CompoSail Stagerapport Giek Productie
In opdracht van
De Haagse Hogeschool in Delft
Opdrachtgever
CompoSail N.J. Persoon Initiatiefnemer 2583 ER Scheveningen Kranenburgweg 211 06-43496075
[email protected] Uitvoerend student
B.J. Lutgerink Haagse Hogeschool Delft
[email protected] Datum
April 2012
1
Voorwoord Het rapport dat voor u ligt is de vastlegging van ervaringen opgedaan tijdens een stage bij CompoSail in opdracht van de Haagse Hogeschool Delft. Dit rapport dient als reflectie op de opgedane ervaring en kennis. Tevens dient dit rapport om deze opgedane kennis en ervaring door te geven aan toekomstige studenten in het CompoSail project. Ik wil mijn dank uitspreken naar Nico Persoon voor zijn expertise, Peter Menger voor zijn coaching, David Tiemens voor zijn coaching en Niels Koorn voor het helpen bij het opstellen van dit rapport. Scheveningen, april 2012
Afbeelding1: Afgeleverde giek pluggen, eindresultaat
2
Inhoudsopgave Voorwoord …..................................................................................................... Inhoudsopgave....................................................................................................... Samenvatting......................................................................................................... 1. Inleiding...................................................................................................... 1.1 Opdrachtomschrijving..................................................................... 1.2 Uitgangspunten en randvoorwaarden............................................. 1.3 Werkwijze........................................................................................ 2. Producten................................................................................................... 2.1 Productieproces.............................................................................. 2.2 Vervolg productieproces................................................................. 3. Handleiding............................…................................................................. 3.1 Handlamineren............................................................................... 3.1.1 Plamuren........................................................................................ 3.1.2 Schuren.......................................................................................... 3.1.3 Waxen............................................................................................. 3.1.4 Gelcoaten....................................................................................... 3.1.5 Lamineren....................................................................................... 3.2 Vacuüminjecteren........................................................................... 4. Reflectie op proces..................................................................................... 4.1 Overzicht proces stageperiode......................................................... 4.2 Gemaakte fouten............................................................................ 4.3 Planning.......................................................................................... 4.4 Planning week 2............................................................................. 5. Conclusie....................................................................................................
2 3 4 5 5 5 5 6 6 8 9 10 10 12 13 14 15 17 19 19 19 19 20 21
3
Samenvatting Dit rapport is een beschrijving van de afgelopen elf weken waarin stage is gelopen bij CompoSail. In deze periode is een productieproces opgesteld en gedeeltelijk uitgevoerd. Daarnaast zijn verschillende bewerkingen aan het zeiljacht gedaan. Het eerste hoofdstuk is de Inleiding, waarin kort de opdracht beschreven wordt, de randvoorwaarden en de werkwijze. Hierna is te lezen in het hoofdstuk Producten welke producten er afgeleverd zijn en wat er verder nog moet gebeuren om de giek te produceren. In hoofdstuk 3, Handleiding, is de handleiding te vinden die gemaakt is ten behoeve van kennisoverdacht naar toekomstige stagiairs en wordt de opgedane productie kennis beschreven. Na de handleiding is er te lezen welke fouten er zijn gemaakt tijdens deze stage en wat ervan geleerd is, in het hoofdstuk Reflectie op proces. Als laatste is er in het hoofdstuk Conclusie te lezen wat de conclusie is van dit rapport. De belangrijkste conclusie van dit rapport is dat er ondanks dat er fouten zijn gemaakt er waardevolle producten zijn afgeleverd. Door een fout in de planning is het beoogde resultaat niet behaald, maar is er wel voldaan aan de tweede afspraak.
