Nota bezuinigingen september 2014
Concept 4 september 2014
Nota bezuinigingen september 2014 Inhoud
INLEIDING, SAMENVATTING EN CONCLUSIE, LEESWIJZER.................................................................... 2
1
ALGEMEEN..................................................................................................................................................... 4
2
DE BEZUINIGINGSOPGAVE ....................................................................................................................... 8
3 VOORSTELLEN 1 EN 2 TRANCHE ............................................................................................................. 9 E
E
4 CONFRONTATIE RESULTATEN MET OPGAVE ...................................................................................... 15
5 ADVIES ........................................................................................................................................................... 16
6 BESLUIT ......................................................................................................................................................... 17
1
Nota bezuinigingen september 2014 Inleiding Voor u ligt de Nota bezuinigingen van september 2014. In de Kadernota 2015 is deze nota al aangekondigd. Wij voorzagen bezuinigingen door het Rijk die (op termijn) zouden leiden tot fors negatieve begrotingsresultaten. Deze bezuinigingsnota leggen wij ter behandeling aan u voor in dezelfde vergadering als die waarin de begrotingsbehandeling gepland staat, 6 november 2014, zodat u die in de beraadslagingen en de besluitvorming daarover kunt betrekken. De begroting 2015 was bij de Kadernota 2015 sluitend. Zij ging er daarbij echter vanuit dat er een bezuinigingsronde zou plaatsvinden die voor het begrotingsjaar 2015 een structurele besparing zou opleveren van € 0,8 miljoen en voor de latere jaren een structurele besparing van € 1,5 miljoen, dus nog eens € 0,7 miljoen extra. De voorliggende nota werkt deze opgave voor in ieder geval het eerste deel - € 0,8 miljoen – concreet uit. De concretisering van de 0,7 miljoen zal in aansluiting hierop de komende maanden plaatsvinden. Respectievelijk zijn de 0,8 miljoen aangeduid als 1e tranche en de 0,7 miljoen is aangeduid als 2e tranche. De 1e tranche behelst een structurele bezuiniging van € 0,8 miljoen voor 2015 ten opzichte van de begroting van 2014. Deze tranche wordt beschreven in deze nota en in september 2014 geagendeerd in commissie(s) en raad. De 2e tranche (€ 0,7 miljoen ) wordt in deze nota aangeduid als opgave en dient expliciet te worden gemaakt in de Kadernota 2016. Gelet op de aard van de maatregelen die met deze 2e tranche gepaard gaan, is het de verwachting dat deze nadrukkelijker voelbaar zijn in de Lissese samenleving. De 1e en 2e tranche opgeteld leiden tot een structurele bezuiniging van € 1,5 miljoen. Deze bezuiniging gaat in vanaf 1 januari 2016 voor de resterende jaren van deze bestuursperiode, maar ook de jaren daarna.
Samenvatting en conclusie De in de Kadernota 2015 aangegeven noodzaak tot bezuinigen geldt onverminderd. De ervaring met de uitkeringen uit het Gemeentefonds de laatste jaren hebben geleerd dat eerst op het laatste moment voor het komende jaar vanuit het Rijk daar zekerheid over wordt gegeven, er is derhalve geen zekerheid over de uitkeringen voor de jaren na 2015. De bezuinigingsdruk is hoog en de bezuinigingsopgave is momenteel berekend op € 1,5 miljoen per jaar vanaf januari 2016. Bij hanteren van de in deze nota benoemde uitgangspunten en in twee tranches opbouwend naar de bezuiniging van € 1,5 miljoen is met de combinatie van concrete (1e tranche) en richtinggevende (2e tranche) voorstellen de bezuiniging haalbaar. Met de bezuiniging is ook een sluitende meerjarenbegroting haalbaar. Resultaat hiervan is ook dat we een sluitende begroting voor het begrotingsjaar 2015 aan de toezichthouder, de provincie, kunnen voorleggen die naar verwachting op zijn akkoord kan rekenen.
