat heb ik aan een lamp? Ik ben geïnteresseerd in licht!’

heid de lucht. Die lucht stijgt op en wordt door de bovengelegen betonnen vloer vastgehouden. De kanalen met water in deze betonnen vloeren

Architectenbureau RAU zet zich sinds zijn oprichting in 1992 in voor de langetermijnbelangen van de aarde en haar bewoners. Oprichter Thomas Rau, volgens dagblad Trouw de duurzaamste architect van Nederland, vindt duurzaamheid inmiddels een uitgehold begrip. ‘Levensvatbaarheid van de planeet moet het uitgangspunt zijn. Daarvoor moet ons economische systeem wel op de schop. Dat gaat binnen vijf jaar lukken’, verzekert Rau.

transporteren deze warmte door het gebouw naar plaatsen waar het

grondstoffen. Daarom worden waardevolle grondstoffen onherroepelijk

minder warm is. Dit is een continu proces.’ Andere voorbeelden zijn de

vernietigd, ook in energieopwekkende afvalverbrandingsinstallaties. Zonde.’

eerste energieopwekkende draaideur ter wereld in het Natuurcafé La Porte

In het circulaire model ziet Rau een product als een grondstoffenbank

in Driebergen en een zonweringsysteem dat van beneden naar boven langs

waarbij het product en de grondstoffen die erin zitten eigendom blijven

de gevel schuift in plaats van andersom. ‘Op deze manier hoeft de zonwe-

van de producent. ‘Vreemd? Nee hoor. Het idee dat producten eigendom

ring meestal maar gedeeltelijk dicht, blijft het beeldscherm goed leesbaar

zijn van consumenten is niet meer van deze tijd. Ik ben als consument

en bespaar je 70% op kunstlicht’, aldus Rau, die overigens niet trots is

alleen geïnteresseerd in de prestatie van een product, niet in het bezitten

op zijn prestaties. ‘Trots is niet het juiste woord. Ik ben wel blij als we iets

daarvan. Wat heb ik aan een lamp? Ik ben geïnteresseerd in licht! Dát wil

realiseren dat anderen voor onmogelijk hielden.’

ik afnemen. De lamp wil ik na gebruik weer bij de producent inleveren, die hem vervolgens kan recyclen. De producent wordt hiermee gedwongen

Duurzaamheid is containerbegrip

zijn verantwoordelijkheid te nemen voor de herbruikbaarheid van zijn eigen

RAU gebruikt de architectuur ook als vehikel om zijn maatschappelijke

producten. Hij moet zijn producten zo ontwerpen en produceren dat hij

visie en soms controversiële meningen te verspreiden. Een van deze

na de gebruiksduur alle grondstoffen kan terugwinnen. Anders heeft hij

meningen is dat duurzaamheid een leeg containerbegrip is geworden.

kapitaalverlies. Bovendien werkt deze methode gezond produceren in de

Rau: ‘Duurzaamheid betekent nu dat we dingen minder slecht gaan doen.

hand; niemand wil immers gifstoffen recyclen. Dat is niet oplossingsgericht,

Kom, we gaan minder CO2 uitstoten. En daar geven we elkaar dan ook nog

maar performancegericht denken.’

certificaten voor. Maar dat is natuurlijk niet de oplossing, want we blijven die

mvo magazine 28

slechte dingen doen. We denken op het verkeerde niveau. De hele wereld

Zo gepiept

spreekt over het oplossen van het energieprobleem. Maar dat is slechts

Het omgooien van het economisch systeem lijkt een pittige klus die flink

een geniaal businessmodel dat de energielobby over de hele wereld heeft

wat tijd gaat kosten. Rau is het daar niet mee eens. ‘Het is gewoon een

mvo magazine 29

GREEN projec t

H e t h o o f d k a n to o r va n he t We r e l d N at u u r F o n ds i n Z eis t.

kwestie van snel afspraken maken met elkaar.

lampen op om de grondstoffen te hergebruiken in

Duitsland heeft in veertien dagen tijd besloten

een nieuwe generatie producten.’ Rau ontwikkelde

af te zien van de productie van kernenergie. In

zelf dit model voor gebruik op prestatiebasis en

Nederland mogen we nu op ongeveer de helft

biedt het onder de naam Turntoo aan.

van de snelwegen 130 rijden. Hoe belachelijk de maatregel ook is, het was wel zo gepiept. En, er

Geen eigen huis

is een stok achter de deur, want grondstoffen

Rau is ervan overtuigd dat consumenten dit

worden in rap tempo schaarser. De overheid moet

concept zien zitten: ‘Jongeren zijn al gewend aan

deze behoefte faciliteren, bedrijven moeten het

dit verschijnsel. Zij willen niet opgezadeld worden

aanzwengelen. Ik denk dat we binnen een jaar

met ingewikkelde apparaten. Zij willen ontzorgd

of vijf een circulaire economie hebben.’

worden.’ Als het circulaire model eenmaal draait, zal het ook veel gemakkelijker zijn om parallel aan

Alleen betalen voor licht

de innovatiesnelheid te consumeren, denkt Rau.

Ook Rau zelf bewijst dat snelle veranderingen heel

‘We kunnen de iPad 2 straks gewoon inruilen voor

goed mogelijk zijn. ‘Wij bezitten niets meer van

de iPad 3. De grondstoffen in de tweede versie

Th o m a s R au :

onze volledige kantoorinrichting in ons 1.000 m

gebruikt Apple voor de derde versie. Zal ik nog

grote pand. Van de vloerbedekking tot de bureau-

een stapje verder gaan? Het concept ‘eigen huis’

‘Als ik het voor het zeggen

stoelen, we gebruiken alles op prestatiebasis. Na

is over twintig jaar ook verleden tijd. Een huis be-

had dan zou de overheid een

afloop van de prestatieperiode krijgen de fabrikan-

zitten we dan niet meer. We gaan tijdelijk gebruik

belasting moeten invoeren

ten hun producten, bijna allemaal cradle-to-cradle-

maken van een ruimtelijke prestatie. We kopen

op het onttrekken van waarde.

gecertificeerd, weer terug en kunnen ze de daarin

dan ergens woonjaren.’