4
1
Inleiding
In opdracht van de Haagse Hogeschool te Delft, wordt er door studenten uit verschillende richtingen, onderzoek gedaan naar het ontwerpen en bouwen van een zeiljacht gemaakt uit voornamelijk composieten materialen. De nadruk ligt op het bekend raken met het verwerken van composieten materialen, omdat er veel toekomst zit in het werken met composieten. Het jacht wordt zoveel mogelijk ontworpen en gebouwd door studenten. 1.1 Opdrachtomschrijving De opdracht is verdeeld in twee onderdelen. Deze onderdelen zijn samengesteld naar aanleiding van gesprekken met Nico Persoon, Peter Menger en medestudenten. Bouwen giek: Mallen repareren Pluggen van mallen maken Nieuwe mallen Lamineren giek Eventueel giekproductie door extern bedrijf Bram Camfferman helpen met mastvoet De opdracht is veranderd in de laatste twee weken na overleg met Peter Menger. In dit rapport zal besproken worden waarom deze opdrachtverandering heeft plaats gevonden. De onderdelen die hierboven genoemd zijn, zijn veranderd in de volgende onderdelen: Handleiding voor toekomstige studenten ten behoeve van kennis overdracht (1e prioriteit) Afleveren giek plugs Constructieproces voor giek opstellen, zodat toekomstige studenten gemakkelijk kunnen verder bouwen aan de giek 1.2 Uitgangspunten en randvoorwaarden Tijdens het uitvoeren van de opdracht is er van de volgende punten uitgegaan: Benodigde gereedschappen Voldoende mankracht Kwalitatief werk door medestudenten De volgende randvoorwaarden of projectgrenzen zijn aangehouden: Giek is volledig ontworpen, hoeft niets aan te veranderen Er wordt toegezicht gehouden op de kwaliteit van het werk door de productieleider Er wordt de laatste twee weken niet gebouwd in verband met rapporteren van de vorderingen en resultaten. 1.3 Werkwijze Er is aan de giek gewerkt door een productieplan op te stellen. Dit productieplan is uitgewerkt door verschillende studenten. Dit productieplan is mondeling overgedragen. Er werd toezicht gehouden om de kwaliteit van de handelingen te controleren.
5
2
Producten
Dit hoofdstuk geeft inzicht in de afgeleverde giek pluggen en het productieproces hiervan. Er zal aan de hand van foto’s en tekst worden uitgelegd welke handelingen er verricht zijn en waarom. Aan het eind is het resultaat te zien van het gehele productieproces. 2.1 Productieproces In de afbeelding hieronder zijn de mislukte mallen te zien waarvan pluggen gemaakt zijn. Deze mallen zijn eerst schoon gemaakt met water en doeken. Hierna zijn alle gaten dicht geplamuurd. De volgende stap was het glad schuren van de gehele mallen. Eerst werd er geschuurd met P100 daarna P240, P400 en als laatste P600. Al dit schuren is gedaan om een glad oppervlak te creëren, zodat de plugs die uit de mallen gehaald werden glad genoeg waren om nieuwe mallen van te maken.
Afbeelding2: Luchtpockets in originele giekmallen
Afbeelding3: Originele giekmallen
Na het schuren zijn de mallen gewaxed zodat de pluggen die hieruit getrokken zouden worden los zouden laten. Er zijn in totaal drie wax-lagen aangebracht met tussenpauzes van drie kwartier. De volgende stap was het gelcoaten van de mallen, dit als chemische bariére tegen de hars en harder die wordt gebruikt bij het handlamineren van de pluggen. Er zijn twee lagen gelcoat aangebracht op de mallen met tussenpauzes van drie uur.
Afbeelding4: Plug van giekmal, geproduceerd met glasvezel
Afbeelding5: Luchtbellen en beschadigingen aan giekplug
Hierboven is het resultaat te zien van het lamineren van de pluggen. Op de rechter afbeelding is goed te zien, dat ondanks dat er geprobeerd is luchtbellen te voorkomen, er veel luchtbellen zijn ontstaan. Het losmaken van de pluggen van de mallen is gedaan door eerst het overtollige glasvezel weg te snijden en daarna met behulp van een beitel en hamer de plug los te wrikken. De pluggen zijn gemaakt van drie lagen chopped fibers. Drie lagen was echter te weinig, want de 6
pluggen waren niet stijf genoeg om in de originele vorm te blijven. De volgende stap was dus het verstijven van de pluggen. Dit is gedaan met behulp van houten blokken. Deze houten blokken zijn met een hamer in de pluggen geslagen, zodat deze weer de originele vorm kregen. Hierna werden twee houten planken aan de plug verbonden met schroeven. Dit werd gedaan omdat de mallen niet volledig vlak waren. Om de mallen op elkaar te kunnen positioneren was het nodig dat er rechte hoeken aan de mallen kwamen, zodat daar gaten in geboord konden worden. Aan de hand van deze gaten konden de mallen dan weer recht op elkaar geplaatst worden. Op afbeelding 2 zijn deze rechte hoeken goed te zien. De twee houten planken dienden als mal voor de rechte hoeken. Om de luchtbellen en imperfecties uit de pluggen te halen moesten de pluggen geplamuurd worden. Tijdens het plamuren werd het duidelijk dat er veel meer gaten in zaten dan op het eerste gezicht gezien was. Hierna zijn de pluggen weer glad geschuurd.
