Communicatie, Nederland vs China

Scriptie

Communicatie, Nederland vs China

Fashion & Management, juni 2009

I

Scriptie


SCRIPTIE FASHION & MANAGEMENT AMSTERDAM FASHION INSTITUTE

EFFICIENCY VERBETERING OP HET GEBIED VAN COMMUNICATIE TUSSEN DE NEDERLANDSE CLIËNT EN DE CHINESE LEVERANCIER.

BEGELEIDER AMFI: DHR. PETER BUTS STUDENT: EVELINE STEPHANUS UTRECHT MEI 2009 DEZE SCRIPTIE BEVAT EIGEN WERK


II

Scriptie


VOORWOORD Deze scriptie is geschreven naar aanleiding van de afronding van het bachelor programma Fashion & Management op het Amsterdam Fashion Institute. Voordat ik begon op het Amsterdam Fashion Institute was ik MBO student Mode en Kleding te Hilversum. Tijdens deze opleiding werd mijn interesse voor productie en reizen naar verre landen gewekt. Ik had 3 succesvolle stages afgerond waaronder een stage bij Nike Europe. Ik voelde dat ik nog niet klaar was met studeren en ik wilde meer leren over de productie van kleding. Daarom koos ik ervoor om Fashion & Management te gaan studeren op het AMFI. Hier werd mijn interesse voor productie nog meer versterkt, waardoor ik in het eerste jaar de wens om een stage in China te lopen ontwikkelde. Na hard werken en twee jaar sparen zat ik samen met mijn vriendin Sylvia Hazenbroek in Shanghai voor vijf en een halve maand. We liepen stage voor Online Design dat een merchandise kantoor is voor CoolCat, AmericaToday en Zara. Tijdens mijn werkzaam heden als merchandiser figureerde ik als tussenpersoon tussen CoolCat en de fabrikanten. Ik heb me vaak verbaasd over de ingewikkelde en vage communicatie tussen Nederlanders en Chinezen. Ik heb hier vaak met Sylvia over gesproken en gediscussieerd. Na een aantal werkweken in China kwam ik dan ook al snel op een interessant onderwerp voor mijn afstuderen. Hierbij presenteer ik u mijn afstudeer scriptie. Naast mijn grote interesse in productie zijn er nog twee andere interesses gewekt, namelijk China en communicatie. Omdat ik zelf een halfjaar heb kunnen ervaren hoe de productie in zijn werk gaat en hoe moeilijk het communiceren met de Chinezen is heb ik veel informatie vergaard en ervaringen op kunnen doen voor dit project. Ik wil dan ook al mijn collega’s en medewerkers van de fabrieken bedanken voor hun hulp en ondersteuning; Fiona Zhao, Daisy Gong, Cythia Zeng en Bart Westerman. Natuurlijk wil ik ook mijn Nederlandse collega’s bedanken; Brenda Leijtens van CoolCat en cultureel antropoloog Imre van de Bijl. Ook mijn afstudeerbegeleider Peter Buts wil ik erg bedanken voor alle steun en alle ‘logica’ in de scriptie is aan hem te danken. Marco Mossinkoff heeft mij gemotiveerd en geïnspireerd voor dit onderwerp en daarvoor wil ik hem in het bijzonder bedanken. Eveline Stephanus Utrecht, juni 2009


III

Scriptie


INHOUDSOPGAVE VOORWOORD...................................................................................... II MANAGEMENT SAMENVATTING............................................................. V INLEIDING......................................................................................... VIII HOOFDSTUK 1 WELKE FACTOREN SPELEN EEN ROL IN DE HANDEL MET DE CHINESE LEVERANCIER?........................................................................1 1.1 1.2 1.3 1.4

SOURCING COÖRDINATIE MONITORING ANTWOORD OP DE ONDERZOEKSVRAAG

1 3 5 6

HOOFDSTUK 2 COMMUNICATIE MET DE CHINESE LEVERANCIER?...............7 2.1 2.2 2.3 2.4 2.5

DE WEG VAN HET PRODUCT OP WELKE MANIER WORDT ER GECOMMUNICEERD? W EDERZIJDS OPEN OVERLEG VEEL VOORKOMENDE PROBLEMEN EN DE OORZAKEN HIERVAN ANTWOORD OP DE ONDERZOEKSVRAAG

7 8 8 9 13

HOOFDSTUK 3 CULTURELE VERSCHILLEN EN VERSCHILLEN IN HANDEL TUSSEN CHINA EN NEDERLAND...........................................................................15 3.1 NEDERLAND 3.2 CHINA 3.3 ANTWOORD OP DE ONDERZOEKSVRAAG

15 20 25

HOOFDSTUK 4 MACHT............................................................................27 4.1 4.2 4.3 4.4

HET BEGRIP MACHT HET VERSCHIL TUSSEN MACHT EN AFHANKELIJKHEID MACHTSBRONNEN VAN FRENCH EN RAVEN ANTWOORD OP DE ONDERZOEKSVRAAG

27 28 28 31

HOOFDSTUK 5 CONCLUSIE.....................................................................32 HOODFSTUK 6 AANBEVELINGEN.............................................................33 ADVIES 1 TAAL EN CULTUUR 6.1 BEWUSTWORDING VAN CULTUURVERSCHILLEN 6.2 CULTUUR EN PERSOONLIJKHEID 6.3 HET VERKORTEN VAN HET COMMUNICATIEPROCES 6.4 TRAININGEN EN CURSUSSEN 6.5 STANDAARDISEREN VAN DE TERMINOLOGIE 6.6 ERVARING IN CHINA ADVIES 2 MACHT VS COMMUNICATIE 6.7 HOE MACHT IN COMMUNICATIE IN TE ZETTEN W IST JE DAT?


33 33 33 33 36 36 37 37 38 38

IV

Scriptie


LIJST VAN GEBRUIKTE BRONNEN EN NOTEN.............................................39 LITERATUUR ARTIKELEN INTERNET VERSLAGEN, LEZINGEN EN PRESENTATIES INFORMANTEN

39 39 39 40 40

BIJLAGE 1.............................................................................................41 INTRODUCTIE VAN COOLCAT

41

BIJLAGE 2.............................................................................................44 ARTIKEL: OUTSOURCING/ OPINIE

44

BIJLAGE 3.............................................................................................45 HET LEVERANCIERSSELECTIE MODEL

45

BIJLAGE 4.............................................................................................46 ARTIKEL: AZIE: BENCHMARKING VOOR OUTSOURCING/INVESTEREN

46

BIJLAGE 5.............................................................................................47 INCOTERMS

47

BIJLAGE 6.............................................................................................48 HUIDIG COMMUNICATIE FLOWCHART

48

BIJLAGE 7.............................................................................................49 NIEUW COMMUNICATIE FLOWCHART

49

BIJLAGE 8.............................................................................................50 COMMUNICATIEMIDDELEN

50

BIJLAGE 9.............................................................................................52 FYSIEKE DISTRIBUTIE MODEL

52

BIJLAGE 10...........................................................................................53 ARTIKEL: GEEN CONTACT, GEEN CONTRACT

53

BIJLAGE 11...........................................................................................55 ARTIKEL: NEDERLANDERS ZIJN ONBELEEFD

55

BIJLAGE 12...........................................................................................57 DE NEDERLANDSE CULTUUR VOLGENS SANDER VERBEEK

57

BIJLAGE 13...........................................................................................58 DE CHINESE CULTUUR VOLGENS CHI SHANG CHENG

58

BIJLAGE14............................................................................................59 ARTIKEL: CHINA VAN 1-KIND NAAR 2-KIND

59

BIJLAGE 15...........................................................................................60 INTERVIEWVRAGEN NEDERLAND

60

BIJLAGE 16...........................................................................................63 INTERVIEW VARGEN CHINA

63

BIJLAGE 17...........................................................................................66 SAMENVATTING INTERVIEWS

66


V

Scriptie


M ANAGEMENT SAMENVATTING Deze scriptie is geschreven als afstudeer opdracht voor Fashion & Management van het Amsterdam Fashion Institute.

INLEIDING Gedurende mijn stage ben ik erachter gekomen dat er een probleem in de communicatie zit met China. Het communiceren gaat langzaam en er komen fouten voor in de productie die veroorzaakt worden door het falen van communicatie. De hoofdvraag die gesteld is voor dit onderzoek is: Hoe kun je als Nederlandse cliënt de efficiency, op het gebied van communicatie, met Chinese leveranciers optimaliseren? Om tot een goed antwoord te komen begint ieder hoofdstuk met een onderzoeksvraag dat aan het eind van het hoofdstuk antwoord zal geven op de vraag.

HOOFDSTUK 1 Onderzoeksvraag van dit hoofdstuk is: Welke factoren spelen een rol in de handel met China en waardoor worden deze factoren beïnvloed? In de samenwerking met Chinese leveranciers komt men een aantal factoren tegen. Deze factoren zijn onder te verdelen in: Sourcing; het proces waarbij men op zoek gaat naar een nieuwe leverancier. Sourcing is niet constant actief in een bedrijf. Bij CoolCat is souring een proces waar weinig aandacht aan besteed wordt door de lange relaties met de leveranciers. Het proces wordt beïnvloed door de situatie waarin het bedrijf opereert en de macro-economische omgeving waarin er geproduceerd wordt. Coördinatie; Dit bestaat uit twee delen, enerzijds zijn er de administratieve werkzaamheden die beïnvloed worden door de actiefheid van het bedrijf. Anderzijds zijn er de logistieke zaken die zeer belangrijk zijn voor het communiceren en vervoeren van producten en collecties. Logistieke zaken worden beïnvloed door het soort product en de grootte van een order. Monitoring; Dit zijn kwaliteitskosten. Deze worden beïnvloed door de grootte van het bedrijf, de organisatiestructuur, het aantal leveranciers, het aantal werknemers en de grootte van de producties. Ook communicatie is onderdeel van monitoring. Omdat er veel problemen in dit aspect voorkomen wordt dit apart uitgebreid behandeld in het volgende hoofdstuk.

HOOFDSTUK 2 Onderzoeksvragen van dit hoofdstuk is: 1 Welke weg legt het product af en hoe communiceert men tijdens dit proces? Het product legt een weg af dat gemiddel 24 weken duurt van ontwerp naar winkel. Om een product te ontwikkelen zijn er verschillende manieren van communiceren nodig. Deze zijn: Email, Telefoon, Fax, Skype, Pakketjes, Bezoeken en door middel van Formulieren. Bij CoolCat is communicatie door middel van persoonlijk contact tijdens bezoeken het meest geliefd en het communiceren over de telefoon is het minst geliefd. 2 Welke problemen komt men tegen in het communicatieproces met China en wat zijn de oorzaken hiervan? Uit de interviews met verschillende bedrijven heb ik kunnen waarnemen dat er weinig problemen voorkomen in de handel met China, met als uitzondering de grote communicatie problemen. De voornaamste problemen zijn dat er veel informatie verloren gaat in het complexe communicatieproces. Dit doordat er informatie verkeerd en teveel vertaald wordt. De oorzaak van dit probleem is de grote taalbarrière. Ook is het communicatie proces bij CoolCat erg lang, er worden beslissingen door de inkopers van CoolCat genomen die duidelijk ook genomen zouden kunnen worden door de merchandisers van Online design. Het gaat hier om beslissingen als het goed keuren van de eerste monsters, lapdips en stofstalen. Dat de fabriekmedewerkers afwijkende zaken in de productie niet aangeven is ook een groot probleem waardoor er regelmatig problemen in de productie voor komen. Voor de Merchandisers en fabrikanten is het teveel pushen van levertijden en het weinige vertrouwen in de Nederlanders een probleem. Dit alles wordt veroorzaakt door het grote cultuurverschil. De inkopers hebben te weinig kennis van de Chinese cultuur om te kunnen begrijpen waar het handelen en de perceptie van waarnemingen vandaan komen.

HOOFDSTUK 3 Onderzoeksvraag van dit hoofdstuk is: Wat zijn de verschillen tussen Nederland en China op het gebied van cultuur? Opvallend is het grote verschil in de lange termijn oriëntatie. Chinezen hechten


VI

Scriptie


dan ook veel waarde aan tradities, familiebanden en andere relaties die voor de toekomst waardevol kunnen zijn. Nederlanders kijken meer naar waar ze op de korte termijn al van kunnen profiteren. Ook de communicatie is erg verschillend. Zo zien we dat Chinezen veel minder direct zijn dan Nederlanders. Chinezen geven indirecte signalen en vermijden confrontaties. Situaties als prijsonderhandelingen, beoordelingsgesprekken of het oplossen van problemen is dan ook erg moeilijk met Chinezen. Uit interviews met mensen uit Chinese bedrijven is gebleken dat Chinezen veel gevoeliger zijn voor macht en het risico voor sancties. Uit interviews met hoofdinkopers uit diverse bedrijven is gebleken dat men zich in Nederland wel degelijk bewust is van dit verschil in machtsverhoudingen. Opvallend is dan wel dat Nederlandse bedrijven als CoolCat in de samenwerking hier geen rekening mee houd.

HOOFDSTUK 4 Onderzoeksvraag van dit hoofdstuk is: Wat is macht en wat zijn de verschillen in machtsverhoudingen en machtsinzet tussen Nederland en China? De beste omschrijving van het bijzondere fenomeen macht is van Robert Dahl en luidt: Macht is het vermogen een ander te laten bewegen iets te doen, wat hij/zij anders niet zou hebben gedaan. Chinezen zijn erg gevoelig voor machtverhoudingen. In Nederland wordt er voornamelijk gebruikt gemaakt van beloningsmacht. Nederland werkt met contracten waaraan beide partijen zich dienen te houden. Als dit niet het geval is zitten er consequenties aan vast. In China gaat dit geheel anders, hier is een relatie gebaseerd op vertrouwen het belangrijkste. Contracten worden wel gebruikt maar zijn van minder waarde dan in Nederland. Belangrijker is de relatie gebaseerd op vertrouwen. In het geval dat een contract, relatie of vertrouwen beschaamd wordt ziet men dit als gezichtsverlies maar zouden zij niet snel de relatie afbreken. Een zakenrelatie voor Chinezen betekent een relatie voor het leven. Binnen de Chinese bedrijven wordt er veel gebruik gemaakt van sanctie macht. Dit betekend dat indien een werknemer niet voldoet aan de eisen van de werkgever er zware consequenties aan vast zitten. Deze consequenties kunnen zelfs oplopen tot extreme straffen zoals vereiste kortingen, minder salaris, minder verantwoordelijkheden, niet het werk krijgen waar men recht op heeft of zelfs extreme straffen als pesten, pijn doen en dreigen.

HOOFDSTUK 5 Onderzoeksvraag van dit hoofdstuk is het antwoord op de hoofdvraag: Hoe kun je als Nederlandse cliënt de efficiency, op het gebied van communicatie, met Chinese leveranciers optimaliseren? De Nederlandse inkopers en de Chinese merchandisers denken allen wel, dat indien men meer van elkaars taal en cultuur weet men elkaar beter zal begrijpen en dus beter met elkaar zou kunnen communiceren. Het moeilijke hiervan is dat bedrijven moeten gaan inzien dat investering vanuit deze geheel andere “bril” op lange termijn zijn vruchten af kan werpen. Ze moeten dus de problemen vanuit de oorzaak op gaan lossen, en dat zijn ze niet gewent. Nederland is van nature een korte termijn gerichte cultuur. In veel bedrijven worden regelmatig trainingen gegeven over, verkopen en leidinggeven, waarom zou je dit niet doen voor interculturele communicatie als je veel moet communiceren met andere landen? Er zijn bedrijven die deze trainingen en cursussen geven en deze neem ik daarom mee in mijn aanbevelingen. Uit de analyse van Hofstede is gebleken dat er een groot verschil is tussen Nederland en China op het gebied van machtsafstand. Uit diverse interviews is naar voren gekomen dat Nederlanders zich voor een klein deel wel degelijk bewust zijn van dit verschil. Nederlandse bedrijven spelen hier niet op in tijdens de samenwerking met Chinese bedrijven, die overigens zeer gevoelig zijn voor machtsverhoudingen. En dat terwijl macht een middel is om mensen te beïnvloeden in wat zij doen. De aanbevelingen die ik zal geven is dan ook gebaseerd op bevindingen uit dit onderzoek en zal gericht zijn op taal, cultuur en macht.


VII

Scriptie


HOOFDSTUK 6 Onderzoeksvraag van dit hoofdstuk is: Hoe kan CoolCat de efficiency, op het gebied van communicatie, met Online Design optimaliseren?  Het lezen van literatuur Zelfs boeken die niet specifiek op de Chinese cultuur gericht zijn maar gericht op interculturele communicatie kunnen erg veel duidelijk maken voor de Nederlandse inkoper. Het is een hulpmiddel om een beter inzicht te krijgen in het denken en doen van mensen met een andere cultuur. Het kan je helpen om in de dagelijkse communicatie met Chinezen de dingen op een andere manier te bekijken.  Trainingen en cursussen Er worden door verschillende bedrijven trainingen gegeven op het gebied van interculturele communicatie. Er wordt naar de problemen en oorzaken gekeken van het bedrijf en daarop wordt er een training ontwikkeld. Tijdens deze trainingen wordt duidelijk gemaakt wat de cultuurverschillen zijn en wat voor invloed deze op de werkvloer hebben. Tijdens deze trainingen komt er een besef van het cultuurverschil waardoor Nederlandse inkopers in gaan zien dat de Chinese merchandisers een andere perceptie kunnen hebben op zaken die men als Nederlandse inkoper heel gewoon vind.  Standaardiseren van de terminologie Een belangrijk hulpmiddel zou kunnen zijn om een lijst te creëren waarin termen uitgelegd worden. Belangrijk is wel dat dit in samenwerking met de Chinezen gebeurd om zo een lijst te maken dat voor beide partijen duidelijk is. Ook kan CoolCat een traing-tool maken in de vorm van een boek. Een soort woordenboek dat zowel als hardcopy als in digitale vorm beschikbaar is. CoolCat zou bijvoorbeeld deze boeken op kunnen delen in een stofwoordenboek, Kleur woordenboek en een technisch woordenboek.  Verkorten van het communicatieproces Indien de merchandisers meer verantwoordelijkheid krijgen in het proces, kan het proces met 4 weken verkort worden. Het is niet altijd voldoende om alleen tijd te besparen, een deel van deze tijd zou men ook kunnen investeren in andere zaken van het proces. Er kan dan door CoolCat in samenwerking met de merchandisers onderzocht worden waar men deze tijd misschien in kan investeren.  Ervaring opdoen in China Om een andere cultuur en het daarbij behorende gedrag goed te kunnen begrijpen is er meer nodig dan alleen gelezen kennis en trainingen. Men moet het ervaren en zien, er midden in zitten. Voor de inkopers van CoolCat zou het interessant zijn om een periode van 2, 3 maanden werkzaam te zijn bij Online design. Op deze manier wordt je gedwongen om op een andere manier naar het proces te kijken dan vanuit Nederland. Je hebt de mogelijkheid om mee te maken hoe het er op de werkvloer aan toe gaat aan de andere kant van het proces. De Chinese manier van handelen is hierdoor makkelijk te ontdekken. Dit kan erg waardevol zijn omdat je later in Nederland weet hoe het er aan de andere kant aan toe gaat. Hierdoor kan er vanuit Nederland beter ingespeeld worden op de werkvloer van de Chinezen. Het communicatieproces met de Chinezen zal hierdoor een positieve impuls krijgen, ook al zijn er maar een paar mensen op een afdeling die door deze ervaringen meer kennis en vaardigheden hebben verkregen.  Het inzetten van macht en spelen met macht CoolCat zou door meer kennis over de Chinese manier van handelen en cultuur hun macht beter in kunnen zetten. Kennis is macht en door het verkrijgen van het zogeheten helicoptervieuw1 zouden de inkopers beter zien waar zij bij de Chinezen op in kunnen spelen en waar men druk op uit kan oefenen. Een manier van het uitoefenen van macht is het instellen van beloningsystemen. Deze heeft CoolCat in de vorm van het geven van grote orders aan de leveranciers. Voor de merchandisers is er geen beloning of straffingsysteem. CoolCat zou hun macht in kunnen zetten door de merchandisers verantwoordelijkheid en vertrouwen te geven. Vele beslissingen worden nog door CoolCat zelf genomen. Het gaat hier om goedkeuring van samples. Deze taak zouden de merchandisers zelf ook heel goed kunnen maar toch moeten zij alle monsters naar de inkopers opsturen. Dit is onnodig. CoolCat zou de merchandisers die bekwaam zijn in het goedkeuren van de samples deze verantwoordelijkheid kunnen geven. CoolCat heeft dan altijd de macht om deze weer terug te nemen indien de merchandisers hun werk niet goed doen. Op deze manier kunnen de merchandisers doelen voor zichzelf stellen en kunnen zij zich naar meer verantwoordelijkheden toe werken. De inkopers krijgen hierdoor meer tijd om zich te focussen op hun andere taken.

1

Helicopterview: Hiermee bedoel ik, Het verkrijgen van een dusdanige hoeveelheid kennis waardoor je alles van de leverancier weet. Men kijkt er van bovenaf op en kan daardoor duidelijk zien waar er wel of geen druk uitgeoefend kan worden


VIII

Scriptie


INLEIDING AANLEIDING EN PROBLEEM ANALYSE. Na bijna 4 jaar op het AMFI heb ik de vele verschillende kanten van de Fashion industrie kunnen zien, ervaren en de nodige kennis kunnen opdoen. Om deze leuke en leerzame ervaring af te ronden wil ik voor mijn afstuderen een onderwerp kiezen waarin ik echt interesse heb en waar mijn passie ligt. Al jaren ligt mijn passie bij de productie kant van de fashionbranche en door het reizen naar China heb ik er nog een passie bij gekregen. Tijdens mijn 5 maanden durende stage in Shanghai ben ik merchandiser stagiaire geweest waarbij ik deels verantwoordelijk was voor de monsterontwikkeling en productieplanning. Hierbij moest ik veel communiceren met Nederland en met de fabrieken in China. Ik was altijd erg gefocust op de werkelijke productie, de planning, de cijfers, aantallen en technieken. Nu werd ik gedwongen om ook een andere “bril” op te zetten. Namelijk de “communicatie bril”. Ik ontdekte dat de problemen in productie niet veroorzaakt worden door slechte techniek of ongeschikte mensen, het was de complexheid van de communicatie. Zonder goede communicatie komt er ook geen goed product. Omdat ik hierdoor heb ervaren dat investeren in goede communicatie vruchten afwerpt heb ik besloten om dit proces te onderzoeken en een advies te geven op dit gebied. Ik ben mijn eigen opdrachtgever maar ik neem CoolCat2 als voorbeeld bedrijf omdat ik van hen veel informatie en inzicht heb gekregen. Communiceren gaat door het uitwisselen van formulieren, contracten, e-mails, telefoon, skype en om de vijf maanden een bezoek vanuit Nederland aan China. Al deze factoren zijn onderdeel van wat er in de vaktermen transactiekosten genoemd wordt. Dit lijkt allemaal makkelijk, en omdat de formulieren die gebruikt worden heel duidelijk zijn met veel informatie zou je denken dat alles prima verloopt. Toch zaten wij iedere maandag met een stapel problemen, zoals monsters die er na drie keer aanpassen nog steeds niet uitzagen zoals aangegeven. Daarnaast waren er producties die fouten bevatten, zoals ritsen die niet goedgekeurd waren. Ik heb tijdens mijn ervaring daar vaak met mijn mond open gestaan omdat ik duidelijk zag dat er informatie slecht aan kwam bij de fabriek en andersom. Casus 1: Vertaalstappen Zo werd er een quality control gedaan door een ervaren oudere Chinese vrouw, zij sprak en schreef alleen in het Chinees. Hierdoor schreef een jonge Chinese alles in het chinees op, vertaalde het later in het Chinees/Engels en gaf het daarna aan mij om deze informatie weer in correct Engels door te mailen naar Nederland. In Nederland werd deze informatie weer naar het Nederlands vertaald. Op het moment dat dit gebeurde zag ik dat er door de taalbarrière veel informatie verloren gaat door het teveel vertalen. Niet alleen de grote taalbarrière is natuurlijk een obstakel in de communicatie. Ook zijn er grote culturele verschillen waar ik dagelijks mee te maken kreeg. In Chinese bedrijven heerst er een duidelijke hiërarchie tussen de werknemers en werkgevers. In Chinese bedrijven krijg je pas respect op het moment dat je ouder, meer ervaren en een hogere functie hebt. Voor Chinezen is de boodschap duidelijk, wil je iets bereiken moet je eerst kruipen om vervolgens jouw verkregen macht te gebruiken.

2

Zie voor introductie van CoolCat bijlage 1


IX

Scriptie


Casus 2: Conflicten door machtsvertoon Zo waren er wel eens conflicten tussen mij en een Chinese collega omdat hij in mijn ogen mij en andere collega’s respectloos behandelde. Ik kwam in opstand tegen hem door hier iets van te zeggen. Ik zei hem dat ik graag iets van hem wilde leren maar niet op deze manier, dat was voor mij een makkelijke keuze als Nederlander. Doordat ik hem liet zien dat ik wel degelijk belangrijk en ervaren was hadden we hierna geen problemen meer met onze samenwerking. Wel hadden mijn Chinese collega’s deze problemen nog wel en waarom? Ik vroeg haar waarom ze niet gewoon tegen hem zei hoe zij de dingen ervaart en hoe zij zich daarbij voelde. Haar antwoord was: ‘Chinezen denken anders en handelen in bepaalde situaties anders dan Nederlanders. Als je net van school komt moet je nog heel veel leren en dus doen wij alles wat onze meerdere ons zegt om zoveel mogelijk te leren. Tijdens dit leerproces moet je volhouden en doorbijten ook al is dat niet altijd gemakkelijk. Wij komen niet in opstand tegen onze meerderen, wij zeggen niet hoe we ons voelen bij zo’n behandeling, ons gevoel doet er niet toe.’ Dit alles werd iedere dag bevestigd door hem zelf doordat hij vaak zei: ‘You know why? Because I say it, because I can.’ Zijn gevoel van macht werd dus duidelijk gebruikt en hierdoor kreeg hij alles voor elkaar zonder dat iemand in opstand zou komen. In het begin vond ik hem, met mijn Nederlandse inzicht, een nare en slechte man. Maar na een tijd en veel gesprekken met hem en anderen kwam ik erachter dat hij helemaal niet slecht is maar dit gewoon een machtsvertoon was die voor hem van “levensbelang” is. Dit was zijn taak. Haar rond te laten rennen om van alles te halen, maken en regelen, haar uitkafferen en belachelijk maken door grappen over haar te maken, tegen iedereen te zeggen dat ze nog veel moet leren. Deze miscommunicaties, culturele verschillen en verloren informatie kosten extra tijd en brengen daardoor uiteraard kosten met zich mee. Er zijn steeds meer Westerse bedrijven die de productie uit China halen en het verplaatsen naar andere vaak neerbij China gelegen landen. Er werd vaak gedacht dat dit was omdat men dacht de transportkosten zo hoog waren dat men goedkoper uit zou zijn als men dichter bij huis liet produceren tegen hogere arbeidslonen. Dit argument bleek niet zo te zijn, in tegenstelling tot wat men denkt, worden ook de transportkosten lager en China is zo ontzettend populair omdat het vele mogelijkheden in productie biedt. De echte reden van het vertrek van de Westerse bedrijven uit China moet gezocht worden in de moeilijke communicatie in China. Door dit soort problemen en bevindingen uit onderzoek ben in geïnspireerd om dit onderwerp te kiezen voor mijn afstudeer project. Ik denk dat ik mijn werk als toekomstige fashionmanager beter kan doen met meer kennis en begrip over de mensen met wie ik samen werk.

DE HOOFDVRAAG ‘Hoe kun je als Nederlandse cliënt de efficiency, op het gebied van communicatie, met Chinese leveranciers optimaliseren?’

ONDERZOEKSVRAGEN - De onderzoeksvragen die ik hierbij ga onderzoeken zijn:  Wat kom je tegen met het zakendoen met een Chinese leverancier?.  Welke weg legt het product af?  Hoe communiceer je met je Chinese leverancier?  Wat zijn de culturele verschillen tussen Nederland en China?  Wat is Macht?


