Coming to and settling in Eindhoven Ervaringen van internationale kenniswerkers
Sandra van der Dam Beleidsinformatie & Onderzoek, gemeente Eindhoven Juni 2013
1
Inleiding
1.1
Aanleiding en vraagstelling
Dit onderzoek is uitgevoerd in opdracht van de werkgroep ‘Convenant huisvesting studenten en internationale kenniswerkers’. In de werkgroep werd geconstateerd dat er nog onvoldoende inzicht bestaat in de wensen en ervaringen van internationale kenniswerkers (IKW-ers) en de problemen die zij ervaren bij het vinden van huisvesting in (of rond) Eindhoven. Eerder onderzoek van BiO uit 20111 geeft een globaal beeld van de wensen en knelpunten op basis van gesprekken met sleutelfiguren met name uit het bedrijfsleven. Onderzoek dat binnenkort uitgezet zal worden door het Expat center, zal meer inzicht in de omvang van de doelgroep geven. Het onderzoek dat hieronder besproken wordt kent een kwalitatieve opzet. Dat wil zeggen dat het onderzoek geen getalsmatige informatie zoals aantallen of percentages geeft, maar inzicht in de ervaringen van internationale kenniswerkers: wat waren hun verwachtingen, hoe matchten die met de werkelijkheid, welke knelpunten ervaren zij en wat kan Eindhoven/Brainport-regio van hun ervaringen leren?. De resultaten van het onderzoek zijn in het najaar van 2012 in de werkgroep gepresenteerd. Dit verslag vat de belangrijkste resultaten samen en biedt door het gebruik van citaten uit de interviews een kijkje op de belangrijkste thema’s door de ogen van de IKW-ers. Vanwege de zeggingskracht is ervoor gekozen de citaten niet naar het Nederlands te vertalen.
1.2
Afbakening onderzoeksgroep: Internationale kenniswerkers, what’s in a name?
In dit onderzoek is de groep internationale kenniswerkers als volgt afgebakend: hoger opgeleide medewerkers (minimaal bachelor niveau), die vanuit het buitenland voor bepaalde of onbepaalde tijd naar de regio Eindhoven komen om betaald werk te verrichten in de hightech (maak)industrie. Het gaat dan bijvoorbeeld om engineers, IT-ers en managers die werkzaam zijn bij bedrijven zoals ASML en Philips en hun toeleveranciers. Omdat het in dit onderzoek om recente ervaringen gaat is ervoor gekozen kenniswerkers te interviewen die in de afgelopen drie jaar naar Eindhoven kwamen. De term ‘internationale kenniswerkers’ wordt in de volksmond vaak vervangen door de term ‘expats’. Soms wordt met ‘expats’ echter een heel specifieke groep internationale kenniswerkers bedoeld, bijvoorbeeld medewerkers die vanuit het bedrijf in het thuisland de gelegenheid krijgen voor een beperkt aantal jaren op een expat-contract bij de Brabantse vestiging te werken. Voor hen wordt de verhuizing naar en huisvesting in Eindhoven vaak door het bedrijf geregeld. Andere termen die (o.a. door de Immigratie en Naturalisatiedienst / IND) gebruikt worden voor de groep internationale kenniswerkers zijn ‘kennismigranten’ of ‘highly skilled migrants’. In het onderzoek zijn de volgende groepen arbeidsmigranten dus buiten beschouwing gelaten: internationale kenniswerkers die aan onderwijsinstellingen zijn verbonden (zoals aio’s en postdocs); medewerkers in de sectoren cultuur / kunst / design; MBO-ers in de hightech (maak)industrie; en laaggeschoolde arbeidsmigranten uit Midden- en Oost-Europa.
