Evaluatie februari 2010 Convenant Aanpak Ongeoorloofd Schoolverzuim 2009 e.v. Z-KENNEMERLAND, M-KENNEMERLAND, HAARLEMMERMEER & ZAANSTREEK WATERLAND
Bijeenkomst 11 februari 2010 Stadhuis Haarlem
Evaluatie Convenant ongeoorloofd schoolverzuim 2009 e.v. d.d. 11 februari 2010 1. Inleiding Schoolverzuim is een overtreding van de Leerplichtwet, maar vormt teven een belangrijke risicofactor voor schooluitval en het veroorzaken van overlast en het plegen van strafbare feiten. Bij een integrale aanpak zijn vele partijen betrokken: De gemeenten van Zuid- en Midden-Kennemerland De gemeente Haarlemmermeer De gemeenten van Zaanstreek en Waterland Bureau Jeugdzorg Noord-Holland Bureau Jeugdzorg Agglomeratie Amsterdam Halt Kennemerland Halt Zaanstreek en Waterland Raad voor de Kinderbescherming Het Openbaar Ministerie Deze partijen hebben op 12 februari 2009 een convenant (bijlage 1) ondertekend voor in principe onbepaalde tijd, omdat zij van oordeel zijn dat de ondertekening van een convenant een bijdrage levert aan het verminderen en (voor de toekomst) voorkomen van ongeoorloofd schoolverzuim. Van het convenant maakt een werkprotocol(bijlage 2) onderdeel uit. Daarin zijn de taken van elke partij en de samenwerkingsafspraken,die moeten leiden tot een sluitende aanpak van ongeoorloofd schoolverzuim vastgelegd. Afgesproken is in 2009 om de uitvoering van deze afspraken na een jaar, dus in februari 2010 te evalueren. De mogelijkheid is ingebouwd het werkprotocol bij te stellen, als hiertoe aanleiding bestaat. Hierbij treft u de evaluatie van de uitvoering aan. Deze evaluatie is opgesteld door de Werkgroep schoolverzuim APJ. 1.1. Visie op ongeoorloofd schoolverzuim De uitvoering vindt plaats op basis van een gezamenlijke visie op schoolverzuim Deze is in het convenant als volgt geformuleerd: -
Schoolverzuim is gedrag dat vaak verscheidene en complexe achtergronden heeft Schoolverzuim is een signaal voor problemen, binnen de thuis-, en/of school- en/of omgevingsituatie van een kind Frequent of langdurig schoolverzuim vormt een bedreiging voor de ontwikkeling van het kind Kortdurend schoolverzuim dient bij de eerste (zorg)signalen uiterst serieus te worden benaderd Langdurig schoolverzuim en schooluitval beginnen vaak bij kortdurend schoolverzuim Schoolverzuim vormt een risicofactor voor het veroorzaken van overlast en het plegen van strafbare feiten
2
* De schoolbesturen in het arrondissement Z- en M-Kennemerland, Haarlemmermeer en Zaanstreek Waterland zijn over het convenant geïnformeerd.
1. 2. Doelstelling van de samenwerking De doelstelling is dat door middel van de samenwerkingsafspraken partijen een sluitende aanpak creëren voor kinderen/jongeren, die ongeoorloofd van school verzuimen. Streven is daarbij dat betrokken partijen hun primaire processen zodanig (laten) uitvoeren dat de samenwerkingsafspraken goed op elkaar aansluiten en zo onnodig tijdverlies voorkomen. Afgesproken is tevens dat partijen elkaar op de afgesproken wijze en binnen overeengekomen termijnen op de hoogte stellen van de gezette stappen door middel van een tijdige terugkoppeling. 1.3. Doelgroep en werkgebied Het gaat om leerplichtige kinderen/jongeren van 5 tot 16 jaar en kwalificatieplichtige jongeren tot 18 jaar. Een jongere heeft een startkwalificatie, als hij in het bezit is van minimaal een HAVO diploma of een MBO diploma op niveau 2. Hij is dan niet meer leer- of kwalificatieplichtig. De afspraken in de aanpak van ongeoorloofd schoolverzuim richten zich op jongeren, die ongeoorloofd van school verzuimen en die hun woonplaats hebben in Zuid-Kennemerland, Midden-Kennemerland, Haarlemmermeer of Zaanstreek Waterland. 1. 4. Definiëring ongeoorloofd schoolverzuim Partijen hanteren de wettelijke definitie van ongeoorloofd schoolverzuim. Onder “ongeoorloofd schoolverzuim” wordt volgens de Leerplichtwet 1969 verstaan: ”Het door een leerplichtige zonder gegronde reden afwezig zijn van school”. Schoolverzuim valt volgens de wet onder te verdelen in: •
Absoluut verzuim De leerplichtige staat niet ingeschreven bij een erkende school of onderwijsinstelling.