X

Scriptie


ONDERZOEK METHODEN Om mijn onderzoek zo grondig mogelijk te doen maak ik gebruik van het door mij opgebouwde netwerk. Ik neem interviews af met zoveel mogelijk mensen in verschillende bedrijven van verschillende takken. Zo praat ik met iedereen die zaken doet of contact heeft met mensen in China om een zo duidelijk en goed mogelijk beeld te krijgen van de onderlinge overeenkomsten van verschillende mensen in verschillende bedrijven. Dit doe ik in verschillende bedrijven zoals; sport en fashion bedrijven, grote en kleine bedrijven om op deze manier een brede kennis te krijgen over de handel met China. Bedrijven waar ik interviews heb afgenomen zijn o.a. V&D, Pop of Clothing, McGregor, CoolCat, en Nike. Natuurlijk maak ik ook gebruik van mijn netwerk in China om dezelfde reden, alleen dan vanaf het Chinese perspectief. Bedrijven in China die ik (digitaal) heb afgenomen zijn o.a. Online Design, Kashion, Zhongdee, Oriental, Top en Ohssco. De vragen3 die ik heb gesteld bestaan uit twee delen. Het eerste deel bestaat uit vragen die ik in open vraag vorm heb gesteld zodat men de antwoorden naar eigen zeggen in kan vullen en ik hierdoor een brede informatieverschaffing krijg. Het tweede deel bestaat uit een aantal vragen waarop men een cijfer van 1 tot 10 kan geven in hoeverre men het met de stelling eens is. Op deze manier kan ik duidelijk het verschil zien tussen het denken en doen van Nederlanders en Chinezen. Ik zal misschien een duidelijke overeenkomst zien of juist een groot verschil op een aantal vlakken. Dit helpt mij om beide partijen beter te begrijpen, hiermee kan er een bepaald gedrag worden verklaard. Naast dit “veldwerk” heb ik ook gebruik gemaakt van bestaande bronnen zoals literatuur en internet. Dit heb ik gedaan om bepaalde begrippen, gebruiken, culturen en achterliggende gedachten te bestuderen en te begrijpen. Ik vind literatuur (als bron) erg belangrijk, omdat dit in feite een samengebundeld onderzoek is waarin meerdere bronnen geraadpleegd zijn. Verder wil ik benadrukken dat ik ook kritisch naar de literatuur zal kijken. Dit omdat het verouderd kan zijn, maar ook omdat ik in dit onderzoek mijn eigen visie, uit bevindingen van het onderzoek, wil delen. De keuze voor mijn onderwerp ligt in de lijn met eigen ervaringen die ik tijdens een vijf maanden durende stage in China heb opgedaan. Tijdens deze stage heb ik heel duidelijk kunnen zien en meemaken hoe het is om in en met een andere cultuur, met zijn gewoonten en gedrag, samen te werken. Dit was voor mij de grote inspiratiebron om verder te werken met dit onderwerp. Ik beschouw mijn ervaringen, kennis en bevindingen uit deze 5 maanden dan ook als belangrijke bron. Dus ga ik gebruik maken van:  Desk research  Interviews  Vragenlijstje met een paar vragen over “hoe ver zou je gaan” om erachter te komen hoever Nederland zou gaan in hun zakenrelatie en hoever China zou gaan in hun zaken relatie.  Internet  Eigen bevindingen en onderzoek uit mijn 5 maanden stage

EINDRESULTAAT EN DE DOELSTELLING VAN HET AP Het doel van dit onderzoek is om een duidelijk antwoord te kunnen geven op de hoofdvraag: ‘Hoe kun je als Nederlandse cliënt de efficiency, op het gebied van communicatie, met Chinese leveranciers optimaliseren?’

3

Zie bijlage 15, 16 en 17


XI

Scriptie


Hierbij wil ik wil voor CoolCat een advies geven op welke manieren zij de communicatie met hun Chinese leveranciers kunnen verbeteren zodat het communicatie proces efficiënter gaat verlopen.

RANDVOORWAARDEN 1. In dit onderzoek heb ik het uitsluitend over de processen en communicatie tussen Nederland en China. 2. Omdat het communicatieproces erg breed en gecompliceerd is zal ik alle aspecten wel behandelen maar alleen dieper in gaan op die aspecten waar de problemen liggen. 3. Deze scriptie is gebaseerd op onderzoek in diverse geïnterviewde bedrijven en zal nader gespecificeerd zijn op de situatie van CoolCat.

STRUCTUUR VAN HET RAPPORT Ieder hoofdstuk van dit rapport begint met een onderzoeksvraag waarna er aan het eind van ieder hoofdstuk antwoord gegeven zal worden op deze vraag. In de volgende hoofdstukken zal een nieuwe vraag beantwoordt worden dat voortgekomen is uit de conclusie van het voorgaande hoofdstuk. Zo hebben alle hoofdstukken met elkaar te maken. Hoofdstuk 2 begint met de onderzoeksvraag: Welke factoren spelen een rol in de handel met China en waardoor worden deze factoren beïnvloed? Hierin komen alle aspecten aan bod op het gebied van de handel met China. Voor dit hoofdstuk is er gebruik gemaakt van Literatuur, informanten, lessen van Dhr. Marco Mossinkoff, Interviews en Internet. Hoofdstuk 3 begint met de onderzoeksvragen: 1 Welke weg legt het product af en hoe communiceert men tijdens dit proces?2 Welke problemen komt men tegen in het communicatieproces met China en wat zijn de oorzaken hiervan? Dit hoofdstuk brengt het gehele communicatieproces in beeld waarbij er specifiek in wordt gegaan op de situatie van CoolCat. Voor dit hoofdstuk is er gebruik gemaakt van Literatuur, informanten, interviews, internet en een vragenlijstje. Hoofdstuk 4 begint met de onderzoeksvraag: Wat zijn de verschillen tussen Nederland en China op het gebied van cultuur? Dit hoofdstuk geeft een duidelijk beeld van de verschillen in Nederland en China op het gebied van cultuur. Hierdoor krijgt u een beter inzicht in de oorsprong van de problemen en de oorzaken ervan. Voor dit hoofdstuk is er gebruik gemaakt van Literatuur, informanten, interviews, internet en een vragenlijstje. Hoofdstuk 5 begint met de onderzoeksvraag: Wat is macht en wat zijn de verschillen in machtsverhoudingen en machtsinzet tussen Nederland en China? Door het grote verschil in de perceptie van macht ga ik in dit hoofdstuk dieper in op dit fenomeen. U kunt lezen wat macht precies is en wat het verschil van machtverhoudingen van Nederland en China is. Voor dit hoofdstuk is er gebruik gemaakt van Literatuur, informanten, interviews en een vragenlijstje. Hoofdstuk 6 zal de conclusie bevatten met de aanbevelingen. Er zal antwoord gegeven worden op de hoofdvraag: Hoe kun je als Nederlandse cliënt de efficiency, op het gebied van communicatie, met Chinese leveranciers optimaliseren? Er zullen aanbevelingen worden gedaan, gespecificeerd op de situatie van CoolCat in samenwerking met Online Design. Naast deze aanbevelingen is er tijdens het onderzoek gebruik gemaakt van informatie van cultureel antropologen Imre van der Bijl en Roos Krootjes, adviseur interculturele communicatie Mark de Vos, merchandisers Daisy Gong en Fiona Zhao en CoolCat inkoper Brenda Leijtens.


XII

Scriptie


HOOFDSTUK 1 WELKE FACTOREN SPELEN EEN ROL IN DE HANDEL MET DE CHINESE LEVERANCIER? Om eventuele andere problemen uit te sluiten wordt er in dit hoofdstuk antwoord gegeven op de onderzoeksvraag: Welke factoren spelen een rol in de handel met China en waardoor worden deze factoren beïnvloed? Aan het einde van dit hoofdstuk zal er antwoord gegeven worden op deze vraag.

1.1 SOURCING

1

Om als bedrijf de beste kwaliteit te leveren is het noodzakelijk samen te werken met de juiste leveranciers. Er wordt altijd gebruik gemaakt van verschillende leveranciers aangezien iedere leverancier zijn eigen specialiteit heeft. Om de juiste leverancier te vinden zul je moeten sourcen. Dit sourcingproces kan op verschillende manieren plaats vinden, zoals op beurzen maar ook via huidige leveranciers en vergelijkbare bedrijven. De tijd die men kwijt is aan het zoeken van een nieuwe leverancier hangt af van het bedrijf. Bij sommige bedrijven bieden de leveranciers zichzelf aan. De leveranciers nemen dan contact op met het bedrijf voor een ontmoeting waarin zij zichzelf kunnen verkopen om zo een nieuwe klant binnen te halen. Veel grote bedrijven zoals Nike en V&D hebben een eigen sourcing afdeling die zich bezighoudt met het zoeken van leveranciers en het behouden van contacten. Bij CoolCat vindt het sourcing proces deels plaats in het merchandise kantoor en deels is dit een taak van de inkopers. In deze gevallen reizen de mensen van de afdeling sourcing, de merchandisers of de inkopers naar de fabrikanten of zorgen zij ervoor dat er een monster opgestuurd wordt. Ook word er gekeken naar de bestaande klantenkring van de leverancier, om zo in te kunnen schatten welke kwaliteit zij kunnen leveren. Er wordt dan vervolgens een profiel opgemaakt van de leverancier zodat er een keuze kan worden gemaakt voor een eventueel vervolggesprek2. Om een relatie aan te gaan met een nieuwe leverancier zijn er een aantal factoren belangrijk:  Gewenste kwaliteit. Kan de leverancier de kwaliteit leveren die wij eisen? Wat zijn hun productiemogelijkheden?  Gewenste prijs. Kan de leverancier de gewenste kwaliteit tegen de gewenste prijs leveren?  Wat kunnen zij ons bieden dat onze andere leveranciers niet kunnen? Wat is hun specialiteit? Waarin zijn zij beter dan onze huidige leveranciers?  Gewenste levertijden. Zijn zij in staat om de productie te leveren binnen de gewenste termijn?  Bedrijfsbetrouwbaarheid De mate waarin een bedrijf betrouwbaar is op het gebied van informatieverschaffing, product ontwikkeling, betaling etc.  Klantenbestand Wie zijn er nog meer klant bij deze leverancier? Met deze informatie kan men erachter komen welke kwaliteit men kan leveren. Ook komt men erachter of er eventuele grote concurrenten klant zijn, hetgeen een reden kan zijn om de productie bij een andere leverancier onder te brengen.  Zijn zij bereid en in staat zich te houden aan onze inkoop voorwaarden?  Wat zijn hun voorwaarden?

1 2

Zie voor gebruikte bronnen van dit hoofdstuk Bron: 22, 23, 36, 38 Zie voor het leveranciersselectie model: bijlage 2 Fashion & Management juni 2009

1

Scriptie


AFBEELDING 1 LEVERANCIER PROCES MODEL

Afbeelding: 75 management modellen, © 2009 Wolters Noordhoff Uitgevers

Het sourcingproces duurt gemiddeld 4 weken.

Waardoor wordt het sourcing proces beïnvloed? De lengte van het sourcing proces wordt beïnvloed door 2 aspecten; 1. Situatie van het bedrijf 2. Macro-economische invloeden

1. Situatie van het bedrijf De lengte van het sourcingproces hangt af van het soort bedrijf. Bij grote bedrijven zit er een verschil in bedrijfsstructuur en het aantal mensen en middelen dat in het bedrijf beschikbaar is. Kleine bedrijven hebben minder mensen en middelen dus zullen zij een ander sourcingproces doorlopen dan grote bedrijven. Ook hebben grote bedrijven vaak een eigen sourcing afdeling waar er iedere dag een team bezig is met het zoeken naar leveranciers en het onderhouden van bestaande contacten. Bij kleine bedrijven is dit de taak van de inkopers. Ook de grootte van de collecties en de diversiteit hierin is belangrijk voor het sourcingproces. Met kleine orders is het in China moeilijk een leverancier te vinden aangezien deze altijd grote orders van gemiddeld minimaal 1000 stuks nastreven. Bij een grote diversiteit in de collectie heb je verschillende kwaliteiten in de producten en dus zijn er meerdere leveranciers nodig. Aan de hand van de bovengenoemde factoren bepaal je hoeveel leveranciers je nodig hebt. Indien een bedrijf op zoek is naar een nieuwe leverancier zal het zelf moeten onderzoeken waar een leverancier zich bevind en of deze geschikt is. De reden dat bedrijven zelf naar leveranciers zoeken kan zijn omdat het een startende onderneming is, de huidige leverancier een bepaalde kwaliteit niet kan leveren of omdat men ontevreden is over de huidige leverancier. Omdat CoolCat lange relaties heeft met zijn leveranciers, wordt er weinig aandacht besteed aan het sourcing proces. In een uitzonderlijk geval biedt een leverancier zich aan bij de merchandisers of krijgen de merchandisers de opdracht van de inkopers om uit te kijken naar een nieuwe leverancier. Altijd op zoek zijn naar innovatie en verbeteringen kan als groot voordeel werken voor de kwaliteit van de producten. Daarom is het belangrijk om leveranciers in de gaten te houden en te onderzoeken. Veel bedrijven doen dit door een leveranciersprofiel aan te maken. Uiteindelijk moet een leverancier ook een bevredigend antwoord kunnen geven op de vragen die aan het begin van deze paragraaf beschreven zijn.

Fashion & Management juni 2009

2

Scriptie


2. Macro-economische omgeving Voordat je een keuze maakt om een relatie aan te gaan met een leverancier in een bepaald land zijn er een aantal factoren die je tegen elkaar af moet wegen. Het is niet alleen belangrijk dat een leverancier datgene kan leveren waar men naar op zoek is, maar ook de omstandigheden waarin de leverancier opereert zijn van belang. Hiervoor zijn er een aantal factoren vast gelegd in het ksa rapport3. Een aantal belangrijke factoren zijn:  de economische groei in het land  De beschikbaarheid van arbeidskrachten  De corruptie in het land  De lonen en arbeidsomstandigheden Een productieland wordt beoordeeld op macro-economisch niveau.

1.2 COÖRDINATIE Dit zijn de werkzaamheden die gedaan worden om een relatie in stand te houden. Hierbij horen verschillende factoren die gedurende het productie proces en daarbuiten aanwezig zullen zijn.

1.2.1 ADMINISTRATIE Administratie ontstaat door het verwerken en vastleggen van bedrijfsactiviteiten. Simpel gezegd; papierwerk. We hebben het dan over het opstellen en verwerken van contracten, transacties die gedaan worden, profielen die worden aangemaakt en het bijhouden van deze zaken.

Waar wordt de administratie door beïnvloed? Papierwerk is onvermijdelijk in een onderneming. Alle belangrijke zaken worden immers op papier vast gelegd en verwerkt in computerbestanden of in archieven. De administratie en de daarbij behorende kosten worden beïnvloed door de mate waarin een bedrijf actief is in een bepaalde periode. Betreft het een startende onderneming, zijn er veranderingen gaande en moet er nog veel worden vastgelegd en geregeld. Hierdoor ontstaat veel administratiewerk. Ook als een bedrijf nieuwe klanten of leveranciers aanneemt ontstaat er veel administratie. Er moeten dan nieuwe formulieren, contracten en profielen aangemaakt worden.

1.2.2 LOGISTIEK4 Onder de logistiek horen de werkzaamheden en kosten die gemaakt worden om middelen en producten op de juiste plaats te krijgen. Hierbij is de fysieke distributie een post die erg belangrijk is en veel tijd en geld kost. Omdat er niet alleen kosten en tijd gaan zitten in het vervoeren van de collecties wordt er onderscheid gemaakt tussen klein logistiek en productie logistiek.

Klein logistiek Dit betreft het vervoeren van pakketjes en monsters. Aan het begin van het productie proces worden er stukjes stof, tekeningen, patronen en monsters over en weer gestuurd. In sommige bedrijven gaat alles digitaal via de e-mail en foto’s maar in de meeste bedrijven zoals ook bij CoolCat gebeurd dit in een pakketje zodat men precies kan zien en voelen waar het om gaat. Er wordt commentaar bijgevoegd zodat de leverancier of merchandiser precies weet wat CoolCat wil hebben. De monsters worden gebruikt om de juiste stof te zoeken en ook dienen zij als voorbeeld in de fabriek. Deze pakketjes kunnen met verschillende bedrijven verzonden worden. De meest gebruikte bedrijven zijn:  UPS  DHL (het door CoolCat gebruikte bedrijf)  FedEx express  TNT  Kuehne & Nagel, fashion logistics

3 4

Bron: 6 en voor een compleet overzicht bijlage 4 Zie voor gebruikte bronnen van dit hoofdstuk bron: 37, 44 Fashion & Management juni 2009

3

Scriptie


Deze bedrijven zijn gespecialiseerd in het bezorgen van internationale pakketjes. Zij bieden snelle service voor een goede prijs. Ook bieden zij een track&trace service aan waarmee het verzonden pakketje met een code te achterhalen is zodat je kunt volgen waar het zich bevind. Pakketjes naar China zijn ongeveer 2 tot 4 dagen onderweg. Deze pakketjes worden bij CoolCat 1x per week verstuurd.

Productie logistiek Als de collecties geproduceerd zijn moeten deze van de fabriek in China naar Nederland verzonden worden. Voor een duidelijk overzicht is er een illustratie gemaakt van dit traject zoals het bij CoolCat gaat. Stofleverancier

Fabriek

Haven/ airport China Haven/ airport Nederland

Distrubutie centrum

Winkels Alle producten die in China geproduceerd worden gaan per boot naar Nederland waar het in de haven komt te liggen totdat alle papieren gereed zijn. Vervolgens wordt de productie per vrachtwagen naar het distributiecentrum of direct naar de winkels gebracht. Dit proces per boot duurt ongeveer 6 tot 8 weken van fabriek naar winkel. In sommige gevallen moet de productie per vliegtuig vervoerd worden. Dit kan zijn omdat de productie vertraging op heeft gelopen en dus moet de productie in een korte tijd in Nederland zijn. Transport per vliegtuig is erg snel, het duurt ongeveer 4 weken, maar is ook erg kostbaar. Dit gebeurt daarom ook alleen in noodgevallen.

Waardoor wordt logistiek beïnvloed? Logistiek wordt beïnvloed door de grootte van de order en het soort product dat vervoerd wordt. De grootte van de productie is belangrijk omdat het bepaald hoeveel ruimte en gewicht men in een vracht of container nodig heeft. Het soort product kun je onderverdelen in:  Haute Couture  Fashion (CoolCat)  NOS (CoolCat)  Stock Deze productgroepen worden in verschillende delen van de wereld geproduceerd en moeten dus uit verschillende delen getransporteerd worden. Men krijgt hierdoor te maken met locale omstandigheden.


4

Scriptie


Het kan zijn dat de wegen slecht zijn en de producten daardoor langer onderweg zijn. Hiervoor zijn er incoterms5. Incoterms zijn internationale afspraken die gemaakt worden met de leverancier over:  Soort transport, boot, vrachtwagen, vliegtuig  Wie regelt wat tot waar, FOB, CIF  Betalingsvoorwaarden  Wie is waar verantwoordelijk voor

1.3 MONITORING

6

1.3.1 KWALITEITSKOSTEN Monitoring zijn Kwaliteitskosten. Kwaliteitskosten maakt men om de kwaliteit van de producten te creëren en te waarborgen. Hieronder horen alle kosten die geofferd moeten worden om ervoor te zorgen dat de kwaliteit in stand blijft of zelfs verbeterd. Bij de kosten per kledingstuk komt er gemiddeld 3 tot 4% aan kwaliteitskosten bij.7 We kunnen deze kosten in drie hoofdkosten verdelen die hieronder kort aan bod komen.  Preventiekosten Preventiekosten zijn kosten die gemaakt worden om kwaliteitsfouten te voorkomen. Aan het begin van de product ontwikkeling zijn er een aantal middelen nodig om het product tot stand te brengen. Hierbij denken we aan de opleidingen en trainingen van werknemers, het aanschaffen van betere machines, leveranciersbeheer en de verbeteringen van het kwaliteitssysteem.  Beoordelingskosten Beoordelingskosten zijn controlekosten. Het zijn de reiskosten en arbeidskosten die gemaakt worden om fouten op te sporen tijdens of na de productie. Deze controles worden gehouden aan de hand van checklisten waarop staat aangegeven hoeveel fouten er in welk deel mogen zitten, evenals testuitslagen en ongevallen.  Faalkosten Dit zijn kosten die gemaakt worden bij falen van productie. Ondanks het feit dat iedereen hard werkt en zijn best doet om de juiste kwaliteit te leveren alsmede de vele controles komen er toch fouten voor. Veel kosten zijn vermijdelijk en moeten daarom zoveel mogelijk voorkomen worden. Voorbeelden van dit soort kosten zijn schadeclaims, reparaties en het verliezen van klanten. Andere kosten zijn onvermijdelijk, dit zijn kosten door bijvoorbeeld afval en uitval.

Waardoor worden kwaliteitskosten beïnvloed? De hoogte van deze kosten wordt voornamelijk bepaald door de grootte van het bedrijf, de organisatiestructuur, het aantal leveranciers, het aantal werknemers en de grootte van de producties. Voor bedrijven is het goed te onthouden dat wat er al niet goed in gaat er ook niet goed uit komt. “Shit in shit out” (Henny Jordaan)

1.3.2 COMMUNICATIE Onder monitoring plaats ik ook de communicatiekosten. Met communicatiekosten wordt de tijd en moeite die men besteed aan het communiceren met de Chinese leverancier bedoeld. Tijdens dit onderzoek is uit interviews gebleken dat bedrijven weinig tot geen problemen ondervinden in de overige transacties die hierboven behandeld zijn. Wel komen er duidelijk meerdere problemen naar boven als het gaat om de communicatie met de Chinese leverancier. Zelf heb ik dit probleem ook als groot obstakel ondervonden gedurende mijn stage in China. In hoofdstuk 3 zal er hier dieper in worden gegaan.

5 6 7

Zie voor de lijst met incoterms bijlage 5 Zie voor gebruikte bronnen van dit hoofdstuk bron: 33 Schatting gemaakt door Dhr. Wim van Ruiten, AMFI docent productie Fashion & Management juni 2009

5

Scriptie


1.4 ANTWOORD OP DE ONDERZOEKSVRAAG Onderzoeksvraag van dit hoofdstuk: Welke factoren spelen een rol in de handel met China en waardoor worden deze factoren beïnvloed? Om met Chinese leveranciers samen te werken moeten er verschillende transacties worden gedaan. Transacties tussen mensen, producten en geld. Al deze factoren bij elkaar worden transactiekosten genoemd. Het zijn de kosten in tijd, en daarbij automatisch in geld, die vooraf gemaakt moeten worden om een contract tot stand te brengen en de kosten in tijd en geld achteraf om dit contract in stand te houden. De verschillende factoren zijn onder te verdelen in:  Sourcing; dit betreft het proces waarbij men op zoek gaat naar een nieuwe leverancier. Sourcing is bedrijfsactiviteit die niet constant actief is. Bij CoolCat is souring een proces waar weinig aandacht aan besteed wordt door de lange relaties met de leveranciers. Het proces is afhankelijk van vele verschillende factoren, zoals de situatie waarin het bedrijf opereert en de macro-economische omgeving waarin er geproduceerd wordt. Ieder bedrijf heeft zijn eigen visie en strategie op dit gebied. Bedrijven zoals CoolCat spreiden hun collecties, en dus risico’s, over verschillende leveranciers waardoor het eventuele wegvallen van de ene leverancier makkelijk opgevangen kan worden door de andere. De strategie van dit proces ligt bij veel bedrijven vast en omdat er voor de meeste bedrijven veel aanbod aan leveranciers is ondervinden bedrijven, ook CoolCat, geen problemen tijdens hun zoektocht naar nieuwe leveranciers.  Coördinatie; Dit bestaat uit twee delen, enerzijds zijn er de administratieve werkzaamheden die beïnvloed worden door de actiefheid van het bedrijf. Het papierwerk kan zich in de loop der tijd opstapelen indien er te weinig mensen en middelen aanwezig zijn in het bedrijf. Vaak is dit maar tijdelijk en wordt het snel opgevangen door een administratief medewerker. Omdat de administratie vaak nauwkeurig uit wordt gevoerd levert dit over het algemeen weinig problemen op. Anderzijds zijn er de logistieke zaken die zeer belangrijk zijn voor het communiceren en vervoeren van producten en collecties. Logistieke zaken worden beïnvloed door het soort product en de grootte van een order. Omdat voor logistiek de zogenaamde Incoterms bestaan, komen er weinig problemen voor in de logistiek.  Monitoring; Dit zijn kwaliteitskosten. Deze worden beïnvloed door de grootte van het bedrijf, de organisatiestructuur, het aantal leveranciers, het aantal werknemers en de grootte van de producties. Ook communicatie is onderdeel van monitoring. Omdat er veel problemen in dit aspect voorkomen wordt dit apart uitgebreid behandeld in het volgende hoofdstuk.


6

Scriptie


HOOFDSTUK 2 COMMUNICATIE MET DE CHINESE LEVERANCIER? 8

Om een duidelijk beeld te geven van het communicatieproces en te laten zien hoe er wordt gecommuniceerd, wordt eerst de weg die het product aflegt beschreven. Dit hoofdstuk geeft dan ook antwoord op de volgende twee onderzoeksvragen: 1 Welke weg legt het product af en hoe communiceert men tijdens dit proces? 2 Welke problemen komt men tegen in het communicatieproces met China en wat zijn de oorzaken hiervan?

2.1 DE WEG VAN HET PRODUCT In de productcommunicatie flow chart die hieronder te zien is wordt duidelijk weergegeven welke weg het product aflegt van het begin tot het eind van het communicatieproces. Hierin is te zien op welke momenten er met wie bij CoolCat gecommuniceerd wordt.

AFBEELDING 2 PRODUCTCOMMUNICATIE FLOW CHART COOLCAT9 Goedkeuring 1e sample

CoolCat Hoofdkantoor Nederland

Concept ontwikkeling

Goedkeuring 2e sample

Ontwerp T-Shirt Naar Distributie centrum en daarna naar de winkels

Feedback

Terug koppeling sample commentaar

Order

Sample development

Online Design in China

Doorsturen van verkregen informatie



Fabrikant

Sample production

+/- in weken 3 weken

1 week

Documenten

Producten

Beslissingen yes/no

Controles

Sent pp sample

Start production

Sent Bulk

Production material order

Sample material order

Leverancier van de fabikant

Start pre production

2e Sample production

2 weken

1 week

2 weken

6 weken

1 week

8 weken

Totaal: 24 weken

In het schema is te zien dat er veel gecommuniceerd wordt tijdens de weg van het product. De meest belangrijke communicatieactiviteiten vinden plaats tussen het hoofdkantoor en het merchandise kantoor, Online Design. Het hoofdkantoor en de agent dienen de vrijgekomen informatie te bundelen in volledig en begrijpbare informatie voor de fabrikant binnen het productieproces. De fabrikant krijgt vervolgens direct alle juiste informatie om de opdrachten uit te voeren. De fabrikant communiceert alleen met Online Design en niet direct met het hoofdkantoor. Wel gebeurt dit vier keer per jaar tijdens onderhandelingen en besprekingen met de inkopers tijdens de bezoeken.

8 9

Zie voor bronnen van dit gehele hoofdstuk: 1, 22, 39, 41, 42, 43, 46, 47, 51, 52 Zie voor uitvergrootte versie van de communicatie flowchart bijlage 6 Fashion & Management juni 2009

7

Scriptie


Waarom een agentschap in China? Veel grote bedrijven hebben een inkoopkantoor of een agentschap in China zitten. Zo ook CoolCat. Dit om de communicatie met de vele aangesloten producenten soepeler te laten verlopen. Het agentschap regelt de communicatie met de aangesloten producenten. Voordeel hiervan is dus dat je als inkoper maar één aanspreekpunt hebt in plaats van tien en de Chinezen van het agentschap beheersen de Engelse taal beter dan de mensen in de fabriek. Nadeel is wel dat er weer een persoon tussen zit, informatie is dus langer onderweg en gaat langs meerdere personen. Hetgeen dan weer kan leiden tot informatieverlies. Een ander nadeel is dat je als inkoper geen direct contact onderhoud met de fabrikant, wat er voor zorgt dat er weinig tot geen invloed uit te oefenen valt op deze persoon.