1
BiO rapport 1158 ‘Huisvesting van de International Knowledge Workers in ZO Brabant’, RIB Raadsnummer 11R4442 1
1.3
Aanpak onderzoek
Ter voorbereiding vonden gesprekken plaats met Joost van Dijck (The Hub) en Anneke Bramer (Brainport Development) en werd de Dutch Evening van The Hub (taalles en conversatie) bezocht. De respondenten die uitgebreid werden geïnterviewd, zijn op verschillende manieren geworven. Om te beginnen is geflyerd (zie bijlage 1) via de balie van het Expat-center, dit heeft echter geen interview kandidaten opgeleverd. Kandidaten werden wel gevonden via het persoonlijke sociale netwerk van de onderzoeker, via Brainport Development en via The Hub. Ook werd gebruik gemaakt van de sneeuwbalmethode (werving via de geïnterviewden). Tot slot heeft de onderzoeker, samen met een Chinese kenniswerker, bij de Foodcourt van de High Tech Campus geflyerd en medewerkers van Aziatische afkomst aangesproken en geïnterviewd. Bij de selectie van interview kandidaten is gestreefd naar variatie in leeftijd, herkomst, werkgever en gezinssituatie. Er zijn geen koppels met schoolgaande kinderen geïnterviewd en er is ook niet gesproken met kenniswerkers die op de bonnefooi (zonder contract) naar de regio komen om hier hun geluk op de arbeidsmarkt te beproeven. De interviews met de internationale kenniswerkers werden gestructureerd met een topic-lijst (zie bijlage 2) en vonden plaats op de werkplek, het kantoor van de onderzoeker of bij de geïnterviewde thuis. De gesprekken duurden tussen 30 en 90 minuten en zijn met een digitale recorder opgenomen. De samenvatting van het interview is aan de respondenten voorgelegd. In de tabel hieronder staat een overzicht van de kenmerken van de respondenten. R
geslacht
leeftijd
herkomst
bedrijf
verblijfsduur
gezinssituatie
1
♂
25
Ierland
ASML
1/2 jaar (tijdelijk)
single
2
♀
28
Iran
ASML
2,5 jaar (sinds)
single
3
♂
26
Ierland
ASML
1,5 jaar (sinds)
single
4
♀
28
Frankrijk
Philips
1 jaar (sinds)
single
5
♂
38
Frankrijk
ASML
2 jaar (sinds)
single
6
♂♀
30
Peru
Philips
10 mnd (sinds)
couple
7
♂
34
Spanje
MACS (IT)
1 jaar (sinds)
single
8
♂♀
±50
USA
Philips
3 jaar (tijdelijk)
couple
9
♂
30
Japan
Holst Center
2 jaar (tijdelijk)
family
10
♂
30
India
IT company
1 jaar (tijdelijk)
single
2
2
De belangrijkste thema’s
2.1
Komst naar Eindhoven: motivatie en voorbereiding
De motivatie om naar Eindhoven te komen staat meestal in het teken van de baan / het bedrijf waar de kenniswerker wil gaan werken. ASML staat bijvoorbeeld goed aangeschreven, biedt interessant werk en een goed salaris. Voor sommige geïnterviewden vormde de economische situatie in het land van herkomst (Ierland, Spanje) een ‘pushfactor’ om in het buitenland te gaan werken, zoals een Ierse engineer verwoordde: There’s no point in me sticking around here any longer, two years after leaving college, still not a job to get any experience. If I don’t use my degree now … I better go and do something before it’s to late. (♂, Ierland, 25 jaar) De respondenten solliciteerden bijvoorbeeld via een banenmarkt, de website van een detacheringbureau of ze reageerden op een vacature die binnen het bedrijf in het thuisland werd gepubliceerd. Allen kwamen naar Eindhoven nadat hun contract geregeld was, sommigen kwamen voor contractbesprekingen of het zoeken van huisvesting eerder al voor een korte periode over. Een aantal respondenten kende Nederland, en soms Eindhoven, al van eerdere business trips of vakanties en heeft Nederland als een prettig land ervaren. Een specifieke voorkeur voor de regio Zuidoost Brabant omdat deze bekend staat als Brainport is door de geïnterviewden niet genoemd.