Dus geen btw, maar otw.’

2

De Deense hoofdstad Kopenhagen heeft grote ambities. In 2025 moet de stad volledig CO2-neutraal zijn. Om dit waar te maken zijn meer dan 50 duurzaamheidsinitiatieven gestart, zowel voor het openbaar vervoer, de transportsector als de complete logistieke setting. Kopenhagen schakelde de hulp van Imtech in om deze MVO-doelstellingen te realiseren. De opdracht omvat de upgrade, verbetering en het onderhoud voor alle verkeerstechnische voorzieningen op 365 kruispunten in de stad, inclusief een intelligent verkeersmanagementsysteem. De hightechtraffictechnologie

verwerkte grondstoffen voor de productie van

van Imtech brengt de CO2-uitstoot van het verkeer – nu 21% van de totale uitstoot van de stad – terug tot 10% in 2015.

nieuwe producten gebruiken. Met Philips hebben we een pay-per-lux-deal. Zij leveren ons 500 lux

B ezo e k vo o r mee r i n f o r m at ie :

per lichtpunt en dat 1.800 uur per jaar. Ik betaal

w w w. r au. eu

dus alleen voor het licht. Na gebruik haalt Philips de

w w w.t u r n t o o.co m

mvo magazine 30

Kopenhagen: CO2-neutrale wereldstad

mvo magazine 31

GREEN tec h

Britse waterbedrijven :

‘Twee biocentrales: 40 GWh energie en 50.000 ton minder CO2’

‘Van grootverbruikers tot energieproducenten’ Energieprijzen die tot ongekende hoogten stijgen en almaar strengere milieueisen: waterbedrijven op het Britse eiland staan voor grote uitdagingen. Ze moeten niet alleen hun CO2-uitstoot fors verlagen, maar ook hun stroomkosten in de hand houden. ‘De businessmodellen moeten op de schop’, aldus Managing Director Bruno Speed van Imtech Process.

Paradoxaal ‘Sommige waterbedrijven willen zich niet beperken tot alleen het verwerken van slib tot energie’, vertelt Speed. ‘Ook het verwerken van voedselafval is een interessante markt voor hen. De energiebron is anders, maar beide grondstoffen zijn organisch en biologisch afbreekbaar. Het proces is daardoor hetzelfde.’ Volgens Speed is het een logische stap die bijvoorbeeld een waterbedrijf als Northumbrian Water al wil maken. ‘Veel waterbedrijven kampen met overcapaciteit voor vergisting; waarom die niet op een efficiënte en duurzame manier benutten?’ Het antwoord blijkt paradoxaal. Want dezelfde overheden die het bedrijfsleven steeds strengere milieueisen opleggen, staan Britse waterbedrijven nog niet toe om slib en voedsel samen (covergisting) te verwerken. Speed: ‘Voor ons, de ingenieurs en de top van de waterbedrijven, klinkt het zo logisch. Het is moeilijk te bevatten dat de regering er nog niet aan wil.’

Strategischer denken ‘In hun nieuwe rol als ‘energieproducent’ moeten ook waterbedrijven vaak nog een denkomslag maken’, stelt Speed. ‘De processen in traditionele waterzuiverings- en afvalwaterinstallaties zijn doorgaans eenvoudig en staan vaak los van elkaar. Als één onderdeel stilvalt kunnen ze nog steeds water behandelen.



aterbedrijven, door de Britse overheid aangemerkt als large energy

Dat gaat niet op als het waterbedrijf energieproducent is. Als dan een deel



users, beschikken in feite al jarenlang over een eigen energiebron. ‘Riool-

van het proces stilligt, kost het direct geld. Dat vraagt om een andere mindset

slib’, verduidelijkt Managing Director Bruno Speed. ‘Dankzij sterk verbeterde

van process operators: die van grootverbruiker van energie naar energie-

technologieën zoals geavanceerde (thermische en enzymatische) vergisting

producent.’

kunnen we vandaag de dag veel duurzame energie opwekken met slib. In een B r u n o S peed :

aantal gevallen zelfs meer dan de betreffende afvalwatercentrales zelf nodig hebben. Het surplus aan stroom wordt teruggeleverd aan het elektriciteitsnet-

‘Dan zou ik waterbedrijven

werk, waardoor ze flink kunnen bijverdienen en herinvesteren. Daarmee is hun

aanmoedigen hun kansen op

businessmodel flink op de schop gegaan, op een positieve manier uiteraard.’

Project in de prijzen

vergisting te benutten.

Vijf miljoen bomen

Tijdens de Britse Construction News Awards 2011 ontving

Ze kunnen daarbij gebruik

Met de verduurzaming van hun activiteiten nemen Britse waterbedrijven als

Imtech de Environmental Project of the Year-award, een

maken van bestaande

Anglian Water en Welsh Water een voorschot op de steeds strengere milieu-

prijs voor het meest milieubewuste project van het jaar.

– verder te optimaliseren –

eisen van overheden. Ze gaan zelfs verder dan dat. Zo wil Anglian Water, een

De prijs werd toegekend voor de bouw van twee geavan-

technologieën. Ook zou ik

van Imtech’s klanten, in 2035 bijvoorbeeld een kwart van de energie die ze

ceerde vergistingscentrales in Afan en Cardiff (Wales) voor

waterbedrijven willen helpen

in totaal gebruiken zelf opwekken. Ook moet in 2015 de CO2-uitstoot tijdens

Welsh Water. De centrales verwerken (riool)slib op een

inzien dat het belangrijk is

de bouwfase van assets met de helft verminderd zijn ten opzichte van 2010.

duurzame manier tot biobrandstof en plantenvoeding van

nu te investeren in het her-

Waterbedrijf Welsh Water streeft vergelijkbare doelen na. Speed: ‘Voor

hoge kwaliteit. De hoeveelheid energie die het waterbe-

winnen van voedingstoffen,

Anglian Water realiseerde Imtech al vier nieuwe, geavanceerde vergistings-

drijf hiermee opwekt is indrukkwekkend: 40 GWh per jaar.