Leeswijzer Deze nota begint in hoofdstuk 1 met een korte beschrijving van de recente bezuinigingen, het doorlopen proces, de uitgangspunten en de opgave. In hoofdstuk 2 is de opgave geconcretiseerd in tabelvorm, hoofdstuk 3 toont het onderscheid in de voorstellen van de 1e en 2e tranche en geeft daarop een toelichting c.q. op hoofdlijnen een beeld. Hoofdstuk 4 toont de resultaten uit deze bezuinigingsronde. In hoofdstuk 5 geven wij u een advies, waartoe u in hoofdstuk 6 kunt besluiten. 2
Nota bezuinigingen september 2014
3
Nota bezuinigingen september 2014 1 ALGEMEEN
De historie van bezuinigingen De gemeente Lisse weet zich in 2015 opnieuw geconfronteerd met een bezuinigingsopgave. In de afgelopen 5 jaren is sprake geweest van een aantal bezuinigingsrondes voor onze gemeente. Met name de verlaging van de Algemene Uitkering door het Rijk en lagere inkomsten uit leges droegen daaraan bij. De huidige ronde van bezuinigingen sluit dus hierop aan. De eerdere bezuinigingsrondes kenmerkten zich door een forse personele bezuiniging op de ambtelijke organisatie van onze gemeente, een aantal boekhoudkundige aanpassingen en het toepassen van de zogenaamde kaasschaafmethode. Van het maken van fundamentele keuzes waardoor bepaalde activiteiten niet (meer) konden plaatsvinden, was echter nog niet sprake. Dit betekende voor veel onderdelen van de organisatie een beetje minder, het creëren van budgettaire ruimte op de langere termijn en het herschikken van een deel van de reserves en voorzieningen teneinde geen onnodige reserves aan te houden. De meest recente bezuinigingsronde was die van de zomer van 2013. In deze ronde zijn zogenaamde Concrete en Richtinggevende voorstellen geformuleerd. De Concrete voorstellen zijn reeds verwerkt bij de vaststelling van de begroting voor 2014 en verdere jaren. Op de indertijd geformuleerde Richtinggevende voorstellen zal verderop in deze nota terug worden gekomen. Op deze plaats willen wij vermelden dat door de reeks van bezuinigingsronden de afgelopen jaren, de impact van de nu te nemen maatregelen in toenemende mate voelbaar zullen zijn; daar waar aanvankelijk bezuinigingen mogelijk waren met relatief “lichte” ingrepen signaleren wij dat het thans niet meer mogelijk is te bezuinigen zonder dat dit “pijn” doet bij onze inwoners, bedrijven, instellingen en ambtelijke organisatie. In de € 1,5 miljoen nu te bezuinigen wordt de pijn meer gevoeld en heviger.
De algemene opgave en de risico’s De Kadernota 2015 beschrijft de financiële situatie van de gemeente in juni 2014 als volgt: Conclusie is dat er op dit moment weinig ruimte is voor nieuw beleid. Niet alle bestuurlijke prioriteiten en bestuurlijke wensen kunnen we binnen het ideale tempo honoreren. Daarnaast is er natuurlijk nog sprake van een forse bezuinigingsopgave en is het perspectief voor de toekomst ook niet erg rooskleurig als we de Meicirculaire bestuderen. Een structurele claim – langer dan 4 jaar – op de middelen lijkt ons niet gerechtvaardigd als we onze geloofwaardigheid willen behouden in het nastreven van een gezond en solide beleid. De actuele financiële situatie is even zorgelijk als de Kadernota 2015 beschrijft. De zorgen komen voort uit de volgende constateringen: • Onzekerheid ten aanzien van de uitkeringen uit het Gemeentefonds voor de komende jaren blijft bestaan. Dit betekent dat we zorgvuldig en bewust met de middelen moeten omgaan om mogelijke tegenvallers op te vangen. • De bestemming van veel gemeentelijke middelen is geoormerkt en ligt vast in reserves en voorzieningen. De algemene reserve kent een weliswaar acceptabele maar in onze ogen minimale omvang. Dit betekent dat er weinig ‘vlees op de financiële botten’ zit. • De gemeente heeft de afgelopen jaren fors geïnvesteerd waardoor het voorzieningenpeil op hoog niveau is gebracht. Onderhoud en beheer zijn kostbaar en van structurele aard. Zo moet een extra reserve gevormd worden om het beheer en onderhoud van de accommodaties voor de komende 40 jaar zeker te stellen.
4
Nota bezuinigingen september 2014 Tegenover deze argumenten om voorzichtig te zijn, staat de wetenschap dat voor veel onderhoudsuitgaven meerjarige onderhoudsplannen zijn opgesteld waarvoor voorzieningen zijn gevormd. Dit maakt de kans kleiner dat een beroep moet worden gedaan op de algemene reserve door een onverwachte tegenvaller. Dit laatste rechtvaardigt dat een kleinere algemene reserve in combinatie met de voorzieningen verantwoord is. Daarnaast kunnen diverse afschrijvingstermijnen naar onze mening over meer jaren gelden dan de termijnen die thans door onze toezichthouder worden gehanteerd. Hierover moet natuurlijk eerst overleg met de toezichthouder plaatsvinden. De huidige afschrijvingstermijnen worden immers bij de toetsing van de begroting door de toezichthouder gehanteerd zodat eenzijdig wijzigen van de afschrijvingstermijnen niet mogelijk is en kan leiden tot het niet goedkeuren van de begroting. Tot slot merken wij op dat naast een bezuinigingsaanpak nog altijd de mogelijkheid open staat om te onderzoeken hoe onze gemeentelijke inkomsten te verhogen waardoor minder hoeft te worden bezuinigd. Naar deze mogelijkheid heeft ons college geen onderzoek gedaan omdat dit immers leidt tot lastenverzwaring. Toch willen wij deze mogelijkheid niet onvermeld laten omdat uiteindelijk een bezuiniging soms kan worden gekeerd met een – meer acceptabele – lastenverzwaring. Met name de mogelijkheden die zullen worden vermeld in de 2e tranche van bezuinigingen zullen kunnen worden afgezet tegen de vraag of lastenverzwaring niet een meer acceptabele oplossing is. Wij willen deze mogelijkheid niet onvermeld laten ook al is momenteel de wens van alle fracties om de lasten voor onze inwoners, bedrijven en instellingen laag te houden. De bezuinigingsopgave berekenen wij op dit moment op € 1,5 miljoen per jaar vanaf 2016.
