Communicatiekanalen in bedrijven Valérie Vervliet Federale Overheidsdienst Tewerkstelling, Arbeid en Sociaal Overleg
Ieder zijn taak… Overleg Comité PBW vakbondsafvaardiging rechtstreekse participatie
Advies preventieadviseurs interne dienst externe dienst
Beslissing en uitvoering werkgever hiërarchische lijn (aangestelden)
Rol van de werknemers Als communicatie faalt… de inspectie TWW
Wettelijk kader • Welzijnswet Werknemers – 4 augustus 1996
• KB Comité – 3 mei 1999
• KB Interne Dienst – 27 maart 1998
• (KB Externe Dienst) – 27 maart 1998
• KB Welzijnsbeleid – 27 maart 1998
Overleg: het Comité PBW In ondernemingen met gewoonlijk gemiddeld meer dan 50 WN • Werknemer? – Ook leidinggevenden en kaderpersoneel – Stagiairs – Uitzendkrachten bij de gebruiker, tenzij vervanging vaste WN • Onderneming = technische bedrijfseenheid – Sociaal en economisch criterium – Niet: juridische entiteit, tenzij TBE’s < 50 WN
Samenstelling • De werkgever (voorzitter) • De werknemersvertegenwoordigers • arbeiders, bedienden, jongeren • 2<25 – effectieven/plaatsvervangers • Verkozen via sociale verkiezingen om de vier jaar (2012)
• De werkgeversvertegenwoordigers • <= WN-vertegenwoordigers • Leidinggevend, bevoegd om de WG te verbinden
• Preventieadviseurs • Kunnen geen WN/WG vertegenwoordigers zijn • Raadgevende stem (bv. PA-AG)
• Anderen • Deskundige om WN-vertgw bij te staan • Inspecteur TWW
Werking • Vergadering minstens eenmaal per maand • Of als 1/3 WN-vertgw het vraagt
• Opstellen huishoudelijk reglement • Bv. plaats/tijd vergaderingen, naam leden + voorzitter, ... • Bv. regels betreffende aanwezigheidsquorum en besluitvorming (unanimiteit, meerderheid, …) • Bv. samenstelling beperkte afvaardigingen (voor jaarlijks bezoek aan de arbeidsplaats, om ter plaatse te gaan bij ernstige risico’s waarbij schade dreigend is of ernstig ongeval/incident is) • Bv. wijze waarop personeel wordt geïnformeerd over agenda en beslissingen Comité PBW
• Prestaties vergoed als arbeidstijd • Recht op passende opleiding • Bescherming tegen ontslag
Bevoegdheden Art. 65 WW: alle middelen opsporen en voorstellen, en actief bijdragen tot alles wat wordt ondernomen om het welzijn van WN te bevorderen
1. Recht om voorafgaandelijk advies te geven Algemene adviesbevoegdheid > KB Comité – Maatregelen inzake beleid van de onderneming • voorstellen, maatregelen e.d. met gevolgen voor welzijn • invoering nieuwe technologieën: impact op welzijn – Diensten waarop beroep wordt gedaan • Arbeidsongevallenverzekeraars, EDPB, EDTC, enz. – Preventiemaatregelen • Aanpassing technieken en arbeidsvoorwaarden • Inrichting arbeidsplaats, bv. voor mindervalide WN • Keuze, aankoop, onderhoud en gebruik arbeidsmiddelen, collectieve en persoonlijke beschermingsmiddelen
– – – –
– – – –
Specifieke adviesbevoegdheid > andere KB’s Bv. inhoud werkpostfiche bij uitzendarbeid Bv. om beroep te kunnen doen op gespecialiseerde diensten inzake mindervalide WN Bv. inhoud GPP en JAP Bv. interne/externe diensten: • Samenstelling IDPB en middelen IDPB • Bepalen welke vaardigheden intern moeten zijn en waarvoor beroep op EDPB wordt gedaan • Keuze/verandering/beroep op meerdere EDPB Bv. onderzoek ernstige AO en preventiemaatregelen Bv. gezondheidstoezicht (bv. lijst veiligheidsfuncties) Bv. preventiemaatregelen inzake psychosociale aspecten …
Uitvoering Advies moet beslissing WG voorafgaan Uitz.: gewettigd dringende gevallen: verklaring post factum Advies is in principe niet bindend - Unaniem advies over ernstig risico waarbij de schade dreigend is: WG geeft zo snel mogelijk conform gevolg - Verdeeld advies over ernstig risico waarbij de schade dreigend is : WG geeft daaraan zo snel mogelijk passend gevolg, dwz één van de adviezen volgen of zelf alternatief uitwerken - Advies over ander onderwerp: WG kan advies volgen of niet - Motiveringsplicht indien hij advies niet volgt, geen gevolg geeft of keuze maakt onder uiteenlopende adviezen - Binnen de door het Comité gestelde termijn, of uiterlijk binnen de zes maanden indien geen termijn bepaald - Bijzondere gevallen: advies inspectie vragen bij onenigheid
2. Recht om voorafgaandelijk akkoord te geven – Aanduiding, vervanging, verwijdering, beëindiging PA • Let op: PA-PSY + vertrouwenspersoon: akkoord vereist WN-vertegenwoordiging binnen het comité • Maar uiteindelijk beslissingsrecht blijft bij WG – Minimumprestatieduur PA – Procedures inzake geweld, pesterijen en OSG – Aanwijzing en vervanging milieucoördinator-WN – Wijzigingen naamlijst voor verplicht gezondheidstoezicht – Afwijking verplichting werkkledij te dragen na risicoanalyse – Keuze werkposten voor monsternemingen bij asbest Akkoord? Zie huishoudelijk reglement Advies – akkoord?