•
Relatief verzuim Hiervan is sprake als de ingeschreven leerplichtige jongere ongeoorloofd les- of praktijktijd verzuimt. Het betreft: -Signaal verzuim Hierbij gaat het om verzuim van minder dan drie aaneengesloten dagen. In principe handelt de school dit verzuim zelf af. De school heeft echter de mogelijkheid om ook dit verzuim te melden. De leerplichtambtenaar kan dan eventueel optreden tegen dit verzuim. -Zorgwekkend verzuim De leerling verzuimt meer dan drie aaneengesloten dagen of 16 lesuren per vier lesweken. Dit verzuim moet door de school worden gemeld aan de leerplichtambtenaar. Deze zal hierop in overleg met de school actie ondernemen -Luxe verzuim Verzuim wegens vakantie buiten de schoolvakanties om zonder toestemming van de schoolleiding. Vakantie buiten de schoolvakanties is binnen de Leerplichtwet slechts in zeer bijzondere omstandigheden mogelijk.
3
2. Evaluatie 2.1. Stand van zaken Visie, doelstelling en doel/doelgroep zoals geformuleerd in het convenant zijn nog steeds actueel. In 2009 zijn er wel verschillende (landelijke en wettelijke) ontwikkelingen geweest, waar partijen die deelnemen aan dit convenant tevens bij betrokken zijn: De verzuimmeldingen door scholen bij de landelijke Dienst Uitvoering Onderwijs (voorheen IB Groep) zijn per september 2009 wettelijk verplicht ingevoerd. De Dienst Uitvoering Onderwijs zendt deze meldingen per direct door aan de woongemeente van de jongere. Voor verzuimmeldingen zijn de afspraken met de scholen geïntensiveerd. De (wettelijk verplichte) melding van risicojongeren bij de Verwijsindex is in november 2009 in Noord-Holland ingevoerd. De oprichting van een Veiligheidshuis heeft eind 2009 plaatsgevonden en wordt in 2010 daadwerkelijk uitgevoerd. Bovendien worden Zorgadviesteams (ZAT’s) per 2011 wettelijk verplicht op elke school en is in veel gemeenten een Centrum voor Jeugd en Gezin (CJG) opgericht. Dit zijn ontwikkelingen, die de afgesproken samenwerking van het convenant ongeoorloofd schoolverzuim completeren. Uitvoering van het convenant en werkprotocol ongeoorloofd schoolverzuim door partijen verloopt in hoofdlijnen volgens afspraak. Wel is er een aantal aandachtspunten : -Vanuit leerplicht/gemeenten: De gemeenten merken vanuit hun verantwoordelijkheid op dat leerplicht pas in actie kan komen, als de scholen een verzuimmelding doen bij de IB Groep. Hierbij hebben gemeenten afspraken met scholen in het kader van de aanpak schoolverzuim/schooluitval. Sommige gemeenten hebben een verzuimcoordinator aangesteld, die de scholen informeert over de nieuwe procedure via de IB Groep. Scholen hanteren nog niet altijd de termijnen en de juiste meldingsroute. De contacten met bureau Jeugdzorg (Jeugdreclassering en Jeugdbescherming) worden steeds meer geïntensiveerd, in een aantal gevallen kan dit contact eerder worden gelegd. Het is geen standaardprocedure dat er contact tussen de Raad voor Kinderbescherming en de gemeenten is. De uitwisseling van informatie over casussen moet worden geïntensiveerd. Het aanmelden van processen-verbaal door leerplicht bij Justitie gebeurt niet altijd telefonisch. Dit is wel de afspraak. Gemeenten hebben de wens om voor een zitting een directe uitnodiging te ontvangen (in plaats van een lijst met diverse zaken). Er is bovendien behoefte aan een directer contact met de Jeugdofficier van Justitie. Terugkoppeling van zaken naar de gemeenten kan intensiever geschieden. Ook zouden gemeenten graag een standaardmodel voor processen-verbaal willen hanteren. De verwijzingen naar bureau Halt door de gemeenten lopen goed en worden gezien als een aanvullende mogelijkheid waar behoefte aan is en die veelal een oplossing biedt. Termijn van afhandeling: De gemeenten halen niet altijd de afgesproken termijn van 5 dagen voor de eerste actie, maar dat blijft wel het streven, waarbij ervan wordt uitgegaan dat dit haalbaar moet zijn.