Sluitende begroting in meerjarenperspectief De begroting 2015 was bij de Kadernota 2015 sluitend. Zij ging er daarbij vanuit dat een bezuinigingsronde zou plaatsvinden die voor het begrotingsjaar 2015 een structurele besparing zou opleveren van € 0,8 miljoen en voor de latere jaren een structurele besparing van € 1,5 miljoen, dus nog eens € 0,7 miljoen extra. De nota die nu voorligt, werkt deze opgave voor in ieder geval het eerste deel - € 0,8 miljoen – concreet uit. Resultaat hiervan is dat we een sluitende begroting voor het begrotingsjaar 2015 aan de toezichthouder, de provincie, kunnen voorleggen die naar verwachting zijn akkoord geeft. Dit zou anders niet het geval zijn geweest. Immers, met een begroting die slechts sluitend is door opname van een stelpost voor nog niet uitgewerkte bezuinigingsvoorstellen van € 0,8 miljoen, gaat de provincie naar verwachting niet akkoord. Op deze plaats is het relevant om aan te geven dat indien een aantal van de voorgestelde bezuinigingen om wat voor redenen niet wordt doorgevoerd een andere bezuiniging onontkoombaar is teneinde een sluitende (meerjaren)begroting tot stand te brengen.
Het bezuinigingsproces van 2014 tot nu toe Proces tussen kadernota 2015 en nu In de zomer van 2013 zijn bezuinigingsvoorstellen geformuleerd die uiteenvielen in Concrete en Richtinggevende voorstellen. De Concrete voorstellen zijn verwerkt in de begroting voor 2014 en Kadernota 2015. De Richtinggevende voorstellen: -
zijn deels meegenomen in de in deze nota beschreven 1e tranche; blijken geen bezuiniging op te leveren; of worden meegenomen in de 2e tranche omdat de voorstellen in onderzoek zijn of expliciete maatschappelijke effecten hebben en in een breder kader afgewogen moeten worden. De bezuinigingsvoorstellen 1e tranche uit deze nota van € 0,8 miljoen zijn in de korte tijd tussen mei en augustus 2014 geformuleerd. De korte tijdspanne tussen uitkomen en analyseren van de meicirculaire en
5
Nota bezuinigingen september 2014 het feit dat de Richtinggevende voorstellen onvoldoende bezuinigingen of opbrengsten opleverden, legde grote druk op het proces van bezuinigen en maakte het onmogelijk om het in de vorige Nota bezuinigingen vermelde tijdspad en proces te volgen. De voorstellen zijn onderverdeeld in 2 tranches, te weten ingaande het jaar 2015 en ingaande vanaf 2016. Getracht is het effect voor de burgers, bedrijven en instellingen in combinatie met een effect op langere termijn gering te houden. De gemaakte inschatting heeft geleid tot de verdeling zoals hierna in deze nota is opgenomen. De voorstellen met het meest nadelige effect zowel voor de genoemde doelgroepen als over een langere termijn, zijn (dienen) in onze aanpak in de 2e tranche (te worden) geplaatst. Met dit onderscheid in het achterhoofd acht het college het wenselijk een participatieproces voor te bereiden voor de voorstellen in de 2e tranche. Ook geeft het onderscheid en de verdeling over 2 tranches
de raad meer
e
tijd om zich te oriënteren op aanpak om tot de keuzes in de 2 tranche te komen. e
De vervolgaanpak: 2 tranche De wens is om onze burgers, bedrijven en instellingen te laten participeren in de voorbereiding van de bezuinigingsvoorstellen van de 2e tranche omdat deze bezuinigingen hen ook direct raakt. Het college acht, gelet op het effect, de participatie met name relevant voor de voorstellen die onderdeel gaan uitmaken van de 2e tranche van de ombuigingsaanpak. Graag treedt het college in overleg met de raad over de wijze waarop dit proces van actieve participatie is ingericht. Mogelijke scenario’s voor dit vervolg zijn: -
het college organiseert het participatieproces en neemt richting raad de uitkomsten mee in de 2e tranche van bezuinigingen net zoals met de 1e tranche is gedaan; de raad organiseert het participatieproces, maakt zelf keuzes en verzoekt het college deze verder uit te werken tot een voorstel; een mengvorm tussen beide eerste scenario’s.
