Conjunctuur en beleggingsklimaat

Conjunctuur en beleggingsklimaat Storingen…

12 september 2015 Edwin De Boeck Chief Economist KBC Groep

Aandelenmarkten

Sterk hausse sinds medio 2012...keert om?

Rendement aandelenmarkten in EUR 275 250 225 200 175

(MSCI, januari 2010 = 100)

Volatiliteit - Terug van weggeweest 50

VS EMU

40

Groeimarkten 30

150 125

20

100 75

2

10

VIX (VS) VDAX (Duitsland)

Beursvolatiliteit in perspectief Periodes van (te) lage volatiliteit vaak gevolgd door crises (VIX S&P-500 sinds 1980, in %) Lehman 90 80

VIX LT-gemiddelde

70 60 50 40 30 20 10 0 3

VS recessie, EMS-crisis

Russische crisis, LTCM VS recessie ZO-Aziëcrisis

Enron, etc

Begin Griekse crisis

Uitbreiding Eurocrisiss

?

Aandelenmarkten

Botsende “fundamentals”

Rendement aandelenmarkten in EUR 275 250 225 200

(MSCI, januari 2010 = 100)

VS EMU Groeimarkten

 Hoe sterk nog zijn de recente (positieve) macro-factoren achter de beurskoersen ...?  lagere olieprijzen  extreem soepele monetaire politiek (zeer lage rente, lagere euro)  aantrekkende Europese conjunctuur

175 150 125 100 75

4

 …of neemt de tegenwind verder toe?  rentevrees VS  Chinese groeivertraging  kwetsbaarheid van groeimarkten  euro(in)stabiliteit?

Lagere olieprijzen

…blijven ondersteunend Olieprijs 130

(Brent, prijs per vat)

120

Belangrijkste olieprijsdalingen sinds 1985 0

(in USD en %)

-10

110 100

-20

90

-30

80 -40

70 60 50

In USD

40

In EUR

30

5

-50 -60 -70

In EUR

Lagere olieprijzen Positieve aanbodschok 97

Olie - Wereldvraag en -aanbod (in mln. vaten per dag, bron:IEA)

96 95

Vraag

94

Aanbod

93

10000 9000

(in mln. vaten per dag)

8000

92

7000

91

6000

90

VS - Olieproductie blijft dichtbij recordhoogte

5000 1200

3,6 3,2 2,8 2,4 2 1,6 1,2 0,8 0,4 0

OPEC- reservecapaciteit quasi volledig geconcentreerd bij Saoedi-Arabië en Iran (juni 2015, in mln. vaten per dag, bron:IEA)

1150 1100 1050 1000

6

VS – Voorraden ruwe olie (in ‘000 vaten)

Zeer soepel monetair beleid, althans in Eurozone …waar ECB zijn ‘QE’ doorzet tot september 2016

Jaarstijging consumptieprijzen

1,5

1,0

3,0

0,5

0,0

2,0

275

0,0

Eurozone

250

VS

225 200 175 150

-1,0

125 100 75

7

(in %)

(in%)

4,0

1,0

Beleidsrente ECB

Balansvolume centrale banken (Januari 2010 = 100)

Federal Reserve ECB Bank of Japan

VS - Arbeidsmarktherstel

…effent het pad voor eerste Fed-rentestijging in meer dan 9 jaar VS - Werkloosheid terug op pre-crisisniveau...

…maar looninflatie blijft opvallend laag 10

400 300

9

200 100

8

-100 -200

7

-300 -400 -600 -700 -800 -900

8

7 6

0

-500

8

Jobcreatie private sector (in '000, links) Werkloosheidsgraad (in %, rechts)

6

5 4 3 2

5 1 4

0

FED Beleidsrente (in %) Gemiddelde uurloonstijging (j.o.j., in %)

Extreem lage rente en dollarstijging …hoe lang nog?