2.2
Zoektocht naar huisvesting
De zoektocht naar huisvesting begint vaak al voor de daadwerkelijke komst, via internet of een relocater. De meeste respondenten verbleven de eerste tijd in een hotel, maar de individuele verschillen zijn groot. Waar de één, als gedetacheerde junior engineer, een paar weken in een budgethotel op het Wilhelminaplein verbleef en vervolgens via via een kamer vond, werd een ander, als expat in een managementfunctie, na een verblijf in het Holiday Inn aan de hand genomen door een ingehuurde relocater die hielp met de papierwinkel en het vinden van een woning nabij de binnenstad. Sommigen konden, bijvoorbeeld via het bedrijf, direct na aankomst of na een kort verblijf in een hotel terecht in een shortstay furnished apartment, om van daaruit verder naar huisvesting te zoeken. Eén respondent kwam als student naar Eindhoven en was als Philips stagiaire aangewezen op ‘Philips studentenhuisvesting’. Of men nu op eigen houtje via internet zoekt of via een relocater suggesties krijgt aangedragen, iedereen krijgt vroeg of laat met housing agencies te maken, die een belangrijke schakel vormen tussen woningeigenaren en potentiële huurders (zie ook 2.4). De meeste respondenten zijn na verloop van tijd op zoek gegaan naar andere huisvesting of zijn dat van plan. De geringe beschikbare tijd en het beperkte aanbod maken dat men soms water bij de wijn moet doen of terecht komt in een woning die bij nader inzien niet voldoet aan de wensen van de huurder op het gebied van de ligging, inrichting of prijs-kwaliteitverhouding. Een respondent vertelde dat hij en zijn vriendin wat langer genoegen namen met het kleine tijdelijke gemeubileerde appartement om uiteindelijk terecht te kunnen komen in een woning die aan hun eisen voldeed. Een aantal geïnterviewden was zich aan het oriënteren op een koopwoning, bijvoorbeeld in Meerhoven of Strijp S, via Slimmer Kopen (Trudo). Een huurwoning geeft meer flexibiliteit bij een korter verblijf, maar wanneer iemand zich meer definitief vestigt komt ook een 3
koopwoning in aanmerking, zo blijkt uit gesprekken met internationale kenniswerkers die hier al meerdere jaren wonen.
2.3
Woonwensen
Wat betreft de wensen voor een woning en de woonomgeving kunnen internationale kenniswerkers niet over één kam geschoren worden. De één wil het liefst direct zelfstandig wonen, terwijl de ander op zoek gaat naar een gedeelde woning. Dit hangt ongetwijfeld samen met de leeftijd en levensfase waarin de persoon zich bevindt. Duidelijk is wel dat kenniswerkers op zoek zijn naar ‘volwassen’ woonruimte, ook wanneer ze die met anderen delen. Dat wil zeggen dat het huis schoon en heel moet zijn, met goede voorzieningen (zoals internet) en voldoende privacy. What I wanted was a house, with two or three roommates, sharing wasn’t a problem, … and a living space to come together, nice and tidy. (♂, Ierland, 25 jaar) (…) some people start sharing a room, -then there is something ‘moving’ in the house when you come home… , but I'm done with sharing… (♀, Iran, 28 jaar) Wat de locatie van de woonruimte betreft, lijkt er een voorkeur te zijn voor het Zuid-Westelijke deel van Eindhoven (met name Gestel). De meeste kenniswerkers willen redelijk centraal wonen, dichtbij het centrum vanwege de voorzieningen zoals winkels en openbaar vervoer, maar liefst ook niet te ver van het werk, bijvoorbeeld de High Tech Campus of ASML in Veldhoven. De stedelijke voorzieningen maken Eindhoven tot een aantrekkelijke woonplek, maar sommigen geven de voorkeur aan een meer ‘dorpse’ woonomgeving: Because Waalre turned out to be a ‘widow quartier’, a bit boring…., I moved to Valkenswaard, with more possibilities, a good sportscenter. Valkenswaard was the right compromise between Eindhoven and Waalre. (♂, Frankrijk, 38 jaar) Opmerkelijk is dat een stel dat in het centrum van Eindhoven wilde gaan wonen, door collega’s werd geadviseerd elders woonruimte te zoeken. (…) it was interesting when I first came here, many people in Philips (here and in the States) were telling me: “Oh, don’t live in Eindhoven”. They were suggesting Den Bosch, even people were saying that in Belgium you can get a really nice house. (…) I think Eindhoven has been exceptionally nice. Wilhelminaplein has, you know, wine tastings, organic food market on Saturday, etc. It’s so nice to live in the center, any weekend when you go into town … you just have to walk into it. I would definitely recommend Eindhoven to anybody, especially expats (…) People here are very friendly and open. (couple, USA, ± 50 jaar) Mogelijk speelt voor gezinnen met schoolgaande kinderen de locatie van de internationale school een rol bij het kiezen van de woonplek, zoals tijdens het bezoek aan de HTC werd geopperd door een ouder die al meerdere jaren in Eindhoven woont.