De raad heeft tot op heden, als het gaat om de bezuinigingen, steeds drie uitgangspunten geformuleerd. Bij de uitwerking van de 1e tranche zijn deze gehanteerd:: 1. De lasten blijven laag; 2. De begroting moet voor de komende jaren is sluitend; 3. Het voorzieningenniveau in de gemeente blijft op peil. Het is de vraag of deze uitgangspunten bij de 2e tranche gehandhaafd kunnen blijven. Worden dan de bezuinigingen wel gehaald? Het toevoegen van een extra uitgangspunt schept ruimte bij het zoeken naar voorstellen voor de 2e tranche: 4. Eerdere raadsbesluiten en daarmee eerder geformuleerd beleid kunnen ter discussie worden gesteld. De voorstellen die een nadere uitwerking krijgen in de 2e tranche kunnen gekoppeld worden aan de vraag welke rol en identiteit onze gemeente naar de mening van uw raad en ons college heeft of beter nog “zou moeten hebben”. De vraag “Welke gemeente willen we hebben?” is voor het beslissen over de voorstellen in de 2e tranche naar de mening van het college relevant. Uiteraard blijft het vereiste bezuinigingsbedrag van € 0,7 miljoen voor de 2e tranche het einddoel. In aansluiting op de Nota bezuinigingen 2015 schetsen wij dimensies die een hulpmiddel kunnen zijn voor het toetsen van de voorstellen in de 2e tranche. In aansluiting op de eerder besproken nota kan sprake zijn van 6 dimensies:
6
Nota bezuinigingen september 2014 1. 2. 3. 4. 5. 6.
Autonoom Zelfredzaamheid Meer ambitie Doelmatig Innovatief Trendbreuk
/ / / / / /
Samenwerkend Verzorgend Minder ambitie Klantgericht Trendvolgend Koers bijstellen.
Vet is weergegeven de bestuurlijke aanpak zoals gebaseerd op de thans actueel zijnde Toekomst Visie Lisse 2020. Bij het aangegeven van de bestuurlijke aanpak in de toekomst wordt geanticipeerd op de aanpak om te komen tot een actualisering van de Toekomst Visie. Graag had ons college eerste de herziening van de Toekomst Visie ter hand genomen. De financiële noodzaak van de ombuiging staat deze volgorde echter niet toe. In tabelvorm een beperkte uitwerking van de dimensies: Dimensie
Toelichting
Autonoom/ Samenwerkend
In welke mate willen we onderscheidend zijn? Waarop willen we echt de autonomie behouden? Tot welk niveau willen we samenwerken, hoever willen we gaan? Is er nog ruimte voor een eigen identiteit? Gaat het vooral over halen of over brengen?
Zelfredzaam/ Verzorgend
De klassieke discussie tussen “verzorgingsstaat” en “nachtwakerstaat”. Wat laten we over aan de burger/derde en waarop willen we als gemeente echt inzetten? Kunnen we echt afscheid nemen van het onderwerp/de taak? Hier gaat het vooral om het wat en niet over het hoe. Wat gaan we doen (nieuwe of bestaande taken)? Waar stoppen we mee? Takendiscussie. Efficiency of maatwerk? Is klantgerichtheid nog steeds onze missie en hoe vullen we dat in? Mag het een tandje minder en hoe dan? Hoe gaan we om met zaken als participatie en regie in een tijd dat middelen schaarser worden? Lopen we voorop of zijn we volgend? Moet dat voor alles gelden of zijn er thema’s te benoemen waarin we innovatief willen zijn en weer andere onderwerpen waarop we willen volgen? Gaan we echt nieuwe wegen inslaan? Breken we op bepaalde punten met de huidige situatie? Wel/ geen aanleiding tot fundamentele verandering?
Meer ambitie/ Minder ambitie Doelmatig/ Klantgericht
Innovatief/ Trendvolgend Trendbreuk/ Koers bijstellen
Mogelijk dat de genoemde dimensies de raad en het college kan helpen bij oriëntatie op de vraag welke rol de gemeente wil hebben c.q. wat onze identiteit is om aan de hand daarvan de ombuigingen in de 2e tranche aan te pakken.
7
Nota bezuinigingen september 2014 2
DE BEZUINIGINGSOPGAVE
Uitgangspositie voor deze bezuinigingsnota en omvang van de bezuinigingsopgave De bezuinigingsopgave is € 1,5 miljoen, zoals blijkt uit onderstaande tabel:
Omschrijving
2015
2016
2017
2018
2019
2020
2021
2022
2023
2024
2025
I. Doorontwikkelingen 2014 - 2017 - Programmabegroting 2014 - 2017
-137
-666
-775
-775
129
264
404
549
229
-775
-775
-775
-775
-775
-775
-775
-124
-252
-386
-526
-672
-823
-823
700
856
1.019
1.188
1.364
1.545
1.576
-100
-100
-100
-100
229
229
229
229
229
229
229
195
195
195
195
- Precario: * Afbouw opbrengst Precario * Vrijvallende opbrengst Precario - Bezuinigingen * Wegvallende bezuiniging (nota Bezuinigingen 2012) * Nog te realiseren bezuinigingen (nota Bezuinigingen 2013) * Wegvallende lasten (nota Bezuinigingen 2013) * Nog te realiseren bezuinigingen (nota Bezuinigingen 2015) - Overigen Basisbegroting 2015 - 2025
800
1.500
1.500
1.500
1.500
1.500
1.500
1.500
1.500
1.500
1.500
-376
-550
-443
-1.170
-1.170
-1.170
-1.170
-1.170
-1.170
-1.170
-1.170
416
548
686
333
360
388
417
541
571
601
632
-34
-34
-34
-34
-34
-34
-34