4
-Vanuit OM: Het telefonisch aanmelden van processen-verbaal en evt. inhoudelijk overleg gebeurt nog onvoldoende. Voorzover de gemeenten de processen-verbaal telefonisch aanmelden werkt dit prima. Leerplicht/gemeente wordt uitgenodigd voor de zitting. Termijnen van afhandeling: deze zijn nog niet exact gemonitord, maar naar inschatting wordt de termijn meestal gehaald. -Vanuit Bureau Jeugdzorg (Jeugdreclassering en Jeugdbescherming) zijn de contacten met de gemeenten wel intensiever geworden. Het contact kan soms eerder gelegd worden. Termijnen van afhandeling: in principe worden de afgesproken termijnen door Jeugdreclassering gehaald. Bij Jeugdbescherming zijn momenteel niet alle gegevens bekend. Deze worden nog zo spoedig mogelijk toegevoegd. Vanuit de Raad voor Kinderbescherming: de Raad voert de afgesproken taken uit. Termijn van afhandeling: De termijn van de acties worden gehaald. -Vanuit bureau Halt: De samenwerking met de gemeenten en de aanvullende mogelijkheden, die Halt biedt in de aanpak van jongeren (werkstraffen) wordt als positief ervaren. Doorverwijzing door gemeente/scholen en Jeugdzorg verloopt goed. Termijn van afhandeling: de termijn van 5 werkdagen wordt gehaald voor de inschrijving. 2.2. Conclusies en toekomst Duidelijk voordeel is dat er nu in het hele arrondissement van het OM een zelfde aanpak is. In het algemeen geldt dat er meer informatie-uitwisseling en terugkoppeling tussen partijen op beleids- en casusniveau plaatsvindt dan voorheen. Hiermee willen alle partners doorgaan en dit nog meer intensiveren. Hierbij wordt een aantal aanbevelingen van de aandachtspunten in 2010 uitgevoerd: De samenwerking heeft geleid tot het instellen van een justitieel casusoverleg per 2010 in het hele arrondissement, waarin alle partijen tegelijkertijd betrokken zijn. Dit overleg is in het Veiligheidshuis gepositioneerd. In 2010 wordt met deze aanpak ervaring opgedaan. Daarnaast wordt in 2010 een halfjaarlijks arrondissementbreed overleg over leerplichtzaken gestart met een vertegenwoordiging van leerplichtambtenaren, gemeentelijke -en justitiebeleidsmedewerkers en de Jeugdofficier van Justitie en parketsecretarissen. Voor scholen zal er een themabijeenkomst over het convenant ongeoorloofd schoolverzuim worden georganiseerd. Gemeenten en samenwerkende organisaties gaan door met themabesprekingen in hun overleggen om elkaar goed te informeren over taken, verantwoordelijkheden en uitvoering. Bureau Jeugdzorg en de Raad voor Kinderbescherming zullen de meldingen en terugkoppelingen aan de gemeenten zo vroeg mogelijk doen en intensiveren waar nodig. De
5
gemeenten koppelen eveneens hun informatie over de jongeren zo tijdig mogelijk terug. Hierbij is de verwijsindex risicojongeren een extra hulpmiddel. De uitvoering van de aandachtspunten en met name de termijnen van afhandeling (ook voor de vervolgacties) en tijdige terugkoppeling zullen blijvend worden gemonitord. Kortom: er is geen reden tot bijstelling van het convenant met werkprotocol op dit moment. Wel gaan we inzetten op een intensivering van de uitvoering. De werkgroep schoolverzuim A.P.J. blijft hiervoor de aanjager en rapporteert in 2011 e.v. schriftelijk aan de bestuurders van de verschillende organisaties. Ook de landelijke Handleiding “strafrechtelijke aanpak schoolverzuim“ van Justitie wordt hierbij betrokken, indien deze definitief is vastgesteld. Bijlage 1: Convenant aanpak ongeoorloofd schoolverzuim (niet bijgevoegd) Bijlage 2: Werkprotocol samenwerkende partijen/ketenpartners Bijlage 3: Schema samenwerking (niet bijgevoegd)
Bijlage 2 : Werkprotocol samenwerkende partijen Behorend bij het Convenant Aanpak Ongeoorloofd Schoolverzuim 2009 e.v.
Zuid-Kennemerland, Midden-Kennemerland, Haarlemmermeer, Zaanstreek Waterland . Inleiding In dit protocol worden de taken en verantwoordelijkheden, de aanmelding en criteria, de acties en termijnen van afhandeling neergelegd. In dit protocol wordt met de term ouder bedoeld de ouder/verzorger van de jongere.