Afbeelding6: Uiteindelijk resultaat giekpluggen
7
3
Handleiding
Dit hoofdstuk dient voor informatieoverdracht naar toekomstige studenten. Om te voorkomen dat toekomstige studenten het wiel opnieuw moeten uitvinden zal de kennis die is opgedaan tijdens deze stageperiode worden opgeslagen in dit document. Toekomstige studenten zullen dan meer tijd kunnen besteden aan het ontwerpen, omdat de uitvoerende fase soepeler verloopt. Er zal getracht worden de verschillende handelingen gedetailleerd te beschrijven die komen kijken bij het werken met composieten. Hieronder een korte lijst met te beschrijven handelingen: -
-
Handlamineren o Plamuren o Schuren o Waxen o Gelcoaten o Lamineren Vacuüm injecteren o Glasvezel o Peel-ply o Doorlaat-folie o Doorlaat-gaas o Vacuümzak o Vacuümpomp o Aansluiten harsleidingen
Afbeelding8: Zeiljacht CompoSail
9
3.1 Handlamineren Bij handlamineren kan er veel invloed worden uitgeoefend op de vorm van het uiteindelijke product. Er wordt gewerkt met een mannelijke of vrouwelijke mal, zodat er over of in de mal gelamineerd kan worden. Dit wordt gedaan door met de hand matten glasvezel, chopped fibres of wel gewoven fibres, te leggen op of in de mal. Hierna worden de matten verzadigd met een hars/harder combinatie. De hars en harder worden in een specifieke verhouding gemengd afhankelijk van de gewenste hardingstijd en productiewijze. Deze verhouding en specifieke hars en harders worden in tabel 1 weergegeven. 3.1.1 Plamuren Plamuren is het opvullen van gaten in een product, bijvoorbeeld een mal. Dit kan met verschillende soorten plamuur, dit staat beschreven in tabel 1. Het plamuren dient om een glad oppervlak te verkrijgen. De benodigde gereedschappen zijn: -
2 Plamuurmessen per persoon Plastic/Latex handschoenen (dit soort plamuur is schadelijk voor je handen) Weegschaal (afwegen verhoudingen) Een mengbakje (wit bakje van 100 gram) Een houten roerstaaf 2 plastic bekertjes (voor doseren hars en harder) Epoxy/Polyester hars (zie tabel 1 voor specifieke eisen) Microballoons (wit of bruin) Aceton (schoonmaken plamuurmessen voor later gebruik)
Werkwijze Hieronder zal stapsgewijs worden uitgelegd hoe het plamuren effectief kan worden uitgevoerd. Stap 1: Zorg ervoor dat alle gereedschappen in handbereik liggen, dit is belangrijk voor het soepel doorlopen van het proces. Door beperkte verwerkingstijd van sommige plamuren moet namelijk snel doorgewerkt worden. Stap 2: Kijk in tabel1 welke hars en harder gebruikt moet worden voor de specifieke situatie en in welke verhouding. De verhoudingen luisteren erg nauw, dus probeer je exact aan deze verhoudingen te houden. Twee gram teveel of te weinig is nog te overzien, meer dan dat kan problemen opleveren. Stap 3: Zet het mengbakje op de weegschaal en zet de weegschaal op 0. Schenk wat hars in één van de plastic bekertjes. Giet nu de hars behoedzaam in het mengbakje. Let goed op de weegschaal en weeg de juiste hoeveelheid af. Schenk nu wat harder in het andere bekertje en giet dit behoedzaam in het mengbakje. Let weer goed op de weegschaal. Stap 4: Pak een handvol microballoons (wit of bruin) en stop deze in het mengbakje. Roer nu voorzichtig met de houten roerstaaf de microballoons door de hars en harder. Deze microballoons zijn niet goed voor de longen, dus probeer niet te stuiven. Een mondkapje is geen overbodige luxe. Blijf net zolang microballoons aan het mengsel toevoegen tot het mengsel niet meer van de roerstaaf druipt. Het plamuur moet stil blijven hangen aan de roerstaaf, hoeveel er ook op zit. De plamuur moet ongeveer de dikte van pindakaas hebben.