II Bestuurlijke prioriteiten (Bestuursovereenkomst Samen voor Lisse 2014 - 2018) Handhaven blauwe zone (blz 24, Centrumparkeren)
-50
Mobiliteitsplan (blz 24, Centrumparkeren)
-50
-50
-50
-100
-100
-50
Doorontwikkeling Flower Science Centre (blz 33)
-25
Aantrekkingskracht van Lisse (blz 34)
-25 -100
Zondagsopenstelling winkeltijdenwet (blz 35)
-20
Leegstand (blz 36)
-25
Duurzaamheid (blz 40) Participatie (blz 43) Totaal bestuurlijke prioriteiten
-20
pm
pm
pm
-100
-100
-100
-100
-215
-350
-250
-250
-3
-17
-25
-34
III. Bestuurlijke wensen - Toekomstvisie Lisse 2025 (blz 22) - Parkeren in de wijken (blz 26)
pm
- Ecnomomische agenda (blz 32)
-30
- Uitvoeren nota Online communicatie (blz 44)
-40
-30
-30
-5
-5
-5
-5
-5
-5
-5
-5
Totaal bestuurlijke wensen
-73
-47
-55
-39
-39
-39
-39
-39
-39
-39
-39
Programmabegroting 2015 - 2025
128
151
381
44
321
349
378
502
532
562
593
8
Nota bezuinigingen september 2014 3 Voorstellen 1e en 2e tranche Inleiding In de onderstaande tabellen zijn de bezuinigingsvoorstellen per tranche aangegeven. De 1e tranche bevat concrete bezuinigingsmaatregelen voor een bedrag van € 0,8 miljoen. De in de 2e tranche genoemde mogelijke bezuinigingen moeten gezien worden als richtinggevende voorstellen. Deze moeten nader uitgewerkt zijn in de Kadernota 2016.
1e tranche: Concreet De volgende tabel toont de resultaten van de 1e tranche:
Nr.
Omschrijving bezuinigingsmogelijkheid 1e tranche
2015
2016
2017
2018
1
Secundaire arbeidsvoorwaarden en overige kosten personeelsaangelegenheden Representatie bestuur en personeel
50.000
50.000
50.000
50.000
41.000
48.000
41.000
41.000
125.000
125.000
125.000
125.000
4
Reserve Uitvoering WMO en reserve Uitvoering sociale wetgeving Gladheidsbestrijding
37.000
37.000
37.000
37.000
5 6
Openbare verlichting Baggeren
25.000 19.000
25.000 19.000
25.000 19.000
25.000 19.000
7 8
Verkeersstrepen Onderhoud winkelstraten
10.000 49.000
10.000 49.000
10.000 49.000
10.000 49.000
9 10
Informatiebeveiliging Systeembeheer
15.000 7.000
15.000 7.000
15.000 7.000
15.000 7.000
11 12
Vervanging hardware Digitalisering
20.000 25.000
20.000 25.000
20.000 25.000
20.000 25.000
13 14
Regionale samenwerking ICT Smartboards
50.000 7.000
50.000 7.000
7.000
7.000
15 16
Cultuur Kunst/grex en projecten
10.000 16.000
10.000 16.000
10.000 16.000
10.000 16.000
17 18
Sport Economie en toerisme
5.000 25.000
5.000 50.000
5.000 50.000
5.000 50.000
19 20
Economie/KvK Volksgezondheid
8.000 5.000
8.000 5.000
8.000 5.000
8.000 5.000
21 22
Schoolbegeleiding Jeugdactiviteiten/De Greef
33.000 20.000
33.000 20.000
33.000 20.000
33.000 20.000
23 24
Onderwijs/VVE Budget Burgernet
75.000 6.000
75.000 6.000
75.000 6.000
75.000 6.000
25 26
Onderwijshuisvesting Wegenonderhoud
5.000 54.000
5.000 54.000
5.000 54.000
5.000 54.000
27 28
Structuur- en bestemmingsplannen Kunst
16.000 1.500
16.000 1.500
16.000 1.500
16.000 1.500
29
Monumenten
1.000
1.000
1.000
1.000
2 3
9
Nota bezuinigingen september 2014 30
Bebording
22.500
22.500
22.500
22.500
31 32
Bibliotheek Monumenten/Aandacht voorerfgoed
4.000 7.000
4.000 7.000
4.000 7.000
4.000 7.000
33 34
Bloemstuk trouwzaal Imago
5.000 10.000
5.000 10.000
5.000 10.000
5.000 10.000
35 36
Gemeentewinkel Speelruimte
29.000 25.000
29.000 25.000
29.000 25.000
29.000 25.000
37
Duurzaam veilig
1.000
2.000
5.000
6.000
Totaal
864.000
897.000
843.000
844.000
Algemeen Uit de tabel kunt u herleiden dat de concrete voorstellen tezamen op termijn het gevraagde bedrag van € 0,8 miljoen licht overstijgen. Deze voorstellen gaan vooral uit van het bestaande beleid, zoals dat onder andere is vastgelegd in de “Toekomstvisie Lisse 2020” en dat wat men kan vatten onder het begrip regiefunctie. Een korte omschrijving van de voorstellen: 1. Secundaire arbeidsvoorwaarden en overige kosten personeelsaangelegenheden Het betreft de secundaire arbeidsvoorwaarden en bijvoorbeeld kosten als gevolg van vacatures, uitvoering werkkostenregeling, et cetera. 2. Representatie bestuur en personeel De bezuinigingen raken hier een veelheid aan onderwerpen, bijvoorbeeld de watercoolers, het personeelsblad en de lunch van B&W. 3. Reserve Uitvoering WMO en reserve Uitvoering sociale wetgeving Verwachte stand per 31 december 2014 € 2,5 miljoen. Reserves worden ingezet voor de implementatie en integratiekosten drie decentralisaties. 4 x €125.000 uit Algemene reserve, die weer gevoed wordt uit de 2 genoemde reserves. Kanttekening is dat deze bezuiniging vooralsnog deze bestuursperiode betreft; dit impliceert dat mogelijk in 2019 voor de 2e tranche geen € 0,7 miljoen bezuinigd moet worden, maar € 0,825 miljoen. 4. Gladheidsbestrijding Aanname is dat strenge winters incidenteel voorkomen en dat structureel geld vrijmaken dus niet nodig is.