aangezien dit in de toekomst

centrales die hun eigen stroom opwekken en vier zijn er in aanbouw. Voor

Dit resulteert in een vermindering van CO2-uitstoot met

een belangrijke bron van

Welsh Water bouwden we ook twee geavanceerde vergistingscentrales die in

50.000 ton per jaar, ofwel 15% van de totale uitstoot van

inkomsten zal zijn.’

hun eigen energiebehoefte voorzien en de derde is in de maak. De reductie

Welsh Water.

het gebied van geavanceerde

van CO2-uitstoot die dit jaarlijks oplevert is gigantisch; het staat gelijk aan de opnamecapaciteit van vijf miljoen bomen.’

mvo magazine 32

mvo magazine 33

GREEN tec h

De luchthaven van de toekoms t:

‘Duurzaamheid is rocket science’

‘Wat nu groen is, hoeft dat in de toekomst niet meer te zijn’

‘Duurzaamheid is meer dan groene technologische oplossingen verzorgen.’ Erik de Ruijter, Corporate Entrepreneur bij Imtech Special Market Solutions, maakte samen met RAU Architecten uit Amsterdam de whitepaper Guided by time over de terminal van de toekomst. Een inspiratiedocument voor een duurzame luchthaven waarbij tijd en flexibiliteit de hoofdrol spelen.



chiphol, Singapore, Hong Kong, Sydney. Noem een vliegveld en Erik

structuur nadenken, maar over het hele gebouw. Daar had ik hulp bij nodig.’

weet niet welke innovaties er nog komen. Bovendien weet je nu niet hoeveel



de Ruijter is er geweest. ‘In mijn vorige functie maakte ik 130 reisdagen

Ondanks de vele uren die hij al op Schiphol had doorgebracht, was een van

passagiers er over tien jaar zijn en hoeveel terminals je dan nodig hebt. Dat



per jaar. Ik vloog bijna vaker dan een piloot. Dat bij mijn nieuwe werk-

E r i k de Ru ij t e r :

de eerste stappen een rondleiding met de opdrachtgever. Wat hem opviel, is

vraagt de nodige flexibiliteit. De terminal van de toekomst moet wat ons

‘Wij vinden het belangrijk veel

gever Imtech nadenken over een nieuwe terminal voor Schiphol een van mijn

dat op Schiphol alles om tijd draait. ‘Dat moet ook wel. Je prioriteit als reiziger

betreft dan ook modulair gebouwd zijn, zodat hij makkelijk aan te passen is

business te halen uit GreenTech en

eerste opdrachten was, is dus wel opvallend te noemen’, zegt hij lachend.

is je vlucht halen, dat speelt toch continu in je achterhoofd. Er is op Schiphol

aan veranderende omstandigheden. Deze aanpak past bij Imtech als technisch

doen dit ook succesvol. Om écht

De Ruijter werkt voor de business unit Special Market Solutions, de innovatie-

bijvoorbeeld bewust gekozen voor voetgangerstunnels in plaats van shuttle-

dienstverlener en onafhankelijke system integrator die vooroploopt bij de

marktleider te zijn op dit gebied is

kraamkamer van Imtech. ‘Nadenken over een duurzame terminal is een unieke

bussen, zodat reizigers langer in het winkelgebied blijven. Ook hangen overal

toepassing van nieuwe technologieën. Voor de modules is het belangrijk dat je

het verzorgen van de meeste

kans’, zegt hij. Hij verduidelijkt: ‘De vraag komt van theGROUNDS. Dit is het

klokken, zelfs in het casino. Dat zou in Las Vegas ondenkbaar zijn.’

parameters vaststelt die modelleerbaar en meetbaar zijn. Zo kun je scenario’s

groene oplossingen niet genoeg.

voor gestelde doelen makkelijk evalueren en verifiëren, en indien nodig bijstel-

De marktleider heeft een leidende

Flexibel

len naar de eisen van de tijd. Zo bezit je ook steeds de laatste state-of-the-art

strategische visie. Guided by time

Het belang van tijd werd het uitgangspunt van het visiedocument dat Guided

duurzaamheidstechnologie.’

is hiervoor een prima basis.’

innovatieplatform van Schiphol, waaraan universiteiten en het bedrijfsleven (waaronder Imtech) deelnemen. Samen denken we out-of-the-box en kijken we ook naar de lange termijn.’

by time heet en waarin zeven principes centraal staan (zie kader). Het gaat

Tijd centraal

daarbij om tijd in de definitie van toekomstbestendig. ‘Wij willen een terminal

Ruimtevaart

De Ruijter betrok direct RAU Architecten uit Amsterdam (zie ook pagina 28) bij

ontwerpen die ook in de toekomst duurzaam is. Dat is een lastig uitgangs-

Zo’n benadering wordt al langer gebruikt in de ruimtevaart, die sowieso een

het project. ‘Ik wilde een visie formuleren waarbij we niet alleen over de infra-

punt. Want wat nu groen is, hoeft dat in de toekomst niet meer te zijn. Je

belangrijke inspiratiebron was. De Ruijter: ‘Duurzaamheid is rocket science.

mvo magazine 34

mvo magazine 35

GREEN projec t Zij hebben het uitgevonden. Ze moeten wel, want je kunt in een ruimteschip niet even een raampje open doen of het afval weggooien. Het is een gesloten systeem, een biotoop waar het ene systeem niet ten koste van het andere systeem mag werken. Alle technische voorzieningen moeten tijdens de reis in balans zijn en blijven werken. Die holistische benadering is ook in ons document het uitgangspunt.’