10
Stap 5: Smeer wat plamuur op één van de plamuurmessen. Met het andere plamuurmes wordt er een klodder plamuur in het gat aangebracht. Smeer de overtollige rest plamuur terug op het eerste plamuurmes. Met het tweede plamuurmes wordt het plamuur glad gestreken, de resten worden weer op het eerste plamuurmes gesmeerd. Het plamuren wordt uitgevoerd met handschoenen aan en kan eventueel aangebracht worden met de vingers. Bij grote hoeveelheden plamuur kan het mengsel erg heet worden en beginnen te roken. Maak dus kleine porties plamuur. Mocht het mengsel beginnen te roken stop dan gelijk met werken en vul het mengbakje met water. Er zal een nieuwe portie plamuur aangemaakt moeten worden. Stap 6: Schraap de plamuurmessen goed schoon en laat ze weken in een emmer met water en een scheut aceton. Mochten er harde resten op de plamuurmessen zitten die er niet zijn af te krijgen met water, dan kan dit gedaan worden met behulp van een slijptol. Ruim alle gebruikte gereedschappen weer op om te voorkomen dat deze kwijtraken of beschadigd raken.
Afbeelding 9: Hier wordt de plamuur aangemaakt
Afbeelding10: Plamuurmessen
11
3.1.2 Schuren Het schuren dient om een hechtoppervlak te creëren voor het laminaat of plamuur. Er zijn verschillende grofheden waarmee geschuurd kan worden. De grofheden worden aangegeven aan de hand van het aantal korrels per oppervlakte eenheid. Deze grofheden worden op het schuurpapier aangegeven met een P en dan de korrels per oppervlakte eenheid. Er wordt meestal begonnen met P60 gevolgd door P120 en daarna P240. Als een oppervlak glad moet worden geschuurd, niet alleen een hechtoppervlak, dan kan er nog geschuurd worden met P400 en P600. Deze grofheden zijn zwart gekleurd en worden gebruikt voor natschuren. Het schuurpapier wordt licht vochtig gemaakt en wordt regelmatig gespoeld. Voor de grotere producten is schuren met luchtdruk erg handig. Er wordt met een compressor een luchdruk opgebouwd van 6-7 bar, met deze luchtdruk worden verschillende gereedschappen aangedreven. Voor het schuren wordt een ronde schuurkop gebruikt met verschillende schuurpads. Deze schuurpads zijn er in verschillende grofheden zoals het standaard schuurpapier. Er kan ook nog geschuurd worden met een oscillerende machine. Dit apparaat trilt en kan ook gebruikt worden om te zagen. Hieronder volgen de benodigde gereedschappen: -
Mondkapje Werkhandschoenen Oogbescherming Overall Oorbescherming Schuurpapier (lage grofheid -> hoge grofheid) Schuurpads (bij luchtdruk schuren) Luchtdruk schuurkop (bij luchtdruk schuren) Luchtdrukslang (bij luchtdruk schuren) Eventueel luchtdruk spuitstuk voor het schoonspuiten van je producten Emmer water (bij nat schuren met P400/P600) Eventueel een vijl (voor grove stukken)
Werkwijze Hieronder zullen de te volgen stappen beschreven worden. Stap 1: Draag beschermende kleding Stap 2: Schuur eerst met een lage korreldichtheid en ga daarna verder met een steeds hogere korreldichtheid. Gebruik eventueel een vijl om grote stukken te verwijderen. Schuur altijd in lange stroken om te voorkomen dat er kuilen en bergen ontstaan. Stap 3: Blaas het product schoon met het luchtdruk pistool. Stap 4: Ruim alle gereedschappen weer op.