4
2.4
Knelpunten ten aanzien van huisvesting
Het lukt meestal wel binnen afzienbare tijd een acceptabele woonruimte te vinden, er is in de huidige markt geen sprake van een woningnood die tot grote problemen leidt. Everybody finds their way, you kind of háve to … We’re not living in a third world country that if there was a problem it would be a really big problem (…).(♂, Ierland, 26 jaar) Toch werden in de interviews diverse knelpunten op het gebied van huisvesting genoemd. Voor het zoeken naar geschikte huisvesting is vaak weinig tijd beschikbaar omdat men meestal maar voor een korte periode een hotel of tijdelijke woonruimte via de werkgever aangeboden krijgt én omdat het zoeken naar een woning lastig is naast een (vaak full time) baan. Kenniswerkers die niet voor een afgebakende periode (bijvoorbeeld met een expatcontract) naar de regio komen, krijgen meestal eerst een tijdelijk contract voordat ze een vaste aanstelling krijgen en zijn daardoor aangewezen op een huurwoning. De hoogte van het inkomen maakt dat de kenniswerkers zich moeten richten op huurwoningen in de vrije sector. Een ander knelpunt op de huurmarkt is dat bijna al het aanbod alleen bereikbaar is via een agency voor woonbemiddeling (zoals Rotsvast of Direct Wonen). Woonruimte rechtstreeks van de eigenaar huren, zoals in het thuisland gebruikelijk, is hier nauwelijks mogelijk. De commissie die wordt gerekend voor de ogenschijnlijk geringe bijdrage van de agencies (adverteren, bezichtigingen organiseren en contracten vastleggen) wekt bij de kenniswerkers verbazing en vaak ook ergernis. The commission was also € 1000, very high, we weren’t expecting that, that was for us a bit ridiculous, but we had to do it because we wanted the home, well ány home was boarding that price. (couple, Peru, 30 jaar) A commission of € 1100 is too much actually … In India when it’s a small town (like Eindhoven is…) you can get housing easily, you don’t have to pay anything extra. I would expect that in Amsterdam, but not in Eindhoven. As it is a brainport, … everyone is educated enough to use the online stuff, owners also … In India you would get a home directly from the owner, they post it on the internet, you search …you can directly contact the owner. (♂, India, 30 jaar) (…) we called them estate agent’s whitesnakes, because I have to look at the houses I like, all they have to do is turn up in their nice cars and fancy shirts (…).(♂, Ierland, 26 jaar) Ook zeggen sommige kenniswerkers verbaasd te zijn over de relatief hoge huurprijzen in Eindhoven. The price (€ 850, appartement Vonderkwartier) is comparable to what you would get in Paris and this was surprising, I expected more value for the same price in Eindhoven. (♀, Frankrijk, 28 jaar) De rechten en plichten van huurders zijn voor de kenniswerkers niet altijd helder. Huurcontracten zijn soms onduidelijk, het ontbreekt aan een standaardcontract en er kunnen allerlei clausules in staan, bijvoorbeeld over de opzegtermijn bij verhuizing van het bedrijf of over verkoop van de woning door de huiseigenaar. Ook klaagt een aantal kenniswerkers over huisbazen die het recht op privacy van hun huurders niet respecteren en onaangekondigd langs komen. Tot slot, is de staat van de woning een voor een aantal geïnterviewden een bron van ergernis. Voor een kenniswerker met een baan, die het studentenleven wel ontgroeid is, kan het schokkend zijn 5
wanneer hij is aangewezen op woonruimte die getypeerd kan worden als studentikoos of ronduit shabby. Voorbeelden hiervan werden door meerdere geïnterviewden gegeven. Vaak verbleef de kenniswerker hier tijdelijk, maar de slechte herinneringen blijven hangen. The places she showed me were a mess, they were just for students who weren’t interested in looking after the place. (♂, Ierland, 25 jaar) Oh, I’m so happy I don’t live there anymore. We should have reported the landlord to the town hall: there was a mice infestation, it was terrible. (♂, Ierland, 26 jaar) What I noticed in Eindhoven was really shocking for me (…) We had to share a kitchen with 18 people (…) Air ventilation in the shower did not work, so you had to leave the door open afterwards (…) We had mice, I think that's normal here ... but for me .... I found out the last day, happy enough...(…) In the backyard there was a pile of broken glass, nobody brought it to AH, jars of jam with fungus ... we could not park our bike because then you had to pass through this. (♀, Iran, 28 jaar) Ook tijdens het interview en rondleiding bij één van de respondenten thuis trof de onderzoeker versleten meubels, morsige matrassen en een overwoekerde tuin aan.