•
Taken en verantwoordelijkheden gemeente/leerplicht
De gemeente is verantwoordelijk voor een praktisch en eenduidig beleid en uitvoering betreffende de aanpak van ongeoorloofd schoolverzuim, waarin de taken, verantwoordelijkheden en bevoegdheden van de leerplichtambtenaren zijn opgenomen. Wanneer een leerplichtambtenaar via de school op de hoogte gesteld wordt van een situatie van ongeoorloofd schoolverzuim,is de leerplichtambtenaar verantwoordelijk voor de acties, die ondernomen moeten worden. Hij doet dat in nauw overleg met de school en zonodig met alle betrokken ketenpartners, zoals bijvoorbeeld de Raad voor de Kinderbescherming(RvdK) en Bureau Jeugdzorg. •
Aanmelding en criteria
De leerplichtambtenaar heeft te maken met absoluut verzuim en relatief verzuim. •
Acties leerplichtambtenaar
6
Hier volgt een korte beschrijving van de acties van de leerplichtambtenaar betreffende verschillende vormen van verzuim: -Bij absoluut verzuim: De gemeente is verantwoordelijk voor absoluut verzuim. Via de leerplichtadministratie wordt gecontroleerd welke jongeren niet zijn ingeschreven bij een school of instelling. De ouders van deze jongeren worden hierover aangeschreven. Op een bijgevoegd formulier kunnen de ouders aangeven op welke school hun kind staat ingeschreven, bevestigd door een schoolstempel. Als een reactie uitblijft, wordt een tweede brief verzonden. Wordt op deze brief niet gereageerd, dan onderneemt de leerplichtambtenaar actie. De leerplichtambtenaar belegt een gesprek met de ouders. De leerplichtambtenaar stelt een proces-verbaal op tegen de ouder, indien nodig. -Bij relatief verzuim: Signaal verzuim De leerplichtambtenaar besluit, in overleg met de school (intern begeleider of zorgcoördinator ), tot een gesprek met de jongere en zijn ouders en/of een schriftelijke waarschuwing. Hierbij gaat het om licht verzuim en/of te laat komen. De leerplichtambtenaar koppelt terug naar de school. Recidive van signaal verzuim De leerplichtambtenaar geeft, in overleg met de school (intern begeleider of zorgcoördinator) en na een gesprek met de jongere en zijn ouders, een laatste schriftelijke waarschuwing. De leerplichtambtenaar kan naar bureau Halt verwijzen. De leerplichtambtenaar verwijst zonodig naar hulpverlenende instanties. De leerplichtambtenaar koppelt terug naar de school. (Regelmatig) zorgwekkend verzuim De leerplichtambtenaar onderneemt in deze situatie de volgende acties: • • • • • • • • •
•
roept de jongere en/of zijn ouders op voor een gesprek; neemt contact op met de school; stuurt bij het uitblijven van een reactie een tweede (aangetekende) uitnodiging, gaat op huisbezoek of vraagt (bij twijfel) of de politie een huisbezoek wil afleggen; beoordeelt de redenen van het verzuim maakt afspraken met de jongere en/of zijn ouders; verwijst zonodig door naar hulpverlenende instanties; als de jongere al vier weken aaneengesloten thuis zit,dan kan de leerplichtambtenaar een melding doen bij Herstart; doet een schriftelijke terugkoppeling aan de jongere en zijn ouders over de gemaakte afspraken en kan een schriftelijke waarschuwing geven of een verwijzing naar Halt; koppelt zijn bevindingen terug aan de school en andere betrokken ketenpartners; brengt de situatie wanneer nodig in bij het Zorg Advies Team(ZAT) om de ondernomen acties te verifiëren; geeft zonodig een laatste schriftelijke waarschuwing.