Afbeelding11: Luchtdruk schuur gereedschap
12
3.1.3 Waxen Als er wordt gelamineerd met behulp van een mal dan moet de mal gewaxed worden. Deze waxlaag zorgt ervoor dat na de productie het product loslaat en uitneembaar is. Gewoonlijk worden er drie lagen wax aangebracht. Hiervoor wordt de mold release wax gebruikt, te vinden in het epoxyhok. Benodigde gereedschappen: -
Mold release wax Witte katoenen doeken Plastic handschoenen of werkhandschoenen
Werkwijze Stap 1: Doe de handschoenen aan. Stap 2: Zorg ervoor dat het product schoon is. Stap 3: Breng met een katoenen doek de wax aan op het product. Zorg ervoor dat over het gehele product een laag zit. Als het gehele product een waslaag heeft is het al voldoende, de laag mag dun zijn. Stap 4: Laat de wax ongeveer 45 minuten drogen, verwijder het residu met een schone doek. Stap 5: Voeg een tweede laag wax toe aan het product. Zie stap 3. Stap 6: Zorg er op deze manier voor dat er drie lagen of meer op het product aanwezig zijn. Stap 7: Veeg na de laatste laag het residu van het product af. Laat daarna het product twee uur drogen. Stap 8: Ruim alle gereedschappen op.
Afbeelding12: Mold release wax
13
3.1.4 Gelcoaten Gelcoaten wordt gedaan om een chemische barrière aan te brengen. Dit om de mal te beschermen tegen de hars. De gelcoat wordt de buitenste laag van het product en kan ook esthetische waarde hebben. Voor gelcoaten wordt een mengsel van gelcoat en 2-4% butanox gebruikt. Het vat gelcoat is te vinden in het epoxyhok en er staat met grote blauwe letters “gelcoat” op. Benodigde gereedschappen: -
Plastic/Latex handschoenen Verfroller Mengbakje Roerstaaf Mondkapje (Polyester gelcoat ruikt erg sterk)
Werkwijze Stap 1: Verzamel alle gereedschappen en doe de benodigde bescherming aan. Stap 2: Giet de benodigde hoeveelheid gelcoat in het mengbakje. Er moet een dunne laag aangebracht worden, schat de benodigde hoeveelheid aan de hand van het product. Stap 3: Voeg 2-4% (2%=normaal, 3-4%=snel) butanox aan het mengsel toe. Roer het mengsel. Stap 4: Giet het mengsel over het product en rol het uit met de verfroller. Stap 5: Laat het mengsel drogen tot het niet meer plakt, 2 tot 3 uur. Stap 6: Breng de tweede laag aan en laat deze drogen tot het niet meer plakt. Stap 7: Verwijder de roller van het gereedschap, anders zal deze hard worden en moeilijk te verwijderen zijn. Stap 8: Ruim alle gereedschappen op.
Afbeelding13: Vat met gelcoat
14
3.1.5 Lamineren Met behulp van glasvezel matten en epoxyhars worden producten geproduceerd. Deze matten worden in stroken geknipt en verzadigd met epoxyhars met behulp van verfrollers en ontluchtingsrollers. Om te voorkomen dat er luchtbellen onstaan in het product is het aan te raden om veel hars te gebruiken. Handlamineren is niet geschikt voor hoogwaardige producten. Voor hoogwaardige producten zal gekeken moeten worden naar andere productietechnieken, zoals vacuüminjecteren. Om luchtbellen te voorkomen in de hoeken van een product zullen er in de rechte hoeken extra stroken aangebracht moeten worden. Door op beiden zijden één korte strook te plaatsen, zodat de uiteinden elkaar precies raken in de hoek, wordt verkomen dat er een luchtbel ontstaat. Deze twee matten zullen met elkaar verbonden door de hars. Benodigde gereedschappen: -
Glasvezelmatten (van tevoren op maat geknipt) Verfrollers Hars Harder Roerstaaf 2 mengbakjes 1 dispossable emmer Weegschaal Plastic/latex handschoenen Mondkapje (als er gewerkt wordt met polyester hars) Overall Ontluchtingsroller Werkhandschoenen (knippen glasvezel)
Werkwijze Stap 1: Doe de benodigde bescherming aan. Bij het knippen van glasvezel en het verwerken ervan is het aan te raden ondoordringbare handschoenen te gebruiken en huidcontact te vermijden. Deze vezels zijn zeer dun en kruipen in de huid, dit zorgt voor erg veel jeuk en deze jeuk blijft de rest van de dag aanhouden. Stap 2: Verzamel alle benodigde gereedschappen. Stap 3: Knip de stroken glasvezel op maat. Over het algemeen is er een beperkte verwerkingstijd van de hars en het is zeer ineffectief om steeds opnieuw stroken te knippen. Bepaal van tevoren hoeveel lagen glasvezel er aangebracht gaan worden en knip genoeg stroken. Orden de stroken op volgorde of op grootte. Stap 4: Meng de juiste hars en harder in de juiste verhouding. (zie tabel1) Stap 5: Giet wat van het mengsel op het product en verdeel dit met de verfroller. Stap 6: Leg een strook glasvezel op het product en doordrenk deze met het mengsel. Leg de volgende strook overlappend naast de eerste. Zorg ervoor dat de glasvezel-mat niet meer wit is. Witte cirkels zijn luchtbellen, ga hier met meer mengsel over heen. Uiteindelijk moet het product doorzichtig worden, dan zijn alle luchtbellen verwijderd. Stap 7: Na de eerste laag kan stap 6 zo vaak herhaald worden als nodig. Blijf erop letten dat er tijdig nieuwe hars wordt aangemaakt. Maak kleine hoeveelheden aan, sommige hars en harder kunnen erg warm worden en gaan roken als er teveel van wordt aangemaakt.