2.5
Meer dan alleen een woning
De verhalen van de kenniswerkers maken duidelijk dat ‘settling in’ Eindhoven veel meer behelst dan alleen het vinden van goede woonruimte. De eerste periode (enkele maanden tot een jaar) wordt door de meesten als hectisch of lastig ervaren. De nieuwe baan vergt de nodige energie, net als de taal en cultuur en je wordt geconfronteerd met een behoorlijke papierwinkel. Het Expatcenter biedt hierbij goede hulp maar niet alle geïnterviewde kenniswerkers zijn hiermee bekend. Wat de taal betreft is het fijn dat bijna iedereen hier Engels spreekt en je je goed verstaanbaar kunt maken. Maar als Engels niet je moederstaal is, kost het moeite om dit de hele dag te spreken. Van een (heftige) cultuurshock is bij de geïnterviewde kenniswerkers geen sprake maar het vergt wel de nodige tijd om je weg te vinden in het dagelijks leven en de gewoonten en gebruiken. The first six months are quite a confusing time. Things like getting your bank account right, getting a pin card was not easy, I was walking around with large amounts of cash and felt a bit like a drug dealer, hahaha. (…) We didn’t really experience a culture shock, but it’s the small things, like with outdoor cafes, people on the terrace all face out, hahaha, in the States you see people facing each óther … When you are through the first period of getting everything on track, you can start enjoying, now we spend our Saturdays the way we want, we have the neighbors over for dinner et cetera. (couple, USA, ± 50 jaar) Naast het regelen van de praktische zaken proberen de meeste internationale kenniswerkers op het sociale vlak aansluiting te vinden bij de samenleving. Volgens Joost van Dijck van The Hub hebben expats een beschermende omgeving nodig om contacten met ‘lotgenoten’ te kunnen leggen en zich thuis te kunnen voelen. Sommige kenniswerkers zoeken vooral hun landgenoten op, bijvoorbeeld in de Irish pub, terwijl anderen juist actief proberen te integreren in de lokale samenleving, bijvoorbeeld door snel de taal te leren of door lid te worden van een plaatselijke sportclub. Eén van de geïnterviewden, die in zijn vrije tijd als DJ werkt, vertelde dat hij in korte tijd 6
een grote vriendenkring had opgebouwd. De andere kenniswerkers geven aan dat ze best moeite hebben om aansluiting te vinden. Brabanders zijn vriendelijk en open, maar de contacten blijven vaak oppervlakkig. In het thuisland is men gewend om veel met collega’s op te trekken, maar hier lijkt dat niet echt de gewoonte. Here the relationship with colleagues is very different from in South America. Your colleagues are your friends, here they are just colleagues. I’m more used to bonding with colleagues, here they’re the only people I have contact with, I try but it’s difficult. Also there is an age difference (they’re 35+, have children or even grandchildren), they have things to do during the weekend. (…) You kind of have to categorize your friends … a Dutch phenomenon. In my country the colleague that is your friend will do the partying with you, the afterparty and even will help you with the kids if you have them. Here you have a friend for sport, one for diner, and another one for going out … (couple, Peru, ± 30 jaar) It’s difficult to get invited by locals, this is the local mentality… my interpretation is that locals don’t invite each other in their homes, it’s more about family (…). Here it’s really informal and nice on the work floor but at 5PM when they go home they forget their colleagues. That’s different in France, the (work)atmosphere may be less nice, but people are more interested in seeing their best colleagues after