2.2 OP WELKE MANIER WORDT ER GECOMMUNICEERD? Om het hele productie proces staande te houden moet er veel worden gecommuniceerd. Op het hoofdkantoor van CoolCat wordt er onderling gecommuniceerd door middel van e-mails en vergaderingen. Omdat men in één kantoor ondergebracht is loopt men makkelijk naar elkaar toe en ook kan men regelmatig vergaderen. Dit vergaderen gebeurt gemiddeld één keer per week. De communicatie met de leverancier ligt veel complexer. Je zit met een tijdsverschil, afstand, taalbarrière en cultuurverschillen. Toch is het erg belangrijk dat er vaak en goed met elkaar gecommuniceerd wordt. Dit communiceren10 gebeurd door middel van  E-mail  Telefoon  Fax  Skype  Pakketjes  Bezoeken  Formulieren Uit interviews en gesprekken met de verschillende bedrijven waaronder CoolCat kan er gezegd worden dat communicatie door middel van persoonlijk contact en e-mail het meest effectief is. De inkopers vinden het belangrijk om iets te hebben om op terug te vallen, dit is het voordeel van e-mail waar alles zwart op wit staat. Communicatie door middel van de telefoon of Skype wordt als minst effectief gezien. De verbinding is vaak slecht en de Chinezen hebben de neiging om de gesprekken kort te houden waarbij ze zeggen dat ze alles begrijpen maar dat dit vaak niet het geval is. Omdat dit vele manieren van communiceren zijn, daarom ga ik in bijlage 8 dieper in op deze communicatiemiddelen, waarbij tevens de voor- en nadelen zullen worden besproken.

2.3 WEDERZIJDS OPEN OVERLEG

11

Bij wederzijds open overleg is het doel om samen naar de juiste antwoorden en oplossingen van problemen te komen. Doordat de ene de andere kan beïnvloeden en andersom ontstaat er een evenveel gewicht aan de inbreng. Het is het tot stand brengen van samenwerking, gericht op het bereiken van doelen. Maar dan komt toch het fenomeen “macht” aan de orde want wie bepaald de doelen? Hoe worden deze bepaald? Gaat dit door machtsgebruik of door wederzijds open overleg? Door mijn onderzoek ben ik van mening dat een samenwerking tussen cliënt en leverancier nooit in 100% wederzijds open overleg gaat. Dit vanwege de ongelijkheid in afhankelijkheid die er is tussen beide partijen. Beide partijen willen dat de andere partij gaat doen wat hij wil. Voor de leverancier geld dit voor het krijgen van hoge prijzen en grote orders en voor de Cliënt betekend dit het betalen van lage prijzen, het geven van grote orders en het eisen van de juiste kwaliteit. Op het moment van onderhandeling proberen beide partijen de macht te krijgen en zo bij de ander hun zin te krijgen.

10 11

Zie bijlage 8 Zie voor gebruikte bron van deze paragraaf: Bron 8 Fashion & Management juni 2009

8

Scriptie


2.4 VEEL VOORKOMENDE PROBLEMEN EN DE OORZAKEN HIERVAN Uiteraard brengt dit hele proces ook problemen met zich mee. Opvallend is dat de problemen in alle geïnterviewde bedrijven bijna geheel met elkaar overeenkomen. Men weet vaak redelijk goed wat de oorzaken hiervan zijn, hoewel de mensen die meer over hun Chinese leverancier op cultureel/zakelijk gebied weten dit veelal beter kunnen verwoorden. Veel mensen willen best wat aan de problemen doen maar weten niet goed op welke manier zij dit voor elkaar moeten krijgen. Om beter inzicht te krijgen van de problemen en de oorzaken van deze problemen komen deze aan bod in de volgende paragrafen. Casus 3 Communicatieproblemen Kwaliteitscontroles worden bijna elke dag gehouden om zo alle samples te controleren op technische fouten. Bij Online design waren voor deze controles 4 dames in dienst die erg veel ervaring hadden met controles en een goed oog hadden op techniek. Natuurlijk had ik erg veel respect voor deze vrouwen en ik dacht ook erg veel van ze te kunnen leren. Al snel kwam ik erachter dat geen van de dames Engels sprak en dat wij dus moesten communiceren met gebaren. Toen ik een hele lijst met opmerkingen over een style op mijn bureau kreeg in het Chinees wist ik dat ik zelf iets moest organiseren om dit proces beter te laten verlopen, aangezien ik de persoon was die alle informatie in een formulier moest verwerken en naar Nederland moest sturen. Ik kreeg vaak slordig gekrabbelde formulieren in half Engels en Chinees waarvan ik geen idee had wat ze precies bedoelde en alles alsnog na moest vragen bij diegene die het op had geschreven of die het Chinees voor me kon vertalen. En zo vroeg ik mijn collega, Daisy, die wel Engels kon, om mee te gaan om alles te vertalen wat de QC(quality control) dame zei. Ik keek nauwkeurig mee met de QC dame zodat ik grotendeels wist wat de problemen waren aangezien ik ook wel wat technische kennis heb. Toen ik zag dat Daisy alles in het Chinees opschreef vroeg ik waarom ze het niet direct in het Engels deed. Ze zei dat het voor haar makkelijker was om het eerst in het Chinees te doen, ze zou het later voor mij vertalen naar Engels…… Ik dus nog beter opletten want ik wist wel hoe dat zou gaan. Toen we klaar waren moest ik nog 1,5 uur wachten op de vertaling van Daisy. Vervolgens was ik bijna de rest van de dag kwijt om de wat wij noemde “Slinglische”(Chinees/Engels) vertaling van Daisy om te zetten in een duidelijke Engelse beschrijving. Pff eindelijk klaar maar ik wist dat niet alle fouten, die de QC dame opgemerkt had, in Nederland aan zouden komen. Je kan het vergelijken met het bekende spel dat kinderen wel eens doen, doorfluistertje. Iemand fluistert een kort verhaal in het oor van de ander, deze doet weer hetzelfde bij een ander kind en zo komt er uiteindelijk een geheel ander verhaal uit. Dat is grappig en er wordt dan altijd heel wat afgelachen, maar als het belangrijke informatie betreft is het niet zo grappig maar kost het alleen veel tijd en zorgt dit proces voor extra fouten. Ik stond met mijn mond open toen ik bedacht dat de informatie die ik naar Nederland had gestuurd daar ook weer tijdens besprekingen naar Nederlands werd vertaald. Op het moment dat dit gebeurde zag ik dat er door de taalbarrière veel informatie verloren was gegaan door het vele vertalen. Het kleine beetje informatie was uiteindelijk door de persoonlijke vertalingsbox van ongeveer vijf personen geweest………

1. TAAL BARRIÈRE. Met een zakenrelatie waarbij er twee verschillende landen betrokken zijn heb je ook te maken met verschillende talen. In dit geval hebben we het over Nederlanders waarvan Nederlands de moedertaal is en daarnaast de Engelse taal goed beheersen. Hier tegenover zijn er de Chinezen waarvan Mandarijn hun moedertaal is ondanks dat er in China ook erg veel dialecten zijn die niet met het Mandarijn te vergelijken zijn. Naast het Chinees beheersen ook onze Chinese collega’s de Engelse taal redelijk. Opvallend is wel dat de Chinese scholen de nadruk leggen op de grammatica en niet zo zeer in het uitspreken van de Engelse taal. Het gevolg hiervan is dat de woordenschat klein is en het communiceren over de telefoon of in persoon moeilijker is. Aangezien er toch in het Engels gecommuniceerd wordt, ‘vertalen’ de partijen de gesprekken naar hun eigen moedertaal om het voor zichzelf duidelijker te maken. Op deze manier wordt er veel informatie verkeerd of incompleet vertaald.


9

Scriptie


Incomplete en foutieve informatie uitwisselingen door: Vertalingsproblemen Beide partijen hebben een andere moedertaal. Omdat er in het Engels gecommuniceerd wordt, moet men wel eens gebruik maken van een hulpmiddel. Een veel gebruikt hulpmiddel is een online vertaalbox. Er zijn veel verschillende vertaalboxen zoals:  http://nl.babelfish.yahoo.com/ (door CoolCat gebruikte box)  www.mijnwoordenboek.nl (door CoolCat gebruikte box)  www.translation2.paralink.com  www.freetranslation.com (door CoolCat gebruikte box)  www.online-translator.com  www.tigernt.com/dict.shtml (door Online Design gebruikte box)  http://www.iciba.com/ (door Online Design gebruikte box) Het probleem bij het vertalen en dus ook bij deze vertaalboxen is dat ze ten eerste allemaal andere vertalingen gebruiken. Vooral met de vaktermen en termen die CoolCat gebruikt kunnen misverstanden ontstaan. Om een voorbeeld te nemen, indien men bij Babelfish het Nederlandse woord; dubbele kapnaad invoert vertaalt deze box het als; double cap seam. Indien het woord in freetranslation wordt ingevoerd vertaald deze het woord als double hood seam. Ten tweede vertalen al deze boxen letterlijk de tekst die men invoert waardoor er een vervormde vertaling uit komt. Het derde en daarmee het grootste probleem is dat de Nederlanders onderling gebruik maken van verschillende vertaalboxen. In China gebeurt precies hetzelfde. Zij gebruiken niet één vertaalbox die de Nederlanders gebruiken en ook zij hebben allen verschillende voorkeuren voor vertaalboxen. Dit komt mede doordat het met de Chinese karakters niet altijd mogelijk is om deze te vertalen in deze boxen. De Chinese taal en karakters zijn eeuwenoud en zijn niet veranderd in de loop der jaren. Anders dan de Nederlandse taal die steeds verandert en aangepast word. Er zijn in China zelfs karakters zo oud dat deze door de jongere generatie niet meer gebruikt worden. Het struikelblok voor de Chinezen is dat veel karakters en woorden in symbolische taal worden weergegeven. Er zijn meerdere karakters mogelijk voor dezelfde woorden, maar de betekenis hiervan is vrijwel hetzelfde waardoor dit geen problemen geeft. De symbolische taal is ingewikkelder. Om een zin of woord goed over te brengen moeten de Chinezen constant nadenken over wat de betekenis zou zijn. Dit klinkt erg omslachtig en moeilijk maar dat is niet zo. Een voorbeeld van een dergelijke symbolische zin is: Mamahuhu, dit betekent in het Engels, Horse, horse, tiger, tiger. De betekenis hiervan is wat de Engelse noemen so,so en de Nederlanders; mwa. Niet goed maar ook niet slecht. De gevolgen van dit probleem zijn dat er verkeerde informatie verstuurd wordt en dat men verder gaat werken met informatie die niet klopt. Voordat men dit doorheeft is er al enige tijd verstreken en kost het veel tijd en onderlinge communicatie (via de mail) voordat alles voor iedereen duidelijk is. Bij CoolCat heeft men iedere dag te maken met de vertaling, waardoor het een dagelijks terugkerend probleem vormt. Bij veel van deze misverstanden gaat het om kleine zaken (veelal verkeerde vertaling van woorden), waardoor het geen grote schade of vertragingen in het productie proces ontstaan. Wel zorgt het voor onnodige verwarring en irritaties, aldus de inkopers van CoolCat.

Incomplete en foutieve informatie uitwisselingen door: Teveel vertaling Chinees~Chinees/Engels~Engels~Nederlands en weer terug. Bovenstaand voorbeeld is een bijna normaal proces van communiceren tussen CoolCat en Online design. Feit is dat er vertaald moet worden maar hoe meer mensen er zich binnen een communicatieproces bevinden hoe meer informatie er verloren gaat tijdens de vertaling ervan. Als gevolg van informatieverlies loopt het proces vertragingen op en moet men weer met elkaar communiceren. Bij CoolCat heerst het probleem dat de inkopers niet weten wat er aan de andere kant gebeurt. Zij weten niet dat de merchandisers de door de inkopers gegeven informatie weer naar het Chinees vertalen. Veel merchandisers hebben van alle informatie mappen aangemaakt waar zij zelf mee werken. Alle informatie in deze mappen is in het Chinees.


10

Scriptie


De merchandisers vergemakkelijken het werk hiermee voor zichzelf, ze lezen de informatie na in het Chinees en corresponderen dit ook in het Chinees naar de fabrieken. Zij zijn zich er echter niet van bewust dat zij informatie verliezen als er constant vertaald blijft worden.

AFBEELDING 3 COMMUNICATIE PROCES BIJ NORMALE COMMUNICATIE

Zender

Informatie

Encoderen

Boodschap

Decoderen

Ontvanger

Ruis

Feedback

Respons

Afbeelding: Eveline Stephanus

COMMUNICATIE PROCES TUSSEN COOLCAT EN ONLINE DESIGN

Zender

Informatie

Vertaling

Encoderen

Boodschap

Ontvanger

Vertalen Ruis Decoderen Vertalen

Feedback

Respons

Afbeelding: Eveline Stephanus

In deze schema’s is duidelijk te zien hoe de communicatie verloopt tussen zender en ontvanger. Zodra je dit schema uitbreidt omdat er gecommuniceerd wordt tussen een zender en ontvanger die verschillen van taal, ontstaan er meerdere ruis momenten. Doordat hetzelfde beetje informatie langs de zogeheten ruisstoringen komt verlies je steeds een beetje informatie. Hierdoor ontstaat er het omgekeerde sneeuwbal effect waarin de bal van informatie steeds kleiner wordt zodra het proces langer wordt. ‘Effectieve communicatie vindt plaats wanneer de boodschap door de ontvanger begrepen wordt zoals die door de zender bedoeld was. Voor effectieve communicatie is het dus niet noodzakelijk dat de gesprekspartners het contact ook plezierig vinden. Het is wel van belang dat een boodschap onbeschadigd en niet beledigend overkomt.’ ‘Prof. Dr. David Pinto’

Incomplete en foutieve informatie uitwisselingen door: Terminologie onbegrip In bedrijven gebruikt iedereen andere terminologie. Hiermee bedoelen we dat de definitie van een term die bij CoolCat gebruikt wordt bij Online Design geheel anders kan worden gedefinieerd. Hierbij heeft men naast gewone woorden te maken met verschillende vaktermen. Deze termen worden op Nederlandse scholen en Chinese scholen anders aangeleerd waardoor er wrijving ontstaat in de standaardisatie van de terminologie. Het is de taak van CoolCat om termen te standaardiseren en over te brengen naar Online Design. In de praktijk gebeurd dit te weinig omdat je de standaardisering constant bij moet houden. Dit kost veel tijd en dus gebeurt dit te weinig of zelfs niet. Het gevolg hiervan is dat men elkaar slecht begrijpt doordat men beide met iets anders in het hoofd zit. Men werkt dan verder met de verkeerde informatie en moet dus uitleg en bevestiging vragen, waardoor men elkaar telkens aan het verbeteren is. Fashion & Management juni 2009

11

Scriptie


2. CULTURELE PROBLEMEN Casus 4 Culturele verschillen (zie ook casus 2 in hoofdstuk 1) Een van de eerste dingen die mij opviel in de eerste werkweek was dat niemand met elkaar kletste of lachte. Dan moet je natuurlijk net mij in zo’n bedrijf zetten met mijn geklets en grappen. Het heeft een paar weken geduurd voordat de Chinezen door hadden dat ik ze gewoon in de maling nam en dat ze daar best om mochten lachen. Pas na mijn stage besefte ik wat Sylvia en ik los hadden gemaakt op de afdeling. De chinezen kletsten en lachten meer en de sfeer in het bedrijf was (tenzij de baas in de buurt was) omgekeerd van stil en depressief naar ontspannen en gezellig. Chinezen nemen hun werk erg serieus en denken daarom dat lol hebben en lachen er niet bij hoort. Eenmaal gezien dat je hetzelfde werk maar dan met meer lol ook kan doen was de sfeer en mijn collega’s compleet anders. En dat allemaal door onze Nederlandse gekheid. Ook waren onze collega’s de eerste paar weken achterdochtig ten opzichte van mij en Sylvia. Waarom wisten we niet, maar later werd ons verteld dat ze bang waren dat wij al soort “spion” diende voor de baas die ook Nederlands was. Pas later werd hun duidelijk dat ook wij het gedrag van de baas niet normaal vonden en wij daar zeker niet aan mee deden. In het begin als het lunchtijd was namen de Chinese meiden ons mee naar heerlijke maar luxe restaurants. Na een week gingen ze met elkaar lunchen en meenden dat wij toch niet mee wilde gaan. Ze hadden het idee dat wij niet naar de ‘goedkope’ eettentjes met hen wilde, omdat ze dachten dat wij daar vies van zouden zijn. Ook toen moesten wij duidelijk maken dat wij ook maar arme studenten waren en dat wij juist wilde leven als hun en niet het jetset leven zoals de meeste buitenlanders doen in China.

Te weinig wederzijdse kennis over zakelijke en culturele verschillen De grootste oorzaak voor communicatieproblemen naast de taalbarrière, is dat Nederland een andere cultuur heeft dan China. In feite werken de twee uiterste culturen, Nederland zeer vrij en China zeer traditioneel, met elkaar samen dus is het niet vreemd dat dit problemen veroorzaakt. Als twee culturen met elkaar in aanraking komen stuit men op barrières die te maken hebben met de gewoontes en het gedrag binnen een cultuur. Het woord cultuur is een erg brede benaming voor onderlinge verschillen veroorzaakt door gewoontes en gedrag binnen een cultuur. Cultuur hoeft niet perse over verschillende landen te gaan maar er heerst ook een cultuurverschil in verschillende groepen en subculturen, zoals sportverenigingen, Refo’s, Alto’s, Nerds, Gothics. In dit onderzoek hebben wij het uitsluitend over het Cultuurverschil tussen Nederland en China. Uit onderzoek door interviews zijn er een aantal problemen, veroorzaakt door cultuurverschillen, naar boven gekomen:  Inkoop pushed fabrikanten voor snellere leveringen en lagere prijzen, het gevolg hiervan is dat de medewerkers in de fabrieken overuren moeten draaien, tijdelijk niet betaald worden en daardoor de arbeidsomstandigheden verslechteren. Bij dit probleem verwijs ik ook naar de documentaire China Blue, deze film geeft een goed beeld van de gevolgen van het streven naar een onrealistische order grootte of leverdatum. Dit is een probleem waardoor een fabriek in een vicieuze cirkel terecht kan komen waarbij zij de producties voor moeten schieten en hun medewerkers niet meer kunnen betalen. Uiteindelijk kan dit lijden tot problemen met de overheid of zelfs faillissement voor de fabrikant. Dit is een probleem dat in bijna alle Chinese fabrieken voorkomt. Het negatieve gevolg hiervan is dat veel mensen wel weten dat de omstandigheden vaak te wensen over laten in de fabrieken maar dit bijna onmogelijk te controleren is als bedrijf zijnde. Fabrieken verhullen illegale of slechte zaken en de werknemers hebben geen andere keus dan hierin mee te gaan. De inkopers van CoolCat hebben bijna geen kennis van het proces in de fabriek waardoor zij niet weten wat voor gevolgen het kan hebben om een fabrikant constant te pushen. Dit komt doordat CoolCat communiceert met het merchandise kantoor en niet direct met de fabrikanten. Fashion & Management juni 2009

12

Scriptie


Op deze manier krijgen zij nooit te horen wat er in de fabriek gaande is en ook qua gevoel staan de inkopers verder van de fabrikanten af. De ogen worden een beetje gesloten, dat is het idee wat ik zelf kreeg gedurende mijn vijf maanden durende verblijf in China. Wel wil ik benadrukken dat dit niet kwaadwillig is van de inkopers, zij weten immers gewoon niet beter. + Oorzaak van dit probleem is te weinig kennis van de omstandigheden waarin de fabrikant opereert.  Fabrikanten zeggen te weinig nee, nemen te grote orders aan en verspreiden deze over kleinere fabrieken. Er ontstaat subcontracting. - Zeer bekend probleem in de productie wereld. De Aziatische cultuur is een cultuur waar weinig nee wordt gezegd. Alles kan en alles mag. Vele fabrikanten kunnen door te weinig mensen en middelen hun capaciteit niet meer halen. Omdat zij toch moeten overleven wordt er soms geen nee gezegd tegen een klant met een grote order. In plaats daarvan doet men voorkomen dat het geen probleem is en neemt de order aan. Omdat de fabrikant zelf de capaciteit niet kan halen, gaat hij in zijn netwerk naar hulp zoeken. Vaak zijn de fabrieken waar er normaal geproduceerd wordt groot en ook zijn de arbeidsomstandigheden goed. De fabrieken waarnaar er uitbesteed wordt zijn vaak klein en de arbeidsomstandigheden zijn er vaak erg slecht. Mensen krijgen slecht betaald, de omgeving is ongezond en er komt regelmatig kinderarbeid voor. Door subcontracting valt dit veel moeilijker te controleren. + Oorzaak hiervan is te weinig kennis van de omstandigheden waarin de fabrikant opereert. En de altijd ja zeggende cultuur van de Chinezen.  Werknemers in de fabriek geven zelf afwijkende zaken in de productie niet aan. Om als voorbeeld te nemen: Als aangegeven wordt dat een rechter mouw in het linker armsgat genaaid moet worden trekken ze niet aan de bel om te checken of dit wel klopt. In de tijd dat haar manager er is om te kijken wat er is en dit gecheckt heeft bij de klant heeft haar buurvrouw al 50 stuks af en dus krijgt zij minder betaald. - Dit is een van de grootste problemen. Chinezen doen precies wat hun verteld wordt, ze stellen verder geen vragen en als iets er wel heel raar uit ziet trekken ze niet aan de bel. Gevolgen hiervan zijn groot. Hele producties met fouten in de kleding zijn het resultaat. Vanuit Nederland wordt alles zo uitgebreid en duidelijk mogelijk aangegeven maar desondanks ontstaan er fouten in de productie. Voorbeelden van de meest voorkomende fouten zijn: * Kleurverschillen in de stof na wassen * Falen van knopen en ritsen, gebruik gemaakt van afgekeurde fournituren * Waslabels aan de buitenkant * Slechte stof kwaliteit * Slechte kwaliteit van de garen * Slechte fabricage, denk aan ongelijke naden, slordig afgewerkt * Machine problemen, afstemming van de garen, steken overslaan * Kleding teveel gestreken ondanks aangegeven niet te strijken * Gebruik van de niet goedgekeurde fournituren * Slechte print kwaliteit van Artwork

2.5 ANTWOORD OP DE ONDERZOEKSVRAGEN 1 Welke weg legt het product af en hoe communiceert men tijdens dit proces? Een product is gemiddeld vierentwintig weken onderweg van ontwerp naar winkel. De inkopers willen, ondanks hun lange relatie met Online Design, veel beslissingen zelf nemen. Hierdoor moet alles van Nederland naar Online Design naar de fabrieken en weer terug. Dit is voor veel zaken erg belangrijk omdat CoolCat uiteindelijk bepaalt of iets wel of niet goed is.


13

Scriptie


Echter juist vanwege de lange vertrouwensrelatie die CoolCat met online design heeft, weten de merchandisers precies welke eisen CoolCat stelt op het gebied van kwaliteit en kleur. Het heen en weer communiceren van de stof samples en kleuren samples voor goedkeuring door Nederland is erg omslachtig. Tijdens dit proces wordt er veel gecommuniceerd op verschillende manieren. Dit communiceren gebeurd door middel van  E-mail  Telefoon  Fax  Skype  Pakketjes  Bezoeken  Formulieren Bij CoolCat is communicatie door middel van persoonlijk contact tijdens bezoeken het meest geliefd en het communiceren over de telefoon is het minst geliefd. 2 Welke problemen komt men tegen in het communicatieproces met China en wat zijn de oorzaken hiervan? Uit de interviews met verschillende bedrijven heb ik kunnen waarnemen dat er weinig problemen voorkomen in de handel met China, met als uitzondering de grote communicatie problemen. De problemen die beschreven zijn in paragraaf 2.4 zijn dan ook problemen die overeenkomen in alle geïnterviewde bedrijven. Ook bij CoolCat zijn deze problemen duidelijk aanwezig. De voornaamste problemen zijn dat er veel informatie verloren gaat in het complexe communicatieproces. Dit doordat er informatie verkeerd en teveel vertaald wordt. De oorzaak van dit probleem is de grote taalbarrière. Ook is het communicatie proces bij CoolCat erg lang, er worden beslissingen door de inkopers van CoolCat genomen die duidelijk ook genomen zouden kunnen worden door de merchandisers van Online design. Het gaat hier om beslissingen als het goed keuren van de eerste monsters, lapdips en stofstalen. Ook het constant moeten bevestigen van afspraken en alles overduidelijk aan moeten leveren aan de Chinezen is een probleem waar de inkopers iedere dag mee te maken hebben. Dat de fabriekmedewerkers afwijkende zaken in de productie niet aangeven is ook een groot probleem waardoor er regelmatig problemen in de productie voor komen. Voor de Merchandisers en fabrikanten is het teveel pushen van levertijden en het weinige vertrouwen in de Nederlanders een probleem. Dit alles wordt veroorzaakt door het grote cultuurverschil. De inkopers hebben te weinig kennis van de Chinese cultuur om te kunnen begrijpen waar het handelen en de perceptie van waarnemingen vandaan komen. Dit maakt het communicatieproces nog moeilijker. De inkopers hebben aangegeven dat zij weten dat veel problemen veroorzaakt worden door deze oorzaken, wat ze eraan kunnen doen weten ze echter niet. Wel zijn zowel de merchandisers als de inkopers ervan overtuigt dat indien zij meer zouden weten over elkaars taal en cultuur zij beter zouden kunnen communiceren. Om erachter te komen wat de grootste verschillen zijn tussen Nederland en China worden deze culturele aspecten in het volgende hoofdstuk behandeld.


14

Scriptie


HOOFDSTUK 3 CULTURELE VERSCHILLEN EN VERSCHILLEN IN HANDEL TUSSEN CHINA EN NEDERLAND. Om een bedrijf of een zakenrelatie succesvol te maken moet men samenwerken. In dit geval samen met een Chinese leverancier. Niet alleen China is een land met eigen gewoonten, cultuur en gedrag, ook Nederland heeft zijn eigen manier van doen. Omdat het gaat om de communicatie tussen twee verschillende cultuurgroepen wat de oorzaak is van vele problemen, is het belangrijk om beter inzicht te krijgen in de twee betreffende culturen. Zakendoen en cultuur kun je dus niet los van elkaar zien, daarom wordt er in dit hoofdstuk antwoord gegeven op de onderzoeksvraag: Wat zijn de verschillen tussen Nederland en China op het gebied van cultuur?

3.1 NEDERLAND

Afbeelding: CIA The World factbook

Nederland behoord met een oppervlakte van 41.528 km2 en 16.428.360 inwoners tot de top drie dichtstbevolkte landen. Nederland is verdeeld over twaalf provincies en 40% van het land ligt beneden de waterspiegel. In de volgende paragrafen zal dieper in worden gegaan op de Nederlandse cultuur.


15

Scriptie


3.1.1 ANALYSE AAN DE HAND VAN DE VIJF DIMENSIES VAN GEERT HOFSTEDE.

Geert Hofstede is een belangrijke deskundige op het gebied van culturele analyses. Hij is een Nederlandse organisatiepsycholoog die internationaal bekend werd door zijn culturele studies. Hij was hoogleraar aan de faculteit der Economische wetenschappen en bedrijfskunde aan de universiteit van Maastricht. Naar aanleiding van zijn onderzoek binnen het IBM kwam Geert Hofstede met zijn cultuurmodel. Aan de hand van de vijf dimensies binnen dit model geeft hij een beter inzicht in cultuurverschillen weer en hoe dit beter te overbruggen. De vijf dimensies zijn:  Machtsafstand, De mate waarin minder krachtige leden van organisaties en instellingen (zoals familie) aanvaarden en verwachten dat de macht ongelijk verdeeld wordt. Dit vertegenwoordigt de ongelijkheid tegenover anderen. Alle maatschappijen zijn ongelijk maar welke zijn meer ongelijk dan anderen?  Individualisme, De mate van het individualisme van een maatschappij in tegenstelling tot het collectivisme. In hoeverre integreert men zichzelf in een groep.  Masculiniteit, De mate waarin een maatschappij als meest masculiene of als feminiene wordt gezien. Hierbij ziet men de masculiene maatschappij als assertief, comparatief, ambitieus en het vereren van rijkdom en weelde. Hier tegenover staat de vrouwelijke waarden als dienstbaarheid, bescheiden gedrag en solidariteit.  Onzekerheidsvermijdend, De mate waarin een cultuur denkt dat er maar 1 waarheid is en dat is de mijne. De tolerantie waarin culturen onbekende en onzekere situaties vermijden door wetgeving, regels, veiligheid en godsdienst.  Lange termijn denkend, Is men lange termijn of korte termijn georiënteerd. De score voor Nederland die Hofstede heeft geven aan de hand van de 5 dimensies zijn vergelijkbaar met de score van de Scandinavische landen.