Rendement 10-j. overheidsobligaties

Wisselkoers USD per EUR

(in %)

1,5

5

1,45 1,4

4

1,35 1,3

3

1,25 1,2

2

1,15 1

VS Duitsland België

0

9

1,1 1,05 1

Hoe gaat het globaal met de conjunctuur? Uiteenlopend

Ontwikkelde markten versus groeimarkten Producentenvertrouwen in de industrie (PMI) (50 = neutraal)

56

Ontwikkelde markten Groeimarkten 54

52

50

48

10


Producentenvertrouwen VS (50 = neutraal)

 VS herstelt, na zeer zwak jaarbegin 2015, maar zomerdata waren eerder matig, vooral in industriële sectoren. Dienstenen arbeidsmarktdynamiek blijven stevig.

58

54

50

46

Verwerkende nijverheid Diensten

42

11


Producentenvertrouwen in de verwerkende nijverheid (50 = neutraal)


58

54

 Europa’s herstel in eerste jaarhelft iets sterker dan verwacht, maar plafonneert sinds de zomer

50

46

US Eurozone

42

12


Producentenvertrouwen in de verwerkende nijverheid (50 = neutraal)


58

54

 Europa’s herstel in eerste jaarhelft iets sterker dan verwacht, maar plafonneert sinds de zomer

50

46

US Eurozone China

42

13

 China‘s ’zachte’ landing wordt ‘harder’

China

Hoe hard wordt de zachte landing?

China - Reële BBP-groei

Activiteitsindicatoren bevestigden lichte beterschap na zwak jaarbegin

(in%)

14 12

(jaarwijziging in %)

Jaarstijging Kwartaalstijging, geannualiseerd

25

10

20

8

15

6 10 4

14

May-15

Jan-15

Sep-14

May-14

Jan-14

Sep-13

May-13

Jan-13

Sep-12

Jan-12

Sep-11

0

May-12

Industriële productie Kleinhandelsverkopen Investeringen in vaste activa Jan-11

0

5

May-11

2

China

Stabiliteitsrisico’s - grotendeels interne Chinese aangelegenheid

Hoge schuldgraad

Vastgoedmarkt voorbij de bodem

(in % van BBP)

220 200 180

Schuld van bedrijven en gezinnen Schuldendienst (rechts)


35

60

10

33

50

8

40

6

30

4

20

2

10

0

21

0

-2

19

-10

-4

17

-20

15

-30

31 29 27

160

25 23

140 120 100

15

Woningstarten Huizenverkopen Huizenprijzen (rechts)

-6 -8

China

Monetaire versoepeling, inclusief ‘muntdevaluatie’… Inflatie en beleidsrente PBoC

Eerste formele devaluatie sinds 1994

(in%)

(renminbi per USD, omgekeerde schaal)

7

5,95

9 6,5

6,05

6

6,15

3 5,5 0

-3

-6

16

5

Consumptieprijzen Groothandelsprijzen Beleidsrente (rechts)

4,5 4

RMB per USD

6

6,25 6,35 6,45

CNY/USD trading band CNY/USD spot

6,55

CNH/USD spot

China

…voedt boom-bust Chinese beurs en kelderende munten in groeilanden

Beursindex CSI 300 5500 5000 4500 4000 3500 3000 2500 2000

17

Wisselkoersen tegenover USD

(xxx per USD, omgekeerde schaal, januari 2014=100) 90 100 110 120 130 140 150

Brazilië (real) Zuid-Afrika(rand) Turkije (lira) Zuid-Korea (won)

160

Groeimarkten

In greep van neerwaartse grondstoffencyclus

Overal groeivertraging, behalve in India

Grondstofprijzen exclusief olie

(PMI verwerkende nijverheid, 50 = neutraal)

(in USD, Januari 2010 = 100)

450

54

400 52

350 300

50

250 200

48 Opkomende markten 46

Brazilië Rusland India

44

18

150 100 50 0

Industriële metalen Voeding & landbouw

Hoe gevoelig is de rest van de wereld voor een groeiinzinking in China? Uitvoer van Duitlsand (in mld.. EUR, 2014)

110





Harde Chinese landing beïnvloedt groei in de rest van de wereld via internationale handel en grondstoffenmarkten, met vooral negatief effect op andere groeimarkten en veel minder op ontwikkelde markten. Ramingen van de ‘elasticiteit’ van de groei mbt. 1%-punt lagere groei in China variëren van 0,5 tot 1 gemiddeld in de groeilanden, 0 tot 0,2 in de VS en 0,1 tot 0,4 in de Eurozone (iets hoger in Duitsland).