Inspireren ‘In het visiedocument worden nadrukkelijk geen keuzes gemaakt’, benadrukt De Ruijter. ‘Wij willen inspireren en blijven weg van goed of fout.’ Guided by time is inmiddels gepresenteerd aan Schiphol en zeer positief ontvangen. ‘Er zijn nog geen concrete plannen voor een nieuwe terminal, maar het document heeft onze visie op duurzaamheid wel op de agenda gezet.’ De Ruijter verwacht dat het ook andere sectoren zal inspireren. ‘De principes in Guided by time zijn breed

D u u r zaam s hoppen en r e i zen

toepasbaar. Onze ideeën kun je zo in een groot kantoor, een shopping mall of bijvoorbeeld een grote school toepassen.’ Bekijk de film of download de paper over de

green terminal op www.imtech.eu/airports

Zeven principes Groene technologie alleen maakt een luchthaven niet duurzaam. De Ruijter en RAU Architecten gaan uit van een holistische benadering, waarbij onderstaande principes n

n

alle even belangrijk zijn:

doel – winst, een gezond binnenklimaat en de CO2-uitstoot

Duurzaamheid is vanzelfsprekend. Alle partners, winkels

verminderen bijvoorbeeld – en alle partners en dienstverleners

en dienstverleners moeten duurzaamheid als uitgangspunt hebben en bijdragen aan een groene terminal. n

even belangrijk. n

Cloud thinking. De green terminal is een collectief werk in uitvoering waarbij data onderling worden gedeeld en uitgewisseld.

Een groene terminal is een eeuwige biotoop. Dat wil zeggen dat de passagiers, bezoekers, winkels en dienstverleners

n

Green print als basis voor het design. Voorafgaand aan

met elkaar in evenwicht leven, reizen en werken.

het maken van het ontwerp moet een rekenmodel ontwikkeld

Afval van passagiers is een energiebron en voedsel voor

worden dat fungeert als script voor groene terminals.

de restaurants kan ter plekke worden verbouwd in speciale n

Alles is even belangrijk. Om de balans te bewaren zijn elk

n

Elke reiziger is een vip. Doordat het uitgangspunt van de

Vier verdiepingen met meer dan 200 winkels en cafés, een cinemacomplex, moderne kantoren en een directe verbinding met de busterminal. Het nieuwe, ultramoderne treinstation van het Poolse Katowice is het nieuwe kloppend hart van de stad. Het station van de industriestad is bovendien een belangrijke link in de Poolse infrastructuur. Hier kruisen de belangrijkste treinlijnen van het land. Imtech verzorgde de energie-efficiënte klimaattechnologie in het

footloose kassen.

terminal flexibiliteit is, kun je passagiers dienstverlening op

station en het aangrenzende winkelcentrum. Dankzij een modulair warmtepompensysteem kunnen alle huurders

Het prestatiegerichte businessmodel. Alle producenten en

maat bieden. Snacks en maaltijden verzorgen die aansluiten

met hun eigen waterpomp ‘inloggen’ op het systeem. Daardoor kunnen ze zelf de temperatuur van hun winkel regelen.

dienstverleners blijven verantwoordelijk voor hun producten.

bij het bioritme en de tijdszone waar de reiziger net

Schiphol koopt bijvoorbeeld geen lampen, maar least licht.

vandaan komt, bijvoorbeeld.

mvo magazine 36

Warmte en koude wordt onderling in de vorm van energy clouds uitgewisseld.

mvo magazine 37

GREEN tec h

je eigen c loud : publieke clouds gecreëerd waarbij het – een paar uitzonderingen daar gelaten – niet uitmaakt waar jouw server staat. Je betaalt niet meer voor je server, maar voor het gebruik ervan. Dat is goedkoper en milieuvriendelijker. De energiebesparing door servers te centraliseren is al gauw zo’n 30%!’

Zuiniger ‘In die cloud kun je je data zetten, maar ook je programma’s. Deze twee

‘ Het Nieuwe Werken is een evolutie, geen revolutie’

stappen zijn in de afgelopen jaren al door veel bedrijven gezet. Maar je kunt nog een stap verder gaan. Met business process as a service kun je je gehele bedrijfsproces onderbrengen in de cloud. Denk daarbij aan bijvoorbeeld een webwinkel of de salarisadministratie. Makkelijker en zuiniger! Imtech kan daar een grote rol in spelen.’

Glasvezel en 4G ‘Hoe dit gaat werken? Je hebt natuurlijk snelle dataverbindingen nodig. Dus een nieuwe glasvezelinfrastructuur en voor mobiel werken 4G en 5G, de opvolgers van het huidige 3G mobiele datanetwerk. Want de trend is eveneens dat je mobiel kunt werken en overal en altijd toegang hebt tot je data, op welk apparaat dan ook. Nu al zie je het gebruik van de smartphone en tablets een hoge vlucht nemen.’

Evolutie ‘Mobiel werken wordt gewoon. Maar dat zal best een paar jaar duren’, volgens Fritz. ‘Het Nieuwe Werken is een evolutie, geen revolutie. Ik vertrouw enorm op de technologische creativiteit van de mensheid en dat zal zeker bijdragen aan het terugdringen van het energieverbruik. Het is de rol van Imtech om de ogen van klanten en collega’s te openen voor wat er mogelijk is door H e r ibe r t F r i t z :

met behulp van hedendaagse technologie efficiënter te werken en het milieu te sparen. Ik ben blij en trots dat Imtech de antwoorden biedt op wat er

‘Met ICT kunnen we systemen,

echt nodig is in deze wereld.’

maar ook mensen verbinden. Laten we elkaar meer kennis

Steeds meer bedrijven ontdekken

bijbrengen over bewust omgaan met energie! Ik zou streven

de voordelen van Het Nieuwe Werken.

tussen werk en privé, is efficiënter

waarop we door nieuwe ideeën

‘Technologie stelt onze medewerkers in staat meer regie te

en nieuwe verbindingen meer

nemen over hun eigen werkweek. Dat is, in een notendop, waarom

energie besparen.’