* Afbeelding: Geert Hofstde, www.geert-hofstde.com Fashion & Management juni 2009

16

Scriptie


 Machtsafstand Met een score van 40 voor machtsafstand is volgens Hofstede Nederland een cultuur met een kleine machtsafstand, ook wel Lopow genoemd. De lopow cultuur is tegenovergesteld aan het Hipow cultuur en word gekenmerkt door een geringe macht afstand. Men streeft naar een gelijke behandeling waarin iedereen dezelfde rechten heeft. De zeven belangrijkste elementen van een extreem Lopow cultuur zijn: Hofstede, werken met cultuurverschillen, 2004, pag 106 1. Ongelijkheden tussen mensen moeten worden geminimaliseerd. 2. Meer en minder machtige mensen moeten onderling afhankelijk van elkaar zijn en zijn dat ook. 3. Hiërarchie in organisaties betekent een verdeling van taken over functies enkel om praktische redenen. 4. Decentralisering is populair 5. Ondergeschikten en kinderen verwachten dat hun mening gevraagd wordt. 6. In een gesprek kan iedereen altijd de leiding nemen. 7. Machtige mensen proberen minder machtig te lijken dan ze zijn.

 Individualisme De score op het gebied van individualisme is erg hoog, 88 Dit zegt dat Nederland een maatschappij is met individualistische houdingen en losse banden met anderen. Het volk is onafhankelijk en privacy wordt beschouwd als de culturele norm. Deze individuele maatschappij wordt door Hofstede ook wel de indiv-cultuur genoemd. Indiv staat voor extreem individualisme waarbij de kern waarde individuele vrijheid is waarmee men zich onderscheid met ‘ik’ of ‘anderen’. Een extreme Indiv-cultuur kent zeven belangrijke elementen: Hofstede, werken met cultuurverschillen, 2004, pag 102

1. Eerlijke mensen zeggen wat ze op hun hart hebben. 2. Voorkeur voor communicatie met weinig context (expliciete concepten). 3.Taken zijn belangrijker dan relaties 4.Wetten en rechten zijn voor iedereen gelijk 5.Overtreding leidt tot schuldgevoel en verlies van zelfrespect. 6.Iedereen wordt geacht overal een mening over te hebben. 7.De relatie tussen werknemer en werkgever of de relatie tussen ouder en kind is gebaseerd op wederzijds voordeel

 Masculiniteit Met een score van 14 op het gebied van masculiniteit is Nederland een cultuur waar er weinig verschil en discriminatie bestaat tussen mannen en vrouwen. Dit betekend niet dat vrouwen dominant zijn in de Nederlandse cultuur maar dat in deze cultuur vrouwen redelijk gelijk behandeld worden als mannen binnen alle aspecten van de maatschappij. Nederland komt met een score van 14 meer in de buurt van femininiteit ook wel femi cultuur genoemd. Een extreme femi cultuur kent zeven belangrijke elementen: Hofstede, werken met cultuurverschillen, 2004, pag 108 1. Dominantie waarden in de samenleving zijn zorg voor zwakken en behoud bijvoorbeeld het milieu. 2.Klein en langzaam is mooi 3.Iedereen wordt verondersteld bescheiden te zijn en goed te kunnen luisteren, ook mannen. 4.Femi’s bagatelliseren uitzonderlijke prestaties of mensen 5.Conflicten worden opgelost door middel van compromissen en onderhandelingen 6.De nadruk wordt gelegd op gelijkheid, solidariteit en de kwaliteit van het arbeidsleven. 7.De samenleving is verdraagzaam. Fashion & Management juni 2009

17

Scriptie


Doordat men in Nederland samenleeft met andere culturen, met een andere verdeling tussen de seksen ontstaan er regelmatig discussies over wat vrouwonvriendelijk zou zijn. Zo staan Nederlandse moslima’s die een hoofddoek of abaja dragen vaak in het middelpunt van discussie. Volgens Nederlanders wordt dit gezien als symbool van de onderdrukking van vrouwen. Ondanks het feit dat Nederland met een score van 14% meer een femi-cultuur is, zijn er nog wel tradities en taboes die de rolverdeling tussen man en vrouw bepalen. Zo is het dat vele vrouwen uit eigen beweging toch de rol van het opvoeden van de kinderen en de zorg voor het huishouden op zich nemen. Uit een onderzoek van ADV market research12 is zelfs gebleken dat 69% van de moeders de meeste of alle zorgtaken voor de kinderen op zich nemen en 29% verdeelt deze gelijk met hun partner.

 Onzekerheidsvermijdend In vergelijking met het wereld gemiddelde van 64% heeft Nederland ook een hoge score met 53 op het gebied van het vermijden van onzekerheden. Dit duidt aan dat de Nederlandse cultuur onzekerheden niet uit de weg gaat, onbekende risico’s veroorzaken geen onbehagen en zaken die anders zijn wekken nieuwsgierigheid op. Hofstede noemt culturen met een extreme onzekerheidtolerantie unctol. Hierbij horen zeven belangrijke elementen: 1. Dingen die anders zijn, wekken nieuwsgierigheid op 2. Dubbelzinnige situaties en onbekende risico’s veroorzaken geen onbehagen 3. Regels moeten beperkt blijven tot wat absoluut noodzakelijk is 4. Agressie en emoties moeten worden verborgen 5. Lui zijn is prettig; hard werken wordt alleen gewaardeerd als het nodig is 6. Afwijkende en vernieuwende ideeën en gedragingen worden getolereerd 7. Generalisten worden gewaardeerd, evenals gezond verstand

 Lange termijn denkend Op lange termijn oriëntatie scoort Nederland 44. Hiermee zijn de Nederlanders meer gefocust op de korte termijn. Uit onderzoek13 is dan ook gebleken dat in een zakenrelatie een Nederlander niet zozeer kiest voor de partij waar hij al het langste een relatie mee heeft maar voor de partij met de beste opties. Deze culturen worden Shorter-culturen genoemd. Bij deze Shorter-culturen zijn zeven basiselementen: 1. Er worden snelle resultaten verwacht 2. Er is sociale druk om hetzelfde te hebben als de buren, ook als dat eigenlijk te duur is. 3. Persoonlijke stabiliteit wordt zeer gewaardeerd 4. Sparen is niet populair, er is dus weinig geld om te investeren 5. Tradities kunnen worden aangepast aan een moderne context 6. Je doel bereiken kan gezichtsverlies waard zijn 7. Leren van het verleden is belangrijker dan kijken naar de verre toekomst

12 13

Bron: http://www.fnv.nl/binary/Lees%20het%20onderzoek%20Vrouwenparticipatie%202007_tcm7-8898.pdf Zie artikel in bijlage 10 Fashion & Management juni 2009

18

Scriptie


3.1.2 NEDERLANDERS IN HANDEL EN COMMUNICATIE  Mensen en gedrag14 De Nederlandse maatschappij staat voor gelijkheid, individualiteit en moderniteit. Er wordt dan ook veel waarde gehecht aan opleiding, ambitie en hard werken. Ondanks dat Nederland een klein land is zijn de mensen trots op hun cultureel erfgoed, rijke geschiedenis in kunst en muziek en de betrokkenheid in internationale zaken. Nederlanders worden gezien als een nuchter volk, ze zijn niet zo uitbundig als de Amerikanen maar ook niet zo ingetogen als de Aziaten. Daarom wordt er ook vaak gezegd; ‘doe maar normaal, dan doe je al gek genoeg’ Voor Nederlanders is het normaal om elkaar een hand te geven bij het komen en gaan van een bezoek. Indien het om vrienden of familie gaat geeft men elkaar 3 zoenen op de wang. Vrouwen zoenen zowel de dames als de heren terwijl de heren alleen de dames een zoen geven en de heren de hand schudden. In bedrijven stelt men zich voor met een stevige handdruk. Oogcontact met elkaar tijdens een gesprek wordt erg gewaardeerd, dit wordt gezien als beleefd een eerlijk. Mensen die nooit hun mening geven of bang zijn om te spreken worden gezien als zwak of bang om de waarheid te vertellen. In verhouding met vele andere culturen behouden Nederlanders in het openbaar een zekere afstand. Men raakt elkaar in het openbaar niet veel aan. Nederlanders hechten veel waarde aan privacy en zullen niet snel in gesprek gaan met vreemden. Dat is niet ten nadele van buitenlanders aangezien Nederlanders erg nieuwsgierig zijn en snel een conversatie aan gaan met buitenlanders in hun buurt.

 Een directe manier van spreken Nederlanders maken weinig gebruik van conversationele rituelen tijdens het communiceren. Ze komen snel op het punt en draaien er niet omheen. Tijdens zakenbesprekingen komen contracten dan ook snel op tafel. Deze directheid kan buitenlanders nog wel eens afschrikken, maar dit wordt toch gezien als een eerlijk positief kenmerk van de Nederlander. Indien men informatie nodig heeft over hetgeen waar hij geen of weinig kennis over heeft, dan verlaagt men zichzelf door veelal de vragende rol aan te nemen. Nederlanders zijn spaarzaam in het geven van complimenten, dit om overdrijving te voorkomen. De ontvanger van het compliment stelt zich bescheiden op door het compliment vervolgens te ontkennen of te ontkrachten.

 Onderwijs in Talen In Nederland in onderwijs gratis en fulltime verplicht voor kinderen met een leeftijd van 4 tot 16 jaar. Van 16 tot 18 jaar is men verplicht om minimaal twee dagen per week les te volgen. Kinderen krijgen vanaf de middelbare school met een gemiddelde leeftijd van 12 jaar Engels, Duits en Franse les. In sommige gevallen wordt er op basisscholen al Engels gegeven. Vaak wordt er na de middelbare school tijdens een vervolg opleiding ook nog Engels gegeven en dus zijn veel Nederlanders goed in het spreken en schrijven van de Engelse taal.

 Organisatiecultuur De cultuur die binnen de Nederlandse bedrijven heerst, is erg informeel. Er is geen duidelijke hiërarchie aanwezig en jonge mensen worden zeer gewaardeerd in bedrijven. Dit vanwege de frisse nieuwe blik die jonge mensen hebben waar bedrijven van kunnen profiteren. Ook de omgang met de baas en het management is casual en men gaat regelmatig wat na borrelen om zo de onderlinge band te verbeteren. Door dit alles lijkt het alsof iedereen in het bedrijf gelijk is aan elkaar. De baas stelt het dan ook niet op prijs om ‘baas’ genoemd te worden, maar wordt liever aangesproken met zijn voornaam.

14

Zie artikel in bijlage 11 Fashion & Management juni 2009

19

Scriptie

!


Discussie punt

Het is belangrijk te vermelden dat de voorgaande analyse gebaseerd is op gemiddelde kenmerken van de Nederlandse bevolking. Toch is het de vraag in hoeverre sommige factoren in de praktijk daadwerkelijk waar zijn. Zo wordt er in de literatuur en door de meningen van mensen beschreven dat de Nederlandse bedrijfscultuur informeel is en dat er geen hiërarchie heerst. In bedrijven zijn de verantwoordelijkheden opgesplitst in verschillende functies met het daarbij horende salaris. Een manager is uiteindelijk degene die beslissingen moet nemen, taken uitdeelt en controles uitvoert. Alle landen en alle culturen kennen dit systeem, omdat dit ervoor zorgt dat een bedrijf of een gezin blijft draaien. De duidelijke aanwezigheid hiervan is een ander verhaal. In Nederland is de hiërarchie niet duidelijk aanwezig, maar dit zegt niet dat deze er niet is. Men gaat informeel met elkaar om binnen het bedrijf hoewel er wel eisen kunnen worden gesteld aan bijvoorbeeld de kleding. Een goed voorbeeld hiervan is het dragen van een pak, hetgeen toch als iets formeels kan worden gezien. In conflictsituaties is duidelijk te zien wie er dan de leiding heeft en beslissingen moet nemen, op dat moment gaat men anders met elkaar om en wordt er formeler met elkaar gesproken.

3.1.3 DE NEDERLANDSE CULTUUR VOLGENS SANDER VERBEEK Sander Verbeek is een 22 jarige student vastgoedmanagement. Hij is trots op zijn Nederlandse cultuur. Hij komt net als vele leeftijdgenoten uit een traditioneel Nederlands gezin. Zijn moeder bleef thuis om het huishouden te runnen en voor de twee kinderen te zorgen. Zijn vader zorgde voor het inkomen en werkte full-time bij de landmacht. Sander is erg sociaal opgevoed en dankzij de Multiculturele samenleving is hij erg open-minded ten opzichte van andere culturen. Zie voor het complete persoonlijk verhaal van Sander Verbeek bijlage 9

3.2 CHINA

Afbeelding: www.univent.wordpress.com

Met 1.330.044.605 inwoners met een oppervlakte van 9.596.961 km2 is China qua inwoners het grootste land en vierde qua oppervlakte. China bestaan voor 95% uit Han-Chinezen die vernoemd zijn naar de Han-dynastie. China heeft zesenvijftig officiële etnische groepen, de basis taal is Mandarijn maar China kent meer dan 300 verschillende dialecten. In de Volgende paragrafen zal dieper in worden gegaan op de Chinese cultuur.


20

Scriptie


Casus 6 Culturele verschillen Iedere maandagochtend hadden wij vergadering in de showroom van CoolCat. De deuren werden dan door de Nederlandse manager gesloten zodat we rustig met de afdeling konden vergaderen. Deze vergaderingen waren iedere week weer erg belangrijk omdat alle problemen werden besproken. Onze schoonmaker kwam binnen om de prullenbakken te legen. Ze liep richting onze tafel en begon achter elkaar te boeren en zelfs toen ze overging naar het laten van scheten keken de Chinezen niet op of om. Wij Nederlanders zijn dit niet gewend en vinden dit vies. De manager begon in het Nederlands op haar te schelden en toen pas hadden onze Chinese collega’s door dat wij dit erg vies vonden. Fiona, mijn collega excuseerde zich namens de schoonmaker.

3.2.1 ANALYSE AAN DE HAND VAN DE 5 DIMENSIES VAN GEERT HOFSTEDE.

* Afbeelding: Geert Hofstde, www.geert-hofstde.com

 Machtsafstand Zeer interessant is de score voor China op het gebied van machtsafstand. Deze is 80, erg hoog in vergelijking met het wereld gemiddelde van 55. Andere Aziatische landen scoren een gemiddelde van 60, China heeft de allerhoogste score in machtsafstand. Dit betekent dat de Chinese cultuur een erg hoog niveau van ongelijkheid heeft op het gebied van macht en rijkdom. China heeft dus een Hipowcultuur.De zeven belangrijkste elementen van een extreme Hipow cultuur zijn: Hofstede, werken met cultuurverschillen, 2004, pag 105

1. 2. 3. 4. 5.

Macht is goed Macht, status en privileges gaan samen Minder machtige mensen zijn afhankelijk van machtigere mensen Centralisering is populair Ondergeschikten en kinderen verwachten leiding. Ze praten alleen als hun iets gevraagd wordt 6. De ideale baas is de welwillende autocraat of de ‘goede vader’ 7. De spreekstijl is formeel en houdt rekening met hiërarchische posities Hipow-culturen zijn verbaal maar mensen spreken op een zachte en beleefde toon. Ze zijn doorgaans terughoudend, formeel, hiërarchisch ingesteld en willen graag op een formele manier behagen. Indien er problemen zijn schuiven zij de schuld vaak door naar lagere hiërarchische niveaus. Op straat is het verschil tussen rijk en arm ook duidelijk aanwezig. Zo lopen de rijke mensen in hun pyjama over straat om zo te laten zien dat ze niet hoeven te werken omdat ze zo rijk zijn.


21

Scriptie


 Individualisme China is een collectief land en de focus ligt niet op het individualisme. De score op het gebied van individualisme is dan ook maar 20, wat betekend dat dit voor China nog lager is dan de andere Aziatische landen. Deze hebben een gemiddelde score van 24. China heeft dus een collec-cultuur. Dit wordt hoofdzakelijk veroorzaakt door de communistische regel dat de nadruk legt op collectief gedrag. Een extreme collec-cultuur kent zeven belangrijke elementen: Hofstede, werken met cultuurverschillen, 2004, pag 103

1. Leden van een bepaalde groep, organisatie of familie hebben zeer nauwe banden met elkaar, terwijl anderen, mensen van buiten de groep, erg ver weg staan 2. De harmonie moet altijd in stand gehouden worden; directe confrontaties worden vermeden 3. Relaties zijn belangrijker dan de taken die uitgevoerd moeten worden 4. Wetten, rechten en meningen verschillen per groep 5. Overtredingen leiden tot schaamte en gezichtsverlies voor de hele groep 6. De relatie tussen werkgever en werknemer wordt in morele termen gezien, dat wil zeggen als een familieband 7. Bij gesproken taal wordt een vage stijl gebruikt. Discrete non-verbale aanwijzingen, zoals intonatie en pauzes zijn cruciaal. De spreker past zich aan aan de luisteraar

 Masculiniteit Met een score van 52 op het gebied van masculiniteit is China een cultuur waarin er behoorlijk veel verschil en discriminatie bestaat tussen mannen en vrouwen. Hierdoor wordt China als mascu-cultuur beschouwd. De zeven belangrijkste elementen bij een extreme mascu-cultuur zijn: 1. Materieel succes en vooruitgang zijn dominante waarden 2. Groter en sneller is beter 3. Mannen worden verondersteld assertief, ambitieus en stoer te zijn. Vrouwen moeten onderdanig en teder zijn. Aantrekkelijke vrouwen kunnen hun uiterlijk gebruiken als wapen in de maatschappelijke wedloop. 4. Mascu’s bewonderen graag uitzonderlijke prestaties of mensen 5. Falen op school, werk in sport of waar dan ook, is een ramp 6. Conflicten worden opgelost door ze uit te vechten 7. De beste leerling, werknemer of manager is de norm.

 Onzekerheidsvermijdend China heeft een score van 37 op het gebied van het vermijden van onzekerheid. Dit duidt aan dat de Chinese cultuur onzekerheden liever uit de weg gaat dan opzoekt, onbekende risico’s veroorzaken onbehagen en zaken die anders zijn moet je vermijden. Hofstede noemt culturen met een extreme onzekerheids vermijdende cultuur; Uncavo-cultuur. Hierbij horen zeven belangrijke elementen: 1. Wat anders is, is gevaarlijk 2. Bekende risico’s worden geaccepteerd, maar dubbelzinnige situaties en onbekende risico’s worden gevreesd 3. Regels zijn belangrijk, zelfs als ze nooit zullen werken 4. Er bestaan sterke taboes op wat vies, verkeerd of onfatsoenlijk is 5. Tijd is geld 6. Er is maar één waarheid en dat is de onze 7. Deskundigen en specialisaties worden gewaardeerd


22

Scriptie


 Lange termijn denkend Op lange termijn oriëntatie scoort China 118. Dit betekend dat China zeer hoog scoort op dit gebied, een hoge score duidt aan dat de Chinese cultuur erg georiënteerd is op lange termijn planning en relaties. Mensen in deze zo genaamde Lotor-cultuur investeren veel tijd in relaties voordat er zaken worden gedaan. Eerst komt de ‘familieband’ en dan komt het zakendoen. Zeven basis elementen die typerend zijn voor deze Lotor-cultuur zijn: 1. Zeer hard werken is goed 2. Nooit opgeven ook al vallen de resultaten tegen 3. Mensen kunnen hun leven wijden aan verheven idealen in de verre toekomst 4. Tradities moeten worden gerespecteerd 5. Voorkom altijd gezichtsverlies 6. Voorbije en toekomstige generaties zijn belangrijk 7. Zaken relaties en bloedbanden staan beide voor familie

3.2.2 CHINEZEN IN HANDEL EN COMMUNICATIE  Mensen en gedrag De Chinese maatschappij wordt beheerst door een communistische overheidsvorm. De cultuur heeft een veelvoud aan tradities en religieuze gebruiken. De opvoeding is streng en traditioneel, kinderen en pubers ondervinden veel druk van hun ouders, hetgeen dat bij enige vorm van falen steeds vaker leidt tot de wanhoopsdaad van zelfmoord. Ouders willen dat hun kinderen op hoog niveau studeren zodat zij op latere leeftijd een hoge positie in de maatschappij kunnen innemen. Respect is in de Chinese cultuur erg belangrijk, er wordt al vanaf een zeer jonge leeftijd geleerd respect te hebben voor ouderen, ouders, broers en leraren. In het openbaar worden er geen emoties of affecties getoond. Het is dan ook ongewoon voor een man een vrouw in het openbaar aan te raken. Wel denkt de nieuwe generatie in de grote steden hier anders over. Zij lopen wel hand in hand met elkaar en ook het hebben van een relatie wordt steeds meer geaccepteerd. Wel wordt er vastgehouden aan de traditie om als maagd het huwelijk in te gaan en ook blijft men tot het huwelijk thuis wonen. Vanwege de sterk groeiende populatie van China werd in 1979 door het voormalige leider Mao Zedong het 1 kind per gezin beleid ingevoerd. Met uitzondering op het platteland waar men 2 kinderen mag hebben. De voorkeur gaat uit naar een jongen aangezien een meisje meer geld kost, minder zwaar werk kan doen en de ouders haar verliezen zodra ze gaat trouwen. Wat veel mensen niet weten is dat deze regel sinds een paar jaar versoepeld is met de regel dat indien men zelf uit een 1 kind gezin komt en trouwt met iemand die ook uit een 1 kind gezin komt, men 2 kinderen mag krijgen. Dit vanwege de goede resultaten van het beleid. Men denkt er ook over na om het beleid definitief voor iedereen te versoepelen naar een 2 kinderen beleid.15

 Een indirecte manier van spreken Chinezen maken veel gebruik van conversationele rituelen tijdens het communiceren. Chinezen staan erom bekend dat ze veel glimlachen en ja knikken, zelfs al bedoelen zij het niet als een ja of als een positieve respons. Het maken van beslissingen gaat erg langzaam en men komt niet direct tot het punt. Hierdoor duren besprekingen met Chinezen erg lang. Chinezen begroeten elkaar met een buiging, knikje of een handdruk. Het is beleefd om een visitekaartje aan te nemen met beide handen om het vervolgens netje in een mapje op te bergen. De Chinezen zullen het je niet kwalijk nemen als je dit vergeet als buitenlander.

15

Zie artikel in bijlage 14 Fashion & Management juni 2009

23

Scriptie


 Onderwijs in talen Aan onderwijs wordt in China veel waarde gehecht. Steeds meer Chinezen gaan in het buitenland studeren waar men hoger opgeleid wordt en ook de Engelse taal beter kan leren. Op scholen in China werd er vanaf 12 jaar Engelse les gegeven. Tegenwoordig wordt er al aan kinderen vanaf 5 jaar Engels gegeven. Dit komt doordat de Chinese economie erg is gegroeid en nog steeds aan het groeien is. China staat niet meer los van de wereld en ziet nu het belang in van het spreken van de Engelse taal. De nadruk van deze lessen ligt op de grammatica en dus zijn de Chinezen beduidend beter in het schrijven dan in het uitspreken van Engels. Dit zorgt ervoor dat communicatie met Chinezen erg moeilijk kan zijn en miscommunicaties ontstaan door het slecht uitspreken van woorden. Gelukkig komt er nu een nieuwe generatie Chinezen die het uitspreken van Engels zeer goed beheersen. Casus 7 Talen Sylvia en ik moesten de hele zaterdag voor de H&M staan om te onderzoeken hoeveel mensen naar binnen gingen en hoeveel mensen naar buiten kwamen met tassen. Erg saaie klus maar wij zaten gezellig met zn tweetjes te klikken en kletsen. Op een gegeven moment kwam er een meisje naar ons toe. Ze vroeg of ze even met ons mocht praten. Ze stelde zichzelf in keurig Engels voor en vertelde dat ze 9 jaar oud was. Haar vader stond een paar meter bij ons vandaan trots naar zijn dochter te kijken, hij zelf sprak geen Engels. Ze vertelde dat ze met zoveel mogelijk buitenlanders wilde praten om zo haar Engels te verbeteren en te kunnen leren van buitenlanders. Ze vroeg ons minuten lang wat wij van China vonden en we kregen een hele uitleg over al het mooie en goede van Shanghai. Wij vonden het erg goed dat ze daar mee bezig was maar voelden ook wel dat deze interesse erg onnatuurlijk is voor een kind van 9. We merkten dat alles wat het meisje zei en vroeg ingeprent was door haar docent op school. We verbaasden ons er niet over aangezien onze Nederlandse collega ons al had verteld dat de kinderen op school les krijgen hoe ze in het Engels al het mooie van China aan buitenlanders kunnen vertellen. Er wordt ingeprent dat ze buitenlanders altijd moeten helpen, aardig moeten zijn en van ze moeten leren zoveel ze kunnen. Na een gesprek van ongeveer 30 minuten bedankte ze ons hartelijk en huppelde ze weer naar haar vader. Sylvia en ik waren sprakeloos.

 Organisatiecultuur De cultuur die binnen de Chinese bedrijven heerst, is erg formeel en traditioneel. Er is een duidelijke hiërarchie aanwezig en men dient respect te hebben voor iedereen die ouder is of boven je staat. Indien een jonge werknemer in een bedrijf begint wordt hij/zij behandeld als iemand die nog niets weet en nog niets waard is. Voor het verkrijgen van respect zal deze persoon dan hard moeten werken en moeten bewijzen dat hij over voldoende vaardigheden en kennis beschikt binnen zijn of haar werkzaamheden. Tegen het management stelt men zich nederig op en het roepen van “fijn weekend” of na het werk naborrelen is dan ook uit den boze.

3.2.3 CHINEES OF NEDERLANDER? Chi Shang Cheng is een net afgestudeerde Chinees in Nederland. Ook hij is trots op zijn afkomst hoewel hij veel culturele gedachten niet deelt met zijn ouders. De ouders van Chi Shang zijn traditioneel Chinees en veiligheid stond boven alles. Chi Shang mocht daardoor nooit bij vriendjes logeren en veel dingen waren volgens zijn ouders te gevaarlijk. Beleefdheid was ook erg belangrijk binnen het gezin. Ondanks dat Chi Shang soms moeite had met de regels en leefgewoontes van zijn ouders, voelt hij zich trots dat hij deel uit mag maken van de bijzondere Chinese cultuur. Zie voor het complete persoonlijk verhaal van Chi Shang bijlage 13


24

Scriptie


3.3 ANTWOORD OP DE ONDERZOEKSVRAAG Onderzoeksvraag van dit hoofdstuk: Wat zijn de verschillen tussen Nederland en China op het gebied van cultuur? In dit hoofdstuk is duidelijk te lezen dat China en Nederland 2 uiterste culturen zijn die met elkaar samenwerken. Beide culturen hebben grote verschillen in gedrag en gewoonten. In de volgende grafiek is te zien hoeveel Nederland en China van elkaar verschillen aan de hand van de 5 dimensies van Geert Hofstede.