5. Openbare verlichting Door aangescherpt beleid (o.a. door de vervanging van masten te laten afhangen van stabiliteitstest ipv regulier vervangen volgens schema) kan bezuinigd worden. 6. Baggeren Aparte posten voor werkzaamheden met betrekking tot vaarten e.d. en onderhoud aan sloten voor het waterschap Oude Rijnstromen wordt ondergebracht in de post behorend bij het beleidsplan baggeren. 7. Verkeersstrepen Belijning financieren uit projecten of uit budget wegenbeheer levert een bezuiniging op. 8. Onderhoud winkelstraten Voor heel Lisse, behalve de winkelstraten in het centrum, is het onderhoudsniveau bepaald op basis. Voor de winkelstraten geldt basis +. Terugbrengen van de kwaliteit van het onderhoudsniveau van de winkelstraten
10
Nota bezuinigingen september 2014 naar basis levert een bezuiniging op. 9. Informatiebeveiliging Met deze bezuiniging wordt nog steeds aan de wettelijk minimale eis voldaan. 10. Systeembeheer De aanname is dat met deze bezuiniging toch een minimale ICT-ondersteuning mogelijk is. Binnen het budget van Automatisering is externe inhuur nog mogelijk om bij calamiteiten (ziekte, brugdagen, scholing) de organisatie toch te ondersteunen. 11. Vervanging hardware De hardware wordt elke 3 jaar vervangen. Hieraan zijn ook onderhoudscontracten gekoppeld. Door nog een jaar langer door te gaan met de hardware kan worden bezuinigd. Er moeten dan wel duurdere onderhoudscontracten worden afgesloten en de kans op uitval wordt het 4e jaar groter. 12. Digitalisering Lisse heeft als ambitie om een efficiënte organisatie te zijn die zo volledig mogelijk digitaal werkt met als doel een betere dienstverlening en lagere personele kosten omdat processen geautomatiseerd verlopen. Door de bezuiniging wordt het tempo verlaagd. Risico is dat dit op andere terreinen (personeel, dienstverlening) effect heeft. 13. Regionale samenwerking ICT Door samenwerking binnen de duin- en bollenstreek is efficiëntie te behalen. 14. Smartboards De huidige smartboards worden niet gebruikt voor de functionaliteit waar ze voor bedoeld zijn. Deze bezuiniging betekent dat ze niet worden vervangen, maar dat weer gewone schermen worden opgehangen. 15. Cultuur Voor uitvoering van het beleid zoals geformuleerd in de Cultuurnota is € 30.000 vrijgegeven. € 10.000 minderen kan binnen de huidige verplichtingen, maar daarmee is er geen ruimte meer voor nieuwe initiatieven. 16. Kunst/grex en projecten Bij projecten hoort een bijdrage voor verwezenlijking van kunst. Deze bijdrage stopzetten levert een bezuiniging op. 17. Sport Voor uitvoering van de nota Sportbeleid is een uitvoeringsbudget beschikbaar dat eerder is verlaagd van € 25.000 naar €15.000. Het voorstel is deze verder terug te brengen van hert budget naar € 10.000 . Vanzelfsprekend kunnen dan niet alle doelstellingen uit de nota gehaald worden. 18. Economie/toerisme Voor uitvoering van het beleid zoals geformuleerd in de nota Economie en Toerisme is een algemeen structureel budget toegekend. Omdat de nota in principe een doorlooptijd had van 4 jaar en dus van af 2016 de daarin opgenomen programma’s afgerond zijn of niet meer actueel, wordt voorgesteld voor 2015 als overgangsjaar het budget te halveren en dit budget nog in te zetten om aan de eerder opgestelde programma’s uitvoering te geven of af te ronden. Voorgesteld wordt om het gereserveerde budget volledig te bezuinigen zodat nieuwe initiatieven kunnen ontstaan en een nieuwe visie voorgelegd kan worden en beoordeeld.