15
Stap 8: Laat het product bij voorkeur twee dagen uitharden, minimaal 24 uur. Stap 9: Ruim alle gereedschappen op.
Polyester + 2-4% butanox Handlamineren Ja* Gelcoaten Nee Vacuüminjecteren Nee Plamuren Nee Lijmen Nee * Bij zwakke producten met chopped fibers
Hars 235 : Harder 237 3 :1 Nee Nee Ja Nee Ja
Hars 357 : Harder 585 2:1 Ja Nee Nee Ja Ja
Gelcoat + 24% butanox Nee Ja Nee Nee Nee
Tabel1: Mengverhoudingen hars en harders
Afbeelding14: Chopped fibers
Afbeelding15: Mengemmer voor lamineren
16
3.2 Vacuüminjecteren Vacuüminjecteren is een productiemethode voor het maken van composieten producten. Bij deze methode is er vrijwel geen lichamelijk contact met de hars en kunnen er snel kwalitatieve producten geproduceerd kunnen worden. De verschillende lagen komen dichter op elkaar te liggen en luchtbellen worden verwijderd door het vacuüm. Benodigde gereedschappen: -
Vacuümzak Peel-ply Doorlaat-folie (rood) Doorlaat-gaas (groen) Tacky tape Schaar Glasvezelmat(ten) Ducktape Vacuümpomp Lijmspray Flexibele buizen Spiraal buizen Plastic emmer/container Hars/Harder Roerstaaf Plastic/Latex handschoenen Wegwerp T-splitsing
Werkwijze Stap 1: Verzamel alle benodigde gereedschappen. Stap 2: Knip de vacuümzak, doorlaat-folie, doorlaat-gaas, glasvezelmat en peel-ply op maat. De vacuümzak zit opgevouwen op de rol, dus let bij het knippen op dat de zak in feite twee keer zo groot is. De zak zit opgevouwen op de rol om er voor te zorgen dat er geen stof aan de binnenkant van de zak zit. Let dus op dat de zak pas opengevouwen wordt als het vacuümpakket opgebouwd gaat worden. Zorg ervoor dat er geen stof aan de binnenkant van de zak komt. Stap 3: Voor het lamineren van een los product ga naar stap 4. Voor het vast-lamineren van een product op een ander product of oppervlak gelden exact dezelfde opvolgende stappen behalve dat de vacuümzak over het product wordt gemaakt in plaats van eromheen. Er zal dus ook maar één laag van alle verschillende lagen komen in plaats van twee. Stap 4: Lijm met behulp van de lijmspray de glasvezelmat(ten) op het product. Deze lijmlaag zorgt ervoor dat het glasvezel op zijn plaats blijft. Het is dus niet nodig het glasvezel te doordrenken met lijm, een klein laagje is voldoende. Het is een tijdelijke verbinding, geen permanente. Doe dit aan beiden kanten van het product of wikkel de glasvezelmat om het product heen. Als er gekozen wordt voor wikkelen doe dit dan ook met de volgende lagen (stap 5 – stap 7). Stap 5: Lijm met behulp van de lijmspray het peel-ply op de glasvezelmat(ten). Het peel-ply zorgt ervoor dat de zak, het doorlaat-folie en het doorlaat-gaas afneembaar zijn na het uitharden van de hars. Stap 6: Lijm met behulp van de lijmspray het doorlaat-folie op de peel-ply laag. Stap 7: Lijm met behulp van de lijmspray het doorlaat-gaas op de doorlaat-folie laag.