90 70 50 30 10 -10

Regionale spreiding van Duitse uitvoer (in % van totaal ) 3%

1%

Ontwikkelde markten Aziatische groeimarkten Centraal en OostEuropa Midden-Oosten

3%

14% 8% 71%

Afrika Overige

19

Hoe gevoelig is de rest van de wereld voor een groeiinzinking in China? 







Harde Chinese landing beïnvloedt groei in de rest van de wereld via internationale handel en grondstoffenmarkten, met vooral negatief effect op andere groeimarkten en veel minder op ontwikkelde markten.

VS - Beursvolatiliteit (VIX) en producentenvertrouwen in de verwerkende nijverheid (ISM) (Stand. afw. van LT-gemiddelde)

6 5

Ramingen van de ‘elasticiteit’ van de groei m.b.t. 1%-punt lagere groei in China variëren van 0,5 tot 1 gemiddeld in de groeilanden, 0 tot 0,2 in de VS en 0,1 tot 0,4 in de Eurozone (iets hoger in Duitsland).

4

Dit effect kan worden versterkt door negatieve vertrouwenseffecten als gevolg van toegenomen volatiliteit op financiële markten.

0

Een harde Chinese landing zou echter heel wat minder directe stress op het internationale banksysteem veroorzaken dan bv. Lehmanschok of Eurocrisis.

20

3 2 1

-1 -2 -3 -4

ISM VIX

Europese conjunctuur

Vertrouwensherstel slechts beperkt verstoord door Grexitzorgen Eurozone - Vertrouwensindicatoren (standaardafwijking van LT-gemiddelde)

2 1,5 1

Producentenvertrouwen Consumentenvertrouwen

Griekse depressie berokkent weinig schade aan de rest van de ‘euro-periferie’ 2 1,5 1

0,5

0,5

0

0

-0,5

-0,5

-1

-1

-1,5

-1,5

-2

-2

21

Producentenvertrouwen Griekenland Gemiddelde Italië, Spanje & Portugal Eurozone


Mildere austeriteit, (traag) verbeterende arbeidsmarkt Structurele begrotingsbesparing

Werkloosheidsgraad

(wijziging structureel begrotingssaldo in % van bbp)

(in % van beroepsbevolking) 20

6,5

Gerealiseerd in 2010-14

6

Nog te realiseren tegen 2018

5,5 5

16

4,5 4 3,5

12

3 2,5 2 1,5

8

1 0,5 0

4

-0,5

Bron: EC (Ameco) 22

Eurozone Duitsland Gemiddelde Italië, Spanje & Portugal Frankrijk


Directe bedreiging voor eurostabiliteit afgewend Houderschap Griekse overheidsschuld (end 2014, in mld. €)

€ 26

Renteverschil tgo. Duitsland

Bilateral government loans € 53

€ 45

(10 j. overheidsrente, in bps.)

EFSF

1250

IMF

€6 € 21

ECB, excl. Greek centr. bank Greek central bank

€ 24 € 142

domesticly hold, excl. central bank

1000

foreign debt, excluding offial aid

750 300 250 200 150

Vorderingen van buitenlandse banken op Griekenland (in EUR mld.)