Imtech Het Nieuwe Werken (HNW) van harte heeft omarmd’, zegt directeur HRM Jos Graauwmans. ‘HNW zorgt voor meer productiviteit en een lagere werkdruk, dus minder verzuim. Dat is dus zeker

en biedt ruimte door minder

ook in het belang van de werkgever’, vervolgt Graauwmans. ‘Werknemers die bijvoorbeeld in het spitsuur van hun leven zitten

werkplekken. ICT speelt daarin een

bedrijven benutten nog lang niet alle mogelijkheden’, aldus Heribert Fritz, CEO van Fritz & Macziol Group, de Duitse business unit van Imtech ICT.

mvo magazine 38

’Rustiger en prettiger werken met HNW’

naar een ‘smarter planet’,

‘Het draagt bij aan een betere balans

doorslaggevende rol, maar veel

J o s G r a au w m a n s :

- ik denk daarbij vooral aan jonge gezinnen - lopen een groter risico om onder grote druk te komen staan. Dat willen we natuurlijk

en leven lang leren is ons motto, ook als het gaat om Het Nieuwe

maken de Imtech-collega’s enthousiast gebruik van. Social media zijn niet meer

voorkomen. Daarom stellen we hen, maar ook anderen, in de



Werken’, zegt Heribert Fritz. ‘Door een samenwerking met de Zwitserse

weg te denken binnen onze organisatie. Van onze medewerkers is 99% actief

gelegenheid om thuis of mobiel te werken en zoveel mogelijk hun



Universiteit van Sankt Gallen, waar veel onderzoek naar corporate trends

op het gebied van social media en 70% doet mee aan meer dan twee social

eigen werktijden te bepalen. Op die manier kun je reistijd en

en ontwikkelingen gebeurt, proberen we up-to-date te blijven. We verwach-

communities. Opvallend detail: medewerkers onder de 30 jaar gebruiken geen

aanwezigheid op kantoor tot een minimum beperken. Denkwerk,

ten dat van al onze Duitse medewerkers – dat zijn er bijna 1.000. Niet voor

e-mail; iedereen chat of gebruikt C3.’

schrijfwerk en voorbereidingswerk hoeft immers niet per se op de werkplek te gebeuren. Natuurlijk kennen we de keerzijde ook:

niets kennen we een ruim opleidingsbudget. ICT heeft de wereld van het werken veranderd, dat is geen nieuws. Toch blijven veel bedrijven achter in het

Trends

mensen die gestrest worden omdat ze het gevoel hebben dat ze

optimaal inzetten van ICT om flexibeler en efficiënter te werken. Als het om

In de afgelopen tijd is plaats- en tijdonafhankelijk werken een stuk gewoner

met HNW altijd bereikbaar moeten zijn, maar daar moet je gewoon

Het Nieuwe Werken gaat, willen wij een voortrekkersrol vervullen. Zo hebben

geworden. Fritz: ‘Een belangrijke trend is cloud computing, waarbij je data

goede en duidelijke afspraken over maken. Op die manier bereik

we al jaren ons ‘eigen Facebook’: C3 (Collaborate, Communicate and Connect).

en programma’s niet meer op je eigen computer staan, maar op een voor jou

je een betere balans tussen werk en privé, en dat werkt echt

Dit sociale intranet biedt perfecte mogelijkheden tot kennis delen, en daar

gereserveerd plekje op een server in een datacenter. Er worden private en

rustiger én prettiger!’

mvo magazine 39

GREEN us GREENus

MVO-projecten Energy Efficiency Award 2012

Imtech draagt niet alleen haar MVO-steentje bij door groene oplossingen te verzorgen voor klanten. We hebben MVO ook intern hoog op de agenda staan. Zo stimuleren we werknemers energie te besparen, staat onze Green Building in Eindhoven in de top-3 van meest duurzame gebouwen van Nederland en reiken we prijzen uit voor duurzame ideeën. Practice what you preach noemen we dat.

De internationale Energy Efficiency Award is een prijs ter waarde van 30.000 euro die binnenkort voor de zesde keer uitgereikt zal worden door de Deutsche Energie-

Op de groene zeepkist

Imtech Green Building Eindhoven

Agentur (dena). Kansmakers op de prijs zijn kleine en middelgrote bedrijven die een succesvolle energiebesparende innovatie hebben doorgevoerd in hun bedrijfsproces. Imtech Deutschland is – net als Siemens en DZ Bank – een van de juryleden die de

De officiële opening van Imtech

heeft gezien haar rijke ervaring op dit gebied tijdens de jurering een belangrijke bekendgemaakt op het dena Energy Efficiency Congres in september 2012 in Berlijn.

Green Building Eindhoven in oktober 2011 vormde een mooie aan-

2.000 euro voor studenten met visie

Groene Zeepkist Event’. Tijdens dit netwerkevent beklommen Imtechers

In 2012 worden voor de vijfde maal de Imtech Grants uit het Imtech-UfD Fonds

en externe sprekers letterlijk een

uitgereikt. Het Imtech-UfD Fonds is een samenwerking tussen Imtech en het

groene kist om de aanwezigen toe

Nederlandse Universiteitsfonds Delft. De grants van 2.000 euro gaan naar de vijf

te spreken. Onder het motto ‘Hoe

ingezonden bachelorscripties die getuigen van de meeste lef, relevantie en visie waar

groen ben jij eigenlijk?’ gaven de

het gaat om duurzaamheid. Het

tientallen sprekers kort en krachtig

geldbedrag geeft de getalenteerde

Het Mercedes-Benz Museum in Stuttgart stond tijdens

hun visie op interessante items op

studenten(teams) een steun in

het Imtech-symposium in september vorig jaar in het teken

het kruispunt van duurzaamheid,

de rug voor verder onderzoek of

van de toekomst van energie. Joschka Fischer, voormalig

MVO en energie. Doel is elkaar te

productontwikkeling. Met deze prijs

minister van Buitenlandse Zaken, en EU-energiecommissaris

inspireren en te motiveren.

Günther H. Oettinger gingen in gesprek met Peter Eilers, directielid van Imtech Duitsland. De heren waren het erover eens dat er goede alternatieve energiebronnen zijn, zoals wind

Best Investor Relations Jeroen Leenaers en Imtech werden januari 2012 uitgeroepen tot Best Investor Relations 2011 in respectievelijk de categorieën Manager en Bedrijf van de NYSE Euronext midkap-index Amsterdam.