7
Als deze acties geen resultaat hebben, maakt de leerplichtambtenaar een proces verbaal op tegen de jongere en/of zijn ouders. De leerplichtambtenaar zendt bij jongeren vanaf 12 jaar een kopie van het proces-verbaal rechtstreeks aan de RvdK. Bij jongeren onder de 12 jaar doet de leerplichtambtenaar in voorkomende gevallen een zorgmelding aan Jeugdzorg. Een dossier dat wordt opgemaakt door de leerplichtambtenaar moet aan de volgende voorwaarden voldoen: -uitdraai GBA -verzuimstaat en uitleg van gebruikte afkortingen -proces-verbaal van bevindingen -proces-verbaal van verhoor van verdachte (kind en /of
ouder)
-kopie van eerste verstuurde uitnodigingsbrief en kopie van aangetekende verzending van evt. tweede uitnodigingsbrief -journaal van de school en/of journaal van de leerplichtambetnaar betreffende ziekte of problematiek en overleg mentor(bijvoorbeeld afschrift van e-mail contact) -proces-verbaal van getuigenverklaring (mag telefonisch, maar wel in p.v. opnemen) -proces-verbaal van verhoor van de verdachte Luxeverzuim De leerplichtambtenaar maakt in principe procesverbaal op, als de school of de leerplichtambtenaar het verzoek van ouders heeft afgewezen en de ouders de afwijzing negeren. •
Termijnen :
Bij alle soorten verzuim (absoluut verzuim en relatief verzuim) onderneemt de leerplichtambtenaar actie binnen maximaal vijf werkdagen na de melding. De leerplichtambtenaar neemt met de school en ook met een of meer van de in het convenant genoemde ketenpartners binnen maximaal vijf werkdagen contact op. Wanneer de zaak wordt aangemeld, kan dit eerst telefonisch worden gedaan door de leerplichtambtenaar bij het OM(weekdienst jeugdsecretarissen). Vervolgens dient de zaak wel schriftelijk te worden ingezonden. Taken en verantwoordelijkheden Bureau Jeugdzorg (BJZ) Vrijwillige hulpverlening: Bij signaal verzuim of zorgwekkend verzuim neemt de school (intern begeleider/ zorgcoördinator) contact op met de leerplichtambtenaar. De leerplichtambtenaar en/of de zorgcoördinator zorgt voor toeleiding naar Bureau Jeugdzorg (BJZ). Wanneer de jeugdige zich onttrekt aan de begeleiding van BJZ meldt BJZ dit terug aan de leerplichtambtenaar, waarna een zorgmelding of een proces verbaal kan worden overwogen.
8
Aanmelding en criteria: De jongere en ouders moeten willen meewerken. •
Actie toegangsmedewerker BJZ De toegangsmedewerker BJZ onderneemt de volgende acties: -laat zich informeren over welke stappen eerder zijn ondernomen; -nodigt jongere en ouders uit, evt samen met leerplichtambtenaar of zorgcoördinator; -zorgt voor toeleiding naar hulpaanbod van zorgaanbieder. •
Termijnen: De vrijwillige hulpverlening start meteen. •
Jeugdreclassering (JR): De Raad voor de Kinderbescherming(RvdK) doet onderzoek wanneer tegen de jeugdige een proces verbaal is opgemaakt door de leerplichtambtenaar. Op basis van dit onderzoek kan de RvdK de Jeugdreclassering vragen om de jeugdige te begeleiden. Ook kan de RvdK na onderzoek de Officier van Justitie of kantonrechter(sector familie en jeugd) het advies geven tot een verplichte begeleiding door JR, waarbij de jeugdreclassering de jongere een verplichtend hulpaanbod doet.* Op basis van het onderzoek van de RvdK en gesprekken met de jongere stelt de Jeugdreclassering een plan van aanpak op met als doel om de factoren die geleid hebben tot het schoolverzuim onder controle te krijgen. De Jeugdreclassering werkt hierin samen met de leerplichtambtenaar en diverse organisaties die zich bezig houden met leerwerkprojecten. De Jeugdreclassering is bevoegd tot het geven van aanwijzingen, wanneer de jongere de aanwijzing niet opvolgt kan er een strafrechtelijk vervolg komen. Ouders worden door de Jeugdreclassering betrokken bij de begeleiding en aangesproken op hun gezagstaak. Wanneer ouders de afspraken met de Jeugdreclassering niet nakomen wordt dit gemeld aan de RvdK. Dit kan leiden tot een onderzoek Dit kan uiteindelijk resulteren in een onder toezichtstelling (OTS). De Jeugdreclassering meldt de voortgang van de begeleiding bij de RvdK. Criteria: Er is een procesverbaal opgemaakt en de RvdK heeft zijn onderzoek afgerond en JR geadviseerd. •
Termijnen: De Jeugdreclassering start binnen vijf werkdagen. •
Jeugdbescherming: Het onderzoek van de RvdK kan ook leiden tot een onder toezichtstelling(OTS) wanneer er sprake is van ontwikkelingsbedreiging of de veiligheid van het kind onvoldoende lijkt gewaarborgd.
9
In dat geval wordt een jeugdbeschermer aangesteld voor het kind die de ouders ondersteunt bij het uitoefenen van hun gezagstaak. De jeugdbeschermer heeft overleg met de leerplichtambtenaar. Het kan ook voorkomen dat de maatregel voor jeugdreclassering en jeugdbescherming naast elkaar bestaan, de zogenaamde Samenloopmaatregel: Bij deze maatregel is de jeugdbeschermer eindverantwoordelijk en wordt hij voor het strafrechtelijk deel ondersteunt door de jeugdreclasseerders. Criteria: Er is een onder toezichtstelling uitgesproken door de kantonrechter (sector familie en jeugd). •
• Termijnen: Jeugdbescherming start binnen vijf werkdagen. Bij VOTS-en start de Jeugdbescherming direct.