Afbeelding: Prof. Geert Hofstde, www.geert-hofstede.com

Opvallend is het grote verschil in de lange termijn oriëntatie. Chinezen hechten dan ook veel waarde aan tradities, familiebanden en andere relaties die voor de toekomst waardevol kunnen zijn. Indien een Chinees potentie ziet in een bepaalde relatie, dan zijn zij ook bereid om daar veel tijd voor te nemen, ook al plukken ze daar niet direct de vruchten van. Nederlanders kijken meer naar waar ze op de korte termijn al van kunnen profiteren. Indien een Nederlander voor de keuze staat om bij bedrijf A op de korte termijn te kunnen profiteren van bepaalde zaken, terwijl dit bij bedrijf B pas op de lange termijn kan, maar wel in hogere mate, dan zullen Nederlanders eerder geneigd zijn voor de korte termijn optie te kiezen16. Ook de communicatie is erg verschillend. Zo zien we dat Chinezen veel minder direct zijn dan Nederlanders. Chinezen geven indirecte signalen en vermijden confrontaties. Situaties als prijsonderhandelingen, beoordelingsgesprekken of het oplossen van problemen is dan ook erg moeilijk met Chinezen. Nederlanders zijn gewend om hun mening te geven of zelfs hun geheel eigen interpretatie te geven in tegenstelling tot de Chinezen die bij hun argumenten altijd zullen verwijzen naar geldende regels of wetgeving. Nederlanders zien dit verwijzen naar externe factoren vaak als bureaucratisch en concluderen dat ze met de verkeerde persoon aan tafel zitten. Dit in tegenstelling tot de Chinezen die denken juist een heel duidelijke boodschap door te hebben gegeven. Hierdoor ontstaat er verwarring in hetgeen dat dan wel of niet af is gesproken.

16

Zie artikel bijlage 10 Fashion & Management juni 2009

25

Scriptie


AFBEELDING 5 VERHOUDINGEN TUSSEN DE NEDERLANDSE CLIËNT EN DE CHINESE LEVERANCIER 10 9

China

8

Nederland

7 6 5 4 3 2 1

Elka ar a ls

Lang e ter mijn relat ie c o l lega Moe ite v besc oor houw tevre en den Bere heid idhe v an d id to e an t ove der rwer ken Fou v o ten o or d e an f mis der vers tand Moe en v ite m an m ijn k et h ant et pu shen van de a Afha nde nkel r ij khei Moe d v ite m an d et h e an et st der oppe n va n ee n re latie

0

In het bedrijfsleven is de machtsafstand ook een belangrijk gegeven. Men heeft hier dagelijks mee te maken omdat iedere werknemer zich moet verantwoorden bij een meerdere. Dit is in de China zo, maar ook in Nederland. Opvallend is dat de score op dit gebied van machtsafstand ook erg verschillend is. Uit interviews met mensen uit Chinese bedrijven is gebleken dat Chinezen veel gevoeliger zijn voor macht en het risico voor sancties. De Chinezen vinden zichzelf afhankelijker van hun baas dan ondersom terwijl de Nederlanders van mening zijn dat hun baas wel degelijk afhankelijk is van hun. Het verschil in afhankelijkheid tussen twee partijen is een belangrijk gegeven als het gaat om machtsverhoudingen. Hierover meer in hoofdstuk 5 paragraaf 5.2. Uit interviews met hoofdinkopers uit diverse bedrijven is gebleken dat men zich in Nederland wel degelijk bewust is van dit verschil in machtsverhoudingen. Ook in China weet men dat de machtsafstand in Nederland een stuk minder is dan in eigen land. Opvallend is dan wel dat men in de samenwerking hier geen rekening mee houd. Nederlandse bedrijven zien de Chinese leverancier als gelijke en gaan net zo met hun om als het om een Nederlandse leverancier zou gaan. Dan komt direct de vraag naar boven; Kun je als Nederlander geen gebruik maken van de ongelijkheid in macht? Hierover meer in het volgende hoofdstuk.


26

Scriptie

HOOFDSTUK 4 M ACHT


17

Omdat Nederland en China beide een geheel andere perceptie hebben van macht is het interessant om hier verder onderzoek in te doen. Daarom komt het fenomeen macht in dit hoofdstuk uitgebreid aan bod. Er wordt in dit hoofdstuk antwoord gegeven op de onderzoeksvraag: Wat is macht en wat zijn de verschillen in machtsverhoudingen en machtsinzet tussen Nederland en China? Aan het einde van dit hoofdstuk zal er antwoord gegeven worden op deze onderzoeksvraag waarbij er teruggegrepen wordt op de analyse van Geert hofstede.

4.1 HET BEGRIP MACHT. Het begrip macht is vaak erg negatief beladen. Het doet men denken aan misbruik, onderdrukking, uitbuiting, ongelijkheid en brutaliteit. Dit is een kant van macht maar het kan ook als middel dienen om gecoördineerd invloed uit te oefenen waardoor er grote voordelen uit gehaald kunnen worden. Macht wordt dan een middel om een organisatie draaiende te houden en doelen te bereiken. Er zijn vele definities van het begrip macht, ik vind de volgende definitie het beste; ‘Macht is het vermogen een ander te laten bewegen iets te doen, wat hij/zij anders niet zou hebben gedaan.’ ‘Robert Dahl’

 Geschiedenis In de tijd dat de mens alleen nog in stamverband leefde was er in tijden van crisis en rampen een leider nodig om dan de nodige snelle beslissingen te nemen en zo te overleven. Deze leider nam dan beslissingen die door anderen werden uitgevoerd. Doordat de samenleving groter en gecompliceerder werd ontstonden de eerste staten waarin de meest invloedrijke en welvarende mensen en gezinnen de leiding hadden en belangrijke beslissingen namen. Ze lieten zich steeds minder beïnvloeden door de minder bedeelden van de samenleving en zo ontstonden kleine groepen of alleenheersers die de absolute macht verkregen, uiteindelijk uitmondend in een dictatuur of monarchie. Een zeer interessant persoon in de geschiedenis van macht is Niccòlo Machiavelli. In 1513 schreef Machiavelli het boek; II Principe ook wel in het Nederlands vertaalt naar; De Heerser. Machiavelli was in 1498 hoofd van de tweede kanselarij van de grote raad van Florence. Hier adviseerde hij politieke machthebbers geweld te gebruiken als dat in belang van de staat was. Zijn adviezen werden gekenmerkt door Ultilitarisch denken waarbij men door handelingen streeft naar datgene wat bevorderlijk is voor het behalen van het hoogst haalbare geluk van de mensheid. Het doel heiligt de middelen ongeacht de ethische aanvaardbaarheid van deze middelen. Zo was zijn advies bij de keuze of men geliefd of gevreesd moest zijn in belang van de staat, men altijd moest kiezen om gevreesd te zijn. Zijn naam was een begrip geworden voor genadeloze heerszucht, voor geslepenheid in het verkeer met mensen en voor gebrek aan elementair fatsoen in de politiek, alsof hij dit allemaal zelf zou hebben uitgevonden. Het tegendeel was waar, Machiavelli was geen uitvinder maar slechts een observeerder. Hij keek, nam waar en legde verbanden in dagelijkse zaken die al aanwezig waren. Zo ontstond de eerste literatuur over machtsmiddelen.

17

Zie voor bronnen van dit gehele hoofdstuk: Bron 2, 4, 5, 7, 8, 9, 10, 16, 17, 18, 19, 20, 21, 22, 31, 48 Fashion & Management juni 2009

27

Scriptie


4.2 HET VERSCHIL TUSSEN MACHT EN AFHANKELIJKHEID18 Macht en afhankelijkheid kunnen niet los van elkaar worden gezien, beide begrippen zijn dan ook nauw met elkaar verbonden. In een conflict situatie is er altijd sprake van macht en afhankelijkheid. De partij die dan het meeste afhankelijk is staat voor de keuze iets wel of niet te doen. Emerson (1962) ziet afhankelijkheid als het tegenovergestelde van macht. Hij concludeerde dat macht het uitoefenen is van het bepalen van het gedrag van de een door de ander. Macht is een relatiekenmerk. Afhankelijkheid is het omgekeerde van macht. De een is van de ander afhankelijk als: 1. Als de één de activiteiten van de ander als belangrijk acht 2. Als de vervangingsmogelijkheden van de activiteiten zeer gering zijn. Hoe groter die afhankelijkheid hoe meer het gedrag van de één door de ander wordt bepaald. Dus; hoe afhankelijker partij A van partij B is, hoe meer macht partij B heeft over partij A. In de relatie tussen CoolCat en Online design is Online Design afhankelijker van CoolCat dan andersom. Dit betekend niet dat CoolCat alle macht over Online Design heeft maar dat zij grotendeels wel in de positie zijn om te bepalen hoe de zaken geregeld moeten worden.

4.3 MACHTSBRONNEN VAN FRENCH EN RAVEN19 French en Raven scheiden in 1959 de vijf grondslagen voor het uitoefenen van macht. Deze vijf worden veel gebruikt in het bedrijfsleven en daarom analyseren we deze in dit onderzoek. Uiteraard wordt er terug gekoppeld naar Nederland en China.

4.5.1 SANCTIE/BELONINGSMACHT Bij deze vorm van macht heeft men een relatie waarbij de één door de ander kan worden beloond of gestraft. De ene partij met minder macht ziet de andere partij met meer macht als iemand die hem kan belonen of afstraffen tenzij hij doet wat de machtige wil. Uiteraard hoopt de minder machtige op een beloning en hij vreest enige vorm van afstraffing. Deze beloningen zijn er op verschillende manieren: hoger salaris, meer verantwoordelijkheden, grotere orders, zekerheid van werk, respect maar ook enthousiasme, positieve reacties en vele andere beloningen die voor hem belangrijk en waardevol kunnen zijn. Afstraffing is het tegenovergestelde hiervan. Hierbij wordt de minder machtige afgestraft als hij niet doet wat de machtige wil. Deze straffen kunnen zijn: vereiste kortingen, minder salaris, minder verantwoordelijkheden, niet het werk krijgen waar men recht op heeft of zelfs extreme straffen als pesten, pijn doen en dreigen. Deze beloningsmacht noemen wij ook wel sanctiemacht. Sanctie macht is de meest fundamentele van alle machtsrelaties. Alle machtsmechanismen die verbonden zijn met een beloning of een afstraffing is een sanctiemechanisme. Sanctiemacht is primitief, een oeroude vorm van een machtsrelatie en is voor bedrijven onvermijdelijk, noodzakelijk en zeer nuttig. Op lange termijn kan het effect van dit machtsmechanisme bij veelvoudig gebruik enorm zijn. Bij veelvoudig gebruik wordt de machtsrelatie bij de minder machtige in het brein en gedrag ingeprent waardoor de minder machtige leert om te handelen in de hoop te worden beloond en de vrees te worden gestraft.

 Nederland vs China in sanctie macht In de Nederlandse bedrijven wordt er het meest gebruikt gemaakt van beloningen in de vorm van meer verantwoordelijkheid. Indien een werknemer of een samenwerkend bedrijf zijn taken goed uitvoert is de beloning daarop dat hij meer verantwoordelijkheid krijgt. Bij meer verantwoordelijkheid hoort automatisch meer vertrouwen en misschien ook meer geld. In Nederland is vaak de reden van hard werken voor meer verantwoordelijkheid, het daarbij komende hogere salaris.

18 19

Zie voor bronnen van deze paragraaf: Bron 9 en 10 Zie voor bronnen van dit hoofdstuk: Bron 1, 8, 18, 40, 51, 52 Fashion & Management juni 2009

28

Scriptie


Dit in tegenstelling tot de Chinezen. Zij kennen beloning vooral in het verkrijgen van meer respect. In China is respect een van de belangrijkste dingen in het leven. Men vecht ervoor in het privéleven, maar vooral op het werk. Een nieuwe werknemer met weinig ervaring wordt hard aangepakt en ontvangt erg weinig respect. In China vormen meer werk en meer respect dus een beloning.

4.5.2 AFGEDWONGEN MACHT Deze vorm van macht berust op iemands vermogen om van de ander iets af te nemen of de ander iets te onthouden wat voor hem van waarde is. Een leidinggevende met veel dwangmacht wordt gehoorzaamd, omdat ongehoorzaamheid leidt tot onaangenaam werk, weinig respect en ontslag. Leiding met veel dwangmacht kan de vrijheid van een persoon afnemen of het werk ondragelijk maken.

 Nederland vs China in afgedwongen macht In Nederland zijn er veel regels, wetten en organisaties die de rechten van de werknemer, de mindere en de mens in het algemeen beschermt. Hierdoor is een extreme machtsbron als afgedwongen macht bijna tot niet mogelijk. In China is afgedwongen macht meer aanwezig. Door de communistische regel die jaren over China heeft geheerst zijn mensen en bedrijven gewent aan afgedwongen macht. Voor China betekend dit dat het leiding geven door middel van dwang en de bovengenoemde consequenties geaccepteerd wordt. Wel wil ik benadrukken dat China economisch erg aan het veranderen is en steeds meer de gewoonten aan neemt van westerse landen. Hierbij komt dat omdat China steeds meer bij de westerse landen wilt horen, het gedrag en de regels van afgedwongen macht steeds wordt verminderd.

4.5.3 LEGITIEME MACHT Legitieme macht, ook wel formele macht, is een machtsrelatie waarbij de minder machtige doet wat de machtige wil omdat hij aanneemt dat het zo hoort. Deze relatie komt meestal tot stand als er twee mensen of bedrijven een afspraak maken over een gezamenlijke activiteit. Hierbij vertrouwt de minder machtige de leiding aan de machtige toe. Legitieme macht is bedoeld om de invloedsrelaties onderling doorzichtig en geordend te maken. Op deze manier weten mensen wat er van henzelf en van anderen verwacht wordt. Er zijn ook in het dagelijkse leven veel formele machtsrelaties waarbij de minder machtige de machtige in verschillende situaties behoord te volgen. We kennen allemaal: * Kinderen luisteren naar hun ouders * Een werknemer luistert naar de baas * Student luistert naar de docent * De patiënt luistert naar de arts * Een gelovige luistert naar zijn priester Dit zijn enkele vormen van formele macht die we iedere dag in het dagelijkse leven tegenkomen. In bedrijven is er altijd sprake van formele macht binnen het bedrijf en ook in de relatie met de leveranciers. Het is een macht die gewoon wordt geaccepteerd, we zijn het gewend om de formeel machtige te volgen, zo zijn wij immers geconditioneerd. Vaak kiest men er zelf niet voor maar je maakt nu eenmaal deel uit van een bedrijf, groep of een gezin. Twee verschillende bedrijven hebben automatisch ook twee verschillende kwaliteiten en daardoor is de verdeling van legitieme macht al bepaald. Je bent klant of je bent leverancier.

 Nederland vs China in Legitieme macht In Nederland is legitieme macht ook geaccepteerd en vaak zijn het zaken die vanzelfsprekend zijn en waar we aan gewend zijn geraakt. Wel moet ik hierbij vermelden dat Nederland een land is met erg veel regels maar dat deze regels elkaar in de wetboeken tegenspreken als het gaat om het recht van de mindere. In Nederland wordt de partij die in de minderheid staat, een werknemer of een kleiner bedrijf, in bescherming genomen door de wet. Hierdoor vervloeien de afstanden in legitieme macht met elkaar. Fashion & Management juni 2009

29

Scriptie


De acceptatie in Nederland voor legitieme macht wordt kleiner dan vroeger. Het is in Nederland soms niet duidelijk wat wel en niet gewoon is, of wat wel en wat niet mag. Chinezen denken; In Nederland mag en kan alles. China is het tegenovergestelde. Daar zijn de tradities en regels al eeuwen hetzelfde en iedereen houdt zich aan de regels van de wet. In tegenstelling tot Nederland beschermt China niet het individu maar staat het voor de meerdere. Grote bedrijven en mensen met veel macht komen in China op nummer één en daar hoef je als werknemer of als klein bedrijf niets tegen te beginnen. Voor zaken als arbeidsomstandigheden zijn er zeker wel regels maar als dat betekent dat men als bedrijf in het geheel minder presteert of van minder waarde voor de overheid kan zijn, mogen deze regels tot een bepaalde mate verbroken worden.

4.5.4 EXPERTISE MACHT Bij expertise macht gaat het erom dat de ene partij iets, een bepaalde vaardigheid, beter kan dan de andere partij en is daarom de machtige. Een partij kan alleen de machtige worden indien de machtige in de ogen van minder machtige partij betrouwbaar is en hij zijn deskundigheid op een eerlijke manier gebruikt. Voor een expertise machtsrelatie zijn er dus twee aspecten belangrijk: 1. De toegeschreven deskundigheid, inzicht en capaciteit 2. De toegeschreven betrouwbaarheid, houding Het verschil in expertmacht komt vaak door een verschil in opleidingsniveau. Als bedrijf schakel je naast je eigen expertise ook dat van anderen in.

 Nederland vs China in Expertise macht Dit is een zeer interessant soort macht voor beide landen. Zowel Nederland als China heeft zijn eigen expertise en dat is dan ook de grootste reden van het samenwerken met elkaar. Nederland is een land waarin maar liefst 30% van de bevolking een opleiding op HBO of universitair niveau heeft afgerond20. Dit tegen een percentage van ongeveer 2% HBO of universitair niveau van China. Nederlanders gaan dus steeds meer studeren en verkrijgen daardoor veel kennis. Voordeel van Nederland ten opzichte van de Chinese leverancier is dat Nederlanders de markt goed kennen, veel kennis hebben van hun visie en product, hoog opgeleid zijn en constant willen innoveren. China heeft als grootste expertise dat zij op het gebied van productie veel mogelijkheden bieden aan Nederland. China is gespecialiseerd in productie en kan grote aantallen dragen. Hierdoor weten zij als geen ander hoe een product in elkaar zit en welke mogelijkheden er allemaal zijn voor een laag bedrag. Ook heeft China veel producenten die gespecialiseerd zijn in een bepaald product of in een bepaalde bewerking. Dit geeft Nederland veel keuzes voor een lage prijs.

4.5.5 REFERENTIE MACHT Referentie macht wordt in de literatuur ook wel model of identiteitsmacht genoemd. Hierbij wordt de ene partij als model/voorbeeld beschouwd door de andere en is daarom de machtige. Een duidelijke definitie van referentie macht is simpelweg; Ik wil zijn zoals hij. De minder machtige wil zich gelijk maken met de machtige. Hij neemt handelingen, opvattingen, voorkeuren, standaarden, systemen en concepten over van de machtige. Men kan deze manier van macht onbewust en bewust aannemen of ontvangen.

 Nederland vs China in Referentie macht Zowel als land op zich als de bedrijven wil China meer Westers worden. Eeuwenlang heeft China zich apart weten te houden van de rest van de wereld waardoor de economie sterk achter lag op de rest van de wereld. China heeft nu al jaren een van de sterkst groeiende economieën en komt daardoor steeds dichterbij. Economisch heeft China nog wel een lange weg te gaan maar het is al erg positief voor het land dat het groeiende is.

20

Zie voor bron van dit onderzoek http://www.rivm.nl/vtv/object_document/o5259n21021.html Fashion & Management juni 2009

30

Scriptie


Bedrijven, maar ook de individuele Chinezen zelf willen steeds meer naar buiten komen als westerling en dit is vooral te merken in het dagelijkse leven. Interesses van mensen veranderen, men gaat steeds vaker reizen en men ziet het nut van reizen steeds meer in. Veel Chinezen willen deel uitmaken van de wereld en gaan daardoor een studie in het buitenland volgen. Chinese bedrijven streven de succesvolle westerse bedrijven dan ook steeds meer na. In Nederland zien we de referentie macht terug in organisatiestructuren en hun producten. Grote succesvolle bedrijven dienen als voorbeeld voor de kleinere. Zo worden ontwerpen van succesvolle merken gekopieerd.

4.6 ANTWOORD OP DE ONDERZOEKSVRAAG Onderzoeksvraag van dit hoofdstuk: Wat is macht en wat zijn de verschillen in machtsverhoudingen en machtsinzet tussen Nederland en China? ‘Macht is het vermogen een ander te laten bewegen iets te doen, wat hij/zij anders niet zou hebben gedaan.’ ‘Robert Dahl’ Hofstede omschrijft macht als de mate waarin minder krachtige leden van organisaties en instellingen (zoals familie) aanvaarden en verwachten dat de macht ongelijk verdeeld wordt. Macht vertegenwoordigt de ongelijkheid tegenover anderen. De score die hofstede voor Nederland geeft lig op 40 tegen een score van 80 voor China. Hierdoor kan er gezegd worden dat het verschil in machtafstand tussen beide landen erg groot is. French en Raven omschrijven vijf grondslagen voor het uitoefenen van macht, Sanctie/beloningsmacht, afgedwongen macht, legitieme macht, expertise macht en referentie macht. Hieruit is te zien dat China een cultuur is waar men zeer gevoelig is voor machtsverhoudingen. Chinezen zijn zich zeer bewust van de positie die zij in een maatschappij of bedrijf hebben. De hoogst opgeleide, oudste of rijkste persoon verkrijgt het meeste macht en dus iedereen die onder deze persoon werkzaam is moet zijn verantwoording afleggen aan de machtige. Bij Online design zijn de verschillen in macht dan ook duidelijk aanwezig dit in tegenstelling tot Nederlandse bedrijven. Bij CoolCat lijkt er helemaal geen verschil in macht te zitten tussen baas en werknemers. Pas in een conflict situatie is het de taak van de baas op de problemen op te lossen en beslissingen te nemen. Ook het inzetten van macht is erg verschillend. In Nederland wordt er voornamelijk gebruikt gemaakt van beloningsmacht. Nederland werkt met contracten waaraan beide partijen zich dienen te houden. Als dit niet het geval is zitten er consequenties aan vast. In China gaat dit geheel anders, hier is een relatie gebaseerd op vertrouwen het belangrijkste. Contracten worden wel gebruikt maar zijn van minder waarde dan in Nederland. Belangrijker is de relatie gebaseerd op vertrouwen. In het geval dat een contract, relatie of vertrouwen beschaamd wordt ziet men dit als gezichtsverlies maar zouden zij niet snel de relatie afbreken. Een zakenrelatie voor Chinezen betekent een relatie voor het leven. Binnen de Chinese bedrijven wordt er veel gebruik gemaakt van sanctie macht. Dit betekend dat indien een werknemer niet voldoet aan de eisen van de werkgever er zware consequenties aan vast zitten. Deze consequenties kunnen zelfs oplopen tot extreme straffen zoals in paragraaf 4.5.1 beschreven staan.


31

Scriptie


HOOFDSTUK 5 CONCLUSIE In de inleiding is de hoofdvraag gesteld die het onderwerp van dit onderzoek heeft bepaald: ‘Hoe kun je als Nederlandse cliënt de efficiency, op het gebied van communicatie, met Chinese leveranciers optimaliseren?’ Uit dit onderzoek is gebleken dat de reden dat steeds meer bedrijven kampen met problemen op communicatie gebied met Chinezen ligt bij een gebrek aan kennis van de Chinese cultuur en de grote taalbarrière. Tijdens de communicatie met deze twee verschillende culturen heb je te maken met twee zeer verschillende gedachtegangen. Gedachten van mensen kun je niet veranderen maar je kunt je er wel in verdiepen, zodat je je als inkoper beter kunt verplaatsen in de achterliggende gedachtegang van de Chinezen. Na interviews en gesprekken kan er gezegd worden dat men zich wel bewust is van het feit dat men kampt met communicatie problemen maar dat men zich blind staart op de cijfers, productie planning en lonen. Zo ook bij CoolCat het geval is. Om deze problemen vanuit een “communicatie bril” te gaan bekijken is niet gebruikelijk. Maar als je elkaar niet begrijpt valt er weinig te communiceren. Dan kun je keer op keer nieuwe systemen bedenken voor snellere transport of steeds maar naar een andere leverancier gaan, het probleem blijft. Veel geld en tijd gaat verloren. In dit onderzoek is duidelijk te zien welke problemen er allemaal veroorzaakt worden door cultuurverschil en een taalbarrière. De Nederlandse inkopers en de Chinese merchandisers denken allen wel, dat indien men meer van elkaars taal en cultuur weet men elkaar beter zal begrijpen en dus beter met elkaar zou kunnen communiceren. Het moeilijke hiervan is dat bedrijven moeten gaan inzien dat investering vanuit deze geheel andere “bril” op lange termijn zijn vruchten af kan werpen. Ze moeten dus de problemen vanuit de oorzaak op gaan lossen, en dat zijn ze niet gewent. Nederland is van nature een korte termijn gerichte cultuur. In veel bedrijven worden regelmatig trainingen gegeven over, verkopen en leidinggeven, waarom zou je dit niet doen voor interculturele communicatie als je veel moet communiceren met andere landen? Er zijn bedrijven die deze trainingen en cursussen geven en deze neem ik daarom mee in mijn aanbevelingen. Mensen die in boeken, cursussen en trainingen een kant-en-klaar recept verwachten voor de omgang met de Chinees, zullen worden teleurgesteld. Wel is het belang van gelezen kennis zeer groot. Dit onderzoek is dan ook niet gedaan om een uiteindelijke handleiding te geven waarin precies staat hoe men om moet gaan met Chinezen. Kenmerken van een mens worden immer door meerdere factoren bepaald dan alleen cultuur, daarom is er meer nodig dan gelezen kennis alleen. Bijzonder is dan ook het fenomeen dat Nederlanders zich wel realiseren dat hun eigen gedrag door onder andere cultuur wordt bepaald maar dit uit het oog verliezen zodra het een andere cultuur betreft. Ondanks de zogenaamde “multiculturele samenleving” in Nederland. Uit de analyse van Hofstede is gebleken dat er een groot verschil is tussen Nederland en China op het gebied van machtsafstand. Uit diverse interviews is naar voren gekomen dat Nederlanders zich voor een klein deel wel degelijk bewust zijn van dit verschil. Nederlandse bedrijven spelen hier niet op in tijdens de samenwerking met Chinese bedrijven, die overigens zeer gevoelig zijn voor machtsverhoudingen. En dat terwijl macht een middel is om mensen te beïnvloeden in wat zij doen. De aanbevelingen die ik zal geven is dan ook gebaseerd op bevindingen uit dit onderzoek en zal gericht zijn op taal, cultuur en macht. Ik wil echter wel benadrukken dat deze aanbevelingen enkel en alleen suggesties zal geven hoe men efficiënter kan communiceren met Chinezen en dat het geen gebruiksaanwijzing betreft.


32

Scriptie


HOOFDSTUK 6 AANBEVELINGEN Onderzoeksvraag voor de aanbeveling luidt: Hoe kan CoolCat de efficiency, op het gebied van communicatie, met Online Design optimaliseren?

ADVIES 1: TAAL EN CULTUUR 6.1 BEWUSTWORDING VAN CULTUURVERSCHILLEN21 Het bewust worden van het feit dat je als Nederlander anders bent dan de Chinezen, in sociaal gedrag en veronderstellingen, is erg belangrijk. Dit is namelijk al de eerste stap van communicatie verbetering. Hofstede beschrijft vier chronologische stappen om personeel bewust te maken van cultuurverschillen: 1. Zorg dat de medewerkers zich bewust worden van het feit dat ze in hun sociale gedrag en veronderstellingen anders zijn dan veel buitenlanders, in dit geval Chinezen. 2. Help hen deze verschillen tussen henzelf en de Chinezen te leren kennen. 3. Train hen in de vaardigheden die nodig zijn om effectief met Chinezen te communiceren. 4. Het Nederlandse personeel te motiveren om de Chinezen te behandelen zoals zij dit prettig vinden.

6.2 CULTUUR EN PERSOONLIJKHEID Ook belangrijk is bewustwording van cultuur en persoonlijkheid. Zoals Hofstede zegt; ‘Bij iedere interculturele ontmoeting is het verleidelijk te denken dat anderen een slecht karakter of slechte bedoelingen hebben, in plaats van je te realiseren dat ze zich volgens andere regels gedragen’. Nederland heeft een zeer individualistische cultuur, hierdoor schrijven zij gedrag dat cultureel bepaald is eerder toe aan een persoonlijk karakter eigenschap. Dit omdat Nederlanders minder geneigd zijn de onzichtbare hand van de groep erin te zien, aldus Hofstede. Nederlanders worden niet graag als groep gezien, ze hebben er moeite mee om in te zien dat ze ook een gezamenlijke cultuur delen. Chinezen hebben juist het tegenovergestelde. Zij hebben een zeer collectivistische cultuur, zij schrijven het gedrag van een individu toe aan de intentie van een groep. Mede door te weinig kennis van elkaars cultuur kan in communicatie tussen Nederlanders en Chinezen met hun eigen culturele waarden ervoor zorgen dat ze dingen zeggen of doen die ten onrechte als opzettelijk worden geïnterpreteerd. Door bewust te worden van cultuurverschillen en het verschil tussen cultuur en persoonlijkheid, gaat men in plaats van direct te oordelen eerder nadenken over het handelen en communiceren van een ander. Op deze manier worden ergernissen omgezet in leermomenten doordat men de achterliggende gedachten van de ander beter leert te begrijpen. Als “het” in de toekomst weer gebeurd kun je al een voorstelling maken waarom je Chinese collega de dingen op die manier heeft gedaan. Of beter, voorkomen dat “het” weer gebeurt. Zo kunnen wrijvingen en misverstanden in de toekomst voorkomen worden in plaats van ze op te lossen.