Prix de Mazars Imtech ontving oktober 2011 de Prix de Mazars, de publieksprijs voor het best leesbare jaarverslag van beursgenoteerde ondernemingen.

Top Employers ICT Imtech ICT ontving september 2011 de Top Employers ICT award.

onderzoek met maatschappelijke relevantie.

en water. Ook vinden ze dat we goed op weg zijn als het gaat

Boudewijn Gerner werd juni 2011 uitgeroepen tot CFO of the Year.

versterkt Imtech de relatie met het we technisch-wetenschappelijk

Icos Cleantech Fund II

CFO of the Year

technisch onderwijs en ondersteunen

om nieuwe manieren om energie te besparen. Maar willen we

Na Icos Cleantech Fund I (IFC I)

deze laatste ‘bron’ optimaal benutten, dan is echter wel een

participeert Imtech ook in Icos

massale gedragsverandering nodig. ‘Het bewustzijn van mensen

Cleantech Fund II (ICF II). Imtech

Het vorig jaar geopende Imtech Green Building

wordt groter als we energiebesparing zo concreet mogelijk

investeert een bedrag van 2 miljoen

Eindhoven staat in de top-3 van groene gebouwen

maken’, stelde Eilers. ‘Zo monitort Imtech de gebouwen die

euro in dit Nederlandse investerings-

In samenwerking met het FairClimateFund (zie pagina 18) verzorgde Imtech onlangs

in Nederland. Imtech laat hiermee zien dat een

energiezuinig zijn gemaakt jaarlijks. Wij garanderen besparingen

fonds. IFC geeft financiële onder-

de coördinatie en technologie voor de Smart Challenge. Dit is een energiebesparings-

duurzaam én kostenbewust kantoor mogelijk is.

en maken op deze manier aantoonbaar hoeveel energie en geld

steuning aan initiatieven voor

wedstrijd tussen elf bedrijven en gemeentelijke organisaties in het kader van

Maar liefst 20% van de mondiale CO2-uitstoot

er bespaard is ten opzichte van de oorspronkelijke staat van

groene technologie op het gebied

Amsterdam Smart City. Medewerkers van de deelnemende bedrijven streden thuis

komt voor rekening van kantoorgebouwen.

een gebouw.’

van energie, voeding, recycling,

om het behalen van de grootste energiebesparing. Technologisch hulpmiddel was de

Door de combinatie van duurzame materialen en

water en bouw. Voorbeelden van

Wattcher, een slim apparaat dat direct inzicht geeft in het energieverbruik. De Smart

slimme, energiezuinige technologie heeft Green

deze ‘cleantech-projecten’ zijn de

Challenge heeft flink bijgedragen aan het energie-

Building Eindhoven een 45% lagere EPC (Energie

omzetting van zwaar verontreinig-

bewustzijn van de deelnemers en hun gezinnen.

Prestatie Coëfficiënt) en een 40% lagere CO2-

de reststromen in energie, water-

Opvallend veel mensen vonden de energiebesparing

uitstoot dan een conventioneel gebouw.

winning uit lucht en de (kopervrije)

minder ‘gedoe’ dan ze vooraf hadden verwacht.

De duurzame oplossingen vragen uiteraard om

grondstof ijzer maken van schroot.

Imtech lanceerde eerder al het vergelijkbare energie-

additionele investeringen, maar deze worden al

Kortom: renderende technologieën

besparingsprogramma ICARUS voor de eigen mede-

binnen vijf jaar terugverdiend. Daarna wordt er

die ingezet kunnen worden in de

werkers (gemiddeld werd er 14% energie bespaard).

alleen nog maar extra geld bespaard.

strijd tegen klimaatveranderingen

Met de Smart Challenge werd deze succesvolle

en grondstoffenschaarste.

methode voor het eerst buiten Imtech toegepast.

mvo magazine 40

Maatschappelijk verantwoord ondernemen gaat niet alleen over duurzaamheid. Het gaat ook over de manier waarop de organisatie wordt aangestuurd en de wijze van omgang met leveranciers, partners, medewerkers en andere stakeholders. Het Global Reporting Initiative (GRI) vraagt dan ook of de organisatie wil rapporteren welke awards zij in deze categorieën heeft gekregen.

bedrijven evalueren en mogen bepalen wie zich straks winnaar mag noemen. Imtech adviesrol als het gaat om de beoordeling van energie-efficiëntie. De winnaars worden

leiding voor het jaarlijkse ‘Imtech

Energiebesparingen concreet maken

Prijzenkast

Smart Challenge in Amsterdam

IBM Partner of the Year Imtech ICT ontving februari 2011 de IBM Partner of the Year Award.

Cobouw Award Imtech Nederland ontving oktober 2011 twee Cobouw Awards (voor favoriete opdrachtgever en opdrachtnemer).

Environmental Project of the Year Imtech UK ontving juli 2011 de Top Industry Award voor Environmental Project of the Year (milieuproject van het jaar).

Boeganker Award Dé Slager van Imtech Marine ontving december 2011 de Boeganker Award van het Havenbedrijf Rotterdam voor zijn vitale bijdrage aan de Rotterdamse economie.

CIBSE Contractor of the Year 2012 Imtech Aqua ontving februari 2012 de CIBSE Contractor of the Year 2012 Award voor het project Anglian Ruskin University.

mvo magazine 41

GREEN tec h

g roene schepen :

‘Er is nog heel wat (milieu)winst te behalen’ Zeilvrachtschepen die net als in de VOC-tijd varen op de wind, luchtsmering, schepen die aan boord duurzame energie opwekken. ‘Er zijn wel een paar bijzondere trends, maar de maritieme sector loopt nog zeker niet voorop als het gaat om MVO’, vertelt Dennis Mol van Imtech Marine. ‘Het is heel simpel: als het wat kost, dan wil een klant er nog niet snel aan. Het is aan ons om voor het voetlicht te brengen dat milieuwinst en bedrijfseconomisch voordeel goed samengaan.’ D e n n is M o l i n he t V S AT se r v ice ce n t e r i n R o t t e r da m wa a r schepe n co n t i n u o p a f s ta n d g em o n i to r d w o r de n .



e nieuwbouwafdeling is vaak niet degene die het schip exploiteert.