Taken en verantwoordelijkheden Raad voor de Kinderbescherming De Raad voor de Kinderbescherming kan zowel civielrechtelijk als strafrechtelijk betrokken zijn bij jongeren die school verzuimen. Civielrechtelijk Indien bemoeienis van de leerplichtambtenaar, gericht op het doen stoppen van schoolverzuim, geen resultaat heeft, kan de leerplichtambtenaar dit melden bij Bureau Jeugdzorg. Indien Bureau Jeugdzorg van mening is dat de betreffende jongere niet meer geholpen kan worden via vrijwillige hulpverlening, doet zij een melding bij de Raad voor de Kinderbescherming. De Raad zal dan overgaan tot het uitvoeren van een beschermingsonderzoek. Een beschermingsonderzoek eindigt òf in een verwijzing naar de vrijwillige hulpverlening, òf in een verzoek aan de rechtbank om een kinderbeschermingsmaatregel.
Aanmelding en criteria bij zorgmelding De jongere wordt in zijn ontwikkeling bedreigd en de vrijwillige hulpverlening is niet toereikend om deze bedreiging te stoppen. • Taak intaker bij de Raad voor de Kinderbescherming De intaker is op de hoogte van alle leerplichtzaken die bij de Raad in onderzoek zijn naar aanleiding van een zorgmelding van BJZ. De intaker kan door de leerplichtambtenaar geconsulteerd worden in zaken waarin een zorgmelding aan BJZ wordt overwogen. Werkwijze bij zorgmelding Ongeoorloofd schoolverzuim heeft bij de Raad voor de Kinderbescherming hoge prioriteit. Om die reden start een raadsonderzoeker zo spoedig mogelijk met haar onderzoek. Bij de start van dit onderzoek neemt de raadsonderzoeker contact op met de melder. Vervolgens worden de jongere en de ouder(s)/verzorger(s) uitgenodigd voor een gesprek. Verder neemt de raadsonderzoeker contact op met de intern begeleider / zorgcoördinator van de school (en eventueel van vorige scholen), de leerplichtambtenaar en andere betrokken partijen. Na de eerste screening zal een raadsonderzoeker eerst actie ondernemen om de minderjarige naar school terug te laten keren. Verder zal de raadsonderzoeker in overleg met het multidisciplinair team een beslissing nemen over resultaten van het onderzoek. Wanneer het onderzoek is afgerond, koppelt de Raad de uitkomsten terug aan de melder, de intern begeleider / zorgcoördinator en/of de leerplichtambtenaar. Strafrechtelijk
Als de Raad voor de Kinderbescherming een proces verbaal met betrekking tot schoolverzuim van een jongere van 12 jaar of ouder ontvangt, heeft de Raad voor de Kinderbescherming de 10
taak om de Officier van Justitie en / of de kantonrechter een advies te geven over welke straf effectief zal zijn om het schoolverzuim te laten stoppen. De Raad doet daartoe altijd een basisonderzoek, eventueel gevolgd door een uitgebreid strafonderzoek indien uit het basisonderzoek onvoldoende informatie naar voren is gekomen om te komen tot een strafadvies. Wanneer een jeugdige vanwege schoolverzuim door de Officier van Justitie of de Rechter een taakstraf krijgt opgelegd, is de coördinator taakstraffen van de Raad voor de Kinderbescherming verantwoordelijk voor de uitvoering van de taakstraf door de jongere. Criteria Criteria bij proces-verbaal: wanneer de leerplichtambtenaar een proces-verbaal aan de jongere heeft opgemaakt • Taak casusregisseur Raad voor de Kinderbescherming De casusregisseur is op de hoogte van alle leerplichtzaken die bij de Raad in onderzoek zijn naar aanleiding van een proces verbaal. Hij is daarmee de eerste contactpersoon voor alle betrokken organisaties in een leerplichtzaak. De casusregisseur kan altijd geconsulteerd worden in zaken die nog niet zijn aangemeld, maar waarbij een melding proces-verbaal wordt overwogen. Ook kan de casusregisseur te allen tijde worden geconsulteerd bij zaken die in onderzoek zijn. Werkwijze bij proces-verbaal melding Wanneer een leerplichtambtenaar tegen een jongere een proces-verbaal opmaakt, ontvangt de Raad voor de Kinderbescherming hiervan een kopie. Na beoordeling start de raadsonderzoeker een onderzoek. De raadsonderzoeker brengt advies uit aan het OM en / of de kantonrechter en koppelt dit terug aan de leerplichtambtenaar. De raadsonderzoeker houdt tijdens het onderzoek de schoolgang van de jongere in beeld en houdt contact met de leerplichtambtenaar en de intern begeleider / zorgcoördinator. • Termijnen In principe worden leerplichtzaken naar aanleiding van een proces verbaal binnen één week na binnenkomst in onderzoek genomen en wordt binnen 40 dagen daarna het Raadsonderzoek afgerond.