6.3 HET VERKORTEN VAN HET COMMUNICATIE PROCES Zoals te zien is in het onderstaande huidige communicatie flowchart verloopt de communicatie tussen CoolCat en Online design erg op en neer. Het communicatie proces kan bij CoolCat verkort worden indien men onnodige schakels er tussenuit haalt. Zo is het een feit dat Online en CoolCat een lange vertrouwensrelatie hebben met elkaar. Hierdoor kan CoolCat meer beslissingen bij Online leggen waardoor deze ook meer verantwoordelijkheid krijgt. Dit zou een goede oplossing kunnen zijn voor meerdere factoren:

21

Zie voor bron gebruikt voor dit hoofdstuk: bron 2 Fashion & Management juni 2009

33

Scriptie


 Op deze manier werkt CoolCat aan de lange termijn relatie met Online design omdat zij hun meer vertrouwen geven. Dit vertrouwen is voor CoolCat een klein gebaar maar voor de Chinezen betekent dit een investering in een lange termijn relatie.  De Chinezen nemen vertrouwen en verantwoordelijkheid erg serieus dus nemen ze de beslissingen ook serieus. De Chinezen voelen zich nodig, belangrijk en willen hard werken om te bewijzen dat ze deze beslissingen ook aankunnen.  Ook hoeven de merchandisers niet meer weken te wachten op antwoord van de inkopers en dus wordt het communicatieproces korter.  De inkopers van CoolCat kunnen zich hierdoor beter focussen op andere taken. Zij hoeven niet te wachten tot het pakketje aangekomen is en tussen al het andere werk door monsters te beoordelen. Dit is iets waarvan men weet dat de merchandisers dat ook kunnen. Bovendien zijn de merchandisers erg precies dus de inkopers hoeven niet bang te zijn dat er dingen over het hoofd gezien worden. Het gebeurd al vaak dat de merchandisers al een beoordeling meesturen naar de inkopers en deze wordt bijna altijd bevestigd. Het wordt dan overbodig voor de inkopers om de samples weer na te kijken en te beoordelen. Hieronder is het huidige communicatieproces te zien van CoolCat naar China, en de communicatie flowchart waar schakels tussenuit zijn gehaald door beslissingen aan de merchandisers over te laten.

HUIDIGE COMMUNICATIE FLOWCHART VAN COOLCAT MET SHANGHAI22 Goedkeuring 1e sample




Ontwerp T-Shirt Naar Distributie centrum en daarna naar de winkels

Feedback


Order

Sample development





Fabrikant

Sample production


22

1 week

Documenten

Producten

Beslissingen yes/no

Controles

Sent pp sample

Start production

Sent Bulk






2 weken

1 week

2 weken

6 weken

1 week

8 weken

Totaal: 24 weken

Zie voor uitvergrote versie van de communicatie flowcharts bijlage 6 en 7 Fashion & Management juni 2009

34

Scriptie


NIEUW COMMUNICATIE FLOWCHART VAN COOLCAT MET SHANGHAI Order



Ontwerp T-Shirt

Naar Distributie centrum en daarna naar de winkels

Sample Goedkeuring 1e sample development


Doorsturen van informatie




Fabrikant Sample production



Start production

Sent Bulk




Sent pp sample


1 week

Documenten

Producten

Beslissingen yes/no

Controles

2 dagen

1 week

2 dagen

6 weken

1 week

8 weken

Totaal: 20 weken en 4 dagen

Indien de merchandisers meer verantwoordelijkheid krijgen in het proces, zoals het nemen van beslissingen betreffend de monsters, lap-dips en stoffen, kan het proces met 4 weken verkort worden. Het is niet altijd voldoende om alleen tijd te besparen, een deel van deze tijd zou men ook kunnen investeren in andere zaken van het proces. Er kan dan door CoolCat in samenwerking met de merchandisers onderzocht worden waar men deze tijd misschien in kan investeren. Zo kan men eraan denken om bijvoorbeeld een week extra tijd aan de fabrikanten te geven voor de productie waardoor deze niet teveel gepushed worden en de medewerkers meer tijd hebben voor het produceren van de collecties. Indien men meer tijd heeft voor de productie, kan het zijn dat de medewerkers afwijkende zaken in de productie sneller aan zullen geven. Ook voorkom je subcontracting dat veroorzaakt wordt door de fabrieken, wanneer zij te grote orders aannemen die zij niet in de gegeven leveringstijd kunnen realiseren. Dit zal lijden tot kwaliteitverbetering van de producten. Ik wil hierbij benadrukken dat dit onderzocht moet worden door CoolCat in samenwerking met de merchandisers en dat dit slechts enkele voorbeelden zijn met wat men kan doen met de overgebleven tijd. Het is ook van belang dat er minder mensen tussen de informatiestroom zitten. Door het teveel vertalen gaat er iedere keer een klein stukje informatie verloren. Bij het probleem dat beschreven wordt in casus drie van het onderzoek, waarbij er belangrijke informatie verloren gaat door het vele vertalen. Feit is dat deze qualitycontrol dames erg ervaren en gespecialiseerd zijn in hun werk. Zij hebben een goed kritisch oog voor techniek en dus zijn ze voor Online Design onmisbaar. Helaas is er geen één QC dame die Engels spreekt en omdat deze dames al flink op leeftijd zijn is een Engelse cursus ook geen optie. Wat een oplossing zou kunnen zijn is om nieuwe jonge qualitycontrolers aan te nemen die wel Engels spreken. De nieuwe generatie Chinezen leren op school zeer goed Engels en dus is deze generatie goed in de Engelse taal, misschien nog wel beter dan de Nederlanders. Zij worden opgeleid door de oudere QC dames en door samen te werken kan informatie er nu direct vanuit de qualitycontrolers naar Nederland worden gestuurd. Zo gaat er minder informatie verloren en kunnen de merchandisers zich focussen op andere taken.


35

Scriptie


6.4 TRAINING EN CURSUSSEN

23

Het lezen van literatuur over culturen en interculturele communicatie is erg belangrijk. Het probleem is echter wel dat inkopers en managers dit niet zo snel in hun vrije tijd gaan doen als het geen persoonlijke interesse betreft. En je werk neerleggen om in de boeken te duiken is ook geen oplossing. Daarbij komt ook kijken dat lezen alleen niet erg veel verschil uit zal maken, men zal het ook in praktijk moeten brengen. Daarom beveel ik trainingen en cursussen aan. Er zijn verschillende bedrijven die trainingen en cursussen aanbieden aan bedrijven. Deze trainingen zijn gericht op interculturele communicatie tussen bedrijven onderling. Tijdens de trainingen leert men over de verschillende bijkomende factoren die men tegen komt met de samenwerking met andere culturen. Op de website: http://www.everyoneweb.com/chinalinks/index.aspx?webid=chinalinks&BoomID=B1&KnooppuntID=K4 59 vindt u een bedrijf dat gespecialiseerd is in het geven van taal cursussen waaronder Chinees. Interessant is dat zij een van de weinige zijn die deze cursussen geven specifiek op zakelijk Chinees en zelf trainingen geven in Interculturele training zakendoen met China. Iemand die dit soort trainingen geeft is Mark de Vos. Hij is gespecialiseerd in het geven van trainingen in interculturele communicatie. Zijn manier van werken is erg interessant aangezien hij trainingen voor bedrijven verzorgt op specifieke problemen. Als bedrijf kun je contact met hem opnemen als je net begonnen bent met een interculturele samenwerking, al een tijdje werkzaam bent in een interculturele samenwerking, er specifieke problemen zijn of als men iets mist in het communiceren maar niet goed weet wat. Hij onderzoekt vervolgens de twee bedrijven en ontwikkeld een training. Tijdens de trainingen zijn beide partijen aanwezig en worden beide partijen actief gebruikt gedurende de training. Hij verklaart eerst het begrip cultuur en wat voor invloed deze heeft op het dagelijkse leven, de samenwerking en de werksituatie. Verder worden er veel oefeningen gebruikt zodat men kan horen/zien hoe de ander de situatie of problemen ervaart en waarom zij het als probleem zien. Dit werkt goed omdat men zo in de huid van de ander kruipt, de problemen op tafel komen en er een informele sfeer hangt tijdens de training. Problemen worden in de toekomst voorkomen alleen al doordat mensen zich ervan bewust worden dat er überhaupt problemen kunnen ontstaan door cultuurverschillen, aldus Mark de Vos.

6.5 STANDAARDISEREN VAN DE TERMINOLOGIE

24

Vaktermen, door CoolCat ontwikkelde termen, veel gebruikte benamingen voor stoffen, kleuren en technieken. Dit zijn zaken die gestandaardiseerd moeten worden. Door middel van formulieren en gewenning binnen CoolCat is er al een hoop gestandaardiseerd, ware het niet dat dit nog niet officieel is vast gelegd. In de loop van de tijd leert een nieuwe Chinese merchandiser welke termen CoolCat gebruikt en leert hij de betekenis hiervan. Dit leerproces vergt veel tijd en veroorzaakt misverstanden die simpel voorkomen hadden kunnen worden. Door een bestand aan te maken in de vorm van een lijst, waarin in het Engels naar Nederlands en Engels naar Chinees de terminologie vast gelegd wordt, moeten tijdsverlies en misverstanden voorkomen kunnen worden. Deze lijst moet bij gehouden worden aangezien er in de loop der jaren steeds meer termen ontwikkeld worden. De lijst moet ontwikkeld worden door de inkopers in samenwerking met de merchandisers zodat men elkaar goed begrijpt. Na het updaten van de lijst wordt deze naar de betrokkenen gestuurd zodat zij hun bestaande lijst kunnen vervangen. Bij Nike zijn er training-tools ontwikkeld waarin er uitgelegd wordt wat Nike verstaat onder bepaalde termen. Dit doen zij in de vorm van boekjes die toegankelijk zijn voor iedereen. Indien iemand nieuw is in het bedrijf kan hij zich eerst inlezen in bepaalde termen en vervolgens deze tools te allen tijde raadplegen.

23

Zie voor gebruikte bronnen van dit hoofdstuk: Bron 38, 45 en http://www.everyoneweb.com/chinalinks/index.aspx?webid=chinalinks&BoomID=B1&KnooppuntID=K459 24 Zie voor gebruikte bronnen van dit hoofdstuk: Bron 38, 45, 46 en 52 Fashion & Management juni 2009

36

Scriptie


Deze tools zijn er in hardcopy en digitale vorm. Door deze ontwikkeling verloopt bij Nike de communicatie op het gebied van terminologie een stuk beter, iedereen spreekt in “Nike taal” en dus begrijpt iedereen elkaar een stuk beter. CoolCat zou bijvoorbeeld deze boeken op kunnen delen in een stofwoordenboek, Kleur woordenboek en een technisch woordenboek. Dit zou een goede ontwikkeling kunnen zijn voor CoolCat, beginnend bij het ontwikkelen van lijsten.

6.6 ERVARING IN CHINA

25

Om een andere cultuur en het daarbij behorende gedrag goed te kunnen begrijpen is er meer nodig dan alleen gelezen kennis en trainingen. Men moet het ervaren en zien, er midden in zitten. Verschillende mensen hebben dit meegemaakt waaronder ikzelf. De Chinezen heb je snel door als je er zelf werkzaam in bent. Na ongeveer 3 weken in China heb je de gewoonten op straat al door. Je leert op harde wijze, dat als je gerochel hoort dat je niet in de richting van het geluid moet kijken. Dat je goed moet kijken waar je loopt, vooral ’s morgens, om niet uit te glijden over een grote rochel. Dit om maar een simpel voorbeeld te noemen. Na ongeveer 2 maanden in een bedrijf werkzaam te zijn ontdek je hoe de Chinezen hun taken uitvoeren, en kun je hun manier van handelen al snel ontdekken. Dit kan erg waardevol zijn omdat je later in Nederland weer hoe het er aan de andere kant aan toe gaat. Hierdoor kan er vanuit Nederland beter ingespeeld worden op de werkvloer van de Chinezen. Ook zou het goed zijn om ditzelfde met de merchandisers te doen zodat zij meer kennis op kunnen doen met de Nederlandse cultuur. De merchandisers ontwikkelen en shoppen zelfs voor samples voor CoolCat, dit alles doen zij vanuit ervaring en wat zij denken dat de Nederlandse klant wil. Wanneer zij een tijd in Nederland werkzaam zijn, wordt hen duidelijk welke wensen en eisen de doelgroep van CoolCat heeft. Deze kennis kunnen zij eenmaal terug in Shanghai toepassen in hun dagelijkse werkzaamheden. De merchandisers in Shanghai hebben aangegeven dat dit inderdaad zou helpen in hun werk om hun klant nog beter te kunnen begrijpen. Dan kunnen we onze styles nog beter maken voor de doelgroep van CoolCat omdat we dan weten wat zij willen, aldus Fiona Zhao. CoolCat zou een aantal inkopers, beginnend bij de hoofd inkopers, voor een periode van twee en een half, drie maanden naar het merchandise kantoor in Shanghai kunnen sturen om daar voor die tijd hun werkzaamheden te verrichten. Ditzelfde zou Online Design kunnen doen met de merchandisers. Wel wil ik erbij vermelden dat dit vraagt om enige investeringen. Het communicatieproces met de Chinezen zal hierdoor een positieve impuls krijgen, ook al zijn er maar een paar mensen op een afdeling die door deze ervaringen meer kennis en vaardigheden hebben verkregen.

ADVIES 2: MACHT VS COMMUNICATIE

26

Uit het onderzoek is gebleken dat er een groot verschil is op het gebied van machtsverhoudingen tussen Nederland en China. Nederland is een vrij land met een vrijheid van meningsuiting, iedereen heeft gelijke rechten en wordt ook zo behandeld. China is een land dat erg gevoelig is voor machtsverhoudingen. Respect moet je verdienen en de persoon die het oudste is, hardste werkt en het meeste weet krijgt het meeste respect. Ondank dat de inkopers van CoolCat zich deels bewust zijn van dit verschil maken zij hier geen gebruik van. Door te weinig kennis over de Chinese cultuur en machtsverhoudingen weten zij immers niet hoe zij hier gebruik van kunnen maken. Voor de leveranciers bestaat er een beloningssysteem in de vorm van het geven van grote orders. Voor de merchandisers bestaat er geen beloning of straffingsysteem.

25 26

Zie voor gebruikte bronnen van dit hoofdstuk: Bron 38, 40, 45 en 52 Zie voor gebruikte bronnen van dit hoofdstuk: Bron 8, 9 en 48 Fashion & Management juni 2009

37

Scriptie


6.7 HOE MACHT IN COMMUNICATIE IN TE ZETTEN In het geval van CoolCat is het een feit dat zij een lange vertrouwensrelatie hebben opgebouwd met Online Design. Toch neemt, zoals al eerder vermeld is, CoolCat zelf een hoop beslissingen. Doordat CoolCat al deze beslissingen zelf neemt geven zij weinig verantwoordelijkheden aan de merchandisers. In april 2009 gaf het modebedrijf Zara aan dat zij de communicatie met de Chinese leveranciers wilde verbeteren door hun meer verantwoordelijkheid en vertrouwen te geven. Zij hebben de Chinezen een contract aangeboden waarin bevestigd staat dat zij voor de komende drie jaar orders krijgen van Zara en dat zij de productie niet voor hoeven te schieten maar op crediet van Zara mogen produceren. Op deze manier zijn de leveranciers verzekerd van werk, en van goede orders. Zara krijgt hierdoor meer macht over de leverancier, omdat de leverancier nog meer afhankelijk is geworden van Zara. De Chinezen weten dat zij hun best moeten doen en moeten bewijzen dat zij het contract waard zijn. (Aldus, Dhr. Marco Mossinkoff). In de Chinese cultuur is het verkrijgen van het vertrouwen van een ander en de daarbij horende verantwoordelijkheden een groot gebaar. Het is een waardering van hun kennis en kunde. Dit is een kans om zichzelf nog meer te ontwikkelen en hun werkzaamheden nog beter te verrichten. Ook is het een teken dat CoolCat investeert in een langetermijn-relatie met Online design. Deze investering is voor Chinezen erg waardevol aangezien de Chinese cultuur erg langetermijn georiënteerd is. In het artikel in bijlage 10 is te lezen dat steeds meer Chinezen geen samenwerkingsrelatie met Nederlanders aangaan omdat Nederlanders geen vertrouwen geven aan de Chinezen. Nederlanders investeren te weinig in de relatie en Chinezen zijn van mening dat hun Nederlandse cliënt ondanks een lange samenwerking ervandoor zou gaan met een ander indien deze op korte termijn iets beter aanbied. Door meer kennis op te doen van de Chinese cultuur en van de processen binnen de Chinese bedrijven, weet je als inkoper beter hoe de Chinezen denken en handelen. Als je dit weet kun je ook zien waar je je macht in kunt zetten en waar beter niet. Je krijg een soort helicopterview waarmee je kunt zien waar je meer druk uit kunt voeren en hoe je dat moet doen. In dit geval wordt kennis macht.

WIST JE DAT? * Wist je dat het Nederlandse Delfts blauw niet Nederlands is maar oorspronkelijk uit China komt? * Wist je dat een Chinese vrouw die uit een één kind gezin komt en trouwt met een man die ook uit een één kind gezin komt, zij samen twee kinderen mogen? * Wist je dat voormalig leider Mao nog steeds door de Chinezen vereert worden omdat de burgers geen idee hebben wat deze man heeft gedaan? * Wist je dat de regering vele internet sites blokkeert zoals, hyves en wikipedia? * Wist je dat als je in China bent en in welke taal dan ook het Tian’anmen plein in Google intoetst, je voor vijf minuten geen toegang tot het internet meer hebt? * Wist je dat China heel andere geschiedenis boeken heeft dan de rest van de wereld? Alles dat negatief is voor China staat niet in deze boeken. * Wist je dat Chinezen luidruchtige eters zijn? Boeren en scheten laten is geen probleem. * Wist je dat Nederlanders niet zo individualistisch zijn als ze denken? Ze gaan allemaal naar Turkije op vakantie en dragen in de winter allemaal skinnyjeans en Uggs. * Wist je dat het gemiddelde aantal kinderen per gezin in Nederland op 1.7 ligt? * Wist je dat veel Chinezen na werktijd nog 30 minuten wachten met naar huis gaan zodat de baas denkt dat ze heel hard werken en hun werk daarom ook beter doen.


38

Scriptie


LIJST VAN GEBRUIKTE BRONNEN EN NOTEN LITERATUUR 1. Clercq De, Marc,(2006). Economie toegelicht, Antwerpen; Apeldoorn:Garant uitgevers 2. Coughlan, Anne T, (2006). Marketing channels, 3. Ho, Peter, (2007). Dat is Chinees voor mij, de zin en onzin over China, Breda: De geus 4. Hofstede, Geert & Gert Jan,(2005). Cultures and Organisations, USA: McGraw-Hill 5. Hofstede, Gert Jan & Geert, Pederson Paul B, (2004).Werken met cultuurverschillen, Amsterdam:Yarmouth 6. Kurt Salman Associates, Global Souring Reference. (KSA rapport) 7. Mastenbroek, W.F.G. (2005), Conflicthantering en organisatie ontwikkeling, Alphen aan de Rijn, De kluwer 8. Mulder, Mauk, M (2004). De logica van de macht, Filosofische beschouwing over macht, machtsverhoudingen en machtsmisbruik. Schiedam: Scriptum 9. Prof. Dr. Pinto, David,(2004). Interculturele communicatie, conflicten en management, Houten: Bohn Stafleu Van Loghum 10. Tennekes, J, (1990). De onbekende dimensie, over culturen, cultuurverschillen en macht, Apeldoorn, Garant

ARTIKELEN 11. Butter Den, F.A.G. (2007) Innovatiebeleid. Tijdschrift voor openbare financiën, Willem Drees stichting: http://wimdreesstichting.nl/tijdschrift/q/artikel/108 12. Driesen, Frank & Deij, Vanessa, (2008). Nederlanders zijn onbeleefd, dat vinden expats in binnen en buitenland. Wereld-pannel onderzoek in Nieuwslijn. (zie bijlage 11) 13. Schipper de, Simone (2009). Geen contact, geen contract, De Volkskrant (zie bijlage 10) 14 Schondorff, Rolf (2009), China van 1-kind naar 2-kind, NRC-handelsblad (zie bijlage

INTERNET 15. Van Dam, Nick en Marcus, Jos, (2005). Organisatie en management Geraadpleegd op 10 Februari 2009, 12.30 uur: http://nl.wikipedia.org/wiki/Macht_(politiek) 16. Geraadpleegd op 10 Februari 2009, 13.00 uur: http://nl.wikipedia.org/wiki/Macchiavelli 17. Documantaire over Niccòlo Machivelli, 1975. geraadpleegd op 10Februari 2009, 14.15 uur: http://geschiedenis.vpro.nl/themasites/mediaplayer/index.jsp?bw=bb&player=wmp&media=27771358 &portalnr=4158511&refernr=27619521&hostname=geschiedenis&portalid=geschiedenis&themechann el=&x=35&y=4&id=vars.jsp%3Fmedia%3D27771358%26portalnr%3D4158511%26refernr%3D276195 21%26hostname%3Dgeschiedenis%26portalid%3Dgeschiedenis#, 18. Geraadpleegd op 10 Februari 2009, 14.00 uur: http://www.leren.nl/cursus/socialevaardigheden/macht/macht-moet-blijken.html 19. Geraadpleegd op 11 februari 2009, 9.05 uur: http://www.alforto.nl/index.html?macht.html 20. Geraadpleegd op 11 februari 2009, 10.30 uur http://www.uvt.nl/univers/nieuws/0102/26/macht.html 21. Geraadpleegd op 11 Februari 2009, 11.00 uur: http://www.xs4all.nl/~insights/hoekstra/02leidr.htm 22. Geraadpleegd op 11 Februari 2009, 11.15 uur: http://www.managersonline.nl/search/ 23.Geraadpleegd op 11 februari 2009, 15.45 uur: http://translate.google.nl/translate?hl=nl&langpair=en|nl&u=http://www.thehollandring.com/dutchcultur e.shtml&prev=/translate_s%3Fhl%3Dnl%26q%3Ddutch%2Bculture%26sl%3Dnl%26tl%3Den 24. Geraadpleegd op 14 Februari 2009, 9.00 uur; http://www.vendorrating.net/ 25. Geraadpleegd op 17 Februari 2009, 11.00 uur: http://www.75-managementmodellen.wolters.nl/ Fashion & Management juni 2009

39

Scriptie


26. Geraadpleegd op 7 Maart 2009, 14.00 uur: http://en.wikipedia.org/wiki/Dutch_customs_and_etiquette 27. Geraadpleegd op 8 maart 2009, 11.00 uur: http://www.cyborlink.com/besite/china.htm 28. Geraadpleegd op 8 Maart 2009, 14.00 uur: https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/ch.html 29. Geraadpleegd op 14 Maart 2009, 8.45 uur: http://www.dragondancers.nl/?news_more_id=91§ion=1&level=1&go=7

VERSLAGEN, LEZINGEN EN PRESENTATIES 30. Ashraf, Shanie, (2008) Private labeling in textile, TMO Raport 31. Blikopener, coaching-counseling. Macht of Kracht 32. Boonstra, J.J. Macht en invloed in veranderingsprocessen 33. Denneman, P, checklist Kwaliteitskosten 34. Mossinkoff, Marco, (2007). Basisonderzoek-vaardigeheden 35. Mossinkoff, Marco, (2004). Developing buyer-supplier partnerships 36. Song, Ninghua & Platts, ken, (2008), Total acquisitiona cost of globalsourcing from China. University of caimbridge raport 37. Stephanus, Eveline, I.(2007/2008) Internreport Online Design LTD

INFORMANTEN 38. 39. 40. 41. 42. 43. 44. 45. 46. 47. 48. 49. 50. 51. 52.

Bijl, vd Imre, cultureel antropoloog Blom, Claudia. Student AMFI Buts, Peter. Docent AMFI, Human Resource management Gong, Daisy, merchaniser menswear. Online Design Ltd Hazenbroek, Sylvia. Student AMFI Hoofd inkoop. Pop of Clothing Jordaan, Henny. Docent AMFI, Supply chain Krootjes, Roos, cultureel antropoloog Leijtens, Brenda. CoolCat Lison, Sylvia, Inkoop assistent. Pop of Clothing Mossinkoff, Marco. Docent AMFI, Algemene economie en e-business Ruiten van, Wim. Docent AMFI, Prductie Spijkerman, Rene. Docent AMFI, Supply chain Zeng, Cynthia, Mercandiser womanswear. Online Design Ltd Zhao, Fiona, merchandiser kids. Online Design Ltd


40

Scriptie


BIJLAGE 1 INTRODUCTIE VAN COOLCAT

27

Geschiedenis Roland Kahn opende de deuren van zijn eerste winkel in 1976, genaamd ‘Privé’, in Amsterdam. Al snel werd de winkel een groot succes en twee jaar later werden nog vijf winkels geopend. Hierna nam Roland de beslissing om een gat in de markt voor tienerkleding te vullen. Salty Dog was in deze tijd een grote hype maar kreeg er een commerciële concurrent bij, genaamd CoolCat. CoolCat dat geïnspireerd is op Amerikaanse street fashion opende in de Kalverstraat in Amsterdam zijn eerste winkel in 1979. Tegenwoordig zijn de CoolCat winkels in alle grote steden in Nederland en België te vinden.

Strategie Dankzij de constante innovatie van de welbekende basics zoals sweatshirts, T-shirts en jeans, is CoolCat in staat om constant in te spelen op de laatste streetwear uit New-York, Londen en Parijs. Cool Cat heeft een plaats ingenomen in grote winkelstraten in Nederland, België, Frankrijk en het Midden-Oosten. CoolCat heeft in Nederland en België samen 140 winkels. Op de website van CoolCat is het motto te vinden dat CoolCat nastreeft: “If there’s a post office and a McDonald near you, fat chance we are or will be there too!”

Producten De producten van CoolCat zijn onderverdeeld in Cool Cat junior, Wonder Woman en Wonder Me. Iedere groep heeft zijn eigen doelgroep met zijn eigen identiteit. De collectie van WonderWoman legt haar focus op tieners van twaalf tot achttien jaar die weten wat ze willen. De collectie is divers en kan gedragen worden als casual, voor school of feestelijk. Cool Cat junior is ook erg divers en richt zich op de kids onder ons. De collecties zijn geïnspireerd op steden als New-York, Londen en Parijs. De Wonder Me collectie richt zich op jonge, zelfverzekerde vrouwen tussen de achttien en vijfentwintig jaar. De Wonder Me collectie deelt dezelfde sfeer en waarden als de WonderWoman collectie alleen dan in een meer volwassen uitstraling. Cool Cat heeft drie typen producten; Basic, trendy en fashion. De basics zijn de NOS producten die meerdere seizoenen mee gaan. Deze producten worden voornamelijk in India en China geproduceerd en zijn dus het hele jaar te vinden in de winkels. De trendy producten zijn geïnspireerd door de fashion in grote steden en komen meerdere seizoenen in de winkel. De fashion producten zijn producten die CoolCat de Bestsellers noemt. Deze producten verkopen zeer goed en zijn de aandachttrekkers van de winkels. Deze producten komen maar één keer in de winkel te hangen maar als het product goed verkoopt, kan het weer terug komen. De collecties bestaan uit; Shirts, blouses, tops, jassen, truien, vesten, broeken, leggings, rokken, jurken en vele accessoires

Plaats Met 1.400 werknemers in meer dan 145 winkels is CoolCat te vinden op A1 locaties in alle grote steden. De winkels worden constant vernieuwd naar de laatste trends en verwachtingen van de doelgroep. De architectuur van de winkels hebben allen hun eigen sfeer en lopen van 300m2 tot 800m2.