Groene voortstuwing



Daardoor kan het nut van groene investeringen tijdens de nieuwbouw-

‘Een voorbeeld van zo’n groene oplossing? Dankzij onze energiemanagement-

aan verschillende internationale onderzoekstrajecten op sommige van deze



fase ondergesneeuwd raken. Oók als die zich later makkelijk terug laten

applicatie kunnen schepen eenvoudig omschakelen van de ene naar de andere

gebieden. Ook onderzoeken we de mogelijkheden van luchtsmering. Hierbij

‘Dat groen geld kost, moet omgebogen worden

verdienen, legt Dennis Mol uit. ‘Maar het besef dat milieuwinst en kosten-

energiebron. De veerboten van CMAL (zie pagina 10) kunnen zo bijvoorbeeld

worden door ons controlesysteem langs de romp van een schip luchtbellen

naar wat groene investeringen opleveren. Dat

besparingen vaak goedsamen gaan is – mede gestimuleerd door regelgeving

elektrisch de haven in varen, daar opgeladen worden met groene stroom en

geblazen, waardoor de wrijving afneemt. Dit levert 15 tot 25% brandstof-

werkt het best als je groene opbrengsten – geld-

en bewustwording – wel groeiende.’ Dennis Mol is directeur Technology &

op volle zee, als de accu voor 80% ‘optimaal’ leeg is, overschakelen naar een

besparing op, blijkt uit eerste onderzoeken. Tevens kijken we naar applicaties

besparingen door bijvoorbeeld brandstofbesparing

Competence Development. Hij houdt zich bezig met kennisontwikkeling, het

dieselmotor in optimale gebruiksstand. Maar ook remote monitoring, monitoren

die informatie geven over de beste vaarroute door rekening te houden met

en vermindering van uitstoot – meetbaar maakt en

‘vertalen’ van technische innovaties naar klantoplossingen en technologische

op afstand, is een goed voorbeeld van vergroening. Wij kunnen problemen op

wind en stromingen. Door voor de optimale vaarroute te kiezen is zo’n

aantoont, bijvoorbeeld via ‘groene dashboards’ en

trends, in combinatie met de strategie van Imtech Marine.

afstand oplossen, liefst vóór de bemanning een probleem heeft gesignaleerd.

10 tot 15% te besparen op brandstof. Wij denken dat de logistieke informatie

stimulatiemodellen’. Regelgeving zal ongetwijfeld

D e n n is M o l :

Daardoor hoeft een schip zijn vaarplan niet aan te passen en kan het de

van ons zusterbedrijf Koninklijke Dirkzwager – specialist in digitale maritieme

mede moeten prikkelen om bewustzijn rond

De hele levenscyclus

meest groene snelheid en route aanhouden. Maar we denken bijvoorbeeld

informatiesystemen – aan deze routeoptimalisatieslag kan bijdragen.’

MVO en groenere schepen te stimuleren.’

‘Om de neuzen van alle budgethouders dezelfde kant op te krijgen, kiezen we

ook mee over de optimale energiehuishouding aan boord. Door ruimtes die

voor een lifecycle-benadering’, legt Mol uit. ‘Dat wil zeggen dat we technische

je niet gebruikt ook niet te koelen met behulp van airconditioning en energie-

(Milieu)winst

systemen en diensten verzorgen vanaf het nieuwbouwtraject tot en met het

zuinige voort-stuwingpropellers te kiezen, is nog veel te besparen.’

‘Er is kortom nog heel wat (milieu)winst te behalen als het om vergroening

einde van de operationele fase. Zo kunnen wij vanaf dag één meedenken over

van schepen gaat. Of de investeringskosten zichzelf terugverdienen en het

groene oplossingen en de automatiseringsgraad vergroten, waardoor er zo

Andere groene alternatieven

daardoor bedrijfseconomisch ook gunstig zal zijn voor onze klanten, zal de

kostenefficiënt en groen mogelijk gebouwd en gevaren kan worden.’

Mol verwacht in de toekomst ook veel van alternatieve energiebronnen, zoals

toekomst steeds meer uitwijzen. Daar ben ik van overtuigd en daar zetten

brandstofcellen, zonne-, getijden- en windenergie. ‘Wij nemen momenteel deel

we vanzelfsprekend ook op in.’

mvo magazine 42

mvo magazine 43

GREEN us

code of susta i nab le su pply:

Alle ambities voor de keten in één code Onlangs lanceerde Imtech de vernieuwde Code of Sustainable Supply. Een document waarin ambities staan beschreven gericht op het verduurzamen van de inkoopketen. Afvalstromen beperken, geen kinderarbeid en de carbon footprint verkleinen, bijvoorbeeld. De code is bedoeld voor alle leveranciers in alle Imtech-landen en moet in 2015 onderdeel zijn van 60% van alle Europese raamcontracten.

Code of Sustainable Supply De CoSS formuleert heldere ambities op het gebied van Health & Safety, Duurzaamheid, Ethiek en

‘We helpen leveranciers als dat nodig is op weg’

Arbeidsvoorwaarden. De code is te downloaden via www.imtech.eu (MVO>Ketenverantwoordelijkheid).

mtech koopt in de basis al haar producten in en daar voegen wij arbeid

bedrijven hadden zelf al een code, dus die hebben we met onze CoSS

Spelregels

aan toe. Wil je stappen maken op het gebied van duurzaamheid, dan kun

vergeleken. In november zijn alle reacties verwerkt en op 1 december 2011

De code wordt integraal onderdeel van alle nieuwe raamcontracten. ‘Er zijn nu

je dus niet om je leveranciers heen’, aldus Jeroen Harink, director Group

is de CoSS goedgekeurd door de Executive Council.’

ongeveer 600 raamcontracten; die gaan we niet ineens allemaal openbreken. Maar bij alle nieuwe raamcontracten wordt de CoSS wel meegenomen. In

‘De Nederlandse overheid stimuleert burgers en

Eén code

2015 moet de code onderdeel zijn van 60% van alle Europese raamcontracten.

bedrijven te investeren in zonnepanelen en zuiniger

Procurement. ‘Met onze Code of Sustainable Supply (CoSS) hebben we acties en doelen voor onze leveranciers geformuleerd om de keten de vergroenen.’