work, cook for them…. (♂, Frankrijk, 38 jaar) Maar, zoals één van de geïnterviewden verwoordt, zit er aan het op jezelf teruggeworpen zijn ook een positieve kant: je wordt er zelfstandiger van. The positive side of being thrown back at yourself is that you learn a lot from it: you get over your shyness, your learn how to repair a flat tire et cetera … You become more tolerant and less judgmental. (♀, Frankrijk, 28 jaar) De kwaliteit van leven zoals die door de internationale kenniswerkers wordt ervaren, wordt ook voor een deel bepaald door wat de stad hen te bieden heeft. De geïnterviewde kenniswerkers zijn zonder uitzondering slecht te spreken over de beperkte winkeltijden. It’s part of the culture that the stores close at 18 hrs. If I want to buy a shirt on Tuesday I can’t, I have to wait until the end of the week or first Sunday of the month. On Saturday I won’t go shopping usually, I want to do something else. (couple, Peru, ± 30 jaar) De perceptie op de levendigheid, veiligheid, veelzijdigheid, het culturele aanbod en de waardering van het groen worden gekleurd door de levensfase waarin de kenniswerker zich bevindt maar ook door het referentiekader, de stad waar men vandaan komt. Dit blijkt duidelijk uit de vergelijking die één van de kenniswerkers maakte met een wereldstad als Lima (Peru). In Lima everything is cement, about 16 million people live there… (…) Eindhoven is not the most attractive city I’ve lived in (…) But we like the parks, that’s a plus, we like the quietness in the street (…) here it’s nice to open your window and see the trees. (…) The infrastructure is perfect, streets are always clean, it’s safe. In South America you can’t walk in certain places. Positive is that Eindhoven is close to other cities and the beach is not far away. But it’s a really small city, sometimes too quiet... (couple, Peru, ± 30 jaar)
7
Het centrum van Eindhoven heeft aardig wat te bieden, bijvoorbeeld op het gebied van uitgaan en goede vervoersmogelijkheden en wordt daarom door de meeste geïnterviewde kenniswerkers verkozen boven bijvoorbeeld Veldhoven. Eindhoven has a nightlife and fun events like the Dutch Design Week or Glow. (♀, Iran, 28 jaar) Maar volgens één van de geïnterviewden heeft de regio mogelijk te weinig te bieden om kenniswerkers voor de langere termijn aan zich te binden. The entertainment possibilities in this region may look (and be perceived as) limited compared to other regions. It is often the feedback when I talk to foreigners about it. This contains the risk that people after a stay of one or two years, loose their interest and start looking for a job elsewhere. (♂, Frankrijk, 38 jaar) Het helpt daarbij natuurlijk niet wanneer kenniswerkers door bijvoorbeeld de VVV vooral gewezen worden op wat er buiten de regio te doen is. Kenniswerkers zijn geen toeristen maar doorgaans wel op zoek naar activiteiten buiten het werk. I went to the tourist office a few times to find out what’s going on in the next few weeks and they recommended all kinds of other places (o.a. Heineken Brewery), but nothing here in Eindhoven. (couple, USA, ± 50 jaar) Om kenniswerkers zich hier thuis te laten voelen vraagt een inspanning van de werkgever (hulp bij de eerste start, evaluatie gesprekken van verloop van tijd), van de regio (aandacht voor huisvesting maar zeker ook voor andere aspecten van het leven) en ook van de kenniswerker zelf. Zoals een Française (28 jr) het verwoordde: Take the lead yourself and be curious! Tijdens de interviews is ook gevraagd naar tips voor instanties (waaronder gemeente), werkgevers en andere kenniswerkers. Een opsomming van de tips volgt hierna.