17
Stap 8: Vouw de vacuümzak nu open en leg het product in het midden neer. Omring het product nu met tacky tape op 5-10 cm afstand van het product. Laat in de hoeken het tacky tape elkaar overlappen. Laat het witte folie nog op de tacky tape zitten. Het tacky tape dient om de zak luchtdicht te maken, zodat deze vacuüm kan worden getrokken. Stap 9: Breng de toevoer- en afvoerslang aan. Dit wordt gedaan door een stuk tacky tape rond de slang te rollen en dat stuk tacky tape weer op het al aangebrachte tacky tape te plakken. Duw dit met de vingers goed aan en ga er met nog een stuk tacky tape overheen. Duw dit allemaal goed aan, vooral in de hoeken. Aan het eind van de slang, de kant van het product, moet een T-splitsing stuk worden aangebracht. Aan dit T-splitsing stuk moet een spiraalbuis worden aangebracht. Deze spiraalbuis zorgt er voor dat de hars zich goed kan verspreiden. Bij een normale buis wordt de vacuümzak in de buis gezogen, op deze manier kan er geen hars in het product lopen. Met een spiraalbuis wordt dit probleem weggenomen. Doe dit aan beiden zijden van het product. Stap 10: Plak nu de vacuümzak geleidelijk dicht door het witte folie van het tacky tape te verwijderen en de zak erop vast te plakken. Let erop dat dit in één keer goed gaat, want de zak is lastig los te krijgen als het eenmaal contact heeft gemaakt met het tacky tape. Als het product of de zak zich niet in één plat vlak bevindt moeten er plooien worden aangebracht. De vacuümzak is namelijk niet rekbaar en zal kapot worden getrokken als er geen plooien worden aangebracht. Plaats deze plooien naast een hoek en doe een stuk tacky tape tussen de twee lagen van de vacuümzak waar de plooi zich bevindt. Stap 11: Sluit één van de slangen aan op de vacuümpomp en knik de ander dubbel zodat er geen lucht meer door kan en tape deze vast. Kijk of de zak goed vacuüm trekt, als de vacuümzak met de hand niet omhoog getrokken kan worden dan is deze zak waarschijnlijk voldoende luchtdicht. Luister ook goed of er gesis te horen is, dit is meestal kenmerkend voor een lek. Stap 12: Meng nu de hars en harder in de juiste verhoudingen in de emmer. (zie tabel 1) Stap 13: Knip nu het tape dat om de gebogen leiding zit los en hou de knik erin met de hand. Zet de emmer met mengsel klaar en plaats de slang zo snel mogelijk in het mengsel. Nu zuigt de vacuümpomp het mengsel door het product en het glasvezel heen. Als het product volledig verzadigd is moet de slang waar het mengsel doorheen loopt weer dichtgeknepen worden en vast getaped. Nu moet het pakket onder vacuüm blijven staan tot de hars is uitgehard, deze uithard-tijd ligt aan het mengsel dat is klaar gemaakt. Stap 14: Na het uitharden moet de vacuümzak verwijderd worden. Zorg ervoor dat het peel-ply bloot komt te liggen en trek dan de rest los door aan het peel-ply te trekken. Stap 15: Ruim alle gereedschappen op.