Jeroen Harink:

De verschillen tussen landen en divisies zijn groot, onderschrijft Harink. Toch

Dat zal voor onze inkopers niet altijd makkelijk zijn, want naast duurzaamheid

auto’s. Daar kan ook Imtech nog een verdere

Zorgvuldig

is gekozen voor één code voor heel Imtech. ‘Het is een ambitiedocument. Wij

moet ook worden gefocust op kostenverlaging en innovatie. Dat zorgt voor

stap in maken. Ook met de CoSS kunnen we de

De totstandkoming van de CoSS nam ongeveer een jaar in beslag. Een flinke

beschrijven waar we als Imtech naartoe willen. Wij zijn ons zeer bewust van

dilemma’s: kies je voor de leverancier die duurzaam is, maar waarbij de

komende jaren een paar spades dieper gaan.

klus waarbij intensief is samengewerkt. Harink: ‘Het decentrale businessmodel

de verschillen; daar kun je niet omheen. We kiezen daarom voor een gediffe-

kosten hoger uitvallen? Of kies je voor een goedkopere maar minder groene

Afvalstromen en de carbon footprint kun je meten,

van Imtech vereist een zorgvuldige afstemming met diverse stakeholders. Dat

rentieerd toepassingsbeleid. Bepaalde onderdelen van de CoSS kunnen even-

leverancier? Wij werken daarom aan spelregels per productgroep. De eerste

dus daar kunnen we vervolgens kwantitatieve

wordt nog eens versterkt doordat duurzaamheid een multidisciplinair onder-

tueel uitgesloten worden. De carbon footprint meten en verkleinen is voor een

productgroepen – er zijn er zo’n 100 – die we opnieuw gaan aanbesteden

doelstellingen aan hangen.’

werp is. Het raakt niet alleen inkoop, maar ook HR en HSE. Wil je dat de CoSS

aantal leveranciers bijvoorbeeld nu nog een lastig onderwerp om te tackelen,

en waar we nu spelregels voor maken zijn kabel, groothandel, brandstof en

effect heeft, dan moet je er de juiste mensen bij betrekken. Natuurlijk moet

zeker als het om kleine regionale ondernemingen gaat. We werken daarom

luchtbehandeling. Aan de voorkant nadenken, noem ik dat. Dat voorkomt

je ook de leveranciers niet vergeten. Die hebben we betrokken door ze een

met ontwikkelingsscenario’s en helpen leveranciers als dat nodig is op weg.

discussies en dus vertraging aan de achterkant.’

testversie voor te leggen. De reacties waren overwegend positief. Sommige

Alleen de procurementdirecteuren kunnen afwijkingen van de CoSS toestaan’, benadrukt Harink. ‘Dat maakt het beheersbaar en bestuurbaar.’

mvo magazine 44

mvo magazine 45

GREEN projec t

GREEN projec t

Groene zorg

De groene autowereld

Het aantal ouderen en chronisch zieken neemt toe, terwijl budgetten en arbeidspotentieel in de gezondheidszorg

Minder uitstoot, minder kosten. Steeds meer automobilisten kiezen, gestimuleerd door gunstige overheidsmaatregelen,

afnemen. Technologie is het sleutelwoord om de balans te herstellen. Slimme innovaties zorgen ervoor dat er minder

voor energiezuinige auto’s. Imtech draagt daar als groene technologiepartner in de automotive industrie belangrijk

handen aan het bed nodig zijn. Terwijl groene technologie zorgt voor energie-efficiency, fikse kostenbesparingen

aan bij. We verzorgen onder meer de geavanceerde testtechnologie voor Porsche, Audi, BMW en Daimler, waarmee nieuwe

en minder emissies. Imtech is technologiepartner van een groot aantal ziekenhuizen in Europa. Dankzij bundeling van

en zuinige automodellen met een lage CO2-uitstoot worden ontwikkeld. Imtech is daarnaast verantwoordelijk voor

onze competenties – technische infrastructuur, ICT én technologie in en rondom technische apparatuur – kan Imtech

de multidisciplinaire technische infrastructuur in autofabrieken, inclusief optimale energie-efficiency. Oplossingen die zich

zorginstellingen een totaaloplossing aanbieden. Van duurzame energiecentrales, energiezuinige operatiekamers,

binnen enkele jaren laten terugverdienen. Imtech is vanuit een sterke Duitse positie in heel Europa, maar ook in

100% schone lucht ter voorkoming van infecties, duurzaam technisch onderhoud, energie besparen en innovatieve

landen als de USA, China en India, actief.

oplossingen voor warmte- en koudeopslag tot domotica. Zo helpt Imtech mee de zorg te ontzorgen.

mvo magazine 46

mvo magazine 47

GREEN projec t

Afval = energie In steeds meer Europese steden veranderen afvalcentrales dankzij de technologie van Imtech in energiecentrales. De afvalcentrale in aanbouw in de Poolse hoofdstad Warschau is straks bijvoorbeeld niet alleen zelfvoorzienend, maar levert dankzij het afval van zo’n 300.000 inwoners een flinke hoeveelheid energie aan het energienet. In de Britse badplaats Plymouth levert het huisvuil van de circa 650.000 huishoudens straks zelfs zo veel duurzame warmte en elektriciteit op dat aan de energiebehoefte van de nabijgelegen marinebasis van de Royal Navy én 50.000 huishoudens kan worden voldaan. Ook het Nederlandse afval krijgt steeds meer waarde. De nieuwe vijfde verbrandingslijn van afvalverwerkingscentrale HVC in Dordrecht voorziet jaarlijks 145.000 huishoudens van duurzame energie.

mvo magazine 46