11
Nota bezuinigingen september 2014 19. Economie/KvK Lisse heeft enige jaren een aantal acties door de KvK uitgevoerd (coach- en starterstraject) gefinancierd. Deze financiering kan stopgezet worden omdat de activiteiten ook zijn beëindigd. 20. Volksgezondheid Voor uitvoering van de nota Lokaal volksgezondheidsplan (waarbij deels ingezet is op onder andere buurtsportcoach & GGD preventie programma) € 5.000 minder beschikbaar stellen. 21. Onderwijs/schoolbegeleiding Schoolbegeleiding is inmiddels bij diverse gemeenten in de regio al afgeschaft. 22. Jeugdactiviteiten Voor de uitvoering van de jeugd nota ” Lisse best wel chill” is in totaal € 40.000 gereserveerd, waarvan € 30.000 gereserveerd is voor de subsidiering van activiteiten verdeeld naar leeftijdscategorieën. Het voorstel is deze (subsidie) budgetten samen te voegen, te verminderen en € 10.000 beschikbaar te houden voor de subsidie van activiteiten en € 10.000 voor het uitvoering geven aan het jeugdbeleid vanuit de gemeente zelf. 23. Onderwijs/VVE Van de € 158.000 totaalbudget op jaarbasis wordt de helft niet aangesproken. 24. Burgernet Het budget voor het Burgernet is te verminderen met € 6.000 omdat de kosten gedragen worden door het ministerie. 25. Onderwijshuisvesting De vergoeding voor materiële kosten van een gymlokaal staat structureel te hoog in de boeken. 26. Wegenonderhoud Uitvoeren van het Beleidsplan wegen: indien de trend met betrekking tot aanbestedingen (gemiddeld voordeel opleverend) doorzet is te besparen; dit geldt ook voor klein onderhoud ; evaluatie over 2 jaar is wel noodzakelijk omdat de markt weer kan veranderen. 27. Structuur- en bestemmingsplannen De afgelopen jaren hebben een verdere daling van het aantal planaanpassingen laten zien. De aanname is dat dit structureel is en dat dus bezuinigd kan worden. 28. Kunst De leden van beide Commissies culturele-/ & kunstaankopen krijgen presentiegeld. Minder middelen besteden aan bijv. kunstaankopen en culturele activiteiten kan ook hier een besparing betekenen. Voorstel is om het presentiegeld te halveren. 29. Monumenten Jaarlijks betaalt Lisse de contributies voor de Vereniging Monumentenzorg. Stopzetten levert een besparing op. 30. Bebording De aanname is dat een efficiëntieslag te behalen is door het onderhoud en vervanging van borden onder te brengen in het bestaande bestek Meerlanden en het bestand op straat te schonen.
12
Nota bezuinigingen september 2014 31. Bibliotheek Het gemeentelijk informatiepunt is afgeschaft, maar het onderhoud staat nog in de boeken. 32. Monumenten/Aandacht voor Erfgoed Dit budget wordt ingezet voor lokale initiatieven zoals de monumentenschildjes, open monumentendag/kastelendag, diverse boekjes over grenspalen van Lisse, cultuurroutes, et cetera. Door eerdere bezuinigingen en met deze bezuiniging meegenomen is geen budget meer over voor de samenhangende acties. 33. Bloemstuk trouwzaal Voorstel is om de kosten voor het bloemstuk te verwerken in de leges. 34. Imago De aanname is dat bij bezuinigen op Imagobeleid (met aandacht voor huisstijl, reclame-uitingen, vlaggen en dergelijke) met bijbehorend budget binnen andere projecten en programma’s nog voldoende aandacht voor het onderwerp blijft (en moet) bestaan. 35. Gemeentewinkel Diverse budgetten binnen de gemeentewinkel kunnen verlaagd worden op basis van ervaringscijfers. 36. Speelruimtebeleid Om structureel te kunnen bezuinigen moet het staand beleid worden doorbroken en het aantal plekken verder verminderd. Dit betekent na een aantal jaren van inhaalslag een duidelijke breuk in het beleid. Over blijft ca. € 85.000 euro voor uitvoering van het beleid. 37. Duurzaam veilig Een kwart van het jaarlijkse budget (€ 100.000) Actieplan Duurzaam Veilig onttrekken levert een jaarlijkse verlaging van de structurele lasten op. Jaarlijks is een budget van € 75.000 over met een geringe subsidi ring door de provincie niet meegerekend.
13
Nota bezuinigingen september 2014 2e tranche: Richtinggevend Bij de 2e tranche aan bezuinigingsvoorstellen, optellend tot de extra en structurele € 0,7 miljoen, is het uitgangspunt "niet- wettelijke taken benoemen en inzichtelijk krijgen" om uiteindelijk weer een overzicht van extra potentiele bezuinigingen te hebben waar u als raad over beslist. Bij dit inzichtelijk krijgen van de niet-wettelijke taken is de “Productenraming van baten en lasten 2014” leidend. Deze Productenraming is een afspiegeling van de programmabegroting en een leidraad voor de afdelingsplannen. Naast deze analyse van de Productenraming zijn ofwel vorig jaar zomer onderzoeksvragen geformuleerd (Richtinggevende voorstellen) en tijdens deze bezuinigingsronde nieuwe onderzoeksvragen geformuleerd die opgepakt worden. De onderzoeksvragen of- gebieden kunnen onder andere zijn: -
De gemeentelijke taken: welke verrichten we als gemeente wel of niet? Heroverweging bestaand beleid? Herziening van het subsidiestelsel? Kwaliteit van de openbare ruimte verlagen? Multifunctioneel gebruik van accomodaties? Co-financiering? Verminderen van geldelijke bijdragen aan derden?