3. Initiatiefrecht: bevordering en controle > KB Comité -
Maatregelen i.v.m. onthaal van WN, informatie en opleiding Opvolgen werking IDPB Onderzoek klachten m.b.t. welzijn op het werk Voorstellen ter verfraaiing van de arbeidsplaats Medewerking aan inspectie TWW Beperkte delegatie: jaarlijks onderzoek van de arbeidsplaats Beperkte delegatie die ter plaatse gaat bij ernstige risico’s waarbij schade dreigend is, en bij ernstig ongeval/incident
Recht op informatie • WG moet comité informeren, oa. over: – Documentatie inzake welzijn • Bv. wetgeving, informatie die zij volgens de wetgeving moeten voorleggen (bv. werkpostfiche), inventaris toestellen en machines, lijst gevaarlijke stoffen, enz. – Inlichtingen, verslagen, adviezen inzake welzijn • Bv. onderzoek EAO, bestelbon, leveringsdocumenten en indienststellingsverslag arbeidsmiddelen, PBM, … – Informatie over risico’s inzake welzijn en preventiemaatregelen, eerste hulp en evacuatie, … Let op vertrouwelijk karakter van de informatie: discretieplicht
• Hoorrecht Comité kan personeelsleden horen over kwesties die zij onderzoeken
Geen comité? Cascadesysteem • Geen Comité => vakbondsafvaardiging • Geen VA => rechtstreekse participatie WN - Raadplegingsprocedure: initiatief > WG • Register voor voorstellen, opmerkingen, adviezen WN • Uithangbord of ander communicatiemiddel om WN te informeren (email) ⇒WG informeert WN, incl. advies IDPB/EDPB ⇒15 dagen voor opmerkingen of adviezen ⇒WG neemt een beslissing ⇒Geen opmerkingen: WN = akkoord ⇒Wel opmerkingen: WG motiveert beslissing
– Procedure behandeling WN-voorstellen: initiatief > WN – Quid indien akkoord nodig?
Advies over welzijn • Welzijn = ruim • • • • •
Arbeidsveiligheid Bescherming van de gezondheid Psychosociale belasting Ergonomie Arbeidshygiëne
⇒ Deskundigen nodig: preventieadviseurs
• Iedere WG is verplicht een IDPB op te richten: daartoe beschikt hij over tenminste 1 PA – Opdracht: WG, HL en WN bijstaan bij de toepassing van de welzijnswetgeving (multidisciplinaire eerstelijnspreventie) – MAAR advies! Eindverantwoordelijke blijft de WG
• Als IDPB niet alle opdrachten kan uitvoeren ⇒ Beroep op EDPB • Aanvullend! • Steeds dezelfde EDPB: vertrouwensrelatie • Werknemersinspraak/toezicht via het Comité
• PA: onafhankelijkheid t.o.v. WG/WN • • • • •
Mag geen deel uitmaken van WG/WN-vertgw. Recht op informatie Rechtstreekse toegang tot dagelijks bestuur Meningsverschillen over onafhankelijkheid: inspectie TWW Ontslagbescherming
Beslissing en uitvoering • Werkgever = eindverantwoordelijke inzake welzijn • Welzijnsbeleid aangepast aan de WN Rekening houden met aard activiteiten, specifieke risico’s van activiteiten en van werknemers: risicoanalyse op 3 niveaus (organisatie, werkposten/functies en individu)
• Informeren WN – WN voorlichten over aard werk, risico’s en preventiemaatregelen voor de organisatie, de groep werkposten/functies en de individuele werkpost/functie die zij nodig hebben
• • • •
Onthaal, vorming en opleiding Bekwaamheid WN bij taakverdeling Passende instructies aan WN + zorgen voor naleving (HL) Toegang tot zones met specifieke en ernstige gevaren alleen voor WN met passende instructies