11
•
Taken en verantwoordelijkheden Openbaar Ministerie
Als er een proces-verbaal wordt opgemaakt tegen de ouders vindt de afhandeling hiervan plaats door het Openbaar Ministerie en Leerplicht. Is een LOF en proces-verbaal opgemaakt tegen de jongere, dan beoordeelt de Officier van Justitie het LOF en procesverbaalschoolverzuim op basis van de richtlijnen strafvordering. Indien er voldoende bewijs is inzake overtreding van artikel 26 en 27 van de leerplichtwet en vervolging opportuun wordt geacht, dan wordt de zaak binnen 4 maanden op zitting gezet bij de kantonrechter(sector familie en jeugd) óf de zaak wordt binnen 2 maanden in het officiersmodel afgedaan.1
De volgende reacties zijn op een LOF en proces-verbaal schoolverzuim mogelijk: 1 JOM (Jeugd Officiersmodel) Een eerste proces-verbaal/ LOF leerplicht wordt regulier op de JOM gezet, tenzij sprake is van een contra-indicatie, zoals langdurig verzuim of ernstige problematiek. Door dit werkproces te hanteren is het mogelijk om een directe en duidelijk afdoening te realiseren. De JOM afdoening vindt plaats 12 weken na het eerste verhoor. De Jeugdofficier van Justitie/ secretaris beslist tijdens de JOM welke afdoening het meest passend is. Indien de verdachte de afdoening, te weten het verrichten van arbeid en / of het volgen van een leerproject, niet of onvoldoende uitvoert volgt er alsnog een kantonrechterzitting. 2. Via de Kantonrechterzitting (sector familie en jeugd) Het Openbaar Ministerie beslist of de zaak op zitting behandeld gaat worden. In de meeste zaken worden zowel de minderjarige als diens ouder gedagvaard voor een kantonrechterzitting.2 Tevens worden de Raad voor de Kinderbescherming en de leerplichtambtenaar opgeroepen. Deze kunnen ter zitting de Officier van Justitie informeren over recente ontwikkelingen in de schoolloopbaan en achtergrond. Tijdens de zitting eist de officier van justitie op basis van het proces-verbaal / LOF en de raadsrapportage. De kantonrechter (sector familie en jeugd) legt de straf op (zie hierna). Naast deze mogelijkheden kan de kantonrechter een voorwaardelijke straf opleggen. •
Melding en criteria De leerplichtambtenaar levert de zaak aan op basis van het dossier, zoals vermeld bij acties leerplichtambtenaar.
1
De termijn van 2 maanden is haalbaar, wanneer de Raad voor de Kinderbescherming binnen vier weken na het JCO rapporteert. 2 Er kan maar één ouder worden gedagvaard. Wanneer de ouder meer blaam treft dan het kind, dan zal de ouder bij de kantonrechter voorkomen en het kind op een JOM.
1
12
•
•
Acties Op grond van de Richtlijn voor strafvordering strafrechtelijke aanpak schoolverzuim wordt in de onderhavige gevallen als volgt opgetreden: - absoluut verzuim: dagvaarden -
zorgwekkend verzuim: dagvaarden of JOM
-
luxe verzuim: transactie
-
-luxe verzuim recidive: dagvaarden
-
signaalverzuim: dagvaarden of JOM NB: Bij taakstraffen boven de 20 uur die via JOM worden opgelegd wordt een advocaat toegevoegd.
Termijnen: zie hierboven.