27

Zie voor bronnen van dit hoofdstuk: Bron Fashion & Management juni 2009

41

Scriptie


Promotie CoolCat gebruikt vele verschillende promotie middelen. Het belangrijkste promotiemiddel naast mondtot-mond reclame is via internet. Op de website, www.coolcat.com, kan de doelgroep alle informatie betreffende de kleding en andere producten van CoolCat vinden. De website is jong en aantrekkelijk gemaakt voor de doelgroep. Andere promotiemiddelen zijn advertenties in tijdschriften die gelezen worden door de doelgroep of hun ouders.

Bedrijfscultuur De bedrijfscultuur van CoolCat is erg informeel en jong. Iedereen noemt elkaar bij de voornaam of het nu een leidinggevende betreft of een werknemer. Door deze informele en jonge sfeer kunnen we werknemers zich beter inleven in de jonge, frisse doelgroep van CoolCat.

ORGANOGRAM VAN COOLCAT

Directie

Directie assistentie

Hoofd Inkoop team

Inkoop/styling

Inkoop/styling

WonderWoman WonderMe

Inkoop/styling

Inkoop/styling

Inkoop/styling

Inkoop/styling

Men

Boys

Girls

Accessoires

HUIDIGE SITUATIE IN COMMUNICATIE Om de producten met een zo hoog mogelijke kwaliteit te laten produceren heeft CoolCat meerdere leveranciers. Deze leveranciers hebben ieder hun eigen specialiteiten en dus komt CoolCat uit op 20 verschillende leveranciers. CoolCat communiceert niet direct met de fabrikanten dus hebben zij een merchandise kantoor in Shanghai, genaamd Online Design. Omdat de efficiency op het gebied van communicatie tussen CoolCat en Online Design verbeterd kan worden ga ik hier in de volgende paragraaf dieper op in.

ONLINE DESIGN LTD

28

Online Design is opgericht door Maureen Josef. Maureen heeft voor Online design tien jaar bij CoolCat gewerkt en wilde daarna haar eigen bedrijf starten. Online design is een merchandise kantoor dat als tussenpersoon fungeert tussen Nederland en de fabrikanten. Dit kantoor heeft 25 werknemers en is gevestigd in Shanghai, om zo dicht mogelijk bij de fabrieken in de buurt te zitten. Zij doen het sourcingproces, het behouden van de contacten met de leveranciers en Online is het aanspreekpunt tijdens het productie proces. Dit doen zij voor CoolCat maar ook voor; America Today, Zara, Ginatrica, Min, Orsey, Burton, Camaiue, Ginatricot, Monsoon en Prenatal. De werkzaamheden voor al deze merken lopen niet in elkaar over. CoolCat heeft vijf eigen merchandisers die zich alle vijf bezig houden met hun eigen doelgroep. CoolCat heeft vier doelgroepen, Wonder Me, Wonder Woman, Girls, Boys en daarnaast de afdeling accessoires. Deze CoolCat afdeling bevindt zich samen met de twee merchandisers voor America Today op een eigen afdeling.

28

Zie voor gebruikte bronnen van deze paragraaf: Bron 9, 14 en 15 Fashion & Management juni 2009

42

Scriptie


Alle merchandisers zijn van Chinese afkomst en moeten meerdere malen per dag communiceren met Nederland. Zij weken nauw samen met elf leveranciers. Omdat de Chinese merchandisers communiceren met de Chinese leveranciers is dit advies niet op de communicatie tussen deze partijen gericht maar de verbetering van de communicatie tussen de Nederlandse inkopers en de Chinese merchandisers.

Bedrijfscultuur De bedrijfscultuur bij Online Design is nogal gemixt. Dit omdat het bedrijf voor een deel van Nederlandse afkomst is maar de sfeer en cultuur wel sterk bepaald wordt door de Chinezen. Zo is te merken dat er een verschil zit tussen de Nederlanders en de Chinezen. Nederlanders ontvangen een Nederlands salaris en kunnen daardoor erg royaal leven in Shanghai. De Nederlanders gaan samen lunchen en stappen terwijl ze dit niet met de Chinezen doen. De Chinezen doen precies hetzelfde maar krijgen een Chinees salaris dat beduidend minder is dan het salaris gebaseerd op Nederlandse normen. Hierdoor hebben de Chinese medewerkers die net in het bedrijf komen erg weinig geld en soms zelfs moeite om rond te komen. De merchandisers die al een tijd werkzaam zijn bij het bedrijf verdienen beter, zij komen redelijk rond hoewel ze allemaal nog thuis wonen. Dit is volgens Chinese standaarden wel normaal. Er is dus een duidelijke aanwezigheid van twee groepen, de Nederlanders en de Chinezen. De Chinezen zijn hardwerkende mensen die elkaar ten alle tijden zullen helpen. In Chinese bedrijven is het niet gewoon dat men tijdens werktijd onderling kletst of gezelligheid op de afdeling brengt. Ook bij Online design is de sfeer professioneel maar wel erg stil. Ook wordt de sfeer bepaald door de duidelijke hiërarchie en de verschillen in afkomst onder de werknemers. De werknemers die geboren en getogen zijn in Shanghai, beschouwen zichzelf dan ook als beter dan de werknemers die van buiten Shanghai komen. Hoe langer men in het bedrijf werkzaam is hoe meer respect men afdwingt en ontvangt. Dit zorgt nogal eens voor wrijvingen tussen het management en de werknemers. De merchandisers voor CoolCat hebben één teamleider, Naxas. Hij is van een gewone werknemer veranderd in een autoritaire baas toen hij de functie van teamleider kreeg. Het is duidelijk dat hij zich beter voelt dan de rest en zijn missie is dan ook om er koste wat kost voor te zorgen dat iedereen doet wat hij zegt. Deze manier van leiding geven is normaal in China. Wel is opvallend dat hij zich onderdanig opstelt zodra hij in gesprek is met een Nederlander. Dit omdat de Chinezen, in welke functie dan ook, de Nederlanders als hun meerdere zien.

ORGANOGRAM VAN ONLINE DESIGN

Maureen Joseph

Tracey

Online Design Ltd.

Maracaibo

Mike Beumkes

Naxas

Cool Cat Girls

WonderWoman

Fiona

WonderMe

Dylan

Cool Cat Boys/Men

America Today

Cynthia

Tony

Bart

Daisy


43

Scriptie


BIJLAGE 2 OUTSOURCING / OPINIE 12-03-2009 15:56 | Door Paul Tjia | Tags: Communicatie, Offshoring, Outsourcing, Uitbesteding, Offshore | Er zijn nog geen reacties op dit artikel | Permalink http://www.computable.nl/artikel/ict_topics/outsourcing/2897322/1276946/ga-eerst-zelf-kijken-voor-je-naar-chinauitbesteedt.html

Ga eerst zelf kijken, voor je naar China uitbesteedt Computerable expert, Paul Tjia Senior Consultant Offshoring Expert van Computable voor het topic Outsourcing Eerdere economische recessies in Nederland lieten zien dat ondernemingen op grotere schaal ict-werk in lagelonenlanden lieten uitvoeren. Via offshore sourcing konden projecten dan toch doorgang vinden en het maakte het tevens makkelijker om nieuwe producten en diensten op de markt te brengen. De verwachting is dat we het groeiende gebruik van offshoring ook nu weer zullen meemaken. Hierbij zullen bestaande offshore-gebruikers met meerdere ict-partners willen gaan werken, vanuit verschillende landen. Een ‘nieuwe' offshore outsourcing-bestemming blijkt China te zijn. China is al lang de ‘fabriek van de wereld', maar als land om software te maken is het nog relatief onbekend. Het aantal Nederlandse bedrijven dat daar ict- of bpo-activiteiten laat uitvoeren is nog op de vingers van enkele handen te tellen. De Chinese dienstverleners zelf richten zich nog vooral op nabijgelegen markten, zoals Japan en Zuid-Korea, maar de interesse voor Europa groeit. China is al geruime tijd druk bezig om een inhaalslag te maken en de overheid heeft zwaar geïnvesteerd in de opbouw van een infrastructuur. In tegenstelling tot India hebben zelfs veel kleinere steden al goede wegen waterverbindingen, telecommunicatie, electriciteit en opleidingsfaciliteiten. Er begint nu een groot aanbod aan offshore dienstverleners in China te ontstaan, waaronder ook westerse multinationals en enkele grote Indiase firma's. Een groeiend aantal Europese ondernemers begint nu China als mogelijke offshore-bestemming te overwegen. Allereerst om de eigen landenrisico's te beperken; men wilt voor meerdere landen gaan kiezen. Daarnaast zijn de kosten voor programmeurs er lager dan in veel andere landen, zeker indien er gekozen wordt voor de tier-2 steden, zoals Dalian, Hangzhou, Nanjing of Chengdu. Een specifiek voordeel van China is dat het land een potentiële afzetmarkt is voor westerse ict-producten en ict-diensten. Ook nu nog blijft de Chinese ict-markt groeien en enkele Nederlandse bedrijven doen er reeds goede zaken. Het werken met een partner op afstand is echter niet eenvoudig en dit geldt zeker voor ondernemingen die nog niet eerder ervaringen met offshore-uitbesteding hebben opgedaan. Ik kom regelmatig bedrijven tegen die niet tevreden zijn: projecten verlopen moeizaam, de communicatie gaat lastig, de verwachte besparingen worden niet gehaald of deadlines worden overschreden. Een zorgvuldige aanpak van de ‘offshore journey' is de beste manier om teleurstelling en frustratie te voorkomen, en een gestructureerde aanpak is hierbij behulpzaam. Dit geldt zeker voor China, waar de communicatie- en coördinatiekosten niet onderschat moeten worden, mede vanwege de grote cultuurverschillen. Het met eigen ogen bekijken van een nieuwe offshore-bestemming, door deelname aan een studiereis, zou onderdeel van zo'n grondige voorbereiding moeten zijn. Een persoonlijk bezoek kan bijdragen aan een diepgaander beeld van offshoring, waarbij de ervaringen van andere gebruikers in de praktijk vernomen kunnen worden. Zo'n bezoek biedt tevens de gelegenheid om kennis en ervaring met andere Nederlandse en Chinese collega's uit te wisselen en kan behalve een groter netwerk ook voor nieuwe ideeën zorgen. Zelf ga ik van 16 tot 23 mei weer op bezoek in China, dit keer naar Beijing en Chengdu. Geïnteresseerden zijn van harte welkom om met mij mee te gaan! Fashion & Management juni 2009

44

Scriptie


BIJLAGE 3 HET LEVERANCIERSSELECTIE MODEL



45

Scriptie


BIJLAGE 4 AZIË: BENCHMARKING VOOR OUTSOURCEN/INVESTEREN Datum: 31.07.2008 In deze matrix wordt voor enkele landen in Azië een aantal gegevens naast elkaar gezet, zodat een afgewogen beslissing kan worden genomen in welk land te investeren/outsourcen. 2007

China*

India

Zuid-Korea

Japan

Economische groei (in 11,9 procent)

8,7

5,0

2,1

Koopkrachtpariteit per 5.480 hoofd van de bevolking (in US dollar)

2.780

24.480

33.603

Particuliere besteding 900 per hoofd van de bevolking (in US dollar)

570

10.710

19.558

Groei productiviteit procent)

6,3

3,7

1,6

+

+/-

+/-

+

+

-/+

Vennootschapsbelasting 25 (in procent)

34

25

30

Beschikbaarheid arbeidskrachten

Goed, maar door Goed, redelijk Goed concurrentie wordt hoog opgeleide het lastiger bevolking

arbeids- 11,0 (in

Investeringsklimaat Markttoegang Transparantie systeem

+/juridisch -

Goed

Gemiddeld uurloon (in 1,63 US dollar)

0,89

16,7

20,3

Kennis van het Engels

Onvoldoende

Goed

Matig

Matig

Politieke stabiliteit

++

-/+

+/-

+

Stabiele munt

++

+

+

++

Banksector

+

+

+/-

++

Schending IPR

-

-

+

++

Bureaucratie

-

--

+

+/-

Corruptie

-

-

+/-

+

Betrouwbaarheid elektriciteitsvoorziening

--

+

++

Betrouwbaarheid telecomnetwerk

+

+

++

++

Wegennet

+

--

++

++

Spoorwegennet

+

-/+

+

++

Internationale luchtverbindingen

++

+

++

++

Zeehavens

++

-/+

++

++

Risicoanalyse

Infrastructuur


46

Scriptie


BIJLAGE 5 INCOTERMS

E.X.W. – Ex Works

Koper betaald meer/ meer verantwoording

F.O.B.- Free on board F.A.S.- Free alongside ship F.C.A.- Free carrier, rail, air, ship C.I.F.- Carriage insure freight C.I.P.- Carriage insure paid D.A.T.- Delevered at frontier D.E.S.- Delivered ex ship D.D.U.- Delevered duty unpaid D.D.P.- Delevered duty paid

Leverancier betaald verantwoording


meer/

meer

47

Scriptie


BIJLAGE 6 HUIDIG COMMUNICATIE FLOW CHART


48

Scriptie


BIJLAGE 7 NIEUW COMMUNICATIE FLOWCHART


49

Scriptie


BIJLAGE 8 COMMUNICATIE MIDDELEN E-mail Het meest gebruikte communicatiemiddel is email. Iedere dag worden er gemiddeld in bedrijven zo´n zes e-mail berichten over en weer naar China gestuurd. Bij CoolCat gebeurt dit gemiddeld zeven keer per dag. Dit om vragen te stellen, afspraken te maken, bevestigingen door te geven en foto´s en formulieren door te sturen. De hoeveelheid van het aantal e-mails per dag is afhankelijk van de drukte in een periode en van de hoeveelheid miscommunicaties of onbegrip. Grote voordelen van e-mailen is dat het snel is, de mail komt direct na versturen aan bij de ontvanger. Het is tevens ook goedkoop, er is alleen een internet verbinding nodig voor een vast bedrag per maand ongeacht het aantal e-mails dat verstuurd wordt. Een ander zeer belangrijk voordeel is dat de Chinezen de Engelse grammatica machtiger zijn dan de spraak, dus het is een duidelijke manier van communiceren. Alles staat zwart op wit en je kunt oude gesprekken of afspraken later nalezen. Nadeel is wel dat je geen gezichtsuitdrukkingen af kunt lezen van je leverancier dus je hebt het niet direct door als iets niet helemaal duidelijk is. Er gaan ook vaak en snel al vele e-mails over hetzelfde onderwerp heen en weer waardoor er onduidelijkheid kan ontstaan en men veel tijd kwijt is aan één onderwerp.

Telefoon De meeste bedrijven die samenwerken met Chinese leveranciers vinden de telefoon een laatste redmiddel. Bij CoolCat wordt communicatie via de telefoon vaak gebruikt om te laten horen als iets heel goed of juist heel slecht is gegaan. Via de telefoon kun je door het gebruiken van je stem duidelijk laten merken dat je boos bent. Soms wordt de telefoon ook gebruikt voor een kleine vraag en een kletspraatje, niet voor belangrijke informatie of prangende vragen. Communiceren op deze manier gebeurt in bedrijven gemiddeld twee keer per week. Communicatie via de telefoon is het minst geliefde communicatiemiddel. Men vindt het lastig om dingen uit te leggen en ook omdat de verbinding vaak slecht is, worden de gesprekken erg onduidelijk. Omdat de Chinezen slecht zijn in de uitspraak van de Engelse taal, is communiceren via de telefoon niet prettig. Er ontstaan hierdoor te snel en te vaak miscommunicaties aan beide kanten van de lijn.

Fax Communiceren door middel van faxen word alleen gebruikt om formulieren die niet per e-mail kunnen worden verzonden te versturen. Dit zijn formulieren die ondertekend zijn of formulieren die ondertekend moeten worden.

Skype Skype is een communicatiemiddel via internet waarbij men elkaar kosteloos kan bellen doormiddel van een internetverbinding. Indien men een webcam heeft kun je elkaar ook nog zien tijdens het bellen. Voordeel van Skype is dat je gratis kunt bellen en oogcontact met elkaar kunt maken. Toch is ook Skype niet erg geliefd als communicatiemiddel. Dit omdat de verbinding in China vaak slecht is waardoor er vertragingen in het gesprek ontstaan. Je moet hierdoor alsnog veel dingen herhalen en de informatie die overkomt, is niet altijd geheel duidelijk. Bij CoolCat wordt Skype sinds één jaar gebruikt maar is vanwege bovenstaande redenen ook bij CoolCat niet geliefd.

Pakketjes Gemiddeld één keer per week worden er pakketjes verstuurd en ontvangen. Het gaat hier om het versturen van gekochte monsters, samples, kleuren samples en toegevoegde commentaren. Het gebruik van pakketjes versturen is niet een manier om afspraken te maken of om dingen over en weer te bespreken. Het wordt puur en alleen gebruikt voor het versturen van materialen. CoolCat ontvangt één keer per week pakketjes vanuit Shanghai. CoolCat verstuurt gemiddeld één keer per twee weken een pakketje naar Shanghai om de samples indien nodig weer terug te sturen met de daarbij gegeven commentaren. Fashion & Management juni 2009

50

Scriptie


Bezoeken Twee tot vier keer per jaar worden er door Nederlandse bedrijven bezoeken gebracht aan de Chinese leveranciers. Voor de inkopers van CoolCat is persoonlijk contact de beste en meer prettige manier van communiceren. Ook voor de merchandisers is dit een zeer prettig communicatiemiddel. Vier keer per jaar heeft CoolCat de zogenaamde verre Oosten bezoeken. De bezoeken worden nauwkeurig gepland zodat de inkopers in één of twee weken alle kantoren kunnen bezoeken voor de hele regio, het Verre Oosten. Afhankelijk van het aantal zaken dat besproken moet worden, blijven de inkopers vier dagen tot één week in Shanghai. De bezoeken zijn erg effectief maar wel kostbaar en erg vermoeiend. De inkopers verblijven in een luxe hotel en zijn van ’s morgens vroeg tot ‘s avonds laat bezig met de besprekingen. Er wordt besproken hoe de zaken zijn verlopen tijdens voorgaande producties om vervolgens te bespreken welke andere mogelijkheden op het gebied van technieken en stoffen toegepast kunnen worden bij toekomstige producties. Tijdens de bezoeken wordt er tevens onderhandeld met de fabrieken over nieuwe potentiële orders. De inkopers komen met nieuwe ontwerpen waarvan ze van tevoren al een aantal fabrieken geselecteerd hebben die de orders kunnen krijgen. Er wordt onderhandeld over de prijs, levertijden (deze liggen vaak al vast) en er wordt besproken wanneer het eerste monster opgestuurd zal worden (dit meestal binnen één week). Indien de fabrikant niet in de gelegenheid is om naar het Shanghai kantoor af te reizen, gaan de inkopers naar de fabrieken. Gemiddeld zijn er op één dag vier afspraken per inkoper en gaan de inkopers gemiddeld bij twee fabrikanten langs per bezoek. Voor de merchandisers is dit ook een stressvolle periode. Naast de lange werkdagen is dit voor hen het moment om hun kunde te bewijzen, twee factoren die de werkdruk behoorlijk kunnen verhogen. Wanneer er ’s avonds nog tijd over is, is het gebruikelijk dat de merchandisers nog dineren en winkelen met de inkopers, waardoor de merchandisers weinig rust krijgen.

Formulieren Communicatie is niet alleen het maken van afspraken en het voeren van gesprekken. Een belangrijk communicatiemiddel dat altijd vastligt en gestandaardiseerd is zijn formulieren. Tekeningen, maten, orders alles moet heen en weer gecommuniceerd worden. Dit gebeurt het hele jaar door en ieder bedrijf heeft zijn eigen formulieren. Deze formulieren bestaan bij CoolCat uit:  Contracten, noodzakelijk om een relatie tot stand te brengen en om hierop terug te kunnen vallen indien dit nodig blijkt te zijn – Eenmalig formulier, moet worden ondertekend  Inkoopvoorwaarden, hierin staan de voorwaarden van het bedrijf waaraan de leverancier zich moet voldoen. - Eenmalig formulier, moet worden ondertekend  Stylesheets, hierin staat duidelijk het ontwerp en verdere specificaties als model omschrijving, model naam en nummer, bijzonderheden in het ontwerp, stof, kleuren, maten etc. – Bij ieder ontwerp  Sizespecificaties, hierin worden de precieze maten van het model aangegeven – Bij ieder ontwerp  Maattabellen, vaak een manual waarin vastligt wat voor het bedrijf de normen zijn van de te gebruiken maten – Eenmalig manual, om de zoveel jaar vernieuwd indien nodig  How to measure, manual waarin men heel duidelijk kan lezen en zien hoe een kledingstuk opgemeten moet worden. – Eenmalig, om de zoveel jaar vernieuwd indien nodig  Testing, een manual waarin staat welke testen er standaard per kledingstuk uitgevoerd moeten worden. – Eenmalig, om de zoveel jaar vernieuwd indien nodig  Ordersheets, hier worden de orders ingevuld, welk kledingstuk, nummer, fabrikant, prijs, stof, kleur, aantallen, levertijden – Bij ieder ontwerp Fashion & Management juni 2009

51

Scriptie


BIJLAGE 9 FYSIEKE DISTRIBUTIE MODEL



52

Scriptie


BIJLAGE 10 GEEN CONTACT, GEEN CONTRACT tekst Simone de Schipper gepubliceerd op 09 mei 2006 00:00, bijgewerkt op 15 januari 2009 16:18 Contract is contract, denkt een Nederlandse zakenman. Maar in China kijken ze of je een vriend bent. Dat botst, ontdekte dr. Huadong Yang. tekst Simone de Schipper Voor een Chinees is het riskant om zaken te doen met een Nederlander. Heb je net een goede relatie opgebouwd, blijkt die Nederlander zich daar niets van aan te trekken. Zodra er een conflict is, kan een Nederlander namelijk onverwacht partij kiezen voor een vreemde. Onbegrijpelijk voor Chinezen, die veel waarde hechten aan persoonlijke relaties, vertelt gedrags- en maatschappijwetenschapper Huadong Yang. Voor zijn onderzoek, waarop hij eind april in Groningen promoveerde, legde Yang ruim zevenhonderd werknemers in Nederland en China een vragenlijst voor. In fictieve conflictsituaties op het werk moesten ze steeds partij kiezen voor persoon A of B. Werd daarbij alleen vermeld dat ze met B bevriend zijn, dan kozen uiteraard Chinezen én Nederlanders voor B. ‘Maar met de toevoeging dat persoon A betere argumenten heeft, kiezen Nederlanders meteen voor degene die gelijk heeft. Terwijl Chinezen zich dan eerst afvragen of je met die persoon guanxi hebt, zoiets als: persoonlijke relatie. Een familielid help je altijd zonder er iets voor terug te verwachten. In een conflict tussen een vriend en een vreemdeling kies je voor je vriend, maar je verwacht wel dat hij dat ook voor jou doet. Anders help je hem volgende keer niet.’ Wantrouwen Vandaar dat een Chinees niet altijd zaken wil doen met Nederlanders, omdat hij er niet op kan rekenen dat die iets voor hem terugdoen. En vandaar dat Nederlanders hun Chinese zakenpartners soms wantrouwen; ze geven voorrang aan hun familie en vrienden. Wantrouwen ‘Chinezen vertrouwen op contacten, Nederlanders op contracten.’ Zo ervaart Yang – geboren en getogen in China en voor dit onderzoek naar Groningen gekomen – dat zelf ook: ‘Is er eenmaal een contract, dan gaat alles volgens dat contract. Het was van tevoren bekend dat mijn promotieonderzoek vier jaar zou duren. Toch moest ik ieder jaar opnieuw een identiteitskaart aanvragen.’ Wantrouwen Meer kennis van elkaars cultuur zou zakenlieden helpen conflicten op te lossen of te voorkomen, zegt Yang. ‘Als gedragswetenschapper verwacht je niet dat mensen hun gedrag veranderen. Maar als je elkaar tenminste begrijpt, dan is er meer vertrouwen.’ Wantrouwen Maar Nederlanders die zaken doen met China, zullen de guanxi toch wel kennen? ‘Dat betwijfel ik. Nederlanders zijn heel voortvarend in het sturen van een contract, zonder erbij stil te staan dat het slechts een stuk papier is. Pas na het leggen van goede contacten doe je plezierig zaken in China.’ Wel zijn contracten duidelijker dan contacten, die immers weer hun eigen regels en cultuurverschillen kennen. ‘Dat denk jij, als Nederlander. Contracten kunnen ook ondoorgrondelijk zijn.’ Yin en Yang Yin en Yang Verder bleken in zijn onderzoeken werknemers in het collectivistische China gevoeliger voor macht en het risico op sancties, als ze moesten kiezen tussen twee partijen.


53

Scriptie


Yin en Yang Maar de manier waarop ze kiezen vereist een nog grotere elasticiteit van het cultureel inlevingsvermogen. Yang: ‘Nederlanders denken in termen van contrast. Ze kiezen voor A of B, zwart of wit, goed of slecht. Chinezen denken meer in yin en yang; zwart met een witte cirkel, wit met een zwarte cirkel. Slecht omvat ook goed, goed omvat ook slecht. Yin en Yang ‘Als je ze dwingt te kiezen, dan kiezen ze beide partijen. Of nu voor A en morgen voor B. Of ze zeggen: dat A gelijk heeft, betekent niet dat B ongelijk heeft. Chinezen vinden dat Nederlanders die grijstinten niet zien.’ Yin en Yang Hoe zeer dit cultuurverschil ingebakken zit, bleek toen Yangs promotor Evert van de Vliert zijn tekst redigeerde. Uit Yangs zin ‘dat A gelijk heeft, betekent niet dat B ongelijk heeft’ had deze het woordje ‘niet’ geschrapt. Yang: ‘Dat onderstreepte precies het hele punt.’


54

Scriptie


BIJLAGE 11 NEDERLANDERS ZIJN ONBELEEFD Dat vinden expats in binnen- en buitenland Door Frank Driessen en Vanessa Deij 14-07-2008 Resultaten van het Wereldpanel-onderzoek in Nieuwslijn Een meerderheid (55 procent) van de Nederlanders die in het buitenland wonen vindt de eigen landgenoten in Nederland een stuk minder beleefd dan mensen met een andere nationaliteit. Elf procent vindt de beleefdheid van Nederlanders zelfs ver onder de maat. Dit blijkt uit een onderzoek van de Wereldomroep onder meer dan duizend Nederlanders die in het buitenland wonen. Een ruime meerderheid van de Nederlandse expats (65 procent) merkt ook op dat hun landgenoten onbeleefder zijn geworden sinds ze vertrokken uit Nederland. De respondenten is gevraagd aan te geven in hoeverre ze bepaalde groepen beleefd vinden, zoals ambtenaren, artsen, buschauffeurs, allochtonen. Het meest opmerkelijke is dat ze alle groepen beleefder vinden in hun woonland dan in Nederland. Vooral de Nederlandse tieners, obers en winkelpersoneel vinden ze veel onbeleefder. Toch zijn er ook groepen die de Nederlandse expat eerder beleefd dan onbeleefd vindt. Zo wordt het gedrag van artsen, receptionisten, politieagenten en allochtonen in Nederland als positief ervaren. Beroep en beleefdheid Hoe groter het verschil tussen respondenten die een bepaalde groep als beleefd of onbeleefd ervaren, hoe sterker die mening over die groep is. Zo vindt slechts 6 procent tieners beleefd, tegenover 58 procent die hen onbeleefd vindt (de rest is neutraal). En 61 procent vindt artsen beleefd, terwijl maar 7 procent hen onbeleefd vindt. Over een groep als taxichauffeurs is de mening niet zo eenduidig: 26 procent vindt hen beleefd en 25 procent vindt hen onbeleefd. Sommige respondenten zijn het niet eens met de vraagstelling. Zo zegt een respondent: "Ik vond de vraag over wie er beleefd zijn nogal bedenkelijk. Het zijn niet bepaalde groepen die onbeleefd zijn, het zijn de onbeleefde mensen die onbeleefd zijn!" En een andere expat zegt: "Beleefdheid is niet afhankelijk van het beroep dat wij uitoefenen, maar van de opvoeding die wij genoten hebben." Beleefdheidsvormen De Nederlandse expat is in één opzicht heel duidelijk: beleefdheid is een belangrijke vorm van beschaving. Dat zegt 96 procent van de respondenten. Maar wat is beleefdheid? Volgens Nederlanders in het buitenland zijn de belangrijkste vormen van beleefdheid: Bedanken; Geen afval op straat gooien; Achteraan in de rij aansluiten; Deur openhouden voor degene die na je komt; Aanbieden te helpen wanneer je ziet dat iemand problemen heeft. De website Expatica.com heeft, in samenwerking met Ruigrok|NetPanel, hetzelfde onderzoek - op kleinere schaal - uitgevoerd onder hun bezoekers - expats die in Nederland wonen. Deze expats komen voornamelijk uit Engelstalige landen en geven aan dezelfde vormen van beleefdheid belangrijk te vinden, zij het in een andere volgorde.