Afbeelding16: Tacky Tape
18
4
Reflectie op proces
Tijdens de stageperiode is het anders gelopen dan gepland. Op de volgende pagina staat de planning die in week 2 van de stageperiode is gemaakt. Aan de planning is te zien dat er in week 7 gepland was de giek af te leveren. Nu, na elf weken stage lopen, zijn er alleen pluggen afgeleverd waar de giekmal van gemaakt kan worden. In dit hoofdstuk wordt besproken waar dit verschil in gepland resultaat en het daadwerkelijke resultaat is ontstaan. Er zijn fouten gemaakt tijdens het productieproces waardoor er veel vertraging is opgelopen. En het verkeerd inschatten van de benodigde tijd voor bepaalde handelingen is ook belangrijk geweest. 4.1 Overzicht stage periode Tijdens deze stageperiode heeft de focus gelegen op het verwerven van praktische kennis van productietechnieken. Tijdens deze stage zijn er veel uren gemaakt in de werkplaats, dan wel om het eigen project te produceren of bij het helpen van andere studenten met hun project. Dit heeft ervoor gezorgd dat er snel veel basiskennis werd opgedaan met de werkplaats en de gereedschappen die beschikbaar waren. Het gevolg daarvan was wel dat er veel tijd ging zitten in het adviseren van medestudenten met hun projecten. Hierdoor is er ook kennis en ervaring opgedaan ten behoeve van het begeleiden van mensen en leidinggeven. Een erg belangrijk deel hiervan is begrijpen dat andere mensen handelingen verrichten op hun eigen manier. Hierop moet slim worden ingespeeld door de taak zo te omschrijven dat het past in het kader dat de ander heeft. Op deze manier kan er goed worden samengewerkt en wordt een handeling kwalitatief uitgevoerd. Mensen luisteren ook beter als de leidinggevende naast ze gaat staan in plaats van boven hen. Al deze kennis heeft er ook voor gezorgd dat toekomstige ontwerpen beter produceerbaar gemaakt kunnen worden, doordat er beter bekend is wat haalbaar is. Het is ook erg belangrijk om meningen van mensen te horen die juist anders zijn, want deze mensen weten wellicht meer. Door deze andere gezichtsvelden van verschillende mensen te raadplegen kan er een gebalanceerde oplossing gevonden worden op elk probleem. Dit vertaalt zich in het raadplegen van medestudenten en leidinggevende. 4.2 Gemaakte fouten Tijdens het produceren van de giekmallen is er veel, gedeeltelijk noodzakelijk, uitbesteed aan medestudenten. Door dit uit te besteden en niet altijd voldoende toezicht te houden zijn er veel fouten gemaakt tijdens het productieproces. Een voorbeeld hiervan zijn de luchtbellen die zijn ontstaan in de giekpluggen. Tijdens het produceren van deze pluggen is er door een bezoek aan school en een excursie te weinig toezicht geweest. Door te weinig toezicht is er niet voldoende op de kwaliteit van het lamineren gelet. Dit heeft ervoor gezorgd dat de luchtbellen niet voldoende zijn verwijderd. Door deze luchtbellen moesten er weer een aantal extra stappen aan het productieproces worden toegevoegd. Namelijk het vullen van de onstane gaten en het daarna gladschuren van het plamuur. Dit soort fouten hebben gezorgd voor veel vertraging in het proces. Voor het volgende productieproces dat ontworpen moet worden is het dus duidelijk dat er meer toezicht moet komen. 4.3 Planning De planning die in week 2 van de stageperiode is opgemaakt is op de volgende pagina te vinden. Na een gesprek met Peter Menger, de coach vanuit CompoSail, was het plan om de giek zo snel mogelijk af te leveren en daarna een andere opdracht op te pakken. Echter door beperkte ervaring met productieprocessen werd de benodigde tijd voor de verschillende handelingen erg onderschat. Dit heeft ervoor gezorgd dat er niet aan de originele afspraak met het bedrijf werd gehouden. Hieruit is ook het besluit gekomen om een handleiding te schrijven voor toekomstige stagaires om alsnog nuttige producten op te leveren voor het bedrijf. Ook om de opgedane kennis op te schrijven zodat er opnieuw werd nagedacht over wat er geleerd is.
19
4.4
Planning week 2
20
5
Conclusie
De resultaten die behaald zouden worden in de planning van week 2 zijn niet behaald. Er is erg veel geleerd tijdens stage door de fouten die zijn gemaakt. Ook al zijn de beoogde resultaten niet gehaald zijn er belangrijke producten afgeleverd. Zo kan de giek binnen afzienbare tijd alsnog geproduceerd worden en kunnen volgende groepen de handleiding raadplegen om te voorkomen dat het wiel opnieuw moet worden uitgevonden. Al met al een geslaagde stageperiode.
Afbeelding17: CompoSail jacht
21