Met deze aanpak is het eerste zoekgebied voor 2e tranche aan bezuinigingen aangeduid. Het is echter goed mogelijk dat er nog andere vragen moeten worden geformuleerd en eveneens betrokken bij het vervolgonderzoek om de gewenste bezuiniging te halen. Deze aanpak geeft (inzicht in de benodigde) ruimte om de bezuinigingen van de 2e tranche in haar geheel te vinden.
14
Nota bezuinigingen september 2014 4 CONFRONTATIE RESULTATEN MET OPGAVE Inleiding In dit hoofdstuk presenteren wij de resultaten van de bezuinigingsronde 1e tranche. Hoe we omgaan met die resultaten hangt af van de vraag of we het uitgangspunt van een sluitende meerjarenbegroting hanteren of niet.
Confrontatie van de bezuinigingsvoorstellen met de bezuinigingsopgave Een confrontatie van de totale bezuinigingsopgave met de resultaten van de concrete voorstellen levert het volgende beeld op: Confrontatie bezuinigingsopgave met resultaten voorstellen1e tranche Omschrijving 2015 2016 2017 2018 Bezuinigingsopgave Bezuinigingsvoorstellen 1e tranche Verschil opgave/ resultaten 1e tranche
2019
2020
2021
2022
2023
-800
-1.500
-1.500
-1.500
-1.500
-1.500
-1.500
-1.500
-1.500
864
897
843
844
844
844
844
844
844
64
-603
-657
-656
-656
-656
-656
-656
-656
De tabel laat zien dat we bijna alle voorstellen uit de 1e tranche moeten realiseren als we willen voldoen aan een sluitende meerjarenbegroting. Voor een bedrag van afgerond € 64.000 zijn er nog mogelijkheden om voorstellen te schrappen. Het niet overnemen van voorstellen voor een hoger bedrag tast het begrotingsresultaat aan, zoals dat vermeld staat in de Kadernota 2015. Het verschil tussen de totale opgave en de resultaten uit de tabel vormt de opgave zoals die tenminste geldt voor de bezuinigingsmaatregelen uit de 2e tranche. Voor de jaren vanaf 2019 ligt er een extra druk op de 2e tranche, omdat de voorstellen uit de 1e tranche voor die jaren niet structureel een bedrag van € 0,8 miljoen opleveren. De conclusies zijn: Vrijwel alle voorstellen uit de 1e tranche moeten gerealiseerd worden om te voldoen aan een sluitende begroting voor het jaar 2015; Voor een sluitende begroting in meerjarenperspectief is het concreet maken van de voorstellen uit de 2e tranche noodzakelijk; Het nieuwe beleid uit de Kadernota 2015 kan worden geïmplementeerd als de bezuinigingsopgave wordt gerealiseerd. Bij de Kadernota 2016 leggen wij u in principe de uitwerking van de voorstellen 2e tranche voor.
15
Nota bezuinigingen september 2014 5
Advies
Het college stelt voor :
Stel de Nota bezuinigingen van 4 september 2014, inclusief de uitgangspunten, vast; Neem de bezuinigingsvoorstellen 1e tranche over tot een bedrag van minstens € 0,8 miljoen en verwerk die in de Programmabegroting 2015 en de Meerjarenraming 2016-2018; Het college een voorstel te doen voor de aanpak van het traject om te komen tot bezuinigingsvoorstellen in de 2e tranche en de uitwerking te betrekken bij de Kadernota 2016; In de aanpak aandacht te schenken aan de identiteit van de gemeente aan de hand van de geschetste dimensies om tot een keuze te komen van de bezuinigingen; In gezamenlijk overleg een communicatietraject op te stellen waarin de rol van zowel het college als de raad is verwoord.
16
Nota bezuinigingen september 2014 6 Besluit
De raad van de gemeente Lisse
B e s l u i t:
de Nota bezuinigingen september 2014 inclusief de uitgangspunten vast te stellen; de bezuinigingsvoorstellen (1e tranche) over te nemen en te verwerken in de Programmabegroting 2015 en de Meerjarenraming 2016-2018; Het college een voorstel te doen voor de aanpak van het traject om te komen tot bezuinigingsvoorstellen in de 2e tranche en de uitwerking te betrekken bij de Kadernota 2016; In de aanpak aandacht te schenken aan de identiteit van de gemeente aan de hand van de geschetste dimensies om tot een keuze te komen van de bezuinigingen; In gezamenlijk overleg een communicatietraject op te stellen waarin de rol van college en raad is verwoord.
Aldus besloten in de openbare vergadering van de raad van de gemeente Lisse gehouden op 6 november 2014.
Mevrouw M. Verhoev Griffier
mevrouw A.W.M. Spruit burgemeester
17