8
3
Tips en adviezen van internationale kenniswerkers
b
b
b
b
b b b b b
Geef informatie in het Engels! Het lijkt een open deur, maar voor een Brainport die werk maakt van het aantrekken van internationale kenniswerkers wordt er (nog) verrassend veel in het Nederlands gecommuniceerd. Het gaat niet alleen om informatie in het straatbeeld en in winkels maar ook de officiële informatie vanuit de gemeente (website en brieven) en websites van bijvoorbeeld woningaanbieders en bemiddelaars. De bekendheid en het aanbod van het Expatcenter en van The Hub kan worden vergroot. Het aanbod van beide instanties wordt zeer gewaardeerd maar is niet bij iedereen bekend. Hulp bij de papierwinkel is heel welkom maar sommige kenniswerkers hebben behoefte aan aanvullende hulp bij het wegwijs worden in de samenleving, bijvoorbeeld middels een soort ‘buddy for showing around’. Mogelijk kan het Expatcenter ook hulp bieden wanneer de kenniswerker terugkeert naar het thuisland. Beschouw internationale kenniswerkers niet als studenten die een gebrekkige woonruimte (slecht onderhouden, versleten meubels, weinig privacy, geen raam/ventilatie) maar moeten accepteren omdat dat dat er nu eenmaal (al is het maar tijdelijk) ‘bijhoort’. Investeer niet alleen in het aantrekken maar ook in het behouden van internationale kenniswerkers Werkgevers zijn goed in het aantrekken van personeel maar zouden ook een actieve rol kunnen spelen in het behouden van internationale kenniswerkers, bijvoorbeeld door persoonlijke gesprekken waarin ook aandacht is voor beleving van de (werk)cultuur en door aandacht voor sociale activiteiten buiten het werk. Het leven is meer dan een baan en een huis. Een ruim en gevarieerd aanbod van winkels, culturele instellingen, restaurants en evenementen helpt daarbij, net als een zelfbewuste en positieve houding van instanties t.a.v. de eigen regio. Het Expatcenter en The Hub spelen hierin al een belangrijke rol. Ontwikkel een standaardcontract (ook Engelstalig) voor huur/verhuur van woonruimte Promoot alternatieve manieren om huisvesting te vinden, buiten agencies om (bijvoorbeeld via mailinglist) Zorg voor goede schoonmaak van woonruimtes waar kenniswerkers uit verschillende culturen en voor kortere tijd bij elkaar wonen Zorg voor verruiming van de openingstijden van zowel officiële instanties als winkels Maak van het PSV stadion een toeristische attractie!
9
Bijlage 1: flyer
Experiences of International knowledge workers (expats) coming to Eindhoven A qualitative research for the workgroup ‘Agreement on housing for students and expats’ This research is one of the ways in which the workgroup investigates possible problems for expats when it comes to housing. Other studies aim(ed) at a broad exploration of problems or at obtaining information on the numbers of expats. The current study focuses on the experiences and stories of expats: what were their expectations, how did they match with reality and what are the lessons to be learned from these experiences for Eindhoven/Brainport? In July-September semi-structured interviews will be held with a selection of expats (< 3 years in Eindhoven) from different backgrounds (length of stay, family situation, company). The interviews will be audio-taped for thorough analysis and in order to respect the way the interviewee expresses his or her experiences. Currently I am looking for candidates (< 3 years in Eindhoven). If you are available for an interview (or know someone who would be interested) and would like to participate in the research, please contact me: Sandra van der Dam Researcher BiO (Beleidsinformatie & Onderzoek / Policy advice & research), Gemeente Eindhoven
[email protected] Gemeente Eindhoven 040-238 2360 (Mon / Tue / Thu / Fri)
A
10
Bijlage 2: topic-lijst interviews
Introduction - purpose of this interview (what are the experiences and stories of international knowledge workers coming to Eindhoven and what can Brainport learn from this?) - Can you introduce yourself (personal situation, work situation, living situation) - op eigen initiatief hier gekomen of uitgezonden door bedrijf in land van herkomst? - eerder in andere landen verbleven? - how do you call yourself? ‘Expat’ or otherwise? Before coming to Eindhoven (or region) - What did you do to prepare your search for a new home? - did you have a clear picture of what to expect when it comes to housing in Eindhoven? After arriving in Eindhoven (or region), in relation to housing - Can you describe your first impressions (directly after arriving here) in relation to housing? - Can you describe how you found your first home (help, contacts, actions etc) - In what ways did your first home meet or did not meet your expectations? - Indien van toepassing: did you choose to move again (within a relatively short period)? Why? What did you do to find another home? Feeling at home in Eindhoven - What are important issues with regard to the well being (in a broad sense) of your family (spouse and kids) coming to and staying in Eindhoven (region) - did you experience a culture shock and/or can you reflect on your experiences with Dutch habits and customs Advice - what would you advise new expats to prepare for coming to Eindhoven (region)? - What would you advise to institutions and agencies in order to help expats better? Do you know other people who I can interview?
11