• Hiërarchische lijn – De leden van de HL voeren elk binnen hun bevoegdheid en op hun niveau het beleid van de WG inzake welzijn uit • Bv. controleren dat arbeidsmiddelen in orde zijn en goed worden gebruikt • Bv. zich ervan vergewissen dat WN inlichtingen inzake welzijn goed begrijpen en in praktijk brengen • Bv. controleren of WN vereiste bekwaamheid en opleiding heeft voor taak • Bv. controleren of WN instructies hebben gekregen en waken over naleving instructies, desnoods ingrijpen
– HL = aangestelden in de zin van de WW, aan wie een overtreding van de WW kan worden toegerekend – MAAR: de verplichtingen opgelegd aan de leden van de HL doen geen afbreuk aan de verantwoordelijkheid van de WG
Rol van de WN? • Iedere WN moet op de arbeidsplaats naar beste vermogen zorg dragen voor zijn eigen veiligheid en deze van de andere betrokken personen, overeenkomstig zijn opleiding en de door de WG gegeven instructies – Bv. juist gebruik van machines, PBM, arbeidsmiddelen, stoffen, enz.
Dit houdt ook in: - WG en IDPB onmiddellijk op de hoogte brengen van iedere werksituatie waarvan zij redelijkerwijs kunnen vermoeden dat deze een ernstig en onmiddellijk gevaar voor de veiligheid en de gezondheid met zich brengt, alsmede van elk vastgesteld gebrek in de beschermingssystemen - Bijstand verlenen aan WG en IDPB inzake welzijn - Bij niet te vermijden, ernstig en onmiddellijk gevaar: WN verlaat werkpost of gevaarlijke zone: hij moet onmiddellijk het bevoegde lid van de HL en de IDPB hiervan in kennis stellen
Ernstig en onmiddellijk gevaar (EOG) •
WG • Stelt noodplan op • Informeert WN over noodprocedures en maatregelen die moeten worden genomen bij EOG, eerste hulp, brand, evacuatie • Informeert ASAP WN die blootgesteld (kunnen) worden aan EOG + neemt beschermingsmaatregelen • Zorgt dat WN bij EOG passende maatregelen kan nemen indien geen contact mogelijk met HL of IDPB
•
PA • Advies over procedures bij EOG • Uitwerken noodprocedures en toepassing maatregelen bij EOG • In geval van dringende noodzakelijkheid en onbereikbaarheid WG, zelf maatregelen treffen om oorzaken gevaar of hinder te verhelpen
•
WN • Informeren WG + IDPB van werksituaties waar EOG wordt vermoed • Als WN bij niet te vermijden EOG werkpost of arbeidsplaats verlaat: geen nadeel ondervinden + recht op bescherming • Onmiddellijk informeren bevoegd lid HL + IDPB
De inspectie TWW Beroep op de inspectie TWW mogelijk – Inspecteur kan steeds zelf het Comité bijeenroepen – WN-vertgw kunnen steeds beroep doen op inspecteur TWW – Bij onenigheid binnen comité: verzoening en advies • Bv. bij onenigheid over keuze EDPB (advies) • Bv. bij gebrek aan akkoord ontslag PA (akkoord) MAAR beslissingsbevoegdheid blijft steeds bij WG – Toezicht en strafsancties • Bv. wegens niet oprichten comité indien verplicht • Bv. verhinderen werking comité of uitvoering mandaat WN-vertgw.
Case: aanstelling PA WG vraagt voorafgaand akkoord bevoegd CPBW over aanduiding PA IDPB art. 20 KB Interne Dienst
CPBW gaat akkoord
CPBW gaat niet akkoord
PA psychosociale aspecten: akkoord noodzakelijk van de leden die WN vertegenwoordigen in CPBW art. 32sexies §1 tweede lid Welzijnswet
PA wordt aangeduid
WG vraagt advies van inspectie
inspecteur hoort partijen + poogt verzoening
geen verzoening advies inspectie aan WG PA psychosociale aspecten: WG moet beroep doen op PA EDPB art. 32sexies §1 vierde lid Welzijnswet
WG stelt CPBW in kennis van advies binnen 30 dagen
WG neemt beslissing
verzoening
PA wordt aangeduid
Vragen? • www.werk.belgie.be •
[email protected]