500 Griekse overheid Totale economie

250

100 50 0 23

0

Portugal Spanje Italië Ierland België


Herstellende kredietvraag, versoepelende kredietvoorwaarden Vraag naar kredieten

Geldhoeveelheid en kredietvolume 14


12

-50

6

-75

4 2 0 M1 M3 Kredietverlening aan de privé-sector Jan-08 Jul-08 Jan-09 Jul-09 Jan-10 Jul-10 Jan-11 Jul-11 Jan-12 Jul-12 Jan-13 Jul-13 Jan-14 Jul-14 Jan-15 Jul-15 24

25

-25

8

-4

(ECB Lending Survey)

0

10

-2

50

-10 0 10 20 30 40 50 60 70

KMO's

Gezinnen

Kredietvoorwaarden (ECB Lending Survey)

Versoepeling Bedrijven Gezinnen

Macro-economische beleggingsomgeving 15-16 Behoorlijke conjunctuur in ontwikkelde markten…

Reële bbp-groei

 Conjunctuur: wat geloven we?

2014

2015

2016

VS

2,4

2,7

3.1

Eurozone

0,8

1,6

1.9

China

7,4

6,8

6,5

 geen nieuwe escalatie van eurocrisis (bijgevolg verdere spreadvernauwing binnen EMU, zij het met meer volatiliteit)  VS-groei blijft stevig, vooral gestuwd door binnenlandse vraag

Jaarstijging consumptieprijzen

25

 groeiherstel in Europa zet door dankzij aanhoudend lage olieprijs), arbeidsmarktherstel, aantrekkende kredietverlening en minder strak fiscaal beleid

2014

2015

2016

VS

1,6

0,3

2,5

Eurozone

0,4

0,2

1,6

China

2,0

1,5

2,1

 Chinese groei vertraagt, maar ‘zachtheid’ van de landing blijft verzekerd en daarmee verbonden stabiliteitsproblemen blijven beheersbaar  Groeimarkten blijven vertragen in zeer volatiele financiële omgeving

Macro-economische beleggingsomgeving 15-16 Behoorlijke conjunctuur, oplopende rente,…

 Monetair beleid kantelt zeer geleidelijk:

Rente – en dollarvooruitzichten 9 sept. 15

Eind 2015

Eind 2016

Beleidsrente FED

0.25

0,50

1,50

Beleidsrente ECB

0.05

0,05

0,05

10-jaars Treasury

2.23

2,50

3,00

10-jaars Bund

0.72

1,00

1,50

10-jaars OLO

1.05

1,25

1,65

USD per EUR

1.11

1,05

1,05

26

 Fed verhoogt rente in najaar 2015, maar omwille van lage inflatie verloopt opwaartse rentecyclus trager dan in vorige verkrappingsperiodes  QE van ECB eindigt in september 2016  obligatierentes worden volatieler rond licht opwaartse trend die zich vooral in 2016 zal accentueren (maar geen renteschok)  dollarvooruitzicht onzekerder, maar per saldo nog beperkte appreciatie tegenover euro

Macro-economische beleggingsomgeving 15-16 Behoorlijke conjunctuur, oplopende rente,volatielere beurs… 12M prospectieve K/W-verhouding 25

 Aandachtspunten:

20

 onzekerheden m.b.t. China zullen de agenda nog een tijdlang blijven beheersen

15 10

VS EMU

5

20%

 evenals de kwetsbaarheid van groeimarkten voor ommezwaai van Fed-politiek en neerwaartse grondstoffencyclus  beursvolatiliteit blijft dus bovengemiddeld

Verwachte groei winst per aandeel (in %)

15% 10% 5% 0% 27

VS 2015

VS 2016

Eurozone 2015

Eurozone 2016

 beurswaarderingen blijven na recente correctie nog altijd relatief duurder dan na vorige neerwaartse correcties: winstgroei wordt cruciale drijfveer voor verdere koersstijgingen  groeimarkten zijn relatief goedkoop maar wellicht pas op te pikken als ze opwaartse rentecyclus al een eind verteerd hebben (voorjaar 2016?)  laaghangend fruit is opgesoupeerd.

28

Conjunctuur en beleggingsklimaat

Recommend Documents