Taken en verantwoordelijkheden Halt Halt organiseert leerervaringen voor jongeren die overlast veroorzaken en/of delicten plegen (dan wel dreigen of kunnen gaan plegen) en hun ouders. De normen en waarden vormen de context. Jongeren bezinnen zich op hun ongewenste gedrag. Daarmee worden zij zich bewust van de gevolgen van dit gedrag voor de omgeving en zichzelf. Op grond daarvan leren zij alternatief gedrag ontwikkelen. Ouders leren hoe zij jongeren daarbij – als opvoeders en primair verantwoordelijken – kunnen ondersteunen. Halt heeft als taak een taak- en/of leerstraf op te leggen. Bij de uitvoering van deze taak heeft Halt ook een signalerende en daarmee een doorverwijzende taak. Wanneer een jongere vanwege schoolverzuim door de leerplichtambtenaar of school wordt doorverwezen naar Halt zal deze met voorrang behandeld worden. De Haltmedewerker is verantwoordelijk voor de uitvoering van de Halt-afdoening. De jongere zal samen met zijn ouders uitgenodigd worden. Er zal altijd terugkoppeling plaatsvinden na afloop van de Haltafdoening aan de verwijzer. Voor vragen en consult kunnen de ketenpartners terecht bij de Haltmedewerkers. Werkwijze:De leerplichtambtenaar faxt de verwijzing naar Halt met daarop de toestemming van ouders. Halt schrijft de jongere na ontvangst van de verwijzing in, in het registratiesysteem van Halt en stuurt de leerplichtambtenaar hiervan een bevestiging. De jongere en zijn ouders worden schriftelijk uitgenodigd voor een intakegesprek met een Haltmedewerker. Tijdens dit gesprek worden redenen van het verzuim besproken, de verantwoordelijkheid van de jongere en de ouders en de gevolgen. Wanneer de Halt medewerker achterliggende problematiek signaleert door middel van het doornemen van een vragenlijst, zal de Haltmedewerker de jongere doorverwijzen en een vooraanmelding doen bij Bureau Jeugdzorg. Tijdens het gesprek met de jongere en zijn ouders wordt het zogenaamde afdoeningvoorstel vastgesteld; hierin staan afspraken over het verrichten van de werk- en/of leerstraf. De jongere moet vervolgens de afspraken uitvoeren en komt na de werk- en/of leerstraf alleen op een evaluatiegesprek. Tijdens dit proces is de jongere verplicht om naar school te gaan. De Haltmedewerker zal dit controleren bij school of de leerplichtambtenaar. Na afloop van de Halt-procedure rapporteert de Haltmedewerker aan de leerplichtambtenaar
13
of school het resultaat over het gevolgde traject. Indien de afloop positief is ontvangen de jongere en de ouders een positief afloopbericht. Indien de afloop negatief is, zal de verwijzing worden teruggezonden naar de leerplichtambtenaar en wordt wordt een proces verbaal opgemaakt door de leerplichtambtenaar. •
Aanmelding en criteria
Voor een Halt-afdoening komen uitsluitend signaal verzuim en zorgwekkend verzuim in aanmerking. De doelgroep leerlingen is tussen de 12 en 18 jaar zonder of met weinig achterliggende problematiek. Bij meervoudige problematiek vindt er door Halt overleg plaats met de leerplichtambtenaar. De verwijzing wordt via de leerplichtambtenaar aan Halt verzonden. Een verwijzing is altijd nodig bij een Halt-procedure. •
Termijnen:
Halt schrijft de jongere binnen vijf dagen na ontvangst verwijzing in en stuurt de leerplichtambtenaar of de school hiervan een bevestiging. •
Binnen vijf dagen na binnenkomst nodigt de Halt-medewerker de jongere en zijn ouders schriftelijk uit voor een eerste gesprek.
•
De jongere wordt binnen een maand uitgenodigd voor een evaluatiegesprek en vooraf controleert de Halt-medewerker of de jongere nog heeft verzuimd.
Opmerkingen •
Indien jeugdige en/of ouders toch geen toestemming geven voor de Halt-afdoening wordt de verwijzing door Halt gezonden naar de leerplichtambtenaar.
•
De leerplichtambtenaar zendt het LOF naar het OM en de Raad voor de Kinderbescherming.
•
Schoolverzuim zaak telt niet mee in de recidiveregeling van Halt.
•
Een jongere mag maximaal twee keer naar Halt voor een verzuim zaak.
Strafmaat in uren Leeftijd
Uren werkstraf bij verzuim 15-20 uur 21 uur of meer
12-14 jaar 15-17 jaar Bij recidive
4 8 +4
12-14 jaar 15-17 jaar Bij recidive
Uren werkstraf bij te laat komen 4 8 +4
8 12 +8
14
Lijst van afkortingen AMK- Advies- en Meldpunt Kindermishandeling BJZ - Bureau Jeugdzorg GGD-– Gemeentelijke Gezondheidsdienst JCO -Justitieel Casusoverleg jeugd JOM -Jeugd Officiersmodel JR - Jeugdreclassering LOF- Landelijk Overdrachtsformulier MHS- Maatregel hulp en steun OM - Openbaar Ministerie OTS-Onder toezichtstelling Rv/dK – Raad voor de Kinderbescherming ZAT-Zorgadviesteam
15
16
17