55

Scriptie


De buitenlandse expat De expat die in Nederland woont is nog negatiever over de Nederlandse beleefdheid dan de Nederlander in het buitenland. (Daarbij moet wel gezegd worden dat ze ook negatiever zijn over de beleefdheid van hun eigen landgenoten.) Het zijn vooral de dienstverlenende groepen die als zeer onbeleefd worden ervaren: obers, winkelpersoneel en ambtenaren. Hoe langer expats in Nederland wonen, hoe onbeleefder ze alle groepen vinden, met - opvallend - de Nederlandse politici als uitzondering. Die vinden ze juist beleefder naarmate ze langer in Nederland wonen. Zich aanpassen "Er bestaat geen 'ideale' beleefdheidsnorm," zegt een Nederlandse respondent. "Beleefdheidsnormen zijn sterk cultureel bepaald, maar natuurlijk blijft het soms moeilijk om te wennen aan andere beleefdheidsnormen wanneer je als kind de Nederlandse beleefdheidsnormen ‘ingehamerd' hebt gekregen. Waarmee ik niet wil zeggen dat deze normen beter of slechter zijn." Meer dan de helft van de Nederlanders in het buitenland is het met deze respondent eens. Vijfenvijftig procent van de Nederlandse expats geeft aan dat ze nieuwe vormen van beleefdheid moesten aanleren toen ze naar het buitenland verhuisden. Hoewel het in het begin wennen is aan andere vormen van beleefdheid, zeggen de meeste expats dat de verschillen in beleefdheid niet tot misverstanden leidt tussen hen en de lokale bevolking. Onbekende beleefheidsvormen Nederlandse expats gaven in het onderzoek ook aan welke vormen van beleefdheid zij in hun woonland zijn tegengekomen die in Nederland onbekend zijn. Een selectie: Schoenen uittrekken voor het betreden van iemands huis. Nooit boosheid tonen. De ‘behoefte van je hond' opruimen. Presentjes niet openen in het bijzijn van de gever. Beter liegen dan gezichtsverlies te lijden of iemand anders gezichtsverlies laten lijden. Schoenzolen niet tonen. Eerst vragen naar de gezondheid van mensen en hun familie, dan pas vragen wat je wilt. Op straat op luide toon praten zodat anderen niet de indruk kunnen hebben dat over hen geroddeld wordt. Aangeboden alcohol meedrinken (tenzij je een goede reden hebt om te weigeren). Verandering Zowel de expat binnen als buiten de Nederlandse grenzen hoopt dat dit onderzoek Nederlanders inzicht geeft in hun eigen gedrag. Zo zegt een Nederlandse expat die al dertig jaar in het buitenland woont: "Nederlanders zijn verschrikkelijke horken, alleen weten ze het zelf nauwelijks, want ze wonen nu eenmaal tussen al die horken. Een verblijf van kortere of langere duur in het buitenland maakt dat pas duidelijk." Een andere Nederlander merkt op dat Nederlanders zich moeten realiseren dat er een verschil is tussen beleefdheid en vriendelijkheid. "De Nederlander staat bekend als uiterst vriendelijk, maar ze zijn niet altijd beleefd. De Fransen zijn uiterst beleefd, wat vaak als arrogant en afstandelijk wordt gezien." Een buitenlandse expat schrijft dat hij hoopt dat dit onderzoek niet alleen laat zien dat expats in Nederland ontevreden zijn, "maar dat het helpt om gezamenlijk te leven. De Nederlanders houden ervan te zeggen ‘ga dan maar naar huis', maar dat is geen oplossing. Nederland is geen eiland en er wonen ook Nederlanders over de hele wereld." Engels terugpraten Bezoekers van Expatica.com kregen de vraag of ze het beleefd vinden als Nederlanders reageren in het Engels, wanneer ze zelf in het Nederlands beginnen. Een meerderheid van de bezoekers (51 procent) vindt dit niet beleefd, 29 procent vindt van wel. Fashion & Management juni 2009

56

Scriptie


BIJLAGE 12 DE NEDERLANDSE CULTUUR VOLGENS SANDER VERBEEK Momenteel ben ik 22 jaar, wat betekent dat ik geboren ben in het jaar 1987. Mijn ouders zijn, net als mijn grootouders, beiden 100% Nederlands, de buitenlandse invloeden van zijn huize uit zijn dan ook minimaal. Hiernaast woon ik al mijn hele leven in Nederland, zodat je kunt zeggen dat ik volgend Nederlandse normen en waarden ben opgevoed. Net als in veel gezinnen in die tijd, bleef mijn moeder thuis om voor me te zorgen en zorgde mijn vader voor de inkomsten. Dit betekende echter niet dat de rollen strikt verdeeld waren, mijn ouders waren gelijk aan elkaar en hielpen elkaar op alle mogelijke manieren. Dit is dan volgens mij ook echt iets Nederlands, mannen en vrouwen zijn over het algemeen gelijk aan elkaar, al is het wel zo dat er in sommige gevallen wel degelijk verschillen zijn (bijv. op de arbeidsmarkt). Gezien het feit dat er veel jonge gezinnen in onze directe omgeving woonde, ben ik net als veel Nederlanders sociaal opgevoed. Dit leerde je als klein kind al om makkelijk contacten te leggen met vreemden, ongeacht de afkomst of denkwijzen van de ander en je open op te stellen naar anderen toe. Wat dat betreft zijn Nederlanders dan ook heel tolerant en open- minded ten opzichte van andere culturen en denkwijzen. Tijdens mijn jeugd lag de nadruk vooral op het gezin en minder op de familie. Een hiërarchie was er niet echt in de familie, ik moest wel beleefd zijn tegen ouderen, maar ik hoefde me niet aan hen aan te passen of iets dergelijks. Dit is naar mijn mening veelal het geval bij veel Nederlanders, aangezien we individualistisch zijn ingesteld en in familiebanden erg informeel met elkaar omgaan. Al met al ben ik redelijk vrij opgevoed, hoewel er wel een hoge mate van controle was die naarmate ik ouder werd steeds lager begon te worden. Hoewel er tot een bepaalde hoogte overal over gesproken kon worden, was het wel duidelijk dat mijn ouders de baas waren. Al het hierboven besprokene ligt in lijn met de cultuur in de zakenwereld, een wereld waar ik sinds kort ook in aanraking mee ben gekomen door een verplichte afstudeerstage. Nederlandse zakenlui zijn erg direct en proberen een zo hoog mogelijk voordeel voor zichzelf te behalen. Er wordt heel informeel met elkaar omgegaan, ook met de hoger geplaatsten binnen een onderneming. Er heerst een open sfeer binnen deze wereld, waarbij veel inspraak en discussie wordt geaccepteerd. Ook probeert men elkaar onderling te ondersteunen en te verbeteren en durft men (ook de hoger geplaatsten) om hulp te vragen. Wanneer er echter besluiten moeten worden genomen is de hiërarchie wel duidelijk en zullen de hoger geplaatsten zich laten gelden. Wat voor mij de Nederlandse cultuur zo mooi maakt is de openheid en vrijheid die we hebben, waarbij we toch enigszins gebonden zijn aan door algemeen bepaalde normen, waarden en regels.


57

Scriptie


BIJLAGE 13 CHINEES OF NEDERLANDER? Beschrijving van Chi Shang Cheng over zijn cultuur. Ik ben geboren in een prachtig jaar, 1987, het jaar van de konijn. Volgens de Chinese astrologie ben ik daarmee rustig, voorzichtig, bedachtzaam en gelukkig. Hoewel ik helemaal niet in astrologie geloof ben ik wel blij dat ik verbonden met de bijzondere en rijke Chinese cultuur. Ik woon mijn hele leven al in Nederland. Mijn ouders zijn geboren in Hong Kong. Toen ze nog niet zo lang van het volwassen leven genoten hadden, wilden ze naar Nederland verhuizen. Op zoek naar een betere toekomst. Doordat ze op relatief jonge leeftijd naar Nederland waren geëmigreerd, hadden ze ook een heleboel traditionele normen en waarden meegenomen. Hong Kong is ondertussen namelijk veel moderner geworden door Westerse invloeden. Als kind vonden mijn ouders het heel belangrijk dat ik veilig was. Hier gingen ze wel ver in. Ik mocht bijvoorbeeld nooit bij vriendjes logeren, omdat ze bang waren dat er iets kon gebeuren. Hoewel het wel deel is van onze cultuur mocht ik ook nooit vuurwerk afsteken. Veel te gevaarlijk, zei mijn vader dan. En het was pas nadat ik uit het huis was gegaan dat ik regelmatig uit ging. Mijn ouders vinden zekerheid en veiligheid veel belangrijker dan nieuwe dingen uitproberen. Zij houden absoluut niet van risico’s. Dit vind ik zelf erg kenmerkend aan de Chinese cultuur. Ze zijn erg terughoudend bijvoorbeeld met het maken van Nederlandse vrienden. Chinezen gaan toch vooral met elkaar om. Chinezen zijn onder elkaar wel erg vriendelijk. Als er bijvoorbeeld een gast op visite komt moet het hele gezin zijn beste beentje voor zetten. Hoewel we thuis misschien niet veel hadden zorgen we er altijd voor dat kennissen die op visite kwamen goed verwend werden. Deze beleefdheid is ook heel belangrijk binnen het gezin. Er is een duidelijke hiërarchie in de familie. Met name het respect voor ouderen is erg belangrijk. Dit ging bij ons thuis best ver. Mijn vader hield absoluut niet van tegenspraak en kon hier niet zo goed mee om gaan. En soms moest ik van mijn ouders extra vriendelijk doen tegen mijn opa en oma, ook al was ik daarvoor totaal niet in de stemming. Hoewel de beleefdheid niet altijd gemeend is, is het wel een gewoonte, en vaak bedoeld vanuit een goed hart. Zo zijn er een aantal dingen die ik meer waardeer van de Nederlandse cultuur. De vrijheid en individualisme spreekt mij enorm aan. Eerlijk gezegd vond ik dat ik zelf weinig te maken had met mijn eigen cultuur als inwoner van Nederland. Alleen thuis pikte er iets van mee. Totdat ik twee jaar geleden even op vakantie en familiebezoek was in Hong Kong. Ik was als kind al wel een aantal keer daarheen geweest, maar je maakt het echt zo anders mee als je volwassen bent. Gewend aan de Westerse cultuur en tegen mijn voorgevoel in voelde ik me daar ontzettend thuis. De energie, de miljoenen mensen die daar elke dag keihard werken, de uitgebreide Chinese keuken: ik ben echt trots dat ik deel maak van deze cultuur.


58

Scriptie


BIJLAGE 14 CHINA VAN 1-KIND NAAR 2-KIND http://www.nrc.nl/krant/article1859315.ece/China_van_1-kind_naar_2-kind Door Rolf Schöndorff Het krijgen en grootbrengen van kinderen is voor ouders in rijke landen normaal gesproken naast veel zorg(en) een grote vreugd. Voor een gezin in arme landen betekent het hebben van kinderen naast veel zorgen en vreugde toch vooral de beschikking over arbeidskracht en een verzekering voor de oude dag. Voor de economie als geheel betekent het geboren worden van nieuwe mensen aan de aanbodkant een groei van de productiefactor arbeid. Aan de vraagkant een toenemend aantal consumenten. Wil een bevolking zichzelf gestaag kunnen reproduceren dan moeten er per vrouw, zo hebben demografen voor ons uitgerekend, 2,1 kinderen geboren worden. In China vond men dat teveel van het goede. Daar heeft men de bevolkingsgroei willen aanpassen aan de beperkt voorhanden bestaansmiddelen. Zoals wel meer zaken heeft het Chinese communistische regiem de bevolkingspolitiek rigoureus aangepakt. Met harde hand is decennia lang een 1-kind politiek doorgevoerd. Dreigt een gezin een tweede kind te krijgen dan wachten er hoge boetes, variërend tussen de 3 en 10 keer het jaarinkomen. Het tweede kind kan schade aan de loopbaan betekenen, niet alleen voor de betrokken ouder(s) maar ook voor zijn of haar chef. Soms leidt het tot ontslag. Wordt het kind desondanks geboren dan heeft het geen recht op overheidsvoorzieningen als bijvoorbeeld onderwijs. Grote sociale dwang en ook fysieke dwang, zoals gedwongen abortus, zijn een vast onderdeel van dit op het individuele vlak gruwelijke beleid. Er zijn uitzonderingen. Op het platteland mag, als het eerste kind een meisje is, een tweede kind geboren worden. Macro-economische gezien is het resultaat vrij spectaculair: tussen 1980 en nu zijn door dit beleid 300 miljoen Chinezen minder geboren. De bevolking is daardoor minder gestegen dan zonder het 1-kind beleid het geval zou zijn geweest. Dit heeft bijgedragen tot minder druk op de beperkt aanwezige middelen en daardoor tot minder armoede en honger. Wie overigens de armoede heeft gezien in de sloppen van grote Chinese steden, vraagt zich af hoe erg het zou zijn geweest met die 300 miljoen extra chinezen erbij. Wat voor het gezin dus een verschrikkelijk beleid is, heeft voor het land als geheel positief gewerkt. In 1980 werden er volgens Amerikaanse tellingen nog 2,29 kinderen per vrouw geboren, inmiddels is de reproductiegraad teruggebracht tot 1,69. Meer dus dan 1, door de uitzondering die voor het platteland geldt en doordat ouders het beleid trotseren. Daarnaast houdt men rekening met heel veel ‘zwarte’ kinderen, die de ouders – uit angst voor de genoemde straffen – buiten de telling hebben weten te houden. Rijke Chinezen hebben er tegenwoordig iets nieuws op gevonden: mevrouw bevalt in het buitenland, het kind krijgt een buitenlands paspoort en ontloopt op die manier de tellingen. Maar als je voor gestage groei een reproductiegraad van 2,1 nodig hebt, kun je op je vingers natellen dat het met 1,69 een keer mis gaat. Mis in die zin dat de bevolkingspiramide topzwaar wordt door vergrijzing. In de komende tien jaar gaat het aandeel van 65-plussers in de totale bevolking sterk groeien, terwijl de groei van de beroepsgeschikte bevolking terugloopt. Aangenomen wordt dat tegen het midden van deze eeuw de Chinese bevolking gaat dalen. Als het beleid niet veranderd moeten in 2040 2 werkende voor 1 gepensioneerde zorgen, terwijl deze verhouding nu nog 6 op 1 is. Het 1-kind beleid staat ter discussie omdat men in steeds bredere kring inziet dat China tegen een ernstig probleem aanloopt. Een probleem dat door de onstuimige groei van de laatste jaren extra sterk urgent is. Intussen wordt zelfs al in officiële publicaties naar voren gebracht dat een 2-kind beleid misschien beter is. Sterker nog, in de wat ontwikkeling betreft op alle fronten vooruitlopende stad Shanghai is verleden jaar een 2-kind beleid ingevoerd. Ouders die allebei enig kind waren mogen er nu samen twee op de wereld zetten. Dit neemt niet weg dat volgens sommigen voor China als geheel de discussie veel te laat op gang is gekomen. Fashion & Management juni 2009

59

Scriptie


BIJLAGE 15 INTERVIEW VRAGEN NEDERLAND Ontzettend bedankt voor het invullen van deze vragen! De antwoorden worden anoniem behandeld en is dus niet persoon of bedrijfsgevoelig 1. Functie 2. Duur van de huidige functie 3. Opleiding(en)

: : :

1. Hoeveel Chinese leveranciers hebben jullie? * 2. Hoelang hebben jullie al een relatie met hun? * 3. Hoe vaak heeft u contact met uw Chinese leverancier? * 4. Op welke manier communiceert u allemaal met uw Chinese leverancier * * * * 5. Welke manier van communiceren met uw Chinese leverancier vindt u het fijnste? * 6. Waarom? * * 7. Hoeveel keer per dag/week communiceert u op deze manier? * 8. Welke manier van communiceren vindt u niet of minder prettig? * * 9. Waarom? * * 10. Hoeveel keer per dag/week communiceert u op deze manier? * 11. Heeft u wel eens een bezoek gebracht aan uw Leverancier? * 12. Hoe vaak gebeurt dit? * 13. Heeft u een idee hoe de Chinezen over zakendoen denken? * * 14. Wat vindt u leuke aspecten van het zakendoen met China? * * 15. Waarom? * * 16. Wat vindt u geen leuke aspecten of moeilijk met het zakendoen met China? * * 17. Wat zijn de problemen die u tegenkomt met het samenwerken met uw Chinese leverancier? (taalbarrières, productiefouten, miscommunicaties) * * 18. Wat zijn de gevolgen van deze problemen? * * 19. Wat doet u eraan om deze problemen zoveel mogelijk te reduceren? * * 20. Wat zijn problemen die desondanks alsnog een probleem zijn? * * 21. Wat denkt u dat de oorzaak van deze problemen zijn? * * 22. Wat denkt u wat een eventuele oplossing zou kunnen zijn om deze problemen zoveel mogelijk te reduceren? * Fashion & Management juni 2009

60

Scriptie


23. Hoe zorgt u dat uw Chinese leverancier de afspraken na komt? * * 24. Wat zijn de consequenties voor hen als zij dit niet nakomen? * * 25. Wat voor beloningssystemen hebben jullie? (meer/grotere orders, hogere prijzen etc.) * * 26. Welke middelen/macht heeft u als klant/ Nederlandse, om iets voor elkaar te krijgen bij uw Chinese leverancier? * * 27. Op welke manier en hoe vaak doet u dit? * * 28. Welke middelen/macht heeft uw Chinese leverancier om iets voor elkaar te krijgen bij u? * * 29. Op welke manier doen zij dat dan? * * 30. Denkt u dat de communicatie verbeterd kan worden als beide partijen meer van elkaar weten op cultureel en zakelijk cultureel gebied? * 31. Hoe denkt u beter te kunnen communiceren met uw Chinese leverancier? * * 32. Welk traject gaan jullie langs bij het zoeken naar een nieuwe leverancier? * Dan als laatst vraag ik u of u op de volgende vragen cijfers wilt geven. Makkelijkste is als u het door u gekozen cijfer vet gedrukt maakt. 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

1= Het laagste aantal punten, je bent het er echt niet mee eens 10= Het hoogst aantal punten, je bent het er voor 100% mee eens 1. Ik heb liever een langdurige relatie met mijn leverancier 1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

2. Ik zie mijn leverancier als een verlenging van het bedrijf, mijn collega 1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

3. Ik doe er zoveel mogelijk aan om ervoor te zorgen dat mijn leverancier tevreden blijft 1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

4. Ik vind het belangrijkste dat mijn leverancier tevreden is over mij dan ondersom 1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

5. Ik werk graag over om ervoor te zorgen dat mijn leverancier alles krijgt wat hij wil 1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

6. Ik vind dat ik me aan moet passen aan de wens van de leverancier 1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

8

9

10

7. Veel fouten of misverstanden komen vanaf mijn kant 1

2

3

4

5

6

7

8. Als ik het moeilijk vind om duidelijk te maken wat ik wil komt dat vaak door mijn gebrek van de Engelse of Chinese taal 1

2

3

4

5

6


7

8

9

10 61

Scriptie


9. Ik vind het moeilijk om tegen mijn leverancier te zeggen dat iets niet kan of om hen te pushen iets snel te kunnen leveren 1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

10. Als ik vaak ontevreden ben over mijn leverancier zou ik moeite hebben om de relatie te stoppen 1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

8

9

10

8

9

10

11. Ik ben meer afhankelijk van mijn leverancier dan hij van mij 1

2

3

4

5

6

7

12. Ik zou mijn leverancier moeilijk te vervangen vinden 1

2

3

4

5

6

7

Bedankt voor uw tijd en moeite, dit zal mij ontzettend helpen met mijn afstudeer opdracht!


62

Scriptie


BIJLAGE 16 INTERVIEW VRAGEN CHINA Thank u very much for filling in this questionaire! All answers will be processed anonymous and so the information won’t be person or company sensitive. 1. Function

:

2. Time in this fuction

:

3. Education

:

18. How many Dutch custumers do you have? * 19. How long do you have an business relation with the custumers? * 20. How many times do you have contact with these Dutch custumers? * 21. On wat different manners do you communicatie with you Dutch custumer? ( think about phone, e-mail etc.) * * * * 22. Which way of comunicating with your Dutch custumer do you think is the best? * 23. Why? * * 24. How many times a week/month do you communicate in this way? * 25. Which way of communicating do you think is not effective? * * 26. Why? * * 27. How many times a week/month do you communicatie in this way? * 28. Did you ever visit you Dutch custumer? * 29. How often do this happen? * 30. Do you have any idea how the Dutch people do business? * * 31. What do you find nice about doing business with the Dutch? * * 32. Why? * * 33. What are things you don’t like about doing business with the Dutch? * * 34. What are the problems you find with working with the Dutch? * * 18. What are the concequences of these problems? * * 25. What are you doing to reduce these problems? * * 26. What do you think that causes these problems? * * 27. What do you think that will be a solution for these problems? * Fashion & Management juni 2009

63

Scriptie


28. How do you make sure that the Dutch live-up to your agreements? * * 29. What do you do if they don’t live up to the agreements? * * 30. What resources/power do you have to get something done from you Dutch custumer? * * 31. On which way and how often do you do this? * * 32. What recources/power does you Dutch custumer have to get something done from you? * * 33. On which way and how often do they do this? * * 30. Do you think the communication with you Dutch custumer will be better if you and your Dutch custumer get more knowledge about each other language, culture and business? * 31. On which manners do you thing you could better comunicate with you Dutch custumer? * * 32. On which different manners do you find new custumers? * * At last I will ask you to give a number on the following questions. The easiest way of showing is to make the number you choose phat. 1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

9

10

9

10

1= The lowest points you can give, you entirely don’t agree with it 10= The highest points you can give, you agree with it for 100% 1. I would rather have an long-term relation with my cusumer 1

2

3

4

5

6

7

8

2. I consider my custumer as a part of the company, my colleague 1

2

3

4

5

6

7

8

3. I would do as much as possible to ensure that my custumer remains satisfied 1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

9

10

4. I find it more important that my custumer is satisfied than I 1

2

3

4

5

6

7

8

5. I gladly work overtimes to ensure that my cusumer gets everything that he wants 1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

6. I think I should adapt to the demants and wishes of my custumer 1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

6

7

8

9

10

7. Most problems are coming from my side 1

2

3

4

5

8. If I find it difficult to make something clear of explain something, it’s because of my lack of the English/Dutch language 1

2

3

4

5

6


7

8

9

10

64

Scriptie


9. I find it very difficult to tell my custumer that I can’t do something or something is wrong. 1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

10. In case I find working with a custumer difficult or bad I would find it very difficult ending the business relation with them. 1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

8

9

10

8

9

10

11. I am more dependent on my custumer than he needs me 1

2

3

4

5

6

7

12. I would find it difficult replacing my custumer for an other 1

2

3

4

5

6

7

Thank u very much, you have been very helpful for my graduation project!


65

Scriptie


BIJLAGE 17 SAMENVATTING INTERVIEWS De vragen die in dit interview worden gesteld zijn vragen waarmee ik uitgebreide informatie krijg over verschillende factoren. Voor dit onderzoek moet ik precies weten met wat en hoe men met elkaar communiceert. Door deze vragen open te stellen kunnen de mensen zelf uitgebreid een open antwoord geven en worden niet beïnvloed door suggesties. Ik wil van bedrijven zelf horen wat hún een probleem vinden en hoe zij denken dat dit komt. Dit interview is bij 14 mensen afgenomen die allen dagelijks moeten communiceren met Chinese leveranciers. De veertien mensen zijn verspreid over 9 verschillende bedrijven van groot tot klein en van fashion naar sport kleding. Dit om een zo duidelijk en goed mogelijk beeld te krijgen van de onderlinge overeenkomsten van verschillende mensen in verschillende bedrijven. De overeenkomsten tussen de Nederlandse bedrijven onderling zijn erg vergelijkbaar. Aan het begin van de interviews waren de mensen behoorlijk optimistisch over de samenwerking met China. Tijdens het interview bleek het tegendeel waar. Er zaten frustraties en problemen in de communicatie met de Chinese leverancier die zij niet hebben met andere landen. Bij het benoemen van de problemen kwamen er verschillende punten aan de orde die ik zelf ook als probleem heb beschouwd gedurende mijn stage in Shanghai. De problemen die beschreven werden zijn: ~ Informatie verlies ~ Alles “1000” keer uit moeten leggen ~ Grote taal barrière ~ Indien er iets niet kan of er problemen zijn, kunnen de leveranciers ~ Terminologie onbegrip dit moeilijk aangeven Er werd mij verteld dat dit alles zorgde voor een moeizame communicatie dat lang duurt en veel energie kost. Deze problemen komen alleen voor in de handel met de Chinezen. Ik vroeg me af waarom ze dan nog zoveel lieten produceren in China, het antwoord was van iedereen hetzelfde; China biedt op vele gebieden zoveel mogelijkheden. Ze kunnen alles namaken van model tot kwaliteit. Voor een luxe zoom hoef je tegenwoordig niet meer te betalen dan voor een eenvoudige zoom. Dat dan de communicatie moeilijk verloopt, is erg vervelend en we weten niet hoelang we dit volhouden als andere landen straks hetzelfde kunnen leveren als China, maar voor nu nemen we het maar voor lief, aldus meerdere inkopers. Ik kreeg tijdens het interview het idee dat de inkopers deze problemen op proberen te lossen op de korte termijn. Ze herhalen alles 1000 keer voor de Chinezen, blijven alles bevestigen voor hen en steken enorm veel tijd en energie in het controleren van hun handelingen. Ik kreeg het gevoel dat ik tijdens het interview de enige was die de “bril” vanuit het communicatie oplossing keek. Toen ik dieper op de problemen inging door te vragen waardoor hun denken dat deze veroorzaakt werden dachten ze heel even na en zeiden allemaal dat dat kwam door de grote taal barrière en het grote cultuur verschil. Op de vraag of de inkopers dachten dat ze beter en sneller zouden kunnen communiceren als zij meer van de Chinese cultuur en taal zouden weten antwoorden ze allemaal met een; ja, zeker! Mooi te zien dat ze zich toen realiseerden dat ze het ook vanuit de oorzaak aan konden pakken in plaats van het oplossen van het probleem alleen. Later in mijn onderzoek kwam ik erachter dat de oorzaak hiervoor ligt bij het feit dat Nederland van nature een korte termijn gerichte cultuur is en bedrijven zich daarom vaak alleen focussen op probleem oplossing in plaats van het oplossen van de oorzaak. Voordeel van oplossingen vanuit de oorzaak is dat het wel enige investeringen vergt maar meer uitkomst bied op de lange termijn. Dit kan in het geval van een relatie tussen cliënt en leverancier of agentschap een uitkomst bieden omdat men zo een zeer sterke vertrouwensrelatie opbouwt en er hierdoor meer mogelijkheden vrijkomt. Indien men investeert in de relatie geld, hoe langer de relatie, hoe beter men elkaar kent, hoe makkelijker men met elkaar kunt communiceren. Ook op het gebied van machtsverhoudingen wisten zowel de Chinezen als de Nederlanders dat ze grote verschillen hadden. Opvallend was wel dat de Nederlandse bedrijven hier niets mee doen in communicatie met de Chinezen die erg gevoelig zijn voor machtsverhoudingen. Na de interviews waren de mensen erg geïnteresseerd in mijn onderwerp en willen na mijn afstuderen ook meer weten van mijn bevindingen. Fashion & Management juni 2009

66

Communicatie, Nederland vs China

Recommend